De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept

in de Nederlandse woningbouw

Een verkenning van de huidige bouwmaterialen voor Nederlandse eengezinswoningen

in relatie tot de Cradle to Cradle criteria

Daniël Tulp | 30 juni 2009

|
Daniël Tulp BSc. onder begeleiding van
prof. ir. J.M. Post | dr. ir. E.L.C. van Egmond - de Wilde de Ligny | ir. D.A.F. Anink (W/E adviseurs)
Presentatie

Cradle to Cradle
Hoofdkenmerken en principes

Het onderzoek
Doel en probleemstelling
Opbouw onderzoek

Resultaten
Materialen
Uitwerkingen
Conclusie
Aanbevelingen

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Cradle to Cradle

Hoofdkenmerken en principes

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Cradle to Cradle

Hoofdkenmerken
Michael Braungart en William McDonough
Transformeren van voetafdruk
Niet meer vanuit schuldgevoel consuminderen
Weer een inwoner van de aarde worden
Energie is niet het probleem

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Cradle to Cradle

Principes
Sluiten van materiaalkringlopen (afval = voedsel)
Techno- en biosfeer
Geen downcycling
Geen toxische elementen
Respect voor mens en natuur

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Het onderzoek

Doel en probleemstelling
Opbouw onderzoek

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen voor een bouwdeel met

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen voor een bouwdeel met relatief minder kansen voor de
toepassing van het Cradle to Cradle concept

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen voor een bouwdeel met relatief minder kansen voor de
toepassing van het Cradle to Cradle concept op de nieuwbouw van Nederlandse
eengezinswoningen.

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen voor een bouwdeel met relatief minder kansen voor de
toepassing van het Cradle to Cradle concept op de nieuwbouw van Nederlandse
eengezinswoningen.

Probleemstelling

In welke mate

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen voor een bouwdeel met relatief minder kansen voor de
toepassing van het Cradle to Cradle concept op de nieuwbouw van Nederlandse
eengezinswoningen.

Probleemstelling

In welke mate kan een geselecteerd bouwdeel van een referentie eengezinswoning

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Doel onderzoek

Uitwerkingen aandragen voor een bouwdeel met relatief minder kansen voor de
toepassing van het Cradle to Cradle concept op de nieuwbouw van Nederlandse
eengezinswoningen.

Probleemstelling

In welke mate kan een geselecteerd bouwdeel van een referentie eengezinswoning zo
worden ontworpen dat het voldoet aan de Cradle to Cradle criteria?

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Literatuurstudie
Creatie van instrument
Analyse materialen
Uitwerking van concepten

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Het concept
Transformeren van voetafdruk
Niet meer vanuit schuldgevoel

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Criteria vanuit principes

Geen toxische elementen
Sluiten van materiaalkringlopen
Materialen zijn te scheiden
Biologisch afbreekbaar
Terug te brengen in de technosfeer
Respect voor mens en natuur
Biodiversiteit behouden of versterken
Menselijk welzijn garanderen

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Kritiek wetenschappelijke wereld

Grenzen aan kringloop gedachte
Uitputting hernieuwbare bronnen
Technological fix
Multidisciplinair vakgebied

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Overeenkomsten bestaande concepten

Analogie tussen industrie en ecosysteem
Sluiten van kringlopen
Menselijk welzijn

Verschil bestaande concepten

Uitgangspunt is transformeren van voetafdruk

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Aanvullende criteria
Behoefte/ruimte voor voedingsstoffen
Behoud natuurlijke voorraden
Behoud voedselproductie

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 Opbouw onderzoek

Concept Onderzoek
Cradle to Cradle Beschouwing van
concept

Principes

Afwezigheid Sluiten van Ecologische en Toekomstwaarde

toxiciteit kringlopen sociologische aspecten

Criteria

Geen Voedings- Behoud van biodiversiteit Behoefte/ruimte

schadelijke stoffen te voor voedins-
elementen scheiden Menselijk welzijn stoffen

Opneembaar in Behoud natuurlijke

de bio-sfeer voorraden

Opneembaar in Behoud voedsel-

technosfeer voorziening

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 Opbouw onderzoek
Concept Onderzoek
Cradle to Cradle Beschouwing van
concept

Principes

Afwezigheid Sluiten van Ecologische en Toekomstwaarde

toxiciteit kringlopen sociologische aspecten

Indicatoren

NIBE emissiemilieu-
profiel

Criterium
Geen GPR Gebouw 4.0
schadelijke emissies
elementen

Upcycling

Eigen beoordeling

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 Opbouw onderzoek
Concept Onderzoek
Cradle to Cradle Beschouwing van
concept

Principes

Afwezigheid Sluiten van Ecologische en Toekomstwaarde

toxiciteit kringlopen sociologische aspecten

Criterium Indicatoren Indicatoren

Voedings-
stoffen te Eigen beoordeling Voldoet aan EN
scheiden 13432, EN 14995 of
ISO 17088
Criterium
Criterium Indicatoren Opneembaar
Biologisch
Opneembaar in de bio-
Kwaliteit van het afbreekbaar
in de sfeer
technosfeer materiaal in
volgende kringloop
Voldoende
desintegratie
mogelijk

Niet (eco)toxisch

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 Opbouw onderzoek
Concept Onderzoek
Cradle to Cradle Beschouwing van
concept

Principes

Afwezigheid Sluiten van Ecologische en Toekomstwaarde

toxiciteit kringlopen sociologische aspecten

Indicatoren Indicatoren

Landgebruik volgens NIBE: Schadelijke

NIBE emissies in
Criterium Criterium werkmilieu
Menselijk
Biodiversiteit Introductie
welzijn NIBE: Veiligheid
invasieve flora en
fauna werkmilieu

Stoot eco-toxische NIBE: Ergonomie

emissies uit

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 Opbouw onderzoek
Concept Onderzoek
Cradle to Cradle Beschouwing van
concept

Principes

Afwezigheid Sluiten van Ecologische en Toekomstwaarde

toxiciteit kringlopen sociologische aspecten

Criterium Indicatoren
Behoefte/
ruimte voor Vraag in technosfeer
voedingsstof Criterium Indicatoren
Behoudt
voedsel- Geen product
voorziening landbouw, veeteelt
Criterium Indicatoren of visserij
Behoud
natuurlijke Algemeen erkend
voorraden keurmerk

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Het instrument
Score tussen 0 en 100% op indicatoren
Deelscore per principe
Gewogen gemiddelde totaal score

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Het instrument

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Het instrument

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Referentiewoningen SenterNovem ’98-’99

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Bouwdeel keuze
Representatieve waarde
Resultaat berekeningen
Persoonlijke voorkeur

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Materialen analyseren
Gevelmaterialen uit NIBE publicatie
Gevelmaterialen uit GPR Gebouw 4.0
63 in totaal

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 Opbouw onderzoek

Eigenschap Criterium Meetwaarde #

Functionaliteit Bescherming tegen Thermische isolatie, Rc ≥ 2,5 m K/W en EPC ≤ 0,8

2
p
buitenwereld
Karakteristieke geluidsisolatie ≥ 20dB(A) p

Wering van vocht p

Luchtdicht, luchtstroom ≤ 0,2 m³/s p

Inbraak weerstandklasse ≥ 2 p

Brandwerend ≥ 30 minuten p

Transparant oppervlak < 30% s

Contact Transparant oppervlak ≥ 10% gebruiksoppervlak p

buitenwereld
Toegang tot binnenwereld p

Geometrie/uiterlijk Steenachtig Blokken, platen en monolithisch s

Behoud van waarde Levensduur langer dan 50 jaar of repareerbaar p

Fysiektechnisch Constructief Belasting eigengewicht p

Belastingen vloeren en dak 62 kN/m s

Windbelasting 0,90 kN/m 2

p

Fysieke dwarsbelasting s

Chemisch Biologische agentia p

UV-straling p

Geen schade of vervorming door temperatuur p

Complexiteit Uitvoering Prefabricage heeft voorkeur s

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Opbouw onderzoek

Uitwerkingsconcepten
Materialen uit berekeningen
Eisen aan de materialisatie

3 uitwerkingen
Stapelbouw
Groene gevel
Houtskeletbouw

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Resultaten

Materialen
Uitwerkingen
Conclusie
Aanbevelingen

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Materialen

Op soort
Mineralen
Houtachtigen
Metalen
Kunststoffen
Organisch

Mineralen Houtachtigen Metalen Kunststoffen Organisch Gemiddeld

Gemiddeld 54,9% 66,7% 62,1% 45,0% 66,7% 59,1%
Maximum 91,7% 93,8% 73,6% 68,8% 91,0% 83,8%
Minimum 23,6% 32,6% 49,3% 28,5% 32,2% 33,3%

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Materialen

Op toepassingsgebied
Constructief
Isolatie
Binnenafwerking
Waterkering
Buitenafwerking

Constructief Isolatie Buitenafwerking Waterkering Binnenafwerking Gemiddeld

Gemiddeld 63,8% 61,2% 64,4% 53,8% 59,5% 60,5%
Maximum 91,7% 86,8% 91,0% 73,6% 89,9% 86,6%
Minimum 23,6% 28,5% 39,6% 29,2% 25,7% 29,3%

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Uitwerkingen

Vergelijking
25% beter dan referentie
Onderling weinig verschil

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Conclusie

Standaard gebruikte bouwmaterialen voldoen slecht

Huidig beschikbare bouwmaterialen voldoen niet volledig

Het is mogelijk om voor 80% te voldoen aan het concept

25% beter dan referentie

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Aanbevelingen

Materiaalonderzoek
Sluiten van kringlopen
Biologische afbreekbaarheid
Recycle technieken
Toxische elementen

Doorontwikkeling instrument

Cradle to Cradle Het onderzoek Resultaten

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

Vragen

Meer informatie: www.danieltulp.nl

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw

 De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept
in de Nederlandse woningbouw

Een verkenning van de huidige bouwmaterialen voor Nederlandse eengezinswoningen

in relatie tot de Cradle to Cradle criteria

Tulp BSc. onder begeleiding van

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw
prof. ir. J.M. Post | dr. ir. E.L.C. van Egmond - de Wilde de Ligny | ir. D.A.F. Anink (W/E adviseurs)
Evaluatie

Instrument
Neutraal als uitgangspunt
Meetbaarheid
Tijdspanne
Elementniveau
Generalisering
Afhankelijkheid
Weegfactoren

Resultaten
Relatieve score
Overige factoren in het ontwerp
Geen duidelijke voorkeur uitwerking

Proces
Actoren

De mogelijkheden voor het Cradle to Cradle concept in de Nederlandse woningbouw