Ang Pagbasa ay pagtanggap ng mensahe sa pamamagitan

ng damdamin at kaisipan sa mga titik at simbulong nakalimbag sa

pahina.
Ang pagbasa ay isa sa apat na kasanayang pangwika,
kasama nito ang pakikinig, pagsasalita at pagsulat.

Ang pagbabasa’y nakakatulong sa pagtuklas ng karunungan sa iba’t

ibang larangan.
Naghahasa ito ng kaisipan ng tao
Nakapagdaragdag ng kaalaman
Nagpapalawak ng pananaw
Nagbibigay ng kasiyahan
Nakapagdadala sa isang tao sa iba’t ibang lugar
Nagbubukas din ito ng daan upang matuto sa iba’t ibang disiplina
tulad ng Pilosopiya, Sikolohiya, Kasaysayan, matematika at marami
pang iba
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA MABISANG PAGBASA

1. Dapat nasa kundisyon ang mga paningin at kalusugan.

2. Umiwas sa mga maiingay na lugar para hindi masira ang konsentrasyon.
3. Sikaping pumili ng komportableng upuan.
4. Kailangang may tiyak na layunin sa pagbabasa.
5. Mahalaga din ang saloobin upang maging mabisa at kawili-wili.
6. Malaking tulong din ang malawak na talasalitaan.
7. Kailangan din maabot ang talinghaga na nasa pagitan ng mga salita o
pangungusap
8. Mahalaga din ang lubos na kaalaman sa mga bantas.
1. UNANG DIMENSYON – Pang-unawang Literal

A. KAHULUGAN (MEANING)
a. Pagpokus ng atensyon sa mga ideya at impormasyong maliwanag na
sinabi ng babasahin.
b. Pagkuha ng pangunahin, literal at tuwirang kahulugan ng salita, o
pagkuha ng kahulugan nito ayon sa pagkakagamit sa pangungusap.
c. Pagsasalin ng kaisipan ng may-akda sa sariling pagkaunawa ng
bumabasa.
B. MGA KASANAYANG NAPAPALOOB
a. Pagkilala (Recognizing)
Mahanap o makilala ang mga impormasyon o ideyang malinaw na
isinasaad ng binasa.
a.a. Mga Detalya (Details)
Mahanap o makilala ang mga nilalaman kung kwento katulad ng:
a.a.a. Pangalan ng tauhan
a.a.b. Panahon ng pangyayari
a.a.c. Pook na pinangyarihan
a.b. Mga Pangunahing Kaisipan
Mahanap o makilala nang malinaw ang mga sinasabi sa loob ng
pangungusap sa seleksyon na maaring:
a.a.a Pangunahing kaisipan ng talata
a.a.b. Malaking bahagi ng kwento
a.c. Paghahambing o Pagtutulad (Comparisons)
Mahanap o makilala ang pagkakapareho o pagkakaiba ng:
a.a.a. Mga tauhan (Character)
a.a.b. Panahon (Time)
a.a.c. Pook (Place)
a.d. Sanhi at Bunga (Cause and Effect)
Mahanap at makilala ang malinaw na sinasabing dahilan ng:
a.a.a Mga tiyak na pangyayari
a.a.b. Kilos sa loob ng seleksyon
a.e. Mga Katangian ng Tauhan (Character Traits)
Mahanap o makilala nang malinaw sa mga pangungusap ang
makatutulong sa paglalarawan sa katauhan ng isang tao, anong uring
tao siya.
b. Paggunita (Recalling)
Masabi sa sariling pangungusap at maipaliwanag na mabuti ang mga
sinasabi sa loob ng kwento.
a.a. Detalye (Details)
Isasaulo ang mga pangyayari tulad ng:
a.a.a Pamagat ng kwento
a.a.b. Panahon ng kwento
a.a.c. Pook ng kwento
a.b. Pangunahing Kaisipan ng Kwento (Main Idea)
Masabi at matalakay ang pangunahing kaisipan ng isang talata o ang
malaking bahagi ng kwento na nagsasaad nang maliwanag ng
pangunahing kaisipan ng kwento.
a.c. Pagkasunod-sunod ng pangyayari (Sequence)
Maibigay nang malinaw ang pagkasunod-sunod ng mga pangyayari
o ikikilos sa kwento.
a.d. Paghahambing (Comparison)
Mahinuha ang pagkakatulad at pagkakaiba ng:
a.a.a. Mga Tauhan
a.a.b. Panahon
a.a.c. Pook
a.e. Pagkakaugnay ng Sanhi at Bunga (Cause and Effect)
Maibigay nang malinaw ang mga dahilan ng mga tiyak na pangyayari o
kilos sa loob ng kwento.
a.f. Mga Katangian ng Tauhan (Character Traits)
Masabi sa sariling pangungusap ang mga katangian ng tauhan sa
kuwento.
c. Pagbubuo ng Kaisipan (Reorganization)
Pag-aanalisa, pagsasagawa, pagbubuo ng mga kaisipan o
impormasyong malinaw na isinasaad ng kwento. Maaring gamitin ang
mga sumusunod:
Paggamit ayon sa talagang sinasabi ng may-akda
Pagbibigay ng kahulugan o pagpapakahulugan
Pagsasalin
a.a. Pagbubukod-bukod ayon sa kategorya (Classifying)
a.a.a Tao (person)
a.a.b. Bagay (object)
a.a.c. Pook (Place)
a.a.d. Pangyayari (Incident/event)
a.b. Pagbabalangkas (Outlining)
Pagsasaayos ng akda ayon sa balangkas ng:
a.a.a. Tuwirang pagpapahayag
a.a.b. Pagpapakahulugan sa mga pahayag sa loob ng akda
a.c. Paglalagom (Summarizing)
Pagbubuod ng akda sa pamamagitan ng tuwirang pagpapahayag o
pagpapakahulugan sa mga pahayag sa loob ng akda.
a.d. Pagsasama-sama (Synthesizing)
Pagsasama-sama ng mga impormasyon o ideyang nanggaling sa iba’t
ibang pananaliksik.
2. IKALAWANG DIMENSYON – Interpretasyon

A. Kahulugan (Meaning)
1. Pagbasa sa pagitan ng mga pangungusap kung kuwento at mga taludtod
kung tula
2. Pagkuha ng malalim na kahulugan, bukod sa mga nakuha nang literal na
kahulugan
3. Pagbibigay ng inaasahang kahulugan ng mga salita sa hindi tuwirang
sinasabi sa aklat.
4. Paglalahad ng tunay na kaisipan ng may akda kasama pati ang mga
implikasyon at karagdagang kahulugan nito
5. Pagkilala sa tunay na hangarin at layunin ng may akda
6. Mabigyan ng kahulugan ang kaisipan ng may akda
7. Makilala at mabigyan ng kahulugan ang mga pamamaraan sa pagsulat at
paggamit ng mga tayutay
8. Pagbibigay ng kabuuan ng kwento na hindi malinaw na ipinahahayag ng
may-akda
 1. Pagsasaayos sa panibagong balangkas ng kaisipan ng may-akda,
pinalalawak ang kaisipang ito at isinasama sa mga ideyang nakuha ng
bumabasa sa pagbabasa.
2. Pagbibigay ng opinyon at pala-palagay ayon sa mga kaisipan at
impormasyong malinaw na isinasaad ng akda.
3. Pag-aanalisa at pagsasama-sama upang magkaroon ng panibagong
pananaw o mataas na pamantayan ng pag-unawa upang hayaan ang
bumabasa na makapag-isip sa nais na ipakahulugan sa mahahalagang
kaisipan ng may-akda.

B. Mga Kasanayang Napapaloob

1. Paghinuha (Inferring)
1.1 Pagpapatunay o pagpapataguyod sa detalye
Pagbibigay ng haka-haka sa karagdagang bagay na maaring
naisama ng may-akda na nakatutulong upang ito’y makapagturo,
maging kawili-wili at makatawag ng pansin.
2. Mga Pangunahin Kaisipan
Maibigay ang mga sumusunod na hindi gaanong naipahayag nang
malinaw sa akda:
 2.1 Pangunahing Kaisipan
2.2 Ang ibig ipakahulugan
2.3 Paksa
2.4 Aral ng Kuwento

C. Pagkasunod-sunod (Sequence)
1. Pagbibigay ng palagay kung anong mga kilos o pangyayari ang maaaring
maganap sa pagitan ng dalawang malinaw na ipinahahayag na mga kilos o
mga pangyayari.
2. Pagbibigay ng haka-haka sa kung anu-ano ang maaring susunod na
mangyari kung ang akda ay natapos nang hindi inaasahan, ngunit ito’y
pinabayaang mangyari.
D. Paghahambing (Comparisons)
Mahulaan o mabigyan ng sariling palagay o masabi ang pagkakaiba ng:
1. mga tauhan
2. panahon
3. mga pook
E. Pagkakaugnay ng Sanhi at Bunga
1. Paghahaka sa mga motibo ng mga tauhan at kanilang mga ikinikilos ayon sa
takbo ng panahon at pook.
2. Pagbibigay ng palagay kung bakit isinama ng may-akda sa kanyang panulat
ang:
2.1 mga kaisipan
2.2 mga gayong pananalita
2.3 katauhan ng tauhan
2.4 mga ikinikilos ng tauhan
F. Katangian ng Tauhan
Pagbibigay ng haka-haka tungkol sa likas na ugali ng mga tauhan batay sa
malinaw na palatandaang ipinahahayag sa akda.
1. Pagkuha sa maaring kalabasan ng kuwento
Pagbasa sa unang bahagi ng akda at ibase sa pagbasang ito ang palagay
sa maaaring kahinatnan ng akda.
2. Pagbibigay kahulugan sa matatalinhagang salita
Mahinuha ang literal na kahulugan ng matatalinhagang pananalitang
ginagamit ng may-akda.
 3. IKATLONG DIMENSYON –
Mapanuring Pagbabasa (Critical Reading)
A. Kahulugan (Meaning)
1. Pagbibigay-halaga sa katumpakan ng pagbasa
2. Tiyakin ang kaugnayan nito sa isang partikular na suliranin.
3. Pagbibigay ng sariling pasya tungkol sa:
a. Katangian (Trait)
b. Kabuluhan (Significance)
c. Katumpakan (exactness)
d. Pagkamakatotohanan (Truth)
4. Pagbibigay ng sariling reaksyon tungkol sa mga kaisipang natutuhan o
tungkol sa akdang nabasa.
a. naibigan o di naibigan sa pananaw ang akda
b. sang-ayon sa kababasang akda
c. makakita ng mga kaisipang nakagugulo ng damdamin o kaya’y
nakapagpapalubag-loob
1. Gumagawa ng tiyak na pagpapasya sa pamamagitan ng paghahambing ng
ipinahayag na mga kaisipan sa loob ng akda na:
a. pamantayang galing sa guro, ibang tao o sa ibang babasahing
pinanggalingan ng ginawang pananaliksik.
b. pamantayang galing sa karanasan, kaalaman at pagpapahalaga ng mga
bumabasa.
4. Paghatol at pagbibigay-pansin sa katangian ng materyal na ginamit ayon
sa:
a. Katumpakan
b. Pagiging kasiya-siya
c. Kung ito’y kinalulugdan
d. Kalimitan ng pangyayari
B. Mga Kasanayang Napapaloob
1. Pagpapasya kung ito’y maaring tunay na mangyayari o pantasya lamang
batay sa karanasan ng bumabasa.
2. Pagpapasya kung ito’y katotohanan o opinyon lamang, analisahin o
tantyahin:
a. ang pagsulat ay ibinase ayon sa kaalaman ng paksa ng mga bumabasa
b. ang intensyon ng may-akda
Mga tanong na maaring sundan:
a. Binibigyan ba ng sapat na pagpapatotoo ang kanyang katapusan?
b. Nagtatangka ba ang may-akda na ibaling ang inyong pag-iisip?
8. Pagpapasya sa katumpakan at kasapatan
Paghambingin ang mga pinanggalingan ng impormasyon patungo sa:
a. pagkakasang-ayon at pagsalungat
b. pagkabuo o di-pagkabuo
Tanong na maaring sundan:
Ang impormasyong bang ibinibigay ng akda ay naayon din sa
inyong mga paksang binasa sa ibang aklat?
1. Pagpapasya sa kaangkupan
Bigyang pasya ang kasapatan nito alinsunod sa iba’t ibang bahagi
ng kuwento inilalarawang mabuti ang tunay na katangian ng pangunahing
tauhan?
5. Pagpapasya sa pagpapahalagang moral
Pasyahan ang kinalulugdan at kinasisiyahang ugali ng mga
tauhan batay sa alituntuning moralidad o sistema ng pagpapahalaga.
Tanong na maaring sundan:
a. Tama ba o malio ang tauhan sa knayang ginawa?
b. Ang ikinikilos ba niya ay mabuti o masama?
 4. IKAAPAT NA DIMENSYON –
Aplikasyon ng mga Kaisipang Nakuha sa
Pagbabasa
A. Kahulugan (Meaning)
1. Malaman ang kahalagahan ng nilalaman ng binabasa sa karanasan ng
bumabasa.
2. Maragdagan ang pansariling pang-unawa sa sarili
3. Pagpapahalaga sa ibang tao, pag-unawa sa daigdig na kanyang
tinatahanan at ang mga bagay sa mundo na nagpapakilos sa tao upang
siya’y mag-isip, makadama at umasal ng kanyang ikinikilos.
B. Mga Kasanayang Napapaloob
1. Pag-uugnay ng nilalaman sa personal na karanasan
Naranasan mo rin ba ang katulad ng nangyari sa tauhan sa loob ng kuwento?
Ano ang ginawa mo?
2. Aplikasyon ng mga kaisipan sa binasa sa kasalukuyang isyu at mga
problema.
Kung ikaw ang tauhan, ano ang iyong gagawin kung (ang sitwasyon sa istorya)?
3. Pagbabalangkas ng mga prinsipyo o pamamraan sa pagkilos
Mula sa sitwasyon sa loob ng istorya, kunin ang tamang tuntunin
o pamamaraan ng bumabasa.
• Pagsamahin ang mga kaisipang natutuhan sa binasa sa kabuuan ng
karanasan ng bumabasa.
Bilang isang estudyante, ano ang maari mong gawin (ayon sa
sitwasyon sa loob ng kuwento)?
 5. IKALIMANG DIMENSYON –
Pagpapahalaga (Appreciation)
A. Kahulugan (Meaning)
1. Pagdama sa kaganadahan ng ipinahihiwatig ng nilalaman ng kuwento
2. Pagbasa upang matugunan ang bisa ng sikolohiya ng pamamaraan ng
may-akda o ang masining na elemento nito.
3. Madama ang mga damdamin o kaisipang likha ng guniguni o mga
damdamin ng mga tauhan sa kanilang pakikipagtunggali, pagpupunyagi at
paghihirap.
4. Maipahayag ang mga damdamin (kasiyahan, kagalakan, kalungkutan,
pagkabigo, pagdakila o ang kabaliktaran nito) ayon sa pamamraan ng may-
akda sa kanyang:
a. mabisang pagpapahayag
b. pamamaraan ng pagbibigay ng mga katangian ng mga tauhan
A. Mga Kasanayang Napapaloob
Pagdama sa nilalaman ng seleksyon. Masabi ang mga
damdaming napaploob sa seleksyon ayon sa:
a. interes
b. kagalakan
c. pagkainip
d. pagkatakot
e. pagkayamot
f. pagkagalit
g. pagkasuklam
h. kalungkutan at iba pa