Nederland(ers) en Nederlands-Indië Belangrijkste stadia • 1600-1800 Tijdperk van de VOC • 1800-1870 Van VOC naar cultuurstelsel • 1870-1900 Tijdperk van liberalisme en imperialisme • 1900-1920 Ethische politiek • 1920-1963 Naar een onafhankelijk Indonesië Tempo Doeloe? Hoewel er Indië goed werd De Semarangse journalist P.J. verdiend, waren steeds Brooshooft schreef in 1884: meer Nederlanders niet gelukkig met de manier ‘Ik ben Nederlander, ik profi- waarop dat gebeurde. teer dagelijks van de koloniale De uitbreiding van de baten; voor mijn persoon zou Nederlandse macht in de ik het belang van Nederland 19e eeuw was gerecht- moeten stellen boven dat van vaardigd met de voogdij- Indië en toch twijfel ik er geen gedachte. Was Nederland ogenblik aan of Nederland een goede voogd? heeft Indië een groot onrecht aangedaan, waartegen ieder eerlijk hart in opstand moet komen.’ Tijd voor verandering Rond 1900 willen ver- Progressieven / linkse schillende stromingen liberalen: Nederland een verandering in de heeft een ‘eereschuld’ Nederlandse koloniale t.o.v. vooral de Javanen politiek. Oorzaak: verandering in Protestanten: Nederland het oordeel over de heeft een ‘zedelijke ver- economische exploitatie plichting’ t.o.v. zijn van mensen en grond- koloniën stoffen C. Th. van Deventer (VDB) Van Deventer schrijft in 1899 het artikel ‘een Eereschuld’ Nederland is moreel verplicht om de vele miljoenen die in het verleden aan Indië onttrokken waren, nu terug te betalen om tegemoet te ko- men aan de dringende behoefte aan meer onderwijs en om de Indonesi- sche bevolking H.H. van Kol (SDAP) ‘De Javaan draagt zijn wrok in stilte en gunt ons den tijd om door een rechtvaardig bestuur zijne liefde te winnen.’ (1896) Zet zich in voor: – verbetering van de arbeids- toestanden op de plantages in Deli – uitbreiding en modernisering van de irrigatie – afschaffing van het batig slot De ARP (= Abraham Kuyper) “...geheel het regerings-beleid Bij de oprichting van de te doordringen van het besef, ARP in 1879 pleit Kuy- dat Nederland tegenover de per al voor een andere bevolking dezer gewesten een koers zedelijke roeping heeft te vervullen. In verband hiermede Bij het aantreden van trekt de mindere welvaart der het kabinet-Kuyper in Inlandse bevolking op Java 1901 blijkt de nieuwe Mijne bijzondere aandacht.” koers meteen uit de troonrede Ethische politiek De associatiepolitiek Het was nodig dat de inlander zich bevrijdde van feodale tradities en zich ontwikkelde in westerse zin, een proces van emancipatie en opvoeding tot zelfstandigheid. Nederlanders en Indonesiërs moesten in de toekomst samen Indië opbouwen. Drie hoofdthema’s 1. Irrigatie Onderwijs wordt aange- 2. Emigratie boden naar landaard: 3. Educatie Dessascholen Hollands-Chinese Scholen Hollands-Inlandse Scholen Europese Lagere Scholen De Indonesische en Europese elite besefte dat een Nederlandse opleiding het beste was Meer inspraak (?) Inlanders kregen voorzichtig Samenstelling Volksraad iets meer invloed op het bestuur 1903: Decentralisatiewet 1918 1929 lidmaatschap van gemeenteraden werd mogelijk Nederlanders 30 25 1918: Instelling Volksraad Inlanders 25 30 Adviesgevend instituut, later met kleine meerderheid voor Andere Aziaten 5 5 niet-Europeanen Vanaf 1928 medewetgever op financieel gebied Bevoogdend? Bij alle genegenheid, toenadering, respect en bewonderingDevoor Engelse koloniaal bestuurder verschillende uitingen J.S. Furnivall van de Indonesische cultuurschreef in 1939 over en samenle- Nederlands-Indië: ving, ging zelfs de ‘goedwillende Nederlan- ‘All these der’ vanzelfsprekend uit people van dewant to help so superioriteit van het Westen.much: “let me help you”, one can almost hear them say, “let me show you how to do it, let me do it for you.” Resultaten Positief: Negatief: Landbouw moderniseert Door bevolkingsgroei Medische zorg verbetert weinig welvaartsstijging Betere infrastructuur Goed opgeleide inlanders komen niet in aanmerking Oorzaken: voor ‘goede’ banen Europees superioriteitsgevoel Mogelijkheden inlanders maakt werkelijke ‘ontvoogding’ om in bestuur te participe- inlanders onmogelijk ren beperkt zelfstandig- Bedrijfsleven ziet Indië nog heid komt niet dichterbij steeds als wingewest Gevolgen Er komen veel meer Neder- Volkstelling 1930 landers naar Indië, hoewel Landaard Aantal hun aantal beperkt blijft Europeanen 240.000 1.233.00 Er komen vooral meer amb- Chineezen Andere 0 tenaren en meer experts vreemde 116.000 (ingenieurs, artsen etc.) Oosterlingen 59.138.0 Inlanders Bij elkaar een dure grap 00 60.727.0 Totaal 00 Uitgaven van het Ned.-Indische Gouvernement (in Jaar 1890 1895 miljoen gld.) 1910 1915 1920 1900 1905 Bedr 128 139 146 166 231 348 657 ag