Você está na página 1de 82

Anatomi Dasar, dan Ext

Superior
Ahmad Ichwan Luthf

Anatomi Dasar
Anatomi:
- Struktur tubuh
- Asal: bahasa Yunani: ana =
habis, ke atas
tomos = memotong
memotong sampai habis dan
mengangkat ke
atas mengurai menjadi
bangunan yang lebih kecil

Terminologi-Istilah
Posisi Anatomi
Nomina Generalia. Arah Letak
sagittalis, dexter, lateralis, ventralis, posterior,
occipitalis, cranialis, inferior, rostralis, apicalis
BIDANG ANATOMIS: median, sagittal,frontal,
horizontalis
GARIS ANATOMIS: linea mediana anterior,
linea axillaris anterior
MACAM GERAK: flexio, abductio, endorotatio,
supinatio, elevatio, protrutio, invertio

Macam Gerak

Extremitas Superior
Penyusun Ext Superior :
-Cingulum Membri Superior (Gelang
Bahu Atas)
-Brachium (lengan atas)
-Antebrachium (lengan bawah)
-Carpus (pergelangan tangan)
-Metacarpus (tangan)
-Phalanges (Jari tangan)

Osteologi Extremitas Sup

Claviula
Scapula
Humerus
Radius
Ulna
Carpus
Metacarpus
Phalanges

Clavicula
Letak Subkutan
Bentuk huruf S : 2/3 medial cembung
, 1/3 lateral cekung ke depan

Scapula
Letak:didinding posterior thoraks
Bentuk segitiga

Scapula tampak anterior dan posterior

Humerus
Ujung atas : caput humerus,
berbentuk sferis
Tepat dibawah caput :collum
anatomicum memisahkan
tuberculum majus dan minus
Antara ujung atas dan corpus
humerus : collum chirurgicum

Radius
Tulang Lateral lengan bawah
Corpus radii lebih lebar dibawah

Ulna
Corpus mengecil kebagian bawah

Carpus
Tdpt 8 tulang pergelangan tangan,
tdd 2 baris tulang
Proksimal (lateral-medial)
:scaphoideum, lunatum, triquetum,
pisiforme
Distal (lateral-medial) :trapezium,
trapezoideum, capitatum, hamatum

Metacarpus & phalanges


Trdpt 5 os metacarpal , tdd : basis,
corpus, caput
Metacarpal 1 yang terpendek
Terdapat 3 phalanges : proximal,
media, distal disetiap ibu jari kecuali
ibu jari :2 phalanx

Persendian Ekstremitas Superior


1. Artikulasio Sternoklavikularis
. Jenis sendi sinovial.
. Antara ujung sternal klavikula
dgn manubrium sterni.
. Dikelilingi oleh kapsula,
diperkuat ligamentum
sternoklavikularis, ligamentum
kostoklavikularis

2. Artikulasio akromioklavikularis.
. Sendi sinovial.
. Antara ujung lateral klavikula dgn
batas medial akromion.
. Dikelililingi oleh kapsula, diperkuat
ligamentum akromioklavikularis
superior dan inferior, ligamentum
korakoklavikulare.

3. Artikulasio humeri / glenohumerale.


Tipe : sinovial ball and socket.
Dibentuk antara kaput humerus dgn
fossa glenoidales yg dangkal
diperdalam oleh jaringan
fibrokartilaginosa : labrum glenoid.
Kapsula artikulasio humeri longgar
bergerak bebas. Di medial melekat ke
glenoid, lateral ke kolum anatomikum,
inferior ke kolum cirurgikum.

Artikulasio humeri tampak depan

4. Artikulasio kubiti
Kapitulum humerus berartikulasi dgn
kaput radius, troklea humerus dgn
incisura troklea ulna.
Jenis sendi engsel sinovial
Kapsula longgar di depan dan
belakang gerakan fleksi ekstensi
maksimal : epikondilus lateralis &
medialis di luar kapsula.

Ligamentum kolateral medial &


lateral memperkuat sendi.
Ligamentum kolateral ulnar dr
epikondilus medialis & olekranon
ke prosesus koronoideus ulna.
Ligamentum karpi radiale dr
epikondilus lateralis ke
ligamentum anulare radii.

Fossa kubiti
Lekukan di depan siku, berbentuk
segi tiga.
Dibatasi : garis horisontal
menghubungkan kedua
epikondilus, lateral : m.
brakioradialis, medial : pronator
teres. Dasar fossa : m. brakialis di
lateral, m. supinator di medial, dan
atap ditutupi fascia superficialis.

Vena mediana kubiti berjalan dlm


fascia superfisialis,
menghubungkan v. basilika dgn. v.
cephalica.
Isi fossa (medial lateral) : n.
medianus, bifurkasio a. brakialis
menjadi a. ulnaris , a. radialis,
tendon biceps, n. radialis.

5. Artikulasio radio-ulnaris superior.


Sendi trokoidea / peluru sinovial.
Dibentuk oleh kaput radius dgn
incisura radialis ulna.
Berhubungan dg artikulasio kubiti.
Diperkuat : ligamentum anulare &
ligamentum quadratum minor.

6. Artikulasio radioulnaris inferior.


. Sendi peluru sinovial.
. Antara caput ulnae dgn incisura
ulnaris radii.
. Diperkuat ligamentum anterior dan
posterior

Fossa cubiti

7. Artikulasio radiokarpalis.
. Sendi sinovial elipsoidea.
. Distal radius dgn os skafoid & os
lunatum.
. Kapsula berbatas tegas mengelilingi
sendi.
. Di tiap sisi terdapat penebalan oleh
ligamentum kolateral ulnare dan radiale.

8. Sendi pada tangan :


a) Artikulasio interkarpalis : antar os
carpal proksimal, antara os karpal
distal.
b) Artikulasio mediokarpalis : antara
tulang karpal proksimal & distal.
) Merupakan sendi pelana sinovial.
) Diperkuat ligamentum anterior,
posterior, interossea.

c) Artikulasio karpometakarpalis. Pada ibu


jari : antara os trapezium & basis os
metacarpal I.
) Jenis sendi pelana sinovial.
d) Artikulasio metakarpophalngealis : antara
kaput ossis metacarpalis dan basis
phalanx proximal.
) Merupakan sendi elipsoidea sinovial.

Diperkuat ligamentum palmare,


ligamentum metacarpae transversa,
ligamentum collateral.
e) Artikulasio interphalangeal : sendi
ginglimus sinkondrosis.

Myologi ekstremitas superior


Otot punggung dan bahu dibagi menjadi :
Otot ekstrinsik superfisial : M. Trapezius, M.
Latissimus dorsi.
Otot ekstrinsik profunda : M. Levator
scapulae, M. Rhomboideus mayor & minor,
M. Serratus anterior
Otot intrinsik : M. Deltoideus, M. Teres
mayor, manset rotator (M. Supraspinatus,
M. Infraspinatus, M. Teres minor, M.
Subscapularis.

Otot

Origo

Insersi

M. Pectoralis mayor

permukaan anterior
sternum, cartilago
costae 1-6, bagian
medial clavicula.

labia lateralis sulcus


intertubercularis
humerus.

M. Pectoralis minor

costae 3-5

tepi medial &


permukaan ckranial
procesus coracoideus

M. Trapezius

linea nuchae superior,


ligamentum nuchae,
spinae vertebra
thoracalis.

spina scapula, lateral


acromion, 1/3 lateral
clavicula.

M. Latissimus dorsi

Procesus spinosus 6
vertebra thoracal
terbawah, fascia
thoracolumbal, bagian
medial crista iliaca.

sulcus intertubercularis
humeri

M. Levator scapulae

procesus transversus
vertebra cervicalis 1-4.

bagian cranial tepi medial


scapula.

M. Rhomboideus mayor
& minor

mayor : procesus
spinosus vertebra
thoracal 2-5.
minor : lig. Nuchae, proc.
Spinosus vert. cervical 7.

margo medialis scapulae

M. Serratus anterior :

permukaan lateral 8
costae teratas.

margo medialis scapulae.

M. Deltoideus

1/3 lateral clavicula,


acromion, spina scapula

tuberculum deltoideus
permukaan lateral
humerus.

M. Teres mayor

angulus inferior scapulae.

labia medialis sulcus


intertubercularis

M. Supraspinatus

fossa supraspinatus

permukaan superior
tuberositas majus
humerus

M. Infraspinatus

fossa infraspinatus

permukaan tengah
tuberculum mayus

M. Teres minor

margo laterlais
scapulae

permukaan inferior
tuberculum mayus

M. Subscapularis

Fossa subscapularis

Tuberculum minus

Lengan atas
Kelompok anterior / otot-otot fleksor :
M. Biceps brachii, M. Brachialis, M.
Coracobrachialis.
Kelompok posterior / otot-otot ekstensor :
M. Triseps

M. Biceps brachii

Caput longum : tuberculum


supraglenoidale scapulae.
Caput brevis : ujung
procesus coracoideus

Tuberositas radii, fascia


lengan bawah melalui
aponeurosis bicipitalis.

M. Brachialis

Distal permukaan anterior


humerus

Procesus coronoideus
dan tuberositas ulnae

M. Coracobrachialis

Procesus coracoideus

1/3 tengah permukaan


medial humerus.

M. Triceps

Caput longum : tuberculum


infraglenoideum, lateral :
permukaan posterior
humerus, proksimal sulcus
n. radialis, medial : distal
thd n. radialis

Ujung proksimal
olecranon ulna.

Kelompok otot anterior

Kelompok otot posterior

Lengan bawah
1. Kelompok anterior / fleksor :
. Kelompok superficialis : M. Pronator
teres, M. Flexor carpi radialis, M.
Palmaris longus, M. Flexor carpi
ulnaris.
. Kelompok intermedius : M. Flexor
digitorum superficialis.
. Kelompok profunda : M. Flexor
digitorum profundus, M. Pronator
quadratus, M. Flexor policis longus.

M. Pronator teres

Epicondylus medialis
humerus

Permukaaan lateral
radius

M. Flexor carpi radialis

Epicondylus medialis
humerus

Basis metacarpal 2-3

M. Palmaris longus,

Epicondylus medialis
humerus

Retinaculum flexorum
dan aponeurosis
palmaris

M. Flexor carpi ulnaris.

Epicondylus medialis
humerus, olecranon
dan tepi posterior ulna

Os pisiforme,
metacarpal V

M. Flexor digitorum
superficialis.

Epicondylus medialis
humerus, lig.
Colaterale ulna, proc.
Coronoideus, bagian
proksimal tepi anterior
radius

Corpus phalanges
media keempat jari
tangan.

M. Flexor digitorum
profundus

Proksimal permukaan
medial dan anterior
ulna

Basis phalangs distal


keempat jari.

M. Pronator quadratus

Distal anterior ulna

Distal anterior radius.

M. Flexor policis
longus.

Permukaan anterior
radius

Basis phalangs distal


ibu jari

2. Kelompok posterior / ekstensor :


. Kelompok superficialis : M. Extensor
carpi radialis longus et brevis, M.
Extensor digitorum, M. Extensor digiti
minimi, M. Extensor carpi ulnaris.
. Kelompok profunda : M. Abductor
pollicis longus, M. Extensor pollicis
brevis, M. Extensor pollicis longus.

M. Extensor carpi
Longus : crista
radialis longus et brevis supracondylaris lateral
humeri. Brevis :
epicondylus lateralis
humeri

Basis metacarpal 2

M. Extensor digitorum

epicondylus lateralis
humeri

Phalanges media dan


distal keempat jari

M. Extensor digiti
minimi

epicondylus lateralis
humeri

Phalanges media dan


distal jari kelingking

M. Extensor carpi
ulnaris.

epicondylus lateralis
humeri, margo
posterior ulna

Basis metacarpal 5

M. Abductor pollicis
longus

Permukaan posterior
radius dan ulna

Basis metacarpal 1

M. Extensor pollicis
brevis

Permukaan posterior
ulna

Basis phalangs
proksimal ibu jari

M. Extensor pollicis
longus.

Permukaan posterior
ulna

Basis phalangs distal


ibu jari

Insersi tendo otot fleksor


Tendo m. fleksor pollicis longus berinsersi ke
facies anterior basis phalanx distal ibu jari.
Tiap tendo m. fleksor digitorum superfisialis di
depan phalanx proksimal membelah jadi dua,
dilalui oleh tendo m.fleksor digitorum profundus,
kemudian bersatu lagi, dan membelah dua lagi,
melekat di pinggir phalanx intermedia.
Tendo m.fleksor digitorum profundus akan
berinsersio di facies anterior basis phalanx distal.

Insersio m. fleksor dan ekstensor digitorum

Otot-otot tangan
M. Palmaris brevis

Retinaculum fleksorum
aponeurosis palmaris

Kulit pinggir medial


telapak tangan

M. lumbricales

Tendo m. fleksor
digitorum profundus

Aponeurosis dorsalis
phalanx proksimal jari IIV.

M. Interossei palmaris

I berasal dr basis
metacarpal I, tiga
sisanya dari permukaan
anterior korpus
metacarpal 2,4,5

I : medial basis phalanx


proksimal ibu jari.
II : medial basis phalanx
proksimal telunjuk.
III, IV : lateral basis
phalanx proksimal jari
manis, kelingking.

M. Interossei dorsalis

Pinggir corpus os
metacarpal

Phalanx proksimal jari


telunjuk, tengah, manis.

Otot-otot thenar
M. Abduktor pollicis
brevis

Os scaphoid, trapezium,
fleksor retinakulum

Basis phalanx proksimal


ibu jari.

M. Flexor pollicis brevis

Fleksor retinakulum

Basis phalanx proksimal


ibu jari

M. Opponen pollicis

Fleksor retinakulum

Corpus os metacarpal
ibu jari

M. Adduktor pollicis

Caput obliqum os
metacarpale II, III, caput
transversun os
metacarpale III

Basis phalanx proksimal


ibu jari.

Otot-otot hypothenar
M. Abduktor digiti minimi

Os pisiforme

Basis phalanx proksimal


jari kelingking.

M. Flexor digiti minimi

Fleksor retinakulum

Basis phalanx proksimal


jari kelingking

M. Opponen digiti minimi Fleksor retinakulum

Pinggir medial os
metacarpal V

Dorsum manus
Kulit dorsum manus tipis, berambut, bebas
bergerak di atas tendo-tendo dan tulang di
bawahnya.
Tendo m. ekstensor digitorum berasal dr
bawah retinakulum ekstensorum.
Serabut oblik menghubungkan tendo ke
kelingking, jari manis, jari tengah di proksimal
caput metacarpal.
Tendo ke jari telunjuk pd sisi medialnya
bergabung dgn tendo ekstensor indicis.
Tendo ke kelingking pd sisi medialnya
bergabung dgn dua tendo m. ekstensor digiti
minimi.

Dorsum manus
Pd permukaan posterior tiap jari, tendo
ekstensor bergabung dgn ekspansi fasial :
ekspansi ekstensor, dekat artikulasio
interphalangea proksimal.
Ekspansi ekstensor membagi menjadi 3
bagian : sentral berinsersi ke dasar phalanx
media, dua lateral ke basis phalanx distal.
Ekspansi ekstensor menjadi insersio otot
interossea dorsalis, lebih ke distal sebagai
insersio m. lumbricales.

Dorsum manus

Kanalis carpi / carpal tunnel

Dibentuk : permukaan anterior tulang carpal


& retinaculum fleksorum di atasnya.
Dilalui oleh tendon m. fleksor digitorum
superfisialis, m. fleksor carpi radialis. tendon
fleksor digitorum profunda, m. fleksor policis
longus, n. medianus.

Potongan koronal melalui kanalis carpi

Aksila

= ketiak : ruangan berbentuk piramid diantara


bagian atas lengan atas dan pinggir dada.
Dinding aksila :
Dinding anterior : mm. pektoralis mayor & minor,
fascia klavipectoralis.
Posterior : m. subskapularis, m. teres mayor, m.
latisimus dorsi.
Medial : m. serratus anterior, 4-5 kosta atas,
interkosta atas.
Lateral : m.korakobrakialis, kaput brevis
m.biceps.
Dasar : kulit antara dinding anterior-posterior.

Aksila
Isi :
A. aksilaris,
V. aksilaris,
Fascisulus pleksus brachialis : n. cutaneus
brachii medialis, n. cutaneus antebrachii medialis,
n. musculocutaneus.
Cabang pleksus brachialis: n. medianus, n.
radialis, n. ulnaris.
Kelenjar getah bening aksilaris
Lemak.

Isi axilla

Dinding axilla

Dinding axilla

Trigonum deltopektoralis.
Regio dibatasi : m. deltoideus, pektoralis mayor, di
superior oleh sebagian kecil clavicula.
Fascia klavipectoralis :
lembaran jaringan ikat. Bagian atas membentuk
dasar trigonum deltopektoralis. Di superior
melekat ke klavikula di sekitar m. subklavius. Ke
bawah sebagai ligamentum suspensarium aksila,
menyambung dgn dasar fascia aksila. Ditembus 4
struktur, 2 struktur ke dalam : v. cephalica dan
limfatik dr kelenjar getah bening infraklavikula, 2
ke arah luar : a. torakoakromialis, n. pektoralis
lateralis.

Vaskularisasi

A.
A.
A.
A.
A.

Arteri Ekstremitas Superior


Aksilaris
Brachialis
Radialis
Ulnaris
Interossea Communis

Vena Ekstremitas Superior


Vena Superfcialis
V. Cephalica
Berawal dr ujung lateral arcus venosus dorsalis
manus di atas snuffbox anatomis. Naik pd aspek
lateral, anterolateral sampai sutura
deltopektoralis menembus fascia clavipectoralis
mengalir ke v. axillaris.
V. Basilica
Dimulai dr ujung medial arcus venosus dorsalis.
Naik sepanjang aspek medial, anteromedial,
menembus fascia profunda pertengahan lengan
bergabung dgn v. comitans dr a. brachialis,
mengalir ke v. axillaris.

Innervasi

Plexus Brachialis
N. Aksilaris (C5,6)
N. Radialis (C5, 6,7,8,T1)
N. Musculocutaneus (C5,6,7)
N. Medianus (C6,7,8T1)
N. Ulnaris

Limfatik Extremitas Superior

Você também pode gostar