Heup en schouder 1.

1
Kogelgewricht

Marc Schmitz, MSc.

Voorbereidings opdracht
E-lecture: bone and cartilage (week 1)
E-lecture: joints (week 2)
Zijn er vragen?

Voettekst

Context
Artrose, de meest voorkomende aandoening van het houdings- en
bewegingsapparaat, wordt gekarakteriseerd door een langzaam en golvend
beloop, met een langzame afname van gewrichtskraakbeen. Daarnaast
kunnen er veranderingen optreden aan het subchrondrale bot aan de randen
van de gewrichten, die tot zogenaamde osteofyten kunnen leiden. Het
synoviale membraan kan tijdelijk gerriteerd zijn wat kan leiden tot een
ontsteking van het gewricht (in het Engels osteoartritis).

Het aantal mensen met heup/ knieartrose op 1-1-2007 bedroeg 197.000

mannen, en 252.000 vrouwen. Gezien de demografische ontwikkelingen zal
dit aantal in de toekomst alleen maar toenemen met een schatting van 40%
tot 2020. Daarnaast zijn factoren als overgewicht een toenemend probleem,
waardoor de prevalentie zelf nog meer zou kunnen toenemen.
Naast artrose van de heup kunnen er nog andere pathologien voorkomen die
heupklachten kunnen geven, zoals fracturen, sport traumas,
inklemmingsverschijnselen, ziekten, etcetera. Zelfs uitstralende pijn vanuit
het sacroiliacale gewricht zou pijn in de heup kunnen veroorzaken.
Heup pijn is een vaak geziene klacht in de fysiotherapeutische praktijk. Om
patinten goed te kunnen helpen is een goede anatomie van de heup- en
bekkenregio van essentieel belang voor een goede diagnose, klinisch
redeneren en behandeling

Leerdoelen
1. De fysiotherapeut-in-opleiding is in staat de
benige anatomie (osteologie) van de heup en
schouder te reproduceren en uit te leggen.
2. De
fysiotherapeut-in-opleiding
kan
de
functionele anatomie van een kogelgewricht
uitleggen.
3. De fysiotherapeut-in-opleiding weet welke
spiergroepen, welke bewegingen, maken in het
heup- en schouder gewricht. Op basis van het
zien
van
de
vezelrichting
begrijpt
de
fysiotherapeut-in-opleiding ook de functie.

Art. coxae (Heup gewricht)

Voettekst

Voettekst

Osteology

Pelvis
Vorm: ring
Bevestigd de onderste extremiteit aan de romp
Beschermt en ondersteund interne organen van het
bekken
Shocks absorptie

Voettekst

Ontwikkeling bekken
De 3 botten vormen een
synchondrosis in kinderen
Na de puberteit ossificeren
deze 3 botten
Zo wordt het acetabulum
gevormd

Voettekst

11

Heupgewricht
- Kogelgewricht
- synoviaal
- multiaxiaal

Kom:Acetabulum

BEKKEN

Kop:Caputfemoris

FEMUR

Functie van de onderste extremiteit

Structure:
Function:
bones are firm, pelvis
support, carry body weight
forms a pelvic ring,
stability
ringvorm
Locomotion, ons voortbewegen
muscles are large and
powerfull
ligaments are broad
and strong

Heup gewricht

Caput femoris kop, bedekt met kraakbeen

Acetabulum kont, bedekt met kraakbeen
Hyalieen kraakbeen
Synovia, gewrichtsvocht
Kapsel: sterk en los

Ligamenten
Iliofemoral lig.
Voorkomt hyperextensie

Pubofemoral lig.
Voorkomt hyper-abductie

Voettekst

17

Voettekst

18

Voettekst

19

Voettekst

20

Voettekst

21

Spieren heup

Live demo: heup flexoren, extensoren,

rotatoren, ab- en adduktoren.

Voettekst

23

Heup flexoren,
abduktoren,
adduktoren.

Voettekst

24

Heup extensoren,
abduktoren,
adduktoren.

Voettekst

25

Art. glenohumeralis (schoulder gewricht)

 Marc Schmitz MSc 2012

 Marc Schmitz MSc 2012

Majus * pointed
laterally
Minus **
pointed
ventrally
Bony insertion
for muscles

**

 Marc Schmitz MSc 2012

The oval concave cavitas is pointing in lateral,

ventral and cranial direction and is aprox. 6-8 cm2

 Marc Schmitz MSc 2012

Surface mismatch

Surface mismatch
In each position aprox. 25-50% contact
between humeral head and glenoid
cavity

Glenohumeral cartilage
surface area (cm)
Female
Male

Humeral
head

13.36
2.20

17.34
2.04

Glenoid

4.68
0.93

5.79
1.69

Evolutie van de mens

 Marc Schmitz MSc 2012

Voettekst

44

Spieren schouder

Live demo: schouder flexoren, extensoren,

rotatoren, ab- en adduktoren.

Voettekst

46

Schouder flexoren,
abduktoren,
adduktoren.

Voettekst

47

Extensoren,
abduktoren,
adduktoren.

Voettekst

48

Afrondende opdracht
College: Heup en schouder 1.1. Kogelgewricht.
Thieme: paginae 412, 413, 414 (bovenste helft van
het plaatje), 416A, 426, 428 (bestudeer het grotere
perspectief, niet te gedetailleerd), 429C, 436, 243,
244 (bovenste helft van het plaatje), 258, 262
(bestudeer het grotere perspectief, niet te
gedetailleerd), 275D.
Visible body:
Osteologie: bestudeer de 3D benige anatomie
van het heup- en schouder gewricht, en de
botten die deze gewrichten maken.
Myologie: bestudeer de 3D functionele
anatomie van de heup- en schouder spieren.
Treed niet te zeer in detail; zie de spieren als

Voettekst

50