Mga Isyu at

Hamong
Pangkasarian

1
CHECHNYA

2
Head of Chenchen Republic
Ramazan Kadyrov

3
Mahigit 100
pinaghihinalaang
chenchen gay ang
inaresto at ikinulong
sa mga concentration
camp , marami ang
biktima ng EJK.

4
Masasabing nag-
uugat ito sa pananaw
na may kinalaman sa
sex, kasarian, at
gender roles

5
Sila ay binubogbog at sumasailalim sa
electric shock torture

6
10 Nations have death penalty for homosexual

10 nations with large Muslim populations

have laws providing for the death penalty
for same-sex activity or otherwise allow
such executions.

7
 IRAN
Iran is No. 2 in the world for frequency of
executions of any kind, behind China. Those
include executions for homosexual activity,
although the facts are often unclear or
misrepresented in such cases. (See, for
example, Bogus hanging in Iran, bogus
tweets in Egypt and Series of public
hangings in Iran, including 2 for sodomy.)

8
Yemen: According to the 1994 penal code, married men
can be sentenced to death by stoning for homosexual
intercourse. Unmarried men face whipping or one year in
prison. Women face up to seven years in prison.
Mauritania: Muslim men engaging in homosexual sex can
be stoned to death, according to a 1984 law, though none
have been executed so far. Women face prison.
Nigeria: Federal law classifies homosexual behavior as a
felony punishable by imprisonment, but several states have
adopted sharia law and imposed a death penalty for men.
A law signed in early January makes it illegal for gay people
countrywide to hold a meeting or form clubs.
Qatar: Sharia law in Qatar applies only to Muslims, who
can be put to death for extramarital sex, regardless of
sexual orientation.
9
Saudi Arabia: Under the countrys interpretation of
sharia law, a married man engaging in sodomy or any
non-Muslim who commits sodomy with a Muslim can
be stoned to death. All sex outside of marriage is illegal.
Afghanistan: The Afghan Penal Code does not refer to
homosexual acts, but Article 130 of the Constitution
allows recourse to be made to sharia law, which
prohibits same-sex sexual activity in general.
Afghanistans sharia law criminalizes same-sex sexual
acts with a maximum of the death penalty. No known
cases of death sentences have been meted out since the
end of Taliban rule in 2001.

10
Somalia: The penal code stipulates prison, but in
some southern regions, Islamic courts have imposed
sharia law and the death penalty.
Sudan: Three-time offenders under the sodomy law
can be put to death; first and second convictions
result in flogging and imprisonment. Southern parts
of the country have adopted more lenient laws.
United Arab Emirates: Lawyers in the country and
other experts disagree on whether federal law
prescribes the death penalty for consensual
homosexual sex or only for rape. In a recent
Amnesty International report, the organization said
it was not aware of any death sentences for
homosexual acts. All sexual acts outside of marriage
11
12
 ARALIN 1: KASARIAN SA
LIPUNAN
SEX
Tumutukoy sa biyolohikal o
pisyolohikal na katangian na
nagtatakda ng pagkakaiba ng
babae sa lalaki
GENDER ROLES
KASARIAN
Tumutukoy sa panlipunang
gampanin, kilos, at gawain na
itinatakda ng lipunan para sa
mga babae at lalaki

Tumutukoy sa pamantayang panlipunan (norms) na

nagtatakda sa mga kilos o gawaing mainam,
katanggap-tanggap at kanais-nais para sa isang tao
batay sa kanyang sex
13
Pag-iba ng kahulugan ng sex at
Gender(kasarian)
 Sex Kasarian
Ang babae ay may Sa Estados Unidos, mas
buwanang regla mababa ang kita ng babae
kaysa lalaki
May bayag ang lalaki Sa Vietnam, mas maraming
lalaki ang naninigarilyo
Ang babae ay may suso Sa Saudi Arabia, hindi
at ang suso nila ay may maaaring magmaneho
gatas ang babae
Mas malaki ang buto ng Sa maraming bansa, ang
lalaki gawaing bahay ay
ginagawa ng babae
 Sex Kasarian
Biyo-pisyolohikal Sosyo-sikolohikal

Panlahat (universal) Kultural/nakatali sa kultura

Medyo hindi nababago Nababago
Kategorya - babae o Kategorya - feminine o
lalaki masculine
Katangiang pantay na Katangiang may tatak ng
pinahahalagahan inekwalidad o di-
pagkakapantay-pantay
What is sexual orientation?
Is about who you are attracted to and
want to have relationship with. Sexual
orientations include gay, lesbian, straight,
bisexual and asexual.

17
PEMENISMO
-- ang organisadong pagkilos upang itaguyod ang
pagkakapantay pantay ng mga babae at lalaki sa
pulitikal, ekonomik, at kultural na larangan
-- layunin ng pemenismo ay ang pantay na karapatang
pantao ng lahat at proteksyon sa ilalim ng batas para sa
mga kababaihan
-- ito ay batay sa paniniwalang ang pang-aapi sa
kababaihan sa lipunan ay dulot ng patriyarka. Layunin
ng peminismo na wakasan ang patriyarka upang
palayain ang mga kababaihan, kalalakihan, at mga
minorya (LGBT, PWD, IPs, etc.)
 PATRIYARKA
Isang hirarkikal na panlipunang sistema ng pag-
iisip kung saan ang dominasyon o pangingibabaw
ng kalalakihan sa kababaihan sa lipunan ay
nagdudulot ng lantarang di pagkakapantay-pantay
sa pulitikal, ekonomik, at kultural na aspeto ng
buhay. Nasa kamay ng mga kalalakihan ang
kapangyarihan sa lahat ng mahahalagang
institusyong panlipunan at mahirap itong
makamtan ng mga kababaihan. Hindi ibig sabihin
nito na ang mga kababaihan ay lubos na walang
kapangyarihan, o lubos na walang karapatan,
impluwensya o pagkukunang yaman.
 MGA NILALABANAN NG PEMENISMO
-- tutol sa biological determinism o ang kaisipang ang gawi o
kilos ng tao ay likas at ipinapasiya ng kanyang genes,
sukat at laki ng utak, o iba pang katangiang biyolohikal

-- Geddes at Thompson (1889) ang mga babae ay

nagiimbak ng enerhiya (anabolic) habang ang mga lalaki ay
gumagamit ng enerhiya (katabolic) kayat mas angkop sa
pulitika at pagtugon sa isyung panlipunan

-- 1970s, dahil sa buwanang regla, nagiging emosyonal ang

mga babae; hindi sila maaring maging piloto
-- dahil mas Malaki ang corpus callosum ng babae, mas
mahina sya sa gawaing visual- spatial katulad ng pagbabasa
ng mapa.

Empathy-the ability to understand and share the

feelings of another person's experiences and
emotions

21
 PEMENISMO SA IBAT IBANG PANAHON
Uri ng Peminismo Panahon Adhikain

First Wave huling bahagi ng pantay na kontrata; karapatan sa ari-arian;

ika-19 siglo at paglaban sa pag-aari sa babae bilang
simula ng ika-20 asawa; karapatan sa pagboto o Womens
siglo; Suffrage Movement
industriyalismo
Second Wave 1960s 1990s kalayaan ng kababaihan o Womens
Liberation; pagwakas sa diskriminasyon
pagtaguyod ng karapatang sibil at pulitikal
ng kababaihan

Third Wave Gitnang bahagi ng postmodern o kritikal at interseksyunal na

1990s pagtingin sa kasarian at sekswalidad at ang
kaugnayan nito sa lahi, uri, sexual
orientation.
Fourth Wave Huling bahagi ng pagwakas sa karahasang sekswal, di-pantay
1990s pataas na sahod, ibat-ibang uri ng opresyong
panlipunan, etc.
 GENDER ROLES SA IBAT IBANG PANAHON
Panahon Lalaki Babae
Pre-kolonyal Maraming asawa; Pagmamayari ng lalaki; maaaring
maaaring makipag patayin pag sumama sa ibang lalaki;
maaaring makipag hiwalay
hiwalay

Espanyol Mas malawak ang mga Limitado ang mga karapatan;

karapatan maaaring sumama sa pag-aalsa

Amerikano Pareho sa itaas Hindi lang para sa bahay at

simbahan; karapatang bumoto
(plebesito noong Abril 30, 1937)

Hapones Pareho sa itaas Bahagi ng pag-aalsa

Kasalukuyan Pareho sa itaas Maybahay o may kapareha; mas

malawak ang mga karapatan
 GENDER ROLES SA IBANG PARTE NG MUNDO
Rehiyon Bansa Babae
Lebanon (1952) Nito lamang ikalawang bahagi
Kanlurang Syria (1949, 1953)
ng ika-20 siglo nang payagang
Yemen (1967)
Asya Iraq (1980) makaboto
Oman (1994)
Kuwait (1985, 2005)
Walang karapatang bumoto; hindi
maaaring magmaneho, magbanko,
Saudi Arabia makipagkita sa mga lalaking di
kapamilya, at lumabas ng di takip ang
buong katawan maliban sa matat
kamay
Egypt (1956) Nito lamang ikalawang bahagi ng ika-
Tunisia (1959)
Africa Mauritania (1961)
20 siglo nang payagang makaboto;
Algeria (1962) maraming nabibiktima ng female
Morocco (1963) genital mutilation o ang pagbabago
Libya (1964) sa ari ng babae na walang
Sudan (1964)
benepisyong medical(female
There are a bunch of identities associated with
sexual orientation

25
Sexual orientation is different from gender and
gender identity
Sexual orientation is about who you are attracted
to and who you feel drawn to romantically,
emotionally, and sexually. It is different than
gender identity. Gender identity is not about who
you are attracted to,but about who you ARE-
male,female, genderqueer or pansexual
This means that being transgender is not the same
thing as being gay, lesbian or bisexual. Sexual
orientation is about you want to be with. Gender
identity is about who you are.

26
 LESBIAN O LESBYANA

Isang babae na may emosyonal at

pisikal na atraksyon sa kapwa
babae at kinikilala ang sarili bilang
lesbian;
Jane Lynch, Amerikanang artista sa
Glee, isang palabas sa telebisyon
GAY
Isang lalaki na may
emosyonal at pisikal na
atraksyon para sa kapwa
lalaki at kinikilala ang sarili
bilang gay.

John Amaechi, retiradong

manlalaro ng NBA
BISEXUAL
Isang tao na may
emosyonal at pisikal na
atraksyon para sa lalaki o
babae at kinikilala ang sarili
bilang bisexual.
People who are unsure about their sexual orientation may
call themselves questioning or curious.

People who dont experience any sexual attraction

towards anyone often call themselves asexual. They are
sometimes use the word ace

30
 TRANSGENDER
Salitang naglalarawan sa mga taong ang
gender identity o gender expression ay
hindi tradisyunal na kaugnay ng kanilang
sex assignment noong sila ay
pinanganak at kinikilala ang sarili bilang
transgender;

Sila ay maaaring transsexual, cross-

dresser, o genderqueer

Justine Ferrer, ang unang babaeng

transgender sa palabas na Survivor
Philippines
NAOMI FONTANOS

32
- A Filipino trans rights advocate, one of the founders
and current Executive Director of transgender rights
group GANDA( Gender and Development Advocate)
Filipinas in the Philippines.
- A licensed teacher and currently work as an
education consultant.
- The first transgender co-coordinator of Task Force
Pride Philippines.
- A network of lesbian, gay, bisexual, trasgender and
Queer (LGBTQ) organizations.
- She was one of three transwomen petition sent to the
United Nations Human Rights Committee asking the
HRC to compel The Philippines Government to
address the situation facing transgender Filipinos.
33
MGA TAONG TRANSGENDER

Cross Dressers o
CDmga taong
nagbibihis gamit ang
damit ng kabilang
kasarian. Hindi nila
binabago ang kanilang
katawan. Hal.Victoria
Prince, isang
aktibistang CD sa
Amerika.
 Genderqueers- mga taong
itinatakwil ang kanilang
gender binary
Naniniwala ang ibang
genderqueers na sila ay
walang kasarian (agender) o
kombinasyon ng kasarian
(intergender)
Halimbawa si Rikki
Wilchins, isang manunulat.

35
MGA TAONG TRANSGENDER

Transsexualsmga taong ang gender

identity ay direktang salungat sa
kanilang sex assignment noong sila ay
pinanganak. Marami pero hindi lahat
ng mga taong transsexual ay binabago
ang kanilang gender expression at
katawan sa pamamagitan ng hormone
replacement therapy (HRT) ay ibat
ibang operasyong na parte ng
prosesong tinatawag na transition.
Hal. BB Gandanghari, artista at
Balian Buschbaum, atletang Aleman.
 SA PILIPINAS
Marami nang mga Pilipino ang tumatawag sa kanilang
sarili bilang Lesbian/Gay/Bisexual/Transgender

Mayroong mga katutubong salita para sa sexual

orientation at gender identity katulad ng bakla,
bayot, bantut, tomboy, lesbyana, tibo,
vakler beki, bekimon, atbp.

Mahalagang respetuhin ang pagtawag sa sarili

Transgender man

38
 MAHALAGANG TANDAAN:
Gender identity (pagkakakilanlang pangkasarian):
malalim na damdamin at personal na karanasang
pangkasarian ng isang tao, na maaaring nakatugma o
hindi nakatugma sa sex niya nang siyay ipanganak,
kabilang ang personal na pagtuturing niya sa sariling
katawan (na maaaring mauwi, kung malayang pinipili,
sa pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera, gamot, o iba
pang paraan) at iba pang ekspresyon ng kasarian,
kasama na ang pananamit, pagsasalita, at pagkilos (Ang
Mga Prinsipyo Ng Yogyakarta)
ARALIN 2: MGA ISYU SA KASARIAN
AT LIPUNAN
Diskriminasyon - ang anumang pag-uuri,
eksklusyon, o restriksyon batay sa kasarian na
naglalayon o nagiging sanhi ng hindi pagkilala,
paggalang, at pagtamasa ng mga karapatan o
kalayaan

Karahasan karahasang nangyayari dahil sa di-

pantay na relasyong kapangyarihan at batayang
inaasahan base sa kasarian; mga gawaing
nagdudulot ng pisikal, mental, o sekswal na sakit
kasama ang pagbabanta, pamimilit, at pagsikil
kalayaan. Ito ay paglabag sa karapatang pantao at
isang uri ng diskriminasyon.
41
 MGA ISYU SA KASARIAN AT LIPUNAN
Ayon sa GABRIELA (General Assembly Binding Women for Reforms,
Integrity, Equality, Leadership, and Action), ito ang Seven Deadly
Sins Against Women:

Pambubogbog/pananakit

Panggagahasa

Incest at iba pang sekswal na pang-aabuso

Sexual harassment

Sexual discrimination at exploitation

Sex trafficking at prostitusyon

 MGA ISYU SA KASARIAN AT LIPUNAN
Istadistika ng karahasan sa kababaihan:

Isa sa bawat limang babae na nasa edad 15-49 ang nakaranas ng

pananakit na pisikal simula edad 15, anim na porsyento ang
nakaranas ng pananakit na pisikal.

Isa sa apat na mga babaeng kasal na may edad 15-49 ang

nakaranas ng emosyonal, pisikal at/o pananakit na sekswal mula sa
kanilang mga asawa.

Mula sa mga babaeng may asawa at kasal na nakaranas ng

pisikal/sekswal na pang-aabuso sa loob ng 12 buwan bago ang
sarbey, 65% ang nagsabing sila ay nakaranas ng pananakit.
MGA ISYU SA KASARIAN AT LIPUNAN

-- kalayaang makapag-aral (Hal. Malala Yousafzai)

-- oportunidad sa trabaho, bias sa serbisyong medikal,

pabahay at maging sa edukasyon

-- panggagahasa laban sa mga lesbian; pagpatay sa

mga taong LGBT

-- domestic violence o karahasan sa loob ng tahanan

ARALIN 3: TUGON SA MGA ISYU SA KASARIAN AT
LIPUNAN
- Ang Mga Prinsipyo ng Yogyakarta ay ang aplikasyon ng mga
batayang karapatang pantao sa sexual orientation at gender
identity. Binuo ang 29 na karapatang pantao ng mga eksperto
noong Nobyembre 2006 sa Yogyakarta, Indonesia.
- Ito ay batay sa kaisipang LGBT rights are human rights. (Ban Ki-
Moon, dating Secretary General ng United Nations)

45
 Ang Mga Prinsipyo ng Yogyakarta
Prinsipyo 1
ANG KARAPATAN SA UNIBERSAL NA PAGTATAMASA NG MGA
KARAPATANG PANTAO
Lahat ng tao ay isinilang na malaya at pantay sa dignidad at mga
karapatan. Bawat isa, anuman ang oryentasyong seksuwal at
pagkakakilanlang pangkasarian ay nararapat na ganap na
magtamasa ng lahat ng karapatang pantao.
Prinsipyo 2
ANG MGA KARAPATAN SA PAGKAKAPANTAY-PANTAY AT KALAYAAN SA
DISKRIMINASYON
Bawat isa ay may karapatang magtamasa ng lahat ng karapatang
pantao nang walang diskriminasiyong nag-uugat sa oryentasyong
seksuwal o pagkakakilanlang pangkasarian. Dapat kilalanin na ang
lahat ay pantay-pantay sa batas at sa proteksiyon nito, nang walang
anumang diskriminasiyon, kahit may nasasangkot na iba pang
karapatang pantao. Ipagbabawal sa batas ang ganoong
diskriminasiyon at titiyakin, para sa lahat.
46
Hunyo 2011 nagkaroon ang UN
Human Rights Council (UNHRC) ng
resolusyon para sa isang pag-aaral ng
mga paglabag sa karapatang pantao
base sa sexual orientation at gender
identity

2013 inilunsad ang kampanyang

UN Free and Equal

2014 nagkaroon ang UNHRC ng

resolusyong suportahana ang
pagkaka-pantay pantay ng mga taong
LGBT

June 2015 nagdesisyon ang US

Supreme Court para sa marriage
equality

2016 Nagtakda ang UN na isang

independent expert sa sexual
orientation at gender identity
 CONVENTION ON THE ELIMINATION OF
ALL FORMS OF DISCRIMINATION
AGAINST WOMEN (CEDAW)
International Bill for Women

Inaprubahan ng United Nations noon Disyembre 18, 1979,

niratipika noong Agosto 5, 1981 at ipinatupad noong
Setyembre 3, 1981

Internasyunal na kasunduan na tumatalakay sa karapatang

pantao ng mga kababaihan sa aspetong sibil, political,
kultural, pang-ekonomiya, panlipunan, at pampamilya.

48
 RESPONSIBILDAD NG PILIPINAS
BILANG STATE PARTY
1.ipawalang-bisa ang lahat ng batas at mga nakagawiang
nagdidiskrimina;
2.ipatupad ang lahat ng patakaran para wakasan ang
diskriminasyon at maglagay ng mga epektibong
mekanismo at sistema kung saan maaring humingi ng
hustisya ang babae sa paglabag ng kanilan karapatan;
3.itaguyod ang pagkakapantay-pantay sa pamamagitan
ng ibat ibang hakbang kondisyon at karampatang
aksiyon; at
4.gumawa ng pambansang ulat kada apat (4) na taon
tungkol sa mga isinagawang hakbang para matupad ang
mga tungkulin sa kasunduan.

49
 TUGON NG PILIPINAS SA ISYU
NG KARAHASAN AT
DISKRIMINASYON
Ang Anti-Violence Against Women and Their Children Act
ay isang batas na nagsasaad ng mga karahasan laban sa
kababaihan at kanilang mga anak, nagbibigay ng lunas at
proteksiyon sa mga biktima nito, at nagtatalaga ng mga
kaukulang parusa sa mga lumalabag dito.
Ang Magna Carta of Women ay isinabatas noong Hulyo 8,
2008 upang alisin ang lahat ng uri ng diskriminasiyon laban
sa kababaihan at sa halip ay itaguyod ang pagkakapantay-
pantay ng mga babae at lalaki sa lahat ng bagay, alinsunod
sa mga batas ng Pilipinas at mga pandaigdigang
instrumento, lalo na ang Convention on the Elimination of
All Forms of Discrimination Against Women o CEDAW.

50
 TUGON NG PILIPINAS SA ISYU NG
KARAHASAN AT DISKRIMINASYON

Nobyembre kada taon ay isinasagawa

ang 16 Days of Activism to End Violence
Against Women habang kada Marso ay
ipinagdiriwang ang National Womens
Month Celebration.

Sa ibat ibang lugar naman ay may mga Anti-Discrimination

Ordinance o mga lokal na batas na pinagbabawal ang
diskriminasyon base sa sexual orientation at gender
identity.
51
 52
http://pages.upd.edu.ph/ejmanalastas/policies-ordinances
 LGBT rights in the Philippines
The Philippines is ranked as one of the most gay-
friendly nations in the world, and the most LGBT
friendly in Asia The country ranked as the 10th
most gay-friendly in a global survey covering 39
countries, in which only 17 had majorities
accepting homosexuality. Titled "The Global
Divide on Homosexuality," the survey conducted
by the Pew Research Center showed that 73% of
adult Filipinos agreed with the statement that
"homosexuality should be accepted by society,"
up by nine percentage points from 64 percent in
2002. 53
In the classical era of the country, prior to Spanish
occupation, the people of the states and barangays within the
archipelago accepted homosexuality. Homosexuals actually
had a role of a babaylan, or a local spiritual leader who was
holder of science, arts, and literature. In the absence of the
datu of the community, the babaylans, homosexual or not,
were also made as leaders of the community.

54
 Pagpasa Ng Anti-Discriminatin Bill

1999 Unang paghain ng

panukalang batas (18
taon)
Inihain muli sa ika-17
Kongreso
Maraming mambabatas
na sumusuporta nito sa
Kongreso habang ito ay
ihinain sa Senado ni Sen.
Risa
#PassADB

56
Anti-Discrimination Bill on the Basis of Sexual
Orientation or Gender Identity (or House Bill 267),

1. The bill does not see to legalize same-sex

marriage or unions
2. The bill seeks to prohibit only a certain
number of acts that unfairly discriminate
against members of the LGBTQ community.
3. The bill also makes it illegal for anyone to
force a person to take a medical or
psychological exam, to alter that persons
gender or sexual orientation.
57
4. The bill provides for jail terms for those who
violate its provisions.
imprisonment of not less than one year, but not
more than six years, will be imposed upon anyone
who will violate the provisions of the Anti-
Discrimination Bill, specifically the prohibited
acts as defined above. In addition to
imprisonment, the offender may also be subjected
to community service, and may be required to
undergo human rights education on the plight of
the victims
58
5. The bill provides for a venue for complaints and cases to
be filed.
There are existing police desks addressing complaints and
cases related to violence against women and children.
Under the proposed law, Roman states that these same
desks will attend to cases of discrimination against
LGBTQs. In order to prepare the desk officers to handle
complaints and cases under the Anti-Discrimination Bill,
they shall be required to undergo trainings on gender-
sensitivity, proper terminology, dynamics of LGBTQ
relationships, and how to properly handle hate crime
investigations.

59
The bill provides for jail terms for those who violate its
provisions.
According to Roman, imprisonment of not less than one
year, but not more than six years, will be imposed upon
anyone who will violate the provisions of the Anti-
Discrimination Bill, specifically the prohibited acts as
defined above. In addition to imprisonment, the offender
may also be subjected to community service, and may be
required to undergo human rights education on the plight
of the victims of discrimination.

60
If a school or any educational or training
institution refuses to admit a student or
participant or chooses to expel him or her
solely on the basis of sexual orientation or
gender identity, that is discrimination.

61
* If a school imposes disciplinary sanctions,
penalties, restrictions and requirements harsher
than the usual that infringe on the rights of
students on the basis of sexual orientation or
gender identity, that is discrimination.
* When a student or a trainee is harassed,
punished or restricted due to the sexual
orientation or gender identity of his parents or
legal guardians, that is discrimination.

62
 Huling mungkahi
Aralin ang mga isyung pang-kasarian; maaaring
mag-imbita ng eksperto at gumamit ng ibat
ibang kagamitang panturo tulad ng bidyo, awit,
balita, etc.

Buksan ang isip at puso sa mga isyung pang-

kasarian dahil may kinalaman ang kasarian sa
lahat ng aspeto ng buhay

Ang pag-aaral sa mga isyung pang-kasarian ay

parte ng hakbang tungo sa mapagpalayang
batayang edukasyon!
64
 Maraming
Salamat po!

DR. ARNEL BERNARDO TORMIS

65