Mjerenje i kontrola duina

Jednostruka mjerila

Kombinovanim sastavljanjem pojedinih mjerila raznih
debljina moe se dobiti odreena (potrebna) veliina.
U tabeli je dat poredak slaganja i veliine mjerki u
jednoj veoj garnituri.
Prije sastavljanja graninih mjerki u odgovarajui
blok vri se proraun i izbor mjerki odgovarajuih
dimenzija, pri emu se mora voditi rauna o
dimenzijama elemenata u garnituri. Ukoliko se eli
dobiti poznata veliina od 5,328 mm, za njeno
slaganje moe se iz kompleta prikazanog u tabeli
uzeti odreeni broj blokova. Prvo se iz kompleta
uzme blok iz grupe blokova 1 ija je duina 1,008;
zatim iz grupe 2 blok 1,020; iz grupe 3 blok 1,350 i iz
grupe 4 blok 2,000.
Prijemna i revizona mjerila
Prema namjeni razlikujemo:
- radionika mjerila;
- prijemna mjerila i
-reviziona mjerila.
Radionika mjerila su ona koja radnik upotrebljava pri izradi
dijelova, a slue za kontrolu radnog predmeta u toku same
izrade. Prijemna mjerila upotrebljava tvornika ili neka druga
kontrola za kontrolu gotovog radnog predmeta radi preuzimanja.
Ona se ne izrauju kao nova, ve se koriste radionika mjerila
kod kojih je dodatak za troenje smanjen za 1/3. Da bi se
razlikovala od radionikih mjerila, prijemna mjerila se oboje.
Reviziona mjerila slue za kontrolu radionikih i prijemnih
tolerancijskih mjerila, a u cilju utvrdjivanja stepena tanosti
izrade kao i istroenosti tih mjerila.
Mjerila i instrumenti za viestruka mjerenja i kontrolu

U metalopreraivakoj industriji najiru primjenu imaju mjerila pomou

kojih je mogue mjerenje mjernih veliina u podruju izmeu najmanje i
najvee mjere predviene na mjerilu (viestruka mjerila). Mjerna skala
ovih mjerila je crticama podijeljena na osnovne mjerne jedinice, zbog
ega se ova mjerila zovu jo i mjerila sa crticama zacrtkana mjerila.
Brojna vrijednost veliine koja se mjeri utvruje se direktnim
oitavanjem na skali mjerila.
U ovu grupu mjerila spadaju:
- lenjiri sa milimetarskom podjelom,
- pomina mjerila,
- dubinomjeri,
- mikrometri i
- uglomjeri.
Mjerni lenjiri: podjela po namjeni i tanosti
 Prema najmanjoj mjeri koja se moe izmjeriti razlikuju se:
- mjerila preciznosti jedne desetinke (0,1 mm 1/10),
- mjerila preciznosti pet stotinki (0,05 mm 1/20),
- mjerila preciznosti dvije stotinke (0,02 mm 1/50),
- posebna mjerila preciznosti jedne stotinke (0,01 mm 1/100)
itanje mjere s pominog mjerila preciznosti 0,1mm: Prvo treba
proitati koliko je punih milimetara do nule na nonijus podjeli, a
zatim pronai crticu na nonijus podjeli koja se poklapa s nekom
crticom na milimetarskoj podjeli. Na primjer :ako je do nule na
nonijusu 2 mm, a etvrta crtica nonijusa se poklapa s nekom
crticom na milimetarskoj podjeli, onda je to mjera 2,4 mm
odnosno 2 milimetra i 4 desetinke. Najmanja mjera koju se
moe izmjeriti mjerilom preciznosti 0,1 mm je upravo jedna
desetinka milimetra.
Pomino mjerilo preciznosti 0,05 mm (1/20) U
mainstvu je jedna desetinka esto puta
krupna veliina, pa se mjerilo tanosti 1/10
primjenjuje samo za gruba i priblina
mjerenja.Preciznije pomino mjerilo je mjerilo
s nonijusom u kojem je 39 mm podijeljeno na
20 jednakih dijelova (na slici).
Mikrometri za vanjska mjerenja
Mikrometri za mjerenje lima i ice
Alatni mikrometar