Você está na página 1de 52

UNIDADE 10

UNIDADE 10
POLTICA DE BLOQUES E
POLTICA DE BLOQUES E
GUERRA FRA (1945-1989)
GUERRA FRA (1945-1989)
Borja Campos Seijo Borja Campos Seijo I.E.S. Garca Barbn (Vern) I.E.S. Garca Barbn (Vern)
1. FORMACIN DOS
1. FORMACIN DOS
BLOQUES
BLOQUES
A) DA II GUERRA MUNDIAL GUERRA FRA. A) DA II GUERRA MUNDIAL GUERRA FRA.
- De colaboracin durante a guerra (acordos Ialta e Postdam) entre EEUU - De colaboracin durante a guerra (acordos Ialta e Postdam) entre EEUU
e URSS e URSS discrepancia, rivalidade e confrontacin discrepancia, rivalidade e confrontacin fin a gran fin a gran
alianza alianza de capitalismo e comunismo contra o inimigo comn (fascismo). de capitalismo e comunismo contra o inimigo comn (fascismo).
- De 1945 a 1947 - De 1945 a 1947, desacordos , desacordos crecentes e crecentes e rivalidades rivalidades desembocan na desembocan na
formacin de 2 bloques e no inicio da guerra fra: formacin de 2 bloques e no inicio da guerra fra:
1) 1) Desacordos Desacordos: sobre a administracin dos vencidos e divididos (Alemaa : sobre a administracin dos vencidos e divididos (Alemaa
e Austria). e Austria).
b) Rivalidades:
b) Rivalidades:

Ocupacin sovitica
Ocupacin sovitica
nos estados de
nos estados de
Europa central e
Europa central e
oriental liberados polo Exrcito Vermello
oriental liberados polo Exrcito Vermello

fortalecemento do partidos comunistas deses pases
fortalecemento do partidos comunistas deses pases

formacin de
formacin de
Democracias Populares
Democracias Populares
(Hungra, Polonia,
(Hungra, Polonia,
Checoslovaquia, Rumania, Bulgaria) a imaxe da URSS.
Checoslovaquia, Rumania, Bulgaria) a imaxe da URSS.

Guerra civil grega
Guerra civil grega
:
:
enfrontamento entre
enfrontamento entre
monrquicos gregos (apoiados por GB e EEUU) e
monrquicos gregos (apoiados por GB e EEUU) e
comunistas gregos (por URSS)
comunistas gregos (por URSS)
vitoria monrquicos
vitoria monrquicos

q q
tensins.
tensins.

Irn:
Irn:
ocupada durante a guerra por britnicos e
ocupada durante a guerra por britnicos e
soviticos. Fin da guerra
soviticos. Fin da guerra
negativa a retirarse
negativa a retirarse

mediacin americana
mediacin americana
retirada sovitica e britnica
retirada sovitica e britnica

q q
tensins URSS-EEUU.
tensins URSS-EEUU.

Resultado: bipolarizacin en 2 bloques ( Resultado: bipolarizacin en 2 bloques (occidental occidental e e oriental oriental) )
guerra fra guerra fra en 2 etapas: en 2 etapas:
Mxima tensin Mxima tensin (1947-1962): (1947-1962): mxima tensin e mxima tensin e
confrontacin. confrontacin.
Coexistencia pacfica Coexistencia pacfica (1962- 1989): (1962- 1989): distensin distensin
(relaxacin) das relacins internacionais. (relaxacin) das relacins internacionais.
B) BLOQUE OCCIDENTAL. B) BLOQUE OCCIDENTAL.
- - Bloque occidental ou capitalista Bloque occidental ou capitalista = Europa Occidental e = Europa Occidental e
Norteamrica en torno a EEUU. Defnese polo capitalismo, Norteamrica en torno a EEUU. Defnese polo capitalismo,
democracia liberal e hexemona norteamericana democracia liberal e hexemona norteamericana iniciativas: iniciativas:
$ $ Doutrina Truman (1947) Doutrina Truman (1947): : poltica de contencin poltica de contencin
anticomunista/antisovitica promovida polo presidente de EEUU anticomunista/antisovitica promovida polo presidente de EEUU
(Harry Truman) xustificada en nome da defensa do (Harry Truman) xustificada en nome da defensa do mundo libre. mundo libre.
Harry S. Truman , Presidente
de EEUU 1945-1953)
$ $ Plan Marshall (1947) Plan Marshall (1947): : estratexia de estratexia de
axuda econmica de EEUU para a axuda econmica de EEUU para a
reconstruccin europea. reconstruccin europea.
+ + Finalidades: Finalidades: crear mercados crear mercados
de EEUU de EEUU en outros pases e fomentar en outros pases e fomentar
lazos de lazos de dependencia econmica, dependencia econmica,
poltica e ideolxica. poltica e ideolxica.
+ + Actuacins: Actuacins: creacin da OECE creacin da OECE
(Organizacin Europea de Cooperacin (Organizacin Europea de Cooperacin
Econmica) e Econmica) e axuda econmica axuda econmica durante durante
a dcada dos 50 a pases de Europa a dcada dos 50 a pases de Europa
Occidental, ags pases do bloque Occidental, ags pases do bloque
oriental que o rexeitan, e Espaa, illada oriental que o rexeitan, e Espaa, illada
por mor de Franco. por mor de Franco.
+ + Resultados: Resultados: reconstruccin reconstruccin
econmica da Europa occidental econmica da Europa occidental e e
beneficios para EEUU: asegura beneficios para EEUU: asegura
mercados, consolida hexemona mercados, consolida hexemona
americana e frea avance comunista en americana e frea avance comunista en
Europa. Europa.
Cartel de
propaganda
sovitico
contra o Plan
Marshall
$
$
Creacin OTAN (1949):
Creacin OTAN (1949):

-
-
Organizacin do Tratado do
Organizacin do Tratado do
Atlnico Norte =
Atlnico Norte =
tratado
tratado
militar de defensa mutua do
militar de defensa mutua do
bloque occidental
bloque occidental
baixo mando
baixo mando
de EEUU
de EEUU
instalacin bases
instalacin bases
militares americanas en Europa.
militares americanas en Europa.
- OTAN =
- OTAN =
12 membros iniciais
12 membros iniciais
(EEUU, Canad, GB, Fra, Bel,
(EEUU, Canad, GB, Fra, Bel,
Hol, Lux, It, Port, Nor, Din e
Hol, Lux, It, Port, Nor, Din e
Islandia) +
Islandia) +
4 posteriores
4 posteriores
(Grecia, Turqua, Rep Federal
(Grecia, Turqua, Rep Federal
Alemana e Espaa).
Alemana e Espaa).
- EEUU fomentou tamn outros
- EEUU fomentou tamn outros
tratados militares e pactos
tratados militares e pactos
bilaterais,
bilaterais,
con pases
con pases
asiticos, latinoamericanos, no
asiticos, latinoamericanos, no
seu cerco URSS.
seu cerco URSS.

C) O BLOQUE ORIENTAL OU COMUNISTA. C) O BLOQUE ORIENTAL OU COMUNISTA.
- O - O bloque comunista bloque comunista = Europa Oriental e boa parte de Asia. Defnese = Europa Oriental e boa parte de Asia. Defnese
por por comunismo sovitico e hexemona da URSS. comunismo sovitico e hexemona da URSS. Actuacins: Actuacins:
Creacin das democracias Populares (1947): Creacin das democracias Populares (1947): implantadas en implantadas en
Europa oriental (Polonia, Checoslovaquia, Hungra, Bulgaria e Europa oriental (Polonia, Checoslovaquia, Hungra, Bulgaria e
Rumana), liberada polo Exrcito Vermello Rumana), liberada polo Exrcito Vermello espallamento espallamento
revolucin e barreira defensiva (teln de aceiro) para a URSS. revolucin e barreira defensiva (teln de aceiro) para a URSS.
Doutrina Jdnov (1947): Doutrina Jdnov (1947): que que contesta doutrina Truman contesta doutrina Truman
URSS defensora do anticolonialismo, democracia e mov obreiro URSS defensora do anticolonialismo, democracia e mov obreiro
Formacin do Formacin do Kominforn Kominforn = rgano de coordinacin dos partidos = rgano de coordinacin dos partidos
comunistas de todo o mundo para estender a revolucin. comunistas de todo o mundo para estender a revolucin.
COMECON (1949): COMECON (1949): reaccin ao Plan Marshall reaccin ao Plan Marshall. COMECON ou . COMECON ou
CAME (Consello de Axuda Mutua Econmica) = 6 membros iniciais: CAME (Consello de Axuda Mutua Econmica) = 6 membros iniciais:
URSS e democracias propulares (Pol, Che, Hun, Rum e Bul) + 5 URSS e democracias propulares (Pol, Che, Hun, Rum e Bul) + 5
posteriores (Albania, Rep Democrtica Alemana, Mongolia, Cuba e posteriores (Albania, Rep Democrtica Alemana, Mongolia, Cuba e
Vietnam). Obxectivos: recuperacin e cooperacin econmica Vietnam). Obxectivos: recuperacin e cooperacin econmica
formacin dun espazo econmico dominado pola URSS. formacin dun espazo econmico dominado pola URSS.
Pacto de Varsovia (1955): Pacto de Varsovia (1955): resposta entrada da RFA na resposta entrada da RFA na
OTAN OTAN. Pacto de Varsovia . Pacto de Varsovia defensa mutua baixo mando da URSS defensa mutua baixo mando da URSS
8 membros (URSS, Pol, Chec, Hn, Rum, Bul, Albania, RDA). URSS 8 membros (URSS, Pol, Chec, Hn, Rum, Bul, Albania, RDA). URSS
controla e chega a intervir militarmente neses pases (Hungra, 1956, controla e chega a intervir militarmente neses pases (Hungra, 1956,
Checoslovaquia, 1968). Checoslovaquia, 1968).
D) CARREIRA DE ARMAMENTOS. D) CARREIRA DE ARMAMENTOS.
-
-
Carreira de armamentos
Carreira de armamentos
= rivalidade entre EEUU e
= rivalidade entre EEUU e
URSS para desenvolver o armamento mis eficaz e
URSS para desenvolver o armamento mis eficaz e
mortfero
mortfero
obxectivo = rebasar ao adversario. Esta
obxectivo = rebasar ao adversario. Esta
rivalidade vai a ser constante durante toda a guerra fra.
rivalidade vai a ser constante durante toda a guerra fra.
- Tras EEUU,
- Tras EEUU,
outros estados acceden bomba nuclear
outros estados acceden bomba nuclear
=
=
URSS en 1949, GB, Francia, China
URSS en 1949, GB, Francia, China
- Complexo industrial/militar presiona aos gobernos para
- Complexo industrial/militar presiona aos gobernos para
manter un
manter un
alto gasto en defensa
alto gasto en defensa
armas cada vez +
armas cada vez +
caras e perfectas: misiles, cada vez de maior alcance e
caras e perfectas: misiles, cada vez de maior alcance e
capacidade destructiva.
capacidade destructiva.
- ONU impulsa un proceso de
- ONU impulsa un proceso de
control de armamentos
control de armamentos
con
con
algns resultados: desmilitarizacin da Antrtida e do
algns resultados: desmilitarizacin da Antrtida e do
espazo, Tratado de No Proliferacin Nuclear (impedir a
espazo, Tratado de No Proliferacin Nuclear (impedir a
outros estados acceder a armamento atmico).
outros estados acceder a armamento atmico).
- A Coexistencia pacfica (1962-89) favorece as
- A Coexistencia pacfica (1962-89) favorece as
conferencias de desarme
conferencias de desarme
Acordos SALT e
Acordos SALT e
Conferencia de Seguridade e Cooperacin Europea en
Conferencia de Seguridade e Cooperacin Europea en
Helsinki (1975).
Helsinki (1975).
Fases da Guerra Fra
2. MXIMA TENSIN (1947-
2. MXIMA TENSIN (1947-
1962)
1962)
A) CONCEPTO DE GUERRA FRA. A) CONCEPTO DE GUERRA FRA.
- Guerra fra
- Guerra fra
3 trazos principais:
3 trazos principais:
a)
a)
Confrontacin bipolar entre 2 superpotencias
Confrontacin bipolar entre 2 superpotencias
(USA
(USA
e URSS)
e URSS)

3 efectos:
3 efectos:
Zonas de influencia exclusiva de cada potencia
Zonas de influencia exclusiva de cada potencia

reparto nacido en Postdam
reparto nacido en Postdam
2 Bloques
2 Bloques
URSS
URSS
(Europa oriental) EEUU (Europa occ, Xapn e Amrica)
(Europa oriental) EEUU (Europa occ, Xapn e Amrica)

imposicin de teora de soberana limitada que impide a
imposicin de teora de soberana limitada que impide a
calquera pas abandonar o bloque.
calquera pas abandonar o bloque.
Forzan
Forzan
o aliamento nos 2 bloques dos demais
o aliamento nos 2 bloques dos demais
estados
estados
con poucas excepcins neutrais
con poucas excepcins neutrais
pases non
pases non
aliados
aliados
do 3 Mundo.
do 3 Mundo.

Instrumentalizan
Instrumentalizan
para os seus fins e intereses os
para os seus fins e intereses os
organismos internacionais
organismos internacionais
(Consello de Seguridade da
(Consello de Seguridade da
ONU por veto).
ONU por veto).
b) Guerra fra
b) Guerra fra
conflictos localizados sen guerra
conflictos localizados sen guerra
directa USA-URSS
directa USA-URSS
por ameaza nuclear
por ameaza nuclear
equilibrio de
equilibrio de
terror
terror
= seguridade de destrucin total mutua e do mundo
= seguridade de destrucin total mutua e do mundo
se hai unha guerra entre as superpotencias
se hai unha guerra entre as superpotencias
impide o
impide o
choque blico directo.
choque blico directo.
Caricaturas que fan referencia ao equilibrio do terror
c) c) Enfrontamento ideolxico Enfrontamento ideolxico entre entre 2 sistemas sociais incompatibles 2 sistemas sociais incompatibles
e antagnicos e antagnicos (capitalismo vs comunismo), que manipula opinin (capitalismo vs comunismo), que manipula opinin
pblica cunha pblica cunha propaganda desmesurada propaganda desmesurada nos medios de nos medios de
comunicacin comunicacin para desacreditar ao bloque contrario para desacreditar ao bloque contrario
- Este enfrontamento chega a - Este enfrontamento chega a excesos histricos excesos histricos
anticomunismo norteamericano do senador estadounidense Mac anticomunismo norteamericano do senador estadounidense Mac
Carthy Carthy caza de bruxas caza de bruxas = persecucin e proceso xudicial de = persecucin e proceso xudicial de
sospeitosos comunistas en EEUU (actores, escritores). sospeitosos comunistas en EEUU (actores, escritores).
Carteis de propaganda soviticos (esquerda) e americanas
CAZA DE BRUXAS
(FINAIS DOS ANOS 40- PRINCIPIOS
DOS 50)
Actores e actrices procesados por ser
sospeitosos de simpatizar co comunismo
Sesin da Comisin de Actividades
Antiamericanas, responsable de
investigar aos simpatizantes co
comunismo
B) FOCOS DE CONFRONTACIN B) FOCOS DE CONFRONTACIN. .
- Escenarios de confrontacin = - Escenarios de confrontacin = focos de tensin localizada focos de tensin localizada: :
Bloqueo de Berln (1948-49): Bloqueo de Berln (1948-49): 1 estoupido grave da 1 estoupido grave da
guerra fra. guerra fra.
4 4 Raz do problema Raz do problema: :
a) a) Discrepancia dos aliados sobre o destino de Alemaa Discrepancia dos aliados sobre o destino de Alemaa. .

b) b) Presencia occidental en Berln Presencia occidental en Berln, emprazada na zona , emprazada na zona
sovitica de ocupacin de Alemaa. sovitica de ocupacin de Alemaa.
4 4 Escalada e crise Escalada e crise: : decisin aliada (USA, Fra, GB) de crear un decisin aliada (USA, Fra, GB) de crear un
estado alemn occidental sen acordo ruso estado alemn occidental sen acordo ruso o exrcito sovitico pecha o exrcito sovitico pecha
comunicacins e bloquea Berln occidental comunicacins e bloquea Berln occidental resposta aliada: resposta aliada: ponte area ponte area
para suministrar Berln occidental. para suministrar Berln occidental.
4 4 Resultado e consecuencias Resultado e consecuencias: :
a) a) directo: directo: fracaso sovitico fracaso sovitico, que termina levantando o , que termina levantando o
bloqueo. bloqueo.
b) b) indirecto: indirecto: creacin da Alemaa Occidental creacin da Alemaa Occidental = RFA = RFA
(Repblica Federal de Alemaa) a partir das zonas de (Repblica Federal de Alemaa) a partir das zonas de
ocupacin americana, britnica e francesa ocupacin americana, britnica e francesa creacin da creacin da
Alemaa Oriental Alemaa Oriental (RDA = Repblica Democrtica Alemana) a (RDA = Repblica Democrtica Alemana) a
partir da zona sovitica partir da zona sovitica creacin da OTAN creacin da OTAN creacin creacin
COMECON. COMECON.
Guerra de Corea (1950-53): Guerra de Corea (1950-53): 1 guerra localizada na 1 guerra localizada na
guerra fra. guerra fra.
4 4 Raz do problema Raz do problema: :
a) a) Ocupacin de Corea Ocupacin de Corea (posesin xaponesa) durante a II (posesin xaponesa) durante a II
GM (1945) GM (1945) por EEUU e URSS. por EEUU e URSS.
b) b) Divisin en 2 estados: Divisin en 2 estados: Corea Norte comunista (tutelada Corea Norte comunista (tutelada
pola URSS) e Corea Sur capitalista (auspiciada polos pola URSS) e Corea Sur capitalista (auspiciada polos EEUU) en EEUU) en
1948. 1948.
c) c) Triunfo da revolucin comunista en China Triunfo da revolucin comunista en China en 1949. en 1949.
Mao Zedong,
principal impulsor
da Revolucin
China
4 4 Escalada e guerra Escalada e guerra: : Corea N Corea N
ataca e ocupa o sur en 1950 ataca e ocupa o sur en 1950
EEUU intervn baixo bandeira EEUU intervn baixo bandeira
da ONU: repele agresin e da ONU: repele agresin e
invade o norte invade o norte reaccin da reaccin da
China comunista: contraataque China comunista: contraataque
ata paralelo 38 ata paralelo 38 fin da fin da
guerra en 1953 sen vencedor. guerra en 1953 sen vencedor.
4 4 Resultado e consecuencias Resultado e consecuencias: :
a) Directas: a) Directas: un milln de un milln de
mortos e mesma fronteira mortos e mesma fronteira tras tras
3 anos de guerra. 3 anos de guerra.
b) Indirectas: b) Indirectas:
b.1) RFA entra na OTAN b.1) RFA entra na OTAN
creacin Pacto de Varsovia e creacin Pacto de Varsovia e
ingreso nela da RDA. ingreso nela da RDA.
b.2) reconstrucin b.2) reconstrucin
ecnomica de Xapn por EEUU ecnomica de Xapn por EEUU
como barreira de contencin como barreira de contencin
ante a China comunista en Asia. ante a China comunista en Asia.
Nacionalizacin da Canle de Suez (1956): Nacionalizacin da Canle de Suez (1956):
traslada a confrontacin traslada a confrontacin entre os dous bloques entre os dous bloques ao 3 Mundo. ao 3 Mundo.
4 4 Raz do problema: Raz do problema: nacionalismo rabe anticolonial de Nasser nacionalismo rabe anticolonial de Nasser
(presidente Exipto) e (presidente Exipto) e proxecto de construcin do encoro de proxecto de construcin do encoro de
Assun Assun crditos occidentais para o proxecto en funcin do crditos occidentais para o proxecto en funcin do
aliamento internacional de Nasser. aliamento internacional de Nasser.
4 4 Escalada e guerra: Escalada e guerra: Negativa de crditos occ Negativa de crditos occ Nasser Nasser
nacionaliza Canle de Suez nacionaliza Canle de Suez, erosionando os intereses , erosionando os intereses
anglofranceses na Canle anglofranceses na Canle GB e Francia GB e Francia (con apoio militar de (con apoio militar de
Israel) Israel) ocupan a Canle en contra da resolucin da ONU ocupan a Canle en contra da resolucin da ONU
ameaza atmica da URSS ameaza atmica da URSS para que se retiren os invasores e para que se retiren os invasores e
abstencin de USA abstencin de USA retirada de GB e Francia retirada de GB e Francia. .
4 4 Resultados: Resultados:
a) directos: a) directos: nacionalizacin da Canle por Exipto nacionalizacin da Canle por Exipto e construcin do e construcin do
encoro de Assun. encoro de Assun.
b) indirectos: b) indirectos:
- manifesta - manifesta declive europeo e hexemona de URSS e EEUU. declive europeo e hexemona de URSS e EEUU.
- Medra a - Medra a influencia da URSS no mundo rabe. influencia da URSS no mundo rabe.
- - 1 triunfo internacional do 3 Mundo. 1 triunfo internacional do 3 Mundo.
Imaxe de satlite da Pennsula do
Sina (Exipto)
Guerra arabe-israel de 1956 Nasser (centro) co premier
sovitico (Kruschev)
C) O PASO DISTENSIN. C) O PASO DISTENSIN.
- - 2 conflictos marcan o paso da guerra fra coexistencia 2 conflictos marcan o paso da guerra fra coexistencia
pacfica: pacfica:
Construcin muro de Berln (1961): Construcin muro de Berln (1961): prosperidade de prosperidade de
Berln Occ. atrae a un gran fluxo de inmigrantes de Berln Or. Berln Occ. atrae a un gran fluxo de inmigrantes de Berln Or.
reaccin RDA = peche da fronteira e construcin do muro reaccin RDA = peche da fronteira e construcin do muro
Occidente critica o Occidente critica o muro da vergoa. muro da vergoa.
Estrutura do Muro de Berln
Crise dos misiles de Cuba (1962 Crise dos misiles de Cuba (1962): ): crise + peligrosa de toda a crise + peligrosa de toda a
guerra fra. guerra fra.
4 4 Raz do problema: Raz do problema:
a) a) Revolucin cubana Revolucin cubana de 1959 de 1959 rxime de Fidel Castro rxime de Fidel Castro
adopcin poltica socialista. adopcin poltica socialista.
b) EEUU non tolera eses cambios no Caribe b) EEUU non tolera eses cambios no Caribe bloqueo bloqueo
econmico illa e intento de invasin econmico illa e intento de invasin (Baha Cochinos, 1961). (Baha Cochinos, 1961).
Fidel Castro
Ch Guevara e Fidel Castro,
mximos expoentes da
Revolucin cubana (1959)
Intento de invasin a
Cuba (Baha Cochinos,
1961)
4 4 Escalada e crise: Escalada e crise: URSS URSS
apoia a Cuba apoia a Cuba instalacin instalacin
segreda de misiles nucleares segreda de misiles nucleares
en Cuba apuntando a EEUU en Cuba apuntando a EEUU
EEUU pon cerco illa e declara EEUU pon cerco illa e declara
a alerta militar a alerta militar URSS en URSS en
alerta militar alerta militar ultimtum ultimtum
estadounidense estadounidense negociacin: negociacin:
retirada misiles e compromiso retirada misiles e compromiso
EEUU de non agresin a Cuba. EEUU de non agresin a Cuba.
4 4 Consecuencias: Consecuencias:
a) a) directas: directas: bloqueo bloqueo
econmico americano a Cuba econmico americano a Cuba
(ata hoxe) (ata hoxe) aliamento de aliamento de
Cuba no bloque oriental. Cuba no bloque oriental.
b) b) indirectas: indirectas: manifesta manifesta
necesidade de distensin e necesidade de distensin e
negociacin negociacin coexistencia coexistencia
pacfica pacfica
3. DISTENSIN E COEXISTENCIA
3. DISTENSIN E COEXISTENCIA
PACFICA (1962-1989)
PACFICA (1962-1989)
A) FACTORES DE DISTENSIN. A) FACTORES DE DISTENSIN.
- A guerra fra nos anos 50 d paso a unha distensin nos 60 - A guerra fra nos anos 50 d paso a unha distensin nos 60
coexistencia pacfica. coexistencia pacfica. Factores: Factores:
1) 1) Os novos dirixentes das superpotencias favorecen o cambio: Os novos dirixentes das superpotencias favorecen o cambio:
Na URSS Nikita Kruschev, Na URSS Nikita Kruschev, tras morte Stalin no 53 dirixe a tras morte Stalin no 53 dirixe a
desestalinizacin (condena do rxime estalinista) desestalinizacin (condena do rxime estalinista) que culmina no que culmina no
XX Congreso do PCUS en 1956 XX Congreso do PCUS en 1956 afirma o respeto mutuo das afirma o respeto mutuo das
diferencias entre as 2 superpotencias, a non inxerencia e a diferencias entre as 2 superpotencias, a non inxerencia e a
intencin de procurar compromisos negociados. intencin de procurar compromisos negociados.
En EEUU, John F. Kennedy En EEUU, John F. Kennedy (1960-63) defende na (1960-63) defende na Nova Nova
Fronteira Fronteira un programa de renovacin que compatibiliza a un programa de renovacin que compatibiliza a
hexemona norteamericana con solucins pacficas e flexibilidade hexemona norteamericana con solucins pacficas e flexibilidade
negociadora e promete polticas + ticas (Ex: negociadora e promete polticas + ticas (Ex: alianza para o alianza para o
progreso de Latinoamrica progreso de Latinoamrica). ).
NIKITA KRUSCHEV
NIKITA KRUSCHEV

JOHN F. KENNEDY
JOHN F. KENNEDY
2) 2) Irrupcin do Terceiro Mundo na escena internacional Irrupcin do Terceiro Mundo na escena internacional non non
aliamento en ningn dos 2 bloques, o que non lles evita ser aliamento en ningn dos 2 bloques, o que non lles evita ser
escenario da confrontacin bipolar. escenario da confrontacin bipolar.
3) Maior pluralidade en cada bloque: 3) Maior pluralidade en cada bloque:
- - Bloque occidental Bloque occidental: formacin da CEE : formacin da CEE (Comunidade (Comunidade
Econmica Europea, actual UE) e a Econmica Europea, actual UE) e a ostopolitik ostopolitik (boas (boas
relacins cos pases do leste) do chanceler da RFA Willy relacins cos pases do leste) do chanceler da RFA Willy
Brandt. Brandt.
- - Bloque comunista: Bloque comunista: ruptura chino-sovitica ruptura chino-sovitica tras morte de tras morte de
Stalin Stalin diverxencias ideolxicas diverxencias ideolxicas maosmo maosmo en China en China
B) CONFLICTOS BLICOS. B) CONFLICTOS BLICOS.
- Destacan 3 conflitos principais: - Destacan 3 conflitos principais:
CONFLITO DE ORIENTE MEDIO CONFLITO DE ORIENTE MEDIO (DESDE 1948) = (DESDE 1948) = problema problema
rexional internacionalizado, anda aberto. rexional internacionalizado, anda aberto.
4 4 Raz do conflito Raz do conflito: :
1. 1. Sionismo: Sionismo: asentamento de xudeus en Palestina (colonia asentamento de xudeus en Palestina (colonia
britnica) na 1 metade do S.XX. britnica) na 1 metade do S.XX.
2. 2. Desprazamento de poboacin palestina (rabe auotctona) Desprazamento de poboacin palestina (rabe auotctona)
por colonos xudeus. por colonos xudeus.
3. 3. Aspiracin sionista a un Estado xudeu independenteen Aspiracin sionista a un Estado xudeu independenteen
Palestina. Palestina.
Imperio britnico
4 4 Escalada e guerra Escalada e guerra: :
a) a) 1 guerra arabo-israel 1 guerra arabo-israel: : tras a tras a
independencia do Imperio britnico independencia do Imperio britnico
1948 a 1948 a ONU divide Palestina ONU divide Palestina en 2 en 2
estados, un xudeu e un palestino estados, un xudeu e un palestino
palestinos e estados rabes vecios palestinos e estados rabes vecios
(Exipto, Xordania, Siria) non aceptan (Exipto, Xordania, Siria) non aceptan
particin particin guerra entre rabes e guerra entre rabes e
israeles israeles triunfo militar xudeu triunfo militar xudeu
consecuencias: consecuencias:
- Israel amplia o seu estado a - Israel amplia o seu estado a
costa de Palestina. costa de Palestina.
- Exipto ocupa a franxa de Gaza e - Exipto ocupa a franxa de Gaza e
Xordania a Cisxordania Xordania a Cisxordania
palestinos quedan sen territorio propio. palestinos quedan sen territorio propio.
- fundacin en 1964 da OLP - fundacin en 1964 da OLP
(Organizacin para a Liberacin de (Organizacin para a Liberacin de
Palestina) no exilio, liderada por Yasser Palestina) no exilio, liderada por Yasser
Arafat. Arafat.
b) b) Nacionalizacin Canle de Suez Nacionalizacin Canle de Suez
(1956): (1956): 2 guerra arabo-israel 2 guerra arabo-israel
victoria israel no Sina. Retirada israel victoria israel no Sina. Retirada israel
ante ameaza URSS e EEUU. ante ameaza URSS e EEUU.
Yasser
Arafat co
presidente
de Exipto
Nasser
c c) Guerra dos seis das (1967): ) Guerra dos seis das (1967): ataque estados ataque estados
rabes rabes (Exipto, Xordania, Siria) a Israel, (Exipto, Xordania, Siria) a Israel,
triunfo israel triunfo israel, que ocupa Gaza e Cisxordania , que ocupa Gaza e Cisxordania
(estados ocupados) (estados ocupados) apoio de EEUU e apoio de EEUU e
Occidente a Israel Occidente a Israel apoio sovitico apoio sovitico
causa rabe causa rabe. ONU aconsella retirada xudea . ONU aconsella retirada xudea
dos territorios ocupados dos territorios ocupados negativa israel negativa israel
comezo terrorismo palestino. comezo terrorismo palestino.
d) d) Guerra de Yon Kippur Guerra de Yon Kippur (1973): (1973): os rabes os rabes
aproveitan a festa do perdn xudea para aproveitan a festa do perdn xudea para
atacar Israel atacar Israel contraofensiva xudea contraofensiva xudea
triunfo Israel triunfo Israel represalia rabe represalia rabe = suba de = suba de
prezos do petrleo por pases da OPEP prezos do petrleo por pases da OPEP
(Organizacin de Pases Produtores e (Organizacin de Pases Produtores e
Exportadores de Petrleo), a maiora rabes Exportadores de Petrleo), a maiora rabes
acordos de paz insuficientes = acordos de paz insuficientes = acordos de acordos de
Camp David Camp David (1978) entre Israel e Exipto, (1978) entre Israel e Exipto,
pero sacrificando o futuro palestino. pero sacrificando o futuro palestino.
e) Nos anos 80, e) Nos anos 80, guerra civil no Lbano guerra civil no Lbano (refuxio (refuxio
de exiliados palestinos) de exiliados palestinos) Israel aproveita Israel aproveita
guerra para invadir Lbano guerra para invadir Lbano e cercar e e cercar e
masacrar as milicias palestinas masacrar as milicias palestinas fuxida a fuxida a
Tnez da OLP. Tnez da OLP.
4 4 Balance actual Balance actual: fin da guerra fra : fin da guerra fra
(1989) elimina a dimensin bipolar, pero (1989) elimina a dimensin bipolar, pero
contina o problema rexional contina o problema rexional
Conferencia de Madrid Conferencia de Madrid (1991) (1991) inicia inicia
un difcil proceso negociador entre un difcil proceso negociador entre
Israel e OLP Israel e OLP logros: logros:
Recoecemento mutuo. Recoecemento mutuo.
Cesin de territorios a Palestina a Cesin de territorios a Palestina a
cambio de paz. cambio de paz.
Creacin Autoridade Palestina Creacin Autoridade Palestina
(autonoma palestina dentro do Estado (autonoma palestina dentro do Estado
de Israel) que inclue Gaza e de Israel) que inclue Gaza e
Cisxordania. Cisxordania.
- Pero - Pero terrorismo palestino terrorismo palestino (Ex: Hams = (Ex: Hams =
organizacin terroristas palestina) e organizacin terroristas palestina) e
intransixencia e provocacins israeles intransixencia e provocacins israeles
(represalias militares) (represalias militares) continuacin continuacin
do conflicto ata actualidade do conflicto ata actualidade
Intifadas: Intifadas: rebelins da poboacin rebelins da poboacin
palestina contra o exrcito de Israel. palestina contra o exrcito de Israel.
GUERRA DE VIETNAM GUERRA DE VIETNAM (1945/1975): (1945/1975): conflito + longo da guerra conflito + longo da guerra
fra. A guerra arrinca coa descolonizacin de Vietnam e dexenera fra. A guerra arrinca coa descolonizacin de Vietnam e dexenera
integrndose no conflito bipolar. integrndose no conflito bipolar.
4 4 Races do conflito Races do conflito: :
- Xapn ocupa Indochina (colonia francesa) na II Guerra - Xapn ocupa Indochina (colonia francesa) na II Guerra
Mundial. Mundial.
- No ano 1945, coa retirada xaponesa, Ho Chi Minh - No ano 1945, coa retirada xaponesa, Ho Chi Minh
(revolucionario comunista vietnamita) declara a (revolucionario comunista vietnamita) declara a independencia de independencia de
Vietnam Vietnam, que , que Francia non acepta. Francia non acepta.
Ho Chi Minh
- Guerra colonial - Guerra colonial comunistas vietnamitas derrotan a Francia en comunistas vietnamitas derrotan a Francia en
1954. 1954.
- Conferencia de Xenebra - Conferencia de Xenebra (Suiza) = (Suiza) = particin de Vietnam en 2 particin de Vietnam en 2
estados estados: norte comunista e sur anticomunista (separados por : norte comunista e sur anticomunista (separados por
paralelo 17), en espera dunhas eleccins que unifiquen o pas. paralelo 17), en espera dunhas eleccins que unifiquen o pas.
Conferencia de Xenebra, 1954
4 4 Escalada e guerra: Escalada e guerra:
- Rxime de Vietnam do Sur - Rxime de Vietnam do Sur
(capital: Saign) = autoritario (capital: Saign) = autoritario
negativa a celebrar s eleccins negativa a celebrar s eleccins
para a unificacin (polo para a unificacin (polo
probable triunfo do partido probable triunfo do partido
comunista) comunista) resistencia da resistencia da
guerrilla comunista do Vietcong guerrilla comunista do Vietcong
guerra civil entre Rxime guerra civil entre Rxime
de Saign e vietcong. de Saign e vietcong.
- Vietnam do Norte apoia a - Vietnam do Norte apoia a
vietcong vietcong EEUU apoia a EEUU apoia a
Vietnam do sur Vietnam do sur intervencin intervencin
militar masiva norteamericana militar masiva norteamericana
a partir de 1964 a partir de 1964
bombardeos masivos (napalm = bombardeos masivos (napalm =
bomba moi incendiaria) do norte bomba moi incendiaria) do norte
e extensin da guerra aos e extensin da guerra aos
estados vecios de Laos e estados vecios de Laos e
Camboia. Camboia.
Nenos/as vietnamitas atacados con
napalm polos militares norteamericanos
- - Dobre fracaso norteamericano: Dobre fracaso norteamericano:
1) Militarmente non esmaga ao vietcong e 1) Militarmente non esmaga ao vietcong e
sofre sofre miles de baixas entre os seus miles de baixas entre os seus
soldados. soldados.
2) Guerra de Vietnam = 2) Guerra de Vietnam = 1 Guerra 1 Guerra
televisada televisada brutalidade, ineficacia brutalidade, ineficacia
norteamericana e mortos norteamericana e mortos maior parte maior parte
da opinin pblica norteamericana contra da opinin pblica norteamericana contra
a guerra a guerra movemento hippy, movemento hippy,
manifestacins, sentadas manifestacins, sentadas retirada retirada
paulatina de USA paulatina de USA da guerra da guerra e comezo de e comezo de
conversas de paz conversas de paz a partir 1970 a partir 1970
retirada total de USA en 1973 retirada total de USA en 1973 final da final da
guerra en 1975: triunfo do vietcong guerra en 1975: triunfo do vietcong
(toma de Saign) e unificacin do pas. (toma de Saign) e unificacin do pas.
4 4 Resultado: Resultado:
a) a) Directo: Directo: 1 derrota militar norteamericana da historia 1 derrota militar norteamericana da historia Sndrome Sndrome
de Vietnam de Vietnam (= sentemento de derrota e impotencia da sociedade (= sentemento de derrota e impotencia da sociedade
norteamericana durante os anos 70) norteamericana durante os anos 70) a URSS parece tomar a dianteira a URSS parece tomar a dianteira
na guerra fra na guerra fra
b b) Indirecto: ) Indirecto: estraga o prestixio de EEUU estraga o prestixio de EEUU que mingua o intervencionismo que mingua o intervencionismo
militar americano ata Guerra do Golfo (1990). militar americano ata Guerra do Golfo (1990).

Imaxes da
Guerra
Vietnam
(esquerda) e
manifestacins
en contra da
guerra e
movemento
hippy (arriba e
dereita).
CINE
SOBRE A
GUERRA DE
VIETNAM
MSICA CONTRA A GUERRA DE VIETNAM MSICA CONTRA A GUERRA DE VIETNAM
MOVEMENTO HIPPY MOVEMENTO HIPPY
INVASIN SOVITICA DE AFGANISTN INVASIN SOVITICA DE AFGANISTN (1979/1989): (1979/1989):
4 4 Races do conflito: Races do conflito:
- - Golpe de estado en Afganistn Golpe de estado en Afganistn (1978) (1978) acceso do Partido acceso do Partido
Comunista afgano ao goberno Comunista afgano ao goberno (apoiados pola URSS) (apoiados pola URSS) rexeitamento rexeitamento
dos grandes propietarios terratenentes e clero musulmn (apoiados dos grandes propietarios terratenentes e clero musulmn (apoiados
por EEUU e pases musulmns do entorno) por EEUU e pases musulmns do entorno) inicio de movementos inicio de movementos
guerrilleiros guerrilleiros (muxahidns) contra o goberno comunista. (muxahidns) contra o goberno comunista.
4 4 Escalada e guerra: Escalada e guerra:
- - En 1979, a En 1979, a URSS decide enviar URSS decide enviar
tropas en apoio dos comunistas tropas en apoio dos comunistas
afganos, afganos, e para evitar a expansin e para evitar a expansin
de ideas fundamentalistas de ideas fundamentalistas
musulmanas. musulmanas.
- - Intervencin sovitica de Intervencin sovitica de
Afganistn Afganistn q q tensin entre os tensin entre os
bloques na dcada dos 80. bloques na dcada dos 80.
- As tropas soviticas (+ de - As tropas soviticas (+ de
100.000 homes) non foron capaces 100.000 homes) non foron capaces
de derrotar aos muxahidns de derrotar aos muxahidns
(apoiados con dieiro e armas por (apoiados con dieiro e armas por
EEUU). EEUU).
- As numerosas baixas entre as - As numerosas baixas entre as
tropas soviticas e os cuantiosos tropas soviticas e os cuantiosos
gastos gastos retirada do exrcito retirada do exrcito
sovitico en 1989. sovitico en 1989.
Carros de combate da URSS en Afganistn
(arriba)
Muxahidns (guerrilleiros afganos)(abaixo).
Tanques soviticos destrudos (arriba)
Bin Laden na guerra de Afganistn (abaixo)
Talibans combatindo contra o exrcito sovitico (apoiados
con armas e dieiro polos EEUU).
4 4 Resultado: 2 consecuencias principais: Resultado: 2 consecuencias principais:
Guerra de Afganistn (xunto guerra de Vietnam) Guerra de Afganistn (xunto guerra de Vietnam)
mostrou as mostrou as dificultades das superpotencias para impoer o seu dificultades das superpotencias para impoer o seu
dominio noutras zonas do mundo. dominio noutras zonas do mundo.
Guerra de Afganistn Guerra de Afganistn e derrota sovitica e derrota sovitica perda de perda de
prestixio internacional da URSS. prestixio internacional da URSS.
Retirada de tanques soviticos de
Afganistn

Você também pode gostar