Você está na página 1de 6

S y n e r g i s m u s s c y e n t i f i c a U T F P R , P a t o B r a n c o , 0 6 ( 1 ) .

2 0 11

PROJETOS ARQUITETNICOS PADRES DE ESCOLAS PBLICAS DO ESTADO DO PARAN


Joyce Ronquim; Re in! "e #e$" Si$%!
Aluna do 5 ano do curso de Arquitetura e Ur anis!o da U"#PAR e$!ail% &o'ce()(ta*)ot!ail.co!+ Pro,essora -estre de Arquitetura e Ur anis!o da Uni.ar. e$!ail% )eldre/*uni.ar. r

Re&umo $ Atual!ente, 0 !uito discutida a quest1o do a! iente escolar. A educa21o 0 u! direito de todos, !as, 0 .reciso sa er, co!o 0 o a! iente escolar e! que esses alunos ,req3enta!. 4ste arti/o a.resentar5 u!a an5lise dos .ro6etos arquitet7nicos .adr8es escolares de.ois da d0cada de 50. 9 cuidado co! a :entila21o, ilu!ina21o dentro das salas de aula e a cria21o de .5tios nos .ro6etos, at0 ent1o ela orados, era u!a necessidade .eda/;/ica e n1o u! cuidado arquitet7nico. 9s .ro6etos arquitet7nicos de escolas de:e! ser re.ensados, .rinci.al!ente na quest1o de es.acialidade, acessi ilidade, est0tica, entre outros. A no:a /era21o de alunos e<i/e !odelos de escolas di,erenciados. P!$!%'!&(C)!%e* .ro6eto .adr1o, arquitetura escolar, educa21o.

A+&,'!c,$ =urrentl', t)e issue is !uc) discussed in t)e sc)ool en:iron!ent. 4ducation is a ri/)t ,or e:er'one, ut >e need to ?no>, )o> is t)e sc)ool en:iron!ent in >)ic) t)ese students attend. T)is article >ill .resent an anal'sis o, t)e arc)itectural sc)ool standards a,ter t)e 50s. T)e care >it) :entilation, li/)tin/ in t)e classroo!s and t)e creation o, .la'/round in t)e .ro6ects de:elo.ed so ,ar, >as an educational need and not a care arc)itecture. T)e arc)itectural desi/n o, sc)ools s)ould e ret)ou/)t, es.eciall' in t)e !atter o, s.ace, accessi ilit', aest)etics, a!on/ ot)ers. T)e ne> /eneration o, students requires di,,erent t'.es o, sc)ools -ey.o'"% standard desi/n, arc)itecture sc)ool, education.

/0 INTRODU12O A educa21o e cultura 0 o !aior le/ado de u!a na21o. @urante oa .arte da :ida na ,ase in,anto$ 6u:enil 0 .assada na escola, aseado neste ,ato, 0 necess5rio dar i!.ortAncia na escola, es.ecial!ente na quest1o de es.acialidade, as sensa28es e e!o28es que a crian2a le:a .ara toda a sua :ida. A !aioria das escolas do 4stado do Paran5 de.ois da d0cada de 50 ,oi e<ecutada aseada e! .ro6etos .adr8es deno!inada% 001, 00B, 00CD010, 01E. 4stes .ro6etos .adr8es era! di,erentes, .or0!, tin)a! !es!as caracterFsticas. A re.rodu21o destes .ro6etos i!.ediu a ada.ta21o Gs caracterFsticas do lu/ar, ocasionando .ro le!as tF.icos de con,orto t0r!ico, acHsticos. A ,alta de identidade dos .r;.rios usu5rios do local, !uitas :eIes, /era ato de :andalis!o.

@e acordo co! AIe:edo (200J) a e:olu21o dos es.a2os escolares tenta aco!.an)ar, de ,or!a lenta, as no:as ,iloso,ias da educa21o e a u!a :is1o di,erenciada da crian2a, daquela do s0culo .assado $ dei<ando de ser considerada co!o o adulto e! !iniatura, .ara a cria21o de u!a crian2a co! ,or!a21o .r;.ria. K necess5rio que as es.acialidades escolares se6a! co!.atF:eis aos a:an2os da .esquisa e! educa21o, a quali,ica21o da educa21o en/lo a o ser )u!ano e o es.a2o ,Fsico e! que ele est5 inserido. 9s .ro6etos .adr8es escolares deste .erFodo ,ora! .ro6etados aseado e! necessidades .eda/;/icas e e! ,iloso,ias educacionais que atual!ente n1o se .ode a.licar. 9s alunos desta no:a /era21o ,req3enta! a! ientes escolares, que ,ora! .ro6etados .ara atender as necessidades da /era21o de seus .ais, tios e at0 a:;s. @urante todo o s0culo LL o 4stado do Paran5

U n i : e r s i d a d e Te c n o l ; / i c a F e d e r a l d o P a r a n 5

S y n e r g i s m u s s c y e n t i f i c a U T F P R , P a t o B r a n c o , 0 6 ( 1 ) . 2 0 11

so,reu /randes !odi,ica28es. 4! es.ecial, de.ois da d0cada de 50, :5rias cidades ti:era! au!ento si/ni,icati:o na densidade .o.ulacional. 4ste au!ento resultou e! :arias necessidades dentro do !unicF.io, u!a delas ,oi a ur/ente necessidade de constru21o de !ais escolas. Baseado neste ,ato o Mo:erno do 4stado te:e que .adroniIar .ro6etos escolares .ara ,acilitar a e<ecu21o, reduIir custos e te!.o. 9s .ro6etos .adr8es at0 ent1o utiliIados n1o atende !ais a necessidade desta no:a /era21o do s0culo LL#. As ,iloso,ias educacionais e .eda/;/icas ta! 0! ,ora! !odi,icadas e te! que se ada.tar as anti/as instala28es. 9 .resente arti/o a orda quest8es co!o% a Nist;ria da Arquitetura 4scolar do 4stado do Paran5, onde a orda de ,or!a sucinta a necessidade de i!.lanta21o de escolas durante o s0culo LL+ o a! iente escolar 0 outro assunto que discute co!o est5 este es.a2o que tantos alunos ,req3enta!+ e ao ,inal os .ro6etos .adr8es inseridos no 4stado do Paran5 de.ois da d0cada de 50. 3 DESEN4OL4I5ENTO 30/ E"uc!67o8 um "i'ei,o "e ,o"o&
Art. 205 $ A educa21o, direito de todos e de:er do 4stado e da ,a!Flia, ser5 .ro!o:ida e incenti:ada co! a cola ora21o da sociedade, :isando ao .leno desen:ol:i!ento da .essoa, seu .re.aro .ara o e<ercFcio da cidadania e sua quali,ica21o .ara o tra al)o. (=onstitui21o Federal, 1COO)

Atual!ente a lei da =onstitui21o Federal de 1COO, deter!ina o direito G educa21o a todos os rasileiros. Antes desta lei, as .essoas .oderia! estudar, !as n1o era de res.onsa ilidade do 4stado .ro!o:er e incenti:ar a educa21o. A lei sur/iu, .ara asse/urar a todos os cidad1os o direito de estudar e assi!, tentar e<tin/uir o anal,a etis!o no .aFs. 4ste assunto de:er ser a ordado .or todos os se/!entos sociais, inclusi:e .ela .r;.ria acade!ia escolar. 303 A )i&,9'i! "! !'qui,e,u'! e&co$!' no P!'!n: 9 4stado do Paran5 te:e u!a e:olu21o !ais tardia, quando co!.arado a outros estados co!o P1o Paulo e Rio de &aneiro. Assi!, a Arquitetura 4scolar do 4stado do Paran5 te:e co!o re,erQncia a arquitetura escolar destes estados. Pe/undo Bueno (200O) a estrutura educacional do Rio de &aneiro na 0.oca ser:ia de e<e!.lo .ara os de!ais estados, at0 que e! P1o Paulo ocorreu u!a e<.eriQncia, de ela orar .ro6etos de 4scolas deno!inado de RMru.o 4scolarS, que se consolidou co!o e<e!.lar .ara os de!ais estados da ,edera21o.

"estes .ro6etos .adr8es do RMru.o 4scolarS, ,ora! re.ensados, al/uns itens, .ara !el)orar a qualidade da estrutura escolar. Bueno (200O) destaca al/uns itens tais co!o% cuidados co! a :entila21o, ilu!ina21o e salu ridade da 5rea ocu.ada .ela escola, no:a distri ui21o e ocu.a21o de seu es.a2o e<terno co! a cria21o de .5tios, 5reas .ara educa21o ,Fsica, 6ardins, etc. e ta! 0! de seu es.a2o interno ao acol)er e :aloriIar u!a a!.la /a!a de equi.a!entos e !;:eis distri uFdos .ela i lioteca... salas de aula, se .reocu.ara! e :aloriIara! a quest1o de )i/iene e saHde, incluindo as quest8es .osturais. @e acordo co! Bueno (200O) o .rocesso de i!.lanta21o dos /ru.os escolares n1o ,oi uni,or!e e! todo o .aFs, a.esar de .ossuFre! u!a estrutura !uito se!el)ante e contare! co! .r0dios .r;.rios, na !aior .arte das :eIes. Pe/undo =orrea (200B) o .ri!eiro /ru.o escolar criado no 4stado do Paran5 ,oi o Mru.o 4scola @r. =)a:ier da Pil:a, inau/urado si! olica!ente, ainda e! ,ase de conclus1o e! 1C0E, ,oi criado .ara ser:ir de !odelo .ara outros /ru.os, seria !ais tarde disse!inado na =a.ital e no restante do estado. =o! o .assar dos anos as escolas ti:era! que re:er seus es.a2os, inserindo itens necess5rios G .ara u!a oa qualidade dos a! ientes. @e acordo co! =orrea (200B) os .rincF.ios que re/era! as edi,ica28es se .auta:a! e! necessidades .eda/;/icas, tais co!o, :entila21o, ilu!ina21o, sala de 6o/os, .5tio de recrea21o e quest8es est0ticas (.ro!o21o do /osto .elo elo e artFstico). Pe/undo =orrea (200B) o 4stado do Paran5 ,oi caracteriIado .or utiliIar .ro6etos$ti.o, na constru21o de escolas, ou se6a, .ro6etos co! .lantas e ,ac)adas .adr8es, que ,ora! construFdos na =a.ital do 4stado e e! di:ersas cidades do 4stado do Paran5. 9 edi,Fcio se si!.li,ica e se a.ro<i!a da lin/ua/e! neocolonialT. 4ssa .adroniIa21o, e! /eral, de ,or!a si!.les, /era econo!ia, ra.ideI e ,acilidade de e<ecu21o. 4nquanto na Iona ur ana se i!.lanta:a as escolas .ro6etos$ti.o, na Iona rural tin)a as c)a!adas escolas isoladas ou escolas rurais. As escolas rurais ,ora! i!.lantadas no Brasil na d0cada de 1C20 e 1CE0 do s0culo LL, caracteriIou a enor!e riqueIa do nosso .aFs enquanto na sua di!ens1o a/rFcola, contri ui .ara a co!.reens1o da )ist;ria da educa21o rasileira con,erindo o a.areci!ento e a )ist;ria da escola no Brasil. (PTA"#PUAVPW#,200C). 4stas escolas resistira! .or !uitos anos no s0culo LL, .or0!, se e<tin/uiu, .ois a in,ra$estrutura n1o cola ora:a .ara a oa ,or!a21o dos alunos. A escola rural, e! /eral, construFda de !adeira, tin)a u!a sala de aula, u!a :aranda e Gs :eIes u!a .equena coIin)a. 9 an)eiro era ti.o .ri:ada, localiIado .elo lado de ,ora e a,astado da edi,ica21o, n1o tin)a instala21o )idr5ulica e ne!

U n i : e r s i d a d e Te c n o l ; / i c a F e d e r a l d o P a r a n 5

S y n e r g i s m u s s c y e n t i f i c a U T F P R , P a t o B r a n c o , 0 6 ( 1 ) . 2 0 11

el0trica. Pe/undo Ptanisla:s?i (200C) a 4scola rural esta:a caracteriIada .ela ,alta de recursos !ateriais, ,inanceiros e .eda/;/icos, incluindo a ,alta de .ro,issionais )a ilitados, os .ro,essores tin)a! que i!.ro:isar e .articulariIar os !eios .ara dar a educa21o Gs crian2as. #!.lica:a nu! descaso das .olFticas .H licas no sentido que era! le/adas ao se/undo .lano, /arantido, .ois o .ri!eiro ao !eio ur ano. "estas salas de aula, era! !inistradas aulas .ara :5rias tur!as ao !es!o te!.o e co! u! Hnico .ro,essor, que /eral!ente, !ora:a .r;<i!a a escola. #sso 6usti,ica a ,alta de qualidade destes ensinos. 9 interessante nestas escolas rurais, 0 que o es.Frito de coleti:idade e socialiIa21o era e! e:idente. V5rias crian2as de di,erentes idades di:idia! o !es!o es.a2o, criando res.eito e ad!ira21o entre si. "o Paran5, do inicio do s0culo LL at0 1CO0, ,oi u! .erFodo e! que se construFa! !uitas escolas. @e acordo co! #.ardes (200B) o Paran5 rece eu !uitos i!i/rantes euro.eus no inicio do s0culo LL. Anos de.ois, e! 1CJ0, o Paran5 so,reu outro !o!ento !arcante ,ora! as trans,or!a28es tecnol;/icas de ase a/rFcola ocorridas na d0cada de 1CJ0, res.ons5:eis .or u! i!.actante reordena!ento ,undi5rio co! i!.lica28es sociais de /rande !a/nitude, neste .erFodo, )ou:e /randes !i/ra28es da Iona rural .ara a Iona ur ana (#PAR@4P, 200B). 4ste au!ento .o.ulacional na Iona ur ana .ro.orcionou a constru21o de :5rias escolas, e! todo o estado. "o:a!ente, inserindo u! .ro6eto .adr1o .ara escolas. Atual!ente se constr;i .oucas escolas, e! /eral, o /o:erno ,aI re,or!as ou a.enas a!.lia! as escolas e<istentes. At0 .orque n1o )ou:e trans,or!a28es no 4stado, que alterasse de ,or!a si/ni,icati:a a densidade .o.ulacional neste inFcio do s0culo LL#. 30; O !m+ien,e e&co$!' Atual!ente, )5 :5rias discuss8es so re o a! iente escolar, tanto na 5rea de arquitetura quanto na 5rea da .sicolo/ia, .eda/o/ia, ,iloso,ia, entre outros. 4sta discuss1o relacionada co!o o a! iente ,Fsico escolar in,luencia no a.rendiIado e na :ida da crian2a+ co!o a crian2a se co!.orta nestes es.a2osX Yual a qualidade destes es.a2osX =o!o s1o os es.a2os li:res da escola e a intera21o co! o !eio a! ienteX Per5 que estas escolas tQ! es.a2os lHdicosX 4 assi! :5rias outras .er/untas de:er1o ser res.ondidas. @e acordo co! -elatti (200B) a i!.ortAncia do a! iente escolar .ode ser testada nu!a e<.eriQncia si!.les e corriqueira% 0 s; o ser:ar

u!a crian2a quando c)e/a .ela .ri!eira :eI G escola, ela nor!al!ente rea/e de ,or!a i!ediata, de!onstrando o i!.acto a/rad5:el ou n1o que l)e causou o Zes.a2oZ, a estrutura, as cores, en,i!, o con6unto ,Fsico do col0/io. 4! !0dia u!a crian2a entra na escola de ensino ,unda!ental aos J anos de idade e ter!ina o ensino !0dio aos 1J anos. 9 ri/atoria!ente ela te! que ,req3entar es.a2os escolares ao lon/o de 10 anos. 9 que se .ode o ser:ar 0 que tanto no ensino ,unda!ental quanto no ensino !0dio a crian2a ,req3enta es.a2os escolares co! as !es!as caracterFsticas, isso se d5, de:ido aos .ro6etos .adr8es e<ecutados ao lon/o de :5rias d0cadas. Resu!indo u!a crian2a .assa 10 anos da sua :ida :i:endo e! a! ientes escolares .arecidos, e 6usta!ente neste .erFodo 0 que o indi:Fduo se .re.ara .ara a :ida, .assando da ,ase in,antil .ara a ,ase adolescente e sai iniciando a ,ase 6o:e!. Toda escola .H lica 0 construFda .ara ter :ida Htil !aior que 50 anos, ou se6a, u!a escola a ri/a :5rias /era28es, e 0 neste .onto, que de:e )a:er discu28es, ser5 que durante 50 anos os .ensa!entos e os !0todos de ensino ser1o os !es!osX A res.osta 0 si!.les, 0 s; i!a/inar se te! di,eren2a de co!.orta!ento u!a crian2a da d0cada de 1C60 e u!a crian2a dos dias atuais. Pro:a:el!ente )5 inH!eras di,eren2as, tanto nas quest8es culturais, quanto tecnol;/ica, na !aneira de socialiIa21o, na !aneira de rincar, na :ida ,a!iliar, entre outros. Pe/undo Funare e Wo>alto>s?i (2005) e<iste u!a literatura astante rica que a.resenta a arquitetura escolar so o conte<to )ist;rico, !as )5 .ouco que discute a arquitetura escolar no seu sentido !ais a!.lo, co! rela21o a quest8es .ro6etuais tais co!o% con,orto, !anuten21o !etodolo/ia de ensino, con,i/ura21o es.acial entre outros. As escolas de:e! ter u!a .reocu.a21o co! suas 5reas li:res, de:e o,erecer es.a2os a/rad5:eis, e de:e$se ter cuidado co! a !anuten21o destes es.a2os, .ara que os !es!os n1o se6a !oti:o de .reocu.a28es co! a se/uran2a. Pe/undo 4lali (200E) al/uns autores est1o estudando os es.a2os li:res escolares, /rande .arte desse interesse .ro:a:el!ente de:e$se G /radati:a redu21o dos es.a2os .ara rincadeira tanto na 5rea ur ana (.elo adensa!ento da 5rea ur ana e au!ento da .reocu.a21o co! a se/uran2a e! seus di:ersos ti.os e nF:eis), quanto nas .r;.rias residQncias ,a!iliares. @e acordo co! 4lali (200E) a e<istQncia de /randes 5reas li:res, .arte ensolaradas, .arte so! readas, te! assu!ido cada :eI !aior i!.ortAncia na deli!ita21o dos a! ientes destinados G educa21o in,antil, u!a :eI que tais locais .er!ite! Gs crian2as desen:ol:er a .sico!otricidade a!.la (correr, .ular, e<ercitar$se), .artici.ar de 6o/os ati:os e esta elecer u! !aior contato co! a natureIa.

U n i : e r s i d a d e Te c n o l ; / i c a F e d e r a l d o P a r a n 5

S y n e r g i s m u s s c y e n t i f i c a U T F P R , P a t o B r a n c o , 0 6 ( 1 ) . 2 0 11

A arquitetura 0 ,unda!ental .ara o desen:ol:i!ento deste no:o a! iente escolar, onde o .5tio da escola e a natureIa ser5 o .artido arquitet7nico deste .ro6eto. 9 ideal 0 res/atar a natureIa e intera/ir a! os os a! ientes, ,Fsico e natural. 30< P'o=e,o& >!"'7o "e e&co$!& >?+$ic!& "o P!'!n: "e>oi& "o& !no& @A A .adroniIa21o de .ro6eto escolar :e! acontecendo desde o s0culo .assado, dentro do conte<to )ist;rico de .ro6etos .adr8es AIe:edo (200J) diI entre o s0culo L#L e a d0cada de 20 a ado21o de .ro6etos$ti.o ,oi u! .rocedi!ento .adr1o n1o so!ente .ara os .r0dios escolares, !as ta! 0! .ara outros .r0dios .H licos que se/uia! a u! deter!inado .ro/ra!a arquitet7nico, co!o os ,;runs e as cadeias. K i!.ortante salientar a di,eren2a entre o .ro6eto$ ti.o das escolas ou /ru.os escolares do ,inal do s0culo L#L e inFcio do s0culo LL e o R.ro6eto .adr1oS racional, !odulado que c)e/ou at0 os dias de )o6e. "as escolas caracteriIadas .or .ro6eto$ti.o a distri ui21o interna era Rti.oS, .or0! a a.arQncia, a ,ac)ada ou a ,or!a arquitet7nica, era! di,erentes. &5 e! no caso onde era R.ro6eto .adr1oS, seu as.ecto ,or!al, sua t0cnica construti:a e a distri ui21o es.acial s1o idQnticas e! qualquer local que se situe! (A[4V4@9, 200J). "o inicio do s0culo LL o Paran5 i!.lantou :5rios .ro6etos .adr1o do ti.o Mru.o 4scolar, essas escolas ,ora! i!.lantadas e! /rande quantidade na =a.ital do 4stado. 4sses .ro6etos tin)a! !es!as caracterFsticas arquitet7nicas. A .artir dos anos 50, no:os .ro6etos .adr8es ,ora! lan2ados. 4! asado e! .ro6etos arquitet7nicos do Mru.o 4scolar e co! ase nas necessidades .eda/;/icas, ,oi ela orado os Pro6etos Padr8es. @e acordo co! AIe:edo (200J) a ,ra/ilidade da utiliIa21o de .ro6etos .adroniIados 0 ainda de!onstrada, !uitas :eIes, .elas di,iculdades e incoerQncias na i!.lanta21o das edi,ica28es, a co!.osi21o e .l5stica arquitet7nica tQ! u!a conce.21o e!.o recida, co! ,or!as e or/aniIa21o es.acial que n1o esti!ula! a desco erta, a criati:idade e a .erce.21o, .odendo co!.ro!eter, .or conseq3Qncia, o desen:ol:i!ento da crian2a e a e,ic5cia do .rocesso educati:o. a) Pro6eto Padr1o% 001 4sse .ro6eto 0 caracteriIado .or u! ei<o lon/itudinal onde se situa a circula21o. As salas de aula de .osiciona .er.endicular a este ei<o e ao centro, u!a circula21o que d5 acesso as instala28es sanit5rias. As salas todas .adroniIadas, n1o d5 ,le<i ilidade ao a! iente, dei<ando$o !on;tono. 9utros a! ientes necess5rios a escola, tais co!o, o .5tio, a coIin)a, a cantina, re,eit;rio, 5rea de

ser:i2o, de:er1o se situar e! outro loco, .ois o !es!o n1o dei<a es.a2o .ara estes ele!entos. "este .ro6eto n1o )ou:e .reocu.a21o co! a acessi ilidade .ara .ortadores de necessidades es.eciais.

PUA"TA BA#LA $ PR9&4T9 PA@R\9 001 Fonte% >>>.seed..r./o:. r(!odi,icado)

) Pro6eto Padr1o% 00B 4sse .ro6eto 0 caracteriIado .or u! ei<o .rinci.al onde se situa o .5tio, todos os locos de salas de aula e secretaria se .osiciona! .er.endicular a este ei<o. 4! cada escola que era inserida este .ro6eto era! ,eito ada.ta28es de acordo co! a necessidade do local onde seria i!.lantado.

PUA"TA BA#LA $ PR9&4T9 PA@R\9 00B Fonte% >>>.seed..r./o:. r(!odi,icado)

4! al/u!as escolas ele a.arece co! u! ei<o !aior e co! !ais locos de sala de aula, 65 e! outros lu/ares, a.arece co! !enos locos, !as a estrutura 0 a !es!a. "este .ro6eto n1o )ou:e .reocu.a21o co! a acessi ilidade .ara .ortadores de necessidades es.eciais ou !o ilidade reduIida. "1o ,oi .ro6etado lu/ar es.eci,ico .ara re,eit;rio, coIin)a, 5rea de ser:i2o e de.;sito. Al/u!as escolas ,iIera! ada.ta28es dentro deste .ro6eto .ara inserir estes a! ientes. 4! /eral esse .ro6eto .adr1o 00B, a.resenta os requisitos !Fni!os necess5rios .ara u!a escola, !as de certa ,or!a, i!.ro:isados. c) Pro6eto Padr1o% 00C$010 4ste .ro6eto atendeu a necessidade de :5rias escolas co! .ouca de!anda de alunos, .or0!, )ou:e altera28es neste .ro6eto quando inserido e! escolas !aiores. Al/u!as altera28es s1o% !ais salas de aula

U n i : e r s i d a d e Te c n o l ; / i c a F e d e r a l d o P a r a n 5

S y n e r g i s m u s s c y e n t i f i c a U T F P R , P a t o B r a n c o , 0 6 ( 1 ) . 2 0 11

inseridas no ei<o lon/itudinal, !ais instala28es sanit5rias, que s1o inseridas no local destinado G secretaria escolar.

9utros a! ientes necess5rios a escola, tais co!o, o .5tio, a coIin)a, a cantina, re,eit;rio, 5rea de ser:i2o, de:er1o se situar e! outro loco, .ois o !es!o n1o dei<a es.a2o .ara estes ele!entos. 30@ An:$i&e "o& >'o=e,o& Todos esses .ro6etos .adr8es ,ora! i!.lantados entre as d0cadas de 50 a C0. 9 ser:a$se que nen)u! .ro6eto, ,oi ela orado .ensando e! acessi ilidade .ara .ortadores de necessidades es.eciais, .or e<e!.lo, os an)eiros s1o co!uns, as salas de aula tQ! .orta co! a ertura de O0 c!, os acessos as escolas, e! /eral, te! de/raus, entre outras situa28es. 9 ser:a$se que n1o )5 a! iente .ara re,eit;rio, e os alunos lanc)a! no .r;.rio .5tio. 4! /eral as escolas a.resenta! os requisitos !Fni!os .ara o ,unciona!ento, .or0!, se! identidade local, se! e!o21o, se! caracterFsticas .r;.rias. 4! !uitas escolas 0 .ossF:el encontrar !ais de u! .ro6eto .adr1o e<ecutado, .or e<e!.lo% K co!u! encontrar o .ro6eto 001 e 00C e! u!a !es!a i!.lanta21o. #sso ocorreu, quando 65 )a:ia u! loco construFdo e )ou:e a necessidade de construir outro loco, e o.tou$se .elo loco que se ada.ta:a as condi28es locais. 4! /eral os .ro6etos .adr8es i!.lantados era! aseados na quantidade de alunos. Atual!ente, e! !uitas escolas est1o sendo e<ecutadas re,or!as, .ara ada.ta28es .ara que o .ortador de necessidades es.eciais .ossa acessar, est1o sendo e<ecutadas ra!.as de acesso, an)eiros !ais es.a2osos, entre outros. 4sses .ro6etos ,ora! i!.lantados e! escolas do 4stado do Paran5, .or0!, e! al/u!as escolas era! construFdos .ro6etos es.eciais, de acordo co! a necessidade da escola, !as esses .ro6etos es.eciais se/uia! a !es!a lin)a arquitet7nica destes .ro6etos .adr8es. K .ossF:el co!.arar as escolas co! a .ris1o, onde o indi:iduo de:e cu!.rir ordens, ,icar con,inado no es.a2o, de:e usar uni,or!es, entre outros. ; CONSIDERA1ES BINAIS 9s a! ientes escolares e<ecutados no 4stado do Paran5 de.ois da d0cada de 50 se/ue! u! !es!o .adr1o, s1o :5rios !odelos ti.o, que ,ora! e<ecutados ao lon/o destes anos. 9s .ro6etos se/ue! o .ensa!ento de cuidar das quest8es de ilu!ina21o, :entila21o, !as n1o )ou:e aten21o as quest8es de acessi ilidade, tal:eI, .orque no .erFodo e! que ,ora! ela orados, n1o )a:ia essa necessidade de cuidar destas .essoas es.eciais. "os dias atuais, as escolas s1o o ri/adas a ada.tar as condi28es es.eciais e .ara isso est1o sendo

PUA"TA BA#LA $ PR9&4T9 PA@R\9 00C$010 Fonte% >>>.seed..r./o:. r(!odi,icado)

=o! o .assar dos anos, )ou:e a necessidade de a!.liar a coIin)a, e .ara isso, lan2ara! u! .ro6eto .adr1o .ara a coIin)a. 9 re,eit;rio se encontra 6unto co! o .5tio. "este .ro6eto n1o )ou:e .reocu.a21o co! a acessi ilidade .ara .ortadores de necessidades es.eciais ou !o ilidade reduIida, u! e<e!.lo, s1o as instala28es sanit5rias, que a.resenta! di!ens8es !Fni!as. d) Pro6eto Padr1o% 01E 4sse .ro6eto 0 caracteriIado .ela :erticalidade, esse loco .ode ser !ulti.licado tanto :ertical!ente, quanto )oriIontal!ente, de.ende da de!anda o local onde ser5 i!.lantado.

PUA"TA BA#LA $ PR9&4T9 PA@R\9 01E Fonte% >>>.seed..r./o:. r(!odi,icado)

4sse .ro6eto ,oi i!.lantado e! !enor escala, .ois, e! /eral era i!.lantado e! terrenos .equeno ou co! u!a to.o/ra,ia co! desnF:el acentuado. A acessi ilidade desse .ro6eto 0 .re6udicada, nos locais onde ,ora! inseridos, os alunos co! necessidades es.eciais, .ode! acessar a.enas o .ri!eiro .a:i!ento.

U n i : e r s i d a d e Te c n o l ; / i c a F e d e r a l d o P a r a n 5

S y n e r g i s m u s s c y e n t i f i c a U T F P R , P a t o B r a n c o , 0 6 ( 1 ) . 2 0 11

e<ecutadas re,or!as .ara essa adequa21o. 9s .ro6etos .adr8es su.rira! a necessidade do 4stado do Paran5 no s0culo LL, .ois a de!anda era /rande e necessita:a de ra.ideI e econo!ia. 4 esses .ro6etos aseados e! .re!issas da d0cada de 50 a J0, n1o atende !ais as necessidades de )o6e, o .ensa!ento e as necessidades de 50 anos atr5s n1o 0 a !es!a dos dias atuais. 9s .ro6etos arquitet7nicos que ser1o .ro6etados .ara os .r;<i!os anos, de:er1o ser re.ensados, e! :5rios as.ectos, co!o est0tica, es.acialidade, a! ientes e<ternos interli/ando co! a! ientes internos, o .5tio co!o a! iente de socialiIa21o entre os alunos, de:e$se ,aIer u!a an5lise desses alunos e dos !0todos de ensino dos dias atuais e assi! .ro6etar u!a escola coerente .ara atender esta no:a .o.ula21o. REBERCNCIAS
A[4V4@9, M. A. ". As 4scolas PH licas do Rio de &aneiro% =onsidera28es so re o =on,orto T0r!ico das 4di,ica28es. @isserta21o de -estrado. Rio de &aneiro% FAUDUFR&, 1CC5. A[4V4@9, M.A.".+ BAPT9P, U.4.M.+ BU9]4R, N.P 4scolas de onte!, educa21o )o6e% 0 .ossF:el atualiIar usos e! .ro6etos .adroniIadosX Anais do ### Pe!in5rio Pro6etar, Porto Ale/re, 200J.

BRAP#U, =onstitui21o, 1COO. Federati:a do Brasil. BrasFlia%

=onstitui21o

da

Re.H lica

1COO BR4#T4"BA=N, P. B. A .resen2a da Arquitetura "eocolonial e! Pal:ador. BU4"9, -.F.M. A )ist;ria da educa21o% a cidade, a arquitetura escolar e o cor.o. =adernos do =49- ^ :.21, n. 2O $ -e!;ria, Nist;ria e 4duca21o. 200O =9RR4A, A. P. P. Nist;ria _ Arquitetura 4scolar% os .r0dios escolares .H licos de =uriti a (1CBE$1C5E). @isserta21o de -estrado. =uriti a, 200B. FU"AR#, T. B. P.+W9]AUT9]PW#, @. =. =. W. Arquitetrua e A:alia21o .;s$ocu.a21o. 4ncac ^ 4lacac. -acei;, Ala/oas. 05 a 0J de a ril de 2005. 4UAU#, M. A. 9 a! iente da escola ^ o a! iente na escola% u!a discuss1o so re a rela21o escola^natureIa e! educa21o in,antil. 4studos de Psicolo/ia. Rio Mrande do "orte, 200E, :O, n2, E0C$ E1C. -4UATT#, P. P. P. =., A arquitetura escolar e a .r5tica .eda/;/ica. @isserta21o de -estrado. &oin:ille, 200B P4R4#RA. V. V. V. R. =onsidera28es acerca da ocu.a21o e da !i/ra21o no 4stado do Paran5. #.ardes, 200B. PTA"#PUAVPW#, =. F. P. . As ilustra28es dos li:ros 4s.el)o (1C2O), Vida na Ro2a (1CE2) e Ale/ria (1CEJ) do autor T)ales =astan)o de Andrade% u! estudo so re a escola rural do Brasil no s0culo LL. #n% V### Pe!in5rio "acional de 4studos e Pesquisas ZNist;ria, Pociedade e 4duca21o no BrasilZ, 200C, =a!.inas. V### Pe!in5rio "acional de 4studos e Pesquisas ZNist;ria, Pociedade e 4duca21o no Brasil% Nist;ria, 4duca21o e Trans,or!a21o% tendQncias e .ers.ecti:as. =a!.inas % U"#=A-P, 200C.

U n i : e r s i d a d e Te c n o l ; / i c a F e d e r a l d o P a r a n 5

Você também pode gostar