Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Conte udo
1 Introdu c ao 2 Opera c oes com vari aveis simb olicas 3 Gr acos 4 Limites e s eries 5 Derivadas 6 Integrais e Areas 7 Transformadas 8 Equa c oes Diferenciais 2 3 5 7 9 11 13 15
x 2 y 1. Determine a express ao simplicada que permite calcular a area do jardim. 2. Considerando x = 7 e y = 4, calcule a area do jardim. 3. Se x for o dobro de y , qual a area do jardim? 4. Sabendo que a area e 46m2 e que x e o dobro de y , calcule o valor de y . Neste problema os valores de x e de y n ao s ao conhecidos, ent ao para realizarmos os c alculos consideramos x e y vari aveis. No Matlab este tipo de vari aveis chamam-se vari aveis simb olicas. Antes de qualquer opera c ao, onde se tem x, y ou qualquer outra letra como vari avel, e preciso denir essas vari avel, para isso usa-se o comando: >>syms x y Dessa forma estar a a indicar que quaisquer x e y que for colocado nas fun co es e uma vari avel simb olica e n ao um n umero conhecido.
Figura 2.1: Opera c oes matem aticas pretende pois, por exemplo, 2x(2x +2) 4(x +1) e equivalente a 4x2 4 mas tamb em e equivalente a 4(x 1)(x +1). Umas vezes e mais conveniente a primeira representa ca o e outras vezes a segunda. Para resolver esta ambiguidade existem os comandos simplify, expand, factor e collect, entre
Figura 2.2: Comandos simplify, expand e factor outros. A gura 2.2 mostra como se utilizam e o resultado. 3
Para substituir uma vari avel numa express ao simb olica o Matlab possui o comando subs. A forma de o utilizar e subs(express~ ao,vari avel,valor), por exemplo >>subs(4*x^2-4,x,2) Um problema bastante comum com vari aveis e o seu c alculo atrav es de equa co es. Para este problema existe no Matlab o comando solve. >>solve(x^2-2*x+1) calcula as solu c oes da equa c ao x2 2x + 1 = 0. Exerc cios 1. Factorize o seguinte polin omio x3 13x + 12 2. Num deserto, existem camelos e dromed arios, num total de 63 bossas. O n umero de camelos e igual ao triplo do n umero de dromed arios. Quantos animais de cada esp ecie existem nesse deserto? 3. Quando o Tom e nasceu, o pai tinha 31 anos. H a cinco anos, o pai do Tom e tinha o dobro da idade do lho. Determine a idade actual do pai e do lho? 4. A Ana, o Pedro e o V tor foram colher tangerinas. A Ana colheu tr es vezes mais do que o Pedro, e o V tor colheu mais quatro do que os outros dois em conjunto. No total colheram 212 tangerinas. Quantas colheu cada um?
anterior o eixo das abcissas foi denido automaticamente, mas pode ser introduzidos pelo utilizador da forma: >>ezplot(sin(3*x)+2*x,[1,2]) Podemos tamb em representar fun c oes impl citas, por exemplo o comando >>ezplot(y^2-6*y-x+5) representa a regi ao denida por y 2 6y x + 5 = 0. Todos os comandos para alterar o aspecto do gr aco que existiam para o comando plot, tamb em funcionam para este comando. Para gr acos de supercies a 3 dimens oes o comando e ezsurf. A sua utiliza c ao e semelhante ` a do comando surf, mas mais simples. A instru c ao >>ezsurf(2*x^2-3*y^2-4). Desenha o gr aco da fun c ao z = 2x2 3y 2 4, como mostra a gura. Todos os comandos para alterar o aspecto do gr aco que existiam para o comando surf, tamb em funcionam para este comando.
Gr acos
Exerc cios Resolva gracamente os problemas seguintes. 1. Um cavalo e um burro caminhavam juntos, levando no lombo sacos muito pesados, todos com o mesmo peso. Lamentava-se o cavalo da sua pesada carga, quando o burro lhe disse: De que te queixas? Se eu levasse um dos teus sacos a minha carga seria o dobro da tua. E se eu te desse um saco, a tua carga seria igual a ` minha!. Quantos sacos levava cada animal?
2. Um fabricante de cestos ganha 3 euros por cada cesto que fabrica sem defeito e perde 5 euros por cada cesto que fabrica com defeito. Numa semana fabricou 160 cestos e obteve um lucro de 400 euros. Quantos cestos com defeito foram produzidos? 3. Numa experi encia laboratorial vericou-se, durante 240 horas, que a taxa de crescimento de uma col onia de bact erias, t horas ap os o in cio da experi encia, era de: C (t) = 0.0001t3 + 0.02t2 + 0.2t + 0.2 bact erias por hora (0 t 240). Recorrendo ` as capacidades gr acas do Matlab, esboce o gr aco da fun ca o C e recolha os valores que lhe permitem responder, com aproxima co es a `s unidades, a `s quest oes seguintes. (a) Quantas horas tinham decorrido quando se vericou que a taxa de crescimento da col onia era nula? (b) Qual foi a taxa de crescimento m axima? Em que instante se vericou? 4. Num pomar, a quantidade de fruta apanhada depende do n umero de pessoas empregues, n, e do n umero de horas que elas trabalham, t, segundo a f ormula f (n, t) = 4nte0.1n0.2t Encontre gracamente o n umero de pessoas e o tempo gasto de modo que apanhem o m aximo de fruta.
o comando
lim
2 1 n
Limites e s eries
(b) lim
2. Calcule as seguintes somas. 1 1 1 1 + + 2 3 4 20 (b) 1 + 4 + 9 + 16 + + n2 1 1 1 (c) 1 + + + + ... 4 9 16 (a) 1 3. Uma mancha circular de crude e detectada a 5 km da costa. O comprimento, em quil ometros, do raio dessa mancha, t horas ap os ser detectada e dado por 1 + 4t 2+t Se n ao for tratada a mancha vai chegar a ` costa? r(t) = 4. Um cliente ma cador sempre aborrecia o seu alfaiate com pedidos insistentes de descontos. Certa vez, tratava-se dum fato de 250 euros. O alfaiate, j a farto, disse-lhe: Pois ent ao leve o fato de gra ca e pague-me s o os 12 bot oes do casaco: 1 euro pelo primeiro bot ao, 2 pelo segundo, 4 pelo terceiro, 8 pelo quarto e assim sucessivamente... Encantado, o cliente aceitou o neg ocio. Quem cou a lucrar? 5. Aquiles e uma tartaruga partem numa corrida. Como Aquiles corre dez vezes mais depressa que a tartaruga deu um avan co de 100 metros a ` tartaruga. Ser a que Aquiles alcan ca a tartaruga? Se sim , ao m de quantos metros? 6. A Mariana est a a brincar com os bot oes que a m ae tem guardados. Come cou a construir as seguintes guras:
Quantos bot oes tem a gura numero 6? Quantos bot oes s ao necess arios para fazer as primeiras 20 guras?
2. Calcule a segunda derivada das seguintes fun c oes. (a) f (x) = 2x3 3x (b) g (x) = ln(3x + 5) 9
Derivadas
3. Ao ser lan cado, um foguet ao e impulsionado pela expuls ao dos gases resultantes da queima de combust vel numa c amara. Desde o arranque at e se esgotar o combust vel, a velocidade do foguet ao, em quil ometros por segundo, e dada por: v (t) = 3ln(1 0.005t) 0.01t A vari avel t designa o tempo, em segundos, ap os o arranque. Indique uma express ao para a acelera ca o em cada instante. 4. Numa f abrica, o custo de produ c ao mensal de p milhares de pe cas e dado por c(p) = 10p3 210p2 + 1350p + 270 em milhares de euros O custo marginal da produ ca o de p pe cas e igual a c (p). Determine o custo marginal quando se produzem 4000 pe cas.
10
f (x) dx
a
Simplesmente temos de indicar os extremos da forma >>int(f(x),a,b) por exemplo >>int(6*x^3-2*x^2+1,1,2) Obs: Os valores a e b tamb em podem ser innitos. Por exemplo a instru ca o >>int(exp(-x),0,inf) devolve a resposta ans=1 pois
0 +
ex dx = 1 O comando int pode ser utilizado para calcular a reas limitadas por curvas. Por exemplo se pretendermos calcular a area sombreada da gura basta escrever
11
C alculo simb olico em Matlab >>int(sqrt(x)-x^2,0,1) Exerc cios 1. Calcule uma primitiva das seguintes fun co es. (a) f (x) = 2x2 + 3x (b) g (x) = ln(3x + 5) (c) h(x) =
2x+3 x 1
Integrais e Areas
(a)
0 1
2x dx (x 3)2 sin(x2 ) dx
(b)
0
(c)
0
1 dx (x + 2)2
3. Um m ovel desloca-se em linha recta de modo que em cada instante a velocidade e determinada pela fun c ao: v (t) = t2 + 3t 3 (m/s) (a) Indique uma express ao que nos permite saber a posi ca o no instante t. (b) Determine a dist ancia a ` origem ao m de 12 segundos. 4. Determine a area da superf cie limitada pela par abola y =
x2 2
+ 2 e pela recta y = x + 2.
12
est f (t) dt
O comando do Matlab para o c alculo da transformada de Laplace e: >>laplace(f) por exemplo >>laplace(exp(-2*t)) devolve o resultado ans = 1/(s+2) pois
+
est e2t dt =
0
1 s+2
Transformada de Fourier A transformada de Fourier de uma dada fun c ao f (x) e outra fun c ao denida por
+
F (w) =
eiwx f (x) dx
O comando do Matlab para o c alculo da transformada de Laplace e: >>fourier(f) por exemplo >>fourier(exp(-x^2)) devolve o resultado ans = pi^(1/2)*exp(-1/4*w^2) pois
+
eiwx ex dt = Transformada em Z
w 2 e 4
F (Z ) =
n=0
u(n) zn
C alculo simb olico em Matlab >>ztrans(n^4) devolve o resultado ans = z*(z^3+11*z^2+11*z+1)/(z-1)^5 pois
+
Transformadas
n=0
Exerc cios 1. Calcule a transformada de Laplace das seguintes fun co es. (a) f (t) = t4 2t2 + 1 (b) f (t) = e2t cos(t) (c) f (t) = t2 e3t 2. Calcule a transformada de Fourier das seguintes fun c oes. (a) f (x) = e2|x| (b) f (x) = x2 e|x| 3. Calcule a transformada em Z das seguintes sucess oes. (a) u(n) = n2 + 2n (b) u(n) = cos(3n)
14
No caso de pretendermos resolver v arias equa co es diferenciais simult aneas s o temos de indicar todas as equa co es e as condi co es iniciais separadas por v rgulas. por exemplo >>[x,y]=dsolve(Dx=y,Dy=-x,x(0)=2,y(0)=1) devolve o resultado x =2*cos(t)+sin(t) y =-2*sin(t)+cos(t) Exerc cios 15
C alculo simb olico em Matlab 1. Calcule a solu ca o das seguintes equa co es diferenciais. (a) y =
y 1t2
16