Você está na página 1de 18
af a> 32103 Ase ae 17 FELIPE DE ALENCASTRO trato dos viventes a AL: 236 906s i “cxcnstnla. anise quansttva da deportago de aficano paras América igabiverndeinalcncenonsceisnumes proto gic sr ejetode smpo- sep er Asin, asinicadesextaisiasapresentadssestringem- se stb Fhe dos prncpais agregudon ei evokes mas nist no tempo eno epaso sinc. “Apropdto domododeesrevet.¢ reso nota gus terete do histor “orda Colonia deve abranger toda aextensio da Tusofoni, da documenta amarna onde citi regisrados ox comatose as cults que nos Frm Tamm Além do mas, numa cultura tadcionalmente ral como nossa, um meio liao de patentee apresenca do passad consist cm dar relevo prea ede alan Daspleas.doscoloquisinmes— and vos agora — graidor osteo na ngungem dasestrada, das res e das praia basis, Por iss, “ative decumenose dostexionsescentstas retomelexpressbesque enc diam narsntva ds ot pares do ivr. ‘Nasguebradasdo mando, ummomento de verdadeem que mutas cosas se define, Mes momento de verde sucedew em 19723, quando reeebin0 esrangeno a noticia vinda do Hail de que rts de meus companeirs de ‘Universidade de Basta de Ait Provencetinham sido sssinadspela ct (ura. Emendera sua more, entendero Beas erao que queria fazer aera te, 0que eno fazer neste vo, decado i memdra sere presented Heleny ‘GuariaPaslo de TarsoCeestino¢ Honesino Guimaraes. are—Sto Palo Laie de Alencasto 1. O aprendizado da colonizacao' sho, goto de 1499, D, Mane sree a0 paps anunctnde etna de Gama cl primi Viger marin Inde outrun now ul: de Pore des Agarves agate dalinrmarem Attia, Sebo de Guiné Conquista da Navegaco ¢ Comercio da Exp, Ariba Pesan asbulaspontifiasenascarvelse eipodiaeatmbsirosenhorio des everitis lengioquos que econectavam 4 Europa, Ts se trmar bem complica quando Metpoetentarpirempiscaseapoicanoulkramae Ancorasos em ts continents, voles com comunidades exc, oF com + sbricosnveredam por camino sos parase segura do conso- atvoredocxcedenteecondimice dss congusts. Nem Sempre ees cam entroncamna rede mercantile no spaelho isticucional reinl. Po ss, mestno domino do séulo dos Descobrimetos (14501550) asmetipo frorieitamascorentesultamarina afin de coloniza ses prprioscolonos. "nore gente remot ediicaram.novoreino que ant subimaram” canna J. Porém, come o"aowo reno” além mar ae jntou 20 “setho reno” 1? Como agente ustanadominoua gente emots eae eabalhar para ‘Mesmonosugaresonde a elacSodeorgasse afgurwvafavoriveaosinvas0- europea, no adiantna eirmatandoaecavo eoutras formas de taba tho compas faciitavam o dominio dos tvs, mas posi noes ra aplometodas conguisas, cor de oexcedente econdmio regional ont fri pelos prépriscolanosou rca fora dos maresingrads plo avec Noterveramrpre dics pen oc celnn RU dikes peach tceirn Tsiocrveas ‘enc durin pha x Ams orgies oa de 3 pe re tnd a arom greenness de ee een cs Cory pr 0, gro te oem seri sehen pee fit cay scones nds so congas cx ungraded cnt pend ets {ers gan pepo De rt tot scot ianets pe {ro impetal eg Patan comes epenor rn mca ge Sr la Ca esd cpt dae nr eee cea ‘odo vinulo de vasshgem, tor consti desis imperial, im cone _Béncin, olonos ofc espns exavam instados acorn ator dos"senhores natura indigo Prim, est politics invador de govern indict —soment pots em pri ‘eats sdsutosmaistanena fen ea nda pela Inglaterra vitorana conte ava concessrégis permitinda que o coloneslevitastm, por sa cont, rimecaspuredesd ici lramasin.Desdelogn,espouca insures ne er nas dads de 15404 1360 Investigando a ss do levanelilerade por Hemandes Gitén, 0 ouvitor do Tribunal de Lima rename o pont de vista don ‘ebekle “Tinham compreendilo que 8. M. queria todo o Pe pars propos ue neste ato, o Peru no podera dia de face senhora dese governor vremente, como Venez! No melo tempo trpas iis 3 Coron mobiieadare ‘rigs peo cleo havin dertotado os colonosebedes,Asentouseentowrn ‘ompromiso. Os conquistadors favam com os indo deminados ru acct ‘ama trbutago fia impostaasexomicnis,Deseulado, a Corovimpeda sen ode eadoshereditviosimpunhasu storie sobre arta poplacdeo ‘conguitan por conquizat” ‘Mas oessencil se desenrolaem outs instincias. A partir de 15454 een puna alia ententa destrutlo Buscando rccperara imagem Mihnds como “omédcoeoremédio” da comunilade ntva,os0bu dspstow 2 ra sds au morador ea lado. Enrasad numbate bes.em elo oP ovo amu que saudi ei padre Per ipo erate “emi que hoese alum ul ase sun ones apauc per De Calmment ao horer, por saber [gue] ra"da as" frsto tow] mand Boo els qursse mer nome ase malsemtaloatéi prgoetadohaviade deer sp peraoce ae ear pe pee css pen an Sano Oo” Fs ‘ile oramasahimas pon por cs pabrehsbes fou gue fl Evol vant as ede: padre men duals, sao est ai agl que fo, Vows oseérisqusine eto oa Com ito as despetinos commu amizade eves foram-unschorandocoxrosarebentandode cea cons min.” “Apaemement banal oa dns entrees afore imidtva do cero ne Bras cm Angola, adespeito dofata de que tsbunas ogucras do Santo ORcio fo tenbam slo montades nesses terri, ALE porque o incident nfo € 10 ‘anal asim. Seuindo as instrucbes da ondem, padre Pero remete seu rato acs colegio da Soceade de Jesus no Reino. Reunidasjuntamente com textos si ess ial de Suda ly (163, a aratvas server doutrna cast tre dcatequese, de ligt de como sei dehavernestes matox”,” Apropo, ‘Seve apropulada antpatidosinaianos so Sant Oconto chegaaso porto de faxtlos pensar oso dteroringustoral Scbresai um aco htrco do auroarismo pormogués Sem exci fo dicate sjsu de eu teritro, como aera a Espns sem seque ta tar guerra aberta conta os dissidents religisos, como praticou a monarquia ‘francesa a enfentarosprotestantes, a monarqla portuguesa prseguc eps sa bunguria mereand daca e pseudojalc: a Inquisgio trasformando 2, as paras do padre Anni Vela nama "ca de jes" uscando “culpa os para perpetra roubaheiras eachacarcomerclantes."Istila se aconting- ‘Sado diets cvs ce uma comunidades econdmica esti de um papel ‘have namoderieico.Asconseqdnciae desta revanche da aristocrcia contrat comercanes — dessa derroa politica ds bargeia mercantl— marca nde ‘ehnente a socedade lisitanae aso brasleira, Por meio da fora obigua da Ingsisgio ou do elo do cer, again desempenha um duplopape. Ajuda Aconsoldaro dominism so fxaroponoamento colonial nasregides lramarias fortalece oimperun na mneditaemque usc vasalgem dspovosdo ale "marao Reino Esse vo sobre apaisgem matizaa des Descobsimentos reels osenide da do meropoltana do final de Quinhentos,Pralelamente2ocentralsmo co, nstauradoem dimen ds angus dos colonos sass a0 ase esto do “exclusiva colonial” que prjuin os mereadoresestangeiros Nor cempos.aaderénca dascoldnasiscaptasibrias deve sematsa0sn6 pels funcionises gis epelo lve do que &viscsiade das trocs mars ‘Sé depos do impulse da mineraio na América espntoae do deslanche rico negreiro pars ras éque aeconomu-mand ea mio dos negocian finds pesam pesdosobreas margensaficanaseamerianasdo Alivio. ‘© controle exparhotepousa pouco sobre o proceso de produgio estate a circlagfo das mercadorias, Metis precosos, os produto das col6nas aspodiam sr ezocadoseransportados num sstemade frets canaliza Ports portosamercanoee por Seva, nicoxpontosdecomnicao auto- cotre Espana co Novo Munda, Consatando que otratode escavornio aaptva a tas estos, Mad esabeleceos Ase subempreando of reco so genovese em sega sospornuguess. [Na Trade Santa Crszascoisstomam outsorumo,Aconcentrago das to- femal porte aslongst exper compra, tmazenageme transport de rs, pico do modelo capaho, parcciam inalequad natureza pre engl dos produtos agricole Butuagbes de pres. Ademas 5 por secundirios portuguese partipavam do comézio eeinco, compicando 0 fcimento do monopslo dis toca em Lisboa ou no Porto Ao fim €20 bo, a imroducto de afieanes,acoplada ao embargo ao ative ingen, pee que a metrépole portgenscomande — durante certo feo —as opera: cada a montane jure do froceaoprodutve americans colons eve ecorte4 Metropole para exporter mat etd masambm ars erreur ators de produ, ko oseinos. Fensmeno qu oni erumos da pete Tnsitana no expaco satin, {Geero ques puerasnecrmetropolianasdasegundametade doséeulo x teva Lisboa a armarfotas de comeéreio. rota que perduram até a primelta perade do séeulo xvi transporand para + Metopole oagcar,sobretados © “ur braseio. Todi, trata-sedetumsistemamenosrigoroso que ode América topanhola. De rest, desacredtadas pelos clones e comerciantes, aot do ‘rail veri uprimidasem 1765" Realirandoa reproduc da producto colon oificonegrero se apres: tacomo uminsirumentoda lavancigem do fmptriodo Ocidente- Poco apouco ‘esa atviddetranscendeo quadroecondmico paras incorporaraoarsema pol fico metropalitano, Desa sorte a problemdticaapresentaa nas pginas rece entesioweste-x ag de odo esgic: oexeriio do poder imperial no Uilinco — como tamibim a troca entre 0 Reino eas colinis — equaions st ‘bo imbito do rato negro. Resta, #0 permitiracolonizacsoscolonos, io, us captura nas maas metropolitans dinimica do coms de esravos modfca de manera contra bei ositema colonia. Desde oscul 0 ineressesno-braseiros ou, melhor ‘eendo ests? conformeosubsanvoquecomecouaserusidonaépocapara ‘aacetiaroclorat da América poreoguesa— cristalizam-senas reasesravisas Slamercanas nos portsfficnos detrto, Em contaponto antec imbio die Todas congustas coma Metipoe carersbiaterasvinculamalrtaneteo Beas {Aiea Ocdenal Noséeulo on, quando as esatcaspssa aser mas acura + ee os atene eacenis ris Fy fl "prasad “onl m por cours es ars deo ME Ltn 9%, Dee os, two en cen oa each A ot ‘Blobs ono ppt sncoaterese putra ors Gio ‘ctor eta cre pr tas” ma un es opi Omp de at feelers nance ni Pop ‘ih oes ran me een ‘hoe upended de ses ng even tm men ers. se estou apenst 5% dosnuviosenradotno porto deLsnda viata Mee pole. Ted oreo d navegao para Angola —muls ezescrrgand mereado- _Gasbrasers (mands cachacaete) eno eutopeas (eis ation) —siado “Rio defeeio, ca Bahn edo Recife De Sadr zarpava tambon banc como iano, domingo trata ds Cost da Mina. Escusado der que ape sir ands dese arcs volava dito para oltoral bras: fren. sutras mercado aicanas(marfin.mietasprecioaos et), oseS13V08, mer vaso pati se arco am ransbordo em Lb etiam de gar logo ac seu porto bra Result dois lures de toca blaterais que no corespondem continu mercantile marima do alegado “coms triangular” —unindo os portos ust AficaAscolnis snithanasenorteamericanas carcterticodosie- ucco do Atinico Nowweepostoem pitcapor ouraspoténciasnegreias Mundo DDesenham-easmplicagdesdotema queatravesa este livo-o tao negre ose edu a0 comrco de negros. De consqUéncas decsvas na formacio bras, otrfcoextrapolaoregiseo das operacdes de compra, ans 5 vends de afcanos para molda conjuno da economia da demograf dee da police ds Amica portuguesa. 9 DO coMERciO poRTUCKES Noterrno politico militar rata de Alcgevas(1479)pdefim iguerrade jon Expanha cA escaramaca entre portguesesecastelhanosios mares ib Conforme otrtadoathss Canis, tent portugues passim 20 io copa. im contrapars,o monatca portugues € consilerado nico 30 da Madeira, dos Agores, do teino de Fez (Marr0cos), de Cabo Verde m como das trea “descobertat e por descobrie” da Ging ist de toda a negra. No plano dovtrnirio, decrees papsieitadosapartrde 145 supe maercomunhio sighs sox portgueses que adquiramescravone oro dos sos Bula papalde 1 justifies alicencaschoargumentode que obje po desecomérci era ode" dni a fg don infin de aument a tar eure a Europa a zonaa mercans agregadas peli caraels ro: ido por Made Roma como lego senbor dostratoseconqustasaficans, 7 poral seat os runfor terior econbmicosqu the permitem desempe- Minar pupeldecsvo no negocio nego. Knkefncara pene Aanico Soldoraters sul, splorando o carter cosmepola,aterstoral do capital comercial acon dona praces europe Portugal lca precremente as bases de uma rea Pe talde mercado.” Mas «Coron nfo dip de mos nem da neces fogs Para onscrvresseespacotransconsnental Vecifelsspoténciasmehorinsrumen talasparaocoméacoulamarng,Lisoapende mercadoseterstrios sobretado ‘po Oriente. Port, can cscadaaciman sistema colonial europe Corea Pot ‘guess implants no Atlintco wma economia de producto mais ficzmente ‘explorada do quea economia de ciculago desea império asic, Naausénca de tum excedenteregularincorporvelastrocasmartimas aCoroa—sevandads plo ‘pita nacional eesrangsro — stimula produ de mercadoras para eco- oma mundo, dando origem a uma forma ras avaneads de exploracio colo tll" Loge, se patentiaasuperiordaded sistemaatlinsic aseadona pihagem dos pow afranos ena agicultraescravista americana Trando proveito do ‘xemplolsitano, as potnciss marta exropias montam, nos séculos x € ‘vt sintemas similares entre 0 portos da Afscae o Carb. Nessa perspective, ‘gis foam as dimensesassumas pelo trata negro) Em primero ugar, oeific deafcano eonstiai um segmentodarede que tiga Pornugl 40 Médioe Extremo Oro. Nas eases com a Asa Lisboa devi sald sua trocas com remesss de oro (para oimperio oromuno), pata (para 0 Extremo Oriente), cobre par nda), metals ds quais Portugal era pouco pro ‘ida AsrimeirsexpecicesnaAfscatém oimuito de procuarjaridse fers ‘tvs one e permatavam metas precisos, Como fit de ober 9 ouro dori "4s2em Si Jorge da tna — primeioelicioeuropeuevantado so sl do Sa) depois de ser dada igo a0 mundo", com esreve o geogrforeascenists Duarte Pacheco Pereira —esravs azides do Ioral vest (do Benim, naugss rando rato negro matimo naquelaspares cans.” ‘Em cjundo lar ocomécio de escaves se apresenta como fone de ree: tasparso Teouro Rio. Desa forms, organo fiscasdotratosobrepems€308, _ganhor ecomdmicos da excrvio. A dsp dos protests dss Cortes de Lisboa os porgueses roam com osatvor vies da fotalea consid em €dosreclamos osesravistis eins, preocupadescomaakadopresodos ng» ‘ei Afonso\se esa poi em 472, reexportacio de ecravos previa sounds em Portugal Dee 1486 Frdada a Casa dos scraos depae régjointegraioa Casada Minae Trator da Guiné” Apesar daa egi> radano preg dos africans en Portgal nos anos 156070, Corea mio att rerprortso& demand metropolitan eestimula ss vedas deescravos para ics espanhoi." No grande nego negrero, a demanva portuguesa de avos—fose la mesropoians ou colonial —estavalongedereter2exchsivs Escavos de conguists aca continuam aserexportdos pars oestran eomatnaklade de aolumarasreceitasdo TesouroEstratéglaquesercor pelos AewoslusoespanhSisenre 15% 1610. "Depoisa Restauraco 1640), magradoosreteraostosde lip’ probin. de seus vss com "rebelde portguses Jodo apressase a vena de icanos aos epunhisda América, deade qu sereserasse dsescravospara omercidobrasicro” Nadie de abertra comercial ali rads do falhango do manopeorégio no Estado dala Def, 0 5 onnentalmpostaosnglesescholandesespor Fiipeiveraconsequ- noPacficoenoAllintolustans Probidasde aire mercadoriss es noe srmarinede boa, a dhs potas rexesanesabocanharam asf stad da ind, invatndotambém panes da América eds Aficapertae sot, nas vib otratoangolano Espahado queenfentaruaarms ssnegreirs a bsia de Landa. Em 1617.0 ava de 1640 fl reiteraloe da exignca da reserva dum tery dosescravospara Brash Quatro sms 40 ConsehoUlramarino frou nova polit: osnavis vidos em drtra da rca espanol deviam ter preferénca em Angola, porguetraiam moedas de sats comprar escravoscpagavamakartna Coton, Porém,osque fesse da vi evan fund arem Laas, vito quecazregavar fares em vez de fzendoconcoréncla mercado portugues ’lém de que ssa Janse outros avos, veo a falar escravos necesiios pars osengenos do i Cera piri econhecida demands bras, No entant, somente €m.1751 aparece um inert gio cntr ax expan de aicanosaraascold- nfo pormyguens, cstabelecendo-se, lin —nopicoda exploricio do ouro—a ace da demand basta sobre a ofr fica ce er20" Reflxo da atertorialiade do capital mereanti 2 disocasio inital entre coe politics ukramsrna ocore tanto no tific necro como ma prod: Jo escravista. Genovess, orentinos, lees, holandess cataes,castlhanos, ormgueses se asociovam em empresas acucarersewalcantes 0 longo do seculo x, demo efora do espaso imperil ustano Naha de Hispaniola — ‘home ue Colombo du a Hai —rodavam, por volta de 1550, trina engenhon Tonto por mais de dazentos oficial de aga Tustanos,Vindos das Canis ou ‘dePortugal agsiculores, pede, carplateitos. ferris cout aresios Po ‘guess exercam seus feos em Hispaniola, No ue da produc aquaria, ‘por anos 156070, hayia entre 12 mile 2D al escravosaffcanasma ha, 6508 _maioninrazidospor portuguese Porobracgracdosbangucrosgenowesse dos egreios, “ofc acres caresfosportugueses Hispaniolproduianesst poca mais acicarecantava com mais africans do que o prio Bras Mais tarde, a reorientacio prvocad nas rotas ena peografa comercial da América ‘apabola pelo empuro das inst de pata do continent, faz area aqueareira snithanadeclnae” i tereiro liga otrfico sarge como ovetorprduivo da agiclura das has alics. Mesmo onde sativa gavam em tomo da clara decereaise do abalho livre — como naa ds Madeira, eScravidio aicana acaba se ‘ampono Hum exo chaveparaoentendimento daguinadaem que escrito. (aparato legal permitindo, aque aco, a educt do produto direto a roped ‘pvada)setanforma ent esrvimo (stems prutivocolonialfundado nara “ido eiategrado esnomia mundo). Do momento em ques vantages comps tntvas do excravismo sobre o taba lives trauzem em poles econdmics. “Tatas do alas de 1562, digi aos avadores a Madeira gue hav proses oconza monopstiods conratador do ratonegrio, Havent rept grades depen ra negocato dosages que oad red tha da Madi fazer css izes ¢ ene, com tbaadores © omens que ten de soad eoe joma Ecom gs do os adores or temerem aisdespst eo pode spr exam mutes vse det fazer tana quand de scars como fs tiesem ns fens seu prion excon, be ahem ander coinuadamente no mens «ego dls, Como & neces pa gue ata fends pssam andar sx re aproneadar eno se danger, em enham em darn pr fala dos ‘or abalone no que ot nade peat quem prencem a faze reccem muta pen ee eur tosh amb] qu or eae que aha rec Thee Neca poms er ah a Madi. navi for ano para regan or a Gin [eeonorme necniade qu cid um dos dor vader de exc (documento encera claro sgiiado, Dada a expesincsacumulda ela previa qe areca gis ea rodutviade dos engenbos uments Ho logo strabathadores ives da Madeira fosemsubstuldosporesersos troduzidos pelos fazendeitosesenhores de engenho daquel ih, odes forma, cl1eidew"hyareliceng”paraquesedifundse oes transformando duradouramene economiaatntica “Aoongo de wma evoluo inca nos meados do séclo v0 tao hs 5 desenvolnenapeifriada economia metropolitan edastroas acs. Ex onegécio se apreseta como uma fone de receita ars. Corot respon manda esravista de outasrepies europe, Por fim os aici sh uss contolidar a prodioukramarna ‘No mo quartl do seal Bra despontsCnmoum atraente merc {os nepreios, Por vba de 1575, ava ingresado no Brasil somente 10 os, enquanco a Amica epanhol— onde as entradas de afcanos egulares dese 1525 —reeberacereade 37500 Porseulado ahs ati (Caniras, Cabo Verde, Madeiea, So Tomé) — conectadas aoe negrelros fim do sécul sv — haviam capeado 124 mi escravos. A 160, cs por 2s comercskzam a quasetotalda dos 125 milaficsnosdeportados paraa Mat os porosbraicross6reclhem ot dese total" Nomeloterapo 1580 — oagcarbraeira assume o primer lgae no Impio port Osengenosd Améria pores jfariamsnessepocacecade 350i aps que os da Madeira ede So Tomé em declnioprodzem respec: ete 40 le 20 ire anus de acca” Tnicidacon: base notrabalo compulsiioindigens expan gucareinn seripoucoapouco bute doafieoe docoméscionegrins Mutso sum rie decicunsncias que mereem ser examinadas de pero. aco da Goroa se delineia ma oigem do proceso prounvo dslanchid mt de Sata Cruz Esulad pelosincensvofiscisinscos oar 1344, sedicato de engenno sind daa plo alvarde 1859, permitnda que cals eae dc engenbo imports 12) afcanos egendo apenas utero das” Mdidasqueaaempara as plantagtes brass um seen do Fuso gr bento drigido a0 Cae sent, através de patamaressucessivos ma malcia das ezesrUl son aseaportagesdeesravsparao asi amarram osenl Longe dee consradizerem of 0" pas eras fama americans do AEC, Le ets rexprocos. Pouco poco, deport 1 do sstema colonial Esse armplo mov mente dternada pelo eis mo comercial €atado em vio i 1A Meuépole esta de um poder eminent a media ema oo woe do trato nego the dio comando da reproduc do sstema escravis Durante és culos. uma complementariade exondmicacontraa Afi 0 rai afasando a posbidae de um dsemlvimentodvegente cma sin, oncorrenc entte os teetitorios tropa portagueses das as mangens do ‘Antico Sul. Contd, aacoplgem da explorasion Acs Ocdema explora Goemprerdilam Ams do Sud &claramentewaliads em Lisboa em mee dso culo x, quando os embte da guera holandesa ema ma aumidase “euratepes ds dos errs colonists No melo tempo se pensou.quea Afra portuguenpoderiavrarum outro asl rime autor malatodaAfnca portuguesa ocabo verano Andsé Alvar “de Almada concise Trad neve (1594) enfatizando a siguezas da Guin Povand-seaGuinviiaaser de maiortato que oBraspogueno Brasnio ‘hhmangu apicareopau bras agodienestterrahlalgndioe opruquehs thar malagueta¢ poem sfazer muitos eng ‘Bra emf, 2,000, Thos de agers ere muita madeira par cn egenhose xcravos para de ‘Namesins epoca uinseransta da Sera cou compara vanaosamenteasprod ‘tee daquel conguista com as do Brasil, embeando Corea que tersitino af ‘Smo euivabem mas pert do Reino. Colonos de Angola vo mais ong, af ean se nas primeiasdécadas do culo xu com terra eesravon” Eat ‘Conseil aCora envi instragdespara qe algodioe acana-de agar emal cuivados, “como fz no Bras” Com ese nti concede 208 astm mess iengBes fac, “pilose Fvones” outongados 20s ores deengenho i America portugues. Mais por in harncritia qUe POF otipic patiovaserincaido no egimento dos genernadores de Ang, ‘em mesos do Scnentos, a Cimarace Luanda fu er qu sempre em problems locals fata deena emi qualidade da cana afieana tudo, nav contramio do ccuko de wos do lino Sul Dadasas comets da elo com poucotranpertedreto para Lisboa eto ato com América ortogues oalgoio eo atiareventualmente pra Angcla deverian faze exala nos portosbraseirosantes de seguirpara gil Ofre dosiguzague no oceanolevariaosprodutosapricohsanganos Lisboa comm prego malsclevado que oJ seusimiaesbraseiose emmpeetala” oss consequélaspriiasdanoaonder negro AlinscoSu os cos governadores acon aicanacessam de inhi alsa que i dealgadoe cara ea construc de engenos de aici sends dos moradone da Aca Cesta patina nae I. ACoros ea administra ng encontrar nova fonts de receta no “Tasers ponéon dos ccs de sada doxportoraficane, do dito de os patos eases, dos donates, "subs, ‘preferincas’ “es ee er _yipelaayley meray apinerieieapeesieneerent __~aridaerpehelnedpanreeederoneresarsna ef com sr hao sn alr ra Rah Dep, Bede pate tk Poa Ge Sen Casts ence el dpa (RC, hp tn 1 A ppt Pee BaF is oc anger Amano, Des gong ptf cere nop 2 soa i Pertonceidasnosiesuased Junta das Mises. se Meat tata dominicano espanol nasua Sma detatesy » ilconsevavaalegiasSonsibutiiaportoguer sobre escravostan rademanio™eansaa quatro séulosmastarde Mauricio Gout, otaberodesaleniode seusstre predecessor." Apes, volts de 1630 umn fino entrava no Bras com ibtes sa greco no porto de embargue ena América espanola 1 6 Nasegunda meta do slo xvas as 29% jrando o cuvder gerald Angola ju tsb detodoo mpéie* Novoimpes mics verdos da Baia edo Rio de la "mein si, cobrando 5% tore apari de 1714, sobre os Janeio pars as Minas. No ano de 108, sobre a comprae venda deescravosno errno Deve ser também toma em cata outasvantagens que Portugal auf _dcseu quae moaopsio sabre one negro a meadosdo século Ww, Gras posto dominane dso stor ospoetgueses peneramnasinasde Castel, furando o monopli espunhol sobre a rats adgurindo our eespeclando com prodates regionas, as coma a caca veezuelno export para o Meco” 5, O elfentamento triangular opondoa administaciorégiaaosmoradores c aosjesitase ods kimos ene si, éprossriamente contornado A intro ‘ode arcanos facta a evangelzaco,allviando ocatiero ndigena econ Seino para redusir a autonomia que os moradores eiavam de seu contole sobre trabalboindigena "Aprimeirarombad volentaente um dontirio eo aparelnometcopolits no di-se em Porto Seguro, por caus de gis ligados gest des ingens. Aonatiro Pero do Campo Tourinhobriga com o vig, acusado de heres reso, posioa fers envio 40 Tribunal da Inguisicio fisboera. Feito em 1550 ‘quando oréujsestavaencacerichavia quatro anos ointerrogatériodidetahes sobre ar cusses: Pega se delenit cpa que nem um da Je Sra. nem do [Apso nem dos Santos havi de ar foro manda rab seus evidores as ost dive qe 80 ma nes os maar dar fester; somemte que repre B20 vig |] por dir de guard 0 Guerme sto Mariah wo ag € oto snos quem manda guna 4 Sata Madie gra nem orl maavam sar em sins conte, orquamo a terrzera nwa era ncesino ahaha pase ower er] “Tournho acabou send absolvdo, Escaldado deci fcarpelo Reino eno mals Terade Santa Cre” ‘Oconfio ene produtivismo mercaril dos colonose a exangeliasto — metho, «explragocaritatva’, segundo a expresso de Meilassoux — dos nas exerci pelo lero ser apaziguado peo witiconeprer, Doisdos mais os defensores oxinds, dominican espana Las Casas, no slo x, ts luo braslico Anno Viera, no skewo svn, propsem ds suas especth oroas recurso zo rato negro aflm de que 9 exravoafcanolibersse os rio indigens os jets estaro i turas com as moradores. A medida resco seu poder temporal, fundado no controle do crit, na prpriedade |e sobretdo na Amann, no extrativime no cemtrole dos indo, os sda ganham nows inimigos.O camtencoso arrstase a6 08 3008 1750, doa Companhia € expla do Reino eds congustas, De cert form, ese demonstra inibildade pola dos enclaves americanosbaseados no compulsériondigenastuados fra do controle metopolino 4-Osnegocintes combinaro as vantages propas de uma posiio de ol no (na compra do sear) com awaneagesinewentesa uma staciode oligo (na vena de exravo). Apoistos pelos traits e Func os regis de Coma ca Mina e Guiné.os mercadotes da Améies portugues facitam de ecravosatricanos— pormeio do crs aos azenckios—afim de com comercilaciodosprodutosagricols. fade numero ascongus BS 0adensamento das trocsatlintcs di forma deta. cro. No ras. as de agécarsepermutam porafcanos Ei Luanda cm outros portosde as mercadorisdeexcambo so enregues os ntermesiios coma con So descr roca por servos Por certo, onsenhores de engentio contnvavam |exporarpou-beasl ma entressaftaagacrer." Damvsma maveia, no crams tvs ue afi des portos de rato. Alm de produits primo afeanos ea importa tecidos da Seneghmbia edo Niger até menos do seslo xX: Mas oausemastrocas decorriam do trifconegrero eno sobrevivem sun e530" * O comércioexternoda Colénia dinamizado, Naesferamacroeconomica ‘ocomdci aildotico de cscravosampliaademandadaszonas agricola ao mesm2 tempoueacentus a pores da economia brasieirao warp agree Jastramentopriviepindo de desencravamento dh producto. Asconseqaéncias #0 teunbém relevantes no nivel mieroecondmico. Dado que os fcros potentials das fascndas engeosservem de grantapraa compra de nove fatores de prod Go tescravon, oexcednte vest produtvamente: os escrvos representa ‘Tmauintodoinvestimentonumengenhodeacicaremetade do investimento dos fneradores de cana ™ Desde logo as wnidades colonia incorpora um mecar so apo a garancioerescimento regular dis atividades, Simultaneamente a eseguradaatrafertnca darendado ctor podusv araosetormercanti aor ‘rucal araa ealizagio da explora colonia, ‘NodqueserefereAsimportabes vindas da Europ, aldo da compradecqut pamentn para sengenbos,vrosanoresenftaram opes dot bts de ao Trmportadon pelo seroriat colonial Andes uansatvas de Sa Schwartz Tema, todavia, que os gastos com tas objetos — las, pratars, mobs oupes_s pouco imporsantes."Resta que, empregado no ‘rato soca dos renhores.oescravo também constitulsimobjtodeluxo, Um dostragosmaisara aos da secabikdade ho brasera conse nob de considera nimero leempregados doméstcos como sinal deriqueza. Na crcunstnci, a eventual Gqualicato do cativo nada mada na sua esnca econdmica curses, Quassqet he seam suas fangs aa apedo svatez oesravo conta sendoum ator de ro cum atio negoctivel Por isso,poerd também er “desqualiiado”— Feinegrado aos rabalhos dos campes ou ven ateceros—conforme conve, Jpidnca desu senhor. ica aro, entretanto, que ocomportamento osentatori? thn case dominante conti para dersificara demanda de affcanos,Aochegs {da Metropole, 0 fancionérios ros conraam os ibitosaparatsos ds more doves cena se de cativosemstas casas Daloquinau que aGorosdeunorof ‘ns da tropa de Pernambuco eda Bahia que usavam verbas pias para compre nlf contumo”.sentencava lei em 1687, “nem seus excravos domésticos. + cin, ale cee no edo oN san, “esl do pe Mantel Be RSRP a do ru Mei a 18 1962 ho Po». 7 Bastante tempo depois, em mesdos do sculo x, quando « populacso lve de Janeiro se impregnava dos comme clifendidos pela Europa banguess¢ Martins Penna pe em cena um jovem grafino flaminense que levava esente para sia nova dentro de um grade cesto.E qual er o presente a Jor Um poem paraa moca;umesravo“desete para oi anos, de tanga azul encarnada’ “6.No longo prazo,o recurso ao crédito € compra antecipada de aficanos ce os moraores, Tendo em vista nvestimentoreinol eeuropeu canaia- nego negriro durante o monopéio portaguts sobre o Asien, con jas dimensbes do mercido afticanoc o sistema ndutieo do Addntico Sul, de escravosafrcanossetorma maisreguareflexivelque ade indios. Além os eft seltivos das incunsencias envolvendo acaptura,aslon- ato ftral eas vendassucenivas de que oesravo objeto antes de transportado pelo oceano. vendo na América. Na cade de $8 0s individuos rg’ peralmente pereciam, 20 pssso que os sobrevi fam uma intensa destocilizacSo” ners dos Indios, cuja mortaldade costumava ser elevada por cnusa de idade 20 choque microbiano deflagrado pelos Descobrimentos, josafricanesestavam parialmenteimunizados conta epiemias predomi sno Mediterrinco na zona tropical do Continent Negro." Na vada do tos, Brando repara que os ndios do Bras desembarcados em Portugal lapressados’ porque vinham de"terra to saia”,enquanto os asiticos| fficanos, riundos de “terra doeni”, 1s sobreviviam.™ Afebreamarela, a ais Ital (Pasmoue filepurun) 3 verminosecausidora da ancilosto {amarelio), doencas rigndrias da Africa cident, paras quas os ais gues drease seus descendentesdesenvolviam reao imunitiria, conta evo ambient epdensiolyico host as brancos aos non. Desde logo, negreiro aumenta a morbidadee a mortalidade dos indios ives e cat vo evan os morsdores a amplara demand de alicanos, Todas esssrazes rapcorrem para facta a exploragdo ¢ enquadramento socal dos scF20s cstrangetos Segue-se um proceso de epemamento colonia e mercantile ‘Femalmentebascado no implant de colonos europe ede escavosaffcanos {Experimentado plasmetripolesbéricasnas Canrias eno Caribe, ese odode ‘dominacSo de explorao hava conduzido ao aniquilamento dos nativos dos ‘dovsarquipélagos (en guanchos canainos €05ainosantithanos) condenaVa, 4 termo, o poos indigenascngidos na América portugues pela expanso 967 pastoril® ‘apes ésomentenoteceto qual dséuloxvr—nasegincadafecon- quis de Angola 164) dacaptglodos ieitosnegrershustanosatéeniocmer- tados pela América expanolanoscontrats dos Ase, e do decino da popula inigena que o:rabaloesra aca afgurase reverie no Bras Doisrelatrios de meadosdoséculosvisobreo Reino casconguisaneabors dopo Cone da Fazenda epeo Ukramrino, regstram asligesque sins ‘ine mexropolitanastiravam dis mudancasocorridas no Atlintco Sul apos & Restaura Para Conselho da Fazenda no haviadivida quanto aoencadeamen- todo sistema monta nates partesdo Ate: Angola constitu o “ner das fabrcasdoBrai”cojarendarepresentavaasubstiniaprncipa desta Cros” CConsctho Utramarino examinava por seu trno, poten das minas de metas preioox nos terres portugueses Naquelaaltr, aera contr Flip ve Va oacesso portugués aos metais do lmpéio espanol, Prem pela esasez do ‘ore da pata captados no comércioesterno,a monarqisragantina aumentav fa preso fal no Reino, cxbrrandonaopesci interna "most" dostrbutos ‘ghej avia casado a revolts antfiipina Para evitar nova rrbuléncias ma [etrépole, era preciso ampiaraexplorasao colonial. Lembrando as dificuldades “quecercnamasjardasde Angela ede Mogambsque, Conse Ulramarinoapon ta stvacio mais fivorvel da América portugues. Vzinha do Per, esa parte do Impéroportagués dena matores chances de conter metas preciosa Pequenas “jada de prtaeouro estavam sendoexploradasem Paranaguie no srtio de Sio Paulo" Como amplar a minerasio na coldnia americana? Or conseteiros dio ‘como um ato consumado a“ grande quandade de indios que hoje eto desta dor" Paracles ioexstia reserva e mio-de-chraindigenaparaas minus quese pl ‘ejva ental’ nates raserasprximasdasde Poros Naexcunstinca {6 Conse entenia que xo trato de esravos de Angola pia “eonservat” 0 = Dos quatro constheros que asinavam o relatos inham vinculos etoscom onegrcio negrir. Um dees ranjeara grande destaque na Carteena bce ultramarin: Salvador de Sie Benevides.membroda oligarqia uminens, dor ¢exgovernador de Angola, mentor das expedigiesangadas no al gueiraatris de rata, uo ecsmeralds.” | Algunas dé maistade, coma descoberta ds Minas Geral, busca de isprecioos obém sucesso, Entretano, deste meades do Sescentos, se def 9fatoefandamental da evoluglo doimpérioe da Américaportuguestaxeno- ds economia basen — ist sa propensio a agregar energia humana zlafora de seu espacoprodutvo, Caracterinia quese presents, ums como resultado da demandainterna do colonato ed press dos nee 19d oferta. Nossécuos vues, como surgimento de uma divisio regional do trabalho no Brasil, afome de estrangeros decore também da geapoltica do goxerno central, o qual prefer mantero mercado de taba eseritoralizado.afim le que asdierentescaptanias,depoisprvincag 0 emem compesiio no mercado de rabalho interno.” orwera, QUAL 6 0 “primum MOBILE”? Dente at po rio cme gin el ci ccton squat derega dete oselo Bcc gece proses seamerm pon —crabem masa Pata tats eramTenetsinhono cere secrete spender escola te renin gt Bc comer Oequcinenta ouster ro ech dnc evar conf de quua pda 45 deer: tenons oo imenconat cr eos oso rico neg era a cumialo pecan capa cial e4 "Pax Lusitana” no Atlantico, "4 a: Mons ir oon ge nando dea fe compan tes ep pone mercado ater clonal tem pepe ecactoecontmesoinic. Them caput quero ==_“"~_Ss#—#MF(a#G=sSti ‘

Você também pode gostar