Você está na página 1de 164
Andy Hargreaves OS PROFESSORES EM TEMPOS DE MUDANCA ‘O TRABALHO E A CULTURA DOS PROFESSORES: NNAIDADE POS-MODERNA, "a i Me Graw-Hil AVOLANO HAUBURGO- LORE HLAD-HONTREAL- NODS Bee ae ee B une Es amar MIO OY tes dea we sc uci at ean serel moter cenanne do tues pesos owl pe mer, agri acum eel rt ig suaypanaue SPOON 884 TER, 1 sone prac 0 jowarsp Tenia! ojnumss 2 o1ede wtsiqp aw anb seossad se sm de. ou "sprang swossag ¥ ooueypvooy 9 orody 2p 5 1 apopSedound eas spe sos sop sun a s504 2 2 sos 1 SP ens axgys spe sd Sony suns se 9 spade Sasa ay-auEHE 0 Some sms sr Woop sou sop auangns no Sop-pode 2pod (se senssaat 30 osc ed EP EHS Bu OM 9 aso o anb EOSSAd ap cai © "Ze a9 an doo asa ong ou es op apepye 2 2 ens ep oua) ip ‘9}0s9j0x) Sop ousyeUOSsH nso om tod se: EMSOSAP OFS SIS OOD SEPP 0 so osx 9 SpEafoaussap soaynua1-cpma SOPH aap sniweperdexswewoy 50 anb sosssr01d oper 8 1 2p no Sojun> ap oF 88 2p "91> OES! 9p SONU sursoadwSo-opuens opesda01 W800 ajo so sen ei sa 9 wtgpua © “soprUr SOME SONY "peas NTE san Sun 39280 yo asso} 94 otwe> ootod so soso 2p “Sow 1 oeH9 ON oN te 4s 5059 “SED noayaca of sacar sno se ral sop so ste lun do seminitio een sh Faculdade de Eco Universita de Os sadam na elaborao das muha Meas sora pice ¢ ota ds professors, quino ests estrvam ainda no seu esa emo, Linda Gram David Lemox.ea Federao de Pafesoxes dis Ecos bla de Oni, engrajram me a Fiat o me trabalho e as mis ideas a pofesones de Onto e de tok o Cada les nea desist quand sata de respite recone os dreitos poissnais 5, ‘oportunidad os docetes e igre intligentintractvamente acs investiga ‘uj activi poss ter slgum impacto sobee 0 sev tral © «eu mono Pie que investigadores como eu negigenciem as stas eespnsabildadcs de contr aberta e eficazmente para ess ites Leo Santos descoificow milagrosmente os mous hieniglifos na prepreg do texto doetilgrafad eo Sew apoio ainadoreenst2co, imensuravelment iti, ilo emelevato apes, Porto, a mina mulher es us fos adolescentes, Stat ¢ Lucy, conseeuicam, como sempre, tlerar a minha excentriidade © aturar as Aigracgdes que scompanham geralmente os mews perindes desea, eypecialmente nos sus én esis. ests, prometo ara 3 campsinha da porta de ented, volar passr a fro no tempo devid e expiar as minhas eps de otras manciras ‘que considerem adoquatis, agora que tudo acabox, Caro que, para ssa di sa toletncia, também aralgo 0 sex carina, « bom hum e © ceticism ales corn ‘que encararanalgumas das mina cas mis itv aetea do oss las gus tormam o meu tabalho ea minha vida ais alive econpensrs. Ee ca «que mora o coco ~ tmben hikde! os Capitios a9 deste vr aseo-me ent materia i foram pias, de uma ou de oa Frm, motos fas, «eso sao pel utoriag ao gue vss revs etors me conceetam ars var a publi aq, Cs meen teh nie ota Ses co pam Cadet rin seca epee, nese ae eda Pres Tyke Fis € ara! of Ele Pa ps mai ds aps pits cone eis to Cet “anh, ec Cog Pi mi opin 10 i cea sey ot Magnes Ae Tce 180 Teds a Egonga ef ee Tey ana S98 ‘apse wd xv eduepny AMUDANCA ESTRATEGIAS E DESEJOS - 0 PROCESO DE MUDANGA (O MAL ESTAR DA MODERNIDADE - 0 PRETEXTO PARA A MUDANGA POS MODERNIDADE OU POS-MODERNISMO? -0 DISCURSO DA. MUDANCA PARADOXOS POS-MODERNOS - 0 CONTEXTO DA MUDANGA ESTRATEGIAS E DESEJOS © PROCESSO DE MUDANCA iuTRODUGAD ate € um lino sobre a mudanga ds profesones. Aborda 9 mancira como estes € 0 ensino ti miadado nes sos mas eceaes avaliaas mangas que enfrentario 90 futuro, O tveo examina a forma como os politicos e os aministradores pretendem ‘nuda 0s professes, bem como as reformas que propiem e 2s meds que tomant para realizar essa manga. Por kino, aborda a maneira come os docentes mm de facto € ws ranies dessa rad, dsgilo que realmente os ipele ou inspira a mwdar {11a 30 mda). Procurar demonsrar que o process através do pa oensino cos pofssnes esto ase mada se carcterza por ma ion sistent. As hoa inengSes so passer € cexasperlmende nega. Mesino 2 esratgias do mada ens bem intencionas, nies qe procuram respira juts dscricimiios dos docenes,promver 0 sei ‘cescimento profisiotal © apoiar os seus esorgas para consuir uma comunidad: [wofsional, so antes vezes conaproducentes, uma vez que s30 compris em melo mectnicistas ou assis, aes de supervises sufcanes. O tempo extra que & conceit as professres para se dodicarem a ones tarts, que io as de sal deal, fev series tomad de vols atts de contol e de regulaments mais apertados ‘exits & mani con esse tempo deve ser vilizas,O desenvolvimento prison de sr transformed num controle burocio, 2s epovrmidades pa se dsr de um 1 ana coegaidae niin mci eo sites de means, eas curs de colar Deste mods, its esas dina de ronda no 6 imtama frelicar os rips desejos dos profssores eivamente ao ensino, nas também ameagam oppo deseo deeming Els etizun a piso a ein. A rao da exstncia desta ions rlativas A mudanga deve ser procurads ‘no contexto social mais gral, no qual as escolas operam e do qual farsm parte ded 2p ons9 0» sage sso ang uot ote sx 95 21004 nb sion audios ves sos eduepnu ep euersqns y opt i> JanDABosp 6 3p SOME ps 9159 ta 0H 0 295 og saissajoul sop sepahep © anh sonyor sasp souene 3 -sagpy smas so wand > sonssaONE arp np 04s 0 apsay an (oF RUN ep ws 2 9pepupoul w aD Seay snus eons ap pu sagSesout se oy we ‘aa eye rofessores ajulem a reconstruc cutuss © intiides ncionsis, A i lobo, manifesta na rescemte und econinica da Europa e wo Aco de Livee Comércio da América do None, esti a dissominar temoves de deine ‘nacional ean paises como a Greta 0 Cana ~ temas de ue se pesca as sus entdaes 2 sun singlaridade cultural e pola, Assim, em muita partes do ‘undo, em respost i labalizagoeconémica e i migrao mokicolual, espera sc que a escola careguem grande parte do peso da reconsruo nacional. Nam esforgo Para essucitar os valoese os sends taiconas da ceetezn moa, os ceric escolates, por exemplo, esto ser investidos de novos conteios que aublinham a \midadee identi hstrica, geogrdfcaceulural ~ cones que os professores Hdevem dominar¢cobrir For itm, mas nao menos importante. esper-se que as escola € os seus Professors savisfigam estas exigéneas acrescidss erm contests de sevta restg30 econéiica. Os estado, submeties a presses no sentido da reduce depesas eo. peso destas na assisnea social 3 uma popula ck vez mais emvefbecid, esto a Aesembarasar-se de grande pane do seu efor inanceiro na esclaizaio esperar que as escolas © 05 seus professors, aes dt competizio no mexcado e de uma esto local frugal, caminhem meth pelos seus prpris pes. Para mits das ecolas acai e para muites dos seus professors, a submis ieotigia e a ao suicéncia Fnanceitatomnaram-se, pois, as reales sémeas da ‘mudanga. Em muitos locas do planeta, os efeitos cests reaidades so claramenie siveis uma mukiplicidae de reoemas ede iovagaes eom as quis os pofessns tem agura dese confront, Sin ests refoemas © inowagdes que constiuem 3 substncia da nwuanga, a mudangas reais 3 quis 0s pofesones tom de se dedicat DDois exemplos ~ a Ingkusia € 6 Pus de Gales, ¢ os Estas Unidas ~ ihsteam a amplitude eo carscter destasreforas Na Inglaterra eno Pas de Gales, mudanga agzesivae sem remorss imposta 8 partir do topo, torou-se mum carsteistiea premente e imediaa das vids 1wofissionais dos professors. A intodugio de um cutrculo acions,diseiplina iscipina, esto a esti: 0 etabelecimento de mits detathadas em terms resuldos, indicidas «ides: a inayguragie de un sistema nacional de testes estandardizados; a criagio de um ovo sistent de exames pibicos, e, mais ‘ecenlemente, a ameaga de retomo aos métedos de ensino tracionais as escoks primitias ~ estas so alpumas das numerosas mudlangasimpostas sinalaneament ¢ om as quis 0s professes esto ter da Estas murdaias importantes © remenes so aguilo a que Davi Hargreaves € David Hopkins chamam nndancas de rama: mocha de pita, sgnifcaivas ms espcificas, qo s profesor poder adopt, apa, cw is usps resist medida que elas vo surgnto Por dts dests mdanas esto transformagies ands sis pron nas pias ze do trabalho dos profess, as quis incom sore © pro ensino e afectam o mado como ese € definite socilmenteorzanizade. Estas snadangas de rai: ineluem a ntrxduo compulsiva da watagdo do desermpento pare regular os mst © as modelos ualizaos ples professors: avian et dineecio auonomia dis esolss como forma de tomar os professes e 0s sens Tiers (poe ecessifades de pura sbrevivncia mais pene da orga ce mead presenta ‘ela escotha parental das escolas e mais reagents a lx; € medidas draconianss semido de tomar a fermagio de profssores mais uta e memos weflexiva e qestonante, desviao uma grande parte do tempo dos frmundos para Formac rica nas escolas, cus et Teovia pretensimente ictevane © pemicinsa das ‘ives. Paraflamente a esis raxdangas de ez, existe ana pipia impacto cuntivo de inovages mélipls, complexas ¢ ineocives, relativas a0 tempo, & ‘evergi, 8 movivaco, 4s opornniades para eflectir« a pra capaci de os professes dae com wis wansfomacbes. Talver 0 caso britinico, com a sa mudansa mila e posta, sea um cso ‘extrema. E extemo no serio frenético, na imenso alcance da sua inflaéncia © 00 sto impulso do set poe Fesisltivo. Mais do que two isto, no etait; € eremo to destespeito © a0 deypero que os reformadores nkstram pars com paiprins professors. Na presa pola de engendearreforitas, a voresdas drentes tm sda enciads, suas opines mada as suas peeocupogsies posts de lao. A nuanga foi desenvolvidae imposta nam contexto no qua se concede as professores pouco reconhecimento pelo facto de eles préprias teem anidada © de possuirem 0 seu prprio ste, 0 qual Ies permite distinguic ence aquila que pode se ‘azoavelmenie mud eau que ni pe A Inglaterra © 0 Pais de Gales podem sor um caso exagerado de andanga deat rips e fundamen, mas no esto ss a est espeito, Nos Estados Unidos, tember a politica educativa tena pouca fore legisla nivel federal ese expr, essencalmente, através de documento ¢ ce debates plicos, a dvds pesistnies que estes documentos tém alimentado sobre a capacidade de sistemas escolaes naciinicos desenvolveem as aides e competzncas sofisicadas necessivias satisfagio dos desis econémicas do séevlo XX provocaram numerosas tentatvas de reesruturagdo completa da organizasao do ensino e da aprendizagem pas esol. A mudanca que & expressa em muitos dos esfogos de weestutuagio nos [Estados Unidos tem mostrado muito mais cespeito para com as capacidades dos professorese tem mobilizado mais os seus esforcos do que a mudanga representada pela reforms ao topo para bases, carateristcas do Reino Unido, Mesmo asin fs padres de mudanca através da submissio, que caracterizaram as anteriores onlas de reforma nos Estados Unidos, no foear de mda algum eliminadas, © a sua petsiséncia debi muitas yezes outeos esforgos de mudanca © pode até ser Jimingida como seo, ela pra, reesiatuago, Por exemlo,waios programas netics sobre lderanga de professoresseleccionam, recompensan avalam 0s seus doce profisiona, mas sim deaesio destesindividuos a modetos de ensino aprovados, os Jargamente no Wao segundo cris miliplos de excelincia © de erescimento| a alga Op wt 2px soosasload win SepmpIo P w> sepemuudos. 9 sends 9 9¢-anayaso¥s ap stun so eu 2 ep sgveae “onyegen 0 9 905 somo sep oduD ve uprads> ootFo}ovM, sonsy0ud ep sojuouaauoout 30 9 sundaes sy % Pap s9pod op odnyonap np eSuepra yp ews1309 962 Sessa senUno4> foassod 9 OPN AAs escolas secunliris constitu of smo € as sntoms primoedias da modem, ne dens. os seus pats deespecialzaio, «sua cape su Faeasso persistence eatvar as emo eas motives de tos dos seus akan ed um nmero eansidetdvel dos seus professors ests sto spends algumas das mamas através cis quis o& prinepios da modemidade se prime 2a pritica da educago secudiria.E mitossentides, educa secundtn publics tomou-se numa comyencat frame do mlestr da adem, Amie pate ds senor Ioalia serge 6 contigo px ema algures os anos 6. A pos-modrnidade & uma condo sci ma gual a vida econdmica, Poca, oanizacional e mesmo pessoal pass ase organiza em ten de prince mito diferentes daqucles ye caracterzavam a medemnidae. Filossfca, © ilesngicamene, os aways is teecomumicages, a par da dxsemingio mais pid ¢ nas las da informe, exo a faze Com que a velba cerezas ideals perc ‘puto. 3 medida que as pessas se apercebem de que & possvel vver J etn ‘mancira.A propia cerez cinta esta pre a su reid, quando descoterts supetimente eA>UEU¥ SOAR “ee 2p Ses SSO SUP A Hp SH rst wp sages 2p sofa nu sete se 9 ‘ons sordeoup so on 2p 0 nb souefsap 95 dua ap Sopot sos 28 35 9 exon 9 Os SE “aA 9 esp earuns09 N09°0eS wd 2p spatan sep scape eSuEp ep 3a ss wnpe Sarpy sowossajoal 20 iussse sop x23 sein se 2 eam tSOSED Sono SON “HSH, p09 wa se mn pm ead 2s eau 30 eso sos sop oo a unj © wuss ay ‘oh 30g ‘ui um destlario de combingdes complexas poeates de constrangimentoslsaos ans objectivos, as pessoas, as polticas © 20 local do taba, E através dees recientes edo sentido prico que sustentam. ue os pros deseos de maansa dos professors so constuides ov constangidas,Perguntar se um novo mio € pric represents mats do que pexguatarsinplsmentes¢ ee funciona anim etgunar se ele se ajusta ao coateso, se serve a essa, 0s ses propssitose se serve on prjuica vs seus imteresse E agu ie se lcalizan 1s desejos de mula das professors, e € messi que as stasis de manga tenharner conn tis deseo. [Neste timos anos, tém existidotenttivas arise amps de etabelecer uma comgrusncia mais privima enive as estate regis esforcns no sentido de envulver nats ospofessores no proceso de mula, de crat um maior posted dana por pate do cospo docene, de concer a0 cen: mains oportunidad part 0 exerccin da Tieranca © ua aprendizager Profisionale de estabelecer culturas de clahoeicoe de aperfeigamnent contin Grande parte dest liv consist na anilise do destino desta nova vaga de esa aque procra assegurar a muulana através do desesvalvimeatoprofssonal Embors ‘estes movimentos devam, em nwitos sentido, se aplaidos, mostarei que tambon encerm puis woniss imports perturtadors, A mis irporiante dente eas qe quanto mis 05 reormadorestentam coca siiemsticamente as estratégs de ‘mudang em sintonia com os proprios deseos de modangs. dos professors, emis Ppuem repiniro proprio desejo bisio de ensina 0s desejos 530 imbuidos de impreisibildade craivas® © de aflos de ener. A hase da cravidade, ds muda, do emypenhasento e do comyyoniss res no desjo ms do porto de vista da uganizay, a que reside tan peri, No desejo encontramos a chativiade © a espontaniade que ligam os professnes emocional esnsualmente (semi Herald snr) 408 sus anos, ans sus eolegas «€ 20 seu trabalho. © deseo esti no cerita do born ensing, Seguno 0 Shorter Oaford English Dicriona 0 deseo €«aquelaemngn que ¢ digs pra a Conquista ow posse de um object do qual se espera ear praer on salsa: Ansa, ogo, wma von No ersino, entre os prfessresexcepeionas € paniculamment craivs, 6 deseos incidem sole sealizagao, 0 snes Intenso, os seatinntos de ukrapassagem de ‘bsticulos, de proximda com outros sere humans e até de amor por eles Por excmplo, existe can vex mais dos que mnsam que nits roessoes& alunos ji poswemt us expeizncia rca de coopera e de cokborag informal © esponines rs sas vias escola". mora 3 inarages itohiids ao nivel dos rmétaos de ensino © do desenvolvimento pofssional dos professors se concent ‘narmanente ra cooper claro enjuato pons cena de melhor, faze ris vezes deform article ceva ~ pricing smiles segaras decooperagdoe de colaboracio das quai foram extados os pergos despot, dasensplide eda criatvidade Asestagias de apcrizaem cooperaiva nie shuns as ¢ 05 descjos de mudenga. Tense «0s sistemas de mentors ou de tino com pares (mer enahing) ee os prossores cxemplfican & mado como 0 deseo pode sor desmdao ow atemuady quando os seotiments¢ a ems i sujeitos at contol ainsi, No Capitulo 4 yeremos que a inovasio gue assune forma de simulaies 3 6 est tomar cate vez mois uma das stags dominates de mudana edacativa, quamhy as estrgias de mudaniga se deskoam dos muundosclinicas do eonecimento¢ da txnica para os dominios vies e imprevisiveis dos sentientos «das emogses humans. No resto do iv, veremas como este progessn de muda s eaiza cn ues dominios immpontantes do ensino: 0 tabalho, ena ul, (© TRABALHO 0s profesorese as sas associngesdeserovem frequenermente (e digniicam) asa actividad conto send uma pris, un oli especial uma camera, Porém, ‘ensing também ¢, fundamentals, un tipo de trabalho, Com iso no se petene supeit que ele se inasificadamente loro, no sentido em que 0 & grande parte <0 tally manual powco qualificado. Desejo simplesmeme relgar, a Laka ea anise pioneira de Connell sobre 9 eabalho dos professoes. que 0 ensinn tam & tm cmptego: um conjunto de taretase de relages humans que eso estturadas de Formas puriculaes*. De modo semethane, a escoks ~ aguele haga one tabalha 2 maior pte dos professores que recebom um salto ~ & mais do que uma zrmaga0 ‘vari com paredes janes: mis do que wm ambiente de sprendizagem para os seus lunes. Aescola tam & um local de trabalho pars os seus professores~ tal como @ Tospitil © & pars o cicurgio, o escrito para o esertiirio © a fabriea para © empregado fabri. Ete local de aba encontra-se esta por via de ecutss © de relages que poem tomar 0 sezvigo mais fil on die, mais Frauoso ou fl ‘mais compensadr ou desanimador A imagem populee do trabalho do peofessor retro como ums active besemperala com criangas oo interior de sas de aula ~ fazer perguntas, emit rientagées, darconssos, mantra ondem, spesentar materia, avait taba das eviancas ow corigir os sous eos Estas aetividads e a prepara que & cessiia Pare as orsanizarconsttvem, para a maior pace das pessoas, a pp deiniao do ‘ensino. Pese embora todo o investimento Feito no desenvolvimento protissional do pessoal docsmte © forme continua, © wabsiho na sot de aula continua 2 ser ‘ental, a8 para os papas profesor, defini ‘Tava, existem muitos outros aspectos do tabalho dos professors que tem assunido uma impordnia crescente nos anos mais recentes, De conta forma, as reanides de pis na escola, nas reunices de professoes ow na coreeego dos taal os alunos que € ealianda em cas, estas otras pates do trabalho sempre existicam. ‘Mas, devido 8 su invisibldade io tem integrade a face pica do ensio. Quando dui que & 0 ensino, u anal o souno epee ap ogstoon pe soqvaurngesdua 9 se>1n8n9 SAs9 Sep in sop oss ou [BASH OIE un apa OmNos 0 ap aed #“orSesyxo rye wpquiy su0ssjoxd sop a6 od sawo9 sp ones ap sera soxtaeny sy SOD! SOsuaAD oD SOLED 9 Seung ynsuo> opgsa sie 9p 501 Sp ur aff] “stead spepysso200 2 vona) wand sepyminsuan s99ss1m09 ‘ordediued 3p saopeatane sup 3p oP spseuaiin ” fe nssaoud asou wn ap JOMDU ap nO Ce ny ap oadarssp ¢ “opSeioqeo> percep como uma propre, sso diferentes ercepeianam oempe de mune diferentes. Veremos que os professes. © os alinsiadres tm ffequentemenie alierentes perespges do tempo no ensino & da shares con aruda educa, Esta & cm parte, uma questo de géero, pois a reagia eve administers « Professones & muito fequemtemente ues relagio erie homens © mulheres, respectvamente. Mas tatase também de uma questa revs maneia coino 0s lminisradores e 0s professors experimentam © conieso do ensin © 0 hear nee ‘cupado pela mutinga. Defenderei que os professores © o¢ aninistraores erepeionam o tempo e a mudanya no ensino de maneias muitos diferentes. Estas Aiferengas eso enraizatas ra maneia como cia ur estes grupos est loalizado em telugio. estrutura dora dos professes. Na verde, poem conduzir a inoompreensies lutas pofundis sole 0 easina, a madanga © o prio tempo, mo ‘vido em que os anise copia fas para mang 90 paso ue 0s professors as procuram aul! Mostar’ ques conyreesio da complexe ¢ ds natura iter elacional deste problema roqur 4 sitese dle aboragens tedicas iene mas compas, as quai ns pte pereher que ofernpo ro ensino a0 mesmo tempo. um secursn que pode ser gerido lecniamente, ums percepsin subjectivament varivele wm objeto de la pobilica nm seul, no Capitulo 6 examino algumas slezagies frequenementefetas por aqueles que estudio tbe dos professors, segura a quis a experitncia€ a organizagio do tempo: mudow, cla pera, com esse tempo, Este argumento & cenecido como a tse a inensfiagn, segundo a qual o tempo no ensino esti ear cela ver mis comprimido, com consequincias preocupantes. Uma ver qu esta tse € ‘defendida por tata gente, as demonstra de mance to Ubi, exploraci a forms ‘como ela resite em face das experigncias © poreepes dos prpins docente Porta tse intensifcago sr interrogada pas vozes das pris professors, px aguilo que eles propos tim a dizer acerca do tempo e do tabalho, Neremar que fas vores concedem algun apoio 2 tse, mas que também apesenta algomas surpresas. No Capitulo 6, as vowes dos professoresamtiulam mits afinmapies inesperads que Langa sriasdividas sobre partes desta ese No Capit 7, debroo-me sole as dninicasemnxans do ens sobre ais qe os pfessres seme acerca do seu tabla. Insigado 4 sengo soe «as ‘esq dacps nn ensin, examin cimno eas dismiss emery pti das mans camo uabalo de ensinar es csrauro, Em quis modes, a culpa pe ser ‘ae inem ds consciveia. Mas, quondo & excssiva, defend que pede di rigem a0 Ase, ao eine 9 abe ea profs. Fie rita nis relative com otto dos professoes et achulment esto, qu rod as excess dcp © tos os seus efeitos foes Em pticul, mst que os proessnespeden ser [prvculmente gropenss. cup quando sertem qe ese etr at fer aks por quem se preonpar, devido a exiginciasexresiase collins, expotatvas interns © ‘its incenas de relzagin poisson no led de taal. ACULTURA No Capitulo 7 mstra-se que incerteza no ensino, pate comitic para culpa que cai por mits profssoes. No ein ahaha nea esti acaba, pode sempre Favor se mas, 36 coisas podoen sempre ser methorass. Nesas condigtes, por efnig. os professors nena faze 0 suficiente. Outras pesquisa am indian, que’ incerteza pode eonduzir & redugio dos riscus que se esti disposto 4 comes, 8 sequranga nos méodas de ensino e, em resultado disso, 2 diminwigho as expoctativas edo sues dos anos", ese embor facto de a cetera ter silo dese sempre ura qualidade universal do ensino colo da centezaceniiea& sm base de contecimeto supestamente segura (por exemplo, dos Gta de ening 1d sucesso eomprovado)prometeintensiticae ainda mis ua nae Se este vad de eduziralgumas das incetezas ines do ensino,entio & preciso encontrar msios que ao Sejm simplesmene tcnicos e cieniiens. Una solaso frequen seio de poquenas comunidades de professors, em eat local de trabalho, 08 quis podem ishathar juntos, fomecer apoio minwo, oferecer feedback coasts, desenvolver objectivoscomunseestabelecer lites qu apes desi as qe Sejm a0 mesmo tempo realists) a respeito aqui que pase ser raznavelmente sealizado. Grande parte dos apelos 20 desenvolvimento de cua de calaborao nas ‘escola acahow por se baear neste argumente relative & redugio da incerteza dos professors. [Nos Captus 810, ise de perto (ede forma cntrovers) com a questo da claborago ents proesstes ede um modo mais gral, como papel desempenhado pols ula docenes ra mudansa edoeativa, Passe algum tempo a rever otesTen0 ‘clativamente hem percortido daqueles que apelam 3 colaborago, em tems do se contibuto para 6 dsenvolvtnento das escolas, 0 deseavevimento profissional dos Aocemtes eo sucesso dos lanes. i foram pours dscusos suficientes sobre es assumo. Hoje em di, a colaboaco € propestaamplamente como Sendo a solugio ‘otgaizacional para 0s problemas da escoluridade conemporinea, bem como uma solu Menivel para as mudancas eipidas e uma maioe capaci de resposta de odiividude poe pate dis empresas e dis outs organizagdes em yeral, A colaboraio a tomada de doses ema sougo de problemas é uma peda angular das onyanizag'es pos moderns, ‘meu objcetivu neste Hono nn & nem o de exalts colaborag. nem 0 de the fazer o fmeral. Pel conto, a minha prosupasao reside nos seus significado, mas sus realizagies w nas sas eonseqotncias. Mais uma ve2, as vores dos professores imcionario come 0 nosso guia no desemaranar di Tanosae conceptual que carctrizna colabocag, Estas plavas, hem como os entendiments qu elas ram, enoecram muitas conovéiias. No Capitulo 8, descobviremos que impulsos bern inencionads no sentido de erie culuras de couboracio de expurgaro solar ic avangada & ade conser cultures prfissions do ensino, 10 stoxod 2 sopep $0 ssn wad OEIC sounind so ysis *Sooueodso s0sseo01d soy 2p anpsuo sad fea stm ssopmasunupe 50 sooseayoud fun ons pu Habe. AA ea, A Ride. hg a Donatos, Ole. tad ers Hs, 18 cat ns apne apc ascot ee i Cae and Assim tom, Mion Ke\nc, Op Lacy Was fray, DIST Ts, Fh kre ee ote. 9m asa eed Ciclo Racal ea code cons iets pr Si Ron ing, prs ea npc eigen ta wag ses soe teat ds peor, gmt pao elects lindas mrss eae sce peabens ‘Mer Hareaes, De pins, The imps See, Len Cal, 199 6 Tis rts to dames em Papi, Te Link Ky Tee nes 3 ors “Text wk onl he ching com mln ia een The ion Rec 198, 53.94 Smyth). «Gama N. oSapention ssh se Acta pase, aso f cain oy. 1989, 0.6 Hareaes Ac Dive, stad Poca ‘lene Cred clean clstrane tle and ene liar coon Renee bad Teeter bc. 3) Po StH ao € reveal estes teas clo ps via Rect rat al Paley Ai 111 Oxon 80 sites ord ho ed mate et {alloc pss 1M, The seating Sea Hewes let Pass, HY nae « Sis. 58 Lead te Sl Main Sco, Ln Wind DC as Pe 1 ar ics manasa sas pictpne pra nero ig de Spe bt The Soul Cl Sang Scho sone Wag De Fa Nes 9 Sante, The Petia Fu of cons Reon, San Fanci, sy Bas, 1, 10 Aisiognta ober sense ei deta rua Capi 2 1 Meer, Gene etnomi His, New Besse, N,¢ London, Tasos Hanks, 1: ‘eer, M.sonamy aS: An Oat of ere Say New Yr, Balm Pes i ‘Abitiogra sce» potas un rick crete evi ia Capa 13 Fan Mom Stetun S. The New Mee cin Change, New Yr, eke Coleg Ps Torta, OISE Pee Lr ase ST 14 Hobe Nes Manor tp Che, Be York, Pn, 15 lt, Wars Wr Figg ori he Paicqsip,Tns, Oes Pic Sal Teac akan, 958 16 Las, ees pin he tn het, New Yk, Tashi Clee Pes. 1980 Melavgha Mt Leung fm espe: Lesa fom pokey mpl, Ekin ‘Boleston al Plc Aras 171 Sr McLane anche sense seve Moo peogestires adeno wa Flat Recher Desemoge BE Tete eps, B.S ingen nara hag, ing Wa: eh pnine lei: The ac sy Laon Cos 1 terme. tin tint Zama. ty LescesinResttony Seek Now canirono 1 esrearecus epesei0s 2» irk Naa Caro Resin sno, Shs, a Teng INCRE 192 2 Wem law secu cht texters chagpe Me cnn paces He ‘Garment Trt, Give ol Te 91 2 in ds nia dos ae comes € qe om ses de um aegens expen siete enaestal lnge ds tne gas ‘lt flo pet aan ais del apes nen oo Frogs pears so aendaes sc. As crane so cory ima © frosts ees ~sqcks qe ees a eta Cat Es Fs expense grates 2 Deamah ien mis same om cecil: A slg aa om of (Crum Sie, 205), 18H 21132. Yr eb Dag Hamad, Le Beye Tae agra Teer Mak, Sins Moc CA a Cpr, 2 Oige, W.»Foser. The pacity chic i eae isn mings, Inching, (3, irs 23 sas ques decane. ep ee psn esa so stra is pete % fain ethape At ang Fo eg a So ‘nao Tie Seto Teche Fenton: Anvr, MA, The New Mito Kees, Op Unies Pee Metine aston Co ov tneont Asan 81 S Lseh,S. Sole of Posts, Lanion and New Yr, Rwge 10.6 A wick tigi ve escent ec se semis, om oma asi eee) ela pr BD. Janes no se oman Dees {des end, ibe, 198. ht igo ated ko Come Pape Inna) 25 Deas 6. ¢ Gani Aa Cais, Cpa an Schorpaeni, New York, Vig Ps wep 27 Woo, tacking sa etn, Techn Sis at Seep. ond © Winton, DC, Fame rs, 1 Sopher na ck mex clr oes Tos etl eo el oie ols ain Fs ss ‘encntes Temes Estas Ut s.r Roca. ie

Você também pode gostar