EVROPSKI UNIVERZITET BRKO

TEHNIKI FAKULTET
ODSJEK: INENJERSKA INFORMATIKA

SEMINARSKI RAD
Iz predmeta Operativni sistemi

TEMA: QNX Neutrino OS

Student: Hasanovi Fuad, index br. 109/IN-13

Brko, decembar 2014.godine

SADRAJ
1.

OPERATIVNI SISTEM ........................................................................................................................ 1

1.1 ZADATAK OPERATIVNOG SISTEMA ................................................................................................... 1

1.2 STRUKTURA OPERATIVNOG SISTEMA ............................................................................................... 1
1.3 TIPOVI OPERATIVNIH SISTEMA.......................................................................................................... 2
2.

UVOD U EMBEDDED SISTEME I REAL-TIME OPERATIVNE SISTEME (RTOS) .................................... 3

2.1 OSOBINE RTOS SISTEMA ................................................................................................................... 3

2.2 PODJELA RTOS SISTEMA .................................................................................................................... 3
3.

QNX.................................................................................................................................................. 4

3.1 EVOLUCIJA ......................................................................................................................................... 4

4.

QNS NEUTRINO OPERATIVNI SISTEM .............................................................................................. 5

3.1. OSOBINE QNX NEUTRINO OS ........................................................................................................... 6

3.2 PRIMJENA QNQ NEUTRINO OS-A ...................................................................................................... 7
3.3. AUTOMOBILSKA INDUSTRIJA ........................................................................................................... 7
3.4. MEDICINSKI UREAJI ........................................................................................................................ 8
3.5. Gadeti (mobilni ureaji, tableti,navigacije) .................................................................................... 8
4.

INSTALACIJA QNX NEUTRINO OS-A ................................................................................................. 9

4.1. ZAHTJEVI .......................................................................................................................................... 9

4.2. INSTALIRANJE QNX SOFTWARE DEVELOPMENT PLATFORMA NA DEVELOPMENT HOSTU ........... 10
4.3. INSTALIRANJE QNX NEUTRINO RTOS NA CILJNI SISTEM ................................................................ 11
4.4. UMREAVANJE SA QNX NEUTRINO ................................................................................................ 13
4.5 KREIRANJE PROJEKATA .................................................................................................................... 14
4.6. KOMUNICIRANJE SA QNX NEUTRINO............................................................................................. 16
4.7. IZRADA I POVEZIVANJE ................................................................................................................... 18
4.8. PRIPREMA ZA POKRETANJE PROGRAMA ....................................................................................... 19
4.9. POKRETANJE I ISPRAVLJANJE POGREAKA ..................................................................................... 21
4.10. IZRADA VLASTITIH PROGRAMA .................................................................................................... 23
5.

ZAKLJUAK..................................................................................................................................... 25

6.

LITERATURA ................................................................................................................................... 26

1. OPERATIVNI SISTEM
Operativni sistem (sistemski softver) je skup programa koji upravljaju
hardverom,
podacima i izvravaju naredbe korisnika. Funkcije operativnog sistema su:
- upravljanje procesorom (CPU),
- upravljanje memorijom (RAM),
- upravljanje I/O ureajima,
- upravljanje podacima i
- upravljanje aplikacijama

1.1 ZADATAK OPERATIVNOG SISTEMA

Operativni sistem je program koji objedinjuje u skladnu celinu raznorodne
djelove raunara i sakriva od korisnika one detalje funkcionisanja ovih dijelova
koji nisu bitni za korienje raunara. Znai, operativni sistem ima dvostruku
ulogu. S jedne strane, on upravlja dijelovima od kojih se sastoji raunar
(procesor, I/O kontroleri, radna memorija), sa ciljem da oni budu to cjelishodnije
upotrebljeni. S druge strane, operativni sistem stvara za krajnjeg korisnika
raunara pristupano radno okruenje, tako to pretvara raunar od maine koja
rukuje bitima, bajtima i blokovima u mainu koja rukuje datotekama i procesima

1.2 STRUKTURA OPERATIVNOG SISTEMA

Unutranji izgled ili struktura operativnog sistema se moe lake sagledati ako
se zauzme stanovite da je zadatak operativnog sistema da upravlja fizikim i
logikim dijelovima raunara.
Poto fiziki dijelovi raunara obuhvataju procesor, kontrolere i radnu memoriju,
a logiki dijelovi raunara obuhvataju fajlove i procese, slijedi da se operativni
sistem moe ralaniti na module namijenjene upravljanju:
procesorom,
kontrolerima I/O,
radnom memorijom,
fajlovima i
procesima.

1.3 TIPOVI OPERATIVNIH SISTEMA

U zavisnosti od vrsteprimjene, postoje razliiti tipovi operativnih sistema :

a) Distribuirani sistemi (distributed OS): skup fiziki razdvojenih,

umreenih raunarskih sistema koji omoguuju pristup razliitim
resursima koje sistem odrava.

b) Mreni operativni sistemi (network OS): obezbjeuju okruenja u kojima

korisnici sa svojih lokalnih maina mogu pristupati resursima udaljenih
sistema

c) Sistemi za rad u realnom vremenu (real-time embedded OS)

d) Multimedijski sistemi (multimedia OS)
e) Operativni sistemi za depne ureaje (handheld systems)
f) Cloud operativni sistemi (sistemi u oblaku)

2. UVOD U EMBEDDED SISTEME I REAL-TIME OPERATIVNE

SISTEME (RTOS)
Embedded (ugraeni) sistemi imaju danas iroku primenu: od mobilnih telefona,
digitalnih fotoaparata, fiskalnih registar-kasa, raunarske opreme, medicinskih
ureaja pa sve do upravljakih sistema u automobilima, avionima i satelitima.
Ovi sistemi su u protekle tri decenije, od jednostavnih kontrolera sa specifinim
softverom za odreen upravljaki zadatak prerasli u sloene sisteme na kojima se
izvrava mnotvo aplikacija od kritinih upravljakih aplikacija do grafikog
korisnikog interfejsa.
Sistemi za rad u realnom vremenu (Real Time System, RTS) predstavljaju
mikroraunarski sistem koji upravlja i nadgleda fizike procese. Kljuni deo
specifikacije RTS se odnosi na vreme odziva, koje je odreeno prirodom fizikog
procesa. Korektnost rada RTS zavisi ne samo od logike ispravnosti rezultata
izraunavanja, ve i od vremena za koje se ti rezultati generiu.

2.1 OSOBINE RTOS SISTEMA

-

Predvidljivost (predictability)
Pouzdanost
Performanse
Hardverska nezavisnost
Skalabilnost
Kompaktnost
Konkurentnost

2.2 PODJELA RTOS SISTEMA

Prva podjela RTOS je prema strategiji po kojoj su dizajnirani:
- sistemi voeni dogaajima (event-driven), gde se prelazak izmeu zadatak vri
samo
kada je zadatak vieg prioriteta prekida proces nieg prioriteta, i
- sistemi s raspodjelom vremena (time-driven), gde se svaki zadatak izvrava
neko vrijeme pre nego to se procesor prepusti drugom zadatak.
Operativni sistemi za rad u realnom vremenu (RTOS) se prema vremenu odziva
dele na:
- hard RTOS kod kojih se zadaci moraju da budu izvreni u unapred
definisanom vremenu, tj. postoji fiksni krajnji rok (hard deadline)
- soft RTOS, kod kojih sistem u veini sluajeva odgovara u odreenim
vremenskim okvirima, ali se kanjenja mogu tolerisati; zadacima u soft
RTS, pridruen su meki" krajnji rokovi (soft deadline).
U tradicionalne real-time operativne sisteme (RTOS) za embedded sisteme
spadaju: VxWorks, WinCE, PalmOS i QNX.

3. QNX
QNX je kanadska firma osnovana poetkom 80-tih godina, kada su njeni osnivai
Gordon Bel i Den Dod primijenili steeno znanje sa fakulteta o RTOS i napravili
komercijalan proizvod. Sa vremenom je kompanija rasla i u periodu od oko 27
godina od firme sa dva zaposlena prerasla u kompaniju od nekih 300 zaposlenih i
mreom kancelarija za podrku i prodaju na vie kontinenata.

3.1 EVOLUCIJA
QNX-ov prvi ozbiljan komercijalan uspjeh je bio napravljen operativnim
sistemom koji se zvao QNX4. Ve sa QNX4 QNX je nudio dobru podrku za
razliite vrste perifernih ureaja, ali jo uvijek bio ogranien na Intelove 32-bitne
x86 procesore i platforme bazirane na njima. Podrka multiprocesorskim
sistemima nije postojala, a programski interfejs je bio specifian za QNX4. Ipak,
veliki uspjeh ovog operativnog sistema je obezbijedio vano mjesto QNX
kompanije u svijetu ugraenih raunarskih sistema i utabao put za slijedei
veoma uspjean operativni sistem za rad u realnom vremenu nazvan Neutrino.
Neutrino operativni sistem je bio prirodna evolucija QNX4 operativnog sistema.
Stratezi QNX kompanije su pravilno procijenili da su osnovni sputavajui faktori
za dalji rast bili ograniena podrka savremenih procesora i nestandardni
programski interfejs. Tako je odlueno da osnovne novine u Neutrino
operativnom sistemu budu podrka za jo etiri procesorske familije:
SuperHitachi (SH4), Mips32, PowerPC i Arm, kao i standardizacija programskog
interfejsa na osnovu POSIKS3 standarda.

4. QNS NEUTRINO OPERATIVNI SISTEM

Kao Linux ili OS X, QNX se koristi tamo gdje postoji potreba za visokom
pouzdanou i sigurnosti (klasteri, mrea, vojna, medicinska, automobilska
industrija Porsche, BMW), a RIM ga sada stavlja u svoje tablete . Ovo rjeenje,
na svoj nain koristi i Cisco. QNX Neutrino operativni sistem je pun superlativa.
Obavlja multi-tasking, upravlja multi-core procesorima,
ima mogunostviestrukog korisnikog prijavljivanja, pouzdan je, prilagodljiv i
izgraena na standardnim API-ima. QNX je POSIX certificiran, FDA, OpenGL,
ISO9001, EAL4 + i SIL3 i sugerie da bi treba biti dobro zatien operativni
sistem.
QNX je operativni sistem koji alje poruke koje ine komunikaciju izmeu
operacijskog sistema i aplikacija, i omoguava nesinkronu komunikaciju
apstraktnih objekata, kao to su audio, telefon, GPS mree.

Aplikacijska platforma dio je za koji su najvie zainteresirani programeri. Oni se

mogu koristiti Adobe Air/Adobe Mobile, Flash, Java, OpenGL, POSIX, WebKit i
drugim programskim jezicima za izradu aplikacija. Za QNX programski jezici su
svi jednaki. Sav softver radi na VMware i omoguuje rad u bilo kojem okruenju.
Od alata za razvoj aplikacija mogu se koristiti standardni proizvodi, kao to su
Adobe Flash Builder za razvoj aplikacija i debug direktno na BlackBerry
playbooku. Za aplikacije koje zahtijevaju pristup native OS okruenju,
programeri mogu razviti C / C + + aplikacije i iskoristite QNX Momentics Tool
Suite, koji se temelji na Eclipse standardu.

NX je prvenstveno adaptivni. Jezgra je osmiljena kako bi bila mala i vrlo

pouzdana. Tradicionalni operativni sistemi su monolitni, a sadre veliku koliinu
koda koja moe uspjeti. Komercijalni softver obino sadri 5 30 bugova na
svakih hiljadu linija koda. Na primjer, Windows CE ima 3,9 miliona linija koda.
QNX ima 100.000 linija visoko optimiziranog koda. Vrlo korisno je takoer
napredno upravljanje memorijom jer kod veine operativnih sistema, ovaj proces
koristi 20 do 30% performansa, osobito kod ARM procesora. S mikro jezgrom
QNX Neutrino arhitekture, svaka aplikacija, upravljaki program ureaja,
virtualni stroj rade u memorijski zatienom korisnikom prostoru.

3.1. OSOBINE QNX NEUTRINO OS

QNX Neutrino RTOS predtavlja primjer je potpuno opremljenog i robustnog OS
koji ispunjava zahtjeve ogranienih resursa u realnom vremenu (embedded
sistem). Njegov dizajn mikrokernela i njegova modularna arhitektura omoguava
korisnicima da stvore visoko optimiziran i pouzdane sistem sa niskim ukupnim
trokovima. Ovaj OS nudi mnotvo opcija za migraciju iz single-core i multi-core
obradu.
QNX Neutrino RTOS arhitektura

Mikrokernel OS

QNX Neutrino RTOS (u realnom vremenu operativni sistem) je pouzdan, jer je to

pravi mikrokernel operativni sistem.
Pod QNX Neutrinom drajver, protokol stack, datoteni sistem i aplikacija radi u
sigurnosti memorije-zatiene korisnikim prostorom, izvan kernela. Skoro svaka
komponenta moe uspjeti se ponovo pokrenuti - bez utjecaja na druge
komponente ili kernel.

Napredak u sigurnosti

U QNX Neutrino RTOS postoji mnogo ima inovativnih sigurnosnih mehanizama

dizajniran da vam pomogne da lako izgradite neprobojni ureaj. ifrovani
datotenih sistema, uvar stranice memorije, i ogranieni root dozvole su osnovne
karakteristike operativnog sistema koji se moe koristiti za stvaranje sigurnog i
pouzdanog ureaja.
Grafika i HMI tehnologije

QNX OS grafiku tehnologiju koristi hardver slojeva (layers) za kombiniranje

viestrukih izvora sadraja zajedno u jednu sliku. Prikaz slike iz video, OpenGL
ES, HTML5, i Qt 5 na jednom ekranu. Dodaci za grafike tehnologije uz podrku
Neutrino za multi-touch UI i video snimanje, to omoguava izgradnju embedded
ureaja koji ispunjavaju suelje kavo oekuje korisnik koji su postavili putem
mobilnog ureaja, kao to su pametni telefoni i automobilske infotainment
sistema.
Multicore migracije

QNX Neutrino RTOS ima strategiju dokazanu za migraciju iz single-procesor u

multi-procesor ugraena okruenja. Njegova jedinstvena bound multi-obrada
(BMP) tehnologiju preuzima rizik od migracija omoguujui programerima da
odlue upravo gdje je svaki proces i nit e se izvoditi.

3.2 PRIMJENA QNQ NEUTRINO OS-A

-

Auto industrija
Medicinske svrhe
Gedeti ( tableti, navigacijski ureaji)

3.3. AUTOMOBILSKA INDUSTRIJA

Dizajniran da zadovolji rastue potrebe za funkcionalnu sigurnost u
automobilskoj tritu, QNX OS za Automotive Sigurnost je certifikatom ISO
26262 Automotive Safety Integrity Level D (ASIL D) i IEC 61508 SIL3, podrava
Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) automatske ureaje koji imaju
presudan uticaj na odluke vozaa u toku vonje.

3.4. MEDICINSKI UREAJI

QNX Software Systems se praktino nezaobilazna rjeenja za proizvoae
medicinskih ureaja. Osmiljen je kako bi pomogao klijentima koji zadovoljavaju
stroge medicinske regulatorne zahtjeve, jer uz z sve veu sloenost dananjih
medicinskih ureaja, regulatorni nadzor postaje stroiji.
Izbor predkvalifikovanim komponenta s poznatim pedigreom moe znaajno
pomoi u procesu kvalifikacije. U QNX OS ugraen u medicinske ureaje mora
biti u skladu sa IEC 62304, standard za Medicinski softvera ureaja - procesi
ivotnog ciklusa softvera". Proizvod je podran na ARM i x86 procesora.

3.5. Gadeti (mobilni ureaji, tableti,navigacije)

RIM je prije nekog vremena postao vlasnik firme QNX. Meutim, ispostavilo se,
RIM nema namjeru ograniiti upotrebu QNX Neutrino samo na tablet ureaje.
Tokom BlackBerry Developer konferenciji potpredsjednik izjavljuje da nova
platforma postupno zamjenjuje BlackBerry OS, a koristit e se i
za pametne telefone. Prednost mu je stabilnost , niska potronja energije i dobre
multimedijske mogunosti.

4. INSTALACIJA QNX NEUTRINO OS-A

10 koraka Instalacije QNQ Neutrino OS-a: Quickstart Vodi
Ovaj vodi e vam pomoi da instalirati i konfigurirati QNX Software Development
platformu i QNX Neutrino operativni sistem:
1. Zahtjevi
2. Instaliranje QNX Software Development platforma na razvoj domaina
3. Instaliranje QNX Neutrino RTOS na meti sistem
4. Umreavanje sa QNX Neutrino RTOS
5. Kreiranje programa projekta
6. Komuniciranje sa QNX Neutrino RTOS
7. Izrada i povezivanje
8. Priprema za pokretanje programa
9. Paljenje i ispravljanje pogreaka
10. Izrada vlastitih programa

4.1. ZAHTJEVI
Za pisanje programa koje se izvode pod QNX Neutrino realnom vremenu
operativni sistem (RTOS), prva stvar koju trebate je QNX Software Development
Platform (SDP). To ukljuuje QNX Momentics Tool Suite, koji sadri sve to je
potrebno da se razvije programe koji se izvode pod QNX Neutrino RTOS:
kompajler, linker, biblioteke i druge QNX Neutrino komponente,
predkompilirana za sve CPU arhitekture koje QNX Neutrino podrava.
Za Windows i Linux, alat suite ima opsean Integrated Development
Environment (IDE).
Moete instalirati QNX SDP na QNX Neutrino sistem za samostalno razvojne, ili
moete ga instalirati na Windows Vista, Windows 2000, Windows XP ili Linux i
instalirati QNX Neutrino na cilj sistem:

Suite QNX Momentics Tool; ciljni sistem pokree QNX Neutrino uz ostale
programske dijelove

QNX neutrino OS moe se instalirati i pokrenuti kao virtualna maina u

VMware sjednici.

4.2. INSTALIRANJE QNX SOFTWARE DEVELOPMENT PLATFORMA NA

DEVELOPMENT HOSTU
Pokrenete Windows Vista, 2000 ili XP sistem i ubacite QNX Software
Development platformi Instalacija DVD. Ako instalacija ne pone automatski,
jednostavno pokrenite program qnxsdp-6.4.1- nnnnnnnnnnnn win32.exe (gdjennnnnnnnnnnn je build broj), koji ete nai u root direktoriju
DVD-a. Vi ete biti voeni kroz proces instalacije. Za vie informacija, pogledajte
instalaciju vodia.
Instalacijski program e vas pitati za licence klju. Ako ste preuzeli verzija
evaluacije QNX SDP iz nae web stranice, trebali ste dobili e-mail koji sadri
klju. Inae, nai ete klju na kutiji koja sadri DVD i CD-a.
Nakon instalacije, nai ete ikonu za QNX Momentics IDE na Windows radnoj
povrini:

10

4.3. INSTALIRANJE QNX NEUTRINO RTOS NA CILJNI SISTEM

Sada umetnite QNX Software Development Platforma Instalacija DVDa ili instalacije i Boot CD-a u disku vaeg druga maina i pokrenuti ga. Ako
nemate ovaj disk, moete preuzeti verziju sa www.qnx.com/products/evaluation/ .
U ovom trenutku, moete odabrati da pokrenete OS izravno iz DVD-a ili CD-a
(idealno za poetno ispitivanje) ili instalirati QNX Neutrino na va hard
disk. Odaberite instalaciju na hard disk i pratite uputstva na ekranu. Za vie
detalja, pogledajte instalaciju vodia.
Nakon ponovnog pokretanja, va hardver e automatski biti otkriven. Nakon to
ste odabrali grafiki reim, moete se prijaviti kao root bez lozinke. Napomena IP
adresu ureaja na desnoj strani ekrana; ete trebati kasnije

Prijavljivanje u self-domain QNX Neutrino sistema.

Sada sjede ispred prekonfigurisan, potpuno istaknute QNX Neutrino realnom

vremenu operativnog sistema, ukljuujui i QNX Photon microGUI sistem
prozora.

11

Na desnoj strani ekrana, nai ete ikonu bar. Od tamo, otvoriti shell
otvaranjem Utilities grupe, a zatim klikom naTerminal. Da biste vidjeli popis
procesa koji trenutno postoje u vaem sistemu, tip:
pidin | manje
Svaki proces je opcionalno, to znai da se kasnije u svoj dizajn, moete ukloniti
procese spasiti resurse - ili moete dodati druge procese poveati funkcionalnost
sistema. To se odnosi i za grafiku, umreavanje, ili audio;svaka QNX Neutrino
komponenta je jedan proces koji moete uitati dinamiki. Tip q za izlazak
iz manje naredbu.
Uz QNX Neutrino instalacije koji ste upravo stvorili, moete lako upoznate sa
mnogim QNX sposobnosti i mogunosti. I sve to bez potrebe da se stvori i
konfigurirati boot sliku sebe!

12

4.4. UMREAVANJE SA QNX NEUTRINO

Sa DHCP serverom na raspolaganju, va QNX Neutrino Ureaj e automatski
dobiti IP adresu. Moete pregledati ili promijeniti koristei ifconfig naredbu, kao
to je opisano u Utilities Reference.

Alternativno, moete koristiti alat za podeavanje mree koja dolazi s QNX

Neutrino instalacije. Nai ete ga podConfigure stavku na ikonu bar na desnoj
strani ekrana, ili u Launch izborniku:

Pod Ureaji, moete odabrati da li elite koristiti DHCP ili runo dodijeljena IP
adresu. Pod Network, unesite IP adrese Gateway i DNS:

Kod Windows okruenja, otvorite cmd prozor i koristite ping ip_adresa da

provjerite da li vae Windows okruenje pronalazi QNX Neutrino mrei.

13

U istom cmd prozor, koristite ipconfig odrediti IP adresu domaina. Na ciljni

sistem, koristite ovu IP adresu kako bi bili sigurni da je vaa ciljna moe doi va
domain:

4.5 KREIRANJE PROJEKATA

Prvi put kada pokrenete IDE, trai se da odaberete radni prostor, i folder gdje se
mogu pohraniti projekti i druge datoteke. IDE zatim prikazuje svoju Dobrodoli
stranicu. Kada ste spremni za poetak, kliknite na ikonu Workbench:

Kreiranje QNX C projekta: iz izbornika File, odaberite New -> QNX C project:

U dijalokom okviru, dajemo nazive svojim projektima.

14

Pobrinite se da Generiranje default datoteke se provjerava, a zatim kliknite

na Next. Sada je potrebno da izaberete CPU arhitekturu za binarne projekte. Da
biste to uinili, idite na Build Varijante tab. Za PC kao ureaj, odaberite x86.Za
projekte na drugim procesorima, odabrati odgovarajui tip CPU: PPC, SH, ARM,
MIPS ili. Takoer moete odabrati kompilaciju sa ili bez debug informacija.

Odabir Buld Varijante

15

Kliknite Finish. I editor je spreman za upotrebu. Strukturu projekta sa Makefile je kreirana,

ukljuujudi i mali program("Dobrodoli u QNX Momentics IDE"), u kojem de se nadi u
automatski generisani izvorni kod datoteke.
IDE sada prebacuje na C / C ++ okruenje, koju odlikuje navigator, editor i drugi korisni
elementi , podruja na kojima se prikazuju informacije koje su relevantno za zadatak.

4.6. KOMUNICIRANJE SA QNX NEUTRINO

Va odabrani sistem mora biti u stanju odgovoriti na zahtjeve iz razvojnog
okruenja. Da bi to bilo mogue, pokreniteqconn program. Na PC okruenje QNX
Neutrino, moete poeti qconn iz terminal prozora:

Da biste pristupili cilj sistem iz IDE, morate kreirati cilj-tip projekta. Otvorite
System Information perspektive: u meniju prozora, odaberite Otvori Perspective > QNX System Information. U prazan Target Navigator more, pritisnite desnu
tipku mia i odaberite New QNX Target ... iz kontekstnog izbornika:

16

Sada dajete ime za svoj ciljani projekt i unosite svoju IP adresu u odgovarajude polje:

Kliknite Zavri, a zatim odaberite svoju novu metu u Target Navigator. Sada dete vidjeti popis
svih procesa u vaem QNX Neutrino sistema.

17

4.7. IZRADA I POVEZIVANJE

Da biste se vratili na C / C ++ izgled odaberite ikonu u desnoj strani alatne trake:

Prije nego to nastavite, moda elite odabrati kompilaciju sa ili bez debug informacijama. Da
biste to uinili, desnom tipkom kliknite na ime projekta u C / C ++ Projekti, a zatim
odaberite Properties. Kliknite na QNX C / C ++ projekta, kliknite Build Varijante, a zatim
proirite stavku x86. Kliknite OK; IDE nudi za refresh projekta.

Nakon operacije build, va binaries de biti prikazan u folderu Binaries. Fiziki, oni se nalazi u
imenik pod CPU o (za objekt) i og (-g za opciju debug proslijeeni kompajler). IDE automatski
kreirao odgovarajude Makefile s.

U QNX biblioteka libc.so, koji sadri mnoge osnovne funkcije, povezan je dinamiki na svoj
binarni po defaultu.Ako elite da dodate drugim bibliotekama kasnije, to moete uiniti u
okviru projekta -> Properties sekciji. Odatle, kliknite na QNX C / C ++ projekta, a
zatim Linker, a zatim odaberite Extra Biblioteke na terenu Kategorija:

18

Kliknite Dodaj, i upiite ime biblioteke, bez lib prefiks ili proirenja. Na primjer, da biste
dodali biblioteke matematike, libm.so, samo trebate kucati m na poziciji Ime:

Kliknite OK. Na linker de sada povezati knjinicu kada graditi projekta.

4.8. PRIPREMA ZA POKRETANJE PROGRAMA

Za pokretanje i debug novoizgraenom program na vaem ciljnom sistemu,
morate kreirati konfiguraciju debugiranja. Sastoji se od razliitih postavki koje
utiu kako program poinje (npr parametara komandne linije, varijable
okoline). Vi unesete ove jednom, a onda moete ponovo i ponovo koristiti ovu
kolekciju postavki.
Sada kreirati vlastite konfiguracije lansiranja: iz padajueg izbornika pored
ikone "buba" na alatnoj traci, odaberiteDebug Konfiguracije :

Otvara se prozor, gdje moete poeti postojee konfiguracije lansiranja,

promijeniti ih ili stvoriti nove. Na lijevoj strani, odaberite C / C ++ QNX QConn
(IP). Ova vrsta konfiguracije lansiranja je namijenjen zasnovano na mrei (cross)

19

razvoja sa QNX Neutrino radi na ciljni sistem, koristei qconn program. Sada
kliknite na ikonu New launch configuration:

Sada ete biti predstavljen sa mnogo mogunosti konfiguracije da svi bave

pokretanju izvrnog programa. Sada, samo kartici Main treba unos. Kasnije,
meutim, treba uzeti Pogledajte ta drugim karticama imaju za ponuditi.
Na vrhu dijaloga, dati ime konfiguraciju. Zatim kliknite na Browse opciju pored
polje projekta, i izaberite svoj projekt. Pored polja C / C ++ aplikacija, pritisnite
tipku za Pretraivanje projekta i izabrati eljeni binarni. Ako je sastavio sa
debug informacijama, ime ukljuuje sufiks _G. Ako je sastavio bez debug
informacije, ime ne ukljuuje ovaj sufiks. Budui da smo eljeli zapoeti Debugger
u sljedeem koraku, molimo vas da odaberete binarnog sa informacijama
debug. Kliknite OK.
Pobrinite se da je va sistem naveden pod Target Opcije, a zatim kliknite Apply konfigurisanje je sada zavreno.

20

4.9. POKRETANJE I ISPRAVLJANJE POGREAKA

Trebalo bi i dalje biti u dijalogu Debug konfigurisanja. Kada smo zavrili konfigurisaje
pokreemo svoj program, a nakon toga moemo pokrenuti debugger. Da biste to uinili,
kliknite Debug.
IDE sada prebacuje na perspektivu Debug i prenosi svoj program sa svog okruenja
preko mree na okruenje QNX Neutrino sistema, a onda prelazi na rad pod kontrolom
debugger. Vidjet ete da je debugger zaustavlja u prvoj liniji vaeg programa. U Debug
pogled, vidjet ete pregled vaih procesa, ukljuujui i poziv stack. Koristei tipke u
glavnom baru Debug pogled, moete kontrolisati debugger.

Debug okruenje
Nakon izvrenja je proao liniju koja poziva printf (), trebali biste vidjeti
poruku "Dobro doli u QNX Momentics IDE" u prozoru konzole.
Koristei Step Over tipku, moete skoiti u sljedei red koda:

21

Tokom ispravljanje pogreaka, moete koristiti Step Into tipku da debugger ide u
kod funkcije (to je, naravno, je korisna samo ako imate izvorni kod za ovu
funkciju).
Da biste postavili prijelomna, postavite pokaziva mia iznad levog granice
ekrana izvora, pritisnite desnu tipku mia i odaberite Toggle Breakpoint iz
kontekstnog izbornika. Opcija preloma je prikazana kao mali krug, koju takoe
moete postaviti ili ukloniti dok piete svoj kd.

Postavljanje Breakpoints.
Za prekid izvravanja programa, koristite tipka Prekini. Nakon to je program
zavrio tranje, moete koristiti Remove All, Terminated, Launches .

U debugger modu zadravaju se datoteke projekta otvorenim dok se program

izvrava.

Da biste pokrenuli program kao samostalni binarni (bez debugger), otvorite padajudi izbornik
pored ikonu i odaberite Run Konfiguracije:

Zatim moete koristiti konfiguraciju (opisano u prethodnom koraku) da pokrenete

program. Ili stvoriti novu konfiguraciju i odaberite binarni bez debug informacija. Takoe
moete koristiti System Information perspektive meta File System Navigator (Window > Show View) runo prebacite binarni, a zatim ga pokrenite dvostrukim klikom na njega (ili
desnim klikom na njega i odabirom Run).
22

4.10. IZRADA VLASTITIH PROGRAMA

Da biste ovaj Standard Program koristili u svojim QNX programima, moete
izmijeniti i proiriti izvorni kod. Isprobajte neke od naih primjera programa i
kopirajte ih u svoj projekt.
IDE ukljuuje brojne tutoriale koji e vam pomoi da ponete.
Odaberite Help -> Welcome iz IDE alatnoj traci, a zatim kliknite na ikonu
Tutorials:

Pomo sistem IDE-a ukljuuje QNX dokumentaciju, zajedno s podacima o Eclipse

platformi. U izborniku Pomo kliknite Help Contents:

Mapa puta na QNX Software Development platforma e vam pomoi da saznate

gdje pogledati u dokumentaciju za informacije koje su vam
potrebne. Preporuujemo da pretraujete Dobrodoli na razvojna platforma QNX
Software , QNX Neutrino System Architecture vodi, IDE Korisniki vodi , i
QNX Neutrino Programer vodi .

23

Za pregled dokumentacije o self-domain QNX Neutrino sistema, samo kliknite

na tipka Pomo na ikonu bar na desnoj strani ekrana:

Izvori imaju opsene komentare za svaku funkciju koja vas zanima, te takoe moete
konsultovati QNX Neutrino Library Reference .

24

5. ZAKLJUAK
Kao Linux ili OS X, QNX se koristi tamo gdje postoji potreba za visokom
pouzdanou i sigurnosti (klasteri, vojna, medicinska, automobilska industrija
Porsche, BMW), a RIM ga sada stavlja u i svoje tablete . Ovo rjeenje, na svoj
koristi i Cisco. QNX Neutrino operativni sistem je pun superlativa. Obavlja
multi-tasking, upravlja multi-core procesorima, ima mogunostviestrukog
korisnikog prijavljivanja, pouzdan je, prilagodljiv i izgraena na standardnim
API-ima. QNX je POSIX certificiran, FDA, OpenGL, ISO9001, EAL4 + i SIL3 i
sugerie da bi treba biti dobro zatien operativni sistem.
QNX je operativni sistem koji alje poruke koje ine komunikaciju izmeu
operativnog sistema i aplikacija, i omoguava nesinhronu komunikaciju
apstraktnih objekata, kao to su audio, telefon, GPS mree.

25

6. LITERATURA
-

Leonardo Jelenkovi VIEDRETVENI UGRAENI SISTEMI ZASNOVANI NA

MONITORIMA DOKTORSKA DISERTACIJA Zagreb, 2005....strane 13

Dejan Bara, SAF 85/06 (MRT) REAL-TIME OPERATIVNI SISTEMI ZA

MALE EMBEDDED SISTEMEseminarski rad -Ni juni 2010 strana 9 i 10

http://www.qnx.com/developers/docs/6.4.1/momentics/quickstart/about.html

http://www.racunalo.com/blackberry-i-operativni-sistem-qnx/

OPERATIVNI SISTEMI- skriptadr, Boo Krstaji, Podgorica 2005, strana 5,6 i 78

QNX Neutrino RTOS v.6.3 User Guide,strana 581, 582

Operativni sistemi, Ranko Popovi, Irina Branovi, Marko arac, Univerzitet

Sinigidunum, Beograd 2011, strane 19,20, 21

26