Harmonia a cincia e arte da formao, natureza, carter e encadeamento dos acordes. Na Msica Ocidental, surge na era medieval, com o emprego dos intervalos justos (8a. 5a. e 4a.) sobrepondo-se ao cantocho do sculo X. Nesta fase, a Harmonia era empregada apenas como reforo dos sons fundamentais. caracterstica da Ars Antiqua (primeira da fase da Msica Medieval) o surgimento da Polifonia, que desenvolveu-se nas seguintes formas: Organum, Descante, Gymel e Falbordo. Organum - Melodia (chamada Cantus firmus ou Vox Principalis) acompanhada, inicialmente por rgo de sopro (da o nome), e depois por outra voz, sempre em intervalos Justos, em mov. paralelo. Descante - As vozes acompanham o Cantus Firmus como no Organum, mas em movimento contrrio. Gymel - Surge na Inglaterra, possivelmente no sculo XIII, e emprega tambm o intervalo de 3a. Falbordo - Semelhante ao Gymel, acrescenta o intervalo de 6a. , utilizando 3 vozes. A voz principal permanece no baixo, mas no a fundamental do acorde, como no real bordo. DATAS IMPORTANTES Ca. 900 D.C. - Tratado Musica Enchiardis : somente os intervalos de 8a., 5a. e 4a. so considerados consonantes, por sua forte posio na Srie Harmnica. Sc. XII e XIII - Leonin e seus discpulos Perotin e Sabilon, do coro da catedral de Notre Dame, em Paris, cultivaram o organum renovado (descante, gymel e falbordo) na msica litrgica. Sc. XVI * Diferenciao de acordes M e m; * Definio de posies dos acordes; * Utilizao de cadncias. 1
1558 - Tratado de Zarlino Le institutione harmoniche
Sc. XVII - XVIII * Transio do sistema modal ao sistema tonal : msica ficta prepara a consolidao da tonalidade; * Inveno do baixo contnuo e do baixo cifrado evidencia relevncia e importncia da Harmonia; * Progresses seqenciais de acordes; * Uso do cromatismo. 1722 - Em seu Trait dharmonie, Rameau proclama princpios que alteram profundamente os conceitos tericos de seu tempo: * Rev totalmente a classificao emprica dos acordes, reconhecendo a identidade entre a posio fundamental de um acorde e suas inverses; * Estabelece parentesco original entre um modo Maior e um menor (escalas relativas); * Reconduz a Harmonia a um som principal (centro tonal), definindo a hierarquizao do sistema tonal e a importncia do trduo Tnica, Subdominante e Dominante; Sc. XIX - Romantismo Alargamento das concepes tonais tradicionais conduzem emancipao da dissonncia e paulatina dissoluo da estabilidade harmnica do sistema tonal, atravs de: * Ampliao do leque de modulaes; * Progressivo uso do cromatismo; * Acordes no resolvidos de 7a. diminuta; * Cadncias interrompidas. Sc. XX Abandono dos princpios disciplinadores da Harmonia Tonal: * Uso de acordes paralelos e dissonncias no-resolvidas; * Acordes de estrutura quartal; * Acorde de 5a. aumentada empregado por Debussy como potncia harmnica autnoma (sem continuidade anterior ou posterior). Utilizao de novas e antigas linguagens musicais: Modalidade; Escalas Hexatnica e Pentatnica; Bitonalidade e Politonalidade;
Atonalidade, em suas diversas vertentes: Dodecafonismo,