Você está na página 1de 116
SASTRO SOROMENHO (Fernando Monteiro de) nasce ta Zambézia (Attica Oriental Por Hida. Antes ‘pa tm doe ro 0. Os critics port ortagens. Intro nf ~ (aa Prego déste colune: Cr 30,00 : LIVRARIA-EDITORA DA CASA DO ESTUDANTE DO’BRASIL. 4 ADOLFO CASAIS MONTEIRO: CAPITULO T 'A tus amare do candeciro de peste expthavage soc nat ngs ae ch me ea er ‘stave a mel tour, por sina dy quatre ram quatro i vola de mest’ Earn calor toa acon neta ct de joe qe de tts von para a porta que dave pula'a carat’ ae laa cm gsr vagronn spread sees ha 78h vise 0 estorgo que fas purse most sree Se ot eompanideos Hociam ripils oar ‘Pela janlaaberta pura note que Rd ito ae f= shaca sre svi ertatade meme a manent es de alerta dos dpaion que rondavam o edifice de Adal trago de Crcumcricha co Baa wm qallmectro feral {& povonco, dra a eran’ ‘De'grio's gris tate Fava mero en itnclo. Ninguém lguve ieporiors oe leas, to halitaonextavasn 3 ou on dete pb ovo a tadrugada alta” Porem, sony tonidersvan’ ‘onda de td init, porque na Adninitragio nade hea «pa robar © ng Pil sb se eocontravsny tpingerae 8 regae pult hice, ferragentae sem pao, deapjen das ‘itiens qurras gras, todos st istrgian cone ¢ ‘MinistadorGregéro, Antunes que juni 0s Spon & liacem aguees grits mondtonos eobre Cannel ome fra vn fase ta prage Tone, “mute? Vee de 6 CASTRO SoROMENHO Os outros empurcaram o dihviro para a frente-e re tiraram as mos da mesa. As carts desizeram sabe 9 ppano de ramagens, mas ningun thes tacos, Vou ver — dis 9 que Bancava, Zt suas dns eats era gs atl aon olan > semicerrados sob sobrancelhas snidas abrii-os vagaro ~ samente. Logo, ‘0s ollos peguenes ¢ redowdon amo contas de vidro’ se abriram cheion de-his palegta, ¢ it ‘estremecimento percorrewhe os dedoa — Perdevatn, meus senhores — disse com, una vor flnamente grave, atrando as cartse abertas para # hia, <= Perderam. So dois noves — eas auss tos papudas fstenderam-se para o-diateiro, Os olhos e aha ram tum tito babada.-—~ Vejam, vejem,2 2 = Nio somos eegos — disse wim deles, com vor dua,” = Nao tenho ‘culpa, Améric, que voce este com> ouea sorte — disse o-que ganhou, descansando se mon DPequenas e papudas, como sepor, s5bre ag notes e os nh ftutis, espiando-o com olhar mteiro, idiotamente fel SINEo eno culpa, ° = Oe, Silva, nica me iit por perder. Vos esté ‘muito enganado. "stousme nas tintas pars 9 didicio. ‘Mas ninguém pode & com esses ares que Yost toot. Bory aque € que se ri dessa mateira, secretisio? Parece que hhunca via dinheito.. Taso € de garoto — Bu... cu? Nio me estou aris de vooés. gente nfo sit aul fara se efor. "as 6 o mou iiton "0 ‘que 6 que querem que eu faga? Ji nfo se pode brincar? wbeitese dic home eho Amer Vooé ao poe ganhar Sem fear para ai a stostrar os dene fes,"‘Mas quando perde faz umd cara que até parece que The esearraran em cma "Nem dare = Oita, otha quem fais! — disse Sitva.-— Vooés cto alia ver 0 Vasconcelos... O° Valadas, vocé lembras fe dequela ver. NEO me fembro nada — atalhou bruscamente Va- Indes “TERRA MORTA 1 ‘Fence silénci. Depois, Valadas die = Sceretiri, para que é que vote esté sempre com essis cousas? Toran nés ja o conbecenoe:.- Alnda hie | devin a primera vee que woe8.-. Bem. Guard 9 seu Ainkero, Eco wm soso de tog ‘= Voet gosta isis de dinheira qut © micaco de sronaa : "Se gosta! — diste Vascmilor, en fom mordaz —6 Ge ¢ que vord tem convinco? — retrucou 9 sscicttio Siva, ""—"Jd the. ped! dinheio emprestado? ign tiga, Devote alguma couse! Meteae sun vide ue’ bem melhor e nio chat os ostice™ Carel ov nab gaubel? i: Quem é ave disse que voeé nfo gankou? — falou ‘Valads,irrtad com's atte do Sivas pretender der ‘arregaro azedume no Vasconcelos, set subordinado, cm pobre dio, porgve do tnka coregem para 0 tarey'com fe utrs. = Woed desvia some os sunt, Sv ‘Ninguém ina etd @ pedir conta Isso ndo pegs, homer! Joanxim, Américo tnha-se levantado enquanto” des iisctiam fora encoutarse a jana de cote voladas ‘para ov companion. Plsse a tamborilar com oy dads “fa vidragas” Nao se queria meter em Gicussbs, pore ‘ir pouco se azedava, tao comessin 2 fear versio Sua iente e seabave por bulbar, Havia monentos que "ao pedi encarar com’ eetetiro, sempre submiase © fable para os superiors, fanfarrio, © vellaco pare of ‘due Ie estavam a, dopendécia ‘ese acobardava — Bu nfo pho culps de ter gato — desabafara Silva, mitendo o¥ dinero, nolas amarrotades sdbre moe= as, no balan do détman ait spertado, a desenber he ‘oF tnamilos farts € erpinadoe como aos de mani, "Values extave furloso. Detlhe que 0" secretirio levase 0 neta, na porque ese pesido couse que alligisse alguém, mar para que te m0 ise de rico be ido 6 Josquim, queres continuar? — propds de St ee CASTRO sonowrno sr, Amésico encolhes oF ono. Depo, — Como vocés quiserem, — An woot ao ques tio quis dar’ desforee, ‘ordscanfo of Iies, com ae osquim “Amérish vote + encatato; depois, ice " tilt, secretin, — adlantou Valedss, torcendo "gue irtout enn jar, Sayonara, Ame ‘evancndo, ee eae ie una Torena! Bo Depois digam que ex & que Jime ‘Silva Huy servos, ios enterradas nos bolaon, ‘nun movimento, bruse béca num sorrico Mas, de pronto, bia e jorouo br sentou: —'Vejam. Tudo io Paréce que. gan scamente para cabsindo. 5 Silva! Guarde 0 dineir, que ninguém the $tstor, Amérco — amedrontoue Ta que é que vose call com wee 7 ‘Que diabo! tenho Bi fhewo dar ade ‘ousas? Nés deno-noa sido sempre seu amigo, pirante Vasconcelos 2, Yoo ach jase? a desforea ao" Amd = Justot Vatada = Bat dou, quero dar a0 de dinhelro do jogo Wqgiem bem acabemas com isto — rico." No pre: cortou Valadas. TERRA MonTA = Vate, vale — — Eu jogo, ‘Abenvdonoa @ janela rou do bso das calas 48 e atirouas pura sn disse América, de sibity interseado, wsio encostarse & mesa. Tie uma mo cela de notasatseioiee = Quanto €? thou para Vala ~ 38 numa Mas gua = Tuto, ‘berguntow Siva, congestionado cata ese Améxeo, Vasconetios pemas para det te para 0 Silva, de demand sentara-se no peitoril da: janet, com ava desdenhomamen tow de en Tevantart se, deseahava as © apoiow-e no teh pelo ombro de Jong mito apertaio na fa la. de cagut que mss redondas © a Targa enpinal Beixo gordo, dave ‘Um porco em — pensou metic. Paroce que est com méo, PE Poreo por dentro © por fora” = Nonea the ougou Siva, detes. “Ficaram oa ano de ramagens cob fe qucimaram — Borallia ts, Valadas — Fer-se um curtasilénco, gu = Esti un calor dos dbo = Hide set semper fassir 0 tempo, ‘A gente vem pare nesta porcari de terra, el comesa logo @ — Ea nfo jogo — decirou Vasconcelos, evantando-se, vale a pena —arriscow’ Sita, & auc © pescogo, sido. Jogo 0 que voct quiset — se: Jaime Silveinetrompen =e votton a limpar Petsou a mio suada pela calva Mecha: Peet CASTRO soROMENHO rio day pits, Vals; © cotocon 6 ralhn 2 goninadge POM a ata 2 Chass tral ‘as qutimedas “ris, Gham. = Drgunow Vessel on ‘om inl, olhande de ‘vis far 012, Vasco Seton tea SA, con von std Cho are lo de anicor, oF othos fiog P febge NO Se doer Dona a sete eros hh rise cont 0 ipod, wowite ap cons oe a onde eo ete B® a pers is dnb de, portage SUD = 2 dink BE 0 scerciro nia ace ie ‘ave coin. Yan SMPs theo fg ee WE SPE Se res Te © lnk chaps a ee Dee Sinateensfenctndros. Atay Vaseett, te ase dice ar OMe Fre xii a atc at a ainirses % Frnte de shan gong” Amma he tert 28 BAPE compro GMa a0 fer sido cen protec Comte, Silva — ofereceu América, if Yan Raids do scretirio treme a0 divide 0 ba cul Amon Ste hr,” Com pon fa ‘Wha Amérieo volton a aus eae Su Cte! — ertou Vatadae Siva tha ut terno de sevas. * TERRA sonra los ey REEUNON om vox aaa os ates ts ake aan 08, parados nas nolas annie “Tpke a, Vatadas — pata Amici we Sep Uda as Boe feshadna com devespre cor, MBN Valdas esas? jos, VO bent como ois... — maton Vann Parvo! — * Silva, entre-dentes, sem apar- far os othe do dansko ns foe as pe at Sogcacs! — dase Vata. ; — Bos bolas sim seats miner gat Aatowse 0 were, — 4 (© vencimientode et nda Os outros largaran ar a, ON ~ die América, oranda coma ay eg io disse nadae eomapec aa A tne ad fe Singin de alse eee DME 8 pera Siva: eee ee vor era mordae ARE BES We oo € nda... — tornau, chefe do mS # FUtar — esptade SIRs, — Ney sou chefe do Cas 2 eae aN de um sao, agatoue por wn ago e arrancouva da ead castro sonomENtto = Pulha! Voct vaisme dieer iso 14 fora jé, 441 E puxcavaco para a porta, — Canalhal Canalis Gordacho ¢ babco, Silva’ ainda parecia mais. pegueno ao Indo de Valaas, mato alto ¢isverossnilmente mage, —+ Sea pula! Tratante! Trogo-o atravessado aqui hi muito tempo, aqui, aquit’ — ¢.Valadas bata com 3 ‘mio na garganta. ~~ Mas € hoje que the rebento esse fo- ao. de porea! "Amérco meteu-se entre les afastouos com of aga = Deixem-se disso — grito. ~ Nao, Joaquim. Este gajo vaime.repetir 0 que ise, Este’ canalha descontiou de min e fol cantar 0 dinheiro —e agitaya os bragos, dettdo sBbre América, @ fenlar alcangar o secretiri, que estave muito vermelbo, ‘volar incero, com cara de médo. — Tata bem, mas deixa-o — tornoa Amcico, gmpur andowo para a janea, onde. Vasconcelos © segura pelo brace. ‘Sitvaafastow-ce, foi para tris da mesa, apertando as los, conur. “Ora... ora a minha. vid, baixay ¢ flconse a dar 4 ctbegs w Vout excedeus, secetirio — censuron América = Nio o quis ofender. Mas Mas o qué, seu biltrel — gritowthe Valadas, ati- rando-e para a frente Mas, Vasconcelos aguentou-o pelo braso. —"}é testa, Homen! Fevse enrto silencio =S'Que chatos que vocts a0 — enfadow-se Américo. — Sera pare ito, o melhor. — eomegou Vascon- cls, as ealotse sob 0 olhar duro de Joaquin Amézico. ‘Onque ele queria cra velos engalinhadoe & 0 Silva bem esmurrado. "0 secretin extava fio scabrunhado que = disse em vor TERRA MoRTA, 2 Carlos Valadas sis para a veranda, deixando a porta stents «romegnu 8 andar eam lado pars ste br fanio, “Siva tsp sempre que pasa dtrnte da Dov, de tos How boos das clas atrando pers En Wages pesos, oo curvdo, chu combo Ae ars fea aoviaractribe 9 danas abewo, «Garde, De Cevgado ste moss, Siva pune win vale Ga er. {Enc perils « etenlero a Amiicn “Pama pago, Ni feho al todo o dao Rasgue iter Sivas” Vo magn quando que. © setts pegow so boné, encainhonsspart a porta gor va paso quay porque no qocriacacn Eire com Valdas, deopedivee em gers Mas’ sh ‘mis he correspon, “Yaadas voto cadre de, brags e acenden 0 ca- chimbo. Ainda eutram © ecririo Chas pelo ado. Detrugido na jane, Vasconcelos vivo oobi a fon a0 Indo de moleyee que vara o mpi “A lz cemetaa for ene os drvoes do lngo du Administra © detp Fecca srdy ds est dp Site. Ester to ‘shorn, com Solio sertos pare nis; segindo Siva com sine ougie goe mio ones Ames camo, “S Ghfamba! Que ¢ que eta 2 ver? ARI ex Ges vottmndogesobessindo, — No estoy aver sai O ae 6? “Amerco fl & nein espiou » noite negra sera so longe pelo carta das fogiera da. senate dor cpioe Tapas, junto cade, no alto ta powurto, ONG gaia gue aca ua bicha""” dive Vaxon- colo eatrgando at lon, Paele te bol feb othe do bmpeto Sperha a Janela. Nao se pode com tanta bicharad = 6 Vatadas, foi pena... “ comesou Vasconcelos TDeixate disso carton Ames. — Ea bem cestaya a ver 0 qve quetias, vellaco,.. —e sia alto, ya Imeando © ombro de. Vasconcelos. volandase’ para Valacas: "ste 29 o nia tea porque mio pode ‘Valadas ardeu em corisidade ae casTRo SonowENHO <0 que howve? Brigaram? Américo sora, ocista, para o Vasconcelos, encabar fado, a cara a afoguear sel. vo ' Desembucher, eos diabos! — explodiu Vatada. Antoni, conta I ito, men velhor sso praca América Td eats tu, i Mas Vatconclos conto quest passarn entre att ‘companheira, uma negra que comprata ao pal por. um ‘obertor © uma quinda de sal eo secreciio, Ble andes pela regio, a recensear ne populagies, ¢ 0 Sita aio’ largava com recados e presents que tla develvaa; ¢ ot negros a espiclos ea rirea de troge, plherando do beanco ‘Que nein sabia respetar a amiga de colege Valadss bufava de indignagto, Levantava-se, andava de um lado para o osteo, dando os breron, — Et partiothe a cara, ent frente dos negros — Deron dle. 'Esmutrava-o todo! todo! Porealhion = E sesticalava desordenadamente, os olhos em brasa Por Silo! — Mas nfo Jevou a methor — disse Vasconcelos, — Fo presiso que una negra the dsssse se no the vor sont de se meter com raparga de wm branes ~"Eemurraviteo'fortnhal —— gritaya,Vatadas, ot bagos paras Heute, oe persigots a saltarelterts tee com os canto cele Se eaptns = 0 yo fot tho ordinaio — adiantou Vasconcelos sys ae Ihe mando um colar de misengns pee os ‘Jo me dizer nada. Mas dace me tale, ope ane Snegue E nem queiras ster, ix vendo fim do hustle: Fee dirsto ae ouvin das boas. Old se owe! AZ oes A fagucia, 4 dizer que era mentia, Mas quande he ie com ae missngas is ventas, nen ta, o Saker * Flog manto que atm wm cordeito. Bu devia er tine “ partdo's cata, mas andava he furras com o adnveeader 0 guj ine aprovetar gure me tamer no serie Ghlowse, Sabia que extava a ment, gue Eek von- fade de lazer tudo quatto aeabava de dacs. ‘e mutes may ‘TERRA. morta Be fas a verdade & que se agachara ao levantar a vor part 0. sceretirio, que de proato 0 amessara com 0 case 62 Ainheivo dog selos. “Para malandra, malandro e meio” 7 tisera Silva. E ale encohera-ie, fervendo eo ra E andara tbda a noite as vollas na varende dy sua casa, sonhanco vingangas ferozes. A negra teve que 0 if basa € arrasti-to para a cama.” B fara wm souhe cho de pes fadelos, 0 Silva a exibit © documento em que le con fessava ter desviado dinheiro do’ Bad, gasto em see priprio proveto, acxsandovo emt frente de tos de ladrS0 © menirouo, a querer aprovetac-e de intriges de ogre ‘para'o achicallar, a dle, funcionio hepesto ¢ amigo dos seus camaradas, dele mesma Vasconcelos, t quest aoe Drestarao diaheiro que falara noe cofves do Est, te ado para @ jogating xo para que o administrador 0 aio retesse na cada... Péra mn nite cervivel, que Anton de-Vasconcelos ndo quer Jembrar, mas que Ihe ecaha de 6 destacar do fundo' da memory vara © brutal, Sea 85 faces afogueatas, 2 cabera 9 ealdar, Levante, abriu a janelé e resprou fondo oar da nite, “halandcol ‘walandro!" — dia si mesmo, relvoso ianpotete — Gajos desss, 6 a chieote! — vocteraya Valadas. Que respeito nos podem ter esses selvaens quando ‘YEem coisas dessas? 8 por estas que hoje se teem negro voltaremse contra os brancos. Ganda eur vim para ch hem levantavam os olhos. Agora da que se vont EE 3 ‘qealguer dia correm-aos & porrada, A aim, nunea! que 3 i Thee trincava 0 coraghol Amévco soltow uma gargaliada, Validas’ fois do cabo ~ fo que te digo — berrava, de brago estendido, , 7 : ppunho fechato, a vibrar,colérico —trincava-os ¢ tales? fodos! Mas eaiu em i, passou a milo pelo cabelo der ‘srenhado, deu umm jeto a0 pescogo. — Eats todo mudao rematou corn desalento; © passow-se para a varanda, ‘Vasconcelos, ja clo, fechou jane ¢ fol sentar-ee CASTRO soRoMENHIO ag Exo farto dito... — dase e. — Logo que cheque s transferénla, nem oli pare tds, Ja of te 1 cinco anos endo tenho cheta, Raios paral s ay smaatOdee nds estas faros. Mas noe outros sites £ gee couse dine Vales, com tm gee J to entendemos aguela gente’ Rheonist nets Pas’ im hon a alco ne te outro avisar-noa que nos punéeeer tS Policia. Agente ja nem sabia ‘Raspe-ne pera cy porque 0o dessas cous. "Una pore,” Nise mas ttas para «polite, ‘spre fala no. govern ¢ ‘Mo pode ser brigade a concordat com ado ge aoe Oe Hai os ois ig MB4.2 Bene nlo ot pode despeper, él que eaté a {amie —dinse Vasconceon © S=PREN €1 = Qual fama Nis me om "uma quanitdade de ne. écios. A mina gente s6 queria ver o fue nate ‘malas. E. quando souberam que et ndo sta dee, a pt {aram de raival Tesho um Uo, velho e mau qe en {Keccam saber, que até pos em dividn que cutieene wee Rien a: gangathadas, Vatadas acrescentou rane? teditam que ninguéa vena dee ‘Africas, ‘amo des dicen, sim trazer fort, Nao fase cafe img do que seiam estas teres.” Bes dlaem et hes ‘Ase a6 sto vim tices soldaos eos tends Mus nfo 16 na Provincia, mesmo em Labs egy. ‘TERRA MoRrA ” Tudo iano & miséra — disse Vasconcelos. — Na minha terra @ mesma coun, 1a" ve © Brasil. E ha i tpos que volars Eu vi mito chgarem ao Betel dine Aid. rico. — Aguilo nem pares gente!” Ganda eae vam no Rio on am Santon, pove tae goa Yenudovos com aa fatilas Ie ta terra ¢ asuees" eae Gerda ue ara fone ds pean "SS es et Syarapau, Ficevamn pasmados, com ee sis de‘chie Te ‘iar para toe chamavam aos gros aes es tro. tn den de foe de wa ee gue sia ler.” Faria pens vélos. “O mea pote desea homens, sy Fame i cm t8da a parte — intervio Vaade, Galt yf em Lisa um fomem, a ca un sca ae ado no puscio da rue'a coer de una tg 2S, fn uma deste fomes que nem voces quetem kes g.glhava @ volta com rancor'e mda gee Bere bea Ault fore erie! Nae i hace: cer dese vo. A gets gue eu vi no Brasil — dite Amico uit ied nad, 23a om, oe nla I de tds dos ets ave Era path ests tere que cu gostava de quit dase Vasconcelor, Tuleas que agtle€ alum paraiso, = Setore arf meer do gue = Fade titers que sou del: dine: Améxicn, Seino, se falas pave st mest, ap cao dena ee sien. Tau? — pergimtou Vasconctlon, gee extava a Tutt “cadena de Iona, ja esquecido da sen refertacia ao Bras, aver Valen‘ pst ne et 8 castro sodmENtto rs fazer uma paciznin pas Sth a sar com © Brasil Wd sorrindo. -E voltando-ve para Joaquin América: ~~ Del Save esiar por chy iso. teria de futero,, Aqui € que hike ser o nosso’ Brasil. “Quem fer aguilo ends tem tina para fazer ito ‘Ansrieo ence o# ombros, 4 béca_asrepankaa ‘sum sorriso de desdém. Era sempre @ meatne historia: os portuguese fieera 0 Bras PinGica tu — dase Vasconcelos — j6 que gostas tanto dist. “—Gesto, sim; mas ao se trata de goss, a vida & se manda, Quem é que o mandoy mete ein politica, Mhais a mis nim terra estrangeira? Ei vim parc por: «que no arranjel vidn na sinha terra," Hato € portugues, cs dios! he seri fiquem vocks sabendo. Ow ulges fue fol por deggostor de fainil que en vim para od EE porate a mina gente teat uns pelago de terra, fodos jiigem que se. pode viver disso. Era bom, era, thas J teeny. Ns ron ot ido a apr at Fapaze e olka que tim pequeno laviador com tantos fe inde € to pobre como um cnador. Com muito eld com tm pedago de bron, aie € que voce jugatn iyo jlgo mada'—" dose Vasconcelos cog a dex culparie, * Pe Pois foi mesmo por its gue eu lxguei da tre. Mao ato quis it para 0° Braai, ive um Go que_andou por casts terran c até eve que fugir de um patsdo, que ‘hao The pagou o ajustada e ainda Ine queria dar portadsy ‘quando se fol quetear & pole diseremihe. que fae ttle pact sun era gue € que voces lash? assim que tes nos trtam. Ao menos aqu estou em terra portuguesa. “Isto € nosso, caramba! Amina tetra que tunes mais volo SN Valdares levantoae, exctado, foi de_um lado 0 ‘outro do quarto, em grandes passadas; depois, prow em frente do Américo, paso as clgae e bate o cachimibo nt st da mo © acrescento — disse Valadas , TERRA MORTA 19 = Os meu vehotes jé moreerm, as sapiens que fiquem cow ag teas. O metas do rendments wee ‘Rab contribugéese na ganna das Cxénioe "Ne tepe outa “Senhora tnt se unealhavan wee ee { agora. Ola, se nko fase ct ana as toe ine iis ears eh vara que fcon coms Cae Bh, tebentavam de fore. Mas a's Atnerice wom aor han lugar em S. Paulo, nfo € S- Paulo que me teehee tees saris em pottee... Raion te arta Byers que? O que Egte tw queras ser? Minato: ‘Valdas sotto ma. gergslnad- Mademos de conversa — props. Joaquim Ami eo, carraeudo. — Tw nig preebes mada Geka coat Goes jeans — "Ne quero pereeber — interrompen Vaeds. = Ningats govern. cm a polis, “Ee ch io eu st, "Bnguaaio tiver de comet pare ni para a pe from eatotmg nes tins pars o resto” Mas fiquem volSs ssbendo que se passe fore ater cape ie Soeet Betas Bravo! — gute Vasconcelos A barvga € sagrada, meninos... — disse Vatdas fits E outro tom: =~ Bis bem se que voces die gee into é vida de poco, Quero i saber se €ou nde ©. Cha tm tra da sua vidas Astnt mance. inguém eee ade s — © homem slo vive 28 para comer — discordon 17 ‘Vasconcelos.’ — Hi problemas, tuias, couse [Bois coma vocds esses problemas e essis cous f deine o cesto para mim... Ora, ora: Vasconcelos ‘Tu tens cada uma. A gene tem’ € que acetar da somo ela €, 0 reito eo historias — isso & que tu te enganae — interveio Amético, = Os homens & que fain a vida Convers. dizer, Conversa: fads, como te costuims » CASTRO SOROMENHO Desintressado, Amrco dew ans ombros « afastowse para o lado da jancin. Pérse a tamborilar'na videage, fom @ albar med aa noite. Valadas ofhou pare 0 relogio e dew um sito para fora da cada Daas horas! Caramba, como 9 tempo passal Va- ‘mos embora, Antonio, América acompanno-s 3 yaranda- Angie cana fechada, som uma estrel, himnide e quente. Para le da Jur do candeeio, projetada através da ports, nfo se via sm palm. "Noite boa para os tees — disse Valadas, acen- endo uma lanterna de mio. # dp esior e eae que “eles gostam. Agora sida lm perto do Posto. Ja ae fou fete sma tentla go pe do Ho. Amina iuler fou cela de ido, ative que Ihe atvanjer tances ara at pons ‘A vor perdewse na noite. Américo dew volo & cas «em frente da corinha, nos fandos Go quia, chamnou Plo cvado, O pret, que extiva deitado Indo do fog, {cordou sobressatado, mas Feconbecendo-ine & Yor posse fe pé mum sll, MA rpariga jf veo? 5a sre ea, pat, we rico acende sn cigar, sito os patios yo a sfataremse na cota © entton ear ese Batnou a lar do andeciro € afomdou-se numa cues de lana.” ‘Estava aboreeida oes o que se passara a ogo ercom 49 attedes groweiras de Valadal, Ande Gaba os cuvidos as suas alaveass — "O que € que tu querias Ser? Minatro.--" "Estgpidat” -— sae nice denes Ie, logo, dea de ombrcs, "Ble aio. pode compreender, celiado, =. pensou ‘Quando se encontiavs 36 « deiocupsdo, o seu esi ty ete sinatra Bra donde ark ier enirado na revolugzo de Sto. Paulo contra’a Diz ‘due, Mas o Bras nao'ne sta do settee seta que TERRA 4oRTA a 6 seu destino all teria de se compre, Tia ceo certo 6 se regres 2 Esse pu qu ert conn + aus pr Me inde ole Ievarameno Ge ste alice enatots pars terra braleta, "Crescan mum fasende de cafes top allo pels, onde o pai fora Sesbulhador ¢ aitern"ey ‘ayatal, A tite morvr the pours tempo pels de che stem d fazenta, 'D. Ana Bandera, mullet do footy Sue viviaralada de egostos coma! vida que 0 marie Tovar, senpre a camino da cidade, onde tinke amente im casa posta e- automével, chara al 0. pequego, "Tou fazendo caridade pee tivar a aliba desc Uodo* = ia D. Ana amigas que de longe ton lenge cia a feat. Ei no i cidade, no ques fee pra o mein ar “deste sa-vergonha, tlagivese fs oragio, quel pequeno fora ben qe he et tm cast. "Fol mesmo Nossa Senora que andes o gut conslavese D- Ana. Sent guc'Gafa alo paroto ommo una strona 20 merida, Mat 0 coroneJoxd Dane tetra nunca Ihe dssere nada econo ee fio do cr pataz nto exstisne, emora ovis a ctrandar ha ase- {Erande,vestdo como fio de rico spaparcado pels es pat "Acostumaraie nfo Ihe pergter nad achars End tem, porqie no era ous qucnas e feusyue. For um nag, er sabido que De Anata ta #608 vida na eis, amante oe grandes gator do. Ga a farenia que ela hedsra de sous pal © de sara ‘nando TJeaguim Amrco andava pelos dose anos quando © covoel morren'e 2 vida, depois’ de cbrignda eet as tras para pagar ae dvides gue dle dear no que lhe {Gio melhor ch herancs, se maou para Suo Pau pars ‘iver ta conpnhin dena oO pai de Jong ft fata com o.nove fasendiro achou gue era “grandee tale" D. “Ana leverdbeo ios "A ulate cont quem 30 Srigra epds a morte da mer, nto gosare do ryan, Dusan a farenia cen sdades'do pay €e quis a 2 lembrava por casa das sunrise’ Ie der © os mus tralos cont que martrizot asia mie.” SO para a miata aeons CASTRO soRonENHO fandava de beigo doce, sempre manso megs como ex: shorro de amber as ros do dono. Exe um brutsmontce, sue {sso que o pattio the confasse, "Tudo tae ete ia A fazends cratic saprado, melhor defendlde Se eae E home de" omlror dietog ap sot de lanasio era cous que de nto podia ver sem ze ence lerizar, 0 ddinheiro do patrdo tisha: que ter tay eeioe tratalhadroes. Odiado por todos 'e Comido, por atta “Estes portigas quando sto honrados,ningube thee oa 4 palma” —'eitenciara 9 coronel Bande so referee 30 50 eapatas" Cedo sun fanaa torn eaheeee oe salvas de tralsitadores nos elogig don tasenseies ‘A chegada & cidade fora um destembraments: para, Joagui Atco." Mas a vida na cau dh nd ae Brotetora‘cedo comegou a ser inferno, Nise pee juve D. ‘Ans, com seus at chormes © cacheens arts ¢ seus laments rivowos, nas grandes holies de ipeenia ot 0 marido ter gaso com a antinte ove dithero sen fo mes, © mclhor que papal denou. Por nade nada comeim 2 inple com Americ, sempre oid de azedues, ¢'wn dia disethe aon grites que 6 tine pos ‘aridade, “por conta dos peeados dive desgracade™ ADE rico chore reiva feve saudates da feed, hey menino de escolt © moleque das duas lems, “Arai feat sen na at nde ce male voltou a casa. "Vagueou pear runs; passos fore, dormiu ao Deus-daré, mas no tornau a fer D. ‘ne 6 de pensar nein ficava nervosa, ae mona einen, ©-rasto ent fogo, a béca chea de palavrges, ‘B cea come Sse The ouvisae as mas palavtas:' “TE fcands bese rolegue? “Té pensando tai banca doutor ou gut? Cone fe avis depress na lje, menino. Blalandro' nfo qucre BA minha casa". Aguila fora pior que ses eaboleteatenn E tudo pore estava # etudar no'seu quarto, nos fare ‘TERRA MORTA onda cass lo corer de pronto ao chamado ds via, ‘qse quando no sstava a rezarsodando em poss sea: toto de cé para i no coredor, de Fossils non, oe pra a grr com too mundo. ‘Acverdadetra via de Jouitn Amésie coinegou as fam dean Sule Vendes ory og det ‘ografin/apendie de tpdgrafo ¢ por ti, lnstpits Jota YO" Reha goe on fats astra es 9 Imalogro ds revolugios "No encontraram nique todo © pessoal tia entrado na revolugéo, uns etna pesos gutfos andavan a monte dois Hatin caida a te Fuonos, or Fc j ra a rua 08 moves, Taran tiguias de catever fasta auto de fea ‘ote, eseaqueraram mageitas de compor, martelaram rotate, lgeon de rave por 0 no podeten fase ca Tis dos tpdgrafos «orate, Amsco andou exon ido por aque ali, protegido pelos camaracas trast, ee os que tnkam pegado em armas “conta © Drei" ‘Foram on camara que the embrace cio, porque le, menino felt omen sob 6 sol brasil, som pense que 0 fxs, que sea pla no er eek ferralonde aprendera a falar © vive, mae outa, disco: ‘hecida, que fcava noi continent, © que nesta ego Spree ond sts pe Senn de Si pour Se ao. Seu nome estava fichado na pola e a gar orig &e Carangiroeachin de svn oy plcay fascia SES: tio peyando eaves ck estrangcios que. elo comends nosso Plo e se metenda ent valao" die por tia‘ pare, “Ble nip sais para gad in, com 00 ca nos. treneados, procerado ean “revelucondrio.perigo- fo", quando em verdade nfo fora mais que simples mike as con acs dn nor Poon etrangeiros ant-fasciza eran considerados revo isos. perigoss...Pelor amines Ge legaade, 0s Camaradaslevaramno gor age e ale stabow por sen. Contrar fa Bala; onde the deans fuga mum argue ue se fer de runo a Arica. Despmbrenn no Lob, sm RRR VARY ‘ASTRO SOROMENHO ‘aber o que fazer & vide sem dno nem amigip. ‘Tic Shatne dado ua carta de seromendalo pars tin coe srercunte de Nove Listen mas e idade fice 26 ae ato, muito fonge,e a passagam de como ee cars, {Eh ou na pequeno pot, 2 prcurs de tutor mas todos Ihe falar na grande ele que 6 comico ravescare 1 fake de protteio do. Govérno 40 golano, som eee Benekro, ut 96 Banco de frac capitals augue @ Cale, do peso" do. impostos yor ror de quads que pusa ‘iva lamentes i bc dan colonoe, Se i Tos dot ieee andava pr frente” dseaiam noe betes Evian exemplon do que se passava nas cobs be tas, em franco progress, com grandes cides moder ‘as, fetras edintelro do Estado para ca naionaly gue qui gessem colonia, protio. de tde capes ¢ 3 eros de que nto sam govern com leis trans ganues pore 0 cofres dos eolonon.“Agullo sim, € que ¢ colores = semainyun. TE ficvarn mala aston, dearete sotstas, Amico ouvin-os «aes qc nade pode prar dessa gente stargarada seat Cperenas ¢ lope fa sn revola. "Os colonossndavi tencrosor Se cfentes do eri policosiminatatve que Metebpae ‘puoi as colonise dee governren coos seus edt Js recurs mas segava ics mesmo topo Theres possidades de desenwovinento. “A ‘ta nfo me, Cmadrasta” —~ sim oe colons. E ates alate donarkn ‘Angola rumando. para © Congo Baga, Uno Su-Aircana c-coliian frantess, “Amtricn tenesen Bensar em ir ald uma dares cole extangees® De Hanvihe que em Ponta Negra havie talus fart toca 4 gente, an Ctange ‘amber tas lo env lenge ee tsfava fem recursos, devendo & pensio destaccicse das Tovpas de veatir para on gates dria, Tol endo que o dono a peasto unde se heaplars 0 seacionon com ocd, tinisrador de Cireuscrgto Gregorio Antes, es of tava de pasagem para Lanna, No couviio se ul dae ‘Arico gation a sznpatia do ‘velo clonal, que asset s'Vida'acontar histriag dos Temps ds Osipage 2 SPE ACESS ‘TERRA MORTA cf cobrir_a terra angolana, que éle amava ‘como se ‘esse isco, de heeéis. "América falave'ne do Brae © do seu povo em lita por tna democtaca. progrenien Atioes entusinsmavarse 4 cata paseo, ilerfompens excimando: — “Grande tert, sim senior! E fomos rds, portuguests, que fizemos aquilo”. "Mes nfo. sabia (9 que era democracia progressiv, julgava tratar-se a ‘ingles ow americana. “Ot ingleses foram sempre det ‘ocratas. O Brasil faz bem em thes seguit © exenplo, fem esquecer,esté claro, o que nos deve". —~ dina ee, onvieto, com ar grave.” Amsco sorta vim indulgenes! e falava.he dos homens de todo 0 mundo que forsavam © powo brasileiro. “Pos, sim, dsvido, mas nos fomos ot rimeros” — reirucavasie adainistador, “on nes sos" — acrescentavaAmésioo, ‘Mas Gregério Antunes forcia 9 nase, meneara a eabega, puna-the usa mio no ‘mbro ¢ afrinava: — “No, mew amigo. O seahor nko gonhece negros. Agora € que os vai conser © ver, que saga que nfo presta. Nem para cavar tem jelto!” BE ppenlanse a cantar, horas 9 fo, histécas de noun, dessas ‘eviangas grandes” que 58 devin ser tataday dando thes “plo. com uma mio e chicote com a outta”. Amétiea spantaya-se com o que ouvia e chegow a. juigar agucle Fhomem umm monsto. “Mas quando ele se pinka afar ‘ng suther enum filho malato que ti estwdar em Tishoa, a voz tornavase the brands, em satdonts evoen ‘es, eno poueas vezey of olor se Ihe marejava ‘Una noite, na varanda’ da. pensio, abera, sabre 0 tar, com uma fsa vermelha 20 lange, 0 cu helo de ex Urclas ¢ 8 tera a exalar calor hime, Aasircg expin = sa stuaglo a0 administrador, falouthe francamente soma Se deve falar a homem rude e sentimental Annes Fig € pilherion com a “*porearia da politea que estragave a vida de omen” dando-he plas no cmv de — “Simpatisi consigo, sabe? Ey gosto da genie nova que sabe ouvir os velhos, que quer spreader, © 0 senior Elum desses. Assim & que é. Or vellos ja viveram mut, aprenderam com a vida, que & 2 grande eacols, Tique a. RET % ‘ASTRO SOROMENHO bend, amigo Amético, 2 o que the digo: uma grande cole. ‘Pots conte comigo. "Vamos para Luanda € pe ma cousa se hicde arranjar”. Pelt mua milo Annee eteou para o Quadro Adatinistrativo, como apivent? te terino, “Antunes tratara.de tudo, responsailsoncae pela eteega de documentos que’ Amézico maria vir ao Bee sil, ¢ empresiarache dinheiro para ir-pere Camaacloy Ti ‘os confins da Colénie, com ronteres para 6 Coney Belg. “Va tratar da sua vida © no me agradéga sods = iseraste Gregério Antunes ‘Tudo féra fell para @ administrador, porque i Gor weno andava a reerutar pessoal subalterno pura serie ferinamente nes CireunsergGes do serio. "Os fonconas sos interines no tinham dreto a passegens nea een 4s, erates descontada no ordenado'o tetepo de doen, ¢ getlair fala, e nso contavam para a reforina. Certo 8 tinham ordenado, que pare potco aie dava que fore omer, © a permanente amesga de serem atiradon para fora do servigo a0 ainis pequeno desise:& menor fa de respeito ans superiores” ‘has Joaquim Amitico acct tara o' lugar com amas 88 mos, porque indo. the esos ¢ 0 cango sb the servtiatranatriameate No ‘queria fazer vida na Colénia.” © Brasil estava sempre no feu penseimento. ‘Mas quando voltaia a Sto Paulo? Je fe tinh passado tr8s anos de exilo ¢ gle contnuava’ interrogar-se: Quando? quando?.-. Os amigos do ostro lado do Atléntico aconsehavanvag a esperar,’ Ninguse sabia quando a noite fascsta terminaris, mes os hosts livres fo desanimavam, Infavam © softam, 0 seoedo ‘stave a agitarse eos homens que nko quetiem sete fyavos caminhavam na noite, 4" paso. certo, chee le Sti @ de esperanga.-Esses tes anos de austria tore taram doentia « sua savdade pelo Brasil Nao we adap tava a vida colonial e era considerado meu fenetoniely sem pulso para os negros..O- administrador Antunes, ‘que stm ano depois de o ter mstida nos servgds aden trativos fra transferido para Camanilo, admmoeston, Hie fas veres! — “Isto nfo G0 Brasil, enhor aspirants, age ‘TERRA Mora ” o.negto € negro, 36 negro, nada mais! Gente mote nfo seve, para ata vide Américo sorriase’ aquela “gente mole” que o admic sstrador dizia a cada passe, referindo-e aos funelonstiog qe’ no. sabiam, ow mo quer, arancer poste oe Negro que néo tinha com que a pagar, empregando todos 0s procesos, desde a prisso de atts miele aos catigoe corporais e cada ‘Estamos aqui pera cobrar impostos — iia, se- vero, o administrador ~~ porque se > impéto slo sata a Colina no progr; e'née, 0 senkor tambien, no tee to mda ge dear ci" Pee sear apa EE Gregorio Antunes afastavese,cheo de st mesmo. Américo seguiao com os ollie, dava aos ombros € tor. ia malicsaimente, CAPITULO I © sol sbriv-se no alto da encosta, derrmou-se ma ovoagio « ficou brihar, temelusind, no Tendo do Sale onde corte 0 to. CO" Gpsio que ‘veio submituir a sentinela da noite, pagan a fogucrs, regou e varreuo lag e abriu as por. {is a Administrato, comesando ogo 8 fazer 8 Hinpers 9 desompor ape qo oar, ae jm grupo de pretos, guiado por tam capita de’ chi- ‘ote de etvalo-narizho punto desembocee no largo, f patou em frente da Adutnstrcto. "Eavpertigado ga St farda de cotim-sal-e-pimenta, cam o cotie vermello posto de lado, Gpaio velo & veranda, corrda & tua 8 volta do edificio da Adsinistrasin, sou, pars os presos tm ‘por tum, contando-oe com os" dedos, marcouthes & tarefa do dia e dew a cada wn uma ena, — Servigo do Govémo! — gritures 0 epaio, Logo, o pita, de pano amarslo aos quadin, cami fol as ricas encarnadas © azul, ¢ cofid no alto da cara. Dinha, fez estalar 0 chicote o'r, afirou um prito. sos esos « obrigou-os a seguirem a sun rente." ‘Yoram ea. Pinar stris do quintl da resdéncia do admibistrador, A volta de sm bartacio chefo de sacos com {ube pelne nico Bra as rages dos tabalhadores ‘As casas dos foneiondria, brancas de cal ¢cobertas 4e sinc, sombreadas por varandas coridas,cindaestsvam ‘TERRA MORTA fecadas, Mas j& 0 pessoal doméstco andava de unt ‘ud para‘o outro nos grandes quits, com « cosa ¢ 45 capoiras a0 fundo, deendidos do thao por weacntia ‘As portas des pequenss morass, uma agut eats além, a nia encont, davern para a estrada ens ¢ ct Sutras para o largo do tzrra ‘atid, com um pay de ban. tire ao meio, em frente de Adiinistagio, iaalals nem Barracto coberta de colmo, com tés porta e tine. je- nea para @ varanda. Una mangueira, carregada de fy tos verdes ¢ vermelins, davasombra’ sm banc onde, ‘tarde, os funcloniron’ se reuniam para eavaco. 'NO alto da encosta, vast, por entvesedcat as pa redes enegresdas da cade. E, atrds de drvores fe dss, dispersevemrae as pequense cease dos clon ¢ ‘SHES, cm a ane ts heres 9 tagudacen tls ‘dia, © on grandes telleros onde be abrigavam os ne ‘qe fndavain nos trabalhos publics uton reertados fede os servigs das minae de lames, Da paris 9 SBicho para’ o eeitero, um quilimetro acina © muta Slastao a ested, com tos tne detenderenny do toatagl c dos bios sclvagens. ‘Todas a8 note, eas fan ‘sivar 0 seu chore. junto desses mutos que fer tardavam os tldes onde eros e broncos erat) cater- des cm fugares completamecte separados, ‘Nav sees Galas os uivas mondtonos e tists vinham a4 ve ‘Do alto. da encosta, va-te o 0 serpeat no fund do vale, formas gargaita cn frente do lego de Adm hlatragio ¢ mais abaino, sob uma ponte. Pafe i doo, ‘mma encosta suave qu, longe, ganhave chy de pluice, faxergavamse. as casts dor comerianerodeadas de frvores de fruto. Era a poveapto-de-baixe, © baie co mercial de Camesilo Em como’ ae fose‘ctta btn am quildmetro e meio de diatncia das casa dos fume Giontio, indo pel extrada que contorna © wale © dea Jrrece mim curva, onde se crgue o' Pall, ora fog fea™ Dacer na outra encsta, a seguir & ponte sobre’ fo. amino longo, 6 pera passes © aufombveis, Oy ee tens que vivian na povougdo-desina, 0 taevo otic, ZS yao erg reenere ‘wn CASTRO SoROMENEO iniam a dircito pos cérego,patsavam o rio sobre pee dra, em der tines, calavan wa povearose fee, ‘meigp &"portn de foe de Mamuel Bante Ns powers merci 2 vide tmetnea a0 naicer do sands Horas don colons, mito vender ea ase, 4a heir,” France ernudo, Cont ech Ee fala octtarthe a care tonada pot secacte ae S01 african, uma cinta negra cm muitas voles anny aegras ¢ 0 files musts. somprade Alfredo Anscleto, a pagueisr por tale ¢ set sada, andando aoe sales sbbre tcbes stn come, shaplu amarrotado atirado para a nuca'e de chiles ne De tong, sem trar a Besta do canto de hice Bulag @_gritarthe com quanta Lorga tah, paegh Bernard ti devo de aides = {= Salm por =; En! cooprade!” Nio se vi enbora sem dizer deus 4 gente..." e ria alto, melendo tine nia nee das casas, que desciam att mele cane Nilo esperava resposta,encothia os onibros esrito, agave cinta punha-se a desompos soi nee ; Bales te pavtam, muther, queso apauhes ceaves vethasi — 8 pra no esta. Quando om colonce se junta para regressar {35% i povousio-descina's mulher do Smisefran ae Gireanscrgto jd estava no seu jardin, cadens Oe tree 9 gue feria todos os dias, hd dos anda "Tran sexo # Reradivel patta-tempo, deuie que chegure a Cane “D. Jovita gosta mais de flores que do mariie 7 cist a8 multas as dos colons, sempre te pas, sgvam em frente do jerdim, 0 nico da teres Saeaey escola improvstdn num vethobarrcdo que {Ste oe do Comardo Milter e, agora sera de arrecdagens Aish {inka carters nem quadro, eo meninos, todos muh fihos de colonos, senavanise ent eanstea'¢ ores ‘TpRRA MoRTA a frre, 0 proter ee» neti Jaine Sia qu se Prine se dea tne Sta ann Parse deo a tarpon an tg ce lm; pot eae inde maa A we de Fe cert nem cette Sn oe I in line aes Sa go oS Sy Seas Sung or let de ae Sane eat ee ore Se alan fan no Sande. — ree ae Le Sie embezerrou e nunca mais falou no caso. E Lr Fis Ts ages tre pve to, Hee ee ema, ce nee fee eee eens ee ee at LE, ane eel nen ean ae ofa cae lente eale ae Sot Sie i bee eee fea nim Dee, nei oe SS Sara Se Be Se atts oi ee nae en Sle a ee sree ee : Ee ee tay — tm de so Bids one tins Pans Soca om min ys oo _- = = Ur ™— am seer dee tenes co ie ea ae ero le mel Siraenee Sine Meade eae ter ers ee er eee oe CASTRO sonomeNno = aio xi, ator © cahoreane fei Mata vo fae on ete! IE wn neato ie Ena dy ope Tem, com. Drage esaengee SES rnhlt® € ty & cho — dissethe Cebit, tornou: ~~ Eh Kathoy ee © sipaio ave vier & veranda a Ada ‘ ge ge Feral, Sepia ls iio at SAE, E somo no nha nada dpa me ge ta ‘toro, batethe palmas e grioihes PR* MH 80 aeeaito tra toms Iontt $26 2 0 slo moven, te comesou a corer Salone da veraads, fcenda corm ig ome0OU ‘sos 10 cho atin coe 3 Eb Rattor torneo get, 10 2 voltou-se'parn te, fone «sotto cn ME POE, pont © focinho 20 cd = Eh moloque matsntrot & Nie tem matendso. Cho Ratz, © Sipaio e'CebolIargara, Ree: E 9 negrito Ratio tomow 2° Gheion Ge lgrinsy ‘is gargathadas, oa Sea oes TERRA “MORTA ‘momento, abio-se a porta da casa do adiisende ow hep afer 1. Tota, no sea roe az, com 98 cel sao, aio. pata fargo expr x exae, me Stem, sh of Joa Americ ena feces Ae anes Shama anugunde's Yor = Rate, enka ck Cotado do. Rel: — « fet Aiveia «ey ondlando-se on seu pes ain © Sao exendeuine 0 foc esontcenea thes mis —"Pobrerto;.. — die ela com vor lester, © scarishowe meas, dlrapando-se 0 Tbe tele aes 10 peko e or cation clon eat odes tier ss Stare oo sa Gebot, que eters expreitar & exquna da cen do secret, ceancarou oo olor part sacs mus it Be fo, 207: Porat — due fe, de nso pan wks, com mide D. Java's thease One i Roide... Colao de times peering... — dia lt rating tempo soe te palate ta po tHlo sacl." Baten, meu Scho, vot Eis ergo 0 fo ajestou ose, ation ocabelo para sxis com im movimento bus de eng © cones fark Que aiabo! munca ets aqui quando ¢precig disse 0 marid, de man modes VE i Soe aie, 18 teow on das 3 ies couse Que mesa Sa at brads ce D, Jovi foto qn, mito nerves, sracotean- so seat deseompo ult por as er aso als 40 Sr adidoe"™ Mas’ ngro gee ie eae Mein‘ repentes' ae descompostitn, {ic ss ‘te spent Spartan ce regio Annes deka ir gam wna plays; mas ficou Tafon. "Onie fe morde sc au lars ree ee RRA TER IOENE eo wera incoie maa worth i es E quando & mulber the trouxe o café, bebeu-o em silén- ico recolhew-se para tomar o café ando wvoltoa 4 ee ove de mi eatadura, janela ja nfo viu Dy Jon, o= = — Que é que tt tens, Gregério? — perguntou ela, © largo estara cheio de uegros, debaixo de forma, & Do eagede Sen ce site es SSE wes ae oo, & — Nada. No me masses. Jogo ‘os identificados, que os capitas iam condaei indo, sob i =e MoS tet tn aa 2 — Era bem melhor que tratasses da casa’ e te dei- aoe ‘€ mulheres ‘@ ‘contas com os impostos, éles ‘por nce Ea te aa ‘shny afct Goe mn r i SE ee an om ceva SRST Sere ee eas eee fei bender tied: mate = Saeed ainda Siegen State aan de Ee spo oim com 25 ngras — traoy eh, exetndo ‘escothera os mais fortes e ieveu-os @ D, fort ore ites ams SE Gin i ies Slee ee ‘sito @ chciro a catinga que trazes para cipaio, fazendo uma vox dura. do mum repelto para a varanda. E plate a anda, saco- ‘iNonca se mostra es dente aos ogres wo See: den Fagin in ti ce Sg eae oo _ Resce reieSes 4 Istura ‘dos inte jorais de Lisboa, chegasos Cases 2alo com guatro meits de velboo, © tvigeam te faa ‘Adininttraqao. seers me ~ 0, Valadse? — pergunton Amésco Feit ela do Panedrio tatar do rancho, Quer se ir emora ani 7 Ji? Desta ver tio aquace o lugar. © administra dor & que vai fcar admirado, ‘Du sien yO, "aministrs: ‘escaed do diabos, porque te munca mate Ss Sat "Anda preocipuo com a mulher, que fy tens E aquilo de ontem ieitows Eat tals Gun Sea Oil que vale mesmo a pena. Com tase yao melhor & nfo lige” Ee que ex tgp — Vat via? “ = Nio vis, patio, Juléo fetou . Vai buscar” o café, rapas. Quem te mandou cust do Sr. aministrdor?”” Voct-estd a presser de boferadas SE 6 falar, patria: B Julio, = Girt Naquele momento. D. Jovta apareceu a porta de Sn, THA rts, com ars mel ee on Delos, ficou-se a olhar para’ estrada, por onde vinham grupos de negros, em diregio ao argo.” Jongulmm Ame aii aa Si atid a ‘ASTRO SOROMENHO A porta da Adniistragio, 0 pio Aparo informou ‘de que a seretrioestva dsentes lee trocaram char ¢ sorrrem ‘Quando o administrador Gregério Antunes entrow na Administta, fardado de ano es cheirar 8 loko, ‘Vasconcson matraqueava a miguina de escrever © AME Feo brava 0 import aoe indigensss Da porea do sea {abinete, He atrotthes um "hom dia meus senhores, & $6 rand um quarto de hore € que pregentow pelo Se "pats doente, senor administrador — informon ‘Vasconests, indo & porta do sen gabinee “Ogun & que Ce tem? Ee logo hoje que faz falta — disse aborecd.E levantando a or: =O senor ‘Aiévco, mando shamar coe contatedor. Eo senior telefone para o.Cinngo e pergunte fas fase chefe porgue E'gue ainda no mandon 6 dinheiro do impisto.pre- ‘Gubestar seapre tlembrar a mesma cout E depois fag tne arn Usa por cain dn volts pam “Vasconcelos in para o tlefone quando le o reteve “Ein uns negro que preci de ser tratados, ‘Tome a chave da fermaciae despache-os depress, que hi rato que fer Crbgrio Antunes ps ocapacte, lravesoa a sere- tarine dirigl-se para © ao dz povengto, onde ve estava oostrursa sa utara rsidénin. Or pirates sida 9 oxniram gitar umn order ao pal. TO Spo hoje vam asanhado. — alse Vascon- colon, que nko conseguia Haar com © Cuango, mais de Sluentonqllmetros no caminho pra Malan. me cliar 9 Azo nio ert observ Amis. Te naa inventon tate telefone precieara. que the deen corte on eabsjat 6 ign quando ilo precio Was ao cabo de cia hora, consegwin # lgagio’¢ ‘ero ita por ita o recado do aiministrdor. ‘Quando Powe o assertive para cima Ge trim car, SRE te nee ong eter ‘TERRA woRrA, extemiado, Na yaranda, Joaquim Amétio prosseuia & Sham tos Hadigenas ctrtados para. trabellos de Companhia de Diamantes do Nordede Gps, fata cnc hens. © psi que on tina contado na véxpera, X ait ¢ nto der pela ft, ars muito oe olhon ficou ataran fale Noss saprente = Onde doe exo os homens? Dormia do, soso aspirate = Onde € gue ecto €0 gu eu quero saber = Vana ston, nossosss Nao vai nada!’ Peasic a dormir deixateoe fur sin, Go que “No fon ato [esse moment, apareces o administrador © parou, com un po degre a varand. A Ragiram cinco homean dos contratados = Qin tome conta den gente? = G'Ghaio Coivte S Aparat “geo 6 sdminstrador. E logo que o ostrocigso aparece, vindo a corre das traceras de ‘Adiinistrageo, ainda a lnipar aoe alge da {etdets mloe sje ce pro, Gitgone Antanas grt = Onde & que vod ands, seu burro? Cingienta alnaicadas no Caniveteyouviste? "TA Testes cacorres howe aprender a fazer servigo, —E voltando-se pa 6 pane reeomendnthe: ~ Siaade prender are her teas. que fagram, Se no_ os encontfarean tage 3 ‘uleres ovsoba.” Que eambada! On contratadon pars ® Companhia de Diamante do Nordet, que ali ageardavam una leva de tratlhadore 0 Pont do Latalo pare seguir para os tas, form ‘apinar a estrada, vigadon de pero eloe copay jars fo ganharem or cmines cruados das fret, Se fe costa estonder dos brancos © do cpaos. oe RECN NEMA = ‘CASTRO soROMENHO 0 stiministrador no qutrin ver negros de corpo a0 she le rar ood ee foguetras do acampamento, vltando-se em sadades pa ARs par amir gue ey saa teas ex experarem ose regtesso, a0 cao den ano de tratatho dare ous mas. Antunes sabia que « sandade arrasta 6 ne- ro pars o passalo, covids-o'fagir nova vila que ne impose the detagrada. Ble gers negros so ste dudes, a viverem frmes no presente, para nlo wre & tstranhar 9 futuro. ‘A tarde, 0 cheis de pésto Valadesentrou na Ada pigs ctrl, Anti ote, ue faluvta, tm envelope com @ dinero que Silva Ibe tat Alara momentos nies "Caramel Estée sto! Hoje pagns a cervejisha = disse Valades,dando-ihe ema palmads nas costes, = Eo tno? «Ei cat, doante ~ informou Vatconsos, pscan- dio o aon Een ts lnrgaram wr = Precsg de falar a9 atminisrador, Onde ext? — Nas obvas novas. ‘Se queres vail porque dle Ji no wots as Valudas nfo foi. J& tnha desistido de cegressar se Pésto,do Cello no di. deguinte "©: Pancdrio tem lua cerveja que & uma wara- vilbal — dite flee dew etlo Sn & gus, J set que enquanto hover utves do eas de ef. brincou Vasconcelos Vou depois de amanha. A patron anda adoen- tada, ‘Teno de ir sem falta Mas Carlos Valadas 6 regressou no Cuilo cto dias Aepois cAPEruLo mL Um canto arrastado @ mondtono veio de longe, tra- ido peas brisa da madrugada da plaice, ¢ pairos aon ‘gado pelo exo, sbbve a vila-de Camaxilo, O cipal que ‘tava acocorao em frente da fogueira, de guaréa 2 Ad. Iministragio, vltou a cabesa para ae band da panice © ‘couse, enlevado, a ouvir‘ musica triste que tinha dor ‘ermos, "Bram os negros das fenzalas que marthavary, 2 ‘amino da vila, com eargas de cra do tostes& eaar ar suas velhas cangSer de mercadores crrantes © ‘canto tornouse harmoaiosy e mais triste, quando 4 caravana comesou a descr a enconta, no camizho lng ara 2 povougio-de-baixo, O cipaio Cala extendeno Descogo © ficou, de olhos semi-cerradss, escatando. in spc iluminos the 0 cardo duzo, todo vieado, cow grant des olhos testes e mortigos de’ furndor de. tama. 'E fomegou a cantts Inixiah, num lamento, acompanhando 4 eantiga que via dos longes.” rw unt eanggo da sat terra, que muitas vezes eantara quando, verguo. a0 peso dda carga de bolas e mantas de borrach, vitha da ales, ‘negociar com or brancos de Canes [esse tempo, Camalo era uma grande terra, o ceatro comercial mais importante de tda'a Lunda, com ms de singienta lojas e uma entena de comercintesbrancea FE as terras ab redor © por serties dentro, to. Chl, Loremo, Enbalo e outas de que 26 af velhos 9 Ienbrat « ‘CASTRO SOROMENHO, ram em grande niimero ag fitoriascoferciis dos bran os, milatos © negros ammbaguistes, aviados das grandes casts comerciis de Malange © “Tenpos de for: tuna, em que os negros das senealas tinham todos 0s ‘panos que quevizm, Montes de fioe de missanges, pipoo de aguatdente © latinhas de pélvora., Os brancos bebiam cchampanhe e jogavam forte'ao bacird, Eos sobay fa" iam batuques que daravam quiuse diss ¢ quinze neites, fmbebedando-ee com vinko tte misturado com gua aga” farada e aguardente de baat doce, fase Toi 9 tempo fem que & borracha walla ouro de lei ¢ os brancos coricin para o Leste com as suas pacotilias, pagando impostos 202 Solas para poderem negociar com os seus fuhas ¢ trant= farem por suas terras eruzadas de trilhos.” Era o tempo de Brar Viceste¢ do seu bando de quimbundos armas que iam até aos confi da regiio que borda os Grandes ‘Lagos, em jomadas comercais que dseavam mais de. unt sano, ttazendo,caravanas com marfim e borracia © reba hos de esravos, 0 euro branco e o ouro negro da Africa Ssntiga, que levavam ‘para as praias de Dengue, i fos 0 teatro das fagantae dos negreitos arabes" que’ varavart fom os seus grits de guerra ob sertes do Norte erte- Danhando negros para oe vender coma escravos ‘Agora, o eipsio Caluis, que jé tem cabelos brancas muitos fthos que suas teér mfheres arranjaram nos Dragos de homens novos, estd a ouvir a cangio da sun aldes e a recordé-la, quando ali heave dias jen de sn Jatos,avitdos do breneo José Aparicio, 0 "ecu Josa” dos regres, que co mato quando a borracha pass w valer fanto como um punade de areia e oe credoves the leva yam quanto Tinka em csas,Nesse dia, te enforcouse ss loin José Aparicio fot o sou primeico patrio, quando dle fugit da aldeia com médo do sobn e velo para Camesilo Serviu-o com dedicagao de cachorro, pomgve tle pagara fo soba, que o velo reciamar, dine guiratte de vinho do Porto. "O branco dewthe de’ comer durante anos e eis ‘TERRA MORTA a ow-the a peste borracha no baleio bem afregvesado da Sek lle alr dena” Bo deo anon fia fra apanhado com 0 gargalo da errata de aar= dente na boca.” Estava s beber de olhos fechados © nio Vint 0 patrlo sproximar-se © deita-ke a mo ao brag. Largou a garrata, que se partis aoe seus pls, que amenton a flria do branco, e qua fag, mas m porta ea va fechada e 0 chicote de “sen Jusn” meteu-o a um canto, Qiando se encontrou a rua, sem saber come, plays sangue de'todo 0 corpo e tisha os beiges © 0 mara tio ‘chados que mal podia resprar. "Mss nfo ficou oar fo branco,""'Seu Juss € branco bom. Vino ¢ que fis gente maluco” ~ disera tle 20 patio, quando The ‘oi fizer dens, porque ia para Malange, “Aparicio, dewthe tum cobertorvelhove uma caneca de sal. Calais manen sais esqueceu 0 Ses beanco, [Em Mfalange, Caluis assentow raga © eoerey tides as ters do disrto e foi ina vee até Luanda, Apter fieu 8 engravar as botas do sen tenente ea font? comets fa parada do quartel.E quando, ancs depots, veltou & Cassio, com os botées da farda’ de cag live que ‘nem ouro, © que-o trait Vaidoso e eheio de importinen, Jil os brancoa’ da borracha se tinbam ido enbora "sea “Juan” estava a dormie no cemitério velho,adante da por ‘woagiode-taizo. Calais teve pena de eicatar a tee smudada.” Muitas casas jd tinkam caida, Os brancos Ie wvaram as chapas de zinco das suns coberturas e deixaram AAs negras ‘0s mbveisvelios, camo a Htslo de recompensa por hes trom trado 0 flee niulstors. Mas os moves, fambémn:j& nfo existinm, porgue os negios das senzaan, fom quem elas depois ce ‘amigaram, quciaram-nos nas Toguetras dos tereiros. Da pasmagem dor brancos at terra de Boreacla, ficaram sbinente aa lavanjctas ¢ oF Timoeiros nos quinias abundonados que o espim lava No dia em que o negro Caluis chegou a gut tea, x tncontrou ts brancos em Camazilo, "Alfredo Anaclet, Francisco Bernardo ¢ Joré Clad, com a8 site lojas a0 ceergesoeneressen e ‘ASTRO SoRoMENHO é do tio © 0s filtos mulatos, que tle deta garotitos a ‘waquinareinpelag‘ruas “Ba ito. deraparedgen “one mato. Foi por és que soube que “sea Juan" te te ‘enforeado ¢ Hara todo um dia pendurado as corde aes ‘ada na trave do teto de Toja, onde Mragcions Berar > fra encontrar com os olhon esgltass a hiss eacce de meas ‘A tera esta morta, Os negtos das senzalas vinkam uma ver por outra a vila vender cca e predatos pobre Jevavam sal ¢ um pedago de pao pars as malice ta farem o sexo. “Os homens vollaram a asus pelet eases {eitos de casas de drvores. ‘Foi nessa época que se constuiram as primeiras cases & poveasio alia. Numa, insalouse o Comande Milion, € ms outras a8 pragas curopéas © afceanas, pee isis vee os negros de tera ouviram tocar aPenaa, quando 4 bandeira do ocupador subia ne masice de eines metros do terreiro onde o tenente Plantou 3 mangcenn s ult sombre os brancos de hoje se reunem dards depo de fechadas a5 potas da Administagios “Ese ccupasio militar "da regito. ‘Os tres conercamay nue sonbetinn& terra da borracha a. palo e's aera de ver do indigena, fecharam as. Ioan para at alioren como guias de coluna militar, da qual Case ee fein que viera pacifcar os indigenas,.. ¢ exigi-ine > Pagsmnento do impésto de vasslagem. Eatéo, bia cone Shea Ze Gis noe Cale: “Src elantes levarait os soldados por todo on camiaivg Gorn sembocavam nas aldelas © apuntarain a0 seu comncasie os cheles rebelde... E Calla mostroy ap sea terete e soba Velho da sua senzala, 0 seu poi prendeein aa nog atrds das costs © toned amurrade tele crea tocado s chicote'para'a vil O soln martes dag tae ‘a prio, de tristeza dziam os brancos, cast o tehsee as Cats atiinavam os nepros, ‘Afora 0 velho negro esd a visjar plo seu pussado, dentro de toada que vem de Tonge.” Sao ts honend de neg TERRA Monta e Aldea que cao a cantar & enteada da vila, mis dents os conlece, € gente nova, nascda depos de ‘er atawie ‘ado Cumsilo © que 06 via de longe em Tonge” Calais aprendera maitas colts com os bicos e jd to sabe falar cm os homens de sua terra. Rtas misier Jembram-se de o terem visto ns aldeia, quo f6em cot 29 tenente prender o soba rebelde que nao quer Fogse o> “qnposto da palhota”, das palhotas ‘que 'erain teas & (gue 08 soladosiacendiaram, ‘depos de terem posable & ‘8eca as multeres dos homens que fugiram pare oe mata ‘gis, solando uvos de rive ede pavors ‘Depo das, Cals 06 li voltara usin vee, mas 9 como cielo, hgat ‘ue The deram quando teve balsa na trope, por saber fala portuguds © ter presto bons. servigos cot “orancor do Govéro”. Ds sin antiga aldea, lembra-se mito bein que 36 hava 0 chlo e duas vellas drvores, « sombresten © ferret dos tatugues. “Agente era quase toda nord, A swaioria dos. velhos tina moido nas guetras que 6 Sobus sustentaram contra oe brantos e todos negron Je Malange, do Golungo e de Ambaca, Dessa vee Cals seen 20 pe do Tom's conv im bens ‘ows ds sun tera, que nasceraim depois das guetras, mas dada ara apartceu lhe uma vel, que jé era vetha no seu tempo de soldado, e malo vy comegau a insult ddesbragadamente, com s6 amma velha cis diet 0 atbe fazer. Gritou para quem 3 quis cuvie-que fore ce quien trouxera os soldadog 4 sua terrae utara 0 soba eto ta cadeia de Camilo. "Os homens novos Sfastarsi 36, © euspiram virias yeses parn’o chao.” Eo velho Cali ‘nunca mais voltow }aldele “Tempos depois, quando passou a0 largo a sua ant- 1g senzala, a eaminho do Péato do Cuil owvia om pas os cantarem ao som dos atabaques do batiajve ume can so em que se fala do traidor Calis, que matow a soba entregon as mulheres da sue testa acs soldadon Branco: negros strangers. Ble parou a ouvir a cangho, que ferminava com gritos de ameaea, logo, pertebeu que ers dle que se refer. Senta crease fhe amma ‘grande eo Reem a: yrRO SOROMENHD saive a gente da sual terra e nunea mais pide dormir sem ‘enc en feign. ‘Era casa eangio que os negros camesaram a cantar, na descida para a vil com o tol a extenders crcosts abaixo. Ao ouvila, © eipaio teve tm sobyessata © som 93 olhos muito abertos, pés-se a oihar para todos ladon Bagas de suor tremeranithe na testa envagada.” vest rumorejos entre ag folhas da tangueira e"avivon as che tmas di foguera.” De um salt, velho pos-e em pe, coma 9 corasso a batershe apresmdamente’ Agarroste. ao ‘ano da espingarda e sof um alert, num gio que @ Sacudia todo reboou ap vale ‘Ao étixarem a panicle para entrar na estrada que desce para o vale, os Rogros cals e~ les salam ae Q.admlsistraior nfo queria ouvir eatigas dentso da vk ‘56 “sid América” gostva de negsos acantsrem, man dle ea aspirante e quem mandava cin todos os negies © brane os era © administrador. Junto. so Palol, na curva de ftrada, com um capita atwiada a rondar, cs negros divi, irem-se em pequenos grapos e comegarant desc pra 8 poveagao comercial, eammhando dentro do ‘ale; ainda heio da nebline que subia do rio. ‘Dequi e dat tare thes ao camino os cambladores dae comercantes, negros ‘cwpertahes creinados pelos brancos ‘as mates, dove. igicio de permata, com promessas, de’ bom jagamente ¢ de melhor tinge, que € & geatiieagdo que o'comercante «4h a0 vendedor ‘nigena “Mas os homens tas das act alas, que os conheciam de outros negécios em que fora fenganados, nio os quiseram acompanhar sent primero alscutirem demoradamente sbbre o valor de mercadota 08 pregos do. Branco, qucixando-se muito dos ms nes sRéciog que 05 camboladores os indusiram a fazer” Buse Tam as cargas no cho, acocoraram-se emt citeulo e dis. ftiram durante muito tempo. ‘Mas antes de tomegerem 4 falar, correram com insultos oe negtor do. Apacieto ¢ Bernardo, perguntando-es ae uo stbiam que tls eran fo Xé-Mcuart e do Xanvaris Mes os emmpergados dénes scomerciantes no oltaram logo para as eas dos patroes, ‘TERRA MonTA s Pore j& sabia gue des sam pr aos gritos, neltndo {ofa 9 mundo, Os camboladores gatatum man eee arandes gests ¢ exclamnges, as fasendas Joe sess bea, {28.60 vino fino, que era rascate Como aguante ae fate doce, que receberam hi dias, mes fue em senlale ji tinha ts mests de Toja e nfo havin negro “eases? ae the paguise. Mus quem levou a. psina, com dat Outras vere, foi o empreyado de Manel Pence Soe tina's Toja ‘ais bem fomecida‘de Camaxilo pore fglavelie nas miles quase todo © comercio da" regia ‘Vistar negros com mais de im més de vagem vender: the os seus produtos. Casas como a dele, 2é've cuconten am emt Saitrimo © Malang, a tiais‘de trezenton qui De novo com as cargas is costs, os nageoe enni- karan para a. povougio dos comercnter Lars {Witaram zinc ‘doe telbados @ rebibaren a0 i, Re ‘nara os trios que fam até be lof A porta das quatro casas que formavam a powagio- ttaic, estavam fd mio os tomersantes i cpera os Imereadores negro, encostados is cmbreian, cot n de cams, a bart de muitos das por fase, foguete tote f demora’¢ com a sorte que a cada tm Cabeia mogul dia de negécios prometedon, porque cram media ae ros que vinhm a cumin = "Vem gente come, formige compadre, ein vor at, Mas'o velho Bernardo, eisbora as cases estes uma em frente da outra, 38 com a tua estreits a Separd i, ‘Mf 0 ouvn ben 2 para ch, aio 62 — penguin dle, levando as tos aberas aos Canto da Dict desdentada pare gue at paltvras te nao perdessem ‘Sio muitos! — gritowthe Anaclet, Francisco Bermardo abanou & eabega © gponto para © seu owvido. Eo oxtro gritow com mais (ga Nuits! disse Amaceto a0 “6 CASTRO SOROMENHO Bernardo esticou © pescoso ¢ abrin as mos atnis is orelhas, “Mas o. Andcleto prefers atravesar ran ir falarthe nos degraus da veranda. = Estava a dizerthe que vem muita geate = ANI Bstou a fear sardo. E pare one vio? yO, para onde hide ser comprade =F spontou para as bandas da casa de Mantel Pascirio. Ava sth pare le ZB a fazenda, Tem muita FE 0 Bemardo pés-se a pittr cachimbo de graide ipo de lato, igual soe dos negros velo, Jugh Sine velo ontem, compadre! disse Anacleto, referindo-se a0 Pancirio.—- E's gente ande por ol fa ‘mais de cingitenta anos! — abanos as moe, zy, Sorte: comprade, “Para tudo € preciso sorte. A Gente também se podia ter agarrado bem! coma borache ‘Bons tempos! Tz Feram, foram. Mas © que & que ficou? Os fithoa © Anacleto fer un esto vago., —"Os fihos © a pe deca de terra com unas batatas. ‘Terra que nem € nose Anido cé com a idéia de nao tar meis Heense de cones. io.” Pera qué?” Nio temoe fazenda, Ens Malaspe 6 tudo gente nova. Se a gente thes pele exédto. queheom: secon a ctles. e nade Catara-se." De dentro das casss chegavam-thes pax Javras soltas © gorgatiadas das fihes sme Agente previsava del ir — lave, por fim, Are do Anaciedo Teel © somprade que esté mais novo, Eu ji nfo slo daqui. Jé Unio vou hd quarenta ance, — "Ove firou 0 boné, cogou a calva,'e atrescentous Ja sane ‘nde fica Malange. .O'que é que a gents wal if taser? les querem € gente nova. Vela la Se a: Pancaris nae ‘rouxe tm hom fornecimento de fazendas’ Pols tue, p Bois Bles sf querem fist aos novos, Tess médo. “Veja If o que ge det com 9 Matias. Beticou Ge repente 18 no Lubalo e quanda chegew o tie de Secures nem a cor da fazenda vu! 0 Cations ¢ gue nme Pees ose TERRA Monta a oti depot, dst que que 8 negros rout tudo! Mas, para in, company ninguttn wie Gee Be cine ‘que fol 6 Cardoso quem ae abtaes sae — Deva lertar the um proce eEES aul? Tanbén levee um proceso sb Jess Fiemino 2 atic que Ge fc cont tedo 2 Gain ‘ALE dae qu foi le que o maou nes, jz, Ble morre fade uma bios Li que o Fic 4 fics cot os fazenda. mas matar 4881 Neo oe bomen parm ins. O.Gatto € que veo pare ch oa Set redo por morte do howe = Mis era um bom sujet, sompadie, ‘Ere capar de dar amiss qualquer. /Ali'o Cale conc seine ‘enpo a cu de Mg ato na terra de. Os vets calaranse-” Francisco Bernardo ajo: se mehor on caer de Tons, ome paste oa Sees 0, faando 0 su cachinbo, e pos‘es pe ta pends ih veranda, esnggandelgumat fires vermeliog aaa aram im choo forte, de weyadens que oxelfe Farle daca Da care ru, one exanin as one ne seca vnhatis alghars den beget ae ae de permatem aera tract fare aTen eater ie cores guise, mpstando-o ns age outs tebe aes grasses gavgaadss, cm aloes mulheres © quatre ecSinma "Agente sina vai aster — disse Anacito,pondo- 2 Tater com ume chiltinha mas ote eserhene Sue hk maton a taka do pas Francisco Bernardo alunow cae, descent, Bu tech «ia pana, No hago tale tea — disse éle, tio baixo como se falasse para si mesmo. su.B 0 los, compadee? © que gue ae hes vai as? ZO Ae,smanhem! Foto qu efi. Ei também sores’ cid, lina terra, oy ceslo je andaen soe voce ie sabe que eases tenor er tuo ts ei Os ios due € 0 dao. Se nfo fesem ata CASTRO SOROMENHO ‘gas... Que os, rapazes sempre se arcanjam. Agora as mulheres 0 que é que vio fazer ve a gente morre sem a5 rrumar? “Ole « minha Anita... Un deegregada Veet teve ticas? =O Rocha viva em Malange.”# aguilo que sabe. Vide desgracada. anda a gente... Raioy porta a vidal =O que é que a gente bide fazer, quando elas #30 de fSrga? — disse 0 outro a querer cond lo. Voce ‘lo vis a minha Maria... so The fltava nado, que nese tempo eu ainda tina bom dinbeiro.” Passou af um gajo er, um cara de fuinha, lace fol. Nem disse aes Simtel ‘Agora ands Kt em Tengen,” Ey nem quero att her Que nunca me aparers, porque rachel Cabra! Nao vale pena a gente sacrifice, Para qed, Anacieto? "isso sé falar, Bernardo. Entao. eu no se que © comprade pergunta sempre por cla a0 Rocha... Eno ‘stro dia no the mando tm vestido que « sus compa heisa comprou a mulher do. administrador, Agente nfo pode exuecer ob fils, Chico Bernardo, sao do konso sangue — Pait — griton da veranda de Anacleto uma mula- ‘malta e gorda, veatdn de preto. "Vem ats pa ‘Altredo Anacleto correu aor salinhos pa case © foi pore & porta da toja- Vit passar tres ‘negeen corn angus as costas, que tomaiam a Wiresto da foje do Cx. Jado. Ainda.esperou um moment, mis 20 ver outro ne= ro, que reconteoru ser da aldeia'do Xa-Mucvar, ence” ‘inharse para a loja do Pancisio, entron em casa, bua: fo, edesernbestoe contra a filha que © chamnasn. "Turn viste que era gente do Xe-Mucuesi? Era melhor que ticesse a tomar conta das pateas, Sempre ‘2 meter as ventas onde nfo < chamadat! Pai... ado vi. Ni, papd, = Qual papar” VA pars a cosa Papi... papi ~ e volfou, mordendo o bigode ea datacdar aos bases, pera 2 varande do Berardo. “Sentowse nov degraay fal ‘TERRA MORTA o — Eno? = Nadat —~ respondes, ainda mal fumorado. De- pl, um tido nade tas sefeno: "Foran tes pars © loo resto para o Pancirio. H gente do XirAfucas. Fie do Xanwari ‘Francisco Bernardo cusiu para a frente. levantou as mics, sacadindoas repetlins vers — Base cio munca mais morre! — gritou Anackto, pondo-se de pe. atoll? #8 Patido wn grande bocado € que o Bernardo alow — Nés sinda itenos primero, Negro velho nunca mais morte. Esse arhucuar.- “La vem mms dois — dew Conta Analeto,vltando 4 senaree nor degeons ‘Os negeos vinham a subir a estrada, com ples de orga a cinta, e logo” que vitam oy velhos meters ae ‘alo, puao lado de cata do Panearo, "8 que sio mesmo do Xé-Mucaari — diate Ber nando, que. se erguera para os ver por entre a tepadees “Esse cles bom nos irsny Os velhos colon conan quase todos os indigenas ¢ nto havia negro velho que Ihe io soubessea © nee &Emulosi i, comverea outros temo a seu baleo, depo de fazerem v negéeios Era plete do tempo das'guerras © de antes das guerra, da Epocs. do Boat «do marti, "depois, de borrada. "Afiton tinhasr vindo com as suas carga de borracha cot pone tas de marfim velho as Injas do, Bernardo e dp Amadeo, «© tevavam tudo que queriam por confa de futefor ne, ‘gion. Mestng quando no queriam fialos, 0 comer. ante andava d sun volt a2 tentilos, porque asso sari comprometidoss negocar v6 comes Toto se Baque'egro pts ope, ade enor, mow som Dre; ete morresse, nao haveria paren ue "negasee & vida, tomando-e como. san oe ‘esse tempo gente do Xé-Mucuari vende thes tudo, porque o eeu soba er grande amigo do Bevtatde geeee reese REISE aRR = ‘CASTRO SOROMENHO f Anaclio, que vieram para a Lunda muito antes dos francos, da orisha, eo ajudaram na. guerra conta. 0 Soin Xé-Cungo. Os homens do Xé-Mucuar 9 fam se- far a outras Toes, quando na casa do Bernardo © ‘Ep Anacleo seabavann a5 fazendas. Bas antes de 0'far fren, deseupavantse junto. dees, om atengio. 4 a Zate que o se soba the nha. Ms tudo leo 2 passou Ff vton sos, antes do comérco de borracha. Entto, Ki-Muctarl vendartnes marfim que mandava toctt pot ‘scravos 20 Bula-AMatri. ‘Depots € que vieram en brat- Sie procure da borracha, Berard e-Anacleto taniem Se eatregaram a Gag coméicio e chegaram a enrique fas o jogo e as mulatas que vinham de Malang, porgse 0 dinktine ex Camazilo era a” tédos, levaramies tnelhor. ©) rest perderamno em mais negicios ¢ na Concorréncia os colegas, em que te chegsva a pagar 80 tegro ‘ais disesro do que vala a borrachal Os. indi ‘genes aprovetavamce dens flat entre’ os eomereantes Ecxplorevanenos © was que podiam, ealando de je for loa. atrs dos camboladnres, exigindothes tingos Svutisdos. SO a gente de XiMucwan’ ge mastinha el fos dois comercastes que ajudaram o seu sobe a fair guerra 20 Xi-Cungo, cm que gesharam, a tulo de Tecompenss, tds 2 boriacha Jo chee venedD 2 ami- Eade de Xi-Mucuari. ‘© soba fieara com 08 eerayos © Staveta do chefe morto a sies mnlos. ‘Ms, agora, sem um 96 homer de Xé-Mucwar, nem imeamo a gente que nascen depots das guerras com ot ‘irancos, passt Asa porta. E quando o seus homens Hho de tglo obrgndos a fazélo, por imposigto dos cx pias c peice que os sccmpankatm, por andarem wc Pinar & estrada, ‘viram g cara pare © ido © cospem pare Bho. “Os colonos enfurecenre c grtam-Tiessnsuos ftes no Thes dao tro, com médo ao chicate do cic, porque o negro io pode levanar a vor para tat branco Fechavam-se mum mtisnio raioao ¢ tenalente co" Trlamnos de foautos” Mas, noite, volta das Toquel- rar da renzala,soltavam si suns grandes gargalhadss, ERT me Teo enna TERRA MORTA Silt gals a areolar os clons._ $6 tla Xé- ss ‘tio, com os ofan durose hea sobm XicMucuari munca thes trem acid 4 colane militar dsm aldet tponasa sot Yet pais teeate Que & cantar ove sr ara Camaro, onde © avenenaran’” E 8 que i ert tio ot, pore petra to vet a ko a doe rates, ase fragt sepia Sa 45 minay, onde 0 capatas braneo os meta nos sts fares 2 rea de berror, ot bofetio se nfo he bed am a corre milo. fost algun engenheiro parecer ‘gute momento e desembestr por tle deixar oy negtos Tandriar. Muitos capetsses, ¢ até algune engeoheion, Tina sido despedidos por 08 negvon darem posco ter. Gimeno. ‘Todos queria mostrar rats, pera, cone Tider as seas posgdes terem como certo contro te novado ¢ baie gratificagSes. Quase todos os europe {isham mulher e fihos a statesar € mutes no podiam equecer'© tempo cm gu andaram.desempregsds, te Metropole, passando.miséria Eaeny querla. perder (lugar por causa doe negros. De resto, 2. Companhia genome cAsTRO sonouENHo pgara bem, ordenados como no havia igus ena tia £ Colbaspare, que os empregadoe dinates nay (lt lnterésses ae dependiam do faba dor negren Tks tinka, pois de andar em ordem, 08 negres atteaisiee 4 correr, que erm a inica mance de thes amma GEnGh mse tm dee ro re mento. “Andavan todos 4 porta en aprewian acu in ilnad cm a nomen ara que @ Companhia era. generosas-” cont os ements Aigentes,‘gete onicre'e talmlinder, section Lishos, depois de’ copioras informagsqssine arnae' vai, ‘rofisional e particule. (Quem tives nado ea Pon BEE & deste a0 lio de fer sidan polas tho eee Eee algum, por artes do labo, escapane poet aly 4 iformagi, era cert que 0 aquatic Po nas loge, glo os negros sabiam que aquéle que puesse 0 i dentro ds zona miners, cide cb favs” afeneay Sdininstrativas'e empregndcs da Companies de Be {5,26 se podialivar do trabatho doped de er ante Jessa, sob cpa ‘mais dara que milla ac iceneas de quaiquer nares & ndo See pr ean, Son ve, chjo tempo era descontado nos slarioe, ess ETS $6) ndo paderscm de todo volar a manefar pete, BE ce cumprie todo 0 tempo de Contato, Licenge a6 de Conn un més de trabalhy nas mass, os negro eo tava aptos dar Bom rendimento, uma’ vey eee pitas of soubesse puxar. E tambéar jg teases alt fades 4 comila das coinhas da Conpushian wos att Imciros das reetada por eer servida Urs e sen'ng So dentos que 36 sas mthres sabia peepee a ea fost. Doles de pid e nanos de came conti eon Sheet Aincia e do melhor, nds tado frig e tio tem) Cee n 46 a fome os obriguva a comer, Custoulier nas’ fee btuaremse'a ‘alimentacko que’ ap trabalho naa nto ‘Sio resstentes como bois £ comem tude 0 set se tes 481” — dict of brancos, stistetos por event et PR RE Perea IT ‘TERRA MORTA, 6 jeltacenv-se 20 novo regime. Depois vinham os dias de Howptal, que o trabalho dentro de dgua ob 0 sol arden: te opr chen de nce ig eae sacar ahora de lblos crestados, 2 cabega i toni qu ‘us coineia eo pelo ¢ as cones vartdos de petal, ‘Outioe torciamte com dares de prints e bee: partic dos debaino de vayonetss Mas Todo se conserva ¢ fog cram aqules que no acabavany 0 conrato com @ Dicareta nas mos, Todos oliavam a hospital, edavanng et cera ou to desisina. “© hospital ru mun ue ftes desconhecian, chlo de hota, onde os to. thnwvam de todas as maneitas, sobre quando es gh Cavam com injegGes, enim que Or apavorane. Dep, ali nao ram permitdos brastivos, a cojo calor etry Inbituados « drmir desde que nasceram, nem hava ba Iheres para ‘os stompanher, nent curaadeees com ab tas snzinis, nem feltceiros ‘com as suns esas. Agulo tres inssportivel,incomolavaros tanto oma a Bre ia doenga “Allert todo 4 europea Grandes, as fom anes rasgedas' 20 alto, mullas Camis alishades, ftdo limpo e's cheirar a desinfectante, chelos, que ob ea gmt ines dc Eg hunca mais, eoqueia, "Ningutinpetiageroar sem usp no eho. “Era proibido fier e far sito “Isto ‘lo’ € senzalt” — ditam os vigiantes 8 téda hora Of enfermeios, brancas, muitos negrom todos de Tatas braneas, andavam de "um lado. gaa 0 otro, die tind remédios ¢ albando por tudo e por male, ‘Os egies vias como se onsen carers, deny de gee hospital que consieraeam por que un, prio. ‘Tudo era'a horas ceras, Soo fofrinento ere. pera” nents. “Remétios e comida a horas mareadse, ¢ wo Siete de que no" gontvam.” Caldos'e fete, quandy’ 6 fue ts queriam era carne ot pee sero © pido, Seu iment. de. seapre. Os doestes passavam 0 tempo a es ini om re snl de soa fmpre descrentes da cigncia do europe, mesmo, quando 8 ponka bons. Tddas amore eam atibuida ao p E E t. CASTRO SoROMENHO doutor bronco ¢ ses as curas aos milagres dos seus feiss, Ao trabalio az mings, d comida Ta ¢ eet ‘dn doe capatres e até tor purgantce que crane idee & eaguir os que trabaibavam no posto de earths e lamantes, para defecarem antes de lai dete hoes {Eardados por gem olhos, no Soase algun lest ao Ee uma podria valiom pare depois a" yesder fore ie me a9 teaficates de “fajt0 brace” "y tuden tude, ee fe scostumavan, menos ao hospital. Todas, o heat £2 model, com grandes enfermeriag ¢ lag Genet! ‘ées, hone médicos« enfermeiros'e tid aamte 4c Se dicmeatos, nip faltando absohitamente nade; une fees funa gata em drogas vindas de todo @ mont, tee fo no Hospital Central de Luanda s¢ encontnven an, fetor de Companhia mosteava a todas gente» hoi os indigesas, melhor qe odes europess, © Sine ee dso: — "Eo melhor da Coldain Casto ‘ules cote, Hom como oasis na Als Sa i culdavase dn sate do negro como aur paste ‘neshuma. “Um contratado valia Giohetre, eleva eres farante um ano e devia os impostos ques Compan inks pago ao. Estado por aniecipa fos seus an Alem dis, nto hava negro que nfo devease tot a 4, Que rat, como as mina, propricinds ds Com hia, porgse a sone mincira regite princirencacy ot ads pelos pioneiros em suas’ Jortadas comercing eaves Ge descoberia ‘dos jargon dastanttees, sages ke begeciar com 0 enti alin da Compania tie Bene tengo que 0 coeriants estavam prides oe che 20 pris dos diamantes, porque companhin.swepeieara 4 {6d a gente, vendo cn aa mesenior om ake Muitag oie aprender os omens que fora a telhar ao Nordea." Mutts sosas e aerate et snc, as que thes servi pura pear toa ke FRM C8 Contr trie AW cng dr nth tages cxtavam cheay de historias pasa nad mise E algens homens’ daneavans teprofutids ao isn ae sterura dos jasigos damantfeon cantata ceniges ‘TERRA MORTA ” gritadas com tamanka violéncia ¢ raiva que até os ve= Thos guerreiros de tidas a5 guerras com os bratas se enchitmn de espanto. era ver como os sus ofhos eae ‘dos do. fun da Kamba: se acendiam de eélera cn ‘antos da boca se enchiaas de espana snd Joaquim Amérco acstou de fazer a dae ei ota eaesteeoiagees aan aoa fealadores, designon os capita. gue es econ ‘Ham 4 sede" da Compankia. ‘Recomendow thes severide- ae ence sn dant Sa ‘os roprios suites com catgos, palnatondas ¢ call Se deinasem fugit um a5 hm que osse Dep wo, fexose para ot contatados © dase he — "Ca homer val gabe um engolar por dia © mig Sui ge od oy mae Mas ‘ngue. quis cia 8 tomar conta ds case don tihon'e tabular nas lava, ; ("ipso Calais traduci para lingo da tert 4 informago dg seretiron Nig dist pales De ois, "0 secretiio encaregou 0 tnterprete Ge Ines ier Ae 5¢ no exquecesnem de manda ditelzo ton prentes seis om efor urs trina para poderem pagar ‘os impostos Os nefves oe ta dae ete es day sorte for sere dovates no tm part © Nordese ¢ Ae hava tie cera a egtio n lavam canlas tas drvores das forests, que dave para fae pete tranjar 0 diahiro do imosto sem tt de ie ganar fo a sua tera Enquanto on tas veg fava ate ‘mando que se ia perder mata cera por falta de brag, dewviados pares Wabalhon das mina, 0 pessoal i Go tando, encobrndo-se we cu o utios, Se pees pelea Banos, vestiam camisla e dobravam © cobeter, foe devo & tiracolo, como vias faser aot solids: Catuis ouviu tudo quanto dles quiseram dizer © in- formou 0 seeretri, dsineressndo" da’ nigarsviade dos anegroe: = ‘CASTRO SOROMENKO = Tudo ti sontente, nosso secretirio. Vai "trabaié cum forge. Vai mandi diabeiro do. imposi. — Bem, bem. # isto que se quere, Agora, ocx @ os que se quere, Ag Gs capita fztram estalar no at € no dplo 0: com pido chicotes de cavalo-marinho, gritando orden, a ‘halts comegou a descer «estrada, Cadh un Com Sea tolegue. "Os raperitos tomaram cinta dos belats sat Goa de jie faint de Tmadioes, que tansporariam Sturante‘a longa vagem airavés a0 dias © carpinas Uo Cetuango, 26 tontasiae de Carumibo eas plates de Capa ‘Cassa, "Na berna da cstrada, 26 mulheres dee seraimbes 0 tino adeus. Algins, tsparam os pts 08 cobertores a0 melo para Ines dar una parte, Een. slieramnas de recomendages para o sobt, a fama. © 8 amigos. Outros despediram-se para sempre; « maior parte, por se they ter metdo na cabepa'e idea de ue Morrerlam was mins.” Alguns levavam © propésto ‘de fei durante viagem © genbar ae Aorestasy pare mals tarde se pasatem pars. © Congo Belge Lange, fore da via, planicie em fora, os negros sontratados levantaram 0 se eanto tise ao eds Seas, con as priveres sombras da note 2° dewsren aie Ginx ‘Vssconcelos ¢ Américo, a caminho da, povagio-de~ Tino, ouvram 0 canto tte e dsante, AP vows pets diame” a0 Tonge quando les chegarain 2° poate, ore zando-te como ipaio Canivete ¢ um grupo de mulberes, ee Ed camo tion ao ranean edt ‘ethos vobas embrudhados em cobertores de. pepe, amp, ‘o's ftps decane ate do qe da Que’ gente € casa? — porgunty, Vasconcelos EB’ me dos home fugiz. Tem sola ""'t'g eipaio spotiow pars os dole velo EE continusram o seu camiuho, No largo da Administra, , cipaio bates com coronha du ‘espingarda no cho perflose ein Frente oR PRN ‘TERRA MORTA » do scerctiro, que eta dtd mama cadre de loa, fs varanda d'te ca Que 62 — perguntow Jaime Sia, tevantando: se, — SCs sutices dor homens qe Fagin? — Sim st, now sexetaro, Siva pes a eli pra ae mule, wna po ‘Ao vere 2 banca, a obgritoe romper a char, mu rvados he mi mae cag de pron afundaran es 2 an nr sobs ilo elantvon Uma vein tse Iowan © boce desdenads, mas o cpa” mandon-a aur ataam cansdae de tts dis de viagem, No grupo desta sa aparign af, com 0” seo tapado. pot tim pedo de pavo, que ogo chimou a sano de Sie Op Sino nedestrum-actbe e briharam ao conten ‘ace oo ede ij ae aneaslagunSurprecdid, Namaig baixou ce olor, A companbera que eave fo Indo, com tina grande btvga de preshen, die the ‘eae col et wo balza que fa Terr 2 nia boca fare Siva a 090 ver nn = oe enn gente pinto — ordenou o sere 0 sain quer panhar ot home — informon 0 cia. = Amnibi cinyersimoe, Gira! Nest uote, o seeretirg no quis i jgae » casa de Joaquim Americ” Mndowshe dior que crave com do- Ter"e"catega Ape 0 nia, psteon sinha no argo iiuminado por ine grande laa Snel, femando oe #24 Sigaron de enrlar finos como, patos, ne atv, dos ‘trou Depo de Se apager ala chan de Amésen, five ta quem ot Geena mls tarde em Cuma ee Mion otcjio do guards i Administrngho © tandon-0 Basar a muler de Sios jose aneaslngas, que 0 Ca vote croumere de-oma aldo ditate, fo para can, Spee BRST rr ae ne et Eee : cy CASTRO SOROMENHO Teen morta, et e © miado de uma onga veio de fonge, dos fendos do ~ Ensinaa {2 wale,e orn um efo no quintal da ears do ac negro vwltou a falar-the, fazendo muitos gestos, fp See ee a nda {Saryneistgem ati iwc a mat f jz Entra —"grtow Stiva a0 ouvir passos a var fda a gente e'de quem el =6 podin coperar favor anda ‘fo continiase all'feita parva, « tremer comm mele, do A porta fechow-te gtris da mulher, paisa no meio do quarto iluminado pela Tus omtleanie dma velo, de ‘abeja taixs, om brapon erzados ‘sobre 6 peta, Siva tmiroua por todos os ados, a boca a agusr-selic, © he bio inferior pendido e a tremer, e estendewite we solos Dapudas © moles, Ao sentiae tocada, tole 0: corpo The ‘stremecen © os olies.escancararsarselhe se mele Jee me Silva soltow ute reada nervosa, Um bichinho...'— disse le, dando-he uma pal: sada_na siege ‘Assustads, ci deu um salto e refugiou-se mm ca fo, encolhendo'se toda, com os bragos por cia da ox, besa, (© seeretirio despia 0 dolman, 0 dorso mas ces seu pttrdo, como te éle fdas un blcho. Eis uve aoe lace galavra, ae fol serenando powen a pones eaten Bor olhar de lado para o Silva. "E quanto’ Geboens Sequrou por wn plo, levntow sec cou de oee mat os em frente do seretiri Depis, dine 4 Cats Cae “ podia ir enbora. Mal ¢ cristo, desaparcns ets ae Bora, dixou-se condusr ‘pela mid’ pore '9 qos ae dormir, iy escuras. E deixoase pesca de alee te dos mis moras, eam stn estentcineno, nade oy 4 sheiroszado do suor do pricio homer branes geen, sro corp Minstos depois a mulher apareceu a0 cipaio Aparo, gue lava acordado defronte de fogucien, Spy APC, corer suor, © foi dreto a pusher, ‘da Administragio. “Vink com um ‘sores de teas, ~ Anda ef, minha bichinba © agarrou- por um i ‘fo Ihe disse ala. © cipain levou'a pare tads de Adee brago, pexandon, f nlsteaséo, e quando ela julgava que f convey 4 oe Aas ela reagis, os pés fincados no cho, © busto re- dla, Seine presa por im brags, ‘Ele faloathe S fesado encostado & parede, com oe alhos deamedyiaments vor nixa,olhando pate todos op inion, agua Sin fshertos alucinados. Unra elera aibita,tomon Silva, foenoulie com a cabess, sorrindo, Fram deiarse at Deusthe ‘um safanto © gritoy the tino de una arvore, no cho xadrezade elas robots Cabra selvagen das folis recortadas ‘pelo nr amavelo, Hess Re ‘A mulher rompea a chorar, mas np cede spti9 pelo tronc, de lado, passow he uma peta por ee J Cebola! —"chumow o stcretirio, entveabrindo © abrit-se-the ta, soltndo granhidos de ae porta para quinal SB | Agora, ‘sim, ela ‘tints not bagasse de sua (0 negro vio @ estremunkar, Ao yer a rapatiga ee ga, ue sabia esfregar o nariz no dela, muita tree rodithads 20 canto, como bicho acossado, pone ais Fs cet forse dier-the palayras bonitas age enone = Die a essa'negra que eu nfo como geste 5 demorandoae a abragé-a suavemente até p seu cores oe = # servnje; pte, sender num stave cansago, "Nao ere como 6 bees, Cebotafaloine na sua lingua, Mas sé passado tim f tremer em cima dela como se estivese com males & bom bocado € que’ a responden com palseres cates, ‘eterthe @ Lingua na boca, fungando como oe tee, fortes, sein levantar a eae, ‘pertartne os seios com forga como se Ine quiseke tae Ja sum inedo. “Inde nfo foi cum branca — © ‘eit, © a carregar vilentamente para baixo! tale mene Cebolasoltou una risade, — "sealer pattie a e ‘ASTRO SOROMENHO lepresa para logo saltar da cama e mandi-la embora — ‘Sfirat gira!" "sem the dar nada ‘Quando eairam cada wim para sex ldo, Cebola. do- bron a eaghina da casa da Administago, onde estivera toro 0 tempo a espitlos, e disse: =. Ta'td malandro, cps. Vai wo brénco — e fost aproxinand, "Ela aew-o com indiferenga, sem perseber o que dle AGssera,¢ ndo ae mexeu. © epaio pose ext pe, com oF falgGes ta mio, o dditan sbert, ofando fol, che emedo, TE comegou a falar 20 Cebola na lingua da ter, pedindorihe que naa disses 20 secretiro, € invocando Eanizade que of uoia. Mas 0 outro estave renitente, endo que no com a cabega. A mulher ollava-or che er curosidade, porque 26 agora compreendia 0 que == passive ise lst, quando de gana ei sapankar, avez mesmo perder lugar e fr para a eadea, Heando’ ea a vida a capinar as estradas. Mss Cebols continvave a dizer que no com a eabera Eutveran calados ym momento, A rapsriga olfava ‘ora para um, ora para o outro. Eno, o cgao feve uma {ie e fleas tio nlvorogado que dehion efit os calgoes no cho, Meteu as mior ns algibers do ddlman, nas Como io encontrou 0 que nervosamente promiaya’ apa ‘Dhow o3 ealges, revistando-Ine os bolsos; © foi com tim suspiro de alivio que encontroa sm pano smarrado cert tttos ads, que dees, retrando.de‘cada um una 8 mocdes. Juntox todo’o Uisero e entegonro, em tne palevea, 20 Cebola, que o Tecebeu de malo aberta'e 4 aba far a caboys. Maso cpeio disse que nao tha mais, ‘Que exam cinco angolares, que esiava. mito bein pago, Porque nent os brantos davai tat inicio de mulheres fom quem 36 deltavam. Bntio, Cebola guasdoa os cinco sngolares, ‘Avtauther assstiy a tudo, sem dizer palavras mas quando via 0 cipaio dar o dinkeio, enspiu’ pare 0 chlo @ voltowthe a cars, Depois, pediteihe um angola, mas ‘TERRA MoRTA ae fe tendo a5 mor vss promete date sat 2 di seguite: Hh rman esp ps 6c Se 8 olla pars criado do screirig = OS? ° PO afoot ys deta da vie eel Se dite que sce re ge oe ee ‘ipina a estads,aremedon Siva fala Oe ont a gern sr, Entssanads, de lrantouse ¢ imo 6 rio 4 andar, com a barrgaexpelade ¢ © pecan $ido nos ombros Ea mules sit tanto qse "eee the satan dos alia." Loge, o ipo rice et Listgria que o muito Eugénio contra a respene dae Sirti © de una das tas do veo erat aoe he =a arn duando, na excl, de The npalpen ee ee degas "Mas. Cebols nla seredion, disse aoe tas reitra, qte owt ptiSo te brunco t gucteingee nha 4 in ‘na are, "PME © 4 aingvén The seve HO eet Bren to — de, — levaniou-e pia i evar 4 er sera dee aloe . Ame jSeguivos com os olhos © ouviu as ‘pa isn as 20 Tonge. Depo vcon destgrccer noel & (bein da sia, apereedendo ae do qu as ffarecerse porgae era com 0 sea danse a tee ‘nla se ia ‘ilar com tia "Dis, tm tor tefl io ¢ levastowse de wm aalioy drgindoss penn ‘ada da “Administasio, onde comet a ride be ses aleras, lngos e mondemen | j CAPITULO VI (0 so cain a prumo nas costs dot negro, homens ¢ anulheres, dabradon pel cinsora,esve-que-cva, com a6 fuadas de dois eabes curt, absindo ue pieada tar wes do capineal, Or bragos cantulos comegavam a dat oun condiment au boca sets © sj de pocir p= SE egos, De ver em quando, sgsi el, tain fox ton tairciavam © don't eta a8 ai aoe Tne do ‘ioe, asendo earetan Mit, logo ow griton dos eaptas ‘os airavam para a frente, panos pelo meio, © a8 em Sades sublant © desc, tebrhando ao sol "te vin a compra faica Ge terra non © swell no lagar do antigo ctrero que o capi invad Mian ‘loa Tessar longe os mares irancon altos, do cemitéto, Eo secretin queria que oeatisho fieaare bert, a terra bem tatidn a mago, a, veletas fundas por uses grandes chovas qe no tarda, do promo Sites que © administrador, susente hi oto lan, regres fee do Lurene. “Todos ablam que cra preciso trabalar depressa © bam, porgue, agora, como sempre, Siva queria provar 30 éminetrtdor gue’ cra am su avbsbinto & alara, 20 fr Gregérto Astoner sao acredtava e-o. dis a cara ds subordinadon fzand que "um sdminstrador era {em administrador wan serio tm scretira’ Jaime Sik embatucave, mae concordara gue, de-facto, "era ‘TEREA syorra, ss preciso terse, muita pedtica e estudos para sef tt bom ‘dminitrador”. Depois punhavse «falar no seu caso [esteal, sempre ds vollas com os regulamenton pane Ejoem no sabe tes nfo & gente" “Antunes apoiwee ‘com a cabesa, Os outtor rimmae d sucaga ¢ fcavem 2 ‘pera. de ouvie o Silva dizer? — “Sempre € preci ter lite hs caer par tren 1 dn, thas lds! _O que ey govtava era de ter a soa eaber, shor Sminiseador? ‘Grego. Antunes abies sre, f sesmenre thes — “Cong ieee © ee fade, extude imito, que também If chegard'. Os aspi- © rity octram oats fervor e vine para dat. agora, Antunes ia ver serigo Hmpo, como le proprio hi tmto tempo no fain vivendo tats de fam 4e bom adminitrador do que de’ obras, sempre a diet ‘aug era dos antigos que aprenderem a traallar com ¢ mlitares, gente que stnca se furtarn aoy tabalbos dur fm reyides de negros que aeabavam de’ perder © sla ‘geera, mas. que satin tivo 0 espitto de rebels, Shimeatando ferozes desejos de’ vingane. Para provar que'nfo era sm novato, Jaime Silva mandara, ogo que’ 9 astomdvel do admins saa dt vil, oo capita arebanbarent gente nas senzalae a0 root, sharconlhes a taefs, prometendo pagar’ trabalho com fame que os caradores dh Chesnstreao havin de fe er, ¢ pos atria de cada grupo de tabalhadores eaptas ae" dicote tm punto. le mesmo anava numa ro 1 viva grtanda aos tabathadores exatatos que estavam & Mander e que ae to andascem mais depress; em yee de care thes daria bordoada. De pronto, os chicotes dos [5 tol etalvam no as, obrigando a nla 8 ir para 2 frente, em arrancos que a breve trecho se quetravam, perdendovse alguns bragos' que de todo) fkavam. vane fos, sido valendo de nada as chicotadas. nos corps ‘pros trados sobre a terra revolida, Mas, logo, sink ottros tages das senzalae para subnituirem os etropindos, 0 trabalho proseguia mn vitmo aeserado, como no tempo fem que se abr picadas para ab tropay de Ocipago, mesmo quando 1 pers das mortos-¢ ler nfo 4 tooda da terra, cattando-os not batuques dos mortos. ‘Um ou outta, seit feria te smigos, & que era enterrado no cemitérin cabernet ‘resos a tarefa de abrir 0 coral. ES ninguéy sare oie 28 a8 hienas, nite caleds, se apresimnavias dee es ios mares para chorarem gua Tome de nasser Pele noite em fora, a8 brisas tradi ate d wha sen ees selvagens triste, ‘Agora, 0 cemitéio vai ter uma estrada, farga © com wales, para durar muitos ano, porque 9 teachris fet 8 mo quer que digam (ninguom die cole aigdes, mas dle anda ‘convencido’ de que toe fbos postos na sua pessoa) que nko fez nae na ee of do administrador Mas nfo ficavam por ali os trabelhos “muito. ur- ent” do secretrio. Grupos de: presos andar elt MEA Morra ar Com doze as de trabalho, ficou prota estrada para 0 cenitério, Os trabalhadores apronuvanee eek Fegrestar 46 seals sem a carne promi porte ‘aradoresbateram matose capi sem encore oe $6 antilope- Foran esperar ovens no largo ds aie ago. = Dis a eta geste que pode ir deseansar mas sen- zales— recomendon o Silva 0 Spaio. “Dir anben aes 2.branco etd contene com a tinal que ce faeees os casadores tivessem tsi carne Toes Ieasean ts Beadle pars case O cing wadusin as ordne do stretrio © negro soltaran gritos fstivos por se veem Livres oe eatalion g,ezrestrem as ales, mesmo oma carne mae Detandarem, entre grit, sages e paledonee sont colares a0 toque a snes yrs rei © Sto ito sled eloia para peal suspende os tables ei comes, Neste msacnty eater 22 linge, no sto da vil uma castors de negros Cin omen via creer, etd nino, grande Sie vs sete do aba Nai cal esse negratbada — mnandou Sia, ‘Un clio lagen a sorrer a diego em gus ae= {ros canta, gitand de longe quest ces Me ey Yer sis tpi, allow para‘e Admunitanse, — Tem ele Latalo — disse le meteado a cabega ela porta da setter, line Siva eos aspirants foram para veranda ex- versio cle, © canto dos negro ganhow ums nota ala temic oe bruseamente, porque 6 cass ita de fobs Indos que se calssem, As eedens eran termite set figs 3 nos btaques das sense, All nortan oe Boe Cos, oF sees, «os negror a podiam losses 1 eG macros pres dfrnte da varnde. Ate Sobral foi tireito aoe colegas, de mos eseniis © ise ‘ASTRO soROMENHO sorriso aberto sob o bigode loro de poatas retorcidas para irene. Silva dewthe una palmada as costas langas ¢ tretou-se num brag, enguanto Ge dava as miles a Vase once ©. América. — Ha quace umn ano que nfo vias ef — disse 5 ym, comm a5 mos nos ombros do singo, muito sausfeito eo ver. Vamos entrar — Ouve cé 6 Sire, tu tmbém jé aprendeste com o ‘adoinistrador a proibie' as cantigas dos negros? “Tem julaoy homer © secretirio ruse, mas nfo gostou que ele tivese falado na presenga dos capitas que stave ha varande. — Que diabo! — torou o chefe do Posto de Luba = Olhaque é a vinica coisa que eles ainda podem faree fem pagar imposto... —e Alberty Sobral rhc seu rao bert, de homem gue aida sempre stil, © que di Pana’ bem toda a gente. Voliando-se para VasSoceles, fisse'nes — Ta te faz no oral = Ho que vés.. Comino 4 copra. Todos oe agar- tam & casa dos padrinbos pata aio vitem para cl esa que has marten, = Os negros do Lublo encheram o largo e a ma, far tendo um barlho dos dahos. Calarmse un betta Sobral — Trouxeste muita gente para a Companhia — co- ‘entou Si, ofhando da janels a Sceetaris para o nego. Nada menos do que trezenta “cabetas. dealers tio", Bu el cou assim: tudo ov sadal Mas dewte ui tratsinfo dos dnbos! CA o nosso. administrador equ julia que os negroe nascem com formiges, ‘Um cpaio do Lubalo, responsive pelos trabathado- rey pelts & porta da Administregio, & expense Que queres que se fagn a essa gente? — pergun- tou Sobral 30° Sive, : 7 TERRA MORTA 0 — Amant despacharemos todo o pessoal. A’ Com panhia esta com falta de ragos ede ‘Sauiiti etaa fpevtar com os administradores Sobral despachou 0 cipaio com ordem de recther com os tratatisdores 20 scanspanento. Depois vel a of cas © defo z “Nos passamos a categoria de moleqies da. Com enhia. Carambat sto tudo mete soja e ralval A Com- Dania "esti desgracar as popnlngoes da Lunda, La ‘do Pésto, ge me foram embora mais de qunteitos ho- 'Para onde? — interesou-se Joaquim Amtico = Pare onde havia de ser? Estas mesmo 8 yer ‘que foram para 0 Nordeste Pare a béea do labo... — disse Silva, = Deixate de te fazeiee ingénuo, menino... — setruconlie Sobral. —~ Og negros io ako tao kids como nds os faremos, Bles fk peretberam que estan 0 pe das minus no #80 contratados « trabalham como voluntirios 06 dias que quiserem 2B esea a paltcn'da Companhia — disse Vascon- celos. — Estd aatrair asag de negron pata dentro de ass, para mais tarde se livrai do pessoal contratado. Sago er er que ae rendre st eto "Qual no véem! — riposton Aniésico, — His sexing, jogo feito. B a politica do impo indigen, ‘ago pela Companhia & boca do cofre do Estado, "O gest Bo here, = Isso & claro como gua. O Chitoto era @ Cie- ‘zmscrigio menos povoada e agora esta chela que nem «at S10. E os recenseamentor no resto da Lunda so cada so mais bain, THE regides em que’ os comerciantes tém de fe shar as los por fata de'quem compre e veal — it~ mow Vasconcelos, = Bas a Companhia aumenta 9 mimes dos seus srmazéns de veda.” — ise Atnérice,irnico, Ou 0 ASTRO soROMENHO fu juga ue estfo a 6, pars’ explorar on diamanies? ‘Aagilttnde fiat, “eestona daea mae? Gio'e negros. limpiaho, © ‘ecretivio deiara-on e féra encostar-te § janla, chando para o lego, onde dis negrs vlles Gata nest Sorados tm em frente do outro fazndo montis ae dinheiro conscante a mimero de inposie que rien foe ar yk ‘emp, tem consegat= em acertar a8 contas,apesar de as teren feo mies ze ma alia, ‘Depois de longa conversa es woh che aula-thes os movimentes, sem intereace seinen, "yee 08 colegas ecabassein cam aquela conversa dine a Companhia na qual nao queria meter © bedsiio, que fade © vem a saber ¢ le ndo ertava para sarilhos J_2, Svs, quando & que 6 administrador yea? — ‘wis saber o chete do Lule © secretirio dew sor ontros, sem’ se vollar; de disse: a ie parece que venha autes de wns quinze Tyabttle voume cnbora amanht. Mas fazsme trans gab — isse Joaquim Amétieo. — Descansa =, Nie posto. Teno muito que fazer'e a patron sda adoentada. O'inido pinta a manta com ei hes me vé pela costs, Es um tapapao’ E Alberto Sobral comesou a contar as gragas © pare tidas do filho, que com os seus dove anon je caplet 35 negra. Sila aproxinow-se para ouvir © rix muito com a8 agrasas do menino, dando palnadaa ngs coxa aE, 5 fiaiemos ate lt baixo? — propés Sobral. Precio de ver o que bi ness Tojecas” | | ‘TERRA MORTA o > Fuba ¢ céta — informou Vasconcelal..-- © que gue tu quevias que estes cafwsos tivessem? Clamipanho, ne Jha beberam como née ufo txbemos Agua, nd tempo da boreacha ‘Sarum para a varanda, — Espetem-um pouco —pedia Alberto Sobral, samoa pelo ciptio: — Rapa, aperta estes atacaores ~ ¢ estendewihe a bota alt, enlateada até acurva do perma. Cabou, nosso chefe — diese o cipio, ajoethada 08 pis de Sobral — Toms 0 matsbicho — e deu-the um cachasio, sotando a ian cipaio rit um 'rto amarela e péese a coger # mac Mas quando o chefe Ihe atrou unt nota de angolsr “are um copo de vinho", pasiowihe a dor e os olkos ‘eminaramsethe de alegris Meteram a estrada,” sol vermelho descia para a lanice, muito além des cases dos. colon + 0 Pancirio teréalgoma couse par tsar? — perguntow Sobral. Ete ipo 56 vem cé por causa dos petscos... — ise Vasconcelos passandorthe un bragy peo oma, = Otha, menino, ainda € 9 melhor que se leva desta vith — respondeu Ihe eaguant retorc © bigede, ag jogo que’ nem @ mais pintado te leva o wane. At mete rai ver voes lagarem a nota & hoteta, Nao pono Estrada abaixo, Sobral foi a pilherir com 0 Sika, paginas. Hava de ‘ventregar 4am seabar? Pols 0 Upo so armou um tae fulho des disboe! Posse a berrar que allio era sla de Teitara, que 0 Estado aha pago a sua passagem « que (queria ie jantar a Cemaxilo, “Tive de me pot a0 alo. ‘Que figuitol = "Voot € lerado dos dabos, Rocka. = Nem voce ealtula esenréu que defer! Como se fa camioneta (age dle! Sempre hi cada wm... Tame bam o amole, porque 96 por a "Mariquinhas™ a andar ‘tutndo me deu'na vontade. Foi por isso que chegamos Ho tarde. Ainds extve para dormir na estrada. I 6, © no fie pongue tenia 0 correo para veets. “Acendeu o cigarro que se apagera enquanto flava, tori éle gestos lunges © & grande cabera @ baloigar Shee 1 peseoge compid e este Voce no via como fle estava bébado? Pois veo téda a viages 4 enchareat-e ein conhague. uma es fponial Ate Ihe chumam o Dr. Whisky, por causa das ar Fespanss que apenha.B maleriado’ como 0 Taio que 0 pavtal "Américo deu uma gargalhads. Rocha também aca- tow por sie PE Voume por af abaixo — disse Ae Da varand, Américo vin camioneta roar na es: frada, meterse pa carva, desaparecendo sem barulho ma peuena descda para o rio. Logo, o motor roncow forte a vsubids da ponte para a povoagto dos colons ss h- es dos farbissaminsram por um momento as casas balxas Ehrancas.. Depo, 9 boruho as luzes déapareceram ¢ ‘ grande silinco da noite quate volow a fechar-se sdbee 3 ‘Anfirico scenden um cigerro, deu duas fumgas e, ‘num gesto braseo,afiouro. para Tonge. Fechow a porta fot ditar-s, fatgado e aborrecido. Ta a pegat no sono, fhuando tm eo lagrou ma estrada, “Maldito eachorr™ ‘PPesmungon, votndose para o lado da parede. Mas uo ‘CASTRO SOROMENHO oe newts Me ga es sbi fee fa he ere syn fee ogee en is hee Sire ee tee STORED ES hare aes cS seme in ce em at o geet aat! Sony cm oe Soe ort inte esate oe oly Ao ea a al Se en re ie i cs Tanta wk Pan oe eno vein i sakes E'Getei yeas #2 Hee fle a Se eas ety SEE cen mun Sable on fos peck oie ie ps ct ios ke ne ae ana Stns Ae mete oo ction nult's Meee fen EE Sees Stes ag ea a atin oiled bene ss Surah aes Ey ee sted Sig eine "Marea ee hs pt GEA sa re ‘remo ga anes, Sera ANC, a eae thie hata lee eS Sane» Migr aii ace ioe OU, Se a ale oo ia ane ae eee pale at ¢ Sete eee ctor’ Me rete mca ica ar A eed eee ine is apres a ‘eRRA MoRra am ‘fogseadas, 0s olhes dusos. "Era como se o Silva Ihe tic vyesse roubido uma certeza-.; sas, logo, 03 labios come ‘avamThe a teemer op olioe verdes enchirseibe de Iigrimas. (© stcretirio e suas velhacarias esfumaramse no ef ebro de Amério e D- Jovita de novo tomouine 9 per Smento. Bruscamente,sentou-se na cami, fs esuras, 08 pis sbbre uma pele de Teopardo, todo inclinado. para a Frente, com es sos apertados.” © sta pensamento, en: fits naa cine de recrige ae aae ligadas ao que se acabuva de asst, o farm compreener tas alten de D- Jovta, numa insstncia veld que ina desde oxia do Natal, para a gual 0 administrador onvidara os funeinérioe, a tania sdministraia™ om te dissera aos nines. Lembracse de que nessa nok terse passara qualquer eousa qoe the resutarn mito esa fradivel. _D. Jovi, enquanto 0 marido, ja tocado pas Fis, contava a0 Silva'e Vasconcelos ad suse agatha nna guerva do Sul de Angola disseratheaigums paves ‘com duplo sentido, fangandotberépides lhares eum Aue outro sorriseiipersptvel. Ante a sua perplex dade, farecerathe que cla‘o animara com wt somiso c lgo, Ee dssera qualquer coun de que se nfo lembrava, sem Avda uma inconvenitnda- ‘na bebo estar tase tante perturbado, porque as suas gavras fzcram corar D. Jovita; Ele olharto nos olhos ait sera, 0 Sbios arrepanhaios; depois, vltarathe a cara ¢ dure 0 fee {oda ex nao se the gira. No dia seguint, lembrasse de ter recordado a cena © enfureceracse tanto coigy tesmo que passa o ia a iajuria-se: — "Sou ume be tal Besta! bestal™ Andara aborrecido durante vérioe das, tritando.passar no fargo. de Adminstagno. quando’ D. ova estava na varands ds stm casa, Agora, va que in se enanara,o lel nfo the tis trado todo o jum, fire ela que o-provotra continua sina OM zara 0 que ihe hava de dir..." — murmuro, aborret- p : e CASTRO SOROMENHO do. tomou a deta-se, cobrindo a eabesa com 6 lego ‘Deu vita sobre von a cama impregneda eon, Sm feonwuguir deixar de pensar na miter do. Antones” De Imomeito » moment, Docejava e soltava pragas, Por fim Shou por vara senarse a borda da cam acende Svan e fumou wm cigarro. "Que chatee! Mas que Shatce.°.""" isi a. mela vor, Entava canendo e 2 &3 lege pesavatie. 0. suor esonria-the por todo © compo. ‘Apageu's vela e deioi-se flea setada;eom ot colovelos figcadoe wos jocion © a cara afundadn nas aos. Um trllpercslava na quarto de bah, a0 lado. Sem Se mo Ser ficow-se a ouvio cantar am ca do Torro da extra ‘Guta se eon por um moment, fer por esestar oe mt Ihoves da ease adofmecda.” Eran corridiahas de ratos tas ics do tte shio de burro boda dos. tree qortos ‘Segui ue formavam canny 0 saalé a roer s medei ‘chin das viga, portas © mOvelsfoscos;o zumbido de un Thosrsito ai borbolete vonta t cegn = ater Nay Vi {trapas da janla que dava para a bans da Administe- or onde entrava um ar taro, amarelo melan- ‘Be onge em lange, eruzavarmae bre a il of gt tos dos Spiloa gue weir om camihos de Admini Ao'e do Pails Dexgarraco pelo bogseirao do vale, Sublnm até vila a5 gorgaindae don chacais eo Sige ches, em Toseas corridas pelos quint Sin cone von prolongedos TLentamente fumorese gritos distantess¢ foram con- fandindo no st clebrocansido em forpor toma the © ‘Desioucse sem se cobrir ¢ alu num sono pesado corpo. caPtruto vir (© voxtito de Gregério Antunes entrow na seeretaria « arancou 0 Siva da fie banca de Cabal, ‘Vou , sethor administrador —e sain a corer pe a veranda, “Apr, in esarando com 9 ei “ Homem, voeé so vé onde ples pas! Silva desferse em desculpas, que nao vrs, que nfo satin que'o enor admirer Clava i ge 1 far vir depress, "Tonic ‘ato ¢ devpache jf um cipaio — die 0 administrador, agitando m_papel em frente dos olioe ypamados do seeretiria, — "be nfo os encontsrem, que Eragam o sola fama deen canta, Ja wee de frais evar recomendoa: ~~ Queo ches gene wT sim; senor administrador. Eu mean, — unt wore! — corto braacanente — bande mas & 0 Gpato prender dete cas. Cont ¢ eapacte pesado para ov oles, uma varinha dle amu a milo, Gregério Antunes attavessou 0 IE, Seolejando a barign © entrou cm case a chamar pet mulher, em vor alte ‘0 secretiro, em pé defronte de Amtico, rubro de ‘ava, pastow oF olin pelo pape 6 logo, airau um bere ‘mando pelo peo, au CASTRO SOROMENHO — Veia, Américo, mais cinco homens’ qué fugiam as minas, logo cort os impostas pagos pela Companhia! Isto 35a chieote! Sto do XeeMucuari hein! Veja ese Josauim Anurico encaies os ombros. Ge: The i> portava que fugtssem cinco homes dete ou daycle soy fu cem, ou mil ou téda a popslago! Esta fata daquels face a0 negro que se evalia das minas som querer saber do sala wenecido, do qual 23 recebers metade porque 0 revtante destinava'se a" serthe entrepue pela attordade sminitrativa da sua tera, depois de cmprido con ‘© cipaio Calais enquadrou-se na porta, com o cofis vermho porto & bands “— Chama 9. Aparo — mandou o secretirie, © negro velho ficou atarantad, olhando para todos os laos, sem saber 0. que fazer porque for propio Secretirio quem, na véspera, sandra 9 igaio Apr em ‘iigencia aoe sotados dae bandas do Lubslo, = Anda, foment! = para fo = Hipera, espera! — dit, lombrandose aaguele instante das ordens que deve. — f8 pode ter dite ao Que bestat Nao eat ti 0.07 0.1 Nho, nde cate Aqui ‘enc niga! “Hesitou ym momento, olhou dass vézes para 9 velho cipaio, foi até a0 fondo da secretaria, dew Ge onbos ¢ aed: — Pega na espingarda « va j & semela do Xi-Mur cari prender éites omens “~-e leone, compassada- ‘mente, ‘os nomes dos cinco evedidos. Agora dis ti (Giga repetiu os somes, mas como a¢ enganou nm, Sitef emendoto e obrignwo dase tka vere Sopldas PS ge'nko eatverem i prone o Sob e ax meres eles Mas ofha que ndo € tee soba qu costuna iy emeamg.e Xé-Mucuar, © veho, o antiga, ouvate bom? SGI so, noso seerexiio,‘Conkece le Teas Indo tamil Si par a varanda tranida ¢ 0 lio inferior pendider ‘Qusore capita, acocorado na varanda, dee & iccahag, que Sette Tatar Maree mee SOERAE scien lie iis a on na ene in ai oan ee tale cr aie ometete ines eit an Se pe "Sa tren sures cao gr opone geet Sana sees 3S ae gate ans eg ee isto, Américo, ma “7 He — dls sem evant os thes do ro, — Isto € para mim, Hos dot Celows, eparron 0 liveo pata © lado ¢ pisse « cola ‘um Cigar. PS 2 le. a ‘Vasconclis «Sampaio entraram na Secretaria, fa Jando ein yor lta, nwo alegres, Cf estos ‘de volta "— dsse Sampaio, senten- vse pot de ua ‘es ae faconclos j6 visha pronto para a Viagem, com a rda dg campo tuto engonuda © ss bolt ches oh zitem. A alegria iluminaverine &, eta tigation tah so, eabelo com briftantina, = cheirar "Agua de Co % dos sens és roidos de ma ‘mio aguentavam vingens pelo mato. Ra, 2 que mais o inquicya ein ter de em CASTRO GOROMENHO <= Carambat minea te vi Bo pinoeal.. — be cous América Menino, hoje & dia de festa...” Siva eatenden a guit-de trinsito’a Vasconcelos, fe- vantando-se da seeretiia. com’ um sorrise, todo amdvel ‘Agora nto hi nada que Ihe barre o eaminbo. \ = dlase ley a sorit. "Vasconcelos linttou-ee = um “obrigado” formal, mé= tendo a guia na algibeira, 2 Aique horas vio, Anténio? — quis sabet Joaquim [Anidrio,, “Bu vou Ht sbaixo 20 botafora “No vis. (O Rocha. ver ef acima com, a eamio- rela. Fu € que vou agora falar com o Pancério e dizer seus aos velhos. "bo seu gabinete, Gregério Antunes chamou pelo Silva vais Ii — disse se & Sampaio, sobragando uma 2 chen de paps, pene Symbos eutraram no. gabinete do. administrador, pobremente mobilado, com wm cofre de madeira a um fanto e-em cima o busto da ‘Repibliea, e pendurados mas Daredes eacudos e Iangas — troféas das titimas “guerras hegras”. Gregério Antunes demorow-se, sem levantar os 4 ‘thos da seeretarn, a cobvir um monte de papelada coin feu assinatura gartafal, seguida de trés poatos a for cE fnarem tiéngulo,, Depols, empurrou os papel para & c Frente, olhow demoradamente para 0 aovo aspirants © c= fendewthe «mio “ Leve isto volte quando ex 9 chamar — disse a0 secretieio. “Loge que o Silva os deixou, Antunes voltou-se pare ‘9 Sampaio. dsse-the: Teno as plores informagSes a sex respelt, mas ‘quero diver the que € como se nao soubesse nada. Para finn © procedimento de cada um, que marca. Pode Tetirarees Chamse 0 senhor secrettio, ‘TERRA MORTA a — Voie th 0 que & que dle sabe fazer, Siva — re somendou 0 administrador. — Flea como servigo do ‘Vasconcelos eo Américo que the passe 0 corre, wT pensedo. na Tarmac. — Nin. Bate tem de andar scsixo de oho. O “Amético enti clo com’ or earativo, e jf que goa tl on eon ga ae Sbicou a aiatars muna guia de trnsto ‘um indigens,aizou com a caneta eevantonre, Ja care potas, Fecmendon — Vejame fi snes negros do Xi-Mucuar FE, sem tender 4 informagses do Siva abandonoa 1 admiistragio, camino das obras, no ato da powaugbo “TPN faga eat, elege =~ dita América ‘© Sa vaio, — Ble & assim, bruseo, mas bon pesm, "= Galego, £0 que de Gataramse 8 atrads do Sia. "Ent fatto dito! — dise'0 tcreiro ainda a guin para cima da mesa do América, — Fala gente fon ste pedras a mio, como ae fssemos negros! Stam ouvelParece-que tida's gente Ihe deve 8 cabal Isto assim ado pode continua. Enrostado ao baleSo, na Toja dem feegueses, Anti thio de” Varconceloe © Manuel Pancisio fal a mea ‘yor. Na varands, perto de porta, semtado. num banc, fom ab pernas eruzadas, © velbo. Anaceto dava chit: ‘der numn dna sas botis cambadas, chapeadas com pele por enti, has todo tle era ouvidos para o que a0 d= Bia na oj w= TEsti bem, senhor Vasconcelos... O que € que te the hide fazer. Mas veja se manda logo, Hlomem! i ihe disse que’ € logo. que cheque Luanda, E's fazer o emprestino & Caixa de Previdén- ae sota yem por af acim. Nic & deseonfiae, senbor Vesconcels, isso nso! Mas & que sinda un bocado bom, quase és quilr dele. ue ‘CASTRO SOROMENHO E 0 negéco, senhor Vasconcelos, esté rum. Hd des we’ gente aio far nada, nada! 0’ senor abe Tpab it € Togo que cheque I, amigo Panetta. Che BIBL tem, scthor Viswnceon — 0 cater slante torces a hice. num sorriso amaxélo, paste any (os dentesexverdents, Nisconcelos despediu-se com iim abrago. A sada, quasi esbarranlo comm @.velno colons. ~ Ora viva, senhor “Anacleto —t estendewthe @ flo, prazenteiro’ "A" prole, boa? Ta’ spore a sass para the dizer adeu, — Muito obrigado, muito obrigado, senor Vascon- alos, Mas a gente logo ainda se ve Sempre chee ‘a, seahor “Vasconcelos TP ferdade. Agora € que eu vou até ao mar, Ja ‘lo podia mais com isto. ~~ E fol descendo para w roe Parou ta catinds, 0 pé do Roches que ehava © i, ~ Eitio, Roche, sempre layamos hoje? Fis. Saimos como fresco Yantaoy em Cane ule, com 0 tenente. Depots vamos a eager pos ai fonn Vasconcelos deixou-o a tarafustar cam § ajadanee ‘ncaminhouse pars» pownsio-alte ‘Menuet Pancivio ‘veg eneostar-se & ombreira_da porta, em dizer patavra, com o rosto seme a lige Bara’ rin, Anacleto expiowo © posse’ tect a Saat a oguilha. de cana, enervado. ‘Como ‘0 compass ada dieses, no se pode conter mule dewietnr — Homes, vot fol asso! Ate mete carat =O gue € que 2 gente hivde Tacet. amen: towse Panchro, (© velo det um salto no tanco, muito vermetho, 0s bigodes a tremerem, regouges wre G que 6 que se Wed aver! a é boul —e brandia a dlibata— Esea € boa! Comegou & andar 20s saltinhos na varanda,resmun- sands: TERRA moRra ue ~ Que cambada! Corjat . = Agente io pode fazer uaa, ales & que mane dam, amigo" Aaclet, O vtho estacou ¢ otha pare dle com direza, J Qua! mandal —gritod a tremens —A'Te'€ que ‘manda. “Ou isto € algun Felperra? [Ua acesso de toste no 0 deixou continsat. Apoiou- ao pila da varanda, todo debrado pare fecite a pirtcfo @ farfalhar e a eabesa como andat he f sok im 298 bronquite t¥o assanhada, vocé no de- via fama Pals 6, Pancitio — e encotien um ombro, dando usp a nora Passado um momento, 0 coloné voltow & carga, mas mais cali. S,Adt um homen ma vide a trabathar pera o lnbeiro ficar nas mos désees... daca, Ea eee ome thes hae spain & amigo Anacleto, E dle que cust tanto a gonhar 0 slo meteu a5 mos no eds das cass atirou uma fumaga para a cara verde de bls do Pancdso'c sect — Dinheiro & sangue! Mas thes sabem a cue ae fazem. .. Othe, Pancire, comigo a colts fare mete Eu jd met um tenente no eritsna,e aqui foi legion, Fou al 0 bago que nfo foi brneadeina Ai nao! fates TUE me estive nas tntas para as meagan, Ee 9 ua hem, ainda hile nascer quem theta ek corto o ar eam um golpe de dhiba Manuel Pancério entrou na lojae fol para tnis da balanga arrumar os pesos. O velho ficou 9 ore, eet tas para a rus, a desentupir a baila, Depo fe) or. ‘ostarse a0 baleto ©, sereno, diced io" CASTRO SOROMENHO Fhteanta, — Othe, Panckeio, nem act, qve sito "—Bste € de pagar. Eles ganham pouco. .. = Pouca?! Mise de tim conto por mis para aye 9 negrathad. and sud'se mete com as negeas dos colegas. Ate ffouhs ser branco como.a gente! S"Pois, pote. Mas ales & que mandam. tna eo vetho atirou um mero 20 ble, = Evocd a dar-the! ‘Mat cals em si, tosscou, correu os dedos nervosos pelo bigade fol stindo com sm "ate logo", Pancario Eeguin-a com os olios a rigem de malic “R’ danado ome por dinheira..? — die le a si mesmo, « bore ‘hae mum torreo mole. ‘A lard, Rocha levou # camioneta & povoagio deci saa ¢ paraa no largo ds Administragt, para receber 3 Dagsgem do. Vatcoustios « largar mimo &.Malange — Ba nifo tenho nada com a sua via, amigo Pen- ‘iris, mas quando vejo escas colias, sobee ‘ume coisa Ei'por dentro —- ea mio aberta delizouthe do estOmago fazérem nada! E acha yoo! pouco? C2 por mim, les nfo ‘© Walem'o que comem, I o que the digo. Os antigos, se ¥ ‘int, Pancttio, trabalfavas, abiram ‘esas estradas (0- ‘a fina, Agora Eales, €0 que ‘amigo ve, aio como ease seeerio Taldigusro, que ‘08 € teve palavras amigas ¢ ofeestinentos. O scretirio ‘Elona o pesogo ¢ ficou com os alhos em espante, ‘Comovida, Vasconeloe abragos Joaquim Américo © cetenier a mio a0 sectetiio, sem inierésse. Mas Jaime ‘Silva tomouihe © brag, pée-se de costas para os outros e entegourtne wm papel MEER 9 recite, Encontre-o ontem, ao arrumar uns is — dine te. vo Cima ona de sngve sastrou no sont de Vasconcelos “Amarrotod o papel e mete no bso, cncaminhando-e jars @camioney som uma pala = Kinda por cima! Va Ii a gente fozer tem... — resmingen 9 seeretiro, #0 baixo que ib dle se ov "Acne rod tetrad Terai ir ‘vem de po, Ao strat na eseva pare descer para 0 fotos eatrdentes denegron satdaram os viajntes, Os Flnclondris separaranrae © cada wm foi para sta cts 'D. Jovila’ acompantiou com or olvox os passoy de Jounin Ame ea, cio Sa cas ‘Ro'Ghegar a varanda, fe voliowse para o vale ® eh ‘herat de sombras. Li em bso, « povoeg esta ta favolida pelas cores afogueadas do! poent, ‘Aveamioneta entron na estrada. Ge plant, com a8 primeiras somiras da noite, descerem para a fers “A porta da Secretaria, os fncionisios formaram gri cae po, de cqmversi com 9 Rocha, Na varands da sua cst, BY jovitty sum vestido.vermelho, sem melas, uma Fost “hal nos eabelos, estve a9 lado do marido, 3 Samar de- - ‘rugado na balaustrads, Ac frtadelas, ela ofbava pera ‘América, mas #5 tims vex 02 seus oles se cruzaram. Logo. rouse de maneiva a nip 0 encarae, propositads- ‘mente, comegou a falar, misto animada, foe gestos, ‘com © marido Samay exibora — disse Rocha dirigindo-se pars ‘8 camioneta, "Antonio de Vasconcelos foi despedie-se do ami ister e da mulher. Gregério Antunes abrivlhe os bra- eeecses seme caPrruLo 1x. ox0, ROME erguerse acme do capinsal, levon as mils & boca toltow um iro que ese Saas Ghia de sol varou a aldein no to da calna Rogie abaixou-se © letgou a corres, com es bregae a Cokie famine no capa az Agata! — ritou 0 cipaio Calvi, saad da cstrada para o capi Num salto, 0 capita files © homen pela garganta © trou 20 ch. ‘De olhos esbugaltados, ie class naes 3 capita com rancor © med, fexende tatoo nacre Hvrar do jotlho que the prema ¢ estéango © de mace spertadas 4 ote Wo petoge f2uando Calis ae abeirou, o home rouquejava, @ EREDN ely cas at hac; asada ets Te Sapse num esforgo que Ihe eegoteu as forges "Ody aticouhe uma coronhada ao pet, que’ o' fee day ae 10 Os Dragos tombaram the para agin pie ‘chews de expo ensanguentads =, Moreu! —"spavorouse 0 capita, argando-o, E cies tremer, — Maland’o! — gritou 9 cipaio dando-the um pon- Devt! — Eo capita puxou o vetho Caluis por mn rage, a _ SeipEENiaEER-e OR INURE TERRA woRTA 20 Extiveram caltdos um momento a olbar para’ ho- rem, “O capita atanava a cabost, 2 retriminer © que Caltis fizera E. pensou no administrador nse Coates aque tam que the dar por aquela morte © homem solos um del gemido ¢ entrexbria ot thos, fechando-a Togo. "0 capi, mo amiado, ba ous, aalpoithe 0 peito ¢ abanowhe & cabeee’ De. pols, comesou a levantar'e & absixartne es brace, ar Fancando-he gemidas que foram subindo Ge tom at ffansformatent num gro. de dor. Com os oben @ be Trem de alegria, 0 capita det uni. gargallas = Eth ivol "ise de largandorhe of brago, — Glo io morre! — regougou cipaio; e caps cintnamente pata 2 frente © home abr olhes, tngos e inexpresios, l= entow um tidownada a cabpea, sem dar conta do veo ein," tin i moment; dey er vse pore levanar,apolandose nas pase des moo, ins te forges aio he obleceran, "A bea tonbouthe pra o lado, a8 pipers tremeram e quelaram- ert Fadas'e 0 roato negro tortouse cor deter A rept Feelo alierotsethe' © ficow muna, fefalhera Qs dois homens troearain tim pido oltre, sem ‘una palavra, amartaraihe as infos € 08 pes E disp Ihanvae a abandoni-io, quando Calis se pis a obhar gare {odes os ladon, inguiciy como se farejaae perigo. Batt xourse e spanhou tna mo chen de capi, Come fol mordagar 0. peso. Volaram para a estrada, estar, um momento # bre ocainnho a tomar resolveram seguir a corte, Cainbavam em silo, atentos todos os rumo- £28, com pasios eaelosos pata nfo seen srprecnids, porque 0 soba Xa-Muctar nfo era homem que deiasse fs seus cazinhos abertos a qoalquer vinjnterque se i ‘se aproximar da alicia sem o prevenit. Os propos Sapitas que demandevam a sun sldla costunavam gitar de longs. © $6 depois de tendidos pelo aparece de

Você também pode gostar