A comunicação na sala de aula

Dr.ª Ana Maria F Carvalho Carreira

Capacidade Lógica
 ! " !" ! !# !$% ! #&
" '( )" # !! &
*

! " !" ! !# !$% ! #&

" '( ! #" ! "# !!+ !
, " -. ! -. ! . !*
/. !! % 0 1" ! " !
"# !!+ ! -. " ! ! # !! !0
! . '+ !0 ! 2 !*

! & .&0# !! ! &

. ! "34"
1 " " . '( " " # # "
& *
 # !! # ! &
. # &5

6 !# 7! &
.
6 " '( -. " !. "7&
6 1. 1 " -. &. . &8
6 #! .
6 " %8
 &
. "34" " ." # #'( # !! -.
&
. # & " 2!
&!*

" -. # !! ! # 3 0 ! . ! .! 0 ! .
"# " 0 ! !. ! . ! !( ! " . '(
-.& -. ! ." 3 " .." " . &
. *

&'( # !! 9 &
. 0 4 ". "# -.
# !! ! &3 # ! ! : #! -.
" , 2# %! #! %! -. ! ! !
&. !0# !0! 1. " 0 ." &! $ ." . " !
!# ! 8 # -. & &'( 0-. ! -. # ! %
! . %*
 ** . 6 , "
, " .
. , " 4 # #& ."
". '( 8*
" # !! -. ! , ". 3 " 4 & 1.4" -.
! 3 1 -. " ;! ! ! . '+ !
-. -. &
, # ! *
! & .&0." # !! -. , ! <
" " ! # # ! # :# !
. !0 ! 3 , ! !. ! . !
"# " ! # 0 " &1." & 0
& "3 ! & .&*
,." :! # 0 . 0 " -. !
, &
" -. , &
"
. *
! 4 # !!7% & ." " ! !! . , "
, " -. &! -. ! "*
 *** &= & , >

# &! #! :&1 ! . 1, "0

# ! 1 . # #'( ! &'+ !
# !! !*

? " ! . ! -. ! " !
, -. # !! " ! ! 3 " ! ! 3 :!
# :# ! ! . !*
 *** &= & , >
! # !# % 0# 6! 8 -. 5
@$ " !+ ! , ! # :! # &! . !
AB &
@$ " !+ ! , ! # :!
! , ! # &! . ! A B .&
@$ " !+ ! ! , ! # :!
, ! # &! . ! A B 1
@$ " !+ ! ! , ! # :! # &!
. !AB ! .
 *** &= & , >
B & A -. "6! ! ! !
2# < ! , ! # & # :# # !!
# &! . !*C ." $ -. ! 8 #&
# & , ! " '+ ! .
. *
B .& A ! 8 "6! !
" '+ ! -. ! 3 " ! !! !# 0" !
-. ( " ! , ! . !*
B 1 A 4" " '+ ! !#
!! = .> -. 1 " !0 " ! -. !(
, " . * ( !# ! !!
# ! & -. ! . ! , "0" ! -.
:! ( , " ! . ( -. " ! , *
B ! . A # ! ! ! !!
# ! & ! -. ! ( ! " ! ! !
-. ! . ! "34" ! , "*
 *** &= & , >

D " -. ! %" ! & " !

. !4 % $% & " ! &
, " ! & 1."
" '( * 3 " !0 ! # . !0 =E &>
, " *
" # !! -. 0 !. ! & .&0 "
! # !! 3 F # &
". '( # !! &0 " " -.
% ! .'( . 6 ! "
%&%" ! &. ! ! !*
 **
G* / @
H / H /

! ! ! ! ,." ! %% " " !

! %& % "6! " . '( &* ! ! !
! ," ! " ! " ! 2! "
7! ! -. # " " " ! &!0
! " 5
@ 6 " ! ! ! ! !
, " ! "# , "6! 3& , 0 . &8
" ! ! %& % , 3& !
!# 7 !* " ! ! ! ! ! ," !
<" -. # % &" !0 3 1 .# *
/ 6 ! ! ! !
! %& %" % ! I % !J0 !
" ' 0 6!
3E ! *
1.1.2. INTERPRETAR O DESENVOLVIMENTO HUMANO E A
FORMAÇÃO DO EU EM FUNÇÃO DA INTERACÇÃO SOCIAL

? 6 ! ! ! ! 1"
" " ! 0! . '(
! %& % " . '( !! ! % & !* ! !
! ! ".&" ! ' ! ! 3
! .'( . ! 3 !. # :#
,! : *
/ 6 ! ! ! ! # !!. " ."
!! " . '( 0 %4! -. & ! ' !
! E% ! # " ! #$ !0 ! , 3& !
! ' ! ! *
 **
G* / @
H / H /

6 ! ! ! % !0 ! %& % !
# # . ! 1 '( " 1 '( 0 !: !(
# !!7% ! 1 ' ! ; & 1. 1 " ! !
" ! ". '( -. ! ! ! "
. &8 "0 " . '( ! !. ! 7! !
# .& !*
 **
G* / @
H / H /

, " "0 -. ! % .&

04 !.& ."
!4 ! " '+ !* ," " %& . 7% & !
! .. ! # ! 7! ! " !*
 **
G* / @
H / H /

," " ( 1 " !

"#.&! -. &, ! 3 % "* & !.3 !
!! ! ." ! ;! . !0 "
." , -. # ! " !" " *
," " & ! 3 ! !. ! '+ !0 " '+ !
" % '+ !0E.&
1 66 ! 6 !*

! "
!
 **
G* / @
H / H /

# -. ! 8 1 " &
, # -. 0 ."
" " " 0 % ." "# "
1 !! % 0 ( ! 1 " " ! " & ,
," I" .J0 # -. ! ."
"# " ! & 0 ( !! "
! . "# " *
"#&2 1 8 '( ! &%% #&
," " ( # ! !! "#&2
! .! ! " %! 0 " " !.
"#&2 ! . . 3 &
*
#
**
K*H ! -. " " ! ! #!
&'+ ! # !! !

* 2
# &'+ ! -. ! # !! ! ! 3 & "0 #
! " ! ! ! ! ! " ! !. ! 2# < !
-. !* %%< H "7& 0 ! &0 1 .#
" 1 !0 ". 0 & & 3& , *
0
" " !# " # &'+ ! -. "
!! 2 *
" ! . '( # .& &'( 6! "
L ! . !!. ! " & & !*
! ! % ! -. ! %7 . ! &8 "0 "
2 0 "34" ! ( ! L ! &'(
# !! &*
"7& . 1 .# " 1 !0 # 2 "#&0
# " ( ! L ! $ " ! # !! &
& & 3&, 0# " ( L ! $ " !
3E % # !! &
*
 **
K*H ! -. " " !
! #! &'+ ! # !! !
G* # &/ ! "# ,
! # !! ! ! "# , " ! # #4 !0
! ! "3 ! ! 2 ! !
! "*
" !" %7 . # ! "# , ##&
# M " &'( &,N0 ##& &
, M"
&'( ! ! .! # !N0 ##& , M"
&'( ! ! .! !.3 !N ##&
!." 0 *
" 2 0 ! # !! ! ! 3& "
&'+ ! ! " ! . !* " "
%7 . ! & " ! " "3 ! !.
"7& -. & -. 8 !.
&'( " ! !.3 !0 2
# !! &*
 **
K*H ! -. " " !
! #! &'+ ! # !! !

K* L &'(
O. ." # !! ! & " . 0
2! " 3E % ! # !! ! -. "
!! &'( * &'( # " L
." !!. ! " # !! &0." " 4
!. . ." # 3&" # !! &
* !
!0 ! %7 . ! % " "
L . " 4 &'( *
 **
K*H ! -. " " !
! #! &'+ ! # !! !
P* &.
# !! " -. " ! ! 3& &'( 4 .
-. " L &'( # !! &
*
! ! # !! ! "0 &
1." " 0 "
" ! 7! !0 & " 0 ! ' !0 !
% & !0 ! , " !0 ! . !0 *
&" % .& &'( " ! !. ! " '+ !
!# 7 ! -. 0." % 8 , ! #& . &"
&'( 0 *
• A relação que o adulto mantém com a criança não pode
ser do mesmo tipo que mantém com um adolescente,
dadas as suas diferenças relativamente ao nível de
desenvolvimento da compreensão.
 "

$ % #&'( ) * +
, - . &/ 0&
&/ * * )
+
0& * * ) *
+
*

& &/
* *
&/ 1
1
* &/
0& * &/
* 0&
2 !
.
* ." & 0 & !.E
". 0 " !. ! -.< 0". "34"
! '( -. 8 !* . 0 # :#
!.E 4 ! ! " " !
! . %& .*
G* . & 0 # -. !.E "
# ! . 6 &! ! % 0 "34"
". *
O. -. %& ." " ! "
!.E 0 "# *
!! 0 ! ! '+ ! I! &J # "
!# ". ' ! %&.'+ !
*
 " " %7 . ! ! % ! # :#
! ! " ! ." ! "# "
% " ." !4 !5
3 2 4
" " %7 . ! ! % ! # !
40 " 0 ! .7 " . '( "
" ! . ! %< " # ! "*
( ! # !! ! " ! ! 1 %! # 0
# ! # !! ! -. 0 ." # " !
! %&%" 0 " ! 3. " #
" '( . 6 *
5 "
4
@ 3 M QKPN " -. 6 "
!. 1" *
! . 4 ! R
! -. ! # !! ! !# " " 0;! ! !
;! # !! ! " . '( " " "
# " !! " *
!.E # ! ! ! 7".&! 4 " . '(
!! # '( !1 '( -. &, 4 3.7 0-.
& 1 ! , *
 . 6 ! " 4 1 . " -. !.E 1! ! "
4* . 6 ! " !# ! !# ! %& %!
" ! %7 . *
. 6 ! " !.& . $&! 1 ! %$ !
"7 ! " ! '( 0 3. .! " !
-. . ! # !. ! .'( 0 # %&
-. !.E 3. !! ! " !+ !*
. 6 ! " # %&< 3.7 ."
! " !+ ! *
-. 4 " ! "# # ! &4 -. % "
# " " . 6 ! " *
! 6! -. . 6 ! " 4 8 " ! -.
. 6 0# -. 4 ." " ! &1 "
% -. " 1 '( *
" !.E " &% . 6 ! " ." . 6
&% " ." " . 6 ' 0
! 40 " ! ! !. ! # !! 3& !
"" & , ! !.& ! ! ! -. &8 *
# !

6 7
2! " .! ! -. !# " "
! -. ! ( 5
3 1
! " -. ! !.# ! , $ -. ! . !
# !! ! -. % & " ! "# , 0 % " % 7% &
. 6 . . 6 ! " */ % ( ! &
#! %" ! ! ! 7% ! # ! %7 .! 3 "
" &
, ! !.& ! ! "# , ! !*
" 6! -. &'( # !! &! ! %&% $ " !
#! %" ! ! 8 &% 0 %4! '( 0
. 6 ! " . 6 *

!
5 8
! 6! -. 4 ! "# , ! ! -.
" . 6 ! " . * ! ! ! (
" ! &% ! -. " &, ! "# ,
!. !! %7 . S " . ( ; " -. &,
! "# , ! !*