Você está na página 1de 7
SILVIA T. MAURER LANE BADER BURIHAN SAWAIA (orcs.) NOVAS VEREDAS DA PSICOLOGIA SOCIAL SoA ALSO Ali lia ae amas esa edue editora brasiliense SUMARIO Sitio T; Maurer Lane e Bader Burihan Sowola, Aptesentasio, 7 Parte I~ A Questo dos Paradigmas nas Ciencias Humanas ‘rey Carone. A questo dos paradigmas nas ciécias bunianas€0 pa ‘edigna da estewtora das obetvagbes sols de Agnes Helle, “Luis Gancage Mottos Montero. Objeivdade x Subjetividade da e- tice &aiologia 3 psicotogi eca, 23 ‘Bader Burihan Saweie. Psicologia Social: aspects epstemoligios & ‘es, 48 ‘Sibi, Maury Lane Asin emocionsl na ensuite do pt Parte 1 — Avangos da Psicologia Social ns América Latina Stig T Maurer Lane. Avangs da Psicologia Socil na Artie Lati= ‘Maritza Montero. Estrtégas discursive idoldgias, 83 ‘Maria A. Banchs. 0 papel da emosso na representasto do self ¢ do ‘outro en: membros de uma fama incetuora, 97 Siva. Aaurer Lane e Dense de Camargo. Conebugto de Vigotski para‘o estado dar emogder 118 Parte Ill ~ Pesgusando a Emosso ‘Siva Friedman. Uma aproximagto metodolica ao estudo s emo- te 135 Meniea Hayiée Galano. As emosbes no interjog erupsl, M7 Bader Burhan Saale. Dimensto etio-afetiva do edoccet da classe teabalhadoray 157 ‘A MEDIAGAO EMOCIONAL NA CONSTITUICAO ‘DO PSIQUISMO HUMANO Introducto £ de fundamental importncia precisarmos as bass epistemol&- cas que novela os nontos exten prlimos de uba postura male- Finisarhitria edaltien,o que implica uma concepyio do set i= ‘nano como produto © produtor da histra, ou sea, © home ir se ‘onstulr como tal a partir do momento em que cc omper a cstala ‘logenctis, dando inicio sum proceso ontogendica,decorente de dds scomtetanentosfundamentas:«dascobera da erramentae 0 de- envolvimento da inguagem "A metodologia decorrente dessa postura estipula que as esau sas dover pate de dadosempircos para se chepat a0 coneret0 — Ot ‘SS; eathcia do fenomeno estudado-— mediante procedimentos de {Inline histico-genéueos,conforme proposto por Vigotsl. E suaa ‘temauva de que {icStr cone elit entre separ ood, em aber on ‘Serer 9 pour piglco em cent organic no mace en o- ESS inept ms eompiexo Wig 10905105) ao prossegurmos nessa tare, contatamos que fendmeno pcoldgco's ser estudado & a dnltes entre subjevidade e objetive ‘Bade: Ou sea a eaidade objtivn vivigs pelo Inaividuo se torna sub ‘iva a ual por sue ver be objedvard por mcio de shat ages. ‘As Categorias Fundamentais do Psiquisme Humano Dando contnidade aos estudos de Vigotski, Alex Leonie (1978) slstematizou como categorsndalces que constuem o pigusmo bi- ‘mano a Atvidade, a Conscitncia ePersonlidede, as quai se desen ‘volvem pela media de linuagem e do pensamento, poptanto, na dique oer Bumano 36.0 € na claro om so. Nit nveignie no vr, post gma formu Bex, Aprimeiradelas emersuem vias eis queapontavern pr {Tdeaudade como uma categoria, qual eulminoncom destudo deat onto: Campa (1987) Este nedlattes anise testa de umes ‘nde vid Severna), constaia que a Idenidade Socal se constitu num Drocesso de metamorfoue/ersalinsio do Eu decorrente do conjunto as elas sols vivdas plo sujet. Clamps tamer aponta pars Sccesidade vocal das instlgoesdaremespafos pare desempento de novos papis menos rgdos que permitam tinovact da ldenidade, ‘Segundo Leoatiey, a personaidadese consis das aracters- tics peulates ao individu docorentes das inetagdes soca endo portato um proces continuo. neva Gna quc eat a semclnangs Entre Identidade eo que o autor denomina de Personaidade. Jules. ‘ova ban do emo ein or sgadon asian sc ‘Um segundo aspect, emergeneem virsspesuiss, foi a cons tatagdo de importania das emocdes como uma medisgao, ao lado da linguagem e do pensamento, na consiusdo Jo psigusne humane. Pesquisas que Apontaram para as Emogies Gostaria aqui de mencionar algunas posquisss que nos levaram 1 can constaterdo, ‘0 estudo de Bader Sawaia (1967) sobre © movimento da cons cléncia de mulheres faveladay, participant de uma avidede pro. ‘aautogstionads, permits andise dos proses: de desenvolnento a consctnela por meio de suas felae quando entreistadas = Talaa fstas que narravam fatoscreflendexocotidos, A autre dbservou po ‘én, que quando estas mulheres conversavath ene sh enguant ta balhavam, eres mesmo ftosrlatados eam slembradoe, eaten do as emogoessentidas — "Que alegria™, "Que rava™, “Que de- ‘xpplot” clam expresses constants, Perccberor, enti, quanto eX Dretso de emogdes era algo que nfo se conava aos outs, Ov gue {6 nha sentido para nquetes que vieram as mesmaestuagées,E nos ‘qustionamos quanto esconder as emozBes nao teri deslogico, De fito, a objetividade,s precisto parecam excl qualquer cnoeto, pos esta comprometeria a fidelidade do que Se relatava. O movimento da onseinci porem, parecla Ser Impulsionado por emogtes que iva. vam a reflexfo © ado. ‘Outre pequls estudando a consitcia, agora de gngos (at ‘muds, ech por Silvia Friedman (1985), demonstcou que na genese A medias emocina ” sume hu ono god a at gc see at i esa a aS RIS etn aap Neca aude a Sei nid hare nomads ee Sean ee Pea ie eet eesti enanie tester gomeOere ich itn inn ste ean br a tires SSeodcncea ue wr tail nin Tah) crore re SONS Sg NAST SoMEEATG ine ashi annie oto nae aoe id ecmemitr fase cacy octet gata datene ects avec ieee Senaioamecaurrt gua Sued pees hess ete on spa Sis ooucrsnetemitscha ha na cee ee eee eee cr a ht sfiltigen terme Yolen dsr some au cee fea Se er nr con ‘SEU Gee amas ata ca Se Seca pects elses tne tererepatararesaici tam sta ae mt ett okt lpreomtan aca es ‘As Emogdes ¢ 08 Sentimentos ‘Outro ponto que susciton muita dscussoe reflexdo de nos ea pe ola dfereng entre emogdeseSentimentos, Agnes Heller fornercu [aportantessubsiiostetrcos pare esta questi (aasemogdesc sent ‘mentos), A sua obra Teoria dees sentmlentas (1980) 0 udow a pee ‘Sharcom maior aera carter social das emogbes que ela denomi- nia dealetor c= distingao entre estas cos sentimentos, os quai - tian mais duredouos, bedecenso wu jogo de gua —fundo, we ‘aueler ques incorporariam na personalidade do Indvidvo. Ou seh, ‘st emogSes, dado o feu cater comunleadvo, oempirco, seriam sem: serpentine ston Eesti romero passe aegis Seoeenctethae ertmente mrs setornardfigureesiam responder" Seah aes aieetiee omc ree SERS eee reference (.) quo tater come fio nfo menos mic (.) que o campo ‘ipods eam snieson pra, perpen ae ies Ghomn st niiaos, ava esonunde ssa sind: el ‘Tambo retomamos Henry Wallon (1979 no que dle deserve como odesesvelimentotntichal an change, onfeiande 9 arier ‘oti ¢ rend das emocdex.Alsm do paradoro ave represent, ‘ici, te omogSes nam primeira momento nor palm, 0 ea também que desenadnnt pensamentore ax. Wallon Teta 000 tion eine sida tenors demons apora amet il ha sos oa aan on ncn, on in, on lr an clit us exe a pero ppnow, mats Fogo mus éirminde, cts dipoles pects de suas ‘bade rote oo pont de prada outa por Seni ins coo ‘Ambos os autores, Heller ¢ Wallon, apontam para aestrlta te lato ese emoedo, Hnguagem e pensamnto,o qu tora imposivl ‘seu esto iseado, pals, desde multocedo na vida do Individuo, a50- ‘edade, por mele de linguagem, integrase no todo que o const 'E aqui relembramos Oxgocd et ail (1979), com seu Difrenc Semntice co significado afetiva das palaveastnostrando conto tn ‘veralmente as palavras que constitu a mati prime do” nosso penuamentojtrazem no su saifcadoconteidosemarionsis. bom Perea nec Leontcy fala em sefido pessoal referindo-e 30 sii {Edo desenvobvdo peo Individuo, © Qual nek experiocian even or intrmédio deste autores reforgamnas a nossa consatago da atuceer mediacionl ds emogies na consitueao do pslguismo bu ‘Missa caso prsentes nay agbe, a consclencia cna ndenidade Tramala) do navi, diferenclando-se socal hsoricaments Creren de neuagen Pore, adifernea ene emoybeseseatmct- Fer eso m dgar se 0 caviter de medigso envolvia apenas a8 tomas (edo empties quanto a oguagem), cos seninentos malt oasarot cotta de fato mair um catgora do pigs be fhano,a qual denominamosefedade icndo Leonie no capt soften categoria Personal de, vetcamos que este ator conadera nk emogdes © ox sentimentos E Sarena tmporctcis na sass confiasracr oi to presets siren facta que evando sardoe iad, rk cOns ‘ir eactenstics proprias ve identifier a indvidoalidad, ‘Male os senthnentor mais duradouros se incor poranrPersomliade: Ae menm fem, toda emovie que #500 Port hibits emoconal, parte da personalidade cmocional Todo Mbio'tmocional um abaro da peronalidade™. (9802130) ‘Se anes sustiuimos a categoria Pesonalidade por Identidade, ‘constiaids Risworsamente no conjunto das tlages soca do Todi SRENSoeacudo parece indlcar que a Afetvidade sja to fundamen {Ei parm ser humane quanto # Conscéncia ea Atviade Paffoetermos como desafio para nossas pauls investiga €pre- char englogcamente a existéneis deste categoria que lgicamente se ‘Shtseuus com consists, pos, como demonstrou Vigoss ing 22a pensamento sto prodominantes na constitulgdo da Conscien- SE Snopes no poderiam eer para aAfetvidade, amas 36 medit~ SEcscomtalliamrs Atvidade? Nes reformulagio, a Tdentidade se SES,SaPEtcgolesinvese aa qual 8 media das oulras pessoms sta ‘icdominante Nao esquacsndo jamais que ets elegorias ext cm) Peston inerdependets, unas embricadas nas ouras, assim como a tedlaOes se tnerpenetiam, ‘A Questo do Inconsciente © stud das emosbes no poderis deizar de nos levar& questo do Picante: quer denure da postura tebvicaadotada, fora tatada Mee Uigot ne soa obra The prychology af art 0944), na ual faz Peta ildea a noct Freud, ao privilepar a sevualidad nas cons. ‘Risto afrmand gue a viia humana & rica de impusos, emocdes Setidades os quae poderam iguaimente constttrconiedos in Por outro lado, 0 estudo de Luis Claudio Fiaveired (1992) mos teando como o psiolpice se constitu hisoricamente nos afou a ie. tionar se 0 incouscleate nso sri também um produto histrleo gue Surge em nossa secledade partir do momenta em que se da cist entre ohomem publica eo privado, levande drepressto emocional Smaniestgso devria se dar na pivacidade. Ohomem pabiicn€ por fceleaca o ser racional. E Freud, vvendo na ea vitrian, 36 pode ‘i captar a iberdade ao repimia ee ei, peste non = Outra linha deestados que trax algum subsiio para eta questo ‘so as pesqulas com ribosindigenas no Brasil Hi us etudo resize 40 com os Bororss (Mato Grosto)e outro em andarento dentro da ‘nossa lia de pesauina com os Xavantes, A caracteitca marca ‘Ss das tribos a predorananeia das emogdes nas elope scls s bre o verbal ou raconal eo faladosienifca pouco dante do ative, ‘Toda a cultura indigena com os mites, os situate eo cotidano sto ma nifestarbexemocionas e nada indica ue ests indios apresentem con. Tetiosinconscentes, pois neahumna emoeso & reprimida ‘Como exemplo podemor car otal de prepare para aaa eh ‘ues Xavantes, qe conssteem dancar que ito expert o seneato (eta e's6 ass 0 indio-devera ir cara ~ €Inconeebivel par se ‘mata felamente um animal. Tamibém ov cunts vis transmit ens (bes, no havendo senficarBes nas palavas ated, alts scenes parecer coma sprximaste que Wallon fazen * nga quanto 4 predomindnele em Estes fatos que parecem indicar que a relewincia atibulds 80 re «ona, em nossa cultura, sutmete ax emogSes ao su contrast fazen- ‘So con que aquelas nto verbalizadas sejam reprimidas vindo aeons ‘ule Inconslentes. FE Vigotski quer aflma (.) desejamosasinaar qu ogee postv enced nest sonexto fst pinomcntego no eral ae ani amb st Sustain « dnshido nis nts Se psn Perspectivas A psicologadilética, considerando er amano como ut todo ‘emqueo fisieoeo psguiceconstitem ums unidade, que wae dz die ticamente etambem um serhumano ques pode set conhecdo depois ‘deseuconiexthistrice esocal do qual ele prod produtor lev. hnor a estudtlo como um ser em movimento, Somente capland ‘Genie cn Pac Socal da POC SP A” wana Ge Eaton Pe A media emocione! “ cx rosa deny chin in, Pt scpepesrumacs memes sete se fetta enn tenance wun rmtcirat "etapa ‘Eetympsiaeerad tse eo Sieh gutta pete essa Bae ase poate centr div ontamsesestmtane Press ca Sas Stem eco Bloc ana etaaes oe eles sa ices Stn "uso cem Sumatera "Hk mencionamos os mos de comanicaeo de massa come ye, vondeceteat ven cena re its chet ttm dan Coe Sinetuoeateiienene emote ron wesc is tune stamps Serene cero lc erie ancora ech i teks ne ‘Sizes cram atuaates a eosolha dos produtos consumidos. ice ates aap tapas seotnontech tnt scans pao gate cicadas igor i reassert Sted ot = a a Eictsaaie oh Secaoe Pose wecae Tl soe 0, tao selon vince eae nee ciate tyes ct Seiad ween pnt moms esau salen i cot vents pars sites Nghe canta ia on eStart potas te Deselect cfumnacearanies iaaaa se rata, Mastodon ce toe waco nett aa'8 Sse siete ite cnc este eect ge tua Cirgusadrgi te facie Te i cr ge soos ete stato atts ‘ebpria vids mana, Mistros que gram medo e curosdade, que ‘es levam procra de exicages aan do ements pct ‘Na mea om qu a inci, o con : 9 conhesimento racine abtrato vane notamos que a religiao resting osu Poder explication {amber 9 er humano die de pata por ss ems ae Do eos dias de hoje sentir emosso~ vrsoaha por seemacener. ambém na cianea rem nscia podemos ober impulis de prcer spre, de med, de insur enw ena como, a parti dees sociedade consegue star emogdcs Complceas ‘omo'avergonbs, acaba ea solidariedade, So cas inagagoes ee ‘no levam & procura do"slo perdido” eat a racignlidade © vm ‘tonaidae, sande reimerar as emoydes cof semmentos ho se sano on do . motos linguagem e pensamento so medias que leva so, portant somos as atitdader que detenvolvemes Sonor cots slncit que refieteo mundo e somos afetividade que ama ¢ oda ote ‘and ecm eta bagagtm ao denficames © somos Meniiados SE crea miming ney ei i atte ths once saaedaetre tetets neat tetas Satna

Você também pode gostar