Você está na página 1de 13
LUNDAGAO UNIVERSIDADE DE BRASILIA George de Cerqueira Leite Zarur Organizador Regido e nacao na América Latina UnB ri Leite Zar oni ae rf Sumario de Cena Leite Zara REGIAOE NACAO: NOVAS FROWTEIRAS, 17 Lai Felipe Baca Neves Fons Giowaizacio wensteraoe, 28 SILER 45, (George de Compra Leite Zara [NAGAO E REINO NAIDENTIDADE BRASILEIRA, 6 FINICA EA QUESTAO IMORATORIA.NO BRASH BT : Gira Sete NASUDREGIONALIZAGAD NO NORDESTE BRASILEIRO, 199. TORNANDOS# INDIONO CEARA: 05 TAPEBAS DE CAUCAIA, 213 olay tecnlogias ears destut «mundo. Des tio s30 apenas ate superores de megtemyesas que pends hierarca superiors de Estados podetowe su ma xe de awolula de informactes velatias a armas, nacicaes Com jase vi, 0 aces a fas informagées pe escap um ‘© novo pa do mu ine agora leniminos de “trio esi ie uacnva a pogta pomlek de cantograta bem conor pels fontias.As fone cont tr, istrict ‘Cones, «malik deste nosso mani contempors neo ni deve ser ents comdisperso absolutn que imped Globalizagao e etnicidade Bet ci cal Fs ata melips& melhor se adeqia 20 ttamento do fairs slbais popes een sordagea Gee examin cide Oe fencead execs tidadesculluainente diferencias, Para ling meus bjetivos, realize’ uma tevisio dis premises es rpcatoen da econ fides global, na mids em ee afelam 1 sonevivencia des ilade ds sociedades gens como poves oo Este cacrtini wiz a penta das walagbes cries da ecoloia oleae d ecologic cao resulta tr expo a ics plas ais est xvod cron importants presses i Quer dizer em dennstad que esses roe z » ly Arve ides elas emesis pra impress resins erectetvas ue ses selves deciminados ceypam em tm Zoncumeat sist, AGxicoremucleoes, fungio que peed sevcramente 4 quale i eae gente © poe ext rocs su sobrevivenia, De fa, tramformagi de reas resdenciascrecrealivas em desilos de Hixo om zona de deposi de des tens, uimieose mice res permite observar am dk aspects do mvineats ambiental mento do impact socal eco da gran nes ind (O roneamento ambiental o cal onde € depositado 9 io aque afta certs setores tics, xs como os enclaves de hispanos ns mas grandes aes ems esr niga, Em Sh faltago sce 0 Movimento pela Justia Ambient qu deouna, Coidlmamene, ese gence slenctso, cliqutas de extemal the pela leis da economia (Bachat, 1993; Cho, 1994; Lehn, 19972 Sraz, 1994) Western, 1997), Ain asim, o Movimento lo conopainx mundoga ds preisasstss por pate ds emp 1 cpitalisa, pos esi desloe Ses felon comtaminadores pat regioes de ulramarcuiasamente esol por renirem ft ‘rss malas nfo exploados, nsciador A pobrezn ci, par {ue haja abundant mie-le-obra bara e ialmente. a reson Bollctide, 8 pessio de amoclagtes Oe empress, que chamam le am Tilia, ode cass contest, posto ave apres cies 8 obervaciouists pedazidos no Node pa expe alia, que, se no € anaisad ep to Ese j ‘um ambiental comativel com ox valores ecldgins univer ‘sis referees « medids pra conraolanar as tennis Uses tabieadoras pliner. Poem, celaneamente, esas eis do Sa so impicn que, oad empresdros fois estas, desconecsndo as configs socioeconimicts la TEvanam estigies&explrag dos roars nts que, ao Sul so considera indispecatve's yar.o bem coletva por cn sttentvel. Na verdad, esses gp ee cere ren coe Ie a so co fs segicioe popeto pela copra emsacionain qu oer tam tmopainicuenl cr Grd ecoeice Stas Sees Naceeenuten ieee coerce mecet ‘tor liberia para ‘encia pla transteréncia de empress para rides ultras ‘go crecem de um vigooso avis ambentlsapivado, Para ‘ocalmene, nas reges em vias de dsenvolvimea, 3 emprest capita consegne libearse do etna ambiental primo ‘ia x foote de benlicios¢ a malt de rogresso e descnvov tment, De fao, dour ambicaalisa, sopostamente de vale Universal, foi foyjads &-medida que © capitalism domesicow as crits provenientes da ecoeia icsenvolvientisme, Por meio das pants ambien posta "voc para tera de tej quien ire protegida por deni wi expago ue lem and € C80 eo des es pres emp foi complexe om oe que poser ue doting fmservar a biodiversidae, Com imputagoes dese naorera, psa pla expopriagi de eras e recurs in SRR eget i expec Wren, opts andonada sparta dca de 1A, em ea da pressor clue se exrca para que a Vencrcta permiise 3 expr ds recs matric regio, A reinsert ds asi ‘estacum: rag dem sen meno dev proved conc ares fore apn progr de Zone ain tus polo Minitrio do Artal «den Recursos Noorls Rex ‘ives a implanagio de programas consevacionits inspires ‘Caner epic CU ticcrdictis quate Be cbr, on tres pr ‘vel quando a qualifiquel como recurs frmpora ie posterga fxploagin mintadory fim de teserla monopolisicamente pata prapos sets ow para gruporsite ArveloSimcne, 1981), Forest de Imatact part exploragto do our, concedi 9 gran tofalmente acca Adiconalment, pale i CaopreenS baer al eit eM poe tista Arvel-fimene, 1993, 194, 195 ¢ 1997), At recntemente to havin consegnide encase a pega que explcase com area maligna desses irene quando se prt Metical cinogreicansate itrevteaAconchuiso 6s ‘conbmicas do Nore do Sul A segunda Wd desenvvimen tomo, se me 6 periida uma metafora musical, emerze do qe tenlo’chamadoambienalismo domestcnle, Ambiental? < tio de tras e recursos que, no caso amazinico, so, princi ‘Os ambietlistis eos ikrnacionalisas, atone fia docx th inferém wo debe ache coservagio testa explora dos ecu auras, nkerretam bem sc papel, mts ars do pan, ‘nica aot os inferesses forineos. Por exemple, a ades da Venezuela a Declaragi de Maas ~ cu mensagem relia soterania solu Ineente a cia esi amazinio em decisis be lliagioe explora ‘andatascompativels com este principio, ou sea distin da aaa poltca de des protegidts ata polo Minstcrio do Ambiente Ths exige qe reordemos ax encaaigaas ewes las 08 mon de cornicasio de muses cootaTndignts amtzinicos ¢ ita fnsionrkstdigeists, a Aaa ce 1980 Indretament bs esferas gnvermamentas saanizaram, mediante wn bata Canypal na iprensa esr, no roe na eevsio os defenses vies ingens, alibulndethes intenes eniepusas «a Tivessem sido chamado » opoar quand foram forges scones vis tacltag do programa de reas pegs com ests, imliitamene, de todo um pacote de exigéncas © have para a configurag ls tse ambcaalisasobre 0 mane) ‘hha Jo ecrsos ras do planeta (Areloiner, 198 46 199% no pel) ‘Uni segunda mnsagem da Declaragho de Manaus € 3 40 esenvolviment ncesnio a tespestiva Tlie 4 respi das BS {es panos de desenvolvimento econbnico € da eridicaeto da po rect Poem, os indicadoesecombmicos ima Baa eveare fem anes afé je, esse curso tem sido Zio, J ve avidadescconfmicascaecem de panieago, © » maida de ‘ecuras atnis aprovetad de mtaneta nacional, sem 0 api tle melon conservationists: Demoniac mimes eco ‘hs opin ds qe busca a riguera fel epi. Hi, amb, oma Here sola dante da resposblidade de ast emocraicmene o ganas desivad i exploragin do recuracs {qe sn patiminio de todos vencrnelanes. Eas explores iaconas sem nen sontole ambiental beneiciam 3s ets mexclasig dis mai. So coms, por xem Pov asalividades de mincragn Ganesina qu, someganuao 5, Peja acoletividadevenersea, ‘nda mais afar are, os funcionios Jo Minis rin do Ambiente dos Reason Narais Reaovaveis implamtam tim arti administrativ que esting 0 acesso c-0 130 dsr farses ntorais nea caconraes. Essts reas si lxibliads, si gre converts em simples lcs, quando tala de com esses de eploragio a grandes emprest (cf. consideragie sobre aval probe da Resera Flores de knatacs). Foren quando idles vias de suit Asi, esos rests $80 com ents emt um pesado Fito de poiighes © zonas edad que niravam a connie das atvades indigenas de tepeodugio tista(Arvelo-fiméner 193, 994, 195 © 1997), Ate recentemeate to havia conse enix a peg qe expanse cm elrera aflugncia doses infrees quando 3 parle Heebner ciograicanscle terete. A comcinso 6 es Jopicament, obdecer una inten lied concerted pars nanipular © ambcaatismo compartithado pskn cite. politic ‘conbmicas do Nove do Sl A segunda Wi do desensvimes fino, se me 6 perils uma metfora musical, emerge do de ten’ chumaambienalisno domestcalo, Ambiental < tio de tras e recursos que, no caso amazbnico, so, princi ‘Os ambietlistas eos ikrnaconalisas, stores fciais does th interém wo dela ace conserva testa expornio os oir a nec em pap, md ‘ica aot os inferesses orineos, Por exemp, a adesho di Venezus 3 Decarag de Manus ~ cia ensagem rafirma a soterania solu Incente a cia esto amazinio em deinbes fe ilicagio explorago deseo recursos ata ~bvaria dats compat com este pine, om sj, diins da atu poltca de divas potegidts adtadn polo Minnsterio do Ambient Fess exige qe roondemos ax encaaigas eases leads 08, melon de comunicasio de nusea cools iadignts amtzOnicos © ita fusions indigeists, a daa de 1980 Indrtamens bs esferts gavernamentas stanizaram, mediante wn bath amp imprensa esr, no roe na eevsio os defenses eit indigens atibulndotes inte Tincioalsas, mesmo que ees defemmores have para a configurag tse ambcaalista sche 0 mane) ‘kta crus ats do planeta (Aelia, 1994 a 199% nn pel) ‘Uni segunda mensagem da Decaragio de Manaus € 2 eservolvimentn ncessnio 4 tespectiva relic respi das Piridads que cadh pas maaan deve atric a sews curs ‘hs plas de desenvolvimento econbnico eda eridicaeto da po ‘eau: Poet, oe lneadors sonsios ci Sia dada scar: fem anes fe nj, ese dbeuso fem sido vizio, 6 te avis ceonfmicns caecem de panieago, © 4 maitla dos ‘ocuos ates 6 aproveiaa de aoe ia iss Demons wm ines ee ‘hl opin ds qe busca a riguera fel erpida. Hi, amb ona Hnferenga absolut dint da responobidde de esti ‘emoctaticmente os ganos divas da exporago dos rears {que sn patiminio de Todos vencracanes. Ess explores iaconas sem nenhum conttoleambienal beneficiom 3s eis fombmicas, cont excinsio das malorias. S40 comin, po exe piovasaliviades de mincrago Ganestina qu, soaegandoo sc Prehadicanacoletividadevenerela, rio do Ambiente dos Reesor Natras Renovveis implatam to Minit tim artic administrative que resting 0 acesso c-0 so dor fuss uals nea eacontraes, Essis reas si leila, si gerem converts em simples fora, quando stat de com arora » grandes empress (- cnsierages sole aca Reser Ferestal de Hates). Prem, quand tnaxina cnteoxin possivel, coatrapond-se 405 midds vita de susan. Assim, esis regs so om ‘emt cm um pesado fs de poibigtes © zonas vedas que avin a continue das alviades indigenss de fepeodugio Soca citar econ A burocracia ambien evils, convenieemente,pergun tarse por excmpo 3) come no alto govern &conciliala 3 ri h soberaniaascta do sta sole o ecu narais hiasnicos, com a manipula de hia ambiental univer s expropiagho dos recurscs das popltes cris td Amazonas? © 6) o que realmente preten bientlist que ess buraracia promove sea vaste anbienal prosper, dita-ia, como coseqoénci de imenas iets def tds, da detuaaindscrminaa da mata je cas de vias amills fii (gue retnem restigies de uno de ects Ta, Ess a ft pecsoanda por etna rem control fac, reresectar wm impediments a de caustdos pla propaga de enfermidades eo Reafirmagoética por min do revgate de ferrasancestras pelos eluant ho Amiz Falmente dren 0 tramcirs dese lin 2 vei Je inchividade com o objetivo de entender e aaa fen tenos de esclavegion, ammzinica © muni que os eavalvem e ameagam exting-ln: Nese lps, vis Tate coms allengho ‘et como se tigi em pioeies Jeu aba, en eolabora {io com antpdlogsse Haglists, para impor os extérios de um Fegine especial denn edocagio intercultural iia. Parting ‘eso fin de ago, computa concestes das atoridades eda nl de un lian de ingens a psn tks Minit ds Flag ofan es tment ds eosistenas de suns eas ede Sa rise es, hotinics, lin se grande nme rain fendescial. Ne said de uno des Arnazemas Em, dezerbo de 1991, cs yektanas foram ema arse ental decisao de seainnacio ens, alarm pelos ace mens ds dan de 1980, duane a qual havin sof, por ticio da inrenst, uma campuaha difanmnera de. perseguigie © Tide que cco, ,coninsam ccomemdo, no teil. indigenas yanomumis induiram es yekunias 4 cmvocar wma avalago € uma aucrii, comcintadrase sm presses, Alesina ices mediante a cele agio de va seri ‘hs is mantra npoants resolugse. A pina ott des ‘te om mana polaizadoe cote tracks © vangéicose a vonade inqubranivel de aba junto. sean pera enna mas pla eistlizago das poms govern tena que os huvia anti, por vile anos. aguardando x resol ‘defn fe imporiada,permanece 1 escacia da yekranide, 0 ponte de unio etre fod eles, eq, portant, deve ser po toe defer 4a, utr conchsio ‘Succleramse vvias assemblias, a patr de 1994, e quinze aidins yekuanis dos ros Cunucunuma, Pala Alto Oren de i Kuga. A elodalogia aulsemarcagi fp eles estabelecid, divide vias el (que vem serio cumprida gradalente: i) esrever mem ral sobve a origem da tera, de Kuyujani, sur telago com 0 Jelena esate o primsio proces de wideaagso rele realizado. ssa memtra cnn, em detathe, cua acidemte 0 tlico do tert ances, com seu corespondente referent 0 (1984); busca de fnancomento nino pare sustenta ecto implanar maren viiveis mon pontos need a pene do tritio ances (194), ) defi dos proce pars demurcr estes pone nevi, preven tecesiledes dé equi de cua humanose no om ee Teale os bnrlopc do Amcoon, pst por eth a Iroum pineto bose et papel os pot vite # a kstcan me derarago Tes (1995, ¥) public de texto Intl Eaperando Kuyt qe veo 9 ez em fevers de 1995, ols nfen as pice povertmenas inert {he os seas decidir evolerse: vi) ebay em tape galiza oo leo tepid cords dole kro demarads ej pode spre ‘auipes de dezeis mulheres edezesets homens yekuanas, cada tama, conciam a demareago fisica des ponte aero nos Times seu tet ances Esse mapa to stuido a ea nest data, so havia ain slo entegteofalmente 0s gies Fertnentes do estado versa i) am map de wo adil potencal de recursos no qual tala ardaumente a es {des em edi as quinz alas yekuanas para elrat merece vil) elaborsao dh fendameata juries th Paul de proceimeni jurisers a qua aba uma cic de won venezuclanns, A prearag dese document et sido uto lent €peoosa, pos os yekuanes no em podido nel ae tyocitico do Estado, Emborao processo nine sido conclt o, pois ainda se espera una inelhor formula jr SN Oise ceredinicen peter diese pre feclamacio oficial de tes, see que alcangou cela popula de, sobre ctv outros ports iodigeans dow cstedon ds Bol vat © Amizonas, ao Sal da Veneracl, que manifestaram ane Tnfelimete a iafmads que indigeastas que tabula m0 Allo Orinoco desejam exp a sademarcago para aplicia tertiio yanomami. Ascevero que ess € wna Inka infeliz ‘ae pongo far mais relevant ego a deslacr no press lenges que cles mesos iealizaram para realizar um proceso a. Que pessots externas 8 clin pretend paticpar dos aves Gecistrics de deseaho,plaiicapto de uilierto de referees ‘ulurais se & ponte! ial procedinenio~desqualifiao proces THs um mimeo dt revista Cur Surv! Quarterly dedcado Intimente citsto de processes de utodemaracio de teri tis idigens. Refirome 4 edigh de inven de 19S iiuad ads? Em si eal tons infcrmades a tre uma varedade de projets qu eso em andamento eae vat ‘pons ingens ds Amis que evar ita semen fom o que aqui descrei para cs yekuunas. Nea tos os ensaios prep ue Seg ead Promo para a asian, rzto pela al no pera arma, Frenta de qualquer diva, qu esses con expen uta yonta de reairmagio dict, com a sitio que esd cate os $yekanas,Especulaia, encanto, que ness outos cts, devem (iar clerics niles coe conten fens eee ‘n, Levoeme a esa conch o uo de o indigent tecoete 0 spredicaloe hapropragt de lecologis do mundo globalizndo {ej como €0 GPS (lol postonmg sytem), como objet ‘etion. Crosses, Angst 199, AnvttOrIIMENtZ,N. 1982, The politcal stage of the Gusyan Region’ indigenous peoples Journal of nteratinal fas, 1991. Iaigenismo y ef debave sobre desarrollo. ‘Séxie Antropologia,n 106, p. 4. Fundagio Universidade de Bros 199, Desa akan ees de terior indiana en Ta Amazon pt 1094, The global management of natural resour Ger Topas Pubic Lecture, University of Oregon at ene, Ape 108, 1994, Esperando 2 Kuyujan ters, eyes a Tolerarccion, encuentro de cimunidades jeans del Ao nino. Ga Venerel: Asoicion Oto Fur ~ Iv 1995. Las posto indigenes 9 fasts ambiente Tal mans gael de src. Aricolackin de da diverse, prada inca, antonomion y denwcrnizocion fo America Latin, BARABAS; As BARTOLOME My NABAD, (eds). Oui Publicaciones Abya-Yale AnvetouiMentz, Nee Blow, #1. 194, The impact of conquest ‘on contemporatyindigenons peoples f the Giana shih the ‘stem of Orinaco Regional ntendependence. ROOSEVELT, A. {ei}. Amazonian Indians from Prehistory othe Present cr cal Perspectives, Tucson London: The University eatin pcs Cha Sti Oar. 13:40 Dawern, H.C 19% Tre dtr and espero ‘Chap The Universo No atta es. Bort, L 1995. Ecologia gra tra po dos pods. Sho BOOKCHIN, Muray 190, The pls of scl! ecto: says nde nln Menten Black Ree aks, W094. Which way for ecology” Plan, WU Test Tor Sci ato Beat DB © int, D199, Resure aad sanetay. nig Does pines ceil ps the Cones of We Aneto. ool Suva! Gurr, 7 (0) 12-14 BuLLART RD. (orgy 195, Cop ernment i Vokes from the Csiro, son, Mas Sout En res. Cua 1 W190, Cones, ed ema Cl riers ep COICA. “Amazon Talia sel Alliance of Equals with avi CCOICA wi" Conlon ane as Fnasadre de Dero Hl Amazons: Noes Agen (=) COMA st "A ta Conunad de Anica, Nests Pa Ccooren, M1, 01 Sick Aber ones, novemberlcembey, CiNHUtS, G. Hobsons Chice for Indigenous Peoples Pres Rei io, Sm (OE). 1994 Broronmenta rc, emronmenal jase Boge, 20 conan ely ets. Cnbge: he MIT res Dasa 11978 Eosystem poe UCN Balen (89, DECLARACION DE LA AMAZONIA. 1989, Preside hs DechatacioN De MANAOS sce fs Conference st Nachos Unis see Mo AmblenteytDesarl, 10 de ee rode 12 ph Siri rid EURENFELD,D. 1981, Arrogance of I FosTeR, 1B. 1984, The mbnorable planet A short hlory of the ‘oronment New York: Monthy Review Pres Gvonct, Sisin. 1992. The deb boomerang. How Third Workt Gowbswunt, Edwand, 1097. Development os o eclogite v.27 0.16 ‘GuD¥NAS, E, 192, Lew lps verdes de ambenalisn lt ‘Guits, Ramachandea. 1989, Radical Ancrican environmentalism and wilderness preseralion a Third Wotld equ. Ein ronmental Eas, vol TUS, aluacig impresionista de Rio92, HAWKIN, P. 1993, The ecology of commerce. 4 declaration of sstainabsy Nowa York: Harper Calis Pullers, le HAWKING, AN. 1980. Spying de for maar: emergence of ‘new global sructire? Cone Univers, Ph Dissrsio, HorMicHTER, Richind. 1993. Toric srmgles. Te teary al practice of environmental justice, Philaelphias New Society Prblisiers IUCN = Astin General 19, “Reengiton of the Role of In IUCN = Inter Commission Task Force on Indigenows Peoples 109, lrador de Presa del Grape de Tass de Ter Comision IUCN sone Puchlos tngems ser wot en Bae IUEN-ONER-WWE. 1991, Caring for she Bart 4 sre for stata ting Gan, Sitzeland, 2p. Iniatz, Se PEROZO, A. (gs) 1984, Esperando a Keyujan tira, eyes yautdemucacn, Encuentro de Commies Yelm del Ake Orin. Go, Caracas: Otro Fat, vs 6p Jonns, D. M. 1990. The relevance of deep ecology to the Third World: some preliminary comments, Enviromental Eis, iis. THe de la cumbe de a det Work. Jonna of Inert Law & 1907, Environmental racism. The US. Nuclear 2ih, iC. 1987, The development cis, Saa Francisco: Inter national Center fr Beaman Growth Montini C. 198% Jive mace de 1750-1850), Ro de hn Ester Vor, NucUAG, E1993, "El Tenorio y ls Calta Indgena com je del Desarrollo Sostenn Amarica” Ponenca presen Sted de a Amazon, Pero Ayacicho, Venezu p16 Paver, Cheryl 1934. The Deb Trp. Nova Yorks Monty Review Pres. alias want o save the rarest, This tne they ne pt 13-45, March 199, p34, owing, Clive, 1991, A Groen History ofthe World, The Envi Tone an the Cll of Great Clizatons, Penguin Books, Rincino, G. L 1989, Inernacionalizago de Amazon, Correo Dravilese, 10e meg p16 SHANKLAND, Alex. 1992. The South Speaks OUT, Look here ing Ne ftraatiomals, Api HD, p 20-21 Siva Vanna, 1992, Tren! gently onthe er, Ae Aernat 1995. The case agains! fre wade, Sam Francisco: Tah and Pres. SIO, H. 1080 Islands of developments. Barira-Scazzochio, (ggub Lad people re Fanning ie Conlenper asad aa 1 3. Cone of Latin American Stalls, Occarimal Pub SzAsz, Andrew, 1994, Ecopopisn. Toxic Waste and the Move cot of Environmental chase, Mieapolis: Univers Minnesota Press THerENEERG, Tom, 1992. Enionmental and natal reson Touro, V. M, 1972. Utopia y natures, EL Nuvo Movimiento fe los Campesinos elnigenss de Amética Latin, UNCED. 1992. “Agenda 21, ‘Chapter 26°. Recognising and WesTERN, Rachel, 1997, Scientific oncersites and technical de "isenies, Udrgsound Burl of Nuclear Wastes, The colo

Você também pode gostar