Você está na página 1de 83
Livro Conceitos Fundamentais da EPT (Completo) ‘Se: Ambit Viti arenizagem 0 Hes oa da Cauca Posinae Tenaica PT (Compe) indice manda) + ised: por aie Epstarlog"? 2 Eaueasae Profesional um une @ descoorr 2 Conctee Nndamanial de Edvacto Prats 3.1 uala cna da tenes? 3.2 Teenotga 9 cutes Cini oroxidede o asinasor 3.3 Outas concep de Tecrlonia 4. Una cura citnoa para auto tpo de saber 44) Em auma atten, 143 Conbacneno, Saber e Pode a Cicoptoprofasioral 144 Em sna, Eoscapto Prtslonal Sais umes pas li dos ros” 8.0 faceranbr do taboo aun nomen ‘52Ancorpracso co saber onion profslonal sus expresso 153 Verbatza compstincenguistca 7 Mais ences 72 Agus aspocos socal do rabaho Pr una iereipiarieso de Eero Protssonal 18. Aniorascplrardace como prassupesositamoligco 182 Ieraiprviade ra Canta de CompelbnoasPrtasonia 18.3 Competinis- sore para a Eucopo Proton? fA Protasonlzagso fs erorssonalcede 188 cooprerao 187 Mapa conc Silo erdaipniade Amp 12.8 Caldas epsteeligios pars ira nls mais arp 2 Ht EP ror 93 Papel vale do Watao naps a Edscagao Prtsslonl 94 Madang com a vnea de ari ral para o Bras saAEsucass Potesionaino Sst impo {0.1 academia penal de ols Ares 5020 Baenvelamo 11 Redox poisons as prev Scatas da Repiblea 1.1 Resa ae Excalas 6 Arends Ateas " 2Ateraroes do Osea go 1000 120 eserwotenant da Edscagio Prtslonl ne Secu XK 18 Camo (ni) ara isi de Eau Protisonal no Bl 14 Ongrizagio da capo Profional 14.2 Caltegoraioal de soe eos eteenligins “4.3 Roggio cadaso na Educagso Suseror "144 Fores co nformazao soto a EducopieProfssional 15 Normas a EducapsoProtsslonl 14.1 Late Daca 142 Decete, Precres Rasoies ‘a Prncipl Policas de Eauroet Profesional 156,10 "Nove Ensina Mca 3 EsucapSo Profle 182 Eaucarb Profesional na Educapo de Adlos 1.22 Mates mers 40 PROEIA 1.2.3 Deere 86407006, 18.3 Cora do bares 1503.1 Cxealos de Cacao 1.4 Vio - Organza 6a E6seatoprofsionl Feba Teen Bem-vindo(a) Bem-vindo ao primeiro Livre de Epistemologia da Educagio Profissional e Tecnolégical Em cata semana do nossa Unless Curcubr (80 quato seraras com marie do oso, uma 68 sodlizarse d2 siiade ltetedera oa sos de vevsd0), voce encore um io com ma sobre Eaves Profssena:Espearos que gato saat Na prota prs, aprasariamos cnclios 9 quotes canada Edveag Prfislonal qo uma Epstomologlaferencladapornés atnire sponser. azsmes altos aberdagorseastomoliss exsores no Bs ono mundo quo lca” aerarda ofanear 2 toa ds a ma ovata, nt wr Sua os svat on A eB, ewes Boa leltural 1 Introdugao: por que "Epistemologia"? ee Pot qu hamarios ela ipl de "Epiteolght a Eco Profatoal Tecnligica? Dest na vio sep do Profesor Guavo H Marae! Por que Epistemologia? [Libras] 2 Educagao Profissional: um universo a descobrir ‘Vamos deecooneum pouso mae dose sve? Parada filosofica poser rtlxGesimuldas do po for modos dost de fxs: av podem rove omas de saber quero seamos anstuatoe 2 oar come tal Mas, 2 longo a fande asada ctaolzo sabes co aes lpo e ue sso ae posablade de more” nese exten, Nora sen, cade fancabansedo’Meteca 3 ‘etpots so seu tab. come nde bahar ialmerte, ¢sonum encarta abreagensceveapeanat snes fe pou dies) que condram lei ox demas $areadore por escohera ica eae oy um aul rm inio mado devo sap anda shra soit ap enerarse om sm tr. Sonco ei onémno eorurt fa clénaashureras,querenne nesta dsape contrib om ronpe cm sia orton aprecarndovaradosauloes odors, cow suas erent atoragens, arauacstao “nvr sben «a pssblaadee pres EP caneelardora camo un Campo oa Etude, ma snc” 3 Conceitos fundamentais da Educagao Profissional Conceitos Fundamentais da Educacao Profissional [Libras) protesnalzeto, um poucs mals opacity, © tataho oa pri 0st human a rao des etic, no apa ro aac, mam oto ampere ag in Mine 8 on ‘ta onpo eames orga er soos gon 0 trabalho 6 a fonte do toda riqueza, afmam 8 economistas. Assim 6, com ofeilo, ao lado da natureza, encarregada de fornece materials que ele converte em rqueza. O trabalho, porém, é multo mais do que isso. E a condigao basica e fundamental de toda vida humana. E em tal grau que, alé certo ponto, podemos afirmar que o trabalho criou o préprio homem. ‘que nos rosa agi roannesar ae 9 sr humane at se conver de home pars home salen apenas to 6 plas lag com 9 concerto (ma ae, in ‘aconatiace),mas sua humaniarao&tanber.turdaretaner, fo das passage Go Nom gra homo abe. Nao So prauegassu feb cosas, azo oa com ‘novus «au rus preue Ses sabes, sus consti, copigss ua elo sil Seconaluame otto se earatn) pele ze (gat, 2012), ‘Uma bol rfrnca quan 2 wasfometio de homo para hoo faber 8 o Ivo de Francs Sgeut Game ha se were ‘Nene, Senet} se debrsaa sobre ela quests, com los Go Uae pera «(20°2). Mas vos ets pnsoores (ars, Beason, "ber vazes publics corbues a produto dont asng ane dos sos armas (ra Pets, 2008), quo no precsam rcorar a insures, feramenas, mitagos@ as fomas do Seber pareve arbue aguts simas skancem o ue Vela Pio chamou Ge prlatsenaa «deseo Tomes do orjanzayéosooal Dstt soeScsdes. po” assm St) ia ins oc on atari ore» snr a abi onan arb in an rare Esa dafria,erposa por Alao ara Pit om sia obra magsal O cence 68 tcralel, nso, ant, no fto de que cic 6 uma propre casters umane (veIRA PINTO, 2006). ererdese, desafoma, que © eis Jeb de se’ Um eden sntamo go st humo passa se” Ue Pepidede sus a cepeaade, Salona Ngo se cartrde com sun de sous esas = pros da ei. aura abide corse plnwada Marx, 2005), invent, etna, pores, sas detigoes ‘agin de er ors» 9 senso coum (ruse trae @ documentos educasarl) que, no @ dering, 60 cetariam, 20 conv, om repro un dese meses, deepedufse, se essa persue ajo nso Maran Gr, am war ri 08) neon le a nn, aon cavern o waa no wercile socal ds tenes, Nests dic de oxoreicn Exemplo ‘Quando en eatisaninapanaa fazer uma singe aia, ol ‘slaconadosaistagae, mas amb, ones ova cosas, Ge + seo far bm fo, vida de pssaas sr posta am ic; rive rees manos do fazer esto, haved ura que le (cu une comunidad) char mas bel + ni conaaquncie ambit condos relconacs 0 too dental ei rl corner com sus ecosides ogo poteke aus, 2008 tas cornndes do priteaspossu uma cir psp, ua rau Weis (Sgn 2009) eomioiencenal. on, que (Ger, 2002, Pore trbsm rea dove se" ponsada Iga imo mando do aoaha (MOAAES, 701), afar pare oa cara humana, angola mes si ua orcamorso ede nuanlzatio, ence 6 wsla cova ao pevencendo a culture huane 6, pra Telimeas ou dfinda coro eposcao 2 eens (Sa fos € oe stce quan esos pr sap a rg fe Sia oe Donn nc ot CU ata ett) a 8) a Se Se BN FO ee y Sy VOLUME I Copaso oO. 7s 3.1 Qual a ciéncia da técnica? Qual a Ciéncia da Técnica? [Libras) 1: dove tr ado clara nota lira,» enadace dos cesta de tab, de een, ma ent de teeraoga, para aera tana oaths do poetsr come cocumentt ‘Spolneas qo nooam a eovegse Proeson! the cone exec tc dns «ds nica coma capactadeuaicada de nerenso ns mand (ra, a5 erica, come saberes fundamen congleos do se amano, ream sr desras, compresrdaas em su esuia lis, sstematzatos,cgenzacas, eda, ‘reufaradas e mtas vases Pverodae. Pare xa he ume dnca: 8 Tecnolga (to etide alo Se eeadosstenazadn, compared 2" ua comisae de prataris © indore), Ena conopsia do Teenlogseaclsaa pala les! aster Ake Va Po, mae am po ars avr (Hausteout Saori outs) 9 Teen: sito * ges) Piro, 6 rein dernciarenia defo epsaregcn de cro do we sro cm de hin tengo fmt, car, ef por earl. Ela srio ‘comur neo orado€simplesete un send wie oucomqusre, ne @suscarie para cori um nore pafe Educa Prafesoal oo md do WabaRo Para nla #inpartin da Tacnlgia come cna daca, reco lmbrar que erica ne 6apiagia da ibn, ca se afm epaidemente ro senda camino ‘ein nenaoma, /Aqueduto Moderno (obra de transposigao do Rio Sao Francisco) Em gues pales exes do mand ‘én en srtdo désin ao ner com medos de inrvengo no mundo (eas) 0 reds ode se @ contragso ou 8 ous eta do nove fomas deintarengso. Aa dsingueorcntoscanicn de corel eae, Vid Gamo e opal (207) mostra arat re sins Sen, coma a paren ous ora beta de do do or. Condo. dea lv a Serena Sono mena, 38 "amate comamnacso eres er a cnea da een eas ue nc por do ae conn, Ensramests pra a fomagic: -ATeenalg ni 4 apearo da cela. Geld equvorata,patario, «encapre de que bass erinar cnn, pra om sap, poerapch as” ros dveraoe conju de _ATecrlola ¢ una nla ppt ¢ eter: a dnl da teanca, Seo pensamento de éenea&ncapendnt de da cnc, lento &meraeMgaroso Mahle, 2013) + Ochs de essa de cen parte chameda Tcrdoga 3a ten: -Teenelogia, endo esis da Téa Téa sande carci incaentsimens humane aes cone Hauricout (etx sponte aba), meta cue oa A Teenobiga So pode ghar ue ot aloe ricos no podem sar lado unt ds cos, pal ze pte de uma rede que pos gc rsp. E esa lige 2 pode se ‘prenaia em umapespetveisica Metis, 013) 4 gropo— ry (oe) “Tecnologa Clic de deca —reyvooya (Lbs crate), 3.2 Tecnologia e outras Ciéncias: proximidade e distingdes Tecnologias e outras Ciéncias [lbras] amos nos deter um gouco mals ra rea;20Tecsoga J ours Cltels. Neo 50 Vala de eminir @imparncla ds nla, mut plo con. Mas 6 mgonants tomar ea ‘log ele laro sca astngbes camo Sua aromas conto cam una spe alae da Citta bortue as leonene tn cascaravos ep, een acum ce sabres, una Vago am Fac hance ‘naan. idan ain, endl ot ee os 9 a a Nia de od coro ust) mat ves ita corer dots ingore “Ctnl” Teena. E npatanie as hs ios extn come dss nope ar, anew at lennon 8 Teonliga no sto mom apteagio" oa cari. Vamos tomar um exempla ae rnoaeagrealas costae drain soc sem ia gran preva (SIGAUT. 1985). a or (.] 66 alunos estado poparedos pare apse". Sopinto ext corcepedo Bree fazer fuss pla et’ Or,cona lames se ‘Grea aac ens Sara ple londaneral ras wa pale apenas do process: ae laren. “ric rele ae faze oot Sob» nara 0 ga do saber. Canoe 4 um paso de cca 8 ‘enea'do ldo de pen (ogo, sum fzar som saber, © 2 ants co goo nora (obese ance vero s8s0 verde), Saran provel sun p netic sobre & Ge envi a tenes de gna, jscando Sve one teio manvalewabaho relesa(ARATO, 202. 9.1) ‘visdoconbeamarahabiades (us) perp © usa a separate ate concede ekecuda” BARATO, 2002, 1%) Ensnameos para a fomagao: + Anandoar recurs aden 366 do ponto do vit pocegtaeo = déaton, una grande musanca aoc, Pam alaborar curios, Ou pra posar spins dita, Crate os alardos aires Gb, Aine Wilinge (2017: A Didatica Geral ou as Didaticas Especiicas volladas as ciéncias costumam ter como objeto um conhecimento “cientfico"| marcadamente te6rico, explicatvo, verbal ou discursivo. J4 numa didatica voltada para a Educagao Profissional, o objeto & processo de inlervencdo e seu exercicio social. Portanto, tanto no que diz respeito ao planejamento, as estratégias de ensino ou avaliagao, o conhecimento verbaltesrica deixa de ser o centro das alencées @ passa a ser elemento apenas do proceso, 4.1 Em suma, a técnica. 1.1- Em suma, a técnica [ ‘omatzad + Enqvnt proceso, ats de un conjro oral a conte ogntvs am seri ssn ‘ung co nono (ou dasa de stato), ile pp, framers, stag, muna vars + Compéo-te de: moos de ao, esrutras concn prs |e pademna a veka oo conneomarto gah demonstacan Higa ee, aecr, ‘nore plo “ats que prof fet esporado” (Sp, 20065 4.2 Cultura do conhecimento e cultura escolar: onde fica a Educacao Profissional? 1.2 Cultura do conhecim... ‘Agra 6 ingore refltiras um pouco sre © que mat, na concape de Educ Poflesiona, quando facemos una abordagem que ctamrat de Epeenalge, em ‘bebo aot modelos seers ou aeasemens acon Drpendedo cre, tena fode dsp ) et cineca ce: 2) et do anecnet Mura om i Teas, rab sa. de ‘ous autores basis ores, 2016; Barto, 200) a vim portando anecees dade de csservler una epstenclopprir Educate Prtisloral Po U8? Testis mostrar, rae ses antores, qu a Sena config stro poe sabe, um fazeraabor (Bao. 2008), um connecmento mas proesia 6 gus expo, Seematzado pala Teontoge,Eaa tam outa oaade do qua ae demas nls, que ako canplanetare,noragem tansiomanse umes © auras sn erangajstfen qe precsamosdecanvohar 0 campo de etidos do rata da énen, da tenabga, do raoahoe da Econ Profesional. Cuando epirance nermeligiss 0 vaio pelo rund, perfoeos qos ha mits posbdes do aumentor farsa compeoene Goe ase sanerse do sho: po ao $3 am as sbidecn protssbnes (Passe. 20°8, sie mls vutos, pet Melo dx leas aa plo humana (Govdeaux oust Dua 20°0), a fo ‘allen (Sen, 2000, dorado abalo (Beal, 2002) ene as, Aboravemos arse no seguro toto dela UC. O foto ra aide tw foro pelos pldogoe x rors lar 9 conbeomersa como age ron, ‘orenszagem odo cecanohemento dase a panera mands do sksuo 20, emia sedorar sm pouca nossa habos ‘Sabiado, ural a sor varsto, cor Se fase ue bol u Um js entomo. (Aes que gos Je sep com ba ‘ate enero quot parse), ‘rat siete valomadar. ‘come se conga arleo conhacmert ssa om sus modelos» prices Yadconals? Varios generar ne quero aba ost rato (ovcenament, 0 nlorpresona {oias ab expedtocae esas suistnles, arene oj dente ou oe aa Eacar so Prolsioa EPISTEMOLOGIA CLASSICA E EDUCACIONAL CULTURA ESCOLAR: ~ Separacio da vida cotidiana ~ Aprendizagem regrada, organizacto sistemitica dos tempos e etapas de ensino ~ Predominincia da forma eserita e do CONHECIMENTO: Os saberes “cientificos” snvinn discursive Os saberes verbalizados umm [RC ee ace ceacern 0 “discurso sistematizado” complexidade (Barato, 2004) - Divisio dos saberes em matérias ou A “Teoria! disciplinas (em oposicdo a “pritica’) Os saberes explicativos Q do mundo ~ Concepsao dos objetos de conhecimento como saberes formai: supostamente estaveis, universais e abstratos (Gondenx, Poizat, Durand, 2019) otravaho? Fas tencas? eenlga aclu prolesiona? Eas pia aoc? os sberes to ssorizados ou foralrados ands om “lea "Sapna"? Une Epistemolis da EFT, ou a, una ‘ina ou stud do coneinana da Educa Profesional Tenogc 25 pode arcontr um capa frie jul e 2 cnsogut orssra saber a9 canocinena para alo daze gue Epsomsloga radsorsmoteceneabo sda srs orcor sends Inlbmete 280 muloe example ue Irestam ques Epstemoleiaeuicacoaldaste ovangso sate como alo excusvaranie de cder Goleta ota Vos cr apenas Um aur, 80 ia ‘hye d Invocio eo aersanesepalemapen, seme E considerado saber, hoje em dia, todo um conjunto de conhecimentos metodicamente adquiridos, mais ou meno sistematicamente organizados e susceptiveis de serem transmitidos por um processo pedagogico de ensino. Neste sentido bastant lato, 0 conceito de “saber” podera ser aplicado aprencizagem de ordem pratica (saber fazer, saber técnico...) e, a0 mesmo tempo, 4s determinages de ordem propriamente intelectual e teérica. E nesse ultimo sentido que tomamos o termo "saber", (JAPIASSU, 1979, p. 15) Repet-e nests texo aco ae o saber 4 sesacads de emm elisa cerebral soles 0dr. ek oa pr mio de ua separa, no desires sore 0 gia ‘stor onto o parser eo azo onte "our "rte Bera (208) oso¥e: ‘Tracei até aqui um panorama que indica necessidade de rever o uso dos termos teoria e pratica como instancias de definicio d ‘contetides da educagao no campo da formagao profissional. Além disso, penso que deixei caracterizado o engano de subordinar ‘saber técnica (saber como) a0 saber teérico (saber que). © abandono do mencionado par dicotémico muda modes de ver educaga profissional. E muda também modos de ver saberes que se constituem no e polo trabalho. Toda essa mudanga requer nova manelras de organizar propostas de ensino no campo da formagao profissional. Acredlto que metadolagias que ullizem a obra com: principio orientador nesta diregao podem ser uma saida interessante, perlundremes o tama ca sapere “Tears varus “Pree” come orelar eaucacienal @epstameligcainsuscane par explcar 0 “abo azo “saber reo @ mus or ssbees do vata. Mes & amb sea dist que marti xchige do cenoo epistevalgc, ou, lo els implement do Canoo do panserelo ca ducer, & tierce oleh a, mais geatnena, a EGucaybo Proton sisa tics basses am Sena carurn Capendende Sanco aperdmtedualuer chee), peconeeoe (omagio tenes no forma onan) em mace (0"apertadode praise por exemple) een sualenos (Tears, aleal an, 4.3 Conhecimento, Saber e Poder na Educagao profissional 1.3-Conhecimento, Saber... Vr ties eran ports npn gu pinoy saa print ea (Oe 6 Ear Pra Og eas ne? Conhectmento, saber e.. poder? Datcour 2017) propo ‘ance de saber © cancers, lazendo a apie sino: 0 saber & ame exlro,enquanlo»conhacmerio 4 sue que pass ‘era prs do spends. £m sos pastas, 9 erisnie pads lr "apransss”vanor sober som, conto, see wn consignee elehioe(Bouronuh 2017} O eaber [towne ter tananico nom sempre se mos conhacmer: por pars So apron. ep, 0 ser nao comorenodo, no per a Dasragem Bp sO sero 9 ‘Sanerfza presto em cricubse laps de ala Nao heensarlmeie olan poder De ml que sabe ¢ Pode as eM sete 0 babe! Se YaGi2 an pode {Gt cela cnoapyo opende, © co, Go evfoque Gado aa paleves saber © contacto do cnento de eproptagae desta plas, reso Seta pars ura @leaio porante's seer nom sempre era porno sorts poser saree do pode-ng, © saber situado 0 0 sentido (made essa Vana! ale Menounaros em sef80 ener cloceo sabe come um cpa de conecmetos prides st vans. Ao fae a ta dest made, ‘sos vata de nega ago cote atomicos ov sels de fs. Cale om arse vlhdos pos comands sense opt elses, sins ue loner i Frosinéoehxoenmanl 9 psa ae rpansasoe 9p de nove fais, compleertres oc rsermadors.O guste pose quetorar xa luso da ula ecueacioa ‘to oconacrers esliveleumasal uo ete lrev un ao desconottetzage ou ua ganas sera ou a rand rasa et cona pra todos da mesma ‘oma, O a srepones aa pnsar que 9 ceahesato oe proaus de foma sfuada mative quand ele eoresa una gereflaa. £m ols pele, 6 elu geo: ‘iets pode far sertdo para eel ee ot etende. Eom alan que ele podem sur icaos ou resipcada, Sj om cla Se sla. aba ou om ‘rune de pes, oe sabares poser rer neared tbcona com sito quando gum st or Irotade pap saber eri, ou quan gsm passou a estar am poses do quo beso sabe saa para sanae age, sla pare resvr um pono, para eaboe alge ‘$5 Abordomos um pouse mal sobe a ueslge da stipbo de eprendzajem doVabeMo ne xno sea Ge estos ha dpe de Tes Ge AaredaeyeM [Anis is, 6 ba lerar que 0 empaderament do apres de foma apa (pa Educago Pofssona om ors modaliases de eno), pas pasar or uma congress {arma ¢o concmerts a de beu woo sm stugae, Vamos oa’ Weches de um tt do pansedo’Gétré Verge (08 p. 8) qua dtnguo 0 Saber predcstve Go saber ‘perro, ecureceno (esperanos) st ues “A.uestao da ret0 com 0 saber ndo pode sar bom enalseda 60 nto fr poeta a queso do val perio deste saber. Os satereeazares socal, 0 domino da inguagem ‘sss, of conhecinanos metondtens podem » dover encore us fuenebded en stagao oma vetale cura do attaceta nso 6 suff. € odo Ue Secagsis «ua ses de stapes sue & prec ato ness flap coro saber, ue est eltiaerte no conta a bossa fla cama seo, com amas, car 8 Sprenizage isi cor a apesizager Mo faa Taba ee © aor “Wo prostate de aproprage e de dni dos conbecnerzs os sabres ares tim uma impatience) Aarne peal do coreciment,equela que & mabtzade trv slngio de taba or susie do ress de problema, ou Fk um acnocrnndo prove 0 CASO varddere do corPecnent™ Asin “A tome dcursne osredeabva que oconhecnatto tna em erurcads tes (exes caniovs, manual 0 fcass do coznhe) nfo pose sitar verdaderamets em rules coma forma operat Poe-secomce” ce cot cto nares alemdar ef caps del lou am aloes or que 28 pres: poe-se crest de ‘pr scnetos aces do cara star paso coznialro nas ngnscn de modo spur eu torr teens so arpotos Saprervns to comecimana ‘situa ma les soo raceamors rsuvaspaaeronda ue 6 cufura eo qua 60 conocer Eno fea paras, eoucacares @ ous area “0 cancao de Yeo com ossber deve ero sararslamenteexaminadae anata is das dlrenas, des converge das conplomertariaces ane forms peratia Go conhacimo', qu permite arom stuszao, © a forma poder que parma calpcar em plas, om arcades 8 om eno, os aoe ao anes suns propradades, sae "elope suas Yarsormapoe" 4.4 Em suma, Educagao Profissional 6... 1.4. Em suma, Educacao .. Fnlvande noses pei tps de rfeoerecpordend x quests potas nt nro dope (Eeucag Profesional um univers a sce, ademas conehir qu bora a express Eaucagi Profational« Edvegto Teenligice aparegar, mula ves, no duro educates camo eBuenes danas - 90 qual tana ‘ptecal acon ets lnhaginebaocat earns acronis frrapien dena opens onias dae: por el oer, bo apropite 1 epessoes “Educerto Preteens. “Edieseao Tenaga’, “Cauca Profesional @ Tendépcs" e "Eoveagdo Proteioal Tecnlépes" so, do punto de vsta “panels, equals ete st Pag? Poreue 80 cacao Protssonal for ecucagto pare ovabh es cnserarmos EdvasaoTacnoligca como educao para a Técnica, conforms rossosexumenies, 0 Weblo Sendo ‘Sera sda da dons es ene a capucdde de Man ual darane no unde pra podualswesinc, N30 6 psu Sepa oe. Potaros orto nes ete 30 lng ds onsets pena # expresso Eaicagto Prfsslenl camo sites para dete camp de eto + Com esas setnies,pademas entender melhor 0 que & fomagto teen e terddgon, sun srponci fundamental para o disenvokimerto aoe MaMisos 9, ‘coneequoniomert, ds sosace, +O tabatno come prise ssucatio santa diversas oss, ot ls ue + tabano «dus, mesme fre do oscole (Sie, 2016. Serpe fle contnua Senco} uma foma pada efomssio para & humantads. A esoda ¢ ura nstgso + 0 sere faze cunatuldos em uma comuniade de pcs do fundemaris «mer para et evs na sala de eule para 8 acueapo oe moves goatee de © pormes da expan do wabaho, os siete consensus consol, sues ecaes, aus comecineriae «Seu pede al no munca 8 qu so Seve a vedo no ‘wage da esol, anda als am Eeucagao Protsiona 5 Mais umas palavras - além dos "ismos" 2-Mas umas palavras alé.. {As dteSee srosetads ese proto cape de roses ator pretense de soar" verdad ou vara ia. A Educa Poison lm ncn aspcts & ‘ecanataaanSprmerneoe,Seearshidse, ort, proces de rea era exper, as mules Sscieses, mutes ares, ule decises, tas peas ecucabras sda groan fandamenae (bao, ene, leclogia sem 08 qui fl esquecer ou ‘rairainportiecs vor Ga trwagio do babhadarca pare a tarfoagie de dau de fee Inet, da cemum em notes acadaas# no malo evens clive dscns statin dete uncameio, lpn dos qua loam soesttados mast canto, ‘ecidmarie eras de sa’ de fate gem cou costumes sestnies. Luma forma comum dst acrcar 4 quano am sus 6crsos aus cram "sms" ue oes epetom Som pens, pra GesqUEroLto6 s4f08 cu oases Seca ‘tenn orn sar ocr, Por napa dan © nto tna spa a argo Wena, uo yh pea Proton a aenzr un demansira © pais qv to sab soba compass do taba do tcnea, da un loracao, oa mvervaea, ot elomdace un Sonn ‘seo de laos profesor, “ho grave quarts recone conmigo profisiona a desing que ee ‘oso releando com cla a dveranscoreiesecieaonns invaders ue fram “Souda 9 longo co tenpo:o¢samae: toon cama "oa odoaor” (esatgia Girvan Sehopenous ft deacewey edie av) oa desta medaarers 8 {eid do cota acto Ass ase on soso”, pr oxersia om bosodemane aus nes ean scene ua al spon pre eae a Port, gostaranos agora de fa obo alo poco abrcado de a0 ns tds da ecucagao:oWabao. Anal, come el consti, caro se esrerd, come se ersng? Nosza ralorto conta no prise capt em auesborarroa”O farecsabrdoataho es carport. 6 0 fazer-saber do trabalho e sua incorporagao ‘amos spore apolar nasa comprecro ds farses dos sabere do uabaho ede suas dnensies Nossa ntano 8 axporar um tro pouco raquertado na produ obic sobre EPTo buscar spose pa as seguniosqustos Como o trabalhador desenvolve saberes no trabalho? Quais as dimensdes dos saberes técnico-profissionais? ‘coma ca emo ¢ om um unvarso se xcloado. Neo prtensa de barca lds os aspects, Sm abi et campo 40 rexbos pra ved 350800 cna OU 56 6.10 saber incorporado do trabalho 0 saber incorporado ao tr. {atanao pana, vennamonarecoer nes "0 sentido que produz conhecimento e nao o contrdrio” Frangois Sigaut mos eno fazer ura paisa adic, ar ver 0 owe nectar « £8 retroalmentam, Ingo mls longo, a ‘As regras principals da soldagem so movimento (a velocidade com que voc8 move o instrumento), a distincia entre o instrumento ‘© 0 metal, 0 Angulo do metal e 0 grau de calor dele. E vocé tem que ficar frme. Tommy coloca 0 pé na frente do outro ¢ levanta 9 mao direita,o indicadar esticado como se fosse uma ferramenta de solda. Ele se prepara, mas no fica duro, pois isso impediria a fluidez dos movimentos. Movimento, Sngulo e 0s outros elementos sao ainda mais diicultados om alguns processos pela fato que o elatrodo que conduz a Corrente esta sendo consumido a medida que vocé solda, endo vocé tem que alustar continuamente a velocidade o anguo do seu movimento para manter as coisas constantes -- porque consisténcia é crucial para produzir uma boa solda. Imagine fazer tudo isso num ponto elevado, acima de sua cabega. Tommy relaxa e olha para mim: “Ha tanta coisa que vocé precisa saber’, ele diz, dando um tapinna na cabera. “Tanto em que pensar” “Tommy esta envolvido num intenso monitoramento da sua performance ¢ realiza um importante trabalho intelectual a0 aplicar 0 que aprendeu a tarefa diante dele. E dif sinalizar a separagao cartesiana entre corpo e mente. Conceito ¢ habiidade se misturam na ‘ago. E claro que a medida que Tommy dominar sua ocupagao, a resposta dele a variabllidade dinamica que ale descreve ira tornar, se um habilo. Nés usamos a palavra “rolina” ou “automaltica’ para descrever esse nivel de competéncia, mas acho que ess¢ vocabulério sugere erroneamente que num determinado ponto do desenvolvimento a mente desaparece da performance fisica. € verdade que 0 monitoramento constante diminui, mas nao a consciéncia e aquela uso de conceito e habilidade. Desafio Para pratoar © desapego a separarto menteupo, prove pensar en st1as6es de nmporao do saber (quando 0 “cerebo™ aorende dos outos egies, quando © foe faze pons) gu orem om alts pratstien 6.2 Aincorporagdo do saber técnico-profissional e sua expresséa ‘A incorporagao do saber £m pind tga 0 mito de que saber 6 “aba far sobs" Ouro 60 mo de ae ‘sor po auc ra a cna ¢realzade depend de ura exces ‘lenis o quo asta ‘raeata val Jor um vl Talos. Em Segui, a singa de cue fazaes polaris 30 lovzates abo nacsnens ehdlcos de una atid Mao humane de ‘fabamodor Ta ronan Hflamete, bli epelgiee do val: eabalo (edo bald) lem de ara reas pedapigs tn PT. Par lr score lak, vamos ata a conpreenso do saber eno protsina rpesso no txt de Me Rose 8 sag anton alguns tps de sabetazes pooner tho Deatporades a sorte dese tumados or astra. No elo, a pela alate pote pasar a magem do cpa enquaie agua. O capo peado camo magna & Ss eriana” = parece os esos de Rend Descries (2002p. 33-2 que Dar abu 0 “er so da separa metal (ra-s,m una longa too). Fria o testa do Descrtas sa ris sl» ala fa apenas va analegia quero resume loca sua flosfa. © race do uso aa nagar 62 Imaqune pre etondro corp ess lagi car 3 mers 6 ae (Or, esa“aulomatizao das competes, quo poder ambi chars de naar, em. noataa, qualquer ata, um papal anéaeral, "pispamie gue © ‘soilo dese moa vlna para nvea siperores dn svete” (PASTRE: WELL-PASSINA, 2007, p. 1%), € por exemple 9 qoe carers no oa a ann conde |Mtomcctsion, om quo os gostos brett, als como adorar a enbreagen, ume vz srenlos, ao campene afees mals eres, oro muda @narcha, dep nto 8 -Aotecuso fsa 20 aon coma coorwenago contin ago, Desa fora, ‘ae compere conten ua lage cam 0 psp capo. que subse meas som of troweostes ca retin. Amana aos nossos competes face lgtosalta com @oxpo. , uma ez aoqudos Go Marora esate 2a ftom (WELL-FASSINA PASTRE. 2007p 10). vale no spans para avdederepreinnete alee’ corr Gig, as para qualuer ma ai aa ae “tle” (pr avr ole Ge ABO ‘ein alan one sap 3 par ina isles, caro, pote tace mia poz empresa da ET} Contruando 9 anise do io de eauvelinca ane seber “sabe far soe, podese atm que o saber teic-petslonal pote estar Incoperedo & ne carsegU Ser ‘rpesso om pleas, emborsas oxen em ela to pause vos eto Prima, 5 seberpoto sa do eo propracopt so 6 esr reaconado a nes do corpo onvetides na a0 npossvels ce se descover,eSsn mo aan dearer Bidets cs de pins e naveprsobeua branche a velo de sugar WISNER, 193,220), © segundo moto sara o “eno do primar: a exces absterSo do Saber doprotssonl.O uso dt inguagem néo laa eql uma impartancia masr 9 ave a af80 #0 Saber ‘void ne coranos sta dares bast (202.70) ‘Aprendizes novigos costumam produzir um farto discurso - interno e exlemo -, que funciona como instruc para fazeres que ainda) 'ndo foram dominados. Assim, em vez de revelar falta de conhecimento, 0 trabalho que dispensa uma fala explicativa pode ser Indicador de um saber que alcangou elevados niveis de abstragao. Irortsarte nt qu a fala aparece ag coma im roa da alta de increta do tbe, em vera a domi, Asin, “eso flr str” &nacesstaants ncate {a tne i nao neo profesann ano pl no dese quam sabe ean herons tele pose ni eoneapir seas fain nsea pes 8 ot ‘varph © pola nao ost aoastumace a fazb"0),euaro plo ats Ge uo sabe fal sobre um proceso nao silica que fom dominio to Go proceso, Bras (2008p. 41) nova ae com meeaia eae espe Nao ha como negar a importancia fundamental da linguagem em tramas de comunicago, em tramas de ensinar @ aprender. Ne fentanto, € preciso reconhecer que a cren¢a no exclusivismo do discurso como expressao de saber cria um profundo paradox: ‘quando examinamos 0 saber técnico. Comunicagdes sobre essa forma de conhecimento humano exigem intermediagao d linguagem. DescrigBes dos processos subjacentes as téonicas so estruturadas como discurso. Mas sabemos que o dominio desse discurso nao garante per se dominio da técnica correspondente. O saber técnica, que sustenta execugdes fluentes, nao 6 palavroso, Em geral, peritos sao incapazes de descrever com precisdo seu saber-fazer. cst respon Wenor (1994, p12), orgoramita goad rabalo came sis himana rita um cag exrome emblsen Cerlas capacidades de viglncia © de corregao de processos moderns complexos as vezes so observadas em operadores qu ‘no sabem nem ler nem escrever. Meckassoua (1986) observa assim um operador de cervejaria na Repiblica Centro-Africana qu ‘age em fungao de um grande nimero de indicios apresentados por seu produto, as garrafas de cerveja, por sua maquina e pel cconjunto da fabrica automatizada. Onde adquiriu esse operador os modelos cognitivos que Ihe permitem dar a sinais, as vezes distantes no tempo e no espago, o cardter de signos que ordenam uma manobra precisa gragas a interpratantes que sabe desorever ‘admiravelmente? Para concur eis rtaxbes,arosetamos alas consderagtes co cessor Jrbas N Barat (202.185) (cue nasa sore ur par passaro5 ses 3520) 6.3 Verbalizagdo e competéncia linguistica Verbalizagao e competénc.. € smaorans, ero rove papa da vtblagto hom que 6 mits comum avatar ohne ‘aoe dominic da anc, mes us capac dl’ sels nao ellis qua So Jove nore npartinca da vtelza;30 ra abvdadopafesoha «na lararse, ‘Avera insrvim na comunao, com malar 2 anor tosiadee hrs propos, de acardo cma aida om jogo. ala pode sor ami poada cor ac. Na Inui, tos na muse te a taota dos "os 6 ab (AUSTIN. 1065, SEARLE, "079, em gue © Mose que, a exoresse ao. also sero pode te areas ‘pies «elton, padends ter conicrade cova seo, East anges tes eto Igales os cotece daa, &erararSo do ala sige ianSea, 2 vl tual dado 8 a erro de um grupo parce an ous res lao sgn qu 9 vrolzarso ade lorie mals ger Inguagem oraiuem mules verse rt ma chanarm au? Pas, Wayen Verannud (200) excrecem pareutarments bem eta sven. Pars ears smnaina de umn exsnlha dots ‘nv ua storagim mes focade ra Taenidec” da prosstoo owe ra carniceg2o Mane als Gora vale olhr Mas ataiamets, Soguneo aks, como 68 Corson 3 ‘corgeoncs nglsoas oe dvetss tcicn que presam series Um técnica de servigo domina uma area de tecnicidade construlda e validada rum sistema de ensino técnico e profssional. En: ‘maioria das vezes por esta qualificagao que ele é contratado, Por outro lado, ele desenvolveu desde a infancia um repertorio d ‘competéncias conversacionais adquiridas fora de qualquer aprendizagem organizada: as le's sobre os usos da lingua nat interagdes sociais ¢ profissionals finalizadas ficam mais ou menos ausentes do ensino. Além disso, embora se desenvolvam n Ambilo dos usos © das leis conversacionals gerais, as formas conversacionais profissionais aprosentam especificidades qu dependem da finalidade ¢ das caracteristicas de cada classe de situagdo (PASTRE; MAYEN; VERGNAUD, 2006, p.181) DIS PAZES, Deane HOUNATITEAAL oz ages ao don (enrich cde sy a st fartctlres. Aral“ gers nao se compara ca mesa mane no cabelaao wre deo" (PASTRE, MAYEN, VERGNALD, 200.18) Dasa ace, acoruagaa see um ‘Sopris auorotvo,nfomsico cy méeco apeseia Musas eserencas dallas Tomas Go “c-cnetujao Go dagnéshia™. ce vena © uso co tomas dope. papl ‘Sion see's ates Se ab eA apres tu ne cpt ence une wns wos Psnaae, Mea oS £m suns. conpatnca Inguistea se bose tase "une ua gence ‘lave as aticades de eae ene eranss" quarts no ipo 6 roo Frofinat, rao sone profionis«slerie (ou pais), mas taraun erte profes os ogee de nagar lana ora aula prtason ‘otante, poets, ave ax compara Inguskas sje rasan a farmacia em rbgso soa cam a8 oes competnoat. ‘epeiien © 7 Dimensées do trabalho Dimens6es do Trabalho [L. As dinentes nvodusda ad agora (cori, sear, Inguisica, cone. copia, da canetuaySo na po) 2 deadotram am ders outa dmenaes do Wadaho fajSo etic, o alunos ao oleae val laze’ odo a rtlato, 0 qua sufyonndeo dare. au bs elev uneonardo norman Maso lito eas Evdonemona, vk ade prc manor val entice determina rho (ou a aplaro de cout de nist) £0 ved pap ou a8 rene anol pos lembram Caden o (2007p. £4), "Nuara ete, um eperno ne se cm star sa qua, er il) Ao recede um clita ue word abe ela {onotm reactor aise do rasanasr Ana dmensdes rem respeto a wm semen de mlonemnags 60 sjeso(BARATO, 2015, p21, Qoo ganba © Sou -Adimendio dea ovecae se desdotra ns valores cue a e7o do abansdor ave, que wo desc aquls do uma ca profuioal pica de detarmvadaealopora,passanso Por priteasedusacorai ne bm de formagio, lars oneal gor Mas algun assets: "um lun do ca da canseusso cv coats ho anata 59.22) prten coma oe erane de esteagtes, com quando ce denon mre de Habe Pepe ‘polo a pron esto eo ethos 6 profestn, Ovo caso popsrecas radar de sobre eves sipnhestvor (Bar, 2018, 9-25). 191) ambi retary ona aver Se ome evionatea na mas de aprerczegym om comsieaes ce ats eome Caarnae, oe (.) 08 aprendizes de Um oficio se integram & comunidade, desde o primeiro dia, por meio da produgdo de obras, Assim, desde inicio, a participago na produgso, mesmo que em atividades muito simples (pregar botbes em uma oficina de alfaiataria, po ‘exemplo), desperta um sentimento de pertencimento categoria (0 aprendiz de alfaiate se percebe como um membro avo d ‘categoria assim que comega a executar pequenas tarefas vinculadas ao oficio) (2015, p. 28) Desa forea, prone. com, no un qt. Asim aprordar nana “comunidad de pra” (pde a al de ul o bora cu abana de aba) “mp oma ina pessoa ern om gan to pos des sae por esos starns do lates" CAVE © MENGE, 191.58, 11 Mais dimensies A mena ta culura vende ra poet, ge de te lechds,& aber conectivel aot cto plans cui © eit identi pao suo eabaldor ou apreeic ce sor soln 9 ‘alarad nesta cones, como quando ols trendo um oma, uaa, nuts fora a rapa, costars ealiat Woe Se Mess Frotesa om aos palas at. Perea a meres cla de nea eco Webabo oss erpenevezo coma culre om geal permits, sine, vue ma posse paras {a sso ane fomacde humana o ormezio wea, omerao mskcvalfame;to prea po aude & euro deal games doe tchos das sues mplcayes soles, ces, ‘eantics, ambien. lesa porque nase pensar ma 9 ana cara Soprada dra ov al sro coma apos clu, Ln modo Se para” (a) eae Mas ‘chads olen hi mlénoe(SIGAUT 867, En a, baad a eae iat 8 sya ap ca abo Sus aso bo’ os Proletra para 9 "anim psa over que tam possbidde ce posse” po “tnivssxcuivament ropes (que apenas prepara pus ua apa format) oleece \atora rtm, mbar pia © srolesmanto 6 uma devas mas ven brazed Ger le oe pessoas adoocen (SIGAUT 2009, [As coredengbes a ogo sporadas s30 apanas indetnas de apace alacnados a0 yabahe aie reakam 0 vlor da edveasio profesional. Owes asecte mais brotematoos asses bo abu ame eteca) lar (ljurs Gees arcade sou) mass dever suse” campktamets« pecan 9 bala e a oma 1.2 Alguns aspectos sociais do trabalho Alguns aspectos sociais 4... ‘lpn hn ane aren nla puranea Mra nowt « pace suri one ony ah ‘dm 6 esucar pares ceoperajsena sero dos casas qe as oles nuranes Wao Getorvlardo ao ge de rosa soa, A Seucag Profisional am, portant, un dupa compronita com abut lus: rear’ pre ute roaparsvel e rofontadae viat do cada proestae conaietrar para 8 Pariipase na sipergio das sons sais v seantrcar qu so aban eae parods, Tl conscarisneo paren em endear pan saorancso do abahe valor dae vas tes Ge bal ee eee po tabahadar a oconecsr © seu vals, No Bras noses heanga clonal stedade excrete ratou prtngarert facea sara om uma desvaleagio do ata. especamnle 9 Wataho manual po lr ado aldade de ascrvos ver auras roms Datcy ner, Spa Duque de Holanda, tbe Fer, Rabarto Osmo aes. Nos das sta, essas marcas curls persstom om varas esos. Na acasBmice, spars a emerso do “hrslecie da temaréo do ‘vabahado”, mesmo quando as ‘evan ssn ofan ota, eno i ear a eta tus Go Segui Ong oa scan anh Sesatos de oaicoysoprofsiorals das sao eis, que oaucam vabslhadores, ce quis mulas vere rao fom © resol soal ov a valorzagao sail qe msacaM, mondo gor un ado, toda state venice como abvdado ilget , pr eu, ale oso Waban “ealecuarquor owe do eics 6m pass pera ela superagaa iene, edados dee vem sogem excaha euss pastes peas € carosoebsenar basteros aue maram pare pa es, pra enansr um poo mao 9 acai da Edvoto Protas no ral, ale ober lguns aos demerstco © able red Go an dade efron a sgn tbe erode par ape + eamlnoes no possuam renhuma fot se ends, Pane dessa populate ats ra nos programas sci, reesbendo, postal, ceca de RS 10,0 por ms + somes non tends mie mens supers dls erases: lo am mo de RS $0000 am vars de 2015. Esse old sda ors lassen mds © $0 canséaremas © conto tal de pole, ceca do 200 mines de pessoas no pas, trams reprecatan ques por coro 6 poplage, so 60 Bras um pals mn fue apunae que portato ds popuagao dette de conde Ggnas de va, Nia & por condara Gua timenaa sora dese patos da beans, Eat #8 paras Que ‘tnt it Sia ee ann, emperors Se ne» aerate do bn gua, falcon a eal Ga mas nn St Froelonaspouo axausveso bar romneradss 8 Por uma interdisciplinaridade da Educagao Profissional 8.1 Ainterdisciplinaridade como pressuposto epistemolégico 1.1 - Ainterdisciplinaridad. ‘iterincpinadede 6 ets incrporade no voobulia edvcaional «trim aria vie leo teiee. Assim, ws Dcezes Curious Navona para a Ealcao Bases (OCA) dateranam qua “A erdarphandade © soreuslanyso every aetgurr 8 ansvorniine ao contcinana ce ernie Scplnas © 8x2 ‘oman Forpareans to sarod» prpesando aineocigae ee ox saber oe derenos campos 09 conbacmors: (RASH. CN, 20°, A "7 $2) Mas sr qu 0 que vale par Eaucagio Sic em gral vale lam pra a EsucaySo Profiional? ‘Vamos tata aqulun pouzo mas o aspect cltamoligc de une ntarsscsthaace que ncfpre os ensnaraios dos ls primates pus ectudeos. Par camara uma dino ps or ola a respot eaforma camo plea inrcipnardade 6 usaka om eis ama 0 das Data, Para Gustavo Mores (20%, . 17 ‘Ainda que se admita 6 cardter paradigmatico da interdiscipinaridade no campo educacional, nao & possivel ignorar que predomin Ino escolar um uso apequenado do termo, restrito ao enfoque pedagégico (THIESEN, 2008). Neste sentido, interdiscipinaridade aparece como uma diretriz mestra ao professor, para a preparacao de sua pratica educacional, confundindo- ‘com 0 conceito de transversalidade. No entanto, na conceituagao consagrada pelo Conselho Nacional de Educagéo (CNE), transversalidade difere-se da interdiscipinaridade, uma vez que: ‘A transversalidade refere-se a dimensao didatico-pedagégica, € Interdisciplinaridade, & abordagem epistemol6gica dos abjetos de conhacimento’ (BRASIL. CNE, 2010, Art 13, § 6°) (ra, corfome fron conde neta Unidade Curia, una ier Prolasonal fen constr om pomero gp, a nasrera eee do ane sones-pofasonal ‘Stat elope com os satares das orl cant saa ots “eats aoa aa “hur ‘Asson.talames une ou MatSecolrarsage, no ral esta so eculo as nce “oles a8 ou. re dearest ara” yt enquaetoaborsagern « comree ‘su onus atarnizn, que sam de Tecnlogs), Sam eam mie geraani, de aan as ores eta oa. “torngas qo compos as areas, mas, aes. coloctias en coriao mo, conatando © mundo des eles com 0 mud das tsencas, sm poner Morreszato ‘hess, Que enn gos ponandoeesiohadoe pe'spscivesprogersaae nao consaguar acapu Raconece chm Pav Fra, qua ange scncaeaacies mo ‘See nencen as sabes orenes (MORAES, 2016". ' perepetia a Ircecinarhde arpa recanhace #eepeGalance sat lenGaew daa orca -o carlo varddsia de eur sabes aco Fors. No OSTA a “nov parsigna, acedtar que“ oma aca sb dove sr tad possvel 20 edscando ss 2 ss Inoue, prokngaea, "srs, no wero 0s de que samerie aps eta long tempo fur ence poder cangrecnet sus piri aida, ria ao alonan do bata or se ogi” ‘mace rome posemor errel 9 conta dealin’ ou "Forage Polis” ra sxoresrto aga e Mar), anerme jt Tuiscamos coast" ala Go aun 0 0 uno tor om complete domino da snes so aplears srs smote “prstes. Aceaar neo se ‘ature do Pabao, bam caro sous processes de consburse, co estamos no cpio ehteeDo pont ce vila do enfoqve pedsgien, & son pmo on = as ytn p cean as sn sz utmnans arn res eaaion de woertat Dama das fomas do abr a canevuo rcp” co corpo do"aberes' Js ndo mas tao os postuaace osha” vets, explcaves, 6, canons fds “aanirment) 6 part de nao go competenes. Legend: Imagem de practi de zm unaimagen ign pare pars rela de orm de "eabre’, de fora no erica fecha Fone: neplartoposlavica begepetcon!201)magere-pere-orse-aam Teraén podete apotntar 2 questo da ecisdlineidade a parte a nogko de “wofienabiad’,pargntano-osafind. a que & prtesendzagie @ cone tu procorlzroe? ot devia sr ur qe Lena “Eas Presa? En ralps a ta iano, ene wep don Sear dots ‘So arr soda tena, tambo ao Pare aguas conseererbos car 9 eof doa, 8.2 A Interdisciplinaridade na Construgao de Competéncias Profissionais 1.2- A interdisciplinaridad. He plo ance duns corcapee mais uu pata compen stu au capacdadepetsous. Abas, conto, te elaionam: una coe resulted, ou came ple ‘eepocivamans. Guanes nor relent a profesor coretre, em ger seixpos recomend te sapae de carci uma lata som pene, to, stencor eleacns do Gomandari, A competi 6 sare eras pls Tesadoe so & pal Sberagao da stvsaGeSnlzaca, © pobims rest, Ost lm sm meteta sce lr ealede sue praca» cmpatamertaaoleage de um pocesso camp Podamos dae qua ompettne 6 oreconhecmento do nbarfarer, Chango a0 cedin competi a um vablad, mat sr capaz de resiarmaavcade compl crn cnoteena eo rguctes de aa mplemerinso. usacte por Compstinca «EC (Gompstncy Based Edusston« C3E bropoe a constuo de conpetindspotesenae spat aa ebal, 1 ngs formaton des compétonss poessonnas, sedate possi eam reap com o amd Nao oust ura “posagogla das compatinas, como aun autores pojeate rage por competinca & un movimento eeveadona, en gue 01260 na Sprentzagem suai oso tne, pac vaca a edie pa areas ‘eros delacer sus siicotos de EC enrsados pa les (201.7), gue sg pub 2 deta Undede Cura Em situagao de ensinofaprendizagem, o individuo aprende a identificar e a descobrir conhecimentos, a mobilizé-los de formal ‘contextualizada. Ser competente no é realizar uma mera assimilago de conhecimentos suplementares, gerais ou locais, mas sim, ‘compreende a construgéo de esquemas que permitem mobilzar conhecimentos na situago certa e com discernimento. A partir d formagao de uma deciséo ou procura de informagao pertinentes, estes esquemas de percepeao, pensamento, avaliagéo © aga ‘suportam interferéncias, antecipagées, generalizagées e apreciagées de probabilidades. Ao construir competéncias, considera-se contexto de aprendizagem, a implicagdo do sujelto na tomada de deciséo, a resolucso de situagdes probleméticas e o prépri processo de construgéo de conhecimento, Uma abordagem por competéncias defende que 0 sujeito constrdi os seus proprio saberes, numa interagao afetiva que possibilta o aprender a aprender. Ds autres propéom defines complsmerars. Marlin 9 Oars (201, 100) akan aie a competes ‘aiclam, rgnizam @ asian oe sabores et le, mn tum otavo ce af. Subemtoncm 8 capecade dos aperecres pars reser os problemas al Pos 0 oalocadescevo Ga Guats as suas sree ce aba Wl Fassia e Pasa (207, p17) aman que es crgelircas afectzar a erancaco a ade em cotexa mana em qu le ean Em tod 6360, vamos simpcaraqu, Compreerdenée-s compettncla come ume capacdedo pessoa 6s denies a compton: orhodimens;habidedos © atuees ou Concertos conn savers socalnent congaisacs ratios A concpates, defines concn neceassnon 4 conpreano © tevanio en fntmenas, sins Hatikndes:compreancis co modos de sber arr, ao conciania sce a reads, ntvoncio apron veano a rosulndosocaes. A habiedot nm maa ‘zee. so as tenes aplends sole ov encaranarate Geum poles, Sao conoreanades come sapecsa 5 ao ose rumano gis ata, esau vale: caja de pice normas qa eta 9 canpsranenta #38 aS ds sre hurance deni de ss cla ein de elbnamero, ropes is, doesn neo agree, Ou saa, #8. aplese dos pncnes Ga conurom sacament deniges 6s partagaames da Rego CM 9 ra 3a € proiso ei, cone, para no saparar esa is smansSes nos males ot separa Teo | Pitea qu denuncamos ateoment. Eli nfo se constaem de frm ‘Alem dessa és donstos,ctos vs lars sao furdementalsn elements; de um poe de fomepto por comptince Interdiscipinaridado Flexibilidade Contextualizagao ‘OOACUM ébaseado om 8s proms gies (Noon, 197) + Trabahadoros specalados conhecam seu vabatho ou scupacao come ning. Com a uta ls pode se Sesrver 8s aléaes © as dmansoes das compoincas + Taos a rf, ara arom exactndns covetemont, etm outa de cot conhesrerts,habilsads, feramenta © conporamerioa nis os abatagaes, 8.3 Competéncias - somente para a Educagao Profissional? 1.3- Competéncias- som... No 6 incom @shodagen por conpelinca st foghda ra val corceuslds “amos, slagando-t ae se Yala de metcantizaa da educa ou de netumentaassso a ‘cucagio sordg do capitate. Es 6m um execs suman Sours sbordger = ana ous possives qua cloe 8 nviade do prance do paces Se ‘hans Nom por soo professor dea doer sua mpatinca de sere, para Vangulzer caus com eceotadetenl de qua se acabe com 3 fara do Presser (eee om {vo quanto gitasce,com ss de oho vaconalome) Mut pal ontara, Quen cobea o gprendiz he coo de processo 60 preset. as. para enordor mata 0 us sia abordsgom Santee, 4 bom brat que ob ro 6 algo reso & formato profesional 96 ponsada uikzada mundo aoa na eucagio ert ‘eri Um dos eutres mas conheodos a ceencer a aboeager por competences & Perens. Padem rum aco-resume (0 ater aul) loan naimegem ea. etna) Desenvolver ean a partir da Escola? Prilippe Perrenoud ‘Coma davem ea, tapout sean de sndona of snberes humans unverai rmde conestulzarcntecmento. Par resuming vamos eum echo de Dae (2000p 17: Em situago de ensinolaprendizagem, o individuo aprende a identificar © @ descobrir conhecimentos, a mobiizé-os de form: contextualizada. Ser competente nao ¢ realizar uma mera assimilago de conhecimentos suplementares, gerais ou locais, mas sim ‘compreende a construgdo de esquemas que permitem mobilzar conhecimentos na situagao certa e com discernimento. A partir d formagao de uma deciséo ou procura de informagao pertinentes, estes esquemas de perceprao, pensamento, avaliagdo © aga ‘suportam inter‘eréncias, antecipagbes, generalizagdes e apreciagdes de probabilidades. Ao construir competéncias considera-se ccontexto de aprendizagem, a implicagao do suelto na tomada de decisso, a resclugdo de situagdes problematicas e o propri proceso de construgdo de conhecimento. Uma abordagem por competéncias defende que 0 sujelte consiréi os seus préprios ‘saberes, numa inleragso afetiva que possibilta 0 aprender a aprender. Em contexto educative, com os outros, 0 sueit (re)descobre, (e}inventa novas possibllidades de agdo que Ihe permite situar-se critica e aulonomamente na sociedade atv. ‘Assn vrs expeiéncasexcolares polo rund lonaram come rfericia esa forma do enordr a corsucto dos sabres‘azres« oat devansbes do sor human ‘goras por example abanconané s aor da aprenazagem pormale de nosso adcands ives de desewakment co “arene sade cota / Mest Pets om eu erganaacio oe gupos» des formes ce vss, Trae. uma forma do erender tara desenvoNmena@aprendzagar numanas, quano a consti ds sabes palos aroizas do forma tvs. Evderiomari, 0 cance ‘Styoradas de earo, oy unde sacelvel de ce ab paras muliicne de lg (coma da Garner Ha owas maneres de cmpecrde a canalupie de coehecera (odo ue mn eer on ciclo, eke kein Sirs rm posh corhect estas oa we setae past postin Pare ala & tor nba au a eduseto pot competi suye pari lam da educago ot easides. Pate dope de quo sabe no se reste ‘bur (confome aims) ao "conor" verbs cones dos om "Sars Serene 8.4 Profissionalizago 1.5 - Profissionalizagao Cue 6 profasnaizarae« profusion o outa? Una peguna pouce sede, metna om Escape Profesional. Pode-se suse dfn tame e sus dso sentdos {moem, elect os dos pelos quis gum stra tm pefsional, sla pore passa a so casiear coma al. ou porque recobau 8 forma praise, u Pore § ‘econo soaker, ssp porns nethogs longa pola comndade de exaesso of Respordor queso da profes nati no 6 sie, or exe exacco pode rare deans esinaanton inor (2012) um ater que chan sengS por pope una ei cata ce otslonalzao pat de us seredos dents: +2 protesionalzajo dos abvidades, oat dos mtr, ro sentdo da organza soil do um cojuo de atidees (fast do rapa do exrico desses aida ‘Beomnecmeno soil sua uss, consturde ds pregamas de omar pare esas cade, oc), “+ profesontaacto os alors. no sors, a0 mesa tempo, da taverisao a eberes do compotincias(consderadae nacoataras para execar a rofsie)@ 6a ‘onsbupio de ua dentiede do profesioat +s prtisonalvario dae egunizagiue, no seid a frmalzag de un stama de exgerie pr en ergerzao"(p 669, ‘A potesionalzago pede sora, els, do pote de vita de un gupo de poor, em piaio gu, busca da ular ea dfngo de uns Proisoras sepeiies prea, negocins one orios sonia» verse nstnone ot aso rphan fambom, quando posta jf Teonhecds ‘ormagto do naviaios par os sabres co uma potesto exists” fen), um presto de Profiasonalzego efor sina so0pocatsos de constundo de comalirisfazaresaberes profesional com conponets eno, sos eats, entra (our ‘morse do vabaPo jets nas au) por mio do gas aquom passa afr recanrais como um profes ha Fas procestos acorn a longo pret “Boge” do tabahador (Wore, 2008, p. 18) - ou sea, por ma de um proceso ao longo “de loa a ws. que env aprendzagensswpeeroas ot so sia gus a experiincs pofsional (smo aps camplstar um crs s educa formal sm escola universe) ser loans om ajo a sere” prftsoral eer ecanhoce Note que a iia do “exsertnca” aq propo nose resinge no conrto abides ptandos @ luna, ou ep, 9 ue concep Yestads @ finde fora an ‘Srudaco do Vapahado Witlreu fbr dengae que Rlcowu (177) faz one ds formas 6 roprosertaao de erica: am (qua tea vr com esa vo de nea bro um cota fecnedo e peaaea de eposetagbes cas} 6 ate, om ue eoxpeence 6 um slcbrags, Ura aided, quo fetara coda 0 hota pre Verso 9: ‘ecuraosatvomante consis" Ness segundo vedo, "a exper ess no presarnd runagso e da ovoceka at ae manent Nasu fandtomago aac eer ‘rolls pra ura ao aa (2008p. 2). ge ea oa sera por mesa dees cmos ue sna sa aha ated (oso es 2am ‘Guando e pofssnelaago corte & testo, & Ipatante sa de reerncblepstameligco da pacagcaeotertda por carteidos,conum na cute eso, entrme ‘rarcionaros antrrero, rane o proces Ge pckascealacie core rte de une nit com tie lato ho "elo quar a“, ov sj tn 8 9 festa s ver agnde nde apenas decored, ovvdo cu atsistnc)- Assim, a rotsaralzagaanafrmapie se const como Wwarsaga ersar’ ere 0 sjoto vo mole. "A Frofesonalzago 6, sen pereemos. 20 mes ‘ps una argo (do leo sa organza se. esas ou empresa) 38 mov-Taray” dak siJoros nos saras e {Tensho pr rie Go popasss do Scpolbon de frmeyto esotcs,tadindo Ua data de pltssenetzayse Ln afossse de desomlinana de elon foes fo ada {ora un auto apa ume Stays, que segundo com &pareasdo 2b satenta ose loa, lov ets svt” poems so apans2] (nid © ogeiza0) ‘on desios poss podagogcne crabs [esposivs”aqu vrei is esate recursos deat pedagogeas crac ma foreagan, si aton proses 6 granere “sirpanrade o uma semands go recomneoraro potsoral dos sujet pla ctganerao; ume Varsagae (adv » organzacae) com Vat @ buen de ha do uma broteiraldedo 2 Indus sso Gos acton please desomacs” (rB 32). Hi muias ours cntituigoes desi debate «dese aula om spocco que mostam come s8onganizam, como 6 pobizem, come s9esertam precsstos de pofssoalagio “mia deraspatees sodas, Vos pode lv mab a resp no lento Acarirbuao de adie ds ptoas para a ofesonaizeyn dos poessores, ceandoo Par seul a ralloro a espe, ea 0 quai abo e pose ras quests a segs toiviouo No proceso de pofsinalzao,o que cas str pode esperar do aula? Pane na rele do nviuo com 8 OrgniarotEmeress, e com Intiugse de Emin? Fara o ‘meso on role ao que aso de ersino espera da OrgarznofErpresaeota da st de Enso. Essie, do avo? ‘Agra pene ne ae ada un pode arr pare detente prfus.onaliade do Yabahador? Pare uta responder, pote-s0 [ero tee ave dsponsitzams ne nk artnet lembrar a Epsemolel 6 Pr do Blot. 855 Interprofissionalidade 1.6- Interprofissionalidad... Nas atise cad, a abordagom da Cauca nlerofsional ven se cnsoldand, em oapecal na daa sade, ne lo de orn losses que ob canara 2 {rssh de alas profstoes com se suns ro reaconer, mar ue ambi apesam © tho em equne com sees suroeprfasons «pore, ssi Sich lar Sot Faclorts. 0 campo ca sate 6 enolamatco cata eretesionalgese, uma vez que om voka do pairs gavtam Vabahacees ca Nagene, Enetagem, Fela, Noxreao,Ptsel, Rado, ene outos. Au, a aba do Wedaho (a nlovengao na seide Go pacerte 6 ura die eevee 6 conum settee yuna do Wabahedoras bra aeupe milton as pode-e gencalzar 0 praca de ntepotsslonaldese para es domes esas potions, Pars, for exemple, no cao do professor: com quanos prtslorals ele se ‘elocon pa slant esusorie? Penaeros na enjeera, ro edvogado. gear, ra lacdopa em agrmersuta.A sefprofssonaliade ¢, wal una ceactrsios Serena ao abo fom exeeio sda hci) oS sorurades de gras. Ne ule Ge Ht © Catuura a CPT, menconarenes 9 nop Se Ato Csupsnal ue ‘exon, do polo ceva nominative, a nenrose anal, ‘Arco Ocupacional Crp de aap asscidas err si pla sve in de seu crf, om geal an un mesno anbisrt do bao, Reprvera um eave do svat, oxipaySes ow Froleebes ua sa conpleentn ar ue mourns cur cnn de snae pons se" Inplmantagas om ite a eboragse dam mes pelo oy Sega Exanph.conarer, quilt de Ipeze sui’ de ezine, aula de mutans, gga, coz, recepciontsNolaero,gtnie da Nospadagon Abide que Vilar ro ocupaoal que vais unelonament de on hata Fone: AuorstEqupe de mater CERFEADIFSC ‘Assim. quando persags no campo da ET, @ EducasoIarpotssona EP) passe se congromee “com uma fometto para» htrufssoralsmo, no qual 9 Yabaho sie Scent ap pena © camps asa x Pumas 2 acai a neous hs oratins rattes ATOTA 2 2) ‘Ts competinss protesions garham destque aqu: eqs comune alos rcssbeservoWias ns ora do Vabeho,cuas competence espeitoss da aoa do case oisinal ecompelineas de calorapSo. as rompelenoas cotratvas smal: dee 8 "corarinenl © fspato peo taal de profesional de Sita eapacaldate ‘nore a parkipagto ra planeamor, a negocag,o taba am ree BATISTA, 2012 28). £ cao quo om auras atidads aarpossonaléae pede Sar mencs vishal menos mada, ocover om tomoDs#esPac0s dias, dgames, de forma um posoo seers case. 0 padaola para pode fae" su plo “soma, em seu wrt de tsbeho, “us, eto tnbahdo i, produ €o lo dopende da tithe, dos cro, ooo (eo aos eletos qe so fos pr o.os profesional Arn, erage cam aus profesorat spre sesao, aa que de fora als ou ros rors) Por auto ldo a= 2 ergata pace sar “ened” cor um “saber sabe at relies a uma profiso cm auras complements, una forma inepofana assa,essoncamers, pola sxpenénca comparniaca»sfetva co rab: com um ote sun val om com aos pofesoha (alder a6 noressacse do um 920879, ‘usar o esiarie ec} am um arbi, com Une eoruridede comm. Passa pos Yesaujae de provbmes covurs. &nesas condos qua a ommacze Wepofesana am ‘cen rs ‘nhs cng con us mao to lors desi evo psn PERAON ta 08 IMPLICAGOES NA FORMAGAQ + Iso macaque os docentes de PT seem capeoetos 208), + Estas compelénoas do se dasenvver "eotcamerts opens. £ reco expementay a easboracs, a resco de problemas @ eller com cules prfssonals em “amblenas de smu, de mars no mundo o rabaho ou do poets deena, osqusa o extanste nar cometinces, as cro camuneag, a restuso de cots «eborayem retina (PERRON eto + Ne trmsgto ene ambiente de abaho, 2 aborlajom tepotssonlrequer Uns pitcaenvtetdoTespanssildade compatihads ma ira perio das lta © um ‘ompertnamento eld fomegaa"PERRON el 208, , 2032 + sta abedapem pode mover ed a rgarizasaocuvelecu 0 Vabalho en equpe de dcertas de dletetes res, erent cxveos,engajados em erin o Babb ana ‘mia imports navel como a sue conposcad ecasticde “Pata consti stuctos de oma roan atin, 6 ecusti cbeerva earlier uae ei de aba, -Ateotssoneldedo vor complement ov anplaro que chameres de erdsiphereado ra EdcaeSo Pull, conorme Vins antararment! 86 Cooperacao Talons er ntrdscatrariade profes onaleas eetofistionl dade, cera pocesostelacanades ao tahoe formaso ta abahares, € important dxtacar dena forma ama abaria, quo no s6depandomes do vebalo os ots, como paderas fol o bao cooperate. Tato calmer do ago ue ae ne uh taba ros © ce ua esas ian Mab 8 npr rr erp nnagn out poten Pls ated co po cme entra osoctogo Richard Sanna, auto do bel wo 0 Arties (2013), coopera no slgfca ans em corsenso, ne signtea conor, unis ou vitro prada ‘o'tabano, es relogbe soci ec,No sla, o coopera pode aet n dersmavnent, umn eniqpecreno ra frmayao do tabuador bem cone possldader |EingSo protesanal epecidmonie uando ar conagses de fmoa exo pracrinsas mu resus. Assim ano 8m relajes Iori a voces ae asahasores “onstage eopertune. densa. de emer sm gr, co tates So arr als espetacas See pncpcs,quato masala de, cra 8 nottstos, oom ‘Saprenze, av ca coperarao aor covihos pata sConaugo cota da obra do Vablo, are eveleasse do Usbahaco «de seu Vebaho Ha mutes exempos 3 ‘a Brae ne mands, cama. Coporarse Cooperata Mordagir fa Espanta Sonn voc el cance 2 ous aamatvas de organzaiio do abaho em envovisa: Richard Sennett - Coopera.. 8.7 Mapa coneeitual e Sintese da Interdisciplinaidade Ampla 1.8- Mapa conceituale Si. © interdsciptinridade AMPLA-- MindMister.. » 20min 18K views Powered by $ 8.8 Cuidados epistemoldgicos para uma interdisciplinaridade mais ampla 1.9-Cuidados epistemolé. Coseram-se algunas prileat educuves na EP que nfo corrauem para deus fomaSo prfasonal om gral pot se decane que EP, cone supa educate Sepecien merece eisrario pop, Para an, ponderamos rd uaraes qua Sever scampanhie a prosaeso poesia na cays Profiioa {Naga da oposite ete formasso tecnica e humana A pare do tans a8 corbuessoreretads neta Enel de Eden Profs petarao de selomgs com cetera mao (eeso0), tora pron eae lo a Talurasa do cortosmenl podusia noe bela Fabalba. Apatite de alo ere ot “emagto naman” para nio opin &foragio lene) © oe bere eiosan dope ator do im rod de um oso do “omesa0 ptesioal, nee os sabes ou sabare a2 snopes, 2. Coneidos curler paras que tna Fado ho que 2 former cnc 6 frmacdo humana. A erecta alvicsde mfuel/ alec! ¢ gente equ «passa pola cometeeneco eres dagulo que se comma che’ de enrapto ger ramos Seandonat ‘s congreeno anger ene taba, tenn eel Aa Seavey areal na consurso eas compan proesoral ¢ Jo peal De ou inn you En Day Hb ra Comoeenie De, 248 Lepensa "Veo acha que consegue comprare unas competes tant, gi Fons: eps canaorsec comvaractonnlrewes 259 “Trbelar na prspecivn da idrtecginridede ‘eel spice qu um curl dove ncrpra ton ca sbere de odes as cis corm eve uss nse nds ‘e colaodor poseves nas dinar sue shame, Tose so eeahemne ox sotesosnasmnaoe Agila sapn eaatva © pat profesor € bom onsicrer qua aepre 6 posivol no eo sorene elim a sala do aula eda abel. € mls aqiets contigs, que Mapua Somes ada “eoadom za," cu Dechatel230" on cetatdon adn metoslogas, coma epee doa sabres oa dtc vend po! pedo docnie dante sue omarso usverala, pr sremp, © ave pee dae? & Goscelextslzar ow abe de oni ea sabere pra ou alnes. Eve rereoraoe eva dor alstos po excazs0 de coriaidos Su por mageruapn do ensra 9 peel ‘errata 6 uma grande proocipay d profesor a Eevcagao Profsoral Carnudoscoextazns edo uma ogra do oo ra sdvagao profesional S.Formagdo Docete [Atomica de poteesres pare a Esuagto Profesional sige presto grr, ca a nacassaade deni una Exist do EP, ume Data de EP um Pet Doerte eter EA le eralcapen ort etme pnn oh sap a ipa lea 0

otiampam,secsserament, ogee ealeade sal oslo sijatos a xamee mals aprtunados Valea pana eneelarscometa por mend os Em prmoto lag, 6 bom lamba qu» Sra fl cobnza pelos priguetes no stclo XU, Els biscavam sexo de made vlogs oa o pastas, mens pacsos, ‘specs ou gonarosalrantcosproduas na colina, como o ait ou Mae t,o cl. Ess cultura cnet basal, hierar, fee Voce oo nos, ns ‘sa eecravaei, ra se force «pata ovas poprges como segues de aeaos par seren queers. Saiba também... Extrativismo © eeratvea conta em var os ben” da colori a msrp, propa a ula de poucospodos om grandes proprosaceseimpade odesanvohnanio sconce © Sel 1 parila. doped oats cra oxatvisn, Tens ota bse econinia, nt dosenvavev una péinastalzago ne mes ro ox cis pases props, Ea ranic 6 pele ean, so anos st eDs,elelese na probigedarase no Bas Em 1785, lant do resomanto da insti ti, inka. Maria I pubcou aber patio esiaelecrrarie de bras «arufatiras no Bras Nest documento, podeonos ‘grande nimero de fébricas, manufaturas, [..] de alguns anos a esta parte se tem difundido em diferentes capitanias do Brasil, c ‘grave preluizo da cultura, e da lavoura, e da explorago das terras minerals daquele vasto continente; porque havendo nele um ‘grande e conhecida falta de populagao, evidente, que quanto mais se multiplicar o nimero dos fabricantes, mais diminuiré 0 dot cutivadores; © menos bragos haverd, que se possam empregar no descobrimento, e rompimento de uma grande parte daquele: ‘exlensos dominios, que ainda se acha inculta, e desconhecida: nem as sesmarias, que formam outra considerdvel parte dos mesm dominios, poderdo prosperar, nem florescer por falta do beneficio da cultura, ndo obstante ser esta a essenciallssima condicao, ct {que foram dadas aos proprietérios delas. ‘Asim 6 fenton Iberadse para 9 posuso, come ater no aks, fazerdos gotta do aged, que sarvem pars ous, e ech dos negro, pars ond, enpacoiae ‘zona, o prs eutos minsressematares ‘a bases de epee das venom nnn pics ies ela ta rat shes, Co eran is pate npr par snares 8 ‘esto ao abate ca onca. qm sera de pods exermossa er conan no Bras Calin. Fromage naan ora ornam comociea a mar exparenels Se ‘Sean de hia ca nuance le dono marces ete bm depos de sbogBo da esovaura 188 ‘Assn sgundo a famosa fase do Gilberts Fray, no su cisco Casagrante Senza, quo tatu de orgarizago micas ¢a colina, formas na Arrca opie uma ‘Sosodae eran na esta, esravecaanaoonca do exsleracaeecenomes NENca Ge nd mals ade genes na compesGa0" (203.0) Nas prsinss pgs dese capil, varoe shod enne marcas em rel o so atamera queso va a nao, 8 iércae#esuarsa eeviesa ve “wvo¥ 9.2 0 trabalho no Brasil Colénia Die ponte merece destague nate raotahisifco que camarae de Basil Cla, de 1500 1822. apntades pr Joté Redigus (002) am su retard ete do “rans nin no Bro obra lace co Cea Sustow a Fanecn» stags or enullar oa desaner oa. + Astuagto do estas ri De acodo com of suas, ord, at apes tnhar apenas nile do lene: ries, cm aaa aca algunas aad gals. Com at reformas oul a ead dost Ic jaa oar beige oes oa clseporguce _Adescotet do ov aso profess lnacas 8 produto «banefcarerto do neta Por, es vou a um gran tod ava ax novas las rds, caando abanconades as esbes aioe mectnices, Cals reales cheetan a sa expedas bra HObI ele exadanenio RODRIGUES, 20023). Recapitulando. £ imsornta ret ours sepeciosunsameniis dete pio pe-ngeal e pric” ds Eaucegto Profesional. Aun dees proguzem eos sobre « EP ae hie, + a ransmssao oe comnsomanos sobre abana «tna no esparoescavecrata da asa grande sarcasm lege esc, 20 cau deforma atten en bbl privace sa zens + » clo eas panatons monaplos as ates dois dexu eragrads& ovloo das tonics de rout + a pribio a nist no Bas meesu a avarice ds os, a pamanénoa dos wabahadores nas ouras protsstes ects’, ainda, © desamrekinerio do que psdemas compreender coro uma “clin” das + 0 abaetaaamerto ts profesor india (RODRIGUES, 2002p. 7) coated models escort 6 + Orono, neste const, ne lov 8 gid, nb 6 “nip format’, cma se estima des he, no & 9.3 Papel e valor do trabalho na “pré-histéria” da Educacao Profissional Sérgio Busrue de Holds 6 un dot pasqisaeres qu abordou lag da nate cleizaSo cam o lems do bata Na obra Relzes do Bras (1005), ese Naar se ‘nore explain do clorader que apse 20 Saad ora geal, Siena ‘© quo 6 portugués vinha buscar era, sem duvida, a raueza, mas rqueza que custa ousadia, ndo riqueza que custa trabalho. A ‘mesma, om suma, que se tnha acostumado a alcangarna india com as especiarias e os motals preciosos, eis uae cies apresoriam aes basta anlagancas. Asa da ovata aa rocorgorsa eda caneabe a catl ior abl individuo. Ela no ¢ exigida por Deus, nada acrescenta a sua gloria e nao aumenta nossa propria dignidade. Pode-se dizer, a ccontraria, que a prejudica e a avi, O trabalho manual e mecdnico visa a um fim exterior ao homem e pretende conseguir perfeigao de uma obra distinta dele (HOLANDA, 1995, p. 45). ‘@ ago sobre as coisas, sobre o universo material, implica submissdo a um objeto exterior, aceltagao de uma lel estranha 3 Sopsino exo racacni, a cobizgio tora ocorido mito mais ragas& sudoa do pov pougutséo quo aun doscage 20 Fabaha. A dlogio do aban ao serve bedocerg,asom, «essa do vere lala mMpaasa nos modos de produrao ea colon Sem enarne médica Sarwar cnverge com ‘R eseravidao colonial emergia como 6 modo do produgao dominante, em um proceso quo fora imposto menes pelo mercado | le pona devia suns wins, core tsa ua deste proposes aepe dst period elt ose itr ‘que pela organizagao da produgdo. O regime de trabalho e a natureza da mao de obra foram determinados nao s6 pela corte, e Lisboa, ou pelos estabelacimentos financeiros de Amsterda Londres mas também nas florestas canavials da Améri (SCHWARTZ, 1988, p. 73) Neal ones possi produit, casted peor prong do ataho ssc # por grange nnd, adenine avi pouca. De acto com Haan (1985 2-51. ao ava esegs sro de coopararo nes demas stdcos progres mas sim, etagragg das ncas apres aves Go cma fens arabes Joe ‘use caponsavar ocala ncosseo coma tara ne opel do asie als aco ogress Fe ae Z cn athe ik ee ey | se aco: Tambien cine a derstoago cs fae» o tas dos gms d eas mactnoosconstiudos ao skouo ical da conqust ds Lina, no Pen, camo que 8 ee Bt nwo ec Sepa Ht cp vara coven co "ui rn een tS ran, ues roc i ds _sseguavam ponsesconporavls a apotariaderas pra a8 elas dos aromidos otra 1985,» 51) ote rbmioe de seoloos. solosos, berelovor, alata, marta, slgbabes, abomeros,sanbraos,epadecos guara‘os los sabodkos & ‘eretos faredore de nitsoras, sry Ser «ox barberosragios a miktos. solo 9 abreate de pares © unragses, rare, aban, crpteroe, ales, ari, ‘Sudo, suraaoes ce cou, cratos, hve, chpineros sales ou ceeureres,coalares © Dao, Vl nota que s mais estas ofnis mactnicos era composta de inos © estas ae orbs foram argarzados no Pers pelos goverants para garante que © ipo Promperess, apesar oso desinne x probs com a minaracko, 1.n0 Grass cranzasSos nfo retin com eat magne, deve & dori do ata estat ota de unho cacao que osubtava aoe roe uma cota “ncependona, orem mpedingo 0 ceserwatirseni so comarca. Assim» raison aa de alias res om grande pate das sine cade Nos cficios urbanos reinavam @ mesmo amor ao ganho facil @ a infixidez que tanto caracterizam, no Brasil, os trabalhos rurais. Espelhava bem essas condigées o fato (...) de que nas tendas de comerciantes se distibuiam as coisas mals disparatadas dest ‘mundo, @ era tdo facil comprarom-se ferraduras a um boticdrio como vomitéios a um ferreiro. Poucos individuos sablam dedicar~ « vida inteira @ um $6 mister sem se deixarem atrair por outro negécio aparentemente lucrativo. E ainda mais raros seriam os casos ‘em que um mesmo oficio perdurava na mesma familia por mais de uma gerapo, como acontecia normaimente em terras onde ‘estratificagao social alcangara maior grau de estabilidade. Era esse um dos sérios empacihas @ constituiglo, entre nos, ndo $6 d um verdadeiro artesanato, mas ainda de offciais sufctentemente habiltados para trabalhos que requerem vocagao decidida e long tirocinio. Outro empecitho vinta, sem duvida, do recurso muito ordindria aos chamades “negros de ganho" ou” mogos de ganho {que trabalhavam mediante simples licengas obtidas pelos senhores em beneficio exclusivo dastes. Assim, qualquer pessoa c: fumagas de nobreza podia alcancar proveilos derivados dos trabalhos mais humildes sem degradar-se e sem calejar as maos. Spi ‘© Martius tveram ocasiio de assinalar a radical incompatiblldade existente entre esse habit © 0 principio medieval dat corporagdes de mesteres, ainda bem vivo em muitos lugares da Europa ao iniciar-se o século passado (HOLANDA, 1995, p, 58). 9.4 Mudangas com a vinda da familia real para o Brasil Em 1807, Prigal maid plo extra ae Napolfo. Afni rane seu nate, Dom Jake Vigra a merépol par esa no Bras Assn qe hepa retin Algunas desios oye ao orumerade plo sofosar Vine (2008 «8 lacinadas a seguir Aveta dos potas restates ecu notes © com quem assina vero tates om 1810, 05 proutos [A aborura de pores so dou espeinano @ nea, com quem Portugal nha mutes eacSes comers Imanzourasoe nglese, ene cube, pasam acct ne Bas “Rompeuse stim, «base sobre a qual easseriavao domino melropolano = rmonopBlo decom" (VAINFAS, 2008, p19 og oc it aad Moda |Além destesexstlecimerse, foam fndedos minstce« tunis ro Ro de Jane, bem come de estas cutis © de eduagSe ‘ais come earls de Mesa, & ‘aor Rea do ates fs, 2 iboaca Rest mrensa Real oro ues _Née cabar com apa desea no pais, com a chegada de Dom Jo Vinal aisle de ano om Mes €SE0 Pauls. lost donogrtea Alor de fncondros da vias esters pte e do exit, mitne ease ver jlo com mares de gortiguesse (alguns evacam 0 ninare de gunze mil) que “bandera opal prs. Estos pofesorals sonar cote, pre aTarutengdo pra a cal vrs ons sara neces, eno domogrn gore com 8 ‘nda farita rel 30 Ro Ge Janovo'e 0 afixo co porto 8 dace taroem geravan mules novos comands Gb aprovsonamero share co Ri Grane do Su, pas, bein, azate © cutee oc Ge Pompei muon culos) «nova lace Ge Uansgore pedis, Reuse meatus de eeuasa, anda quo alo citesdes pot Vajates (UAINEAS, 2008, 4. Reaiques (2002, p.102)destce mas alps evans propotclonsos pate née de D. Jobo VI, como @erapeo do Colle des Faboas, Oe acto com o hoarse ‘stteecmoniaia»pimere nla no pa pasando "edusagio doe wats sorendzes Na verdade, © Colégio das Fabricas era mais do que uma escola de aprendizes artifices, era também um local de abrigo ao artesdos vindos de Portugal. A transferéncia da Corte para o Brasil produziu diversos reflexos no ensino industrial. O Exército cr ‘uma Companhia de Afices, fomentou a industria de armaments e conseqllentemante os oficios igados a essa industria, També: nna esfera da lapidagao de pedras preciosas, D. Jodo VI incentvou o ensino daquela arte, mandando vir de Portugal dois mestres ‘que deveriam tomar dois aprendizes para ensinar-nes oficio, Mas 08 sonhos de D. Joao VI nao se limitavam as relagbes d mestre-aprendiz, ele desejava a instalagéo de cursos que tratassem do ensino de ciéncias, das belas-artes e da sua aplicacao industria (RODRIGUES, 2002, p. 52). 10 A Educagao Profissional no Brasil Império Durie 0 np (1822 188), ra eae das mudangastlladas anledomante cam chegeda da farita Real novs sts e poees de bi que erate ease brosiral rca ve cansturam ro Bab. Agus desis projlosganharam deslaque ag peb sev cer eet, ptm nfo nos atures lone eos Freenat ce cre susivamente a varied corset! de net 10.1 A Academia Imperial de Belas Artes Biden poser sermon nea Bake De snare stars, eat aca radar . Jodo, mn 1636 Pardo canto do que ecloce mus vez nos ives, a Eso ofa um jlo rasedo no Bras pride uma itencoralnc dos govranin nena coe Igeda 3 ra masta asta fancesa (para serra ou oa). demain tres pollcs tlre pra a EPT-a Escla Real dae Cra, Aas & ‘6s 8 veta do, JoBo VI pea Perugia Sassou 9 se chamar Acaderla pera de Bulos Atos, 8 que Peso | pesou @ USE oH de Imperator 8 née de Fev je da Ecol o Bale Artes, mcepoada 8 Uren Feral do Ride Sanaa (UFR) (© teionameno sfabvo da escola aresos por vos moos, como a resting ‘eta em 1828p Dor Peo 30 ta Cons os ances, abe soins pltcos, endo mais concatarerte Aescaao cepted nics angerion grupo enero esto de entinar ae aes no elds neclesic pedagigis rnc, cotaando 8 ‘radio sarsen portagunen nets Sererpros san Papal por mato ep. Cragin nacional qu stave condo exatava a orga niga io do bom seam de Route. Ele ia consapade po exert, no rarino de Jo ‘a Alsen. Os ng» exttnaio fren segue costs eves 8 meg de rahe tus so buscar fiorr. Ese raga eno 9 espe are refriie ‘iia ge rian surepea ede singuliace nage ‘os tarcesessucedevan aotcsoresbablets «alate ‘Amaro ou Chavos Pins Madang ne otra dl cavers aera dteldades eas pallcaseidelégias, hands 2b ica da EP, term sporavom abate ene dus Wee: fe tintar come miso ensayo magi raconal run vie neacaesia- ee alas Vir Mele, Paso (at acadeinaeexopizane, que valatzaa a ina do eios «da aig europe io dave erp os cutos keene profesional visto que se quer fenovacore ¢ grogesssta, mas sarsel as necsssdades detec @ os cos macdnicas pare 0 deservehinent do pas, com o advert 62 Revotes Ineiatralro Brak, parr da saginda mata do sé XDCERa vio mae rsnovagoa e progress ganou ‘oea cam a deco oo asta Manel de Aa Poro-legte. Em um ponuncament inaugural, nt aeerho ealene de 2 de jnho Je 155 ra Academia ce Seb Aes, Mani! rao Pesos clos, de orn ‘As novas aulas, qua 0 Governo Imperial offerece (...) hoje & mocidade riesla reforma do ensino, vao abrir uma nova época para industria brasileira, e dar & mocidade uma segura subsistencia. N'ellas receberd o arifice uma nova luz, negada ha trina annos por aquelles que vivem de uma parte do seu suor; n'ellas se sublrahem mais uma parcella da divida contrahida no Ypiranga; porqu ‘uma nagao 86 & independente quando permuta 08 productos da sua inteligencia, quando se satisfaz a si propria, ou quando levanta @ consciéncia nacional, e sahe da arena tulmutuosa, onde se debatem as contradicg6es internas com as externas, para ‘occupar dos se0s progressos materiaes como base de sua folicidade moral. Nestas novas aulas terd elle um manancial fecundo et todo 0 seu futuro, uma nova vista para estudar a natureza e admirar a sua infinita variedade e formosura. (..) Mocidade, deixal projuiso de almejar os empregos publicas,o telonio das repartigbes, que vos envelhace prematuramente, e vos condus & pobreza ‘4 uma escravidéo continua; apliccai-vos as artes e & industria: 0 brago que nasceu para rabote ou para a trolha néo deve manejar enna. Bani os preconceltos de uma raca decadente, e as maximas da preguiga e da corrupgao: 0 artista, o arlifice @ o arlesdo sa {ao bons obreiros na edificago da patria sublime como o padre, 0 magistrado & 0 soldado: trabalho & forga, a forga inteligencia, a inteligencia poder e divindade, Pronunciamento de Araijo Porte-Alegre, retirado de Ferrari (2008). Aviso pogretia de Asap Pato Alpe, que taneprace wm seu pronuncamena inaugural Yaz eins. no 6a de seas. Camo sponta Cedos 2008). «pat do ‘bro 1818 ore teen pecunts domrroer tine police els lade prs ocecomersIncio Eats ola bee moon com 8 ew bprtacbe doer, 8 brorulgaro do Gigs Gomercl es praao do tee nagar. Datam desta época as primeiras inciativas do futuro Visconde de Maud para estabelecer umva indistria de fundigao e estaleito = Ponta da Areia, em Niterdi - bem como uma ampliago das atividades da Sociedade Auxiiadora da Industria Nacional (SAIN), alravés da reforma dos seus estatutos em 1848, Como nao podia deixar de ser, no momento em que era realizada em Londres Grande Exposigao de 1851, levantaram-se também vozes na imprensa brasileira denunciando a importancia do ensino técnico - d artes, de oficios © de mecénica - para o progresso industrial do Pats (CARDOSO, 2008, p. ). lopgo onto ab alos @ 08 ofdos © 2 mgotica do desan para o sucesso dos proses indusalzados hvaram eszles briticas ¢ feat © oento karat Vom sin soaparana aa dns i erect Eva, aN, areas So ‘2 ctiagao de um programa de ‘ensino industrial, contando com aulas ndo somente de desenho geoméirico, desenho de omatos| ‘escullura de omatos e matematicas aplicadas mas também de desenho industrial, madalidade ainda pouco divulgada nessa época, ‘mesmo na Europa (CARDOSO, 2008). ‘ros anos aps 2 sue nomassto, rate Pato-Agr fl exnerado do su saree su arguing tau sau unr (SGUEFF, 200.18). Com so, afomarto para es ol covelcredos mans bres pada ta dose ex este Acooarie. © otsno tcc passat car efurado oo d halo, com menos Melos, Mes eapecal2aco © se (orma manos aprtanade a que ft od rca, 6 esula fa ura pfcira ura super pes sul oleae dada segues, jus pea gue aso que {reahvem suns pases reer ara on pas sas nus « ras, Cvs 2) mos eo i ho ln Osa 3 uo en er ye ota ‘re’ relate Caer, 10.2 0 Bacharelismo bam enbar que a acdade” do adel XK 8 qual se igo acu de Aato Prep, core vines atelomante, aa composts pr puagtas debe de farendeos, ‘sical, bracts ou fanconsrormaretds els arvana Sa bacarlamn gun an. 9 Brasite ms Moje posi anu feo. © cut acs baci prosper iensaments no Inpro 0. em grande pate, porque 2 dvisbosoil ane a eile «a8 masses uabanedrasiescravat ea mato pronanata ova mao exp eos rn nr aancnae ant peat eases an conta Serene Safe ncn Ness sono, eressa nota que 2 ipoma de bahar nihasiiavs, pera ao eatlco de pofeee de advogedo discal aides, porquano wa nebumenta pais Para ingaceo em sa sie ure staan, i come ora,» agri hein Sa Grgioe pus ee 'na visa pica» presi so bahar er anand ‘a comundades do mvs o pi, el coronal pagent Se fantmano sarabare enemas de tora poles, qua ral” (MEDINA, 09, 9.40), Em seu esto stro bacharalismo, Lucas de Frais expla gue se cu um milo segundo qualringut ear mehr prepara da que obaharel para si pola © ‘store or expos pibleoe ce nar inortron. Sornoras furs oy parente Gxt nm bocharssfrmades om Coimtrn. Semen erm segundo momenta, sitar at ‘stele de Sde Paulo © Rao, taraem Reaiorades, de at, pr andes netoaes de aa ou anaes pixie, ‘ui spat, vito nesta unsade se apstos qf bacarlme tease, ode er beerado no faa de qua mesa nsec ave deolna requ aml, com o pase {Go fompo se tomeu um velco de acto socal ios besos au ors Ge orgen Rumi qe so docoaram aos estos Logo, uma grado do nto do arenes © ‘Senhues do enantio hos bartsoe elses elriacs pe abr eapara Hope de reconnesmente na Secedade, Vaz Ln Nov sabe pea ovedde © rand ‘ental do paces amii \Munos bahar sagan depute no ral bmp Ananio Pera Rebougs a Francco G& Acyabe de Monti ‘Attortra de Machado de Ass «Lina dareto ns prov d numaroscas06« Wefosmetcants dos cto ao Bacar acre wesc, esc, busca doqubnca, por vezes ‘om prohizs do conte, € "age, erpla mos brant eae cones (FREITAS, 2010p. 69) “a cutin etc prfundamaneo® medel eeveacorae# 0 var srbido 9 asides eines, am dabimenn da amagtas de cnno mae ene, manva ou prac. erat mesmo du cares mae aprecees. cao Nadane, atte vangemare, storderavse Poauertaere a wmarss pate bra se dear 8 eLBvs eal ® insides (RODRIGUES, 2002.5, Sabena dae coracraton dese cara ao bachwali, 6 pose comprennce aha = fray anagtices oe hear gaat tetra Aedes Inpetalce Saas Ares, abreast aro. 10.4 Liceu de Artes e Oficios ‘naa apr an pear rar Esato Prisons «aot a ond ra nga am ou oa co. x econ ‘guravary os ob Ri go vanero ode Sto Pele. caos por ariaces coms 8 SodotansPropagadora ds Blass -SPEA Rep flomaderee de ealcageo (oars Leore> {3.Sea Caro om S40 Pal) econo spo0 de grupos do ries como a caters de S80 Paul lion Re de Iaere str IBA ederim tee era runt 8 sme ep cia SBA cui ent hn Boia Atos qu aso aca’. Ta come mista propaga 8 cesar. pels cossesopraras, a nstugao respec ‘tome con es one eet (GARDOSO, 200) por waco abe outa tian. Oe tera eet, rio lta pas at: ead oan cadens ipi ln mecknin apad, mse orgie rv tn i ‘sta, sta e quien, Foren rrocindss, part de 86, as para mares m 862 um curso comarca? (CARDOSO, 2208), {0 1200 om 1870, mare doalnes pasa a 2500 com aro nen ou pra um at iat dealin, que reacau ape ga ca savergSas em 1867: ula fominne (CARDOSO, 2008), © Liceu de Sto Paula fo ump etal de dug presi Cro er 873, ams denaninago de Scinade ropagaors ds tug Poplar, dss se as cseesrobahacora, co copo oda case. Buscva formar atularent 9 populio nos carers recess para fet eos ofl, ano a campo ears rt ‘Seach, om dvorsas aes ieovcas. 0 cjtvo expt da mstugao 6a fervarao de MBo-se-or espcalzada para 2 sta, do pot 6 va tei 8 mora (Enectopsa ature iad, Procure lamar bors dese, poaivos, eras do les € cogs fac oy ina. Ua ds fetes oscls a lara enanopimaio aul, neue, bore ‘ota at clssae, bain a de boa rere, da orcs os, stare made e lle, Seguin 9 model tarics So Ata snd Crt eas or Wl ar (1834. 068) que valotzave ao tesa sresia na airs cpa, ropercorandaincive gue 9 lun contiera coms aor aces remuneregso pele Soa 0s Llcoustrham rite sucesso e se alehavam a onde do sac e 1879 do gover paral rdcado a crac de ekcolsiéricas pe pals, Parém,o Brest sequa una Sst coms fundecta da Escola de Mina de Ou Pola» 2 fotgazarSo da Eas Cental sora Escub Polgeia (anbes 1870) No Bras ho undo, o anna Wes Slava 8 cescant 6 no progress ceiflen lel, lvanso 0 ani nedéica A um ber ado de rans dgase do anu peat ado de ms au, em es So ‘Stel 1 «Eel de Boers ce Parse Roya Academy of Ars Ge Lote foram severement acusades de alts, comprar 6 avrecment 11 A educagao profissional nas primeiras décadas da Republica 11.1 A criagao das Escolas de Aprendizes ¢ Artifices Atco profesional parce deforma mas dessa am decunenos alii part a poste de Nis Pears, un ng de gm hunie que assum presi Bast Parairn manna lamps" ae 7 meses, ape a mai de foes Pea, 1909, ai ‘com 0 Osrto 7.566190, 0 oresiors Nilo Pecan ce as Escola de Asana ries" (EAA), dando gam 80 que hae consacomos amo Rade Fodaal és Eaucardo Proton’ Tecnoloes, _Ainsa qe oa ura tges fs eastsar nope, a eago das EAA maura oma nove concep de eno anda canssrada.o mare nl da acveato profes ‘rtouade om aot federal. Prete motvo, Nb Pepanha coneléred ordesor Gb ens tteslonel ho Bea, (UCOW apo RODRIGUES, 2002 5. $5), Parana ot tp o atc compreonserosenieaco dat mucangas prvorada,comigaras voc alero Deel 7.56/90 {ida na pines dos Elnss da Republi Escane ce Arends Pca, para o ani profusion para e grate ‘TPresore on Ropanen dos Eta Undo do raz em onsen satan 1608, S020 Seema 198 ue 2 uma crate de pop Ss ses ene in alte Bs css aso mas do era bes Sorte cscs 3 ts ‘Qu paraiso toma nacatsro, no abla os hos dos destavorecdos de fortura com oadspansovl prepar ecnieo eneletual come azs-os au habse de Wath poteo, que o sane de avosiade gna cecal do wc ra ‘auc ¢ um os prmarosaeveres co Gover a Republi formar deadooe tl 8 Nagao ‘A1.1" Em cade une das caps des Estados da Repblea 0 Govern Fetal mae por narra do Milas da Agicura, usa @ Corsa uma Essa de ‘ovend zn ilar, dona 2 anain prtisoal pra ga. Pareianh ico. Eslasoscles se itstsadas om eiccepersnceles& Undo, exsnls © spaniels nos Eslados, ov em outos qu ples govern ncaes fren ‘cides pranoterera par eta ‘At. 2 Nas Escols do aprendzas Aces, cstedes pla Unig, se procutrd formar operas catre-meses, mlnsante-o 0 anno prac & 06 canhacmentos eos ractmatn su eres ue ahs pede io, avd rain, tor deo at chan Se tala al macau eh Pareiaghe aio, Estas ficras © cues, 9 plzo de Govera, HsoAGD insisando & made que a capsodade do prado esc, © numeto de anaes @ dome Aa. 0 caso detest amps arate orebpecto pagarine, porn seb mat sens orem dake de exer, onan es 10 ‘A24 Casa oscar um acter um escrito, tans masves de flees queries seam necesarios eum parvo cat 5° Ocrecorsork nomena por saraoovencer 805 ares 417, Oesrrourare oo prtar-conmvo seo nomoados par porta ¢o min, vencende opine 80008 eo limo 18008 amuses 45° Os mostos de oldlaes seo cortacados por teroo ho sxcadla a uato ames, vencehdo 2008 mensaos, alm Ga aioa aque 68 fefte © at 11 do pe ‘At 5° As Escalon de Aprons Atos ecabrso ann aduandosquainscompors respect pedo, ‘8 Sorte sds os vies que 9 requceram dent do paso marcago parts msircls «qua poasurem oe segunls equine, prefers os dexvoracdos do {oruna: ace 6 10 anno ro mnimoe 13 anos no axe ao safe cansdss okeoansctscoragcs. net asetes quo © mpossbem pare o apenas 51° Aprom ceases equtas srt por reo de cane ou asad pase or autre comptes §17°A roa do so areata desta de recursos sar ola po atestarao Ge pattos loneas, 220 do rear, que para lspensata quando coahecerpesoaments 36 fondbes do requereu 8 mates, ‘Ax. TA cae requororto Sard apenas acuada a aprorsizapem de um sfc, constada a aspect eats «nena, ‘a Hers om cada Eaela de forondzee Mrs dout cits nocuira: primar otro pra ot sumo gue no souberem le, esrver a cana. @ cio de ase, eer cian para lonnos qua carerrem Gees ona pmo execa ean do oo oq spree, ‘1. Constr end da eens o produte dos aetatos ue sahram de suas oes. 5° Esta ronda srt aracasac pol recor a oscola, que cam olla esa corn de merinesnoessatos pra o waar dae fia $7 Semesvemonto doctor ara bajo ra ecole esspeza das oones evar o alo & Caba Eoononea cu Cltoa Federal pars Gest consgrado ro ago feouite, ARM. Arona gta 69 cada fia ser reparisa om 16 quotas gua, ds Uses ima prance’ ao doc qLabo ao repoctv mess 10 sero Ssrouldas por osos (os eunnes ao acne, om prams coer o yao de Edcantaments de cada um fespecbva aiedo. ‘12. Mavordaratmorss uma sxpsifa Gos arcs ea ofcinas na esa, para ougament do aro de aésarsart dos alunos dstbugo os pramon 305 2 13. sommes landora pam a detugho dos promion aqua serra os ars 11 @ 12 srk plo areca dora, © mas da respects aisha © 2 nepecioe cola do oxic, ‘ut 4 No regirano amo de esas, que srs apporunamentaexpade pa minis, soso exatelacdas as wbuiese devrs dos empregeco, se capsias ‘ernie ndriniragio aa ose as ton ras necessaries regia sneloname ‘A418. 0s programmes para. cures stt arma pal respective Greco, de accra com medhes dat icine subreties& approve do inebe, ‘A416. As Eseoes de Apenizes ties fundadss«cstedas pos Esso, Muicpaldades ou teceto, odero gcoa do senda Unio, arcada pal at. nde wta8Vrba Quo oso parcubtes, moelaas pao ype desde qu ata o posers Corelgnaca para ett ol no ramen do Mnsora da Agius, ‘7217 Aon inspectors aptela conga dent dos eepecvon dion, cana dos Esco de Aponsizs ies custo ou subnet pela Ur, ‘a8 Revogamse a5 leases am conan LO Pegantia Acordia Rosrgues Souza 2010) ccoca una cifereca fundamental eno as Esclas de Apacizas Arions Toop ersno-tebebo rn aonatznde, ume fomayso manos enpion Dlenonsidsde na drerSo 40 fecorazagio de edusio proesural le praca lo fovtares su gh. Ne segunda cho Seo 9X me muss Poponss prs ar EA Sagan aapatos Se ferries ado, sueardofrmar 9 poaonl cp {prota ua auojan por mio dosno, camo aque qu tia numa asa a dona, een coro a avg randahraa oF = © resi auc orn a EA scr mene ‘Scala, meteor quintdade do cesompropades Go cago past ‘avon sana, 11.2 Alteragdes do Decreto de 1909 (0 Deceo gue vetlel no ean soeu eras stoapies posters Primero no Oseetote n 2.070. do 111 lo a8 “91808 setae ce esc ndo precsaram mas mina als, 9 afabst2ago o Matar or axomeo, nc questo ‘hitaran Gf auonaia aos meses precy dos culo Ga ocias, tue omer Ga sinos am aula ras er lao 0 desl eras, reve ong de Fronts adjun,lrapassadsonumara de 50a a fn, ro ule pra mas, eve oes marca onto, 5 9 sorxerar de ends e102, o mere do establecinentos nd qusdruaces eo nner de opeosduplou em agB0 30 que se ha nes gveros ‘etm on eis er ound cons earn So Deco = 38 ao 1 Goji de 3s Eo ano npn ot ss stain cara ural equa cons ura ples engin een oa deere a conn le pb ss Em qualquer pais, atualmente, toda obra pollica @ civiizadora esta presa & necessidade da criagao das capacidades técnicas @ da ‘educagao das aptidées pelo desenvolvimento e integralidade do ensino profissional. Da luta das competigdes vencem os pavos ‘especializados de acordo com as exigéncias da industria modema, ‘ha Encolas da Areca « tfc ervntra um pila goracad » nko atleast cutee. Dee 1011 9 basco clara conta 8 ‘casa Alm deste probe, Gomes (200.5 ene osanfulsndes eneiasas plas EXA, como pedis Inadonensos pre 0 bom funcansmen do ma eacla brotesiona fata de mestee qualiotos para orsn Indust acs salts pra os omogades Gas escoss, alo de Ge cessnle dos alaos, uséhoa de uM Boyne Jeanne com oss ancl, ala de turmoton s raques adoqueas ao erin ares, ene cas Dano dessa iusaces, una Comssfoniuia om 1921 pra constr um Seago de Ramodear3o do Ensna Prfssleal Teno. st srw ol condo pale mini ‘a ngioutue,inatrae Comerso ao eto Grea Goo Pare, do Pot Agr RS) 0engehas JO Lider Vat cesacara impose 6 doserho para doo Lider O prepare dos ostos aa‘oensna pico ra ofc, erin de door o da lcnaoia de oan uncarentis bara oangontata, Ete ia ne Gesnto ao samafaeg uma afabetzao enka, capae de eleva! @capedade o acho de roa ses apes, etepea acoramets © ‘bina de atc eo ojos, wander aera tarmedie estas argerbave oo opto com ar guile (QUELUZ spud COMES, 2003, 71). Saiba também. Em roto ao mins, Lider crac a sto urapassda dos dtores de EAAS da por, afta de macuaro medemo qi pam @ omar Go tcncos ates sare inven nn nna an carn te coo a ta bo eas son rain Sean tah ess LOE pus SOMES, 2005) © tnsttoPaod6temou-e referee om asio indus va époc. Cam instugso da Comssbo,esprev-s redrelna’ 0 ensin plessonal federal para um avo made, ‘com matods inl modems eelten, as em eatondrte co: «produto instal spon. Os tebas densvahido por eta combo Teele, et 625, ns legge cenomnada Corsaro coe Dapaiias Conamertes Se Excl de Aendaos a hee. As ain roura sl lela inclu + propio eum cures neo. + crac our Seog ds Inspected Eno Potesnal Técnico, gta untomizar fcalzar ae EARS reguamenagao a prstagio de sonigos das EAAS para insta, moda tus deransaa tango de spoxiar as EAAS dos process prouvos din: rrapearen dt seas de ora des CAS: “soso deabahos de mada, rocco de wadehos de al, secs de ates decoratas, sya de ates grea, seco rls ne, sco de Uabaos de coe, bo de fico de caps, argo eur do vertu # sega davies comer" (SOUZA, 2010, 2.8, + hice de una secundaria ds advo profeson, hastens pins n ce envlvando o crac de ol anos complemariares' go nel “eri + Icséo de roves esconas como poruguss artméica,psometa price, Mas 6 cles, dsotho e Yabahae manuals, cek%a,gésteo canto coral cooogreta ¢ hisria o Bras, suc meral iva, somnts do slgsra, nos do 'gonometa, uémaros ciao quinica, donno usta oeaoga de cad fo, + manvteno ol poustldoae de contact de poettores esrangeros, que A aprecana deca arefor come corequtnca sa card de fordores qualia 990 + fesprehamentee neve egesizasSe das ass com eapupamento en ses, equparerize nis modemnos adeno dos pds a condigtes merasprecsie 9103 Sg aene ee FSi hreaze's hen a Fn Cs ser Gopal dase Ct So Pad chp bm «as opt dears eoues, 208 12 O desenvolvimento da Educagao Profissional no Século XX so Steulo XX, « Eavegto Linha do tempo da Educacao Profissional Brasileira egora conocer «histria da Edueagio Profiional 13 Como (nao) ler a histéria da Educagao Profissional no Brasil ists ag apeosrtade é mst renuita (amo ra linha do lamp sap basco eft une aspects rss marcantes om nossa clr, Ef, mule equ expla ara gums eresn pala tra da EP ou pres consti Divetos aus js buscram escovr es istira,Porkm,gostriawos de coer auras reflexes sobre midos de compreender & evens, a naugtes, os lores a Eiucrto Poietral as quia rickevaro, i aio chaos quae tveivelrana dete fre da Edscajo Profsonal, sm esimerte oe soressar por aaulo oe fol ‘ar, O ronda acoso nos caragnor ca prcarentoe ou Salads por vores of oruncoe do aus Samnae an de Batarmo, do seasons, Sra por anor © ‘cota socal sas everos oa carga de Prana cle esrevecaaopaonala, do gob” do val. ‘Asem, sugerins ae, faze sua ein pesoal deta Msi noe eequepm de lv ar consiero os sequins sepa: 1 ~Acompreonsto da hasta ds ora de vablnsdores no deer gra as esque terms aca ra Epsiomsloga EP, cue, cara deiner fencer smo", mash cues wanvestgiet, como 6 espa dao 8 E> na gel ea) ft de un engoagequado doe creo, maticves, shdees«outosgadoe prs srbect goes plblese. aie ‘Sos. € perio, nto lamar mo eudaso © str lets ge eabar orton anda asia daliade trando-se las aunlates, dealemess ao estes for exensn ost: Isecaprofesona,sisordnangs-o a uma formas geal como dss no real sia des privates samara. rm sas dalavas, oar eo 2 ‘Assn, ove que os Estolas de Apres Arties autres neste form “esol 6a pobes para os pee io nate ou “ssstncala,o ue genoa puro comecirata do que feaiznvar ou deralszngo Ge sus avcades Ares cn Cua (200, . 2) a0 vr eueox aioe qv em eras em ns et oat ttt sortrns Ar Escala sa forences Dee ram ot de meen, alfa» sppalara, maz atesanae do que popramne maniairero’pacese qe Mn ‘sania ono oq so achavaqus ea opropsto cas exes © 2 raaldove de sas frmosios copazs do ovancpar tabahadsos, forra profssones ere, qaleaes. no Sontde do qu oxtcem atvidedos compra operas. Nace ve" com a frmagto deur “operacr de preucs” Imagem gosta utlzade preset & Tomerso Froisiona Asin eva agu que 0 gman senna qua ra eeal cies, ina tgs de educa afta pesos wna pasar ela corer da ut alae fa, coma no ea a Aa

Você também pode gostar