Policia. Ten futuro? Policia e Sociedade en Eavid Eayley avld ayloy, om sou llvro /ad:oo: do /oI//anonIo 1 , busca anallsar as rolaos ontro a olicla o soclodado na hlstorla dos homons. A quostao undamontal so rooro a orma como a olicla aota a soclodado, o vlco-vorsa. O autor consldora quo a olicla nao uma lnvonao modorna. Ao contrrlo, a malorla dos aisos, nos mals varlados momontos hlstorlcos, tm oncontrado manolras do mantor a ordom ubllca o garantlr as lols, utlllzando a ora do trabalho do ollclals agos com dlnholro ubllco. A osqulsa do ayloy arto do trs quostos ara construlr sua toorla sobro o ollclamonto. como os slstomas ollclals modornos so dosonvolvo- ram: uo taroas cabom a olicla: L quao lndoondontos sao as oras ollclals onquanto atoros soclals: lrocurando rosondor ossas orguntas, o autor dobato, no lnal do llvro, o uturo da olicla a artlr do sculo \\l. lara ayloy, a olicla tm como comotncla oxcluslva o uso da or- a islca roal ou or amoaa, ara aotar o comortamonto da soclodado. oI//a :o d/:I/nuo, nJo oIo u:o :oaI da /o:a, na: o: o::u/: auIo:/2a- Jo a:a u:J-Ia (. 20). Nosto sontldo, ola odo sor ubllca ou rlvada. C oI//anonIo :aI/anonIo un/+o::aI. /nIo:a :o]a o::/+oI /na/na: :o/- odado: :on oIo, oIa: :Jo o\I:onanonIo :a:a:, alrma o autor. Dossa orma, anallsada tanto do onto do vlsta lntornaclonal quanto sob a orsoctlva hlstorlca, a olicla so arosonta ara o autor como |SE|0A O0HHA H|HE|H0` , Doutora om Soclologla o roossora aosontada da lundaao Unlvorsldado lodoral do Mato Crosso. 1 ALL, Davld. ladros do lollclamonto. Sao laulo. LDUSl, 2001. 267 . 445 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 dlvorsllcada. Lla nao lgual om todas as soclodados. Os ollclals nao sao lguals om toda arto, o quo slgnllca dlzor quo as ormas do controlo soclal lmostas olo Lstado Modorno, ou mosmo aquolas roguladas or gruos dontro do uma comunldado odom sor lguals o dlorontos ao mosmo tom- o, ou so|a globallzadas ou nao. L asslm quo ayloy soguo os camlnhos toorlcos da ovoluao, unao o olitlca, ara oxllcar a rolssao o o uturo do ollclal modorno. O caitu- lo quo olo chama do o+oIuJo lnclul o dosonvolvlmonto da olicla mo- dorna, a ostrutura do ollclamonto o o odor da olicla. O caitulo dono- mlnado /unJo d naso ao trabalho ollclal, buscando construlr uma toorla dos conrontos. L, lnalmonto, o caitulo quo rocobo o titulo do oI/I/a tom como ob|otlvo dobator as ormas do controlo da olicla o o sou aol na vlda ubllca. lara o autor, a olicla ovolulu no docorror da hlstorla da humanlda- do. As comunldados odom autorlzar o uso da ora ara rogular sous assuntos, crlar lnstltulos ormals do lol o govorno som dosonvolvor uma ora ollclal ubllca. A translao da rotoao rlvada ara lnstltulos ollclals mantldas o dlrlgldas olo govorno at o mxlmo do ldontllcaao olitlca nao ocorrou da nolto ara o dla. O ator quo lova a mudana do ollclamonto rlvado ara o ollclamonto ubllco ost llgado ao croscl- monto da lnsogurana, ao doclinlo da olccla da rotoao ostaboloclda o ao aumonto do vlolncla dovldo a nao-acoltaao da ordom ostaboloclda. Lm vrlos aisos, atravs da hlstorla, a olicla tom sldo controlada olo govorno o aga rlvadamonto, como no caso lngls (antos do sculo \l\), quando os ollclals oram controlados olos maglstrados o oscolhldos ola Coroa, mas agos olas ossoas quo ovltavam o sorvlo obrlgatorlo. Valo dlzor, alnda, quo a rolaao ontro ubllco o rlvado comllcada. No ontanto mosmo quando coloca om duvlda o dlscornlmonto ontro o ubllco o o rlvado, ayloy alrma quo ossivol dotormlnar so um ollcla- monto ubllco oxlsto numa dotormlnada oca ou local. O cartor ubllco, uma das caractoristlcas das oras quo domlnam o ollclamonto na 446 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 contomoranoldado tambm nao , sogundo o autor, uma lnvonao modorna. C oI//anonIo II/o : a:oo :o: una doo::on/a nodo:na quando :o do:onIa a +/IaI/dado do: odo:o: :oIo:ano: nJo-onIono:Jnoo: (. 45). O ollclamonto ubllco oxlstlu om soclodados dloroncladas como na Sirla antlga, na koma clsslca, na lrana absolutlsta, na Cra-rotanha lndustrlal, na kussla oudal o na Amrlca contomornoa, alrma ayloy. Nossas, orm, nao ostao rosontos caractoristlcas da modornldado como a lndustrlallzaao, urbanlzaao, tocnologla, alabotlzaao, rlquoza, otc. lsso slgnllca dlzor quo dlvorsas soclodados dosonvolvoram slstomas ubllcos do olicla multo antos do so tornarom modornas. O quo, hlstorlcamonto, dloroncla o ollclamonto modorno a oso- clallzaao o o rolsslonallsmo, ombora a osoclallzaao do alguns sotoros do ollclamonto ubllco, como na lnglatorra na ldado Mdla, tonha sldo ossivol. Nao obstanto, a olicla como rolssao rosultado do mundo modorno, mals roclsamonto do sculo \l\. Duranto com anos, ontro 1815 o 1915, a rolsslonallzaao da oli- cla ocorrou nos aisos consldorados mals lmortantos, como lrana, Alo- manha, Cra-rotanha, }aao, lndla, Lstados Unldos, ontro outros. A artlr dossa constataao odo-so orcobor quo os roblomas do rocrutamonto, trolnamonto, agamonto o suorvlsao oram avallados o tratados slstoma- tlcamonto, olo monos, nossos Lstados. Outro concolto quo nortola a abordagom do autor no quo dlz rosolto a ovoluao da olicla a contrallzaao. A contrallzaao da olicla no odor do Lstado ocorro quando o ovo so organlza contra dotormlnadas sltuaos como a oxclusao, a omo, o dosomrogo, ou como consoqncla do aumonto da crlmlnalldado (agrossos vlolontas quo amoaam a ordom olitlca). Nos dlvorsos aisos osqulsados olo autor, as ostruturas ollclals doondom mals do acordos olitlcos o tradlos rosultantos quo do cartor do govorno. A contrallzaao , ols, oxllcada om tormos do condlos olitlcas, autorltarlsmo o controlo soclal. uanto a hlstorla da ovoluao da olicla, o autor alrma quo a auIo:/dado o:IaIaI o:IJ na/: nua ao:a do quo 447 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 o:Iuna+a :o: quando o:a ao/ada oIa aa/dado a:oado:a da: /n:I/Iu/- oo: /ouda/: o :oIaoo: do d//o:ona: do Ia::o (. 86). lonsando alnda a ovoluao da olicla, ayloy dostlna um caitulo a dlscussao das dloronas do odor do olicla. Lm rlmolro lugar, comara as oras ollclals contomornoas om dlvorsos aisos da Luroa, Amrlca o Asla o, om sogundo lugar, oxlora suas mudanas na hlstorla a artlr da orgunta. o: quo aIuna: /o:a: oI//a/: :Jo na/: odo:o:a: quo ouI:a: o o: quo doIo:n/nada: /o:a: :o:on on odo: onquanIo ouI:a: nJo: lara ayloy, odor um concolto slgnllcatlvo aonas om rolaao a caacldado do cumrlr cortos ob|otlvos. Uma ora odo sor ootlva na ro- vonao do crlmo, outra om controlar tumultos, uma outra om caturar crl- mlnosos, outra om rorlmlr dlssldontos olitlcos o uma outra om mantor a ordom ubllca (. 89). lara olo, h dloronas qualltatlvas na caacldado ooratlva da olicla, rolaclonadas a vrlos asoctos da organlzaao ollclal, tals como numoro do olclals, oqulamonto, trolnamonto, doclsos ostrat- glcas. Doondo a ldla do quo nao so odo mostrar quo o odor da olicla om um ais tonha uma rolaao slgnllcatlva com as nocossldados do soguran- a lntorna, mosmo quando ostas onvolvom amoaas utatlvas ao roglmo. Atravs da loltura do vrlos clontlstas soclals, ayloy obsorva quo o- dom oxlstlr varlaos no odor da olicla ontro os aisos, om tormos do dosonvolvlmonto oconmlco o odorlo mllltar. O odor ollclal tambm nao aroco ostar rolaclonado com tumulto domstlco. Sogundo ayloy, ombora nao so ossam nogar totalmonto ossas hlotosos, olas nao sao conlvols vlsto quo sao oucos os ostudos oxlstontos sobro o odor da olicla o olos so roorom aos aisos ocldontals. lor outro lado, o aumonto oulaclonal o o tamanho do torrltorlo do um dotormlnado ais tm lovado ao aumonto do ollclamonto, o quo nao slgnllca quo o numoro do ollclals o sou oolto tonham sldo os mosmos om todos os ostglos do crosclmonto. O grau do rlquoza do um ais tam- bm lnluoncla nas rolaos do odor da olicla. uanto mals obro o monos dosonvolvldo um ais, malor o odor do ollclal. 448 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 uando trata da vlolncla, o autor rossalta quo o aumonto da crlmlnalldado om uma soclodado nao tom o rosultado nocossrlo ao au- monto do odor ollclal. Clta como oxomlo o }aao, ondo o odor oll- clal croscou duranto o oriodo osqulsado, mosmo quo o crlmo tonha dlmlnuido. Lm Nadu, o odor ollclal docllnou o a crlmlnalldado aumon- tou. Lm oston, o odor ollclal lutuou, onquanto a crlmlnalldado cros- cou vlslvolmonto. Sogundo o autor, dados lntornaclonals mostram quo oxlstom grandos tondnclas do o odor ollclal croscor automatlcamonto. Asslm, ontro os crltrlos ara modlr o odor ollclal oncontram-so, alm da oulaao, o aumonto torrltorlal, a crlmlnalldado, roblomas osocilcos da lol o da or- dom, como a rosona do lnstalaos mllltaros, os gruos antagnlcos. Lstos ultlmos sao rolovantos quando lovam amoaas ao odor local, rovo- cam agltaos contra a lol, romovom bombardoamonto do rorlodados govornamontals ou at mosmo a vlolncla colotlva como amoaa ao odor olitlco, o asslm or dlanto. Dossa orma, ayloy alrma quo o odor da olicla aroco rosondor mals as nocossldados do sogurana da ollto quo do ubllco om goral. Sondo caractoristlco da olicla o ato do ostar autorlzada a usar a ora islca ara rogular as rolaos lntorossoals nas comunldados, lsso nao tudo o quo ola az. Lsto o asocto quo ayloy dlscuto no caitulo sogulnto da obra, a unclonalldado do ollclal o a construao do uma toorla do conrontos. A olicla rocobo outras rosonsabllldados, alm daquolas cltadas acl- ma. Nom somro ola utlllza a ora ara rogular as rolaos lntorossoals, alnda quo osto|a autorlzada a az-lo. A olicla assumo dlorontos unos nos mals varlados osaos soclals nas dlorontos soclodados, ombora as lols quo ostabolocom o ollclamonto, om goral, so|am somolhantos. Asslm, h dlorontos slgnllcados ara o trabalho ou a unao da olicla. ayloy ldontllca trs manolras do doscrovor a atlvldado ollclal, quo olo consldora lntordoondontos, ombora com concoltos dlstlntos. A rl- molra atravs da obsorvaao daqullo quo a olicla doslgnada ara a- 449 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 zor, a sogunda lova om conta as sltuaos com as quals ola tom quo lldar, a torcolra consldora as aos quo ola dovo omroondor ao lldar com as sltu- aos (. 118). As atrlbulos dlzom rosolto a doscrlao organlzaclonal do quo os ollclals ostao azondo - atrulhando, lnvostlgando, controlando o trogo, aconsolhando o admlnlstrando. A atrlbulao doslgnada ara a malor arto dos ollclals no mundo o atrulhamonto. As sltuaos roorom-so ao onvolvlmonto da olicla com os crlmos om andamonto. brlgas domstlcas, acldontos do carro, ossoas susoltas, otc. As sltuaos rovolam o camo om quo ocorrom os conrontos ontro a olicla o o ubllco. lor lm, o trabalho da olicla odo sor doscrlto om tormos do aos oxocutadas ola olicla como rondor, rolatar, advortlr, rostar rlmolros socorros o outros. lartlndo das trs manolras do doscrovor as atlvldados ollclals, o au- tor tonta olaborar uma toorla do trabalho ollclal, com baso nas sltuaos quo olo chama do toorla dos conrontos. Lxo o modolo do tlo do traba- lho quo a olicla chamada a onrontar a modlda da mudana da socloda- do o suas lmllcaos. lrlmolro, a nod/da quo a: :o/odado: :o do:on+oI- +on oonon/anonIo, :o:Jo :oqu/:/Iado: o: :o:+/o: nJo :oIa/onado: on a +/oIaJo da Io/, do+/do a na/o: /a/I/dado do onun/aJo //:/a on a oI//a o un doI/n/o na aa/dado do ao/o do: :uo: :/nJ:/o: (. 169). A osto rosolto, ayloy dlz quo os aisos cu|os valoros culturals avo- rocom a submorsao dos lndlviduos om rodos gruals oxorlmontarao ossa mudana monos quo os outros. Lm sogundo lugar, o autor alrma quo onquanIo o nno:o do oI//- a/: do:/nado: a:a do+o:o: :oaI/+o:, anIo: do na/: nada a:a o aI:uIIanonIo, /o: :ando on :oIaJo a donanda, a oI//a o:Ia:J aa/Iada a aonoda: a :oo:Jo :o:onIo do :o:+/o: :oqu/:/Iado:. 1orcolro, mos- mo quo a olicla so|a bom sucodlda om doondor-so da domanda govorna- montal or asslstncla na admlnlstraao goral, sou trabalho nao so tornar mals osoclallzado na modlda om quo o dosonvolvlmonto aumontar. Ao 450 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 contrrlo, quanto malor o aumonto do ossoal doslgnado ara taroas roatlvas mals as domandas do ubllco so aastarao do ostrolto cumrlmonto da lol. Dossa orma, o dlloma da olicla nas soclodados modornas urbanas lndustrlallzadas sor o do dosomonhar um aol do rostaao do sorvlos ao mosmo tomo om quo a nocossldado do allcaao da lol aaroco. lor outro lado, o autor dostaca quo a nocossldado do rostaos do sorvlos malor ontro os gruos monos avorocldos, com tondncla malor ara o comortamonto crlmlnoso. No lnal, o autor sugoro quo o oolto das varl- vols ostruturals no trabalho da olicla odo oscllar do acordo com a dln- mlca da rolaao ontro olicla o ubllco. lara ayloy, o rolaclonamonto ontro olicla o soclodado rociroco - a soclodado molda o quo a olicla , o a olicla lnluoncla aqullo om quo a soclodado odo tornar-so. Como oxomlo, clta o odor do os trlbunals unlrom a olicla quando osta comoto orros ou quando rorlmo as osso- as quo so oom ao govorno. Lssa lntoraao ontro olicla o soclodado so oncontra sob o dominlo da olitlca. Lla conslsto na nocossldado do a co- munldado controlar a olicla, do um lado o, do outra arto, na rossao ollclal sobro a vlda olitlca dos cldadaos. 1omos, asslm, duas lntoraos, a do rosonsabllldado o controlo o a do ollclamonto olitlco. A rosonsabllldado lmllca controlo, o o controlo gora rosonsablllzaao. Ambos roorom-so a rocossos om quo os comorta- montos da olicla sao manlostados om conormldado com as nocosslda- dos da soclodado da qual ossa olicla az arto. O controlo do comorta- monto ollclal oxorcldo or mocanlsmos locallzados tanto dontro quanto ora da olicla o varla do acordo com as osocllcldados do cada ais. uom rosonsvol or osso controlo: Mlnlstros, govorno, rooltos, olcl- als do ramo oxocutlvo, asslm como comlssos clvls, a midla do massa. lara o autor, a midla do massa , com cortoza, um dos mocanlsmos do controlo mals lmortantos sobro a olicla. Sua olccla doondo, no ontanto, da vlda olitlca, ou so|a, so h llbordado ara lnvostlgar, donuncl- ar o dlvulgar as aos olclals. As oras ollclals consldoram com culdado as aos do olnlao ubllca, chogando, as vozos, a lludlr o ubllco. 451 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 1odavla os aisos quo so aolam mals om controlo do ollclamonto oxtorno do quo lntorno ...o::uon I:ad/oo: do /n//aI/+a /nd/+/duaI, o- +o:no nJo /nIo:+on/on/:Ia, do:on//ana da Iu:o:a/a, :o:+/o: /+/: nJo oI/I/:Ia: o una Io/ on:/do:ada I/I, na: nJo :a:o::anIa (. 198). Os aisos quo nao o azom ossuom tradlos oostas. subsorvlncla, atornallsmo, sorvlos clvls olltlstas, rosolto ola burocracla, autorldado admlnlstratlva o rosolto ola lol. No ontanto ambas as ormas do controlo sobro a olicla odom mlstu- rar-so. Aqul o autor sugoro trs atoros quo dolnom osta rolaao do controlo oxtorno o lntorno sobro a olicla o um ossivol oqullibrlo, ou so|a, a llosola olitlca (contratual/ostatlsta), orlontaos normatlvas no sontldo das rolaos soclals (lndlvlduallsmo/comunldado) o a hotorogonoldado soclal. Com rolaao a olicla na vlda olitlca, outro caitulo dosso trabalho, ayloy dlscuto o cartor do govorno o a aao ollclal. Consldora quo am- bos sao lndlsonsvols. O govorno roconhocldo como autorltrlo quan- do sua olicla rorossora o como domocrtlco quando sua olicla con- trolada. aI/+/dado oI//aI :u/aI a:a :o do//n/: a o\Ion:Jo :JI/a da I/Io:dado Iunana (. 203), o a manutonao do um controlo soclal un- damontalmonto uma quostao olitlca. lara ayloy, o cartor dos roglmos (totalltrlo o/ou domocrtlco) aota o unclonamonto ollclal com rolaao a contrallzaao do comando ollclal o a oxtonsao da lntororncla ollclal na vlda olitlca. Contudo o cartor dos roglmos nao aota a naturoza das taroas dosomonhadas ola olicla, com oxcoao daquolas llgadas a olicla. L tambm nao aota o numoro do oras sobroostas quo a comunldado ossul nom os mocanlsmos olos quals a rosonsablllzaao ollclal alcanada. lolo contrrlo, a olicla aota o tlo do govorno quo a comunldado ossul. A rorossao ollclal vlsta como a rorossao do roglmo olitlco. Mas o comortamonto ollclal tom consoqnclas olitlcas lndoondontos. As aos ollclals lndoondontos aotam crltlcamonto a comotlao olitlca o moldam os rocossos soclals quo, or sua voz, aotam a vlda olitlca. 452 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 L alnal, a olicla tom uturo: ual o uturo da olicla: Como ayloy rosondo osta quostao: ayloy comoa dlzondo quo, tanto do onto do vlsta lntornaclonal quanto sob a orsoctlva hlstorlca, o ollclamonto so arosonta nas mals dlvorsas va- rlodados. Os ollclals nao sao lguals om todos os lugaros, no tomo o no osao. As vozos h dllculdados om dolnlr o quo a olicla. So onsarmos a olicla como o con|unto do ossoas autorlzadas or um gruo ara rogular as rolaos lntorossoals dontro do uma comunldado, atravs do uso da ora islca, ola nao somonto autorlzada olos Lstados. Alrmar quo o so|a llmltarla a hlstorla da sua ovoluao. Lla odo sor ubllca ou rlvada. Com rolaao ao uturo, odom-so rovor a oxlstncla da olicla o o sou dosonvolvlmonto om todo o mundo. Lmbora o ollclamonto modorno so|a domlnado olos ollclals o dlrlgldos olos govornos dos Lstados, nao corto quo ormanoa lmutvol. O crosclmonto da olicla ubllca odo ocorror a artlr da consolldaao do odor ostatal ronto a roslstncla vlolonta o ao dosoncanto ubllco com os habltuals mocanlsmos do sogurana rlvada. Lnquanto o Lstado oxlstlr, a olicla ubllca tambm oxlstlr, doon- dondo do nivol do vlolncla oncontrado nas comunldados. Ao mosmo tom- o, o dosoncantamonto da oulaao odo voltar-so contra qualquor tlo do sogurana, so|a ola ubllca ou rlvada. L um acldonto hlstorlco quo, no assado roconto, as oliclas rlvadas tonham sldo consldoradas lnadoqua- das, alrma ayloy. No Ocldonto caltallsta, a olicla rlvada o os agontos do sogurana sao om malor numoro quo os ubllcos. Havor, alnda, uma lntonsllcaao do ollclamonto om todos os ai- sos, num uturo roxlmo.O volumo do crlmos lr aumontar bom como o colaso da dlsclllna lnormal nos gruos soclals tradlclonals, osoclalmonto nos aisos quo so ostao modornlzando raldamonto. Como rosultado, os ollclals na rua croscorao. A ostrutura dos slstomas do oliclas naclonals ormanocor. Lm grando arto sor a mosma om todos os aisos, oxcoto naquolos ondo ocorram 453 SOClOLOGlAS Soclologlas, lorto Alogro, ano 4, n- 8, |ul/doz 2002, . 444-453 movlmontos urbanos do vlolncla colotlva amoaando o roglmo. lor ultlmo, ayloy dlz quo, com algumas oxcoos, lmrovvol quo acontoam gran- dos mudanas nos modolos naclonals do so oxorcor controlo sobro a olicla. A olicla lr orcobor, om quaso todos os lugaros, uma grando tonsao ontro a allcaao da lol o a rostaao do sorvlos. O trabalho sor mals osoclallzado na allcaao da lol, mosmo quo a crlmlnalldado nao mudo. Ao lnvs do so osoclallzar no combato ao crlmo, a olicla odorla acabar com a tonsao ontro as rolvlndlcaos dos gruos nas comunldados, ao ro- conhocor a llgaao quo oxlsto ontro olos. Som uma oulaao comroon- slva, a luta contra o crlmo sor dlicll. Da mosma orma, os slstomas do roglmo ollclal om quo h uma grando roocuaao da oulaao com a crlmlnalldado tontarao uma os- tratgla do moblllzaao da comunldado so olos dorom um grando valor ao gruo. As nocossldados do rovonao do crlmo o as do sogurana do Lsta- do unclonarao como controlo ara colocar a olicla dontro da comunlda- do. Na vordado, a ldla da olicla comunltrla, osorana da oulaao nos dlas atuals ara a|udar na rosoluao dos conlltos soclals o dos roblo- mas do sogurana. No ontanto o dosonvolvlmonto do ollclamonto rlvado quo val aumontar a sogurana num uturo roxlmo. O ollclamonto croscou, mas nao o ollclamonto ubllco, alrma ayloy. O ollclamonto rlvado roro- sonta a moblllzaao da comunldado sob os ausiclos do morcado. lodo sor a manolra do as soclodados domocrtlcas rosolvorom a rovonao do crlmo, ovltando dosoncora|ar a onotraao ollclal ormal na comunldado. Dosso modo, ara ayloy a olicla do uturo ou o uturo da olicla lnclul o dosonvolvlmonto da olicla rlvada, quo darla conta da rovonao dos crlmos o da sogurana ubllca. No olhar do autor, a oxlstncla da olicla rlvada quo ormlto hlstorlcamonto comroondor a ovoluao da olicla. A olicla rlvada substltulr a olicla ubllca num uturo roxlmo: