Você está na página 1de 155
Raphael Patai © mito no € um fendmeno encom sociedades do. passada! dor mostra ‘Ghe.a getea dade contemporinea também oleae condicionada cor. ou male como 0 mito do nov, co, aia tte de Deus’, 0° mito da fig titi, © muitos outrs.. Para explicar © Dt: Raphael Patai, 1 100, pesqus Presente, levandéy compreensio de nossa épocl “ede Pac Ta) mit Tan Piety RAPHAEL PATA E O HOMEM MODERNO ‘Tredusio de Ocravto Menpes Cayano 2 EDITORA CULTRIX le do. origina MYTH AND MODERN MAN Publicado pela Prentice-Hall, Inc, Englewood Clits, New Jerse. Copyright © 1972" by Raphael Patal Rikinrce 46U 90° ex. 340443994 av-ot BRON 3 pe WEP WeI9 hy: SSE sie @2 ASIC WES Bre MeMLXxIV Dieitos reservados pela EDITORA CULTRIX LTDA Rua Gonselicim Furtado, 645, fone 278-4811, Sko Paulo, se mena também @ propriedade Tterdra da presente tadugle, Impress 20 Brasil Printed in Bresit AGRADECIMENTOS © autor desea expresar ot sus agradecimenton As seguintes pecan pela Perms concedida para ttcer citagdes das vlnay aba setae Lorde Raglan, “Myth and Ritual, Joursal of Amerie Folklore, LXVIY (outubro-desembio de 1988), Waltsr F. Otto, Die Gestalt und dat Sein, Eugen Diedevchs Vestas, Dussle orf, 1955. Copyright da Wistenschafiliche Buchgewllschatt, Darsarie Jotcph Campbell, The Hire With « Thoucend Faces, Bollingen Seren ANIL Conprighe de. i949 aa Princeton Univenity Prom Cheageer dae pate, 9:20, 30,875 24546, 258, Mircea Eline, “Archaic Myth and Historical Man’, MeComnick Quare (ef isneto. de '1955). "Copyright do McCormick. Theletial Seneeey, hese New Catholic Encyclopedia, copyright de 1967 da Catholic University of Ahern, Wasinaron, D.G"Uslioadn tom permis da McCravc ili hook Gampany. "The Black Mesiah, de Alber: B. Cleage, copyright da Sheed and Ward Tne, 1966, * Jims, B. Pritchard, organizador, Ancient Near Rastern Texte Relating tg the Old Testament (32 edigdo, com Suplemento). Copyright de. tera Prinecton Univesity Press. Robert Graves, New Poems, Doubleday, Nova Torque, 1963. Copyright de 1963"de Robert Graves Teilard de Chardin, The Future of Mon. Copyright de 1969 de Harper & Row, Nova Torque Esic Bersaust, The Nest Fifty Veer in Shace. Copsright do 1964 de The Macesilan Company, Nove Tontues SUMARIO Prnskero xrsepugio 1. A INTERPRETAGAO DO MITO ATRAVES DOS SECULOS Antigas interpretagées Oplniges renascentntss © romotias Evolugio cultural e mitologia colar 1A Vaikerspeychologie de Wand Pacanilie ~ © enfoque de June 6 ‘A excola do sn « otal Lorde Raglan, © rato gusts.» mentica )- slo joralisticn Malinowsi Neo-romantisno A erliza do mito Os atavies do mito 2, ESTUDIOSOS DO HOMEM TRANSFORMADOS EM MITO- POETAS 1, Cultores & autores £2. O mito estrtural, 43, 0 mito de Edipo — @ O mio do hess ‘5. O mito ds noosfera 3. MITO E HISTORIA ‘abL. Origens: mitioa © histéviea 2. O mito trado da histéria 198: Dionis, ow © mito come precedente 4. 08 MITOS DO FUTURO HL. A excatclogin> 2. A fiegio cientifica 3. Os radieal au 4 0 mito da greve geral . © MITO DO MUNDO MARXISTA © MITO NAzISTA (© CASO DE CHE, OU: BLE PRECISA MORRER PRIMEIRO MARION DELGADO, OU: 0 MITO DA GRIANCA TER: RORISTA |. A RELIGIAO COMO MITO Na VIDA MODERNA 1. © mito na tradigho judaico-cris 2: A linha mica bikca da “"Teclogia da Sobeevivncia”™ 3. O exorchano na Igieja extlica de hoje NOVOS MITOS PARA VELHAS CRENGAS 1, Dicotomia protertante 2. Um nove mito judaico (© MITO DA DESMITIFICAGAO © MITO DO DEUS QUE MORREU, OU: A TEOLOGIA DO “DEUS ESTA MORT 1, 0 enfoque eolgice €o antropoisico 2) 0 Grande Pa roreeu 5, Deas e 0 homem: ambor mortas 44. O significado do “Deas ext moro” 5. Quem morre, 0 Filho ou © Pai? 6. A morte de Jeovd 1. A eaperanga da cesmreigéo de Deus MITOS PARA NOVAS FS NEGRAS (Os Mugulmanos Negro 10 esto negro © Deus negro Os Judeus Negros 5. Pather Divine 137 ae at 145 Me 131 134 137 160 165 165 368 m 1m a9 HERACLES NA AMERICA DO NORTE 1. 0 herdit serie 2. O heriibutso 0 MITO DE “MICKEY” (0S MITOS DA SATISFAGAO ORAL, OU: REFRIGERANTE F FUMO © MITO RA MAGIA RR MADISON AVRNTIE Personayens mitor Mites anima Magis da couioha © consehe mice I Mitoe batendce em: mon JERRY, WHITEY & BABY (© MITO DESTRUTIVO: AUTOCASTRAGAO F SUICIDIO| 1. Aviccasteagto 2. Snicdio ver causa 3. Al Capone 10 Jape 4 Auoinolasto NOVO MITO DO SEXO antatin © desempenbo (0 Supershomem sex! =O mito de James Bond © complero do Playboy A nove mulher MITO DA FUGA PLANETARIA Flammarion TTeihard de Chardin + Tecnologinerpacial (0s OVNIs 22, PRECISA.SE: DE UM MITO INSTRUMENTAL PARA A DE- MOCRACIA Novas PREFACIO A mitologia me interessou desde os tempos da escola secundéria A partir de 1936 escrevi diversos lioros que versavam, total ow par cialmente, temas mitoldgjcos. O assunto. desses livros pertencia a0 campo vasto, mas até boje insuficientemente explorado, da antiga imitologia bebréia e judaica vista em confronto com os mitos de outros oves antigos. Enquanto trabulheva nesses Uoros, sobretudo nos tli- ‘mos, minba atencao foi gradualmente atraida para a presenca do mito € do pensamento mitico no meio sociocultural em que ex vivia e ‘rabalbava, Conrecei a perceber, a principio mais ou menos intuti- vamente, que os mitos continuavem sendo criados ao meu redor e que 4 vida do norte-americano comum (que tombén & uma figure mitiea) ainda estava sendo consideravelmente influenciada por mitos, mitalo- gemas individuais e imagens miticas, Essa percepcto movewme a Procurar semethangas entre mitot antigo: e modernot e andlisar of rocessos mitopotticos, que poderiam ser observados mio somente na América do Norte mas também em outras partes do mundo maderna. Quando comecei a completar as observagtes diretas com leituras, conbeci que estave iniciondo preparations para um novo livr. A essa iltura do prefécio, 0 autor costuma expressar os seus agradecimentos aos que 0 giudaram a escrever o lisro. No caso deste volume 0 mimero dos que me auxiliaram, direta ou indiretamente, & tio grande que me seria impossivel citélos todos. Se eu mencionasse uma centena, talvex ainda passasse por alto ditcias deles. Além disso, canversas ocasionais com pessoas que permaneceram nio identificadas restaran, mts gee om peers, gue ae me agar el~ sas, do mecanismo de forgas mitoposticss. Parece-me que tais circuns tinias obrigam co recurso a ume des mliodos favoritos de mitpoete, 4 saber, a fusto dos muitos num £6, que paisa a ser personificado, u nomeado ¢ dotado de dimensies © qualidades sobre-bumanes. Os muitos que me ajudaram assument, portanto, o cariter de uma figura itica a quem chamerei Eudoro, 0 Generoso, e a quem dirigiel estas palavras Gropas te sejam dades, Eudoro, generoso benfeitor e doator, por teres permanccido junto a mim durante rmuitos anos e ent todos ot lngares, @ por me bevcres dado irresritemente 0s tus vombecimentos especilizados ¢ @ tua capacidade rama centena de sreas.. Score tua sjuda este loro wao poderia ter sido escrito Forest Hills, Nova Torgue. INTRODUGAO ‘A maneira mais direta de apresentar um assunto come o que se ventila neste livro € definir os vermos contidos no titulo. Comecemos com @ segunda parte do titulo, gue nio apresenca nenhum problema especial. “homem moderno” no presente contexio refere-se 40 segmenio da populasdo global que, no silsimo tergo do sécalo XX, vive fem meios altsmente industrializades. A mais alta percentagem de qualquer populagio nacional que vive mum meio dessa natuera Se encontrs nos Estados Unidos. Vém, depois, 0 Canadé e a Europa Ocidentel, seguidos pela Europa Central, Meridional e Oriental © pela América Latine. O resto do mundo somente agora se esté aven- turando 2 modemnizagio © experimentando © crauma. concomitante, que parece inevitivel. Ao discutirmos, portant, a influéncia do mito sobre 0 “homem moderno” teremos em mente, sobretudo, a populacio urbana dos Estados Unidos e de paises semelhentes Em relacio a primeita parte do nosso titulo — “mito” — a sinuagio é muito mais diffel. Como se verd no Capitulo 1, esse conceito chamou a atengio de um sem-nimero de estudiosos especializados em muitas disciplinas diferentes, e as suas interpretagées do termo “mito” slo cottespondentemente diversas. Hi alguns anos, enquanto preparava uma conferéncia sobre a ‘mitologia hebréia, que pronunciei na Academia de Ciencias de Nova Torque e nas universidades de Munigue e Francoforte, precisei elaborte tuma definigdo de mito que servisse de guia para isclar os elementos iiticos encerrados nos ricos depésitos do antigo saber hebraico © judeu. Acabei optando por esta: “Mito... & um instrumento religioso tradicional, que opera validando leis, costumes, ritos, instituigées e crengas, ou explicando situagGes socioculturais on fenémenos nate e-que assumem a forma de histérias, que se acteditam verdadeiras, acerca de sexes divinos ¢ heréis.”* B Mais ou menos so mesmo tempo, livro Hebrew Myths, Robert Graves e cu curta, mas basicemente semelhante: tmiticas que constituem um instramento continuagio de instcugées, costumes, rose a antigas na drca ata a introdugio do nosso pacordamos numa definigio fem que sfo comuns, quer aprovando’ slteragée Hrojé ew ainda acctaria essas definigdes de ito, embora supri- usse @ pelavra “religioso” da primeica, Os meus estudos sabes o incionamento do mito no mundo moderna convenceramme le que © mito nio € necessariamente umn instrumento “religions”, pois poke se interne scala eno aro 06 New echt os achat stv go sete de a, 10 fiamarse,tomase rpidamente tradition, servindo de exemplo para set emulado, de precedente pars set sone, tido e, por conseguint, realirmedo * pane biti também, aseado nas mishas observagies da cena modetn, eu daria maior destague a0 papel ativo representado pelo mite ne todelgem devs soc, “TE'tono o weere tee ce autorian costumes, tos, instiulgbes, erengas, ete, mas tambon, telies sens € stapes sepestvel ei ccs, Nese set, nip tou muito Tonge da posigio de Georges Sorel, segundo ¢ gal (Pie doen te Melia rgd CE Sc erty 6a GHMBEE Feconfecer, pelo mexics, que existe ume iSciproca fecendeco etuzada nite o mito ¢ os aspecios da vida cultural elasficndos cong costumes, tits, instivugGes, crengas, ete, Novos mitos cram seen padrses socioculturas e, invetsamente, novos costumes © noves choos S8es socits eriam novos mitos/Como geralmente acontece com sane SituagGes de zeforgo mituo, ro se pode formular o quesico da pet masia com perspectvas de ima solugio satisfatri, vj Aalvex seja mais facil responder a esta pergunta: Que € 0 que {yet a0 mito 0 extraordinétio poder de infiuic em aossas viles?” Een primero lugar existe o fator crenga. Para que 0 mite exeigy alguna influgncia sobre as pessoas, estas precisam acreditar na verdade qe 0 A mito afin. Essa verdade, contudo, nfo & ds mesina onlem us que 8 contém na afirmagio “o Sol nasce go Oriente” "Nao € uma verdaie Ly timoles, factual, sendo uma verdade que 6 comesamos @ enrcrmee 3X quando comesamos a compreender o “verdadeizo signifieado” do wien », Dirsed que as verdades ou percepsdes fundamentsis, ponderooes ¢ grucais, da condigdo humana s6-poderao set comunicides ditere ou iimediatamente se 0 propdsito da comunicagio se limitar a trascnive ia compreensio cerebral, ipa. Mas se, por outo lado, 0 propbulto for permit 20 seeeptor atingir uma profunda interlorizagio Soctionat “ Ns [Os mitos sao histérias dra sagzedo, quer autorizando a => = da verdade comunicads ¢ da sua mensagem, © auto-dentficarse com cla, tais verdades se exprimem ¢ comunicam melhor na forma nan tiva do mito. E precisamente por residir em seu significedo mais cofundo, a verdade do mito requer tepetigio paca poder prodknie impacto sobre o sea piblico, As reperigdes sto literals ou assumem 4 forma de varigées, Em ambos os casos o mito se converte num Ppoteate fator motivador da exisifacia dos gue o interorizaram & me: dda que passaram a compreendenihe 0 verdadeiro significado. Anreendida a verdade do-mito, este assume ova fiisfo: os 6ue cuem debsixo da sua influgncia “experiments uma sensagio de satisfagio que pode tomar wérias formas, Ora € a satisfagio por expe imentarmos uma reducio da ansiedade, como o enfetizou Malinows- Kis Ora ¢ a satisfegdo por sentirmos sumentada a ¢utoconfianga,

Você também pode gostar