AGRICULTURA DE PRECISÃO

Nova Filosofia de Trabalho na Agricultura

Luciano Shozo Shiratsuchi

Pesquisador
Agricultura de Precisão e Sensoriamento Remoto

Embrapa Agrossilvipastoril
luciano.shiratsuchi@embrapa.br

Agosto 2012
 Sumário

 Antecedentes
 Considerações Gerais
 Histórico
 Ferramental Disponível
 Estado da Arte
 Estudo de Caso
 Projetos da Embrapa na área
 “Capacitação para geração de mapas temáticos”
 Antecedentes
 1994 – 1999 :USP – ESALQ : Agronomia

 1997: Primeiro contato com AP

● Fazenda Areiao sob supervisão de Luis Fernando
● Colheita monitorada com balança de pesagem instalada no vagão da colhedora e GPS com
correção diferencial via rádio frequência

 1998: Estagiário da Dedini Açucar e Alcool: trabalhando com sensores Auteq para
gerenciamento da frota de máquinas agrícolas

 1999: Recém-formado contratado da ABASP trabalhando na área de feijão e milho doce.

 2000 – 2002: Mestrado: USP – ESALQ: Fitotecnia

● Trabalhando com mapeamento de plantas daninhas e sua correlação com a fertilidade do
solo. Dr. Pedro Christoffoleti, Dr. José Paulo Molin, Dr. Lawrence Lass

 2002 – 2008: Embrapa Cerrados

● Pesquisador B

 2008 – 2012: PhD: Universidade de Nebraska: Ciência do Solo

 2012 – presente: Embrapa Agrossilvipastoril

● Pesquisador A
Considerações Gerais

Variabilidade
Espacial
 Considerações Gerais

OBJETIVOS

 Reconhecer a Variabilidade Espacial da área agrícola

 Conhecer a posição geográfica dos fatores medidos
 Gerenciar localizadamente as áreas agrícolas
 Não aplicar insumos pela média
 Otimizar a aplicação de insumos
 Aumentar a produtividade
 Reduzir custos de produção
 Diminuir a poluição ambiental
 Histórico

 Primeiro mapa de 1925

aplicação localizada

● 1929 – Linsley & Bauer

● Confecção de mapa de
aplicação de calcário

● Economia de 20 % do
insumo aplicado

● Aumento de produtividade

● Otimização da absorção de
micronutrientes
 Artigo clássico
● Fairfield Smith. An empirical law describing heterogeneity in the yields
of agricultural crops. The Journal of Agricultural Science, 28: 1-23.
1938.
 Revolução Verde - Esquecimento

 Surgimento de Computadores
 Microeletrônica embarcada
 Sistemas de posicionamento
 Sensores e softwares
 Máquinas agrícolas de alto rendimento

VIABILIZAÇÃO DA AGRICULTURA DE PRECISÃO

 Ferramental disponível

 Sistema de Posicionamento Global - GPS

Inicialmente – criado para fins militares

GPS
 Abolição da S/A

 GPS com S/A – Disponibilidade Seletiva

1 – 3 de maio de 2000
 Correção Diferencial

 Correção Diferencial
 Novos Sistemas de
Posicionamento

 WAAS – correção diferencial gratuita - EUA

 GPS com algoritmos de correção
 GPS - RTK
 Empresas com satélites próprios
 Precisões de 100 – 15 – 1 – 0,05 m
 Barateamento de receptores
● R$ 350 a R$ 30.000
 Guia de máquinas
• Gerenciamento de Máquinas Agrícolas - Aumentar janela de plantio
• Aumentar a acurácia da aplicação de insumos
• Reduzir desperdício

Fonte: Embrapa Cerrados

4000

3500

3000

2500 Emgopa 316

Nina
2000
Flora
1500 Rosa

1000

500

0
22/10
1 30/11
4 31/12
6

Fonte: Embrapa Cerrados

 Guia de máquinas
• Aumentar a acurácia da aplicação de insumos
• Reduzir desperdício, 40% de todos autopropelidos nos EUA
Guia de máquinas + Piloto automático
• Aumentar janela de plantio – Adubação Pré Plantio no Sulco
• Melhorar arranjamento espacial, otimizando arquitetura da planta - stand

Fonte: Embrapa Cerrados

 SIG
 Programas de Sistemas de Informações Geográficas
Sensores
Gravação sistemática de dados em formato texto
Fonte: Embrapa Cerrados
Sensores disponíveis no mapeamento de produtividade
Sensores disponíveis no mapeamento de produtividade
Sensores disponíveis no mapeamento de produtividade
Sensores disponíveis no mapeamento de produtividade
 AGRICULTURA DE PRECISÃO EM PEQUENA PROPRIEDADE

Goiabeira em Piracicaba
Lápis de construção na geração de 3 tonalidades para produtividade de
goiaba por arvore
 Estado da Arte

 Mapeamento da fertilidade do solo

Caminhamento dentro da grade amostral

Cortesia: Agroexata
 Onde amostrar?
Quantas amostras por hectare?
Mapa Diagnóstico - Tratamento

Mapa de K Mapa de tratamento

Mapa do teor de potássio no solo
Mapa de doses recomendadas de potássio no solo
Mapa de doses aplicadas de potássio no solo
Sensoriamento Remoto

Fonte: Adamchuk et al (2010)

Sistemas para sensoriamento remoto
VRT usando sensoriamento remoto

Fonte: Resource 21
Veículos aéreos não tripulados - VANTS
Duas bandas diferentes do espectro – VIS / NIR
Máscara para remoção de efeitos reflexivos e de solo exposto
Classificação dos alvos em diferentes bandas
NIR 880 masked – DV <=119
Máquinas para aplicação localizada

Fonte: Agroexata
Máquinas para aplicação localizada
Máquinas para aplicação localizada
Sistema de rastros

Fonte: Agroexata
Mapeamento de Plantas Daninhas
####
##
##
##
######
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
###
####
####
###
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
###
###
##
##
##
##
##
##
####
####
###
###
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
####
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
####
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
#
##
##
# #
####
##
#### # #
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
#####
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
### ################################
##
#### ############################
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
#
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#### ###
###
##
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
###
###
###
###
###
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
#
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
#
##
##
#####################################################################################################
###
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
###########################################################################################################
### # # ##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
###
####
###
############################################################################################################
###
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
####
###
###
###
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
####
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
####
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
####
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
# #
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
###
###
############################################################################################################################################################
#### ########################################################################################################################################################
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
###
###
###
###
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
#
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
#
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#############################################################################################################################################################################################################
##
###
##
######################################################################################################################################################################################################### #
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
#
##
####
##
##
##
##
##
####
###
###
##
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
#
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###

Boundary_ 141 ha.shp

#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
#
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#
##############################################################################################################################################################################################################################################################
############################################################################################################################################################################################################################################################
##
###
###############################################################################################################################################################################################################################################################
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
##
##
Boundary_ 109ha.shp
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####### ## ##
##
###
####
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
####
###
###
###
###
#####
####
##
#####
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
######
####
##
##
###
###
#
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
###
#####
#
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
### ###
Grade amostral 50x50m.shp
##
##
###
###
###
###
###
##
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
#
###
#
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
##
######################################################################################################################################################################################################################################################################
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
##
##
##
###
##
##
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
##
####
##
##
##### ### #######
Levflorbradc2005.shp
# ## ##
##
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## ##
##
###
##
###
# ###
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
## ##
##
###
##
###
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
## #
######
#############################################################################################################################################################################################################################################
##
##
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
# ###
##
#

0 - 1.74
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
###
###
###
####
####
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
#### #
###
##
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## #
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## ##
###

1.74 - 4.22
#### ##########################################################################################################################################################################################
###
###
####
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## #
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
##

4.22 - 7.18
######
############################################################################################################################################################
##
##
####
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
######
##
##
##
##
###
###
###
###
##
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
# ###
##
# #
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###

7.18 - 11.26
###
##
##
##
##
##
##
##
##
###
##
##
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## ####
###
##
##
#####
## ##
#####
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
## ###
###
##
###
# ###
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
######
## #
###
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
## ###
###
11.26 - 17.17
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
#####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
# #
####
###
###
###
###
###
###
###
###
####
####
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
####
#####
#####
##
##
#####
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## ####
###
###
##
##
####
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
# ##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
###
###
##
##
##
##
##
##
##
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## ####
###
##
##
#####
## ##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
## ###
###
#
###
##
##
###
###
###
###
###
##
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
# ###
##
###
##
###
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
##
####
##
####
##
###
##
##
##
##
## ###
###
##
##
##
## ###
## ##
##
##
###
N

W E

S
Mapeamento de Plantas Daninhas
Mapeamento de Pragas
Área atacada Área Sadia
Área atacada Área Sadia
Produtividade da Soja
INTERVALO
Utilização de sensores na AP
Por que usar sensores??
 Veris

Fonte: USDA/ARS, Kitchen et al (2003)

Sensores para mapeamento da compactação do solo

Cortesia: Viascheslav Adamchuk

Compactação do Solo

Cortesia: Viascheslav Adamchuk

Compactação do solo Condutividade eletrica do solo

Milho 2000 Soja 2002

????

2005
Veris MSP

$@#$*%
Mapa de pH realizado com grade amostral de solo e pelo sensor
Comparação de formas de mapeamentos

Cortesia: Viascheslav Adamchuk

Princípio de funcionamento do Veris MSP
 Plantas Daninhas

Câmeras
Computador

Controlador
de Processador
Pulverização das imagens

Velocidade
Válvulas
solenóides

Sensor de
velocidade

Cultura

Planta
daninha

Cortesia: L. Tian - Illinois

Protótipo experimental
 BASE PARA APLICAÇÃO DE NITROGÊNIO EM TAXAS VARIÁVEIS

Chlorophyll meter - SPAD

60

50
Reflectance (%)

40 0
75
30
150
20 300

10

0
Índice de Suficiência de N (ISN)
400
440
480
520
560
600
640
680
720
760
800
840
880

Wavelength (nm) ISN = VI alvo / VI referência

ISN é uma normalização que integra efeitos de

híbridos, estrutura do dossel, clima.

(Schepers et al., 1992)

 ACTIVE CANOPY SENSORS

Holland Scientific – Lincoln, Nebraska

Trimble (Ntech)
Yara
Topcom

Source: Holland Scientific and Oklahoma State University websites

FUSÃO DE MÚLTIPLOS SENSORES

Shiratsuchi (2011)
 IRRIGAÇÃO DE PRECISÃO

Variação de lâmina de irrigação

Economia de água e energia
Rapidez
Utilização de insumos em taxas variáveis
(herbicidas, fertilizantes, fungicidas)
POR QUE AP DEVE SER PRIORIDADE POR PRODUTORES?

Teto de
produtividade já
atingido?

Impacto do
melhoramento
genético foi
somente adaptação
à stress?

Manejo x
Melhoramento?
 FERRAMENTAS ESTATÍSTICAS

Geoestatística
Modelos de crescimento de culturas (DSSAT, Hybrid Maize, etc.)
Análise de Componentes Principais
 Estudo de Caso 1

AREA CONVENCIONAL

•Área de plantio de soja: 7000 ha

•Adubação US$ 380/ha
•Herbicidas US$ 180/ha
•Inseticidas US$ 50/ha

TOTAL US$ 4.270.000

 AREA COM APLICAÇÃO LOCALIZADA
AGRICULTURA DE PRECISÃO

 Área: 7000 ha
 Economias esperadas
 Adubação: Fórmula variável (10%) US$342/ha
 Herbicidas: Mistura de produtos (15%) US$153/ha
 Inseticidas: Spot treatment (10%) US$45/ha

 TOTAL US$3.780.000

Diferença entre AP e Conv US$ 490.000

 Estudo de Caso 2

 Área: 4000 ha
 Aplicação em taxas variáveis de K
 Cloreto de potássio: US$ 332 /tonelada
 Custo com AP
Coleta de solo: US$ 2/ha
Laboratório de solos: US$ 3/ha
Consultoria e custos indiretos: US$ US$ 7/ha
Total: US$ 12/ha

 Taxa fixa: 198 kg/ha KCL totalizando US$ 262.000,00

 AP: 80 kg/ha KCL, totalizando US$ 106.000,00
 KCL uniforme x taxas variáveis

 DIFERENÇA entre K em taxas variáveis e em dose uniforme:

US$156.000,00
(Economia de 40% de KCL)

Adquiriu um aplicador em taxas variáveis da

Stara, modelo Brutus 12000

US$ 35.500

Equipou 6 colhedoras com sistema de

mapeamento da produtividade:

US$15.000

Equipou 3 pulverizadores autopropelidos com

sistema de controle de seção e taxas variáveis
de líquidos

US$10.000

Fonte: www.stara.com.br
 Estatísticas - 2010

BRASIL
 VRT ~ 1.000.000 ha (30% PD no Cerrado)
 Monitores de produtividade ~ 400 unidades
 Lucratividade ~US$ 50 / ha

EUA
 VRT ~ 55 % da área de soja e milho
 Monitores de produtividade ~ 60% da frota de colhedoras
 Lucratividade ~ US$ 60 / ha
Argentina
 VRT ~ 500.000 ha
 Monitores de produtividade ~ 800 unidades
 Lucratividade ~US$ 35 / ha
Equipe de Agricultura de Precisão

PESQUISADORES ÁREA Atribuições

Álvaro Vilela Resende Fertilidade do solo Orçamento
Charles Martins de Oliveira Entomologia Cronologia
João de Deus G. Santos Fertilidade do solo Cronologia
José Roberto Antoniol Fontes Manejo Integrado de Plantas daninhas Memorial
Lineu N. Rodrigues Irrigação Projetos
Luciano Shozo Shiratsuchi Agricultura de Precisão Cronologia
Marcos Aurélio C. de Sá Manejo e Conservação de Solo e Água Projetos
Marina de Fátima Vilela Geoprocessamento Estoques e Laboratórios
Áreas de atuação
 PROJETOS

MP1 (01.02.5.01.02) “Rede de conhecimento em Agricultura de Precisão

para condições dos Cerrados e dos Campos Gerais”

MP3 (03.04.0.01.60) “Áreas Piloto de Agricultura de Precisão em

Sistemas Agrícolas do Cerrado”

 PULICAÇÕES DA EQUIPE: 28

 ORGANIZAÇÃO DE EVENTOS : 08
 Abordagem Geral – MP1

#
430
# # 429
391
# # 428
# 390 392
# 350 # 427
# 393
#
# 349
# 351 389 # 426
# 307 # 394
# 388
# 352 #
# # 348 425
#
306 308 # 387 # 395

Abordagem de Mapeamento
#
# # 347 353 # # 424
# 263
# 305 309 # 386 396
# 354
# 346 # 423
# 310 # 397
# # 304 # 385
# 262 264 #
#
355 # 422
# 303
# 311 345 # # 398
#
261 # 265 # 356 384
# # 344 # 421
219 # 302 # 312
# 383
# 399
# # 266 # # 357
# 218
# 220 260 # 343 #
400
# 420
#
#
301 313 #
# 382
# 221
# 259 267 # 314
# 342 358 # 401
# 419
# #
# 175 217 # 268 300 # 359
# 381
# 258 # 341 # 418
# 222 # #
#
# 216
#
# 299 315 #
380 402
#
174 176 # 257 269 # 340
# 360 #
417

Grade Amostral (50x50m)

# 223 # 316 # 403
# # 215 # # 298 # 379
# # 173 177 # 256 270 # 339
#
361 # 416
131 # 224 # # 317 # 404
# 178
#
214 # 271 297 #
# 378
# # 172 #
#
255 # 338 362 #
415
#
130 132 # 213 225 # 296
#
318 # 377
#
405
# # 179 # 254 # 272 # # 363 #
#
# 133 171 #
# 226 # 319 337 #
# 406 414
# 87 129 # 180 212 #
273
# 295 # 364 376
# 170 # 253 # 336 # 413
# # 134 # # 227 # 320 # 407
# 86 # 88 128 # 181 211 # 274
#
294 # 365 # 375
# # 252 # #
# 135 169 # 210
# 228 #
321 335 #
408 412
# 127 # # 275 # 293 # # 374
# 85 # 89 # 168 182 # # 334 366 # 411
# 43
# 126 # 136 # 229 251 #
# 322 # 409
# # # 209 # 276 292 # 373
# 84 90 # 167 183 # # 250 # 333 #
367
# 42
#
44 # 125 # 137 # 208 230 # # 323 # 410
291 #

Fertilidade do solo
# # 91 # # 184 # 277 # 368 372
# # 45 83 # 138 166 # 231
# 249
# 324
#
332
41 #
# 124
#
# 207
# 278
# 290 #
369 # 371
# 46
#
82 92 # 165 185 # 248 # 331
# # # 139 # # 232 # 325
40 #
93 123 #
186 206 #
#
279
# 289 #
370
# 81 # 164 247 # 330
# 47 # # 233 #
#1
# 39
# 94
# 122 140 # 187
# 205
# 280
#
288 326
# 80 # #
# 48 # 141 163 # 234 246 # 329

Plantas daninhas
# 38 # 121 # 204 # 327
# # # 287
#
2 # 79 95 # 162
#
188 # 281
# 49 # # 142 # 235 245 # 328
#3
#
37 # 96
120 # 189
#
203 # 282 #
286
# 78 #
# 50 #
# 161 #
236 244
#4
# 36
# 97
# 119 143 # 202 #
285
# 190 # # 283
#
# 51 # 77 # 144
#
160 # 237 243
#5 35 # 98
# 118 # 191
# 201
# 284
# 76 # 242

Estande de plantas
# # 159
# 34 52 # 117
# 145 # 200
#
238
#6 # # 192
# # 75 99 # 158 # # 241
# 33 53 #
#
146 # 199 239
#7
#
# 100 116 #
# 193
# 32
# 54 74 # 115
# 147 157 # 198
# 240
# # 194
8 # 73
# 101
# 156
# # 55 # 148 #
#9 31 # 114 197

Manejo de pragas
# 102 #
# # 72 # 155 195
# 30 56 # 113
#
149
# 10 # 103 # 196
# 71 # 154
# # 57 # 150
# 29 #
112
11 # 70
# 104
#
# # 58 # 151 153
# 12 28 # 105
# 111
# 69
# 59 # 152
# 27

Manejo de plantas daninhas

# 110
# #
13 #
68 106
# 60
# # 26 # 109
14 # 67
# 107
# # 61
# 15 25 #
#
# 66 108
#
# 24 62
16 #
# # 63 65
# 17 23
# 64
#
# 18 22
# # 21
19
#
20
Software desenvolvido utilizando k-means
para discriminação de zonas homogêneas
 MAPEAMENTO DA COMPACTAÇÃO DO SOLO

(a) (b)
Índice de cone (Pa) Produtividade (ton/ha)
Como aumentar o rendimento da
colheita monitorada??
Simulação com 4, 6, 8 e 10 passadas de 5,6 m

Kriging??
RENDIMENTO DE MONITORAMENTO DE
COLHEITA DE 600%

95% 89% > 85% 73% 76%

2 4 6 8 10
Sensor de Altura
Embrapa Cerrados / EEE - UFG
Sensor de Altura
Embrapa Cerrados / EEE - UFG
Exemplo de sistema de
produção em sucessão
 Capacitação em amostragem
georreferenciada
 Considerações Gerais
● Conceito de Tecnologia
● Tudo que é novo ou complexo tem resistência das pessoas,
principalmente para “os que sabem muito”
● AP já tem 20 anos, mas o ferramental ainda deve ser dominado
pelo usuário (técnico) e a ciência deve se adaptar a trabalhar em
maiores patamares de produtividade e sustentabilidade.

 Softwares gratuitos utilizados

● GPS Trackmaker
● Open Office – Calc
● Vesper
● Wayp2shp (freeware)
● Google earth (freeware)
 Processos
SMS
Regeemy
GPS Trackmaker

Open Office
Vesper

GPS Trackmaker

Fase mais importante da AP

ANALISE DE DADOS
Grade amostral
 Grades amostrais

Amostragem em grade
Grid Sampling

Amostragem em diagonal
Subamostras
Gravando dados do GPS Trackmaker como texto
GPS Trackmaker como texto:
amostragem de solo.txt
Trabalhando com planilhas
Formatando dados
Tabulando os dados com os resultados de análises de solo
Mapa de P gerado no Vesper
 Resultado da interpolação

 Arquivo txt:
 K_kriged.txt (potássio estimado pela interpolação por
krigagem)
 Para exportar em formato shp para as diversas
máquinas com controladores VRT utilizar o software
wayp2shp
 Se o sistema aceitar em formato dbf IV utilizar o excel
ou o open office.
 Sumário

 Visão geral básica da variabilidade espacial e como abordar

usando ferramentas da AP

 Estado da arte da AP: enfoque forte no manejo da fertilidade do

solo

 Sensores para obtenção de amostragem intensa aumentando a

confiabilidade dos mapas e reduzindo custos com laboratórios
 Estudos de Caso

 Projetos da Embrapa na área

 Mini-capacitação para geração de mapas georreferenciados.

 Projetos em andamento
 MP1: Grandes Desafios Nacionais

● Desenvolvimento de um algoritmo baseado em sensores para a

recomendação da adubação nitrogenada em taxas variáveis

● Uso de sensores e fotografias aéreas no diagnóstico e manejo da

adubação nitrogenada de cobertura no milho
 Futuras Ações

 Pesquisa
● Integração de sensores de solo e planta
● Sensoriamento remoto de baixa altitude
● Mapeamento e Zoneamento para geração de
banco de dados para produtores

 Transferência de tecnologia
● Dias de campo em áreas de pesquisa
● Curso de AP para a realidade do MT
“Destruam as cidades e conservem os campos, e as cidades ressurgirão.
Destruam os campos e conservem as cidades, e estas sucumbirão”
Abraham Lincoln

Muito Obrigado!
luciano.shiratsuchi@embrapa.br