Você está na página 1de 5

FigurasdeLinguagem

Figurassonoras Aliterao Repetiodesonsconsonantais(consoantes). CruzeSouzaomelhorexemplodesterecurso.Umadascaractersticasmarcantesdo Simbolismo,assimcomoasinestesia. Ex:"(...)Vozesveladas,veludosasvozes,/Volpiasdosvioles,vozesveladas/Vagamnos velhosvrticesvelozes/Dosventos,vivas,vs,vulcanizadas."(fragmentodeViolesquechoram. CruzeSouza) Assonncia Repetiodosmesmossonsvoclicos. Ex:(A,O)"Souummulatonatonosentidolatomulatodemocrticodolitoral."(CaetanoVeloso) (E,O)"Oqueovagoeincngnitodesejodesereumesmodemeusermedeu."(Fernando Pessoa) Paranomsia oempregodepalavrasparnimas(sonsparecidos). Ex:"Comtaispremissaselesemdvidalevanossprimcias"(PadreAntonioVieira) Onomatopia Criaodeumapalavraparaimitarumsom Ex:Alnguadonhem"Haviaumavelhinha/Queandavaaborrecida/Poisdavaasuavida/Para falarcomalgum./Eestavasempreemcasa/Aboavelhinha,/Resmungandosozinha:/Nhem nhemnhemnhemnhem..."(CecliaMeireles) Figurasdesintaxe Elipse Omissodeumtermoouexpressofacilmentesubentendida.Casosmaiscomuns: a)pronomesujeito,gerandosujeitoocultoouimplcito:iremosdepois,comprareisacasa? b)substantivoacatedral,nolugardeaigrejacatedralMaracan,noligardeoestdioMaracan c)preposioestarbbado,acamisarota,ascalasrasgadas,nolugarde:estarbbado,coma camisarota,comascalasrasgadas. d)conjunoesperovocmeentenda,nolugarde:esperoquevocmeentenda. e)verboqueriamaisaofilhoquefilha,nolugarde:queriamaisofilhoquequeriafilha.Em especialoverbodizeremdilogosEorapaz:Noseidenada!,emvezdeEorapazdisse: Zeugma Omisso(elipse)deumtermoquejapareceuantes.Seforverbo,podenecessitaradaptaesde nmeroepessoaverbais.Utilizada,sobretudo,nasoraescomparativas. Ex:Algunsestudam,outrosno,por:algunsestudam,outrosnoestudam. "Omeupaiera paulista/Meuav,pernambucano/Omeubisav,mineiro/Meutatarav,baiano."(Chico Buarque)omissodeera

Hiprbato Alteraoouinversodaordemdiretadostermosnaorao,oudasoraesnoperodo.So determinadaspornfaseepodematgeraranacolutos. Ex:Morreuopresidente,por:Opresidentemorreu. Obs1.:Tambmdenominadadeantecipao. Obs2.:Seainversoforviolenta,comprometendoosentidodrasticamente,algunsautores denominamnasnquise Obs3.:Algunsautoresconsideraanstrofeumtipodehiprbato Anstrofe Anteposio,emexpressesnominais,dotermoregidodepreposioaotermoregente. Ex:"Damorteomantolutuosovoscobreatodos.",por:Omantolutuosodamortevoscobrea todos. Obs.:algunsautoresconsideramumtipodehiprbato Pleonasmo Repetiodeumtermojexpresso,comobjetivodeenfatizaraidia. Ex:Vicommeusprpriosolhos."Erirmeurisoederramarmeupranto/Aoseupesarouseu contentamento."(ViniciusdeMoraes),Aopobrenolhedevo(OIpleonstico) Obs.:pleonasmoviciosoougrosseirodecorredaignorncia,perdendoocarterenftico (hemorragiadesangue,descerparabaixo) Assndeto Ausnciadeconectivosdeligao,assimatribuimaiorrapidezaotexto.Ocorremuitonasoraes coordenadas. Ex:"Nosopraoventonogememasvagasnomurmuramosrios." Polissndeto repetiodeconectivosnaligaoentreelementosdafraseoudoperodo. Ex:Omeninoresmunga,echora,eesperneia,egrita,emaltrata."Esobasondasritmadas/esob asnuvenseosventos/esobaspontesesobosarcasmo/esobagosmaeovmito(...)"(Carlos DrummonddeAndrade) Anacoluto Termosoltonafrase,quebrandoaestruturaolgica.Normalmente,iniciaseumadeterminada construosintticaedepoisseoptaporoutra. Ex:Eu,parecemequevoudesmaiar./Minhavida,tudonopassadealgunsanossem importncia(sujeitosempredicado)/Quemamaofeio,bonitolheparece(alteraramseasrelaes entretermosdaorao) Anfora Repetiodeumamesmapalavranoinciodeversosoufrases.

Ex:"Olhaavozquemeresta/Olhaaveiaquesalta/Olhaagotaquefalta/Prodesfechoquefalta /Porfavor."(ChicoBuarque) Obs.:repetioemfinaldeversosoufrasesepstroferepetionoincioenofimsersmploce. ClassificaespropostasporRochaLima. Silepse aconcordnciacomaidia,enocomapalavraescrita.Existemtrstipos: a)degnero(mascxfem):SoPaulocontinuapoluda(=acidadedeSoPaulo).V.S lisonjeiro b)denmero(singxpl):OsSertescontraaGuerradeCanudos(=olivrodeEuclidesdaCunha). Ocasalnoveio,estavamocupados. c)depessoa:Osbrasileirossomosotimistas(3pessosbrasileiros,masquemfalaouescreve tambmparticipadoprocessoverbal) Antecipao Antecipaodetermoouexpresso,comorecursoenftico.Podegeraranacoluto. Ex.:Joanacreioqueveioaquihoje. Otempoparecequevaipiorar Obs.:CelsoCunhadenominaaprolepse. FigurasdepalavrasoutroposouAlteraesSemnticas Metfora Empregodepalavrasforadoseusentidonormal,poranalogia.umtipodecomparaoimplcita, semtermocomparativo. Ex:AAmazniaopulmodomundo.Encontreiachavedoproblema./"Vejabem,nossocaso/ umaportaentreaberta."(LusGonzagaJunior) Obs1.:Algunsautoresdefinecomomodalidadesdemetfora:personificao(animismo), hiprbole,smboloesinestesia.?Personificaoatribuiodeaes,qualidadesesentimentos humanosaseresinanimados.(Aluasorriaosenamorados)?Smbolonomedeumseroucoisa concretaassumindovalorconvencional,abstrato.(balana=justia,D.Quixote=idealismo,co= fidelidade,almdosimbolismouniversaldascores) Obs2.:estafigurafoimuitoutilizadapelossimbolistas Catacrese Usoimprpriodeumapalavraouexpresso,poresquecimentoounaausnciadetermo especfico. Ex.:Espalhardinheiro(espalhar=separarpalha)/"Distraiseumdelesaenterrarodedono tornozeloinchado."Overboenterrarerausadoprimitivamenteparasignificarapenascolocarna terra. Obs1.:Modernamente,casoscomopdemeiaebocadefornosoconsideradosmetforas viciadas.Perderamvalorestilsticoeseformaramgraassemelhanadeformaexistenteentre seres. Obs2.:ParaRochaLima,umtipodemetfora

Metonmia Substituiodeumnomeporoutroemvirtudedehaverentreelesassociaodesignificado. Ex:LerJorgeAmado(autorpelaobralivro)/Iraobarbeiro(opossuidorpelopossudo,ouvice versabarbearia)/Bebidoiscoposdeleite(continentepelocontedoleite)/SeroCristoda turma.(indivduopalaclasseculpado)/Completoudezprimaveras(partepelotodoanos)/O brasileiromalandro(sing.pelopluralbrasileiros)/Brilhamoscristais(matriapelaobra copos). Antonomsia,perfrase substituiodeumnomedepessoaoulugarporoutroouporumaexpressoquefacilmenteo identifique.Fusoentrenomeeseuaposto. Ex:Omestre=JesusCristo,Acidadeluz=Paris,Oreidasselvas=oleo,EscritorMaldito= LimaBarreto Obs.:Tambmconsideracomoumavariaodametonmia Sinestesia Interpenetraosensorial,fundindosedoissentidosoumais(olfato,viso,audio,gustaoe tato). Ex.:"Maisclaroefinodoqueasfinaspratas/Osomdatuavozdeliciava.../Nadolnciavelada dassonatas/Comoumperfumeatudoperfumava./Eraumsomfeitoluz,eramvolatas/Em lnguidaespiralqueiluminava/Brancassonoridadesdecascatas.../Tantaharmonia melancolizava."(CruzeSouza) Obs.:Paraalgunsautores,representaumamodalidadedemetfora Anadiplose arepetiodepalavraouexpressodefimdeummembrodefrasenocomeodeoutromembro defrase. Ex:"Todoprantoumcomentrio.Umcomentrioqueamargamentecondenaosmotivosdados."

Figurasdepensamento Anttese Aproximaodetermosoufrasesqueseopempelosentido. Ex:"Nestemomentotodososbaresestorepletosdehomensvazios"(ViniciusdeMoraes) Obs.:Paradoxoidiascontraditriasnumspensamento,proposiodeRochaLima("dorque desatinasemdoer"Cames) Eufemismo Consisteem"suavizar"algumaidiadesagradvel Ex:Eleenriqueceupormeiosilcitos.(roubou),Vocnofoifeliznosexames.(foireprovado)

Obs.:aautoraRochaLimapropeuma variaochamadalitoteafirmasealgopelanegaodo contrrio.(Elenov,emlugardeElecegoNosoumoo,emvezdeSouvelho).Para Bechara,alteraosemntica. Hiprbole Exagerodeumaidiacomfinalidadeexpressiva Ex:Estoumorrendodesede(commuitasede),Elaloucapelosfilhos(gostamuitodosfilhos) Obs.:Paraalguns, umadasmodalidadesdemetfora. Ironia Utilizaodetermocomsentidoopostoaooriginal,obtendose,assim,valorirnico. Obs.:Paraalgunsdesignadocomoantfrase Ex:Oministrofoisutilcomoumajamanta. Gradao Apresentaodeidiasemprogressoascendente(clmax)oudescendente(anticlmax) Ex:"Nadafazes,nadatramas,nadapensasqueeunosaiba,queeunoveja,queeuno conheaperfeitamente." Prosopopia,personificao,animismo aatribuiodequalidadesesentimentoshumanosaseresirracionaiseinanimados. Ex:"Alua,(...)Pediaacadaestrelafria/Umbrilhodealuguel..."(JaoBosco/AldirBlanc) Obs.:Paraalguns,umamodalidadedemetfora Bibliografia BECHARA,E.,2000,ModernaGramticaPortuguesa,37ed.,EditoraLucerna,RiodeJaneiro, RJ ROCHALIMA,C.H.,1999,GramticaNormativadaLnguaPortuguesa,37ed.,JosOlympio Editora,RiodeJaneiro,RJ TUFANO,D.,1979,EstudosdeLnguaeLiteratura,Vol.2,1ed.,EditoraModerna,SoPaulo, SP

Você também pode gostar