Você está na página 1de 27

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".

+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. IDENTIDADE: QUESTES CONCEITUAIS E CONTEXTUAIS Carolina Laurenti* & Mari Nilza Ferrari de arro!** A di "u 6o de %ro"e o identit7rio a.ordando a %e"to "on"eituai e "onte#tuai i(%li"a, %ri(eira(ente, na "on"e%86o da identidade, enquanto "ate/oria de an7li e, "o(o u(a "on tru86o o"ial, (ar"ada %or %oli e(ia que de'e( er que entendida "ir"un "rita ao "onte#to que l*e "on9ere( entido. Ne te arti/o, %ro"urou: e a.ordar a identidade a o"iada ; (ulti%li"idade de entido e ter(inolo/ia atra'e a( a "on9i/ura86o do ter(o ao lon/o da *i t<ria e nu( (e (o %er&odo *i t<ri"o, e#%re o %ela di'er idade de 7rea de "on*e"i(ento que e dedi"a( ao e tudo do te(a e( que t6o. A %artir di o, 9az: e ne"e 7rio u( e#er"&"io de re: i/ni9i"a86o da identidade, endo =til %ara tal e(%reendi(ento "on iderar o %rin"&%io da dial>ti"a, a%re entado n6o e/undo Mar# e( Para Crtica da Economia Poltica (1978b) e( eu (>todo de e#%o i86o, (a na 9or(a de ?lei @, "o(o delineada %or Aadotti B0CD1E, %oi %er(ite "ara"terizar a identidade enquanto u(a %ro"e ualidade *i t<ri"a 'in"ulada ao "onFunto da rela8!e que %er(eia( a 'ida "otidiana. A '7ria "on9i/ura8!e de identidade *a.ita( re9le#!e do te<ri"o da (odernidade, "o(o Aidden B0CC0E ou da %< :(odernidade "o(o Santo B0CCCE e e#i/e( a "ir"un "ri86o de te *o(e( ao (o(ento atual do (undo /lo.alizado, (ar"ado %or u( "a%itali (o de or/anizado, a 9i( de e#%li"itar a no'a .a e "onte(%oraneidade. O ter(o identidade e(%re de %erta intere e, tanto da %e oa "o(un , re%re entante do uni'er o "on en ual, quanto de "ienti ta o"iai . In=(era que t!e e t6o a o"iada ; identidade. Gi tori"a(ente, o ter(o e(%re/ado %ara i/ni9i"ar o que *oFe e entende %or identidade 9oi %er onalidade, %ri'ile/iando n6o < a %er %e"ti'a indi'iduali ta, (a ta(.>( u(a 'i 6o e( que o %rin"&%io ?inerente@. A %rioriza86o do er .iol</i"o e indi'idual u tentado %or u(a e trutura % &qui"a, in'ariante enquanto %ro"e o nor(ati'o, in titui u(a di"oto(ia entre o indi'&duo e o /ru%o, entre o *o(e( e o"iedade. O "on"eito de %er onalidade o9ere"ia u( "onFunto de %rin"&%io que %re'ia(ente "la i9i"a'a( o indi'&duo e( "ate/oria , 0 da "iHn"ia (>di"a u tenta'a( toda %ro%o ta de "o(%reen 6o. Ne e "onte#to, o de.ate 'er a'a( o.re o ?nor(al@ e o ?%atol</i"o@, o ?natural@ e o o.re a quai e arti"ula o %e oal e o o"ial na

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. "on9ir(ando u(a "on"e%86o de uFeito e( que %e e a di'er idade do a(.iente o"iai . O "o(%orta(ento e#%re o %elo indi'&duo in'aria'el(ente er'ia( %ara Fu ti9i"ar a inter%reta8!e deno(inada ?"ient&9i"a @, re tando %ou"o ou qua e nada a 9azer %or %arte daquele que (ani9e ta'a( tai "onduta . Ba eado no %rin"&%io de ?nor(alidade@ e e trutura % &qui"a in'ariante, a%li"ado a todo indi tinta(ente, o % i"<lo/o (o tra'a(: e de %reo"u%ado e( in'e ti/ar o "o(%orta(ento do *o(en . O "o(%orta(ento, e( i, "on9i/ura'a: e "o(o re"ur o %ara ali(entar o %rin"&%io "on tituti'o da %er onalidade nor(al ou %atol</i"a. A *i t<ria o"ial e in/ular do indi'&duo %arti"i%a'a a%ena "o(o %ano de 9undo %ara a e#%re 6o do "o(%orta(ento ? a.ida(ente@ "on*e"ido . $i onante de a %er %e"ti'a, e %reo"u%ado adotara( o ter(o identidade. $e a"ordo "o( Cia(%a B0CDIE, > "o(u(, e( no o "otidiano, a e/uinte %er/unta: que( > 'o"H J Tal que tiona(ento in'aria'el(ente re(ete ; identidade. O e(%re/o %o%ular de tal ter(o a%re enta: e (ar"ado %or u(a inten a di'er idade "on"e%tual, u/erindo que a o tenta86o de u( no(e t6o de9initi'o, "ontinua uFeito a in=(era 'aria8!e BKa"que , 0CCD, %.05CE. E a i(%re"i 6o "on"e%tual n6o e re trin/e ao uni'er o da 'ida "otidiana, (a re9lete a di9i"uldade no (ai 'ariado "a(%o do "on*e"i(ento que tH( e dedi"ado a e a te(7ti"a, "o(o a Antro%olo/ia, Filo o9ia, So"iolo/ia e L i"olo/ia. A importncia conferida ao estudo da identidade foi vari vel ao lon!o da tra"et#ria do con$ecimento $umano% acompan$ando a relevncia atribuda & individualidade e &s e'press(es do eu nos diferentes perodos $ist#ricos) (*ac+ues% 1998% p,1-9), G7 (o(ento na *i t<ria e( que e 'eri9i"a u( (aior intere e o.re a que t6o da identidade, "o(o re/i trado na anti/Midade "l7 i"a, e( que %redo(ina'a u(a 'aloriza86o da 'ida indi'idual e do (undo interno. E( "ontra%artida, "on tata: e u( de"l&nio a"entuado no 9eudali (o de'ido ; in9luHn"ia da "on"e%86o "ri t6 de *o(e( e do "or%orati'i (o 9eudal, 9azendo "o( que *i toriadore re(eta( o a%are"i(ento da indi'idualidade ao e %ro%a/a e( a % i"ol</i"o. >"ulo NI, NII e NIII. Foi na >%o"a do (o'i(ento ro(Onti"o que %rodu8!e te<ri"a o.re a identidade, in"lu i'e no O(.ito o e/o"entri (o e a intro %e"86o atin/ira( o eu a%o/eu, 9orne"endo "ondi8!e %ara que e( "on iderar o *o(e( o"iai enquanto uFeito o"ial, in erido nu( "onte#to <"io:*i t<ri"o, o % i"<lo/o

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. Na 'i 6o % i"ol</i"a, o e tudo o.re identidade 6o tratado /eral(ente

%ela L i"olo/ia Anal&ti"a do Eu e %ela L i"olo/ia Co/niti'a BKa"que ,0CCDE, que e( "o(u( "o(%artil*a( a no86o de de en'ol'i(ento, (ar"ado %or e t7/io "re "ente de autono(ia, entendendo a identidade "o(o %roduto da o"ializa86o e /arantida %ela indi'idualiza86o. Ainda e/undo aquele autor, a que t6o da identidade e( L i"olo/ia So"ial o"u%ou lu/ar "entral no e tudo de Pillia( Ka(e , enquanto que, na tradi86o do Intera"ioni (o Si(.<li"o, a re9erHn"ia "on"entra(: e no tra.al*o de Aeor/e Mead. A di9i"uldade a%ontada ne e %er"ur o, que re %ondia( %or u(a o"ial, 6o ta(.>( en"ontrada na e#"e i'a Hn9a e, ora no indi'idual, ora no

atualidade o. 9or(a di9erente , e(.ora na ?e Hn"ia@ ainda "arre/ue( o %ro.le(a de ori/e(, re9erente ; de(ar"a86o do territ<rio li(&tro9e do o"ial e do indi'idual. Tal a9ir(a86o %ode er ilu trada %elo u o de %redi"ati'o di'er o %ara quali9i"ar o di9erente i te(a identi9i"at<rio que "on titue( a identidade: Kurandir Freire Co ta e(%re/a a quali9i"a86o Qidentidade % i"ol</i"aQ %ara e re9erir a u( %redi"ado uni'er al e /en>ri"o de9inidor %or e#"elHn"ia do *u(ano e( "ontra%o i86o a a%ena u( atri.uto do eu ou de al/u( eu "o(o > a identidade o"ial, >tni"a ou reli/io a, %or e#e(%lo. Ga.er(a B0CC3E re9ere: e a ?identidade do eu ? que e "on titui "o( .a e na Qidentidade naturalQ e na Qidentidade de %a%elQ a %artir da inte/ra86o de a atra'> da i/ualdade "o( o outro e da di9eren8a e( rela86o ao outro . Co( .a e no %re u%o to inter: rela"ional entre a in tOn"ia indi'idual e o"ial, a e#%re 6o Qidentidade o"ialQ 'e( endo e(%re/ada. BNeto,0CD5E .u "ando dar "onta de a arti"ula86o. BKa"que , 0CCD, %.040E. In tala: e, ent6o, u(a di"oto(ia e( que a identidade passa a ser +ualificada como identidade pessoal (atributos especficos do indivduo) e.ou identidade social (atributos +ue assinalam a perten/a a !rupos ou cate!orias),) (*ac+ues%1998% p, 101), $iante de a di'er idade de quali9i"a8!e e %redi"ati'o atri.u&do ; identidade, de ta"a: e o ter(o identidade social% u(a 'ez que o ele(ento que o 1

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. "o(%!e( %are"e( a%ontar, de 9or(a (ai e'idente, a dua in tOn"ia : indi'idual e o"ial : e( Fo/o na di "u 6o da %ro.le(7ti"a "on"e%tual, que trata da ori/e( indi'idual ou "oleti'a da identidade. Co( i o > %o &'el 9azer al/u(a re9le#!e o.re a "on"e%86o de *o(e( u.Fa"ente ; inter%reta86o do ter(o, a 9i( de u%erar a 9al a di"oto(ia Bindi'idual e o"ialE, .e( "o(o (o trar que > na arti"ula86o de ta que > te"ida a identidade. O ter(o identidade e social u/ere(, re %e"ti'a(ente, u( "on"eito que 1e'pli+ue por e'emplo o sentimento pessoal e a consci2ncia da posse de um eu,,,1 (3rand4o% 1995 p,67E %ri'ile/iando, de u( lado, o indi'&duo, e de outro lado, a "oleti'idade, re ultando nu(a "on9i/ura86o na qual e "a%ta o *o(e( in erido na o"iedade, .e( "o(o ; dinO(i"a da rela8!e o"iai . A i(%ortOn"ia de a rela86o %ode er (el*or "o(%reendida ne a "ita86o de Mar# B0CRDa, %.CE ? A sociedade 7% pois% a plena unidade essencial do $omem com a nature8a% a verdadeira ressurrei/4o da nature8a% o naturalismo acabado do $omem e o $umanismo acabado da nature8a), A "i 6o en"ontrada no te#to de di9erente autore %ode le'ar a u( entendi(ento do *o(e( "o(o endo dois9 "oe#i tindo inde%endente(ente e+ou e%arada(ente u( QeuQ e u( *o(e( que e rela"iona "o( outro *o(en . Lode: e dizer que a "on"e%86o de *o(e( que norteia tal ro(%i(ento 'in"ula: e ; id>ia de natureza *u(ana, "uFo %re u%o to %re/a( que toda a %oten"ialidade do indi'&duo F7 na "e( "o( ele, endo 9un86o do a(.iente o"ial %ro(o'er "ondi8!e %ara a (ani9e ta86o de a *a.ilidade F7 %r>:deter(inada . O "onte#to o"ial o"u%a, a i(, u( %a%el e"und7rio, "on9i/urando: e a%ena "o(o o "ontato "o( outro *o(en . I o e re9lete, de a"ordo "o( Bo"S B0CCRE na %er %e"ti'a naturali ta, e en"iali ta e (atura"ioni ta que "olo"a( no indi'&duo a ori/e( da 9un8!e % &qui"a en"ontrada no u. trato .iol</i"o. T ne"e 7rio "o(%reender qual 'i 6o de *o(e( orienta o e tudo de a "ate/oria de an7li e : a identidade o"ial, %or "on tituir: e nu(a lente que re/er7 todo o %ro"e o de %en a(ento e "on tru86o do "on*e"i(ento de e 9enU(eno % i"ol</i"o. A identidade > "on iderada u(a "ate/oria de an7li e, ou eFa, "on titui: e e( u( ele(ento que > utilizado "o(o re9eren"ial %ara u.(eter u( o.Feto a u(a an7li e; u( re"ur o te<ri"o que 'ai u. idiar a "o(%reen 6o de u( dado 9enU(eno; (edia86o %ara a "o(%reen 6o de u( deter(inado o.Feto.

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. $e %ro'ido da id>ia de natureza *u(ana, e a u(indo u(a "on"e%86o de *o(e( "o(o er <"io:*i t<ri"o, a "ondi8!e .iol</i"a re"e.e( u( outro en9oque. $e a"ordo "o( Bo"S B0CCRE e ta "ondi8!e 6o a u tenta86o de u( de en'ol'i(ento <"io:*i t<ri"o, o que > endo ado na %ala'ra de SV'e: A i( o *o(e( e "on titui, a %artir de u( u%orte .iol</i"o que l*e d7 "ondi8!e /erai de %o i.ilidade B%r<%ria da e %>"ie Go(o Sa%ien Sa%ien E e "ondi8!e %arti"ulare de realidade B%r<%ria de ua "ar/a /en>ti"aE. No entanto, a *i tori"a(ente de en'ol'ida rela8!e "ara"ter& ti"a *u(ana e en"ontra( o.Feti'ada na 9or(a de

o"iai que "ada indi'&duo en"ontra "o(o dado e#i tente,

"o(o 9or(a *i t<ri"a de indi'idualidade, e que 6o a%ro%riada no de enrolar de ua e#i tHn"ia atra'> da (edia86o do outro.BSV'e, a%ud Ka"que , 0CCD, %. 04-E Lo/o, a identidade n6o > inata e %ode er entendida "o(o u(a 9or(a <"io: *i t<ri"a de indi'idualidade. O "onte#to o"ial 9orne"e a "ondi8!e %ara o (ai 'ariado (odo e alternati'a de identidade. O ter(o identidade %ode, ent6o, er utilizado %ara e#%re ar, de "erta 9or(a, u(a in/ularidade "on tru&da na rela86o "o( outro *o(en . O a"onte"i(ento da 'ida de "ada %e oa /era( o.re ela a 9or(a86o de u(a lenta i(a/e( de i (e (a, u(a 'i'a i(a/e( que ao %ou"o e "on tr<i ao lon/o de e#%eriHn"ia de tro"a "o( outro : a (6e, o %ai , a 9a(&lia, a %arentela, o a(i/o de in9On"ia e a a(%lia8!e de outro "&r"ulo de outro : outro eu re/ra o"iai de atua86o BBrand6o, 0CC3, %. 1RE. u"e i'a uFeito in'e tido de

enti(ento , outra %e oa in'e tida de eu no(e , %o i8!e e

T i(%ortante, e/undo Ka"que B0CCDE, n6o li(itar o "on"eito de identidade ao de auto"on "iHn"ia ou auto:i(a/e(. A identidade > o %onto de re9erHn"ia, a %artir do qual ur/e o "on"eito de i e a i(a/e( de i, de "ar7ter (ai re trito. Seria (ai en ato dizer que e a in/ularidade, o re"on*e"i(ento %e oal de a e#"lu i'idade, n6o 7 5

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. "on tru&da, (a 'ai sendo "on tru&da, a 9i( de a.andonar a no86o de i(uta.ilidade. A identidade n6o e a%re enta o. a 9or(a de u(a entidade que re/e o "o(%orta(ento da %e oa , (a > o %r<%rio "o(%orta(ento, > a86o, > 'er.o. A identidade "on titui: e de u(a (ulti%li"idade de %a%>i . Na e#e"u86o de u( %a%el o"ial, "o(o o de %ai, %or e#e(%lo, e t7 QintroFetadoQ ne te %ai a di(en 6o o"ial e( ua totalidade, de de a 9or(a86o da %ala'ra %ai e ua u%o ta 9un86o, .e( "o(o a di(en 6o indi'idual, que %or ua 'ez e "on titui no o"ial. N6o *7 u(a e%ara86o, (a ne"e 7rio dois, n6o a%ena i( u(a arti"ula86o, e( que o li(ite , e > que real(ente e#i te(, entre o o"ial e o indi'idual e "on9unde(. Lara e#i tir um, 6o do %onto de 'i ta da "on"e%86o, da /en>ti"a, da o.re'i'Hn"ia, (a o.retudo e( e tratando do *o(e( er re"on*e"ido "o(o tal; o

*o(e( < e 'H "o(o *o(e( e o outro a i( o re"on*e"ere(. So. e a %er %e"ti'a, > %o &'el "on"e.er a identidade %e oal "o(o, e ao (e (o te(%o, o"ial, u%erando a 9al a di"oto(ia entre e a dua in tOn"ia . Lara que a que t6o da identidade eFa (el*or e "lare"ida, torna: e ne"e 7rio %artir da an7li e de al/u(a e %e"i9i"idade que a "on titue(. Cia(%a B0CDIE *7 (uito te( e dedi"ado ao e tudo da identidade, norteado %or u(a "on"e%86o <"io:*i t<ri"a de *o(e(. Lara ele, a "o(%reen 6o da identidade e#i/e que e to(e "o(o %onto de %artida a re%re enta86o de identidade "o(o u( %roduto, %ara ent6o anali ar eu %r<%rio %ro"e o de "on tru86o. Lor e#e(%lo, a re %o ta ; %er/unta ?que( ou eu J@ eria in ati 9at<ria %ara a "on9i/ura86o de u(a "on"e%86o o.re identidade, u(a 'ez que "a%ta o(ente o a %e"to re%re enta"ional da no86o de identidade Benquanto %rodutoE, dei#ando de lado eu a %e"to "on tituti'o de %rodu86o. Contra%ondo: e ; id>ia de natureza *u(ana, Mar# B0CRD.E e( ?Lara a Cr&ti"a da E"ono(ia Lol&ti"a@ .u "a "o(%reender o indivduos produ8indo em sociedade% portanto a produ/4o dos indivduos determinada socialmente% 7 por certo o ponto de partida) (p,156), Todo e 9or8o e( "o(%reender o *o(e(, re"orrendo ; Gi t<ria, < tende a "on9ir(ar a de%endHn"ia de te ao "onFunto da rela8!e na quai e t7 en'ol'ido. Lor i o, a a9ir(a86o de Mar# B0CRD.E : $omem 7 no sentido mais literal% um 8oon politi;on% n4o s# animal social% mas animal +ue s# pode isolar<se em sociedade), (p,15=), A totalidade da realidade o"ial > u( %rin"&%io 9unda(ental %ara "a%tar o (o'i(ento do *o(e( no (undo. A i(, quando e 9ala de %rodu86o *u(ana de'e: e 4

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. itu7:la "o(o >,,,? apropria/4o da nature8a pelo indivduo% no interior e por meio de uma determinada sociedade) (@ar'% 1978b% p,150), U(a totalidade, %ortanto, que e (aterializa nu( te(%o *i t<ri"o o"ial, totalidade "on"reta.Wuando trata do %ro"e o de %rodu86o, Mar# de(on tra "o(o o %rin"&%io da totalidade e e#%re a: O "on u(o "ria o i(%ul o da %rodu86o; "ria ta(.>( o o.Feto que atua na %rodu86o "o(o deter(inante da 9inalidade...o "on u(o %!e ideal(ente o o.Feto da %rodu86o, "o(o i(a/e( interior, "o(o ne"e idade, "o(o i(%ul o e "o(o 9i(. Se( ne"e idade n6o *7 %rodu86o. Ma o "on u(o re%roduz a ne"e idadeX BMar#, 0CRD., %. 003E. Mo(ento di9erente de u( =ni"o %ro"e o, a eta%a que "on9i/ura( o (odo de %rodu86o > que n4o 7 +ue a produ/4o% a distribui/4o% o intercmbio% o consumo s4o id2nticos% mas +ue todos s4o elementos de uma totalidade% diferen/as dentro de uma unidade) (@ar'% 1978b% p, 11-), O i/ni9i"ado de u(a totalidade "on"reta > .u "ado %elo (>todo "ient&9i"o, e( que o concreto 7 concreto por+ue 7 a sntese de muitas determina/(es% isto 7% unidade do diverso) (@ar'%1978b% p, 110), E a di'er idade %ara er "a%tada e "o(%reendida ne"e ita %er"orrer u( traFeto, "uFo in&"io e t7 na "on"e%86o de *i t<ria. A tran 9or(a86o > re ultado da a86o do *o(e( e do (undo natural o.re o o.Feto . Ao %roduzir, o *o(e( "on o(e %arte de ua 9or8a 'itai , .e( "o(o "on o(e o (eio e(%re/ado %ara a %rodu86o de u( deter(inado %roduto. O *o(e(, no entanto, n6o > a%ena er natural, (a er natural

$umano% i to > , u( er que > %ara i %r<%rio e, %or i o, er /en>ri"o, que enquanto tal de'e atuar e "on9or(ar: e tanto e( eu er "o(o e( eu a.er... ne( o.Feti'a ne( u.Feti'a(ente e t7 a natureza i(ediata(ente %re ente ao er *u(ano de (odo adequado. E "o(o tudo o que > natural de'e nascer% a i( ta(.>( o *o(e( %o ui eu ato de na "i(ento: a $ist#ria, que, no entanto, > %ara ele u(a *i t<ria "on "iente, e que, %ortanto, "o(o ato de na "i(ento a"o(%an*ado de R

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. "on "iHn"ia > ato de na "i(ento que e autorE E(.ora o (>todo dial>ti"o, na "on"e%86o de Mar# B0CRD.E, n6o a%re ente lei , tai "o(o a e#%o ta %or Aadotti B0CD1E, e %ro"ure en9atizar a di9eren8a entre (>todo de e#%o i86o e (>todo de %e qui a, > i(%ortante a inalar que ua e#%o i86o %er e/ue a lei da tran 9or(a86o, .u "ando >,,, o nascimento% a e'ist2ncia% o desenvolvimento% a morte de determinado or!anismo social% e sua substitui/4o por outro de mais alto nvel?),(p,10), Lara (el*or "o(%reender a identidade enquanto %ro"e o, "uFo (o'i(ento > o a %e"to "entral, re"orrer: e:7 ; ?lei @ da dial>ti"a a%re entada %or Aadotti B0CD1E. I o "on i te (ai nu( e 9or8o did7ti"o que au#ilia na "o(%reen 6o da u.Feti'idade enquanto totalidade que e#%re a a di'er idade, &nte e de (=lti%la deter(ina8!e . O %ro"e o de "on tru86o da identidade, .e( "o(o eu ele(ento "on tituinte , te( u( "ar7ter dial>ti"o, e dentro de a %er %e"ti'a > intere ante de ta"ar o %rin"&%io ou ?lei @ da dial>ti"a, %ara u( (el*or entendi(ento da no86o de identidade, n6o < e( eu a %e"to re%re enta"ional (a ta(.>( o%erati'o. $e a"ordo "o( Aadotti B0CD1E, a quatro Qlei Q da dial>ti"a "o(%reende(: 0E tudo e rela"iona; -E 1E IE tudo e tran 9or(a; (udan8a qualitati'a; unidade e luta do "ontr7rio . u%era. A *i t<ria > a

'erdadeira *i t<ria natural do *o(e( . BMar#, 0CRDa, %.I0 : /ri9o do

"# Tudo !e rela$iona %&rin$'&io da totalidade# Se/undo a dial>ti"a, a natureza > u( todo "oerente "on titu&do %or o.Feto e 9enU(eno , que e t6o li/ado entre i, rela"ionando: e de 9or(a re"&%ro"a. A "o(%reen 6o dial>ti"a da totalidade i/ni9i"a n6o < que a %arte e

en"ontra( e( rela86o de interna intera86o e "one#6o entre i e "o( o todo, (a ta(.>( que o todo n6o %ode er %etri9i"ado na a. tra86o ituada %or "i(a da %arte , 'i to que o todo e "ria a i (e (o na intera86o da %arte . @A %arte (aterializa o todo (a o todo n6o > a D

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. o(a da %arte , ne( > a %arte o todo. Bu "a: e entender o "on er'7:lo %elo

9enU(eno e o o.Feto dentro de u(a totalidade "on"reta %oi ?Nada > i olado. I olar u( 9ato, 9enU(eno e de%oi entendi(ento ne te i ola(ento, > %ri'7:lo de entido, de e#%li"a86o, de "onte=do. T i(o.iliz7:lo arti9i"ial(ente, (at7:lo. T tran 9or(ar a natureza Y atra'> do entendi(ento (eta9& i"o Y nu( a"=(ulo de o.Feto e#teriore un ao outro , nu( "ao de 9enU(eno . BGenri Le9V.'re, a%ud Aadotti, 0CD1, %. -5E . A identidade > totalidade, e u(a de ua "ara"ter& ti"a > a (ulti%li"idade. O %a%>i o"iai 6o i(%o to ao indi'&duo, de de o eu na "i(ento e a u(ido %elo (e (o na (edida e( que e "o(%orta de a"ordo "o( a e#%e"tati'a da o"iedade. Lor e#e(%lo: na %re en8a do 9il*o, o *o(e( e rela"iona "o(o %ai; na %re en8a de eu %ai, "o(%orta: e "o(o 9il*o. Se 9or ta(.>( %ro9e or do 9il*o, o %ai er7 %ai+%ro9e or e aquele er7 9il*o+aluno. O %a%el de %ai, .e( "o(o o de 9il*o, (aterializa a identidade "o(o totalidade+%ar"ialidade, %oi endo e#%re 6o de u(a %arte, n6o re'ela a identidade %or inteiro. A "ada %er ona/e( (aterializado, a identidade te( a e/urada ua (ani9e ta86o enquanto totalidade, (a u(a totalidade que n6o e e /ota ne( ta(%ou"o e re u(e a "on"retiza86o de %er ona/en . A %er ona/en 6o %arte "on tituti'a da identidade e, ao (e (o te(%o, "on9i/ura: e "o(o u( todo que e "ria a i (e (o, enquanto 9enU(eno de u(a totalidade "on"reta. A identidade > ainda u( uni'er o de %er ona/en F7 e#i tente e de outro ainda %o &'ei . $e ta 9or(a, na rela86o "o( outro *o(en , o indi'&duo n6o "o(%are"e a%ena "o(o %ortador de u( =ni"o %a%el, %oi di'er a "o(.ina8!e "on9i/ura( u(a identidade "o(o totalidade. U(a totalidade "ontradit<ria, (=lti%la e (ut7'el, no entanto una. Ao e a%re entar 9rente a u(a deter(inada %e oa, "o(%orta: e de u(a dada (aneira, ne te (o(ento a ?outra identidade @ %re u%o ta e t6o o"ultada . A identidade > 'i ta "o(o totalidade n6o a%ena .iol</i"o , % i"ol</i"o e o"iai que a "on titui . N6o %ode(o i olar de u( lado todo u( "onFunto de ele(ento Y .iol</i"o , % i"ol</i"o , o"iai , et". Y que %ode( "ara"terizar u( C no entido da (ulti%li"idade do %er ona/en , (a ta(.>( no que e re9ere ao "onFunto de ele(ento

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. indi'&duo, identi9i"ando:o, e de outro lado a re%re enta86o de e indi'&duo "o(o u(a du%li"a86o (ental ou i(.<li"a, que e#%re aria a ua identidade. I o %orque *7 "o(o u(a inter%enetra86o de e doi a %e"to , de tal 9or(a que a indi'idualidade dada F7 %re u%!e u( %ro"e o anterior de re%re enta86o que 9az %arte da "on titui86o do indi'&duo re%re entado. BCia(%a, 0CDI, %. 45E. (# Tudo !e tran!)or*a %&rin$'&io do *o+i*ento# Lara a dial>ti"a o (o'i(ento > u(a "ara"ter& ti"a inerente a toda a "oi a e e ta ne"e ita( er "on iderada e( eu de'ir. A natureza e a o"iedade n6o 6o 'i ta "o(o al/o %ronto e a"a.ado, (a "o(o ele(ento que e t6o e( "on tante tran 9or(a86o. E a "au a de a tran 9or(a86o > a luta interna, a luta entre o ele(ento "ontradit<rio que "oe#i te( nu(a totalidade e truturada. T a lei da ne/a86o da ne/a86o, "o(o a%onta Zonder Ba%ud Aadotti, 0CD1, %. -5E. E a ?lei@ ...d7 "onta do 9ato de que o (o'i(ento /eral da realidade 9az entido, quer dizer, n6o > a. urdo, n6o e e /ota e( "ontradi8!e irra"ionai , ininteli/&'ei , ne( e(%re e %erde na eterna re%eti86o do "on9lito entre te e e ant&te e , entre a9ir(a8!e e ne/a8!e . A a9ir(a86o en/endra ne"e aria(ente a ua ne/a86o, %or>(, a ne/a86o n6o %re'ale"e "o(o tal: tanto a a9ir(a86o "o(o a ne/a86o 6o u%erada e o que a"a.a %or %re'ale"er > u(a &nte e, > a ne/a86o da ne/a86o. A i( "o(o 9oi dito que o (o'i(ento > u(a "ara"ter& ti"a inerente a toda a "oi a , a identidade a& e in"lui. Adentidade 7 movimento% 7 desenvolvimento do concreto,,, 7 metamorfose,) (Ciampa% 1987 p, 7=) . Lo/o, ao in'> de e %er/untar "o(o a identidade 7 "on tru&da, eria (ai %roduto. O autor "itado %arte do %rin"&%io de que o er *u(ano > (at>ria, e "o(o (at>ria e t7 e( "on tante tran 9or(a86o. T e a (aterialidade que %er(ite ao *o(e( e#%re ar a "ondi86o da %la ti"idade, entendida "o(o "a%a"idade de %roFetar (undo , ou eFa, o de'ir da identidade na 9or(a de %er ona/en %o &'ei B on*o , %roFeto , e %eran8a E. E( 9un86o de a %la ti"idade, o *o(e( %ode ne/ar o eu %a ado no 03 en ato que tionar "o(o 'ai sendo "on tru&da. Seria (ai "orreto a.ord7:la enquanto %ro"e o de identi9i"a86o, e n6o a%ena enquanto

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. 9uturo (ediante "ondi8!e o.Feti'a(ente dada . O indi'&duo %ode ne/ar aquilo que l*e ne/a( Blei da ne/a86o da ne/a86oE, "riando "ondi8!e o.Feti'a %ara I o e d7 (ediante e#er"&"io de re9le#6o, > "o(o diz Lane: A%ena quando "on9ronta(o a no a re%re enta8!e o"iai "o( a e tran 9or(ar.

no a e#%eriHn"ia e a8!e , e "o( a de outro do no o /ru%o o"ial, > que ere(o "a%aze de %er"e.er o que > ideol</i"o e( no a re%re enta8!e e a8!e "on eqMente , ou eFa, %en ar a realidade e o i/ni9i"ado atri.u&do a ela, que tionando:o de 9or(a a de en'ol'er a8!e di9eren"iada , i to >, no'a 9or(a de a/ir, que %or ua 'ez er6o o.Feto do no o %en ar, > que no %er(itir7 de en'ol'er a "on "iHn"ia de n< (e (o , de no o /ru%o o"ial e de no a "la e "o(o %roduto *i t<ri"o de no a o"iedade, e ta(.>( "a.endo a n< Y a/ente de no a *i t<ria %e oal e o"ial Y de"idir e (ante(o ou tran 9or(a(o a no a o"iedade BLane, 0CD1, %. 14:1RE. T no na "i(ento que a %la ti"idade, ou %o i.ilidade , a%re enta(: e e( ua %lenitude, %oi ao na "er, a "rian8a en"ontra u( (undo F7 "on titu&do e o.re ela lan8a(: e a e#%e"tati'a da o"iedade. O *o(e(, enquanto er ati'o, a%ro%ria: e da realidade o"ial, atri.uindo u( entido %e oal ; "ondi8!e o.Feti'a , a e#%e"tati'a da i/ni9i"a8!e o"iai . $ada a e#%e"tati'a o"iedade, .e( "o(o a

internalizada %elo %r<%rio *o(e(, a identidade 'ai endo "on tru&da nu( "on tante %ro"e o de 'ir a er. U( %equeno tre"*o da o.ra de Cia(%a B0CDRE, e( que o autor utiliza: e da *i t<ria de Se'erino : %er ona/e( 9i""ional do %oe(a de Ko6o Ca.ral de Mello Neto Y ?Morte e [ida Se'erina@ > de ta"ada a "ena de u( na "i(ento: Ser7 e te re">(:na "ido t6o di9erente do Se'erino *o(o/Hneo e *o(Uni(o que 'i(o en"errado na ua (e (i"eJ Na 'erdade, > u( er do (e (o /Hnero que, in"lu i'e, ta(.>( %ode 'ir a er (ai u( Se'erino, "o(o %o i.ilidade Y n6o "o(o ne"e idade. O que "ara"teriza > a %la ti"idade; de9ine: e %elo 'ir:a: er@. I o re'ela a 'ida ... ? o *u(ano > 'ir:a: er *u(ano Y identidade *u(ana > 'ida\ BCia(%a, 0CDR, %.14E. 00

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335.

Ne te 9ra/(ento 9i"a "ara"terizado o (undo i(.<li"o, (ar"a do *o(e(. T e a u.Feti'idade "on titu&da %or u( uni'er o de i/ni9i"ado que tran 9or(a o Q erQ e( *u(ano. O *o(e( n6o "ria a%ena o (undo; "ria entido %ara o (undo e( que 'i'e. Tra8a "a(in*o , (uda ua rota, altera ua Q%r>:de tina86oQ %ela a8!e que realiza Funto "o( outro *o(en . Lor i o, de'e er 'i to "o(o Q e 9azendoQ e n6o Q9eitoQ e Qa"a.adoQ. ,# Mudan-a .ualitati+a %&rin$'&io da *udan-a .ualitati+a# E e %rin"&%io re'ela que a transforma/4o das coisas n4o se reali8a num processo circular de eterna repeti/4o% uma repeti/4o do vel$o, Como 7 !erado o novo B Esta mudan/a +ualitativa se d pelo acCmulo de elementos +uantitativos +ue num dado momento produ8em +ualitativamente o novo,) (Dadotti% 1986 p, E0), Co(o F7 alientado anterior(ente, n6o .a ta a%ena o a %e"to re%re enta"ional, (a de'e: e "on iderar ta(.>( o a %e"to o%erati'o da identidade. como fil$o na medida em +ue as

: nascituro% uma ve8 nascido% constituir<se<

rela/(es nas +uais este"a envolvido concretamente confirmem essa representa/4o atrav7s de comportamentos +ue reforcem sua conduta como fil$o e assim por diante) (Ciampa% 198=% p, 00), Lo/o, n6o > u9i"iente u(a re%re enta86o %r>'ia, e a identidade %re u%o ta, %ara er (antida te( que er Qre:%o taQ a "ada (o(ento, (o trando eu "ar7ter dinO(i"o. Contudo, a identidade endo (eta(or9o e a%are"e "o(o n6o (eta(or9o e, %elo tra.al*o de Qre:%o i86oQ. E e %ro"e o de re:%o i86o (uita 'eze "on9unde a que t6o do ?(o'i(ento@ da identidade. A re:%o i86o > 'i ta "o(o al/o dado e n6o "o(o u( se dando% nu( "ont&nuo %ro"e o de identi9i"a86o, de'ido ao 9ato de que a di9eren8a , a "ada re:%o i86o (uita 'eze 6o %ou"o %er"e%t&'ei . A %er ona/e( %ode er a (e (a: aluno, (a n6o o (e (o aluno. Co(o a u"e 6o > r7%ida, ; 'eze a (udan8a n6o 6o re"on*e"ida . Mudan8a %equena d6o a i(%re 6o de n6o:(o'i(ento, ne"e ita( de u( a"=(ulo de quantidade %ara que a %er"e%86o "a%te a tran 9or(a8!e o"orrida . A "ada dia, no'o a"onte"i(ento e i/ni9i"ado 6o a"re "ido ; 'ida "otidiana, tornando o *o(e( e o (undo Qqualitati'a(enteQ di9erente . Wuando a (udan8a > (ai 'i &'el, diz: e que e ta o"orreu ?de re%ente@, (a na 'erdade n6o e#i te ?de re%ente@, e i( u( a"=(ulo de ele(ento at> o (o(ento e( que al/o e torna di tinto na 9or(a "o(o era %er"e.ido. A identidade > u(a u"e 6o te(%oral "o( (udan8a (uito 0-

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. %equena . Na rela86o do indi'&duo "o( outro *o(en ?a identidade @ '6o endo re: %o ta e "ada re:%o i86o n6o > a (e (a, a "ondi8!e o.Feti'a 6o outra , outro i/ni9i"ado '6o endo dado e internalizado (e (o que i(%er"e%t&'ei , %oi "o(o (at>ria e ta(o e( "on tante tran 9or(a86o. E ta %la ti"idade %er(ite ao *o(e( a "on tru86o da ua in/ularidade, da ua identidade e de eu 'ir:a: er. /# Unidade e luta do! $ontr0rio! %&rin$'&io da $ontradi-1o# E a ?lei@ %ro%!e que o (o'i(ento da "oi a e ua tran 9or(a8!e %orque no interior de ta "oe#i te( 9or8a o%o ta (ateriai e e %irituai . A identidade > "on tru&da %or ele(ento i/ualdade; o.Feti'idade e e a di(en !e o%o to , ela > di9eren8a e u.Feti'idade, o"ulta86o e re'ela86o, *u(aniza86o e a 9i( de u%erar a di"oto(ia e d6o que tende( i(ultanea(ente ;

unidade e ; o%o i86o. E a "ontradi86o, de "ar7ter uni'er al, > inerente a toda a "oi a

de u(aniza86o, (e (i"e e (e (idade, e, %ara "o(%reendH:la, > ne"e 7rio arti"ular a%arente(ente "ontradit<ria indi'idual+ o"ial que "on titui a %ro.le(7ti"a da identidade de de a ori/e( do ter(o. Identidade > ao (e (o te(%o di9eren8a e i/ualdade . $e a"ordo "o( Ka"que B0CCDE, a %ala'ra identidade e'o"a tanto a qualidade do que > idHnti"o, i/ual, "o(o a no86o de u( "onFunto de "ara"tere que 9aze( re"on*e"er u( indi'&duo "o(o di9erente do de(ai . A i(, a identidade i(%li"a tanto no re"on*e"i(ento de que u( indi'&duo > o %r<%rio de que( e trata, "o(o ta(.>( %erten"e a u( todo, "on9undindo: e "o( outro , eu i/uai . Lara u. idiar tal a9ir(a86o, > intere ante reto(ar a *i t<ria de Se'erino, e te %er ona/e( que na .u "a de ua in/ularidade Bdi9eren8aE, a"entua'a "ada 'ez (ai a ua i/ualdade. Se'erino, tentando dizer que( >, re"orre a u( u. tanti'o eFa re"on*e"ida. E( u(a e/unda tentati'a, re"orre a outro B%ala'ra que no(eia o erE %ara indi"ar ua identidade, %or>( n6o > u9i"iente %ara que ua identidade u. tanti'o %r<%rio "o(o no(e da (6e, do %ai, de9inindo "o( i o a ua %o i86o o"ial Y 9a(&lia deter(inada; %ro"ura ent6o u(a re/i6o /eo/r79i"a, de%oi , a"re "enta a de "ri86o de eu "or%o 9& i"o, (a nada o in/ulariza'a, at> a (orte e a 'ida era( i/uai ... na .u "a da di9eren8a en"ontra'a i/ualdade. Lara (uito , a identidade e "on9unde "o( o no(e e, nele e t6o a di9eren8a B%r>:no(eE e i/ualdade B o.reno(eE. O %ro"e o de identi9i"a86o "o(e8a no /ru%o o"ial. O %ri(eiro /ru%o o"ial > a 9a(&lia na qual a dua di(en !e da identidade "o(e8a( a e "on tituir Y i/ualdade B o.reno(eE e di9eren8a B%r>:no(eE. 01

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. O no(e n6o > a identidade; enquanto u. tanti'o n6o re'ela a identidade, (a a%ena %arte dela. O u. tanti'o > al/o que no(eia o er, e %ara i o > ne"e 7rio u(a ati'idade: o no(ear. Lo/o, a identidade n6o > u. tanti'o, > 'er.o; identidade > ati'idade BCia(%a, 0CDIE. A i/ualdade > e#%re a na *i t<ria o"ial "o(%artil*ada %ela 9a(&lia, /ru%o o"ial, lo"aliza86o /eo/r79i"a, "ondi8!e e"onU(i"a , "ulturai .... A di9eren8a %ode er entendida "o(o a "on titui86o da in/ularidade, a tran 9or(a86o da i/ni9i"a86o o"ial e( entido %e oal; e i o e d7 %ela ati'idade, atra'> da "on"retiza86o de %er ona/en . T ne e %ro"e o de e#ternaliza86o Bati'idade *u(anaE que a o"iedade "*e/a a e "on tituir "o(o %roduto *u(ano. A in/ularidade Bdi9eren8aE e t7 na ne/a86o da ne/a86o, ou a ne/a86o de al/o que no > ne/ado. A identidade in/ular > te"ida na identidade o"ial. U( (o(ento da ne/a86o e e#%re a quando u( indi'&duo "onqui ta eu re"on*e"i(ento, %a ando do inde9inido e /en>ri"o, %ara o de9inido e in/ular. $i tin/ue: e do de(ai "o( que( "o(%artil*a o (undo o"ial. A "ara"ter& ti"a %e"uliare , que dize( re %eito ; (aneira de "ada u( e rela"ionar "o( o outro , 9ora( a%rendida na rela8!e /ru%ai . A *i t<ria de 'ida do indi'&duo > deter(inada %ela "ondi8!e *i t<ri"a do /ru%o o"ial no qual e t7 in erido. O %a%>i 9ora( en/endrado 'i ando /arantir a (anuten86o da rela8!e o"iai que o *o(e( o"iai , %ara que a a%rende a de e(%en*ar 9ora( de9inido %ela o"iedade, e de a"ordo "o( Lane B0CD1E, rela8!e de %rodu86o da 'ida e re%roduza( e( /rande altera8!e na o"iedade e( que o *o(e( 'i'e. G7 "a o e( que a identidade in/ular e t7 t6o "olada ; identidade o"ial que e "on9unde "o( aquela. G7 u(a re%rodu86o da ideolo/ia do(inante do "onFunto de eu i/ni9i"ado ao n&'el indi'idual. Lor>(, ao re9letir o.re a "ontradi8!e entre a re%re enta8!e e ua ati'idade de e(%en*ada na %rodu86o da 'ida (aterial, o *o(e( 9az "o( que a a8!e u. equente re ulte( nu( a'an8o no %ro"e o de "on "ientiza86o. Lara Lane B0CD1E, a%ena quando o er *u(ano 9or "a%az de en"ontrar a raz!e *i t<ri"a da o"iedade e do /ru%o o"ial, que e#%li"a( %orque o *o(e( a/e de ta 9or(a e "o(o o 9az, > que ele e tar7 de en'ol'endo a "on "iHn"ia de i (e (o. A di9eren8a > e en"ial %ara a to(ada de "on "iHn"ia de i e > inerente ; %r<%ria "ondi86o da 'ida o"ial, %oi a di9eren8a < a%are"e to(ando "o(o re9erHn"ia o outro. F4o 7 a consci2ncia dos $omens +ue determina o seu ser% mas o contr rio% 7 o seu ser social +ue determina sua consci2ncia,) (@ar' G En!els %1979 p,67), 0I

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. Lane B0CD1E re alta ainda que a "on "iHn"ia de que tione o %a%>i quanto a (e(.ro do(ina86o que re%roduze( un ua i %oder7 alterar a

identidade o"ial, na (edida e( que dentro do /ru%o que de9ine( o *o(e(, e te 9un8!e *i t<ri"a , ao (e (o te(%o e( que o e identi9ique( entre i quanto a e ta deter(ina86o e "on tate( a rela8!e de o.re o outro . So(ente de ta (aneira > que o /ru%o o"iai . Se/undo Ber/er B0CR0E, enquanto e e u(a e#i tHn"ia

%oder7 e tornar a/ente de (udan8a %or outro , ao (eno ?9anta (a/<ri"a@.

que tiona(ento, %or a i( dizer, e li(itar ; "on "iHn"ia indi'idual e n6o 9or ad(itido "o(o %o i.ilidade e(%&ri"a, ter7 a%ena

O 9enU(eno da "on "iHn"ia >, ao (e (o te(%o, e#tre(a(ente u.Feti'o, %orque e t7 (uito "arre/ado %ela %re en8a e9eti'a do eu indi'idual, e e#tre(a(ente o.Feti'o, %orque e e 9or8a %or "on iderar o.Feti'a(ente n6o < o a(.iente e#terior Bo (undoE, (a ta(.>( o eu u.Fe"ti'o.B...E o eu "on idera: e i(ultanea(ente "o(o uFeito e "o(o o.Fe"to de "on*e"i(ento e "on idera o a(.iente o.Fe"ti'o i(%li"ando ne te a ua %r<%ria e#i tHn"ia u.Fe"ti'a@. BMorin, 0CR1, %.01-E. Ne te %ro"e o de e#ternaliza86o, o *o(e( "on tr<i eu (undo e ao (e (o te(%o "on tr<i a i (e (o e e a ati'idade "on trutora de (undo do *o(en > o tra.al*o, tra.al*o enquanto ati'idade "on "iente do *o(e(. A ati'idade e(%re e t7 'in"ulada ; "on "iHn"ia. E > (ediante e e itua8!e e#er"&"io de re9le#6o que o *o(e( %ode "riar "ondi8!e o.Feti'a e u%erar a

do "otidiano, "on"retizando outra %er ona/en . Ne a "on"retiza86o, a ati'idade > que "on9i/ura a in/ularidade. O *o(e( na ua ati'idade e di tin/ue da outra e %>"ie ani(ai , F7 que ua ati'idade > "on "iente e ua %rodu86o n6o > deter(inada uni"a(ente %or ua ne"e idade i(ediata . B...E T "erto a9ir(ar que ta(.>( o ani(al %roduz B...E Lor>( %roduz uni"a(ente o que ne"e ita de i(ediato %ara i ou %ara ua %role; %roduz unilateral(ente, enquanto que o *o(e( %roduz uni'er al(ente. O ani(al %roduz uni"a(ente %or (andato da 05

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. ne"e idade 9& i"a i(ediata, enquanto que o *o(e( %roduz in"lu i'e li're da ne"e idade 9& i"a e < %roduz real(ente li.erado dela; o ani(al %roduz a%ena a i (e (o, enquanto que o *o(e( re%roduz a natureza inteira; o %roduto do ani(al %erten"e i(ediata(ente "o( eu "or%o 9& i"o, enquanto que o *o(e( e de9ronta li're(ente "o( eu %roduto. O ani(al %roduz uni"a(ente e/undo a ne"e idade e a (edida da e %>"ie a que %erten"e, enquanto que o *o(e( a.e %roduzir e/undo a (edida de qualquer e %>"ie e e(%re a.e i(%or ao o.Feto a (edida que l*e > inerente, %or i o o *o(e( "ria e/undo a lei da .eleza . BMar#, 0CD1, %.00-E. $e a"ordo "o( Mar# B0CRDaE, a .a e da o"iedade, a i( "o(o a "ara"ter& ti"a 9unda(ental do *o(e( e t7 no tra.al*o, ati'idade %ela qual o *o(e( do(ina a 9or8a naturai , *u(aniza a natureza, e ao (e (o te(%o "ria a i (e (o. A re %eito da rela86o *o(e(:natureza, Mar# a9ir(a que o *o(e( 9az %arte da natureza (a n6o e "on9unde "o( ela. O *o(e( > u( er natural, no entido de que 9oi "riado %ela %r<%ria natureza, u.(ete: e ; lei que 6o naturai e de%ende de ta natureza %ara o.re'i'er. Ma ao (e (o te(%o, o *o(e( n6o e "on9unde "o( a natureza, %oi a tran 9or(a de (odo "on "iente e/undo ua ne"e idade e, ne e %ro"e o, e 9az *o(e(. T ne ta rela86o que o *o(e( e "on tr<i e tran 9or(a a i (e (o e a %r<%ria natureza. Mar# re alta ainda que o *o(e( < > "a%az de tran 9or(ar a natureza e a i (e (o %orque e re"on*e"e e re"on*e"e o outro ne e %ro"e o. A natureza *u(anizada n6o >, %ortanto, "on tru&da atra'> de id>ia ou re ultado de u(a a. tra86o, (a ati'idade %r7ti"a e "on "iente: a natureza *u(anizada > tra.al*o. O que o indi'&duo "on"retiza, 'i'e, aquilo que te( ido e 'i'ido "orre %onde ; o.Feti'idade da identidade. A u.Feti'idade da identidade e t7 no Q'ir:a: erQ na 9or(a de %er ona/en %o &'ei , e t7 na %la ti"idade. O *o(e( %ode %roFetar u( Q'ir:a: erQ .a eado na e#%eriHn"ia %a ada , e de al/u(a 9or(a, o entido de a %retende %re er'ar, e ne e %ro"e o %ro"ura "riar "ondi8!e o.Feti'a que /aranta( a %o i.ilidade de re"riar no 9uturo, e a e#%eriHn"ia ; "a o "ontr7rio %ode "riar no'a "ondi8!e %ara ua ne/a86o, "onqui tando a i(, a u%era86o. A u%era86o %re u%!e a "on"retiza86o, i to >, < e %ode u%erar aquilo que F7 9oi "on"retizado, e#ternalizado e, "o(o 9oi dito, i o e d7 %ela ati'idade (ediante o e#er"&"io de re9le#6o. 04

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. A identidade ta(.>( > o"ulta86o e re'ela86o. A re'ela86o > "ondi86o %ara a o"ulta86o. Lerante deter(inada "ondi8!e o.Feti'a > re'elada a u(a dada %e oa u(a %er ona/e( e o"ultada outra . A identidade > ta(.>( de u(aniza86o no entido da i(%o i.ilidade de no'a "on"retiza8!e . O indi'&duo de en'ol'e ati'idade que o ne/a( "o(o er *u(ano ou > 9or8ado a re%or %er ona/en re%roduzindo a "ondi8!e que o de u(aniza. Ne e (o'i(ento, o *o(e( n6o e re"on*e"e no %roduto de ua ati'idade, e i to e d7, e/undo Mar# B0CD1E, %oi o *o(e( e rela"iona "o( o %roduto de eu tra.al*o "o(o u( o.Feto alienado, >,,,? a apropria/4o do ob"eto aparece como aliena/4o a tal ponto +ue +uanto mais ob"etos o trabal$ador produ8 tanto menos pode possuir e tanto mais fica dominado pelo seu produto% o capital) (@ar'% 1986% p, 91), O *o(e( ao tran 9or(ar a natureza tran 9or(a a i (e (o e ne ta rela86o, %roduz: e "o(o *o(e( alienado, %roduzindo a "ondi8!e de ua %r<%ria e "ra'iza86o: Wuanto (ai o tra.al*ador %roduz, tanto (eno te( %ra "on u(ir; quanto (ai 'alor ele "ria, tanto (eno 'alio o e torna; quanto (ai a%er9ei8oado o eu %roduto, tanto (ai /ro eiro e in9or(e o tra.al*ador; quanto (ai "i'ilizado o %roduto, t6o (ai .7r.aro o tra.al*ador; quanto (ai %odero o o tra.al*o, t6o (ai 9r7/il o tra.al*ador; quanto (ai inteli/Hn"ia re'ela o tra.al*o, tanto (ai o tra.al*ador de"ai e( inteli/Hn"ia e e torna u( e "ra'o da natureza. BMar#, 0CD1, %. C-E. Ne te entido, o indi'&duo re%roduz a ideolo/ia do(inante, (antendo a "ondi8!e o"iai , ou eFa, n6o tran 9or(a ne( a rela8!e tran 9or(adora o"iai , ne( a ele (e (o. rela8!e , o tra.al*o Enquanto *u(aniza86o, o *o(e( in ere: e e de9ine: e no "onFunto de ua rela8!e o"iai , de e(%en*ando ati'idade de ta a%re enta: e "o(o >,,,? atividade vital% vida produtiva) (@ar'%1986 p, 9-) e n6o ,,,apenas como meios para a satisfa/4o de uma necessidade% a de manter sua e'ist2ncia fsica) (@ar'%1986% p, 9-), Ne a arti"ula86o entre ati'idade e "on "iHn"ia de9ine: e a (e (idade BCia(%a, 0CDRE. E te ele(ento "ara"teriza ta(.>( a identidade enquanto (o'i(ento e %la ti"idade, %oi e d7 %elo ato de re9letir o que te(o ido e %ode(o er. Trata: e de 0R

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. u(a %o tura do *o(e( e( di %or: e a a.er (ai , de re9letir o "on*e"i(ento, re"u ando: e a re"on*e"H:lo "o(o realidade a. oluta. E( "ontra%artida, re9le#6o. $entro de a %er %e"ti'a > "on'eniente re altar que a identidade > u( 9enU(eno o"ial, lo/o n6o > %o &'el di o"iar o e tudo da identidade in/ular, do e tudo da o"iedade. T do "onte#to *i t<ri"o e o"ial e( que o *o(e( 'i'e que de"orre( ua deter(ina8!e e, "on equente(ente, e(er/e( a %o i.ilidade ou i(%o i.ilidade , o (odo e a alternati'a de identidade. Homos persona!ens de uma $ist#ria +ue n#s mesmos criamos% fa8endo<nos autores e persona!ens ao mesmo tempo). E ta 9ra e de Cia(%a B0CDRE %ode er "o(%arada a "itada %or Ber/er B0CR0E: o *o(e( > %roduto da o"iedade, a o"iedade > %roduto do *o(e(. A %er ona/e( e re9ere ; identidade e(%&ri"a que > a 9or(a %ela qual a identidade e e#%re a no (undo. I(%li"a e(%re na %re en8a de u( ator de e(%en*ando u( %a%el o"ial. A %er ona/e( ao (e (o te(%o e "on9unde e e di9eren"ia do %a%el, i to %orque o *o(e( n6o ]a. or'eX %a i'a(ente o (undo o"ial B"o( ua in titui8!e , %a%>i , e identidade a%ro%riada E, (a a%ro%ria: e dele de (aneira ati'a Y o(o ta(.>( autore da no a *i t<ria ; a o"iedade > %roduto do *o(e(. O (undo o.Feti'o > a%reendido "o( %lena i/ni9i"a86o u.Feti'a, atri.uindo: l*e entido ; realidade o.Feti'a. T no de en'ol'i(ento de ati'idade que o *o(e( 'ai "on truindo ua *i t<ria. A %er ona/e( e t7 e(%re rela"ionada a u( %a%el o"ial, e e te re%re enta u(a identidade "oleti'a, a. trata e /en>ri"a; a o"iada, "on tru&da e (ediada %ela rela8!e o"iai . Ne e entido, o *o(en 6o ao (e (o te(%o autore < e "o:autore , %oi %re"i a( do outro %ara e "on"retizar. A re%o i86o de %er ona/en e d7 a (e (i"e que %ode er de "rita "o(o i(%le re:%o i86o de %a%>i , e( a (edia86o da

> %o &'el %orque o outro o9ere"e "ondi8!e %ara i o. O outro > "ondi86o 9unda(ental de e#%re 6o da identidade enquanto in/ularidade. T diante do outro que o *o(e( %ode ne/ar aquilo que l*e ne/a(. O *o(e( te( que re"on*e"er a i (e (o e o outro no %ro"e o de "on tru86o da identidade, >,,,? +uando o $omem se defronta consi!o mesmo% tamb7m est se defrontando com outros $omens) (@ar'% 1986% p, 97 I !rifo do autor), A que t6o da identidade > "o(%le#a, u(a 'ez que > (=lti%la, dinO(i"a, nu( "on tante de'ir. T u(a intrin"ada rede de re%re enta8!e , e( que "ada %er ona/e( 0D

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. re9lete tanto outro , todo "on tituti'o da identidade, ou (el*or dizendo, in tituinte de u( %ro"e o identit7rio, de a%are"endo, a i(, qualquer %o i.ilidade de e e ta.ele"er u( 9unda(ento ori/in7rio %ara "ada u(a dela . O (e (o o"orre "o( a que t6o da rela86o *o(e(: o"iedade "uFa "o(%le#idade > e#%re a %or All%ort Ba%ud Cia(%a, 0CC1, %.1E no e/uinte que tiona(ento: Co(o %ode ua natureza Bdo indi'&duoE de%ender indu.ita'el(ente da %r>'ia e#i tHn"ia de %adr!e "ulturai e de eu %a%>i nu(a e trutura o"ial %r>:deter(inada, enquanto que ao (e (o te(%o ele > "lara(ente u(a %e oa =ni"a, ele"ionando e reFeitando in9luHn"ia de eu (eio "ultural e, %or outro lado, "riando no'a 9or(a "ulturai %ara orientar a 9utura /era8!e J E ainda (e (o enquanto e a intera86o entre o indi'idual e o o"ial e t7 e( e'olu86o, o *o(e( ta(.>( >, "erta(ente, u( e %>"ie . A e#%o i86o 9eita at> aqui %retendeu de(ar"ar o e %a8o e a (=lti%la 9a"eta que en'ol'e( a te(7ti"a de identidade, al>( de e#%li"itar a i(%ortOn"ia do adFeti'o social que e/ue o u. tanti'o identidade, QUESTES CONTEXTUAIS A "o(%le#idade de e te(a te( ido re %on 7'el %or di "u !e e#ten a e (uita 'eze e t>rei e( raz6o de %rin"&%io e "on"eito di'er/ente en'ol'ido . A 9a e deno(inada de capitalismo desor!ani8ado (Santo , 0CCCE, %ara "ir"un "re'er o (o(ento atual do (undo /lo.alizado, re %onde %or no'a "on9i/ura8!e do *o(e(, e#%ondo %er %e"ti'a que de'e( er o.Feto de in'e ti/a86o do "ienti ta In=(era o"iai . e 6o a que t!e que e "olo"a( *oFe. Mar"ado %or %re !e de u( (undo todo a u( in'e ti(ento %e oal, %or 'eze de(a iado er .iol</i"o, uFeito ; lei de ua

"ada 'ez (ai "o(%le#o e de or/anizado, a natureza do %ro.le(a *u(ano redi(en iona, o.ri/ando

%e ado. Lerdido e %re(ido %or e#i/Hn"ia do (undo, onde a di'i 6o entre %=.li"o e %ri'ado (ani9e ta: e "o( do e /enero a de a(.i/Midade, a identidade do *o(e( tran 9or(a: e ra%ida(ente, e( que a "iHn"ia e o uni'er o "on en ual %o a( dar "onta 0C

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. de a (ilHnio. A %er/unta que e "olo"a a/ora >: Wue( > o *o(e( da "onte(%oraneidadeJ O que 9az e e *o(e(J Co(o dar "onta de e 9enU(eno % i"ol</i"oJ Wualquer tentati'a de e /otar e e te(a eria %reten io a e 9r7/il, %o to que teria que lidar "o( u(a %la ti"idade ainda n6o total(ente "on*e"ida. A i(%e oalidade tal "o(o di "ute Sennett B0CDDE, tran 9or(ou: e nu( ri "o que %ou"o e t6o di %o to a "orrer. A a%olo/ia da inti(idade "ri taliza o i(%er(e7'ei . Identi9i"ar: e "o( %e oa que n6o e "on*e"e, %e oa e tran*a , (a que %ode(o "o(%artil*ar do intere e >tni"o , do %ro.le(a 9a(iliare , ou da reli/i6o, tornou: e al/o %eno o... Wuanto (ai lo"al a i(a/ina86o, (aior e torna o n=(ero de intere e e %ro.le(a o"iai , %ara o quai a l</i"a % i"ol</i"a >: n6o no dei#are(o en'ol'er; n6o %er(itire(o que i o no 'iolente. N6o e trata de indi9eren8a: > u(a re"u a, u(a "on tri86o 'olunt7ria de e#%eriHn"ia que o eu "o(u( %ode e %er(itir. BSennett, 0CDD, %. 1RDE. Sennett B0CDDE denun"ia u(a realidade ao re'elar a %reo"u%a86o "o( itua8!e que "ir"un "re'e( a 'ida "otidiana. Cen ura o "o(%orta(ento do *o(en %reo"u%ado e( in'e tir e( i (e (o , e ta.ele"endo '&n"ulo tran it<rio e 9r7/ei "o( aquele "o( que( "o(%artil*a( a 'ida o"ial. $a (e (a (aneira, Santo B0CCCE entende que no (undo /lo.alizado o. er'a: e u( "a%itali (o de or/anizado, no qual o *o(e( e t7 o."e"ado %ela di9eren8a %ro"urando %or di tin86o. Na (odernidade, entende que *7 dua lin*a de "on tru86o da u.Feti'idade que (ere"e( de taque e %e"ial: a ten 6o entre u.Feti'idade indi'idual e "oleti'a de u( lado, e a u.Feti'idade "onte#tual e uni'er al de outro. Fa tens4o entre sub"etividade individual e sub"etividade coletiva% a prioridade 7 dada & sub"etividade individual% na tens4o entre sub"etividade conte'tual e sub"etividade abstrata% a prioridade 7 dada & sub"etividade abstrata) (Hantos% 1999% p,167), -3 (undo %=.li"o e %ri'ado, tornando:o (udan8a . O "on*e"i(ento "ient&9i"o retrata u(a %ro'i oriedade e(

%re"edente , e( que %e e toda a re'olu8!e "ient&9i"a e te"nol</i"a de e 9inal de

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. A "o(%le#idade ori/in7ria do (undo "a%itali ta trou#e, "o(o

"on eqMHn"ia, %ro.le(a %ara a identidade. A .u "a %or u(a *e/e(onia %ro%o ta e "ontrolada %elo E tado, e ti(ula u(a identidade reduzida %orquanto /en>ri"a e a. trata. T de Santo a a9ir(a86o: concluo assim +ue% sob a i!ualdade do capitalismo% a modernidade dei'ou +ue as mCltiplas identidades e os respectivos conte'tos intersub"etivos +ue a $abitavam fossem redu8idos & lealdade terminal ao Estado% uma lealdade omnvora das possveis lealdades alternativas) (Hantos% 1999% p, 1=E), E a a(arra a inalada %or Santo "on9i/ura( a u.Feti'idade do *o(e( (oderno. Santo %ro%!e u(a an7li e "r&ti"a e( que e teFa( rela"ionado trH (ar"o da *i t<ria da (odernidade, a a.er: u.Feti'idade, "idadania e e(an"i%a86o. Lara i o, %er"orre u( traFeto e( que, de u( lado, e t7 a re/ula86o e, de outro, a e(an"i%a86o e anali a "o(o e e li(ite rela"iona(: e "o( a u.Feti'idade. O %roFeto de (odernidade, %ara Santo , > "ara"terizado %or u( equil&.rio entre re/ula86o e e(an"i%a86o, endo o %ri(eiro u tentado %elo %rin"&%io de E tado BGo..e E, de (er"ado BLo"SeE e "o(unidade BRou eauE, enquanto o %ilar do e/undo : e(an"i%a86o : e d7 %ela arti"ula86o entre trH di(en !e de ra"ionaliza86o e e"ulariza86o da 'ida "oleti'a: a ra"ionalidade "o/niti'o:e#%eri(ental da "iHn"ia e t>"ni"a (oderna , a ra"ionalidade e t>ti"o:e#%re i'a e a ra"ionalidade (oral:%r7ti"a do direito (oderno. Na 'erdade, o autor entende que o equil&.rio %retendido nun"a 9oi al"an8ado, o "ilando ora a 9a'or de u( Bre/ula86oE, ora a 9a'or de outro Be(an"i%a86oE. Lara de(on trar (el*or e ta o "ila8!e , Santo %ro%!e u(a rela86o entre u.Feti'idade e "idadania, entendendo que e ta =lti(a > (ai re trita e, e#e(%li9i"a e a di tin86o %or (eio da teoria li.eral, na qual a o"iedade : enquanto o"iedade "i'il : n6o e#er"e a "idadania %ela i(%o i.ilidade de %arti"i%a86o %ol&ti"a. Introduz, a i(, u(a no'a que t6o: a rela86o entre de(o"ra"ia e %arti"i%a86o. A o"iedade li.eral > "ara"terizada %or u(a ten 6o entre a

u.Fe"ti'idade do a/ente na o"iedade "i'il e a u.Fe"ti'idade (onu(ental do E tado. O (e"ani (o re/ulador de a ten 6o > o %rin"&%io de "idadania que, %or u( lado, li(ita o %odere do E tado e, %or outro, uni'er aliza e i/ualiza a %arti"ularidade do (odo a 9a"ilitar o "ontrole o"ial de ua uFeito , de e, ati'idade

"on equente(ente, a re/ula86o o"ial. BSanto , 0CCC, %.-I3E. -0

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335.

O re ultado de a ten !e %are"e e tar e(%re a 9a'or do E tado e+ou o"iedade, reduzindo a %o i.ilidade de e#%re 6o da u.Feti'idade naquilo que, e( e Hn"ia, > ua "ara"ter& ti"a: a in/ularidade. Outra rela86o de ten 6o e, ainda (ai "o(%le#a, > a rela86o entre "idadania e u.Feti'idade. Loder: e:ia ar/u(entar que a u.Feti'idade e a(%lia e e enrique"e quando a ela e l*e a"re "enta o %rin"&%io de "idadania, onde direito e de'ere 6o ele(ento "on tituti'o . Ma , a "r&ti"a de Santo e > a de que e a (e (a u.Feti'idade 9i"a reduzida %orque o de'ere e direito

a%re enta( de 9or(a a. trata e uni'er al, tornando i(%o &'el arti"ular i/ualdade B"idadaniaE e di9eren8a B u.Feti'idadeE.A i!ualdade da cidadania colide% assim% com a diferen/a da sub"ectividade), (Hantos% 1999% p,E=5), E e dile(a e t7 %re ente e( todo o %er"ur o da (odernidade. A u%era86o de a ten 6o < o"orrer7, e a rela86o entre "idadania e u.Feti'idade 9or u tentada %ela e(an"i%a86o BSanto E, re%re entando u(a "onqui ta do indi'&duo e de ua u.Feti'idade. A a %ira86o de autono(ia,"riati'idade e re9le#i'idade > tran (utada e( %ri'ati (o, de o"ializa86o e nar"i i (o, o quai , a"o%lado ; 'erti/e( %roduti'i ta, er'e( %ara inte/rar, "o(o nun"a, o indi'&duo na "o(%ul 6o "on u(i ta. ...B9azendo "o( que aE B...E %er onaliza86o do o.Feto tran 9or(e e te e( "ara"ter& ti"a de %er onalidade de que( o u a e, ne a (edida, o o.Feto tran ita( da e 9era do ter a e 9era do er. BSanto , 0CCC, %.-55:-54E Ne e %ro"e o, o "otidiano, (eio no qual a inter u.Feti'idade e

de en'ol'e e te( e#%re 6o, "on9i/ura: e nu(a no'a rela86o entre u.Feti'idade e "idadania, in tituindo u(a luta %or u( (undo e 'ida (el*or, onde o e#"e o de re/ula86o e a o%re !e 'i'en"iada 6o o (oti'o da a8!e e rea8!e do *o(e(. A "onqui ta %or no'o e %a8o de e#%re 6o e re"on*e"i(ento o"ial, e( que a rela86o entre "idadania e u.Feti'idade e teFa a ente na id>ia de e(an"i%a86o, de'e to(ar "o(o 9unda(ento o %rin"&%io de "o(unidade de Rou eau que, e/undo Santo , arti"ula'a a id>ia de o.ri/a86o %ol&ti"a *orizontal entre "idad6o e a id>ia de %arti"i%a86o e olidariedade "on"reta, e(er/indo da& u(a no'a "ultura %ol&ti"a e, >,,,?

--

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. em Cltima instncia% uma nova +ualidade de vida pessoal e coletiva assentes na autonomia e no auto<!overno,,), (Hantos% 1999% p,E06), Lara a(%liar o de.ate, 9ar: e:7 u(a in"ur 6o no te#to de Aidden B0CC0E e Morin B0CR1E. Lara Aidden B0CC0E, a "o(unidade o9reu u(a de trui86o, no que e re9ere ; (ar"a dei#ada %elo *o(e( na "on titui86o da 'ida o"ial. E(.ora o ?lu/are @, enquanto e %a8o a%are8a( "ada 'ez (ai inte/rado , re'ela(: e territorial(ente 9ra/(entado , /en>ri"o e i/uai . G7 "o(o que u( ?e tran*a(ento@, onde o *o(e( n6o e re"on*e"e "o(o "on tituinte de e %ro"e o. Na (odernidade, outra tran 9or(a8!e 6o o. er'ada no O(.ito da rela8!e inter%e oai : as rotinas +ue s4o estruturadas por sistemas abstratos t2m um car ter va8io% amorali8ado I isto vale tamb7m para a id7ia de +ue o impessoal submer!e cada ve8 mais o pessoal), BAidden , 0CC0 %. 0--E. A %reo"u%a86o de Aidden > a de (o trar n6o u(a ru%tura entre o %e oal e o o"ial in titu"ionalizado, (a e#%li"itar no'a .a e o.re a quai e de en'ol'e e a rela86o, onde itua8!e t6o di9erente e lo"alizada e t6o direta(ente interli/ada . Ne e entido, %oder: e:ia dizer que a inti(idade e a i(%e oalidade adquire( u( lu/ar de e#%re 6o "o(u(, e e %a8o =ni"o, indi9eren"iando: e enquanto e %e"i9i"idade . Sur/e da& u( que tiona(ento: a .u "a da auto:identi9i"a86o (oderna J Tal'ez, e e dile(a %o a e#%o i86o de Aidden er (el*or "o(%reendido %or (eio da o.re a 9eno(enolo/ia da (odernidade, que "ara"teriza e( de 'i'Hn"ia dialeti"a(ente rela"ionada : inter e"86o de e tran*a(ento e eria u(a 9or(a de nar"i i (o ou u(a (aneira do *o(e( re i tir ; %re !e da in titui8!e

... quatro e trutura de lo"a(ento e

reen"ai#e:

9a(iliaridade. Inti(idade e i(%e oalidade: inter e"86o de "on9ian8a %e oal e la8o i(%e oai . Ler&"ia e rea%ro%ria86o: a inter e"86o de into(a a. trato e "o/no "i.ilidade "otidiana. Lri'ati (o e en/aFa(ento: a inter e"86o entre a"eita86o %ra/(7ti"a e ati'i (o. BAidden , 0CC0, %. 0I3E. E e > o (o'i(ento que "ara"teriza a 'ida "otidiana., onde a o "ila8!e e o dire"iona(ento e redire"iona(ento re %onde( %ela a%reen 6o do 9enU(eno -1

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. % i"o o"iai , ao (e (o te(%o e( que a a(.i/Midade e (o tra "o(o ele(ento "on tante. ^..._ Y o (undo que e tran 9or(a /radati'a(ente da 9a(iliaridade do lar e da 'izin*an8a lo"al %ara u( te(%o Y e %a8o inde9inido Y n6o > de (odo al/u( u( (undo %ura(ente i(%e oal... [i'e(o nu( (undo %o'oado, n6o (era(ente u( (undo de ro to anUni(o , 'azio , e a inter%ola86o de i te(a a. trato e( no a ati'idade > intr&n e"o ; ua realiza86o. BAidden , 0CC0 %.0IIE Bu "ando di9eren"iar ua %o i86o da de outro e tudio o , Aidden

deno(ina de (odernidade radi"alizada BMRE ua "on"e%86o, e( o%o i86o ; %< : (odernidade BLME e, intetiza ua id>ia a9ir(ando ua "on'i"86o no %oder do *o(e( e( e a%ro%riar da 'ida "otidiana, a%e ar da %erda que o9re. A"redita, ainda, e( %ro"e o ati'o de auto:identi9i"a86o, onde a a(.i/Midade > u(a "on tante, e#%re a na rela8!e de inte/ra86o e di %er 6o, en/aFa(ento e %ra/(ati (o, e tran*a(ento e 9a(iliaridade. Su/ere ta(.>( que a olid6o e di tan"ia(ento do *o(e(, "o(o a%ontado %or outro e tudio o > re ultado de u(a %er"e%86o 9atali ta e de e %eran8o a do (undo (oderno, onde n6o e %er"e.e que a tran 9or(a8!e o"orrida o9ere"e( no'a o%ortunidade "o(.inada , > "laro, "o( li(ite e i(%o i8!e . $o %onto de 'i ta % i"ol</i"o, > (el*or "o(%artil*ar da 'i 6o de Aidden , %oi 'i lu(.ra %o i.ilidade no *orizonte do (undo *u(ano. Ne te (o(ento, 'ale le(.rar a %er"e%86o de Morin B0CR1 %.03DE a"er"a do *o(e(: O *o(e( *i t<ri"o ?>@ u( er de u(a a9eti'idade inten a e in t7'el, que orri, "*ora, u( er an io o e an/u tiado, u( er /ozador, >.rio, e#t7ti"o, 'iolento, 9urio o, a(ante, u( er in'adido %elo i(a/in7rio, u( er que "on*e"e a (orte, (a que n6o %ode a"reditar nela, u( er que e/re/a o (ito e a (a/ia, u( er %o u&do %elo e %&rito e %elo deu e , u( er que e ali(enta de ilu !e e de qui(era , u( er u.Fe"ti'o "uFa rela8!e "o( o (undo o.Fe"ti'o 6o e(%re in"erta , u( er uFeito ao Hrro e ;

-I

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. 'a/a.unda/e( , u( er =.ri"o que %roduz de orde(. BMorin, 0CR1, %.03DE. E e *o(e( (ulti9a"etado e a(.&/uo, "uFa 9le#i.ilidade > re %on 7'el %ela "a%a"idade de reor/aniza86o da 'ida "otidiana, > dono de u(a %la ti"idade que u/ere e(%re no'a e#%e"tati'a , no'o do(&nio , no'o ?'ir:a: er@. O "eti"i (o de Santo B0CCCE, de'e er 'i to "o(o u(a %reo"u%a86o do *o(e( (oderno e n6o "o(o "on tata86o de i(%o i86o e a(arra a%ena . $e "on iderar a que t!e que a%re enta do (undo /lo.alizado eria a u(ir u(a i/norOn"ia inten"ional, u(a re"u a %r>'ia e( %er"e.er a realidade "o(o "o(%le#a e "ontradit<ria. Wuando a9ir(a a %re'alHn"ia da u.Feti'idade indi'idual e a. trata, o 9az 9unda(entado na itua8!e da realidade o"ial que "on9i/ura( o *o(e( na %< : (odernidade. Ma , 9az ta(.>( u(a %ro%o i86o, denun"iando o dile(a que de'e er o.Feto de %reo"u%a86o de todo . A u%era86o de e dile(a, e#i/e: ^..._ u(a no'a teoria da de(o"ra"ia que %er(ita re"on truir o

"on"eito de "idadania, u(a no'a teoria da u.Fe"ti'idade que %er(ita re"on truir o "on"eito de uFeito e u(a no'a teoria da e(an"i%a86o que n6o eFa (ai que o e9eito te<ri"o da dua %ri(eira teoria na tran 9or(a86o da %r7ti"a o"ial le'ada a "a.o %elo "a(%o o"ial da e(an"i%a86o. BSanto , 0CCC, %. -R3E. A i(, ao e tratar da u.Feti'idade, de'e: e ter e( "onta que a e#%re 6o do *o(e( na 'ida e( o"iedade requer u(a an7li e e u( %roFeto %ol&ti"o, de 9or(a que a %e oa al"an"e %roFe86o, /arantindo eu e %a8o e re"on*e"i(ento o"ial, entendendo e a %roFe86o "o(o direito e %ri'il>/io de todo o "o(%reender a u.Feti'idade a n6o ere *u(ano . N6o > %o &'el i te(a %ol&ti"o er %ela arti"ula86o entre

B%arti"i%a86o e re%re enta86oE, autono(ia B"on*e"i(ento e re9le#6o "r&ti"aE e "idadania Bi/ualdade de direito e olidariedadeE. Nota! ` : $i "ente do Ia ano do "ur o de L i"olo/ia da Uni'er idade E tadual de Londrina:Lr. End. Rua Lae Le(e, 4I, a%to. 030, Londrina : LR : E(ail: "arollaurentibonda."o(..r. -5

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. `` : $o"ente do $e%arta(ento de L i"olo/ia So"ial e In titu"ional da Uni'er idade E tadual de Londrina: Lr. End. Rua Ao'ernador [aladare , 533 : CEL D4340:033 : Londrina : LR. E(ail: (n9.arro buol."o(..r 2EFE23NCIAS I LIO425FICAS:

Ber/er, L. L. B0CR0E. El dosel sa!radoJ para una sociolo!ia de la reli!ion. Bueno Aire : A(orrortu. Bo"S, A. M. B. B0CCRE. For(a86o do % i"<lo/o: u( de.ate a %artir do i/ni9i"ado do 9enU(eno % i"ol</i"o. Psicolo!ia < Ci2ncia e Profiss4o, 0RB(E: 1R:I-. Brand6o, R. C. B0CC3E, Adentidade e etniaJ constru/4o da pessoa e resist2ncia cultural, S6o Laulo: Bra ilien e. Cia(%a, A.C. B0CDIE. Identidade. In: P. Codo c S. T. M Lane BOr/ .E. Psicolo!ia socialJ o $omem em movimento B%%. 5D:R5E, S6o Laulo: Bra ilien e. ddddddddd. B0CDRE, A est#ria do Heverino e a $ist#ria da Heverina, S6o Laulo: Bra ilien e. ddddddddd. B0CC1E. A +uest4o ori!inal da psicolo!ia social . $i erta86o de (e trado, Lonti9&"ia Uni'er idade Cat<li"a de S6o Laulo, S6o Laulo.B"a%. 0, %. 0:05E. Aadotti, M. B0CD1E. Concep/4o dial7tica da educa/4o, S6o Laulo: Autore A o"iado . Aidden , A B0CC0E. As conse+K2ncias da modernidade. S6o Laulo: Editora da UNESL. Ka"que , M. A. C. B0CCDE. Identidade. In: M. N. Stree et al. Psicolo!ia social contempornea B%%. 05C:04RE, Letr<%oli : [oze .. Lane, S. T. M. B0CD1E. : +ue 7 psicolo!ia social BI edE, S6o Laulo: Bra ilien e. Mar#, Z. c En/el , F. B0CRCE A ideolo!ia alem4 B- edE, S6o Laulo: CiHn"ia Gu(ana . Mar#, Z. B0CRDaE. @anuscritos EconLmicos e Milos#ficosJ Nerceiro @anuscrito B%%. 1: IDE, S6o Laulo: A.ril Cultural. - ed. dddddddddd. B0CRD.E. Para a Crtica da Economia Poltica B%%. 031:01-E, S6o Laulo: A.ril Cultural. - ed. dddddddddd. B0CD1E. Lri(eiro Manu "rito: Tra.al*o Alienado. In: E. Fro((. Concep/4o mar'ista do $omem B%%. DC:03-E, Rio de Kaneiro: fa*ar. D ed. dddddddddd. B0C4DE : Capital B'ol. 0E, Rio de Kaneiro: Ci'iliza86o Bra ileira. Morin, E. B0CR1E. : paradi!ma perdidoJ a nature8a $umana BI ed.E, Lortu/al: No'a A(>ri"a. -4

BARROS, Mari Nilza Ferrari de; LAURENTI, Carolina. Identidade: que t!e "on"eituai e "onte#tuai . $i %on&'el e(: )*tt%:++,,,-.uel..r+"".+% i"olo/ia+re'i ta+te#to'-n01.*t(2. A"e o e(: 34 dez. -335. Santo , B.S. B0CCCE. Pela m4o de AliceJ o social e o poltico na p#s<modernidade B5 ed.E, S6o Laulo: Cortez. Sennett, R. B0CDDE. : declnio do $omem pCblicoJ as tiranias da intimidade, S6o Laulo: Co(%an*ia da Letra . ddddddddddddddd g $ireito re er'ado ; PHA <OEPAHNA QE PHAC:R:DAA H:CAAR E AFHNANSCA:FAR, >SORJ $ttpJ..TTTE,uel,br.ccb.psicolo!ia.revista.te'tovEn16,$tm?

-R

Você também pode gostar