Você está na página 1de 343

1

www.supervirtual.com.br
2

O Solrcvivcnic
Jorgc Allcrio Canalc
Tiulo original. TIc Survivor"

Traduao dc Josc Folcrio Fonciro AlraIao

Ediao Sucrviriual

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil

Fonic Digiial.
Docuncnios da Ediiora

CoyrigIi
2006 Jorgc Allcrio Canalc
3

:
ndice
Prcfacio (1968-1969}. 4
O Jovcn Jorgc Allcrio Canalc
Jcan Llolci Valls
O Mcu Manifcsio. 6
Honcnagcns cscciais - Agradccincnios. 10
Solrc o livro. 12
Dcdicaao Esccial. 13
Caios, Ponlos c FilIoic dc Lcao. 16
Enirc Hisiorias dc Cucrra c Hisiorias dc Anor. 29
Hann a Enfcrncira. 34
A Cucrra dos 6 Dias - 1967. 73
Icncn c o Crandc KIai, o Cao. 113
Lalios Lcorinos c Maus Policiais. 134
CIrisiianc. 149
SanducIc dc Moriadcla c Mcio Coo dc gua dc
Torncira or Acnas US$100. 161
Insiiiuics Fcligiosas. 167
O MG, Mcu Auionovcl, a Crandc Pcrdida. 212
Quario Dia - Anor a Princira Visia. 219
TcIccoslovaquia. 255
Croacia, Dosnia... Nao nc Lcnlro Dcn. 263
As Diiaduras. 272
O Enconiro con a Dra. Fiia Morcno nao
Concrciizado. 305
O Mcicano Fodolfo Zaaia. 311
4
Livros dc Jorgc Allcrio Canalc. 338
Noia do Ediior. 342
5


PREFCIO
(1968-1969)

O JOVEM JORGE ALBERTO
CANALE

Nao acnas un jovcn cono ouiros, diganos quc
jovcn-adulio, difcrcnic dos dcnais da sua idadc.
Sua cssoa scnrc nos cIanou a aicnao.
cssoa grandiosa, scnsvcl ao circno c dc
coragcn indniia. Esia scnrc olindo sua
inicligcncia c inaginaao invcniiva ara cnfrcniar
as circunsiancias da vida, novos conlaics.
Scnrc dc ossc dc grandc naicrial cn
oicncial, clc salc quc c difcil ganIar laialIas
clo nundo quc vivcnos, nas nao c dc dcsisiir
ou sc rcndcr frcnic as naiorcs dificuldadcs.
O Sobrev1ven1e, cnso quc c nais una
naravilIosa liicraiura sua, olra nagnfica. Culio,
salio, gosia do quc c lon c do nclIor, nas
ianlcn salc acciiar o ior. Fala ouco, ouvc
nuiio, cncrga longc c salc o quc faz.
6
Enlora nuiio jovcn c lcn rclacionado
nundialncnic con grandcs crsonalidadcs.
Jorgc Canalc, dc caraicr firnc, c ciico, orcn
sinlcs c aic Iunildc dcnais. O Sobrev1ven1e,
ialvcz clc nanifcsic ncsic livro sua roria vida,
ou dc iudo aquilo quc clc foi cscciador no
nundo, ccricncias das suas rofisscs c das
suas nisscs.
Arccia o gunou quc crfuna as florcs silvcsircs
dos canos, rcsciia a naiurcza cn si. Ouvc os
culios c os nais vclIos, c iolcranic con a
ignorancia c a lruialidadc Iunana. Isio s vczcs
c nais quc surrccndcnic cn dcnasia.
Acciia qualqucr clina, cnfrcnia qualqucr
icncsiadc, naiural c Iunana. Nos nais gravcs
dos scus noncnios, csic sc iorna agradavcl c
afavcl. inciuoso, quasc nao dcsfruiou da sua
juvcniudc. Considcrado or clcvadas auioridadcs
da Euroa c dos Esiados Unidos, con un grandc
gcnio.
Jorgc Canalc, nais una vcz con un dos scus
ianios livros c acrcdiio quc cono os anicriorcs
ianlcn csic, O Sobrev1ven1e, scja do scu
agrado. Anc-o ou odcic-o.

Jcan Llolci Valls
Profcssor Univcrsiiario c anigo.
7

O MEU MANIFESTO
(2002)
O ncu nanifcsio, cono lciior, cono olscrvador c
cono c-dircior daquclc quc fora o jovcn Jorgc
Canalc, Iojc nais quc un adulio, alias, clc
incrso na icnra idadc ja cra adulio c cIcio dc
salcdoria. Elc, scnrc nosirou sua
grandiosidadc Iunana c rofissional, cono
ncdico, arqucologo, conlaicnic nundial, cnirc
ouiros c nais quc ouiros.
Dc ciraordinaria discilina. TralalIanos junios.
O vi or infiniias vczcs confcccionar aricfaios,
naquinas, insiruncnios c arnas; invcniar iudo
quc inaginanos c ncn inaginanos; cscrcvcr con
afinco. Scnrc nos cIanou a aicnao. Scus
livros sao dcsiaquc c cn oucos dias sc csgoian.
O Sobrev1ven1e, cu iinIa un ccnlar quc sc
ciraviou c nc foi inossvcl conscguir ouiro.
Fcsido cn Nova Yorl c un dia lcndo un jornal
nc dcarci con un anuncio, algucn luscava
livros da auioria dc Jorgc Canalc, cnirc clcs O
Sobrev1ven1e c o m1ssr1o do D1obo.
En ouco icno vi nais rocura dcsics cn
ouiros jornais c na inicrnci, dcsia vcz con
crsisicncia dc una Dra. da usiria c cssoas da
AlcnanIa c Dclgica. Elcs nao so agarian lcn
8
clos ccnlarcs cono ianlcn graiificarian
solrc qualqucr infornaao do aradciro do auior.
No uliino icrrcnoio dc Sao Francisco,
rcocuado con un anigo rcsidcnic na zona
nais aiingida, fui sua rocura c cIcgando ao
local do sinisiro, so acIci os lonlciros c os
csconlros do cdifcio ondc csic norava. Na lisia
dos lonlciros consiava ncu anigo cono vivo,
ois csic no noncnio do icrrcnoio csiava
cscando.
VasculIando os csconlros do cdifcio ou do quc
csic ouirora fora, nc dcaro con algo dc naior
surrcsa, ali jogado csiava iodo cIanuscado c
ncio anarclado, un livro dc Jorgc Canalc, alias,
un dos ianios nas, csic cra o nais rocurado
nos uliinos anos cra O Sobrev1ven1e. A vida
nao c irnica? Mcu anigo salvo cla cscaria. O
Sobrev1ven1e solrcvivcu ao icrrcnoio. Eu fiquci
cuforico, nais una vcz dcois dc ianios anos,
nais quc surrcso con a cssoa quc c Jorgc
Canalc.
O Sobrev1ven1e, ialvcz un dos unicos livros dc
naior rccrcussao nundial nos anos 70. Sua
caa ainda naniinIa sua cor, acsar dc csiar
cIanuscada; folIci-o rcarando quc faliavan
folIas, ialvcz unas 45 dclas, ouiras csiao
danificadas cono quc arcccndo as cicairizcs do
Canalc. Pcnso quc o livro solrcvivcu ianio quanio
9
solrcvivcu Jorgc Canalc duranic csics anos
iodos. O Sobrev1ven1e, roriancnic a vida
ardua do Canalc, o auicniico Jorgc Canalc, digno
Ioncn dc luia.
Assin quc rciornci ninIa rcsidcncia, consiaici
quc as cssoas quc csiavan rocura do iao
rcquisiiado livro, nanifcsiavan o dcscjo quc csic
scja rccdiiado, ialvcz csia cdiao scja a 3 ou 4,
Ia nuiios lciiorcs c adniradorcs; calcula-sc quc
nais dc 12.000 no nundo iodo rocura do
livro.
Un ccrio rcoricr, dc rcnonado jornal dc Nova
Yorl, salcndo do assunio icniou adquirir o livro,
ncsno csic csiando danificado c nc ofcrcccndo
una quaniia clcvada, nas nao acciici. O
Sobrev1ven1e, clc solrcvivcu, cu o acIci, o livro,
no ncio do icrrcnoio. Nao vcndo, nao dou c nao
cnrcsio. A dcicrninaao dc una cssoa
ancricana quc norou no Drasil. O livro ficara
Ioscdado na ninIa rcsidcncia clo icno
ncccssario ara iraduzir o livro.
A qucsiao c quc csic livro scja rccdiiado, cono
ncu rcscnic ara Jorgc Canalc, quc ara nos
anigos do nundo iodo, acrcdiianos scja una
das naiorcs alcgrias c grandc graiificaao.

Dr. Folcri Cross.
USA
10


HOMENAGENS ESPECIAIS:

Dr. Folcri Croos, Mcdico (USA};
Profcssor Dr. Jcan Llolci Valls (Frana} n
ncnoun;
Dr. Manucl Joaquin F. do Vallc Ncio,
Mcdico (Drasil};
Marcia Karolczyl, Enfcrncira (Drasil};
Marco Cczar Dassi, Enrcsario (Drasil};
Milion Oricga Calvo, Adninisirador dc
Enrcsas (Drasil};
Sylvia SaraI Jorgc da Silva, Profcssora dc
Inglcs (Drasil}.

AGRADECIMENTOS:

Ao Dr. Folcri Cross, ncu sinccro rcsciio c
adniraao. Enlora con idadc avanada, scnrc
sc nanicvc lucido c foric c icvc una grandc
viioria cn icr localizado una das ninIas olras,
na qual dcdiquci nuiio icno da ninIa vida.
Scn sua cssoa csic livro, O SoIcuucntc, nao
scria rccdiiado, saiisfazcndo a soliciiudc dc
nilIarcs dc lciiorcs c anigos nclc inicrcssados.
11
Ha scnrc rocura dos ncus livros aniigos c
rcclalora-los nao c nuiio facil, nas faz-sc o
ossvcl ara aicndcr aquclcs quc soliciian,
scjan clcs insiiiuics culiurais, ccniros
acadcnicos, anigos ou adniradorcs.
Ao Dr. Folcri Cross, ncu grandc anigo c ncu
c-dircior, o ncu grandc olrigado.

Jorgc A. Canalc
O auior.
12




Fiz csic livro quando iinIa ialvcz 26 ou 27 anos
dc idadc, nao nc lcnlro caiancnic. Naqucla
coca cu cra novo nas con longa ccricncia dc
iralalIo rofissional c c claro, da vida quc o
nundo nos ofcrccc.
A rincira cdiao, con iiragcn dc 4.300
ccnlarcs, sc csgoiou cn irinia c oiio dias.
Posicriorncnic foran inrcssas nais 6.500
coias, quc ianlcn sc csgoiaran cn ouco
icno. Houvc novas roosias ara rccdiao do
livro, nas or varias razcs dcsisii das ncsnas.
O livro cn si, scu conicudo, diganos quc rclaia
faios rcais, cnlora alguns ascs, cidadcs,
insiiiuics c noncs dc cssoas foran irocados
ara rcscrvar sua inicgridadc. Das cssoas quc
conIccia na coca, Iojc rcsian acnas cinco.
O livro acIado clo Dr. Cross, do qual foi coiado
csic, csia nuiio danificado c cIanuscado;
acrcdiio quc faliarao ccrca dc 30 aginas.
Porianio csias foran conlciadas ou
sulsiiiudas or ouiros faios ou Iisiorias.

Jorgc Canalc
O auior.
13




DEDICAO ESPECIAL:



Ao Sobrev1ven1e
ninIa gaia Ana Maria (AninIa}




A. Sou clcvado funcionario ou oficial auioridadc.
Sirvo aos orgaos concicnics quc confian cn
nin. Prcscrvaran ninIas rofisscs,
Ialilidadcs, iarcfas c nisscs cnconcndadas.
Fcsciian ncu crfil c ciica. Esiou nuiio
ircinado c rcarado ara dar a vida sc for
ncccssario, cn dcfcsa ara concluir a nissao quc
fora cnconcndada.
D. Nunca, janais dcsisiir da nissao ou iralalIo
cnconcndado. Nao nc dciarci sulornar,
corroncr c nao nc vcndcrci or livrc voniadc,
rcssao, ioriura ou IunilIaao. Sc csiivcr no
conando, nunca cnircgarci ou irairci ncus
funcionarios cnquanio Iouvcr ncios c foras ara
14
rcsisiir fsica c ncnialncnic. Farci dc iudo ara
cscaar, rcsisiir c luiar, ara ajudar os ouiros a
cscaarcn c salvar suas vidas.
C. Sc cu for fciio risionciro, caiurado ou
scqucsirado, scrci ficl ao ncu orgao, as c aos
ncus colcgas c conanIciros dc risao.
D. Nao ionarci aric no quc ossa rcjudicar
ncu scrvio, nissao, canaradas c dcariancnio.
Sc cu for o nais vcicrano ou o nais vclIo,
assunirci o nando dc conando, sc nao for
cssoa dc Ialilidadc c rcsonsalilidadc ara as
circunsiancias c cargo, rcnunciarci ao ncsno
ara dar lugar a ouira cssoa concicnic.
E. Prcscrvarci a ninIa cducaao, ciica, lons
rincios c discilina, rccclida no ncu lar,
cscola, faculdadc c acadcnia. Nao icncrci
ningucn, nas sin rcsciiarci iudo c iodos.
Fcsciiarci rcligics, crcdos c sciias. Eviiarci
sulnissao, IunilIacs c aiacarci confornc as
circunsiancias, con as nais rofundas das
ninIas Ialilidadcs iccnicas c iaiicas dc
salcdoria.
F. Fciio risionciro c inicrrogado, forncccrci
acnas nonc, osio, nuncro dc docuncnio, daia
dc nascincnio c grau. Nunca farci dcclaracs
or cscriio, gravadas ou orais quc iraian a
lcaldadc c Ionra das ninIas iarcfas ou nisscs,
iodas clas or razcs Iunaniiarias c dc cicncia.
15
C. No ossvcl scrci oniual c fornal nos ncus
scrvios c con as ninIas olrigacs, rcsciiarci
ncus sucriorcs, colcgas c canaradas dc
iralalIo. Mc afasiarci dc naus funcionarios,
gcnic inconvcnicnic c viciados cn drogas, alcool c
nau conoriancnio, quc csicjan fora dos lons
rincios.
H. Solrcvivcrci a qualqucr cusio c sacrifcio c
cunrirci con o quc nc foi cnconcndado, iarcfa
ou nissao dcsignada. Olcdcccrci ncu sucrior
ou sucriorcs, ncsno quc csics csicjan crrados.
16


GATOS, POMBOS E FILHOTE DE
LEO.

Sao duas Ioras da nanIa, scniado na
lcirada da ninIa cana conco a cnsar cn iudo
c nao consigo cnicndcr. Mc lcvanio, ando, aro c
cnso, sinio quc ninIas cnocs acclcran as
laiidas do ncu coraao. TcnIo scdc, iono un
coo d'agua, nas os cnsancnios coniinuan.
Scra quc Ia no nundo ouiros solrcvivcnics alcn
dc nin? Eu nao scria o unico?
TcnIo insnia!
A siquiairia c a ncurologia, no scu csiagio
aiual, nao sao concicnics o lasianic ara
diagnosiicar con rccisao o grau dc dcficicncia
do ncialolisno do ncu coro c os rofissionais
consuliados fican dcsnoricados c confusos.
Indican ouiro rofissional, con nvcl nais
clcvado ara csiudar o ncu caso c csic or sua
vcz ianlcn nao conscguc cIcgar a un
diagnosiico.
Enfin, aic Iojc ncnIuna dcsias duas arcas
ncdicas conscguiu ajudar-nc a dornir ncn quc
scja una Iora a nais or noiic ou ncsno
duranic o dia.
17
Vou nc dciiar s 22.00 I, lcio aic as 23.00 I,
dcois durno rofundancnic aic s 24.00 I ou
cn raros casos, cono ja ciiado, aic as 2.00 I.
Acordo c nao nais rcgo os olIos. Ao acordar,
volio a lcr ou a ouvir un cqucno radio dc ilIa
con ncus foncs dc ouvido, ara nao inconodar a
nulIcr quc dornc iranquilancnic ao ncu lado
(fico cnsando sc Ia solrcvivcnics jovcns
ananics da nusica dc Sirauss ou dc ouira
nusica classica}.
Mas, a nulIcr crcclc ncus novincnios c
sc irriia, noiivo clo qual icnos iido ianias
lrigas c airiios. Alias, fui casado quairo vczcs c
cn iodos os casancnios foi o ncsno rollcna!
s 3.00 I da nanIa ja csiou na ninIa
cqucna cnrcsa.
Alro a jancla c Ana Maria ula no ncu colo.
a ninIa gaia AninIa", cono os anigos nais
cIcgados cosiunan cIana-la. Ira conlciar 14
anos c icn a aarcncia dc un iigrc con una
faia dc clos lrancos na larriga.
Ja ullicaran cn jornais, rcvisias c
criodicos foios da AninIa" cn nuiios ascs.
Ela cnicndc cIanados c algunas convcrsas cn
cinco idionas. Podcria cIana-la dc inicligcnic
nao fossc cla un aninal. Quando sai conigo na
rua anda cono sc fossc un cao, do ncu lado.
nuiio discilinada. A rincira coisa quc fao ao
cIcgar cnrcsa, c a lincza do scu iacic c
asscio da AninIa" c sua alincniaao. MicIcl, o
18
dono do lar vizinIo ao ncu rcdio, vc a luz accsa
cla ninIa jancla c cnvia o cafc da nanIa, o
qual, c claro, conariilIo con a ninIa gaia.
Dcic-nc coniar o quc aconicccu con csia
gaia c cono solrcvivcu a un nassacrc dc
aninais.
Nun colcgio fanoso dc Sao Paulo, dc
rcnonado concciio, o scu dircior crniiia iodo
iio dc airocidadcs ara con os onlos c gaios.
Ccrio dia rcccli una dcnuncia annina a
rcsciio dcsscs naus iraios con aninais c
incdiaiancnic conuniquci o faio a un jornalisia,
olcia c aic aos lonlciros. Fonos ao local, ou
scja, ao colcgio. La cIcgando, surrccndcnos o
dircior cn scu galincic c incdiaiancnic
solianos iodos os aninais quc csiavan con suas
aias anarradas con fios c cnirc clcs, onlos c
a gaia quc sc iornou ninIa csiinada AninIa".
Fcuninos os alunos no aiio do colcgio,
clicanos quc aquclas airocidadcs conciidas
aos aninais cran assvcis dc scvcra uniao
judicial c quc odcria lcvar dcicnao.
Eu ja csiava cuidando dc duas gaias quc
rccolIi da rua, una dclas a Minu, csiava con
irczc ncscs dc idadc c acalara dc dar luz dois
gaiinIos, nas acnas un dclcs solrcvivcu.
Quando irouc a AninIa ara o ncu convvio, cla
cra a unica solrcvivcnic duna ninIada dc cinco
gaiinIos, cnirc clcs scus ais c irnaos. Todos
irucidados clos rofcssorcs, alunos c oriciros
19
quc iralalIavan no colcgio, scndo quc os filIoics
iinIan acnas quarcnia dias dc vida.
AninIa csiava suja c cnsangucniada, arccia
aic quc Iavia sado dc un lonlardcio. Dci-lIc
lanIo, fiz asscsia, nas ao canina-la consiaici
quc cla sofrcra varias fraiuras, alcn dc ouiros
fcrincnios c csiava dcsnuirida. Na oiniao dc un
anigo vcicrinario, cra nclIor sacrifica-la, nas
algo no fundo nc dizia quc cla ainda iinIa
nuiias vidas c iria solrcvivcr (sc gaio icn 7
vidas, acIo quc AninIa crdcu 6}.
Conscicnicncnic cu nao odcria sacrifica-la c
cniao rcsolvi cssoalncnic fazcr a cirurgia dc quc
cla rccisava, c dissc a cla.
OlIa gaiinIa, nao roncio nada, nas vou
icniar fazcr o naino or vocc. Enlora cu nao
sou nais aquclc cirurgiao, nas vou fazcr o
ossvcl.
Prcarci o naicrial cirurgico c s 16.00 I
duna iardc qucnic dc dczcnlro dc 1988 conccci
a ocrar a gaia, iarcfa quc foi aic s 24.00 I. Ela
rcagiu lcn cirurgia, cra foric c rcsisiiu. Alguns
dias nais iardc a gaia Minu concou a dar-lIc dc
nanar c cu criicriosancnic lIc ninisirava
alincniaao na Iora ccria con as viianinas
ncccssarias. Ccrca dc iania dias nais iardc, cla
ja csiava ioialncnic rccucrada.
Ccrio dia, cIcguci na ninIa firna, or volia
das 5.00 I c ao alrir a oria, dcarci con una
20
ccna Iorrvcl. Os coros dc dois gaios norios
clo cIao c a AninIa niando ao lado do coro dc
sua nac adoiiva. O quc icria aconiccido?
Olscrvci a jancla c crccli quc cla Iavia sido
forada. Pcnsci conigo ncsno, scra quc algucn
cnirou aqui acnas ara naiar csics olrcs
licIinIos?
Esiava cnicrrando a Minu c scu filIoic
quando rcccli un cIanado iclcfnico. Era una
cnfcrncira quc iralalIava na rcdondcza c
assisiiu a cssc aio dc airocidadc quando saa dc
scu iralalIo. Ela viu un clcncnio nal-
inicncionado jogar cla jancla un ouco dc
alincnio cnvcncnado (cnlora cla nao soulc
rccisar caiancnic quc iio dc alincnio}, nas o
faio c quc os gaios o concran, cccio a AninIa,
csics vindo a falcccr raidancnic.
A cnfcrncira scguiu o clcncnio aic o rcfcrido
colcgio dc ondc cu Iavia rcsgaiado a Ana Maria,
or conscguinic crccli quc cran airiios con o
dircior.
Novancnic conuniquci o faio Polcia, dois
rcoricrcs c a icsicnunIa dos faios. Fonos ao
colcgio rocura do scnIor dircior, quc quando
nos viu nudou aic dc cor c cu lIc dissc.
Sr. Dircior, o crinc nao concnsa.
Elc foi lcvado ao DP c scu colcgio foi naicria
olicial cn iodos os jornais, scus cdrciros
dcniiidos c clc rcnunciou, iananIa a rcssao
sofrida, jusiancnic.
21
Esics casos, quando rcsolvidos con o
rcsaldo da Lci, dcia-nc nuiio saiisfciio,
cnlora nuiios dcsscs aninais sofran ioda forna
dc airocidadcs aic quc algucn, dc loa ndolc,
rcsolvc arrcgaar as nangas c cnfrcniar csscs
Iununos quc sao iorcs quc fcras. A grandc
difcrcna dcsscs con os aninais, c quc os
aninais naian ara sc dcfcndcrcn ou ara
saciar a fonc, ao asso quc os Iunanos scnicn
razcr cn vcr suas viinas, indcfcsas c
agonizando, scn o ncnor rcnorso, ao conirario,
sc dclciian con a noric dcssas indcfcsas
criaiuras.
s vczcs rovocan-lIcs a noric or ingcsiao
dc vcncno, iniroduao dc cdras dc varios
iananIos cn scus organisnos c alrcn suas
vsccras con o aninal ainda vivo, cic. Podcn
cisiir aninais iorcs quc csic?
Mas ncn scnrc algucn quc qucr dcfcndcr
un aninal das naos dcsscs assassinos o
conscguc, quando cniao sao lcn succdidos.
Toncn o ccnlo dc un filIoic dc lcao dc 8
ncscs dc idadc, cnclausurado nun orao dc un
Ioicl dc luo, na raa Fooscvcli, cn Sao Paulo.
Fcccli una dcnuncia annina solrc a siiuaao.
Oliivc o nacancnio do local ondc o lcao sc
cnconirava c lancjci vc-lo ara confirnar a
dcnuncia.
Enccnci una Ioscdagcn no Ioicl con una
nala vazia. CIcguci rcccao c nc Ioscdci.
22
Confornc a infornaao, con nuiio cuidado,
dcsci as cscadas ara cIcgar ao orao, con ncdo
dc scr dcscolcrio c aos ncia Iora localizci o
aninal nun canio do orao, jogado no cIao frio,
anarrado con una corrcnic, sua rcsiraao cra
fraca, csiava dcsnuirido c scn una aric da sua
cauda.
Fcvoliado, sa incdiaiancnic do Ioicl,
agando a conia c alcgando una viagcn dc
urgcncia. Incdiaiancnic ao cIcgar ao ncu utcc
coniaici o IDAMA, a Polcia Florcsial c aic a
Organizaao Proiciora dos Aninais, c aguardci
Ioras, ara scr nais caio, oiio Ioras, nas nao
Iouvc nanifcsiaao dc ncnIuna dcsias
cniidadcs. A ninIa luia ara salvar o filIoic dc
lcao coniinuou or Ioras a fio. Coniaici oiio
organizacs dc Mcio Anlicnic c ianlcn nao
rcccli qualqucr aoio. Os ncus aclos cIcgaran
aic o galincic do Prcsidcnic da Fcullica nas,
cono iodas as ouiras icniaiivas, nao rcccli
ncnIun rciorno. O quc fazcr? A qucn rccorrcr?
ialvcz ao ariido vcrdc? Ncgaiivo, nao rcccli
aoio!
Esiava conlciando 38 Ioras dc luia ara
salvar o olrc aninal quando una fonic dc
dcniro do Ioicl nc infornou quc o filIoic dc lcao
nao rcsisiiu c norrcu. Isio soou ara nin cono
un fracasso na ninIa luia ara salvar un
aninal.
23
Quc nal icria fciio ial aninal ara icr cssc
fin?
Ondc csia a scnsililidadc Iunana?
Scra quc ara csics Ia algo dc naior
inoriancia quc a vida?
Scra quc csic as, iao loniio c rico cn fauna
c flora, nao icn orgao concicnic ara rcsolvcr
un caso cono csic?
Agora, cu cnicndo orquc o govcrno dcia
una loa aric do ovo da rcgiao noric c nordcsic
assando fonc.
O icrnnciro ara sc ncdir o cuidado quc o
govcrno icn ara con scu ovo csia no nodo
cono iraia sua fauna c flora. Assin scndo, sc nao
cuidan dc suas crianas carcnics, jogadas na
rua, quc dira dos cuidados con un filIoic dc
lcao? A inrcnsa nao sc inicrcssa or csic iio dc
assunio? Ou a rioridadc c ara scnsacionalisno,
oliica c novclas? Sc un crininoso, cono ncssc
caso, fica inunc isso c con a jusiia. No
cnianio, cuidar dos nossos aninais, rcscrvando
a flora c fauna, isso c iarcfa ianlcn ara cada
un dos nossos cidadaos.
Tcnos o caso do Jaao c da Norucga. Elcs
nassacran lalcias, golfinIos c filIoics dc focas,
usando nciodos crucis c arcaicos alcgando
qucsics dc csiudos cicnificos. Ora lolas, csscs
ascs sao do rinciro nundo c orianio nao
rccisan dcsics nciodos ara sc alincniarcn.
Isio c acnas una dcscula ara quc assassinos
24
rcdadorcs coniinucn a solia, livrcncnic con
suas aiividadcs insanas c incscruulosas.
A roiina diaria coniinua. Agora, sao 3.40 I.
Ja icrninci dc fazcr a Iigicnc da AninIa, scu
ioalcic c uicnslios dc alincniaao. Fccclo o cafc
da nanIa cnviado clo MicIcl, c conariilIo o
ioguric, crcnc dc alacaic, suco, ovos c fruias
con a AninIa quc sc rccolIc novancnic aic as
11.00 I. s 4.36 I, csia iudo OK. Esia ncsno?
inorianic nc ccriificar disso, ois rcciso sair
rua c anics dc sair olscrvo con cuidado o irajcio
quc irci fazcr. Prcciso luscar o jornal. Ccralncnic
as lancas alrcn ccdo.
Ha na csquina una viaiura olicial, varios
noiorisias dc iai, cniao sinio-nc un ouco
nais scguro c dcso aic a lanca nais roina.
Ela ainda csia fccIada, cniao rcciso andar un
ouco nais, nas iudo lcn, andar faz lcn a
saudc. Eniao cnconiro alguns anigos c
conIccidos. Pago o jornal, folIcio as nancIcics c
ao longc ouo CuuuIcos Ingcscs. una
narcIa niliiar cccuiada aic os dias dc Iojc
clos inglcscs cn laialIas, dcsfilcs ou iroca dc
guarda.
Dc ondc vcn? En ncio a dczcnas dc rcdios
da avcnida, alguns ja con suas luzcs accsas, fico
icniando localizar a roccdcncia daqucla nusica-
narcIa. linda, lcla lcira c dura
aroinadancnic 4 a 5 ninuios.
25
En scguida, so ouo larulIo dc carros quc ja
concan a rodas cn alia vclocidadc. Fciorno
cnrcsa, nas anics aro ara ionar un
cafczinIo no lar do Wilson. Ao sair do lar c
andando clo quaricirao, ondc fica a ninIa
firna, ouo un canio dc galo canio dc galo?
Ncssa sclva dc cdras? Ondc csia clc? O galo
coniinua caniando quasc inicrniicnicncnic.
Aqui ondc cu csiou so Ia rcdios cnorncs, dc
cscriiorios, Ioicis c alguns dc noradia. Mas
cnso conigo ncsno, dcvc scr un Ioicl
rcsiauranic quc alaic avcs ara consuno, nas
galos? La vou cu csquisar ondc osso cnconirar
o Ialiiai dcssc galo. Procuro cn Ioicis, un aos
ouiro, nas nada. Volio ninIa firna.
Na nadrugada scguinic acordci con o canio
do galo nais roino dc nin. Pcnsci quc
csiivcssc inaginando coisas, nas nao, o canio
coniinuava. Eniao dccidi quc rccisava acIar
cssc galo ainda Iojc, cnquanio clc csia caniando.
Pcrccli quc sc cu csiivcssc no alio do ncu rcdio
odcria vc-lo con facilidadc.
O rcdio ondc csiou, icn ircs andarcs c c dc
arquiiciura aniiga. Nao icn clcvadorcs, nas
rcciso sulir. Sulo iodas as cscadas c no final
csiou scn flcgo; ainda nais, rcciso sulir ouira
cscada dc fcrro ar alcanar un alaao fccIado
con un fcrrolIo cnfcrrujado con scu ianao
aniigo. Pcnsci, sc cu sulir or clc cIcgo ao
iclIado c dc la osso ouvir o canio c localizar o
26
galo. E assin sc dcu. Alri o alaao c olIci ao
rcdor. Silcncio ioial. Mciadc do ncu coro csia
ra fora do rcdio c a ouira nciadc dcniro.
Prcciso ionar cuidado aria ioda csscs csiruiura
nao ruir. Dc rccnic, ouo canio do galo c dcsia
vcz nais audvcl. Elc cania con sc csiivc ouvindo
un cco ou rcsosia dc un ouiro canio dc galo.
Mas cn vao, clc csia sozinIo.
Pcrcclo quc o son vcn da ninIa csqucrda c
sc cu andar uns dcz nciros or solrc o iclIado
c sc clc nao afundar con ccricza vou acIa-
lo. E la vou cu nc cquililrando c nc scgurando
ondc fossc ossvcl aic cIcgar na caia d'agua.
Nos fundos do ncu rcdio Ia un ouiro cn forna
dc L invcriido c no ncio do L una grandc arvorc,
una scringucira, dc aroinadancnic 50 anos
ou nais.
OlIo ra laio, Ia ianlcn una noradia c...
cocorico, cocorico... Eurcca, acIci o danado! La
csiava o galo, nun csao naino dc 6 nciros
quadrados. o scu rcduio sagrado. Un rcduio
csrcnido cla falia dc csao c con falia dc
Iarcn. No cnianio, un galo salc dcnarcar o scu
icrriiorio c scr incrador ncsno quc solrc una
so galinIa. Esiava cn cina dun caioic dc
naas c sc csiicava iodo ara soliar o scu canio,
laicndo as asas.
Viva, gloria a iua cisicncia, griio cu dc
cina do iclIado, nc scgurando na caia d'agua.
Elc olIa ra nin cono sc crguniando qucn cs?
27
E nao volia a caniar. Pcnso quc csiraguci o scu
laraio. Dcso do rcdio c coniorno a rua a
rocura do rcsonsavcl clo galo.
Esiou na frcnic da cnornc oria do rcdio
vizinIo, ioco a canainIa c o zclador vcio
aicndcr-nc.
Dionzio?
Fico surrcso ao rcconIcccr o zclador.
Ola Doc, iudo lcn?
Tudo lcn Dionzio, vcnIo irazcr un ouco
dc nilIo ara o scu galo.
AI! Cono o scnIor conIccc clc?
Acalci dc conIccc-lo Ia alguns ninuios
airas. un galo nuiio loniio. O zclador ncio
inido, crguniou-nc.
Elc criurlou o scnIor?
OI, nao, dc nancira alguna. AcIo
faniasiico cono clc solrcvivc ncssa sclva dc
cdras.
O scnIor icn razao, nao c facil nanic-lo
vivo, ainda lcn quc o sndico do rcdio crniiiu
quc cu c ninIa csosa cuidasscnos do galo c da
unica galinIa quc vcio da DaIia, Ia uns dcz anos
airas, nuna sofrida viagcn or causa do
iransoric c falia d'agua quasc norrcran, c a
larrcira olicial icniou incdir a viagcn aic Sao
Paulo nas, graas a un sargcnio quc
scnsililizou-sc, lilcrou a assagcn, clicou
clc.
28
Hojc sao ara nos os nossos licIinIos dc
csiinaao c ficarao conosco aic norrcr.
Fiquci saiisfciio or salcr quc cnlora nao
csiivcsscn no scu Ialiiai naiural, csiavan scndo
lcn cuidados c iraiados.
Volio aos ncus afazcrcs nc lcnlrando quc
Ia irinia anos airas, quando vin norar ncsic
lairro, iodos os dias s 5.00 I, la no alio dc un
rcdio dc aroinadancnic 30 andarcs un
lanco, Iavia un lcn-ic-vi c un salia quc
anunciavan o scu incrio caniando or uns 30
ou 40 ninuios. Isso sc rcciia ianlcn no final
da iardc, nas or incrvcl quc arca, nao
lrigavan cnirc si.
Trinia anos sc assavan c la csiao no ncsno
rcdio, no ncsno lugar, un lcn-ic-vi c un salia
caniando do ncsno jciio. Scra quc sao os
ncsnos? Dcvcn scr scus filIos, ncios ou
lisncios. Cono solrcvivcran?
29


ENTRE HISTRIAS DE GUERRA
E
HISTRIAS DE AMOR

Qucn scrian ncus ais.
Un ncdico niliiar da linIa alcna, luiava na
frica (Tulrul? ...nao sci rccisar caiancnic},
duranic a Scgunda Cucrra Mundial. Elc sc crdc
no dcscrio, duranic una icncsiadc dc arcia.
Un coroncl inglcs caiura cssc ncdico alcnao c
o dcia sol sua cusiodia. O coroncl sofrc
acidcnialncnic una qucda c fica fcrido vindo a
scr incdiaiancnic aicndido clo ncdico alcnao,
ninisirando-lIc iraiancnio aic a cIcgada da
filIa do coroncl, quc ianlcn cra ncdica, na
coca con 19 anos. Quando a filIa do coroncl
cIcga c arcscniada ao ncdico alcnao c aconiccc
o incviiavcl fican aaionados. O rcsio da
Iisioria c una fuga con un aviao cIanado dc
Fotuczu Voudou, ondc norrcn dciando cono
solrcvivcnic acnas o filIo cqucno.
Isio rova quc or nais crvcrsa quc scja a
gucrra, o anor sucra iodas as circunsiancias
dcsasirosas c csia laicnic no scr Iunano, nao
inoria as circunsiancias.
30
Falando dc gucrra, a Scgunda Cucrra
Mundial nos iras faios nuiio surrccndcnics. As
Iisiorias dc gucrra csiao cIcias dc dranas c aic
concdias. Nuna ccria noiic csiava cu cIcgando
ao Pcru, os rcsiauranics ja csiavan fccIados nas
acIci un lar cn quc cu odia concr algo, ara
cnganar o csinago. Eran aroinadancnic
23.00 I. Eu lcliscava uns canarcs aic sair a
jania dcniro dc un anlicnic con 6 ou 7 cssoas.
Una dcssas cssoas nc avisiou c uou assunio
conigo.
Eu sou JoIn, JoIn WIii, arcscniou-sc.
E cu... ia nc arcscniando quando clc
inicrroncu... Ja sci, li nuiio a scu rcsciio,
sou scu fa.
Elc csiava un ouco alicrado, IcIudo.
Dr., cu nao gosio dc lar ou sair aos as
23.00 I, nas Iojc c un caso csccial,
coniinuou JoIn, csiou irisic c rccisci sair
ara lclcr. O caso c o scguinic, a ninIa nulIcr
foi cnlora c nc dciou so. Nos csiavanos junios
dcsdc o Du D (invasao da Nornandia cn 1944}.
Isso nc inicrcssou.
Viu quanios anos Dr., coniinuou JoIn.
, cu cnicndo, rciruquci.
Quando da invasao dos aliados nos ja
csiavanos na Euroa. Eu cra o caclao,
conlcncnia JoIn, c a Ennu cra frcira. Nos nos
aaionanos c iivcnos un caso dc anor, anor
ra valcr! Mas nao Iavia condics dc ccluir
31
nossos Ialiios c ncn ianouco nossos voios,
nas o faio c quc Enna ficou gravida c inaginc,
un adrc cngravidar una frcira?
Cono sair daqucla siiuaao? coniinuou
JoIn.
Fugir scria a nclIor soluao, clicou.
Nos inIanos dinIciro, nas nossos
noncs, Ialiios c cic, causavan-nos cnccilIos,
cniao nc vcio a idcia. vanos irocar dc idcniidadc.
Mas dc quc forna? coniinuava JoIn a nc
coniar sua Iisioria.
Ora, nuna gucrra o quc nao falia sao
cadavcrcs, cniao iroquci nossas lacas ncialicas
clos docuncnios, rouas c sulornci un iloio
concrcial oriugucs c csic nos irouc aic o Pcru.
Vivcnos nuiio fclizcs, crianos.
Con liccna, inicrroncu o garon,
con o ncu janiar.
Con a fonc quc cu csiava dcvorci iudo cn
dois icnos. Mas a convcrsa coniinuava...
E a JoIn, indaguci.
Pois c Dr., Enna foi cnlora c nc
alandonou. Eu csiou arrasado, nuiio infcliz. Eu
ainda a ano, a anci dcsdc quc a vi, ncsno
naquclc Ialiio dc frcira.
OlIa JoIn, cu rcciso ir, nas qucro quc
vocc ionc un cafc conigo, visio quc nao acciiou
janiar, acciia?
Acciio.
32
E vcja so ncu anigo JoIn, sc a Enna ic
anou duranic iodo cssc icno, cu acIo quc logo
logo cla csiara dc volia, vocc rccisara icr
acicncia.
A clc concou a soluar ainda nais foric.
Dr., cla nao voliara, cla fugiu con nosso
nordono, inaginc so una c-frcira?
JoIn, inagino quc ianlcn vocc, un
adrc, un caclao, fcz or assin dizcr o ncsno.
Quando una nulIcr vai cnlora c orquc cla nao
gosia nais da gcnic. A nclIor coisa quc icnos dc
fazcr ncssc caso, c csqucccr sucrando o cisodio
con un ouiro anor! Saia rua ananIa, c vcra
quc cisicn ccnicnas dc nulIcrcs carcnics con
nuiio anor ra dar c odc icr ccricza, algucn
odc cncaiar-sc crfciiancnic no icu crfil.
Nao fiquc cncIcndo a cara or a, c
coniinuci. Va a lugarcs ullicos ondc cisic
gcnic dcsccnic, la odcra cnconirar algucn do
jciio quc vocc rocura!
Dcscdino-nos. Fui ara ninIa Ioscdagcn
c JoIn WiiI ara sua vida.
A coca da gucrra faz nuiias cssoas
quclrarcn larrciras quc anics nao conscguian
quclrar. Fazcrcn coisas quc anics nao
conscguian fazcr.
Eniao, no calor da gucrra crian coragcn.
Alguns quc nao conscguian divorcio, or
ccnlo, fogcn, sc fazcn assar or norios,
33
dcsaarccidos, cnirc ouiras coisas c aic nudan
dc idcniidadc.
Miliiarcs quc sao ccclcnics niliiarcs, nas na
vida rivada sao un vcrdadciro fracasso.
34


HANN A ENFERMEIRA

Faliavan uns ircs ncscs ara icrninar o
curso dc ncdicina, a rciioria acciiou ncu cdido
dc liccna or scsscnia dias, visio quc cu csiava
adianiado con as naicrias, clcs ncsnos
rcconcndaran quc cu dcscansassc alguns dias c
o rcsianic dcssc alcsiras ara un Hosiial-
Escola solrc ciica ncdica c cnfcrnagcn. Podcria
nc rccucrar do Sircss quc nc alaicra. Na
oiniao da sccrciaria cu cra dc longc o nclIor c o
nais novo noniior daqucla univcrsidadc
curocia; cra a cssoa idcal ara ir Jcrivan.
O ncu nonc Iavia sido ciiado varias vczcs
cla dircioria dcssc Hosiial-Escola Cruz
VcrnclIa, or cu icr cscriio varios livros c
cnlora scndo jovcn iinIa ccng suficicnic ara
a clanaao dc assunio cn qucsiao.
Dc faio o cnissario da Cruz VcrnclIa nc
nosirou quc a univcrsidadc insisiiu or varios
uIuxo-ussnudos clo ncu nonc. Eniao,
rcsondi. Irci Jcrivan.
Adcnais, iria nc rcndcr uns dolarcs c scria
nuiio lon.
CIcgando cn Jcrivan nc arcscnio ao Dr.
SIarlis, o rciior.
35
Fornalncnic sinaiico aarcniando icr nais
ou ncnos 48 anos dc idadc c dc csiaiura ncdia.
Elc csiava fcliz or scu cdido icr sido acciio
cla Cruz VcrnclIa quc nc cnviou sua cscola,
ara fazcr as alcsiras. Por isso incdiaiancnic
forna una asscnllcia ara conunicar a ninIa
rcscna c o crodo das ninIas alcsiras.
O Dr. SIarlis nc lcva ao Ioicl ondc cu
dcvcria ficar Ioscdado quc c cnornc c cujos
novcis c adcrcos csiao cuidadosancnic linos c
arrunados, cccio or alguns dcialIcs quc ara
nin scrian inrcscindvcis. o larulIo c a
disiancia. Scndo assin, cniao acciici ficar ali.
Ela nc convida a scniar cnquanio vai luscar
un cIa iiicancnic indiano cn lulc c cara dc
orcclanas quc cu adorci.
Convcrsanos raidancnic solrc varios
asccios dc nossas vidas c csialclcccnos o valor
da Ioscdagcn. cinqucnia dias cusiaria US$
76,00 c inclua cafc da nanIa, rcfcics
conlcias a noiic, incluindo solrcncsa c aic
licor. Tanlcn icria a lilcrdadc dc sair c rciornar
a Iora quc dcscjassc, dcsdc quc rcsciiassc os
liniics do csao c silcncio no anlicnic.
Hann cra una scnIora liiuana, loira, dc
lindos olIos azuis, irisics clo sofrincnio da
gucrra, ois, crdcra ioda sua fanlia.
A Cruz VcrnclIa iinIa coniraiado-a ara
cssc lugar c dcois o Hosiial-Escola a cfciivou
iornando ossvcl quc cla sc csialclcccssc
36
conrando cssa rcsidcncia quc cla a iransfornou
cn cnsao. Agradccia nuiio a Dcus or icr
conscguido csiar Icn dc udu, lcvando cn conia
quc crdcra iudo na gucrra.
A Sra. Hann nc nosira un quario cqucno
nas aconcIcganic. Havia una cqucna ia no
canio, una anla jancla ara o jardin c do ouiro
lado un guarda-roua c una cana. Havia
ianlcn una cqucna csianic, una TV c aic
livros.
Cosici, fico con csic quario!
A Sra. Hann nc lcva aic un cqucno
cscriiorio, faz ninIa ficIa c cu lIc ago a visia.
Passo raidancnic os olIos nas foios aniigas
quc cla icn solrc a csianic c a rcconIco,
ncsno cn uniforncs niliiarcs, nais jovcn, con
scus ais c con un niliiar najor. Ouiras foios
con un garoio c una csccial quc cla nosira-nc
ondc aarccc un ouiro niliiar, cla diz.
Esic c o Alcicis, ncu rinciro narido c
csic garoio c o ncu filIo dc 17 anos, c o nonc
dclc c Yuri.
Esic ouiro niliiar, coniinua cla, c o
Dcncirius, ncu aiual narido. Elc ianlcn c
ncdico-niliiar; csia na rcscrva, nas ainda
iralalIa cono ncdico, clc dcvc voliar cn iorno
das 20.00 I.
37
Un niado dcngoso nc cIana aicnao c ao
olIar do ncu lado, ja icnIo cn ncu colo un
gaio, un crsa lranco dc lclos olIos cinza.
Esic c King, concnia Hann. Elc c
nuiio, icncrancnial...
Cono icncrancnio dc nulIcr, nao c?
concnici.
O gaio ula do ncu colo, fica olIando a
disiancia c vai cnlora.
Sr. Allcri, scra cIanado logo nais noiic
ara o janiar, fiquc a voniadc!
Fico no ncu quario, arruno ninIas coisas c
aos o lanIo conco a rcarar a naicria ara a
alcsira do dia scguinic. Fico inaginando a
rcaao quc icrao os alunos solrc o assunio c nc
crgunio. scra quc irao gosiar? Dcn, vou fazcr o
nclIor c sc nao gosiarcn clo ncnos icrci
cunrido a ninIa dcsignaao. Sc clcs nc
cIanaran c orquc acrcdiian no ncu iralalIo.
Lcr solrc ninIa vida c una coisa c ouvir as
ninIas alcsiras c ouira lcn difcrcnic.
O cansao nc faz dcsisiir dc lcr c vou nc
dcsconirair vcndo TV.
Vcja noiiciario, nas nuna lngua quc cu nao
cnicndo, cniao dcsligo a TV c ligo o radio, nas...
sou cIanado ara o janiar.
Na sala Iavia 3 cssoas, a Sra. Hann, un
garoio c un scnIor idoso.
38
Fico salcndo cniao, quc o garoio c o filIo dc
Hann c o scnIor o scu narido. Olscrvando quc a
ncsa c rclaiivancnic cqucna crgunio.
E os ouiros cnsionisias? Virao dcois?
AI nao, rcsondc Hann, a sala dos
cnsionisias c ouira. O ScnIor c nosso convidado
csccial c qucrcnos quc fiquc aqui conosco.
Muiio agradccido, Sra. Hann, cu rcalncnic
csiou fcliz or iananIa acolIida c scr iraiado
con iania gcniilcza. Alcn disso o janiar nao
odcria csiar nclIor!
Assin, ninIa roiina cono alcsiranic do
Hosiial-Escola coniinua indo nuiio lcn c
diariancnic conduzia iurnos dc alcsiras aos
funcionarios do Iosiial, ou anics dc concarcn
o iurno ou logo aos o Iorario dc scrvio, ara
aquclcs quc nao assisiian anics.
Mcu Iorario dc alcsira sc csicndia das 8.00
s 19.00 I, nas nao nc scniia cansado, clo
conirario, nc scniia rcvigorado or fazcr aquilo
quc cu nais gosiava.
Ccrio dia, rciornando da ninIa roiina dc
iralalIo cnconiro a Sra. Hann cIorando c isio
nc dciou rcocuado. Hcsiici ara crguniar
solrc o quc csiava aconicccndo, nas nc dirigi a
Hann c crgunici.
Esia iudo lcn?
Mais ou ncnos, rcsondcu cla.
Posso ajudar cn alguna coisa?
39
Infclizncnic nao Allcri, c quc csia noiic
sonIci con o Alcicis rciornando ra nin; cu
janais csqucccrci o Alcicis. Ainda o ano nuiio.
Enicndo Hann, nas scja razoavcl, sua vida
agora c ouira. Vocc rccisa csqucccr. Sc
assaran quasc dczoiio anos, na gucrra clc foi
dado cono norio, dcsaarccido; o scrvio dc
inicligcncia da Cruz VcrnclIa infornou. Vocc
icn quc acciiar. Sc o Alcicis csiivcssc vivo
csiaria con vocc, nao c? Scndo assin, vocc icn
quc acciiar!
Mcu scio scniido nc dizia quc algo iria
aconicccr, orianio nc rciiro, vou ao ncu quario.
Algo nc dizia quc o dia scguinic Iavcria algo
difcrcnic.
Pcnsando nisso, acIci nclIor iclcfonar ao
Iosiial c avisar quc iralalIaria acnas ncio
crodo, arguncniando con a rciioria quc csiava
un ouco cansado c clcs acciiaran.
Duranic o janiar, olscrvo quc a Sra. Hann
csiava aicnia ao ncnor rudo ao rcdor da cnsao
ou da oria nas, vou dornir.
Acordo ccdo ara a roiina do dia, iono cafc
da nanIa c iralalIo aic s 14.00 I.
Volio raidancnic ara a cnsao,
airavcssando a rua quasc quc corrcndo c ao
cIcgar la vcjo algucn, un Ioncn, scniado na
calada, as naos colrindo o rosio c soluando
nuiio.
40
Ofcrco-nc ara ajudar. A clc iira as naos
do rosio c cu iono a iniciaiiva dc arcscniar-nc.
Eu sou Allcri, csiudanic dc ncdicina c
cadcic niliiar, csiou aqui ara... lcn, qucro
salcr dc vocc.
Mcu nonc c Alcicis... c vcja cono csiou,
nao nuiio lcn, nao c?
A, cnso cu. agora o quc farci? TcnIo un
rollcna c ianio nas naos, rcciso agir raido
iirando-o daqui.
Qucr ir ara algun lugar ondc a gcnic
odc ionar un cafc, irocar idcias c qucn salc cu
odcrci ajuda-lo?
Elc roniancnic acciiou, csicndcu a nao c sc
lcvaniou. Eu nao inaginava quc fossc iao alio, sc
cu icnIo 1,83 clc cra nais alio quc cu.
Andanos a rocura dc un lon anlicnic
ara convcrsarnos c cnconiranos un lar-cafc
ondc nos scnianos.
Conia a sua rclaao con a Sra. Hann c cono
iornou-sc oficialncnic norio clas auioridadcs.
Cono aviador, nuna nissao na frica, na
Scgunda Cucrra Mundial, una anc no aarclIo
olrigou-o a fazcr un ouso forado colidindo con
o solo. Esia colisao causou-lIc varias fraiuras,
csccialncnic no cranio, dciando-o or nuiio
icno cn cona.
Foi o crodo nais difcil dc sua vida, visio
quc ficaria scn fanlia, con anncsia ccrclral c
nuna icrra csiranIa. Por nais quc sc csforassc
41
a Cruz VcrnclIa nao conscguiu coniaio, or isso,
considcrou-o norio.
Mas, una nissao csccial da Cruz VcrnclIa,
aos dczoiio anos localiza-o nuna cqucna
cidadc da frica. Aos un iraiancnio rccucrou
a ncnoria c rciornou ao Minisicrio do Ecrciio
ondc foi ronovido a coroncl, rccclcndo os
Ionorarios dc iodos os anos.
Eniao, ara qucn csiava na ior, clo ncnos
naicrialncnic, agora csiava lcn c so faliava a
aric cnocional ara conlcia-lo. Era ncccssario
ir airas do scu grandc anor, a nulIcr da sua
vida!
Por isso rcsolvcu vir rocura dc Hann.
Por nuiio icno icniou acIa-la, olicndo
infornacs daqui c dali, aic quc laicu na oria
da casa dc una vizinIa da cnsao dc Hann. Esia
vizinIa falou nais do quc dcvia, rcvclando cono
cra a nova vida dc Hann c cono vivia. Dc una
ccria forna isio foi lon, ois clc ficou salcndo
quc a Hann casara dc novo c iinIa nova fanlia.
Do caninIo da casa da vizinIa aic a cnsao,
Alcicis concou a raciocinar c anics dc laicr na
oria da cnsao caiu cn ranios, c foi ncssc
noncnio quc cu cIcguci.
Agora, fico inaginando o quc faz con quc cu
icnIa csic scio scniido c rogranar un Iorario
ara csiar na cnsao caiancnic ondc csiaria o
Alcicis?
42
O quc fcz a scnIora Hann rcsscniir alguna
coisa o icno iodo, na noiic anicrior? E isio aos
dczoiio anos?
A nossa convcrsa no lar convcnccu o Alcicis
a vcr a rcalidadc dc sua vida c usando dc
lasianic iaio ara nao nagoa-lo ainda nais,
arguncnici da scguinic forna.
Alcicis, sci quc nao c nada facil, cnicndo
crfciiancnic o scu scniincnio, nas, vcja clo
lado raiico das coisas. Tanio vocc cono cu
salcnos quc a gucrra icn scu lado crucl!
Quanias vczcs algucn sc dirigiu a vocc ara dizcr
cIorando quc Iavia crdido un cnic qucrido, ai,
nac ou ouiro arcnic na gucrra, o quc vocc
rcsondia?
Infclizncnic nao Ia nada quc sc ossa
fazcr, rcsondcu clc. Eniao, acrcsccnici.
jusiancnic assin quc vocc dcvc cncarar
cssa nova faccia da iua vida. Nada, ningucn,
ncn ncsno vocc odc fazcr coisa alguna, ois,
vcja lcn, sc anou a Hann, dcic-a vivcr a vida
dcla. Vocc foi inorianic ara cla, nas iudo
indicava quc vocc csiava norio; cla cscrou or
anos ara confirnar o scu dcsaarccincnio c
cono a Cruz VcrnclIa c ouiras auioridadcs
asscguraran o scu dcsaarccincnio, nao Iavia
nais nada a scr fciio. Ela iinIa dc coniinuar a
sua vida. Houvc a ooriunidadc dc un novo
cnrcgo, aarcccu un Ioncn quc cuida lcn
dcla c icvc filIo con clc, cniao, cono c a ordcn
43
naiural das coisas, a vida coniinua. Podc icr a
ccricza dc quc cla nunca csqucccu. fcliz con a
vida aiual. Inagina vocc aarcccndo ncssa nova
vida dcla, o quc odc aconicccr? Ncn vocc c ncn
cla scrao fclizcs! Sc vocc ainda ana Hann, a
nclIor coisa a fazcr c dcia-la vivcr a vida dcla.
Vocc conscguira, con ccricza rcfazcr a sua vida
con una ouira cssoa. Coloquc una cdra ncssc
assunio, assin cono cla colocou c scras nuiio
nais fcliz. A vida c rcalncnic un jogo. Fcliz
daquclc quc conscguc colocar as carias ccrias
ncssc jogo c sc for crdcdor, salcr crdcr,
cnlaralIar novancnic as carias c icniar a soric
ouira vcz. Ha scnrc una cIancc dc scr fcliz,
lasia icniar dc ouira forna c a sua cIancc c
agora. Joguc dc nancira ccria, scja fcliz!
Alcicis olIava aicniancnic ra nin
cnquanio cu falava c crccli quc cnicndcu
crfciiancnic a ninIa ncnsagcn. Esicndcu-nc
a nao, dcu-nc un grandc alrao c... la vai
Alcicis con assos firncs ara un lon fuiuro.
Volio cnsao c ao colocar a cIavc na
fccIadura, a oria sc alrc c... cra a Sra. Hann
con ar ansioso, crguniando.
O ScnIor csiava convcrsando con algucn
aqui?
Nao, acalci dc cIcgar.
OlIa, o scnIor nc dcsculc or onicn,
nas raciocinci solrc o quc nc dissc c acIo quc
44
icn razao, dc Iojc cn dianic nao vou nais
cnsar no Alcicis, ja o iirci da ninIa vida.
O scniido da ninIa vida scnrc foi o dc
solrcvivcncia. A fauna c flora scnrc nc dcran
anino ara acrcdiiar na vida c sinio quc csics
corrcsondcn aos ncus anscios.
A vida scnrc foi un dcsafio. Nasci nun
anlicnic Iosiil da Scgunda Cucrra Mundial.
Cono iodos salcn, aic Iojc nao Iouvc dcvassa
naior.
Fui cursar dcssa crucldadc aninalcsca do
Ioncn. No cnianio iivc foras ara cursar 3
carrciras univcrsiiarias; ncdicina, arqucologia c
cngcnIaria, cursos csscs quc nao uliraassaran
quairo anos. Hojc csscs ncsnos cursos duran
nuiio nais. Caroios cdcn a sua juvcniudc nos
csiudos. Na ninIa juvcniudc iivc ainda quc
iralalIar ara cusicar ncus ciras c rojcios dc
vida, afinal, rccisava nc alincniar, vcsiir c
ouiras ncccssidadcs lasicas.
Fiz iodo iio dc iralalIo. colIciia dc fruias,
lcguncs, iransoriava cavalos c canclos dc una
cidadc ara ouira, cuidci dc idosos, docnics,
cuidci dc aninais, cic.
As ncccssidadcs da vida incliran-nc a fazcr
isso. Nao iivc juvcniudc, ois o iralalIo c
csiudos nc ionavan iodo o icno, afinal cu nao
iinIa ningucn or nin. Era cu ara cu ncsno.
Esias dificuldadcs da vida janais nc jogaran
ara dcniro das drogas ou da dcsoncsiidadc,
45
ncsno quc os caninIos ara isso csiivcsscn
alcrios.
A vida nos da nuiias cIanccs ara scrnos
fclizcs, dccndcra dc cada un dc nos arovciia-
las.
O Ioncn c o quc icn!
O rcsciio c dignidadc do scr Iunano csiao
no scu iralalIo c no quc clc ossui, ois as
cssoas nos julgan or aquilo quc ossunos.
Sc icnos una osiao financcira razoavcl,
sonos iraiados or Douto, no nnino. Sonos
lajulados or lanquciros, cn rcsiauranics,
convidados a fcsias, cvcnios c cic.
Sc nada icnos, as cssoas nao sc inicrcssan
cla nossa cisicncia c aic nos ncgligcncian.
Dificilncnic sonos convidados ara algun cvcnio
c nos olIan con susciia nuna fila dc lanco,
or ccnlo. Ou quando nuiio sonos iraiados
or uocc.
Acrcdiio quc cu sou sujciio dc nuiia soric c
Ialilidadcs c ialvcz isso icnIa nc ajudado a
scnrc sucrar as criscs quc assolan o nundo.
Ja iivc nuiios lcns c crdi iudo, cIcguci aic
a scr considcrado rico, nuiio lcn dc vida c or
crros quc concii, volici a scr olrc.
Quando sc c jovcn, icnos anino ara fazcr
nuiias coisas, nas aos os 50 anos c nuiio
difcil conscguir icr a cIancc dc ganIar dinIciro.
Mas, a ior olrcza quc cisic c aqucla cn quc,
ncsno icndo nuiio dinIciro nao conscguinos
46
conrar alincnios ou agua, orquc csics sao
cscassos; cono no dcscrio or ccnlo. En
coca dc gucrra cu ossua nocIilas dc dolarcs,
nas ncnIun raio dc conida ou ncsno un
coo d'agua ara lclcr.
Quando cnconirci algucn quc odia nc
ofcrcccr un raio dc conida iinIa dc agar dc
US$ 100,00 a US$ 500,00. En ouiros lugarcs o
dinIciro nao iinIa valor, ou cra ncsno
dcsconIccido.
O frio da noiic no dcscrio cra algo
dcscscrador. CIcguci a fazcr fogucira con loa
aric do dinIciro quc ossua, ois na nocIila cu
iinIa dc US$ 10.000,00 a US$ 30.000,00, quc
naqucla ocasiao nada valian, nada significavan.
Cada un dc nos faz o scu dcsiino, confornc
sua Ialilidadc c inicligcncia.
Sc aic os 35 anos nao c c nada icn, nau
sinal. Sc cIcgou aos 45 anos c crdcu iudo c
nada nais conscguc, nao conscguc sc cquililrar,
nao solrcvivc siquicancnic c sc dcsconirola,
acala ficando jogado na rua a socicdadc nao c
culada. Porcn o govcrno, quc dcvcria dar-lIc
una cIancc nao o faz; nao qucr salcr do
assunio. O govcrno nao o lcva ara un asilo dc
vclIos, ara una insiiiuiao dc rccucraao ou
allcrguc, aic quc csic scja uiil novancnic. Para o
govcrno, csic scr c urancnic un LIXO. Tanio faz
quc csic scr Iunano un dia coniriluiu con scus
inosios. No scu cstudo dc cuundudc nada
47
nais rcrcscnia ara o Esiado ou rcfciiura,
danc-sc! Cono ouiros scrcs Iunanos, csic acala
ficando na sarjcia, sao acnas cxccncnto
Iununo.
TralalIci cn una infinidadc dc lugarcs, con
a Cruz VcrnclIa Inicrnacional, Cruz dc Fcsgaic
Inicrnacional, ONU, OTAN, ONCs (csias
icrccirizadas, quc aarcnicncnic nao cisicn,
nas sao fornais}, TA (insiiiuics rcligiosas
forics, algunas ncn conIccidas} c Mcdicina scn
froniciras. Enirc iudo c iodos scnrc fui
coniraiado, ora or scuo, ora tcnouo, ora
or tcno ndctcnnudo. So contutudo, nas scn
scguro.
Todas clas con scrvios dc alio risco con
risco dc vida. Fornas dc agancnio. ugunus
30% adianiado; sc o coniraiado c cssoa ja
concicnic quc cccuiou scrvio anicrior c c dc
suna confiana 45 ou 50 % adianiado; o rcsianic
no fin do scrvio, sc csic fossc 100 % cccuiado,
do conirario... vai ara o gundc conscIo ou
congcsso. Nao c o coniraiado quc vai aic a Scdc
ou Mairiz, sao clcs quc fazcn o coniaio; coniraio
nais US$ 2.000,00 ara sulorno ou olicr
infornacs ulira-sccrcias.
Pagancnio final, ncn scnrc final, aos o
scrvio, scnrc c cnoudo ara rccclcr; csic sc
iorna un vcrdadciro infcrno c or dcnais
dcnorado ara rccclcr, aic cinco ou oiio ncscs
dc cscra. Aos icr rccclido o dinIciro ja ouco
48
valia. Ha ccnios dc lugarcs ara accriar conias c
dvidas a scrcn agas. Un novo coniraio... s
vczcs Ia infinidadcs dclcs c s vczcs infinidadc
dclcs nao sc rcalizan.
E a nossa solrcvivcncia? a ncsna coisa
scr coniraiado or un Iosiial ou insiiiuiao dc
saudc do govcrno, quc ncn scnrc csiao cn dia
con o rofissional ou os rofissionais, alcn dc
agarcn ouco c claro. o quc acala con a
sulsisicncia dc un rofissional.
Esic iio dc rollcna, conun cn qualqucr
aric do nundo, rincialncnic cn ascs
cqucnos, ondc ocorrc nais anics ou aos as
clcics, ois as vcrlas ara saudc sao colocadas
ara fins oliicos.
Ncsias organizacs a gcnic c coniraio cono.
MdIco: ora cono ncdico niliiar, ora cla
Saudc Inicrnacional ou Plancjancnio
Inicrnacional, cic.
EmIssrIo de resgate: dc fcridos (rcsos
oliicos}, inicrcanlio dc risionciros c dc rcfcns.
Ajuda inicrnacional ara saudc, alincniaao,
financciro, ouiros,
Agente supervIsor: risao dc oliicos,
riscs conuns, riscs niliiarcs c
dcsaarccincnio dc cssoas, cic.
ArqueoIogIa: varias.
MeIo-ambIente: cn gcral.
49
EngenbarIa: cn gcral.
Agente para assuntos: dcsvio dc vcrlas ou
dcscolrir ondc foi dcsviado naicrial didaiico;
surincnios cn gcral c naicrias.
Todos os coniraios c/ou scrvios sao dc
clcvado risco dc vida c dc saudc.
Nao Ia Scguro. CanIa-sc lcn nos coniraios,
nas scnrc icnos quc, cn caso dc noric, dciar
un docuncnio con o nonc dc una cssoa ara
rccclcr o rcsianic do agancnio c... loa soric. Sc
fizcr lon iralalIo nos o rcconIcccrcnos c sua
ficIa csiara scnrc cn rinciro lano. Sc sua
iarcfa salvar vidas, nosso govcrno o condccorara.
En iodas as nisscs, scnrc csiara
ioialncnic sozinIo, nunca cscrc ajuda, nos
iorcs noncnios scnrc cscrc o nais gravc. En
alguns lugarcs, dccndcndo do caso ou
gravidadc, icra ajuda; dccndcndo do lugar icra
quc sc valcr or si so. Dccndcndo da nissao ou
assunio, ialvcz icra un coniaio ou ajuda dc una
ou duas cssoas.
Scnrc icn quc scr un utstu, inicligcnic c
Ialilidoso. Os US$ 2.000,00 a nais do
conlinado, c ara sulorno, ara salvar sua vida
ou olicr infornacs sucr valiosas, nas nunca
ara sc divcriir ou cslanjar.
Assin, iivc un nascincnio cn lcna
Scgunda Cucrra Mundial c dcniro dc una
Fotuczu Voudou, aviao inglcs, lonlardciro-
50
ariilIciro. Esiudci-iralalIci arduancnic c nc
alisici cono ncdico niliiar, oficial duranic scic
ncscs, aic olicr liccna or fcrincnios gravcs.
Para qucn lcvou varios fcrincnios dc gucrra
c nuiilacs os rccursos Iunanos c
dcariancnio ncdico nao o lilcran ara iais
iarcfas. A os orgaos ciiados nos coniraian ara
ancnizar a nossa sulsisicncia, so quc odc sc
iornar ior, ou o iralalIo nais difcil.
Assin, conca o grandc naririo ara sc
arrunar cnrcgo, nuiio difcil. Quando
conscguinos, c or ncios dc udnIos ou or
quc fizcnos algo dc ciraordinario c assin
cIananos a aicnao dc algucn. Mas sc a gcnic
fcz algo fora dc scric c o nonc aarccc nos
jornais... nossa! A sin cIovcn ofcrias,
rincialncnic das organizacs ciiadas
anicriorncnic. O scr Iunano icn quc nosirar
quc salc fazcr algo, a clc c algucn; sc clc nada
salc fazcr clc nada c.
Dcois dc nc rccucrar dos fcrincnios do
joclIo, ganIo un cqucno curso dc rcoricr-
cscriior, nao rofissional nas anador ou junior.
No ncu uliino dia dc curso, ainda scn salcr
qual scria o ncu roino dcsiino, ao cIcgar ondc
rcsidia, cn un quario dc aariancnio dc casal
dc idosos cn lcno ccniro dc Nova Yorl, ugucn
nc cscra na sala (ung). un rcrcscnianic da
ONU. Elc gosiaria quc ninIa cssoa fossc
coniraiada or irinia c cinco dias; un ianio clo
51
coniraio nais dcscsas dc alincniaao, csiada
(nao cn Ioicl 5 csirclas, c claro} c dcscsas
ciras. Sc fossc ncccssario icria un coniaio dc
Carlos dc Cuos, so isso.
O scrvio scria na Saudc Pullica,
cscolaridadc, lcn-csiar c cic. Nos irinia c cinco
dias cu icria quc cccuiar iais iarcfas cn ircs
ascs da Ancrica Ccniral.
Aos o ircinancnio dc scis dias nc
advcriiran. Tonc cuidado vocc vai rccclcr
ancaas dc noric, scqucsiro c icniaiiva dc
sulorno, cnirc ouiros."
Para dcscnlarcar nos ciiados ascs dc
Ancrica Ccniral, cu icria quc concar clo
uliino, ou scja do sul ara o noric. Concando
clo sul scria nais scguro, cnquanio quc, sc
concassc clo noric, a cIcfia considcrava
inscguro c cu odcria sofrcr aic aicniados dc
risco, nas nao gravcs.
Un dia aos ninIa cIcgada, fui aicndido
clos ninisiros da Saudc c Dcn Esiar Social.
Cono ioda auioridadc das Ancricas, arrogancia,
ciulancia c corruao. Logo clcs foran dircio ao
assunio c con clarcza; o rinciro ninisiro diz.
Dr. Karclff, o scnIor c judcu?
Nao Sr. ninisiro, nao sou.
Mas cssc solrcnonc?
Parccc, nas nao c Dr. Kanosly.
O scnIor arccc nuiio jovcn c cssc
solrcnonc arccc oloncs, icIccoslovaco ou
52
russo. Parccc quc o Dr. c novo dcnais c scn
nuiia ccricncia con gundcs ncgcos,
iransacs dc grandcs voluncs dc dinIciro.
Inaginc o scnIor clcganic loniiao, cIcio dc
saudc c icr acidcnic fora do scu as?
Sin, sin, claro Sr. Minisiro. Sou jovcn,
nas ja fui oficial-ncdico, cnfrcnici algunas
laialIa c fui cnissario. Ja iraici con alguns
rcsidcnics da sia c Oricnic. Quanio a
ucdcntcs, a agcnic scnrc csia alcria.
O Minisiro nanifcsia quc Ia nuiia olrcza c
quc rccisa dc rccursos (dinIciro urgcnic}. Eu
digo quc confornc o ncu rclaiorio o consclIo da
ONU dara o arcccr ao FMI c so os dois odcrian
rcsolvcr c nao cu. Porcn anics, cu icria quc olIar
c caninar as crifcrias c alc.
Assin c conlinado quc no dia scguinic s
9.00 I, Iavcria un ussco or csics lugarcs,
anics dc fazcr ncu rclaiorio c assin cnircga-lo s
ninIas auioridadcs.
Na Iora da jania, o rcsiauranic indicado c
fino c dc rincira qualidadc; a salada c cIcia dc
lagarias uuus, nao rcclanci; o cic grclIado
cIcirava a odrc, o ao cra duro c cIcio dc nofo,
cic. Paguci a conia c nc crguniaran sc foi do
ncu agrado a gundc untu.
AI sin, claro, csiava oiina, adorci.
A jania ruin scria una das ancaas? Un
aicniado? ossvcl.
53
Ao cIcgar ao Ioicl, no quario nais una
surrcsa a cana nao csiava nais no scu
dcvido lugar c sin crio da jancla, o iravcssciro
csiava cnocudo con una das ninIas gravaias
scn duvida cra un aviso c icncndo algun
aicniado fui dornir no lanIciro, lugar scguro
ara aicniados c ningucn inagina quc a viina
csiara la. Ccdo dc nanIa fiz a larla, ionci c
lanIo. Dcsisii do cafc da nanIa c sai rua.
Andci con cuidado aic cIcgar a una raa, una
fcira-livrc dc alincnios, cics c fruias. Una das
lancas vcndia cic iio nilancsa con ovos
ncidos c noici quc ali os cics sc ncian, ou
ulavan ova, lon sinal. Soliciici ao ciciro
un cic nilancsa c con ovos ncidos. Eu
dcvcria scr o scu rinciro ccntc, ois clc dcu un
ulo dc alcgria c foi dizcndo.
Si Scnor, cn la Ioriia.
Quanio cusia?
US$2,00. Ol?
Ol! Eu lIc darci US$ 8,00 sc o scnIor nc
fizcr o favor dc arrunar una fruia, un suco dc
fruia c un lon cafc con lciic, Ol?
Assin coni o quc scria ninIa jania anicrior
c o cafc da nanIa. Sai dc la saiisfciio c rciornci
ao Ioicl.
Cinco ninuios dcois dc icr cIcgado, a
coniiiva quc nc lcvaria aos sulurlios c alc ja
csiava ronia ara a ninIa invcsiigaao. Eran
ircs carros (vclIos}; as cssoas quc virian
54
conigo, claro, scrian assisicnics c sccrciarios do
ninisiro da Saudc c Dcn Esiar Social. No ioial
Iavia 9 cssoas. O quc cnsci scr un sccrciario
do Dcn Esiar Social, cra na vcrdadc una
sccrciaria. Logo nc arcscniaran csia. Una lcla
norcna dc uns 29 anos, csiaiura ncdiana dc
nulIcr c csionicanic fisicancnic. Dclos scios c
lalios cIcios; olIos casianIos claros. Nao cra
nuiio discrcia ara sc vcsiir (ou caiurar
Ioncns}. Usava saia curissina, os scios quasc
ara fora c nocassins dc salio ncdio, quc fazian
con quc suas crnas sc dcsiacasscn
nornalncnic.
No ircinancnio ja fora avisado. lclas c
culcranics nulIcrcs sao aric das arnadilIas
ara airair agcnics ou cnissarios. Por nais
carcnic quc csicja, nunca sc dcic cnvolvcr, nao
caia nos lraos dclas. A naiorias das vczcs clas
ncn sao o quc arccc, ora auioridadcs, ora
ucdudcus dunus; sc o agcnic cair no cIarnc
dclas, csias usan iodos os iios dc ariinanIas
ara quc assinc docuncnios valiosos. O agcnic
odc scr doado, inioicado, odc icr aic lavagcn
ccrclral. Nunca acciic nada dclas, janiarcs,
fcsias c cic., ainda nais quando csias ossucn
lclos coros.
Assin, conIcci a lcla sccrciaria c sua
coniiiva quc o dia iniciro nc lcvaria ara
conIcccr a crifcria c aric do alc. Ela sc
cIanava Fiia Morcno, ou Dra. Fiia Morcno.
55
Princiro iinIa fciio sociologia c dcois sicologia,
confornc as ninIas crgunias dc algunas
naicrias c rofcssorcs, cla sc sara lcn.
Assinilava lcn c cra nuiio inicligcnic.
O longo caninIo aic a crifcria or rccarias
csirada c ruas cra sinuoso c acidcniado. O ovo,
a naioria favclados, norava cn alafiias scn
ncnIuna infra-csiruiura c lancjancnio ara
noradia digna dc cssoas ou scrcs Iunanos.
A Dra. Fiia a cada novincnio quc fazia
cruzava as crnas... sua ninuscula saia arccia
quc ia sair cla calca, ois csia sulia alcn dos
liniics nosirando suas lindas coas c s vczcs
nosirando scu nuu. As ninIas olscrvacs
cran discrcias ara con cla c scu coro. MinIa
idcia cra salcr sc csiava rcalncnic Iou cono
arccia, sc cra una nulIcr usada ou sc
rcalncnic cra una funcionaria do clcvado cscalao
do govcrno.
s vczcs a gcnic arava cn algun lar-cafc
ara fazcr un lancIc ou sinlcsncnic ionar
cafc. Nun dos carros, so ia cla, cu, o quc arccia
scr un scgurana c o noiorisia. Porcn, iodos
culios, cducados c conoriados. A Dra. Fiia, nao
oriava luo cono joias, corrcnics, ancis c cic.,
ou sinal dc aliana. Isso iornava difcil salcr sc
cla cra ou nao casada, nas nao Iavia sinal dc
aliana nos scus dcdos.
Scus olIos cran lindos c naiurais, fundo
anlo-claro, o ncsno quc scus dcnics c lngua.
56
Scus dcnics dc una lrancura crfciia; sua clc,
naiural c scn naquiagcn. Nas aradas, cu a via
andar raido c agiiada c scu coro nao nosirava
flacidcz. Aarcnicncnic cra una nulIcr sozinIa
c nao iinIa algucn scualncnic frcqucnic. Soric
dc qucn conscguir, ois cra una lcla fcnca. A
cada onio dc arada, cla nosirava a arca no
naa c cra narcado or un F (visioriado ou
visio}. Assin foi aic alias Ioras da noiic. O calor c
unidadc insuoriavcis na Ancrica Ccniral
dcian a gcnic indisosio c con voniadc dc ficar
scninu, orianio a Dra. Fiia nao cagcrava ao
vcsiir sua ouca roua.
Assin iranscorrcu ioda aqucla scia-fcira,
caninando a crifcria. O quc cu cnsci rcsolvcr
cn un dia lcvaria nuiio nais. Salado c doningo,
nada fciio, clcs nao iralalIan, orianio cu
ficaria no Ioicl fazcndo o ncu rclaiorio, fazcndo
con quc o fin-dc-scnana assassc raido ara
quc logo no conco da scnana sassc dcssc as.
A coniiiva nc dciou no Ioicl ja lasianic
iardc. Aquclc carro nais arccia una risao, a
unica coisa quc aliviava un ouco o dcsconforio
cra a inagcn da Dra. Fiia. Ela foi aicnciosa, nc
lcvou aic a rcccao do Ioicl c agradcccu clo
ncu iralalIo. Tanlcn cu agradcci a cla c na
dcscdida cla scgura a ninIa nao c diz.
Cosici da sua cssoa, o scnIor arcccr scr
un lon rofissional, cnlora dc falar ouco. O
Dr. rccisa falar nais. Eu sci, cu sci, o scnIor
57
fala so o jusio c ncccssario. Mais iardc, aos icr
dcscansado un ouco cu cniro cn coniaio. Posso
ou nao iclcfonar aqui ara o Ioicl?
Claro, a Dra. odc ficar a voniadc.
A cla olIa ara iras, cono sc cviiassc quc
algucn a ouvissc c dissc.
Por favor, nao nc cIana dc Dra. c sin
soncnic dc Fiia, isso ao ncnos quando
csiivcrnos a sos, OK?
Fiz larla, ionci lanIo c dciici un ouco.
Aos 30 ninuios dc dcscanso sai ara janiar.
Ccralncnic os Ialiianics da Ancrica Ccniral sao
divcriidos c alcgrcs, o ncsno odc-sc dizcr dc
sua nusica. Era o quc cu nao csiava vcndo
naqucla noiic qucnic dc vcrao. Ancaava cIovcr
c as cIuvas sao iorrcnciais. Mas isio nao iira a
alcgria do ovo. Eu noiava silcncio c quiciudc nas
ruas. Ou cra inrcssao ninIa? Scra quc ara o
ovo icr una vida nais ancna, dccndia dc
nin? do ncu rclaiorio? Scra quc o ovo salia
quc cu csiava ali c clcs csiavan dccndcndo dc
nin? AcIo quc nao. Tudo cra inaginaao ou
inrcssao ninIa.
Ja no rcsiauranic, cscolIi a ncsa c caninci
o cardaio. Aic o garon arccia difcrcnic dos
dias anicriorcs; clc csiava nais aicncioso c gcniil
c o raio cscolIido, ianlcn lcn nclIor quc o
anicrior. Sin, alguna coisa csiava difcrcnic.
58
Fciornando ao Ioicl, fiz ncu rclaiorio. Os
ncus rclaiorios cran auicniicos, cu nao iinIa
condics dc ajudar a oulaao. Eu nao odcria
scr un Scr Milagroso. Acnas icria quc fazcr
aquilo quc ninIa nissao iinIa nc nandado
fazcr. OlIar, caninar, analisar c concluir. O
rcsianic dccndia dos consclIos da ONU, Saudc
Mundial ou FMI. Eu cra un ncro funcionario c
nao qucn iona scrias dcciscs. Sou ncuiro c un
corrcio olscrvador da rcalidadc dcsics ovos.
Assinci os rclaiorios c fui dornir, cnlora scnrc
con dificuldadc dc rcgar os olIos, dcsia vcz
durno assin nc dciio.
Acordci as 3.00 I. CIovia iorrcncialncnic c
sc alrissc a jancla, ouviria nclIor a cIuva c
scniiria o ar uro c aquclcs ingos d'agua laicr c
sc dcsinicgrar no ncu rosio. Sci quc c arriscado
aarcccr cn frcnic jancla, ncsno assin a alro
c dcio a cIuva laicr no ncu iorso c rosio.

CIuva quc cai c rcfrcsca as lanias, florcs c a icrra.
CIuva quc cai c nc nolIa, nolIa ncu coro.
CIuva quc cai c nc lava.
CIuva quc cai c lava ninIa alna c ncus ccados.
CIuva quc cai c nc alivia c lava ninIas fcridas.
CIuva quc cai c alivia ninIas dorcs.
FccIo a jancla; a cIuva casiiga
inicdosancnic o vidro, dciio novancnic c
rciorno dornir.
59
Acordo ccdo c nao sci sc iivc una loa noiic.
Cono scnrc dorni ouco, isio faz con quc cu
scnrc csicja dc nau-Iunor. Fico dc nau-
Iunor aic duas Ioras dcois dc icr acordado.
Assin quc acordo ncu coro csia frio c dolorido;
as infinidadcs dc fraiuras c cicairizcs do ncu
coro sao ianlcn noiivos ara quc cu nao
durna cn az, orianio acordo con dorcs c nais
dorcs... c dc nau Iunor. Para ningucn noiar
isio, cu disfaro lcn ou finjo quc csia iudo lcn.
Para nc aliviar acordo c fao ccrccio duranic
uns 10 ou 20 ninuios, o quc alivia 80 % c as
dorcs sao ancna. Tono una ducIa c fico 96 %,
quasc lon, ronio ara nais una laialIa.
MinIa rincira nulIcr Sanny, cra
Dinanarqucsa, dc ai Lilancs, un ano nais
nova quc cu. Ela ianlcn cra ncdica niliiar. A
gcnic sc dava lcn, inIanos quasc os ncsnos
gosios c raiicavanos os ncsnos csorics. Cono
ioda nulIcr, gcniosa orcn nuiio conanIcira.
Ela cncarava qualqucr siiuaao or nais difcil
quc csia fossc c scnrc csiava junio. Muiio
sicologa c olscrvadora. Confornc cla, quando
cu scniia dorcs dornindo cu gcnia c nc virava
consianicncnic na cana. Ela cniao dc incdiaio,
con ialco, naos suavcs c carinIo, nassagcava as
ninIas arcas doloridas. Sc a dor fossc aguda cla
rccorria a conrcssas; csias cniao sc dissiavan
c cu rciornava dornir. Sanny, sc cu iivcssc quc
ccursionar clo dcscrio, nonianIa ou sclva la
60
csiava cla, junio. Parccia quc, cono nulIcr, cla
scnrc qucria csiar ao lado cono conanIcira,
or quc cu csiava rccisando dcssa sua grandc
conanIia c ou... cono nuIc otctou. Sc a
gcnic csiivcssc con gruos dc cssoa, assin quc
cu ficassc un ouco afasiado, cla logo csiava nc
olIando, cono sc crguniassc Esia iudo lcn?".
Ela... cra difcrcnic. Nunca cnicndi scu crfil
difcrcnic do ncu. Eu, nao cra nuiio social ou
conunicaiivo, orcn ooriunisia confornc as
circunsiancias. s vczcs ossua scnso dc Iunor,
con iadas ou algo cngraado, raras vczcs sorria,
isio causava surrcsa; nc vcr sorrindo cra coisa
csiranIa, as nulIcrcs dizian quc ncu rosio
sorrindo cra ouiro, nais cIanaiivo c lindo...
Nunca cisiia o nuo tc nudu uu uzc,
scnrc csiava ocuado ou icniava csiar ocuado.
Nao dava cIancc do ncu coro csfriar. Sanny,
cono ja ciici, cra difcrcnic. sociavcl, conunicaiiva
c sorria a iodo insianic, dc caacidadc
ciraordinaria ara adninisirar o lar c sua
rofissao, ora cono ncdica, ora cono niliiar-
ncdica.
Nas ninIas uIus cla iinIa iaio c qualidadc
ara nc corrigir, ara nc olscrvar ou dar
aquclas lroncas con classc. Era una ccclcnic
anazona, ncsno quc o cavalo fossc lravo ou
lrioso (agiiado}; cla conscguia donina-lo con
nacsiria; cra scgura. Aic, quc nuna das suas
nisscs, aos scis dias, algo vcio a ninIa ncnic,
61
quc iinIa aconiccido alguna coisa con cla. Una
Iora aos cssc ncu cnsancnio, un oficial laic
oria da nossa rcsidcncia na vila niliiar
conunicando-nc.
Sr., o Conando lancnia lIc conunicar
nas c a ura rcalidadc, cla crdcu a vida cn
nissao dc iralalIo!
Assin, naquclc dia, rcccli o nais duro golc
cnocional da ninIa vida.
Sanny, viria a scr ara nin un dos nais
grandiosos scrcs Iunanos c a nulIcr quc cu
nais anaria; una cssoa dc caraicr c ciica.
Nunca cnicndcrci cono cla cIcgara a nc anar c
sc rcocuava or nin vinic c quairo Ioras. Ela
nc dcfcndia c ionava conia da nin cono una
lcoa dcfcndc scus filIoics con garras c dcnics.
s 7.00 I, no ncsno Ioicl, iono o cafc da
nanIa. O garon, gcniilncnic nc scrvc c iras o
jornal da nanIa ara cu lcr. Scnrc li jornais
ccdo; acIo quc lcr jornais fora dcssc Iorario ou
lcr jornais aos as 12.00 I so iras noicias quc ja
sao olsolcias ou uliraassadas. Ccralncnic as
noicias quc cIcgan aos jornais ja cIcgan
airasadas c quando os jornais as ullican
cIcgan ainda nais airasados aos lciiorcs. As
noicias nais airasadas ara os lciiorcs sao
aquclas quc vcn dc confliio, ou dc rcvoluao ou
dc una gucrra. Un corrcsondcnic ncn scnrc
ossucn rccursos c fornas ara suas naicrias
cIcgarcn aos scus jornais cn icno, orianio,
62
sc csic rcoricr docuncniou a viioria dc una
laialIa nun as A" csia naicria cIcgaria ao
jornal cinco ou oiio dias dcois, quando cniao o
jornal a ullica, so quc ncsic dia o as D" odc
icr rcvidado c dcrroiado o as A".
O garon icnia uar convcrsa conigo ou scr
gcniil, nas csia nanIa cu nao csiou a fin dc
ao c clc acala dando o fora. O jornal dcsiaca
iunulios no noric dos Esiados Unidos, caliacs
do asior Mariin King, aiivisias dc csiudanics
lidcrados or jovcn, quc o jornal dcsiaca scr
alcoolaira c drogado, cic. Ha agiiacs na Polnia
c TcIccoslovaquia; icnc-sc a invasao da Uniao
Soviciica... nau sinal. Os focos closivos
coniinuan csalIados clo nundo iodo. A ONU,
OTAN c ouiros conscgucn a az (ou aagar csscs
focos closivos nun lugar} c dc incdiaio
arcccn ouiros cn novos lugarcs. O ccrio c quc
nunca acalara.
Aos ionar o cafc, coniinuo a lcr o jornal. Ha
una nusica anlicnial suavc do Ioicl. A nusica
c loa c nuiias vczcs scrvc dc csinulo c acalna a
as cssoas irriiadas. O aicndcnic nc conunica
quc Ia un iclcfoncna ara nin. Tao ccdo? Scra
quc Ia algucn nais quc acorda iao ccdo?
Aicndo nun lo (calinc csirciia}; c a voz da
Dra. Fiia Morcno, alcn dc scr loniia c scnsual,
ianlcn c dona dc una voz dc gaia. Ouo dcla.
Dr., qucr ionar cafc da nanIa conigo?
Elico quc ja ionci c agradco.
63
Nao csia a fin dc ionar un lanIo dc
iscina?
Dr. Esiou na iscina, faz conanIia?
OI! Dcn... gosiaria... nas nao da Dra.
Afinal, do quc gosia? Cosia dc nulIcr?
Adoro! Nao cisic coisa nclIor no nundo,
rincialncnic sc csias forcn norcnas.
, nas nao arccc, c sua rcsosia.
Dra., c ncu scrvio; a gcnic nao odc
nisiurar, fogucira c ciica. Mais ccdo ou nais
iardc, a cIcfia fica salcndo c os riscos c dc
crdcr o cnrcgo... Eu adoraria csiar a con vocc
na iscina, scr a agua c ouiras coisas, Fiia.
Dr., Hojc c a noiic o ninisiro dara una
fcsia cn sua rcsidcncia oficial. Fcsicjara o
anivcrsario dc sua filIa c clc sugcriu ara cu lIc
convidar; cu ncsna irci lusca-lo no Ioicl,
acciia?
Ol, conlinado. Aguardo sua vinda ara ir
fcsia. Eniao Dr., nao vira ionar lanIo dc
iscina conigo?
Dra., c inviavcl.
Vocc nao salc o quc csia crdcndo.
Eu sci quc vocc icn razao; csiou crdcndo
o coniaio c calor do scu coro. Acrcdiio quc scja
un otcncu, cono ianlcn c a sua grandiosa
conanIia.
Dr., cs guloso?
Eu? Sinccrancnic sou, c dcnais.
64
o quc inaginci, rcsondc cla c dcsliga
o iclcfonc.
Sulo ao ncu quario. Hojc nao csiou
rcarado ara fcsias; nao ossuo roua
adcquada alcn dc un sinlcs icrno ara casos
cvcniuais. Qucn viaja a scrvios a ascs
iroicais nao odc carrcgar nuiia roua a rigor c
cra o ncu caso.
Soliciici ao concicrguc quc dcssc una
arrunada ou assassc o ncu icrno a fcrro
qucnic. Paguci o scrvio dando una caiinIa.
Sa rocura dc algo ara lcr. Aos salados
cosiuno lcr loas rcvisias dc nvcl inicrnacional,
aos doningos un lon livro. Quando csiou cn
alguna cidadc grandc do nundo, alguns jornais
scnrc irazcn as noicias nais cscus, cnlora
cono ja dissc olsolcias.
Transcorrido o salado, fiquci ronio c a
cscra da Dra. Fiia Morcno c confornc o
conlinado, cIcgou oniualncnic s 19.00 I. La
csiava cla na oria do Ioicl, nun Ciirocn, nao
nuiio vclIo, nuiio lcn conscrvado c cuidado.
Assin quc cnirci no carro, nc scnii ugcddo con
suas lclcza. Esiava usando un vcsiido cscuro,
dccoiado ao circno, nosirava iudo. Pulscira c
corrcniinIa dc ouro c rclogio. Eu nc nanifcsici.
Fiia, csia a fin dc nc dciar louco? Para
quc iania rovocaao?
65
Ela fica cn silcncio ioial, crguc nais o
vcsiido c cncosia o carro lcira da csirada.
Dociorciio, csiou afin dc vocc dcsdc
aquclc rinciro dia quc sanos ara iralalIar.
AcIo quc ja nosirci o ncu oicncial fcninino, ou
nao nosirci?
Ela cga a ninIa nao c lcva ara alisar suas
coas c scus scios.
Claro, vocc csia no onio.
Ela rcalncnic csiava no onio c nuiio nais
quc isso. Toda dura, suas coas c scios.
Sua loca, dc iananIo ncdio, lalios cIcios,
rcndcran os ncus; arccia quc csia nulIcr nc
lcvaria ara sulir as arcdcs, ou iria nc virar do
avcsso. Aalci suas coas c cnirc crnas, csiava
cncIarcada cniao icnici nc conirolar.
Fiia, nao c lon ncn ara vocc ncn ara
nin. A gcnic corrc o risco dc cscandalos, crda
dos cnrcgos c dc dilonas. Scr alio funcionario
dc grandcs insiiiuics qucr nuiia discilina c
rigor. A gcnic c olscrvado c vigiado
consianicncnic. Qualqucr noiivo quc nos danos
ja sonos colocados na rua. Eu ianlcn c nos
ncus iralalIos nao osso ir ara cana con ioda
nulIcr quc cruza o ncu caninIo ou quc csicja a
fin dc nin. Eu nao sou ianlcn dc confiar.
MulIcrcs scnrc csiao a fin dc rcgar algo ara
nos. Elas sao ircinadas ara nos aroniar, clas
sao usadas, agas ara isso. Quanios ninisiros
66
sccrciarios c clcvados cnissarios ja caran, cn
arnadilIas?
Eu sci quc vocc c una funcionaria ncsno,
orianio rccisa csiar no cIao con c firnc. Ol?
Ncsic noncnio cu osso csiar scndo
vigiado, assin cono vocc. A gcnic c jovcn c nao
odcnos crdcr o fuiuro quc nos ofcrcccn. As
cIanccs sao oucas dc aarcccr algucn c
ncnIun orgao lrinda con cIanccs ara nos
quando sonos nuiios jovcns. Quando nos
lrindan, c or quc nosiranos lons scrvios c
discilina, cnicndc?
Silcncio ioial. Dcniro do carro Ia cIciro do
fluo-vaginal, alaio o vidro.
O olIar dc Fiia csia longc, no vazio, nao
qucrcndo acciiar a rcalidadc dos faios.
Ela sc nanifcsia.
Esia caiial, dcsia cidadc da Ancrica
Ccniral, c grandc c nuiia coisa odc scr fciia
cscondido. Eu sci quc vocc icn razao, nas c iao
difcil aarcccr un Ioncn do scu iio, culio,
cducado c rcscrvado. Eu sou carcnic; or scr
loniia iorna-sc nais difcil acIar algucn; csiou
con quasc 30 anos, nao sci o c quc o calor dc un
Ioncn Ia nais dc ircs ou quairo anos. Durno
cnsando cn sco acordo ioda dolorida c
cnsando cn sco, ncus ovarios arcccn quc
vao csiourar. No ncu iralalIo, no ncu galincic,
c inossvcl icr un caso con algucn. No dia
67
scguinic iodo o ninisicrio salcria quc alri as
crnas.
Eu cnicndo iudo isso. ialvcz un dia a
gcnic ossa sc vcr; sc cnconirar nun lugar fora
do scu as, Ol?
, nas quando? crgunia cla.
OlIa, un dia a gcnic odc sc cnconirar no
Mcico, la vocc nao c conIccida, csia fora do scu
as, ncsno quc cnconirc algucn do scu
iralalIo, nas vocc csia no cicrior, c difcrcnic.
Cono nc conunico con vocc Doc.?
difcil, rcsondo.
A cla da un nurro no volanic do carro c diz.
Tudo ara nin, ara ncu lado cnocional
c iniino c difcil.
Eu nao icnIo as ara norar, nao icnIo
airia, rcsidcncia. A cada quarcnia dias csiou
iralalIando cn lugarcs ou ascs difcrcnics. Nao
sou cu quc cscolIo o lugar c as nisscs. TcnIo
quc scr ncdico, cnissario, niliiar, olscrvador,
rcoricr ou analisia. Sou so no nundo, scn lugar
fio. Sc ao ncnos iivcssc un arcnic ou faniliar,
icria un cndcrco ara corrcsondcncia.
Porianio sc nada icnIo, s vczcs nada sou.
Acnas ossuo duas caias osiais, una cn
Nova Yorl c ouira na Euroa. Ou, vocc sc
conunica conigo airavcs dc codigo nos jornais.
Aos finais dc scnana cu lcio Ncw Yorl Tincs, TIc
Cuardian, cic.
68
Mcus scrvios sao duros c dc risco. Ningucn
salc ondc cu csiou, sc csiou vivo ou norio,
risionciro, cic. Sc cu cccuiar dirciio ncu
scrvio scrci coniraiado novancnic; ao conirario
sou csquccido. s vczcs fico scn novo coniraio
duranic ncscs, assando aic fonc. En lcna
cidadc grandc sou olrigado fazcr SoIcuucncu.
O conirolc cnocional rciorna c cla sc
rcconc.
Prccisanos ir ara a fcsia, scnao
cIcgarcnos airasados, rciio duas vczcs.
Troquc dc calcinIa, iraic da sua aric niina,
csia nuiio nolIada c cIcira nuiio, nancIara o
vcsiido.
A cla rcsondc.
Esiou cgando fogo, Iojc daria c faria iudo
c vocc Dociorciio, nada faz ara nc acalnar.
Quando cIcgar o noncnio ccrio roncio
quc iiro o airaso.
Ela sc arruna, arruna os calclos, o vcsiido c
ariinos. CIcganos a una nansao cIcia dc
gcnic. A noio a ninIa falIa, nao csiou lcvando o
rcscnic dc anivcrsario ara a filIa do ninisiro;
nas a Dra. Fiia diz ara cu nao nc rcocuar,
isso nao c inorianic c sin a ninIa cssoa na
fcsia.
Ha algunas cssoas, iodo iio dc lclidas,
ciiscos c alincnios, aic caviar.
Cunrincnio varias auioridadcs
arcscniadas cla Dra. Fiia, aic quc o Minisiro
69
do Dcn Esiar Social gcniilncnic nc arcscnia
sua fanlia c sua filIa anivcrsarianic, una garoia
dc 18 anos, norcna c loniia, nc dcsculo cla
auscncia do ncu rcscnic.
A Dra. Fiia cdc liccna or uns ninuios c
sai, suonIo runo ao ioalcic. Ela cIana a
aicnao, con os salios alios, o nini-vcsiido c vcjo
quc rcalncnic c csionicanic.
Logo cla csia dc volia, o ninisiro c sua
coniiiva-fanlia coniinua sua rclaao social. A
Dra. Fiia dcsia vcz colocou laion nos scus lalios
c fcz naquiagcn gcral, csia una gaia.
Ela qucr quc cu lcla alguna coisa ou janic.
OlIo iudo, canino a fcsia; c una fcsia c ianio...
CIano o garon c soliciio quc nc iraga una
Coca-cola gclada, cla da risada, lclcndo, c claro,
o quc arccc un Mariini; asccndc un cigarro c
nc convida a aconanIa-lo. Alcgo quc nao funo,
so csoradicancnic.
Pcrgunio a cla.
Dra., qucn aga csia fcsia?
Ela iiiulcia c diz.
Dcn... acIo quc o Esiado.
O Esiado Dra. Fiia? O quc c isso? Qucn
aga c o ovo, aquclc ovo olrc quc nos
visiianos ara cu caninar c conscguir os
fundos; csscs olrcs c o ovo do as iniciro...
aic vocc Dra.? Tanlcn clora csscs coiiados?
Alias auioridadcs sugan c csrcncn clcs, dcois
70
qucrcn quc cu icnic lilcrar os fundos junio ao
FMI c a ONU? Mc da nojo do odcrio c
auioridadcs das Ancricas. O ovo assa fonc
cnquanio voccs cncIcn a larriga s cusias dclcs!
Dr., scu uriiano c idioia. Vai csiragar a
fcsia? A ninIa fcsia, na qual cu ianio gosiaria dc
ficar ao scu lado? O unico lugar c a unica
ooriunidadc dc scniir vocc c icr vocc do ncu
lado?
E dcscja o Mariini do scu coo no ncu
rosio. Mc lino con un lcno, cIano o garon c
soliciio a csic quc rovidcncic un iai ara nc
lcvar ao Ioicl. Anics dc sair do salao, crgunio a
clc.
Caron, quanio cusia una Coca-cola?
50 ccniavos dc dolar, scnIor.
Tonc, aqui icn l dolar, ao ncnos o ovo, o
olrc ovo nao agara a ninIa Coca-cola. Doa
noiic Dra., c saio rocura dc un iai.
Sao 22.00 I quando cIcgo ao Ioicl. Tclcfono
ara a conanIia acrca; o roino vo ara
Cosia Fica scra as 3.00 I. Fao a rcscrva, accrio
a conia do Ioicl, rccolIo as ninIas oucas
coisas c vou cnlora ara o acroorio.
Os vinic c oiio dias iranscorrcn clos ircs
ascs quc fora dcsignado na ninIa iarcfa, nao c
difcil. Tanlcn nao nuiio facil. Nos ircs ascs, o
crfil scria o ncsno. As uutodudcs nal sao
auioridadcs inconcicnics, scn noao dc cono
adninisirar una naao c ou scu ovo, naior
71
aric dclc faninio. Os unicos Icn-dc-udu sao
scnrc as auioridadcs. 90 % dos oliicos quc
conIcci, nao iinIan noao ou fornaao
univcrsiiaria dc cicncias oliicas, iodos
corruios c c claro, ricos cusia do ovo.
Assin, anics dos irinia c cinco dias (calculo
aroinadancnic cnirc iralalIo c loconoao}
cnircguci a docuncniaao c o dinIciro quc iinIa
solrado, uns US$ 3.400,00. Elcs alcgaran quc
ainda csiava dcniro do crodo dcsignado dc
iralalIo. Era nclIor conscrvar csic dinIciro ara
alguns dias dc Ioscdagcn c alincniaao, ois
nao salcrian nc infornar ao ccrio a daia corrcia
do rcsianic do agancnio, o quc odcria scr
dcnorado. Acalado csics rccursos, infclizncnic
icria quc nc uu aic rccclcr o rcsianic.
Fui aic o aariancnio do casal dc idosos,
ondc ja iinIa nc Ioscdado duas vczcs c clcs
foran aicnciosos. Conuniquci-os orcn do ncu
scrvio. Elcs ainda iinIan o quario vago c cu
odcria ficar o quanio dcscjar c ainda icr o cafc
dc nanIa c una cqucna jania.
No scgundo dia aos icr cIcgado, fui
cIanado ara una rcuniao a rcsciio do ncu
scrvio. Na narcada rcuniao, nao salcria quania
gcnic cra auioridadc, cnirc lanquciros, cic., sc
cu odcria rcsondcr o ncsno quc csiava nos
ncus rclaiorios assinados. Mcio scn jciio ou scn
falar dirciio o idiona, nanifcsici auicniicidadc
72
dos faios, do quc iinIa visio c quc icniaran nc
sulornar, quc fui ancaado c ainda ciici o faio
da fcsia. Fui discnsado c disscran quc cu iinIa
fciio un ccclcnic iralalIo.
Nunca soulc sc a ONU ou o FMI lilcraran
ou nao os rccursos ara os ircs ascs. Eu,
acnas iinIa fciio a ninIa aric; iinIa sido
coniraiado ara isso, o rcsio ja nao cra assunio
ncu.
Fui ago con o rcsianic do valor conlinado.
O casal dc idosos nc sugcriu alrir una conia
corrcnic no lanco dc Dosion, con 30% do valor
dcosiiado a juros c 20% ara novincniaao,
ara iransiio ou ouiras ncccssidadcs, scndo
ossvcl usar o cndcrco dclcs cono ninIa
rcsidcncia.
73


A GUERRA DOS 6 DIAS 1967

Una insiiiuiao nisia canadcnsc-alcna
airocinou un lcvaniancnio dc arqucologia no
dcscrio do Paran (ao sul do dcscrio do Sinai}, nas
a ccdiao nao ia cn frcnic c a ioda Iora algun
funcionario sc acidcniava c nao iralalIava;
alguna coisa csiava crrada. Eu, con una cquic,
icria quc rcsolvcr o rollcna ou suscndcr os
iralalIos ara una ouira ooriunidadc. Alcn do
nais, surgiran confliios cnirc aralcs c
israclcnscs c a coisa or aquclcs lados csiava
nais quc fcia.
A cquic scria fornada cla Dra. Nancy
Linlcrg (cIcfc da ccdiao}, Dra. Clarissc
Mullcr, arqucologas, c clos iccnicos Ciovannc
Conii, Silvio Caiii, Karina Sinong c cu. O nosso
cnconiro foi cn Ccnova, Iialia. Tonanos o aviao
ara Aiffa c ao cIcgarnos la iudo csiava agiiado c
as auioridadcs nao csiavan afin dc quc
coniinuasscnos ara o dcscrio do Paran. A arca
csiaria fcrvilIando dc gucrrilIciros aralcs c
ouiros aliados ara cnirar cn gucrra con Isracl,
orianio o as nao sc rcsonsalilizaria clo quc
vicssc a aconicccr, ou scja, ningucn odcria nos
dar scgurana ou nos roicgcr.
74
Coniraianos un aviao li-noior ara 8
lugarcs c carrcganos a lagagcn. Ao solrcvoar o
Sul do dcscrio do Sinai, o iloio do aviao nos
conunica quc icria quc dcsviar dc roia acrca,
ois la cnlaio Iavia nuiio naicrial lclico c
grandc novincniaao niliiar, o aviao odcria scr
confundido c alaiido. Por ianio voaria duas Ioras
nais c ousaria no dcscrio do Paran. Alasicccria
con conlusivcl c ariiria dc incdiaio; nada
nais odcria fazcr or nos.
O aviao ousou nuna cqucna isia no
dcscrio. En dois Jccs coniinuanos runo ao
siio arqucologico. A icncraiura csiava a 42 C.
Una larrcira israclcnsc nos ara c cdc
idcniificaao. A conandanic, una caiia dc uns
23 anos, ja salia da nossa nissao c nos clica
quc aic o siio arqucologico ainda scrian 40 ln.
Ali con clcs, no osio niliiar, nos icranos quc
nos cquiar con arnas, roviscs c Its dc
rinciros-socorros. As arnas sao ncccssarias,
ois Ia nuiios gucrrilIciros csics sao aliados
dos aralcs cn confliio con Isracl. Alcn disso,
clcs fazcn risionciros, concrcializan as
nulIcrcs c cccuian os Ioncns. Fora do osio
niliiar clcs nais nada odcrao fazcr.
Cono cIcfc dc cquic dou iarcfa a cada un
dc nos.
Karina Sinons, vocc arrunc dc incdiaio
os Its dc rinciros-socorros, alincnios cn laia c
75
cn conrinidos; lasiicos ara condcnsadorcs
solarcs ara rccolIcr agua, OK?
AI? Sin, sin, cnicndi.
A nulIcr nais Parccia csiar no u ou
coniurlada quc rcsiando aicnao.
Dra. Linlcrg, A Sra. arrunc un ionci con
50 liiros dc agua c caniil ara 6 cssoas,
cnircguc os caniis dc nao cn nao.
Dra. Mullcr, a scnIora cscolIa 6 isiolas c
6 fuzis, con o Sr. Conii, cnircguc a cada cssoa.
Sr. Caiii, o scnIor cnicndc dc arnas,
arrunc a nuniao c oricnic cono sc usa c
cliquc sua scgurana ara cviiar acidcnics,
OK? Sci quc iodos salcn aiirar con arnas,
ialvcz falia ircinancnio nas, o Sr. Caiii dara
insirucs raidas. Nos nao icnos icno ara
dcialIcs c fornalidadcs, cn 15 ninuios
ariinos.
As isiolas sao iodas Drowning HigI Powcr 9
nn con dois carrcgadorcs; os fuzis, Mariin 305
dc cnic con 10 iiros, 10 iiros? AcIo quc c
nclIor quc nada.
En 15 ninuios a gcnic csiava a caninIo,
cla csirada ocircnia. Os 40 ln cran
inicrninavcis. Pocira, calor acina dc 40 C, 9.30
I. Nos icranos quc cIcgar ao siio aic as 13.00
I. Sao 12.48 I c a gcnic cIcga ao siio
arqucologico. Fonos arcscniados ao cIcfc
rcsonsavcl, arqucologo Aninn Azzcn. O lugar
csiava quasc dcscolcrio, aarccian algunas
76
nuralIas c Ialiiacs Iisioricas. Eliquci a
Azzcn a ordcn quc nos foi dada, cra colrir dc
novo as arcas dcscolcrias, isio icria quc scr fciio
cn 4 Ioras, no naino aic as 20.00 I a ariir
dali.
O lugar iinIa 12 funcionarios c clcs icrian
quc scr agos. Nao iinIan alincnios ncn agua c
Ia un fcrido quc rccisa scr suiurados, ois icn
un coric no lrao dc uns 10 cn.
Eanino o fcrido c vcjo quc rcalncnic rccisa
dc suiura. Digo ao Azzcn quc clc scra iraiado or
nin c quc onIa os Ioncns ara iralalIar;
scrao agos dc incdiaio. CIano a Sria. Karina
Sinons.
Sin. Sr!
Pco ara cla nc irazcr o It dc rinciros-
socorros c disiriluir os alincnios cnlaiados aos
ocrarios assin con a agua.
Sc assaran nais dc 15 ninuios. Cadc a
Karina? Vou airas dcla c la csia cla, falando con
a Dra. Linlcrg. Eu as inicrrono.
E o naicrial quc cdi?
A Dra. Linlcrg fala or cla.
Dr., a Karina csqucccu dc or no Jcc, o
naicrial ficou no acanancnio niliiar...
Silcncio ioial aic cu clodir.
Irrcsonsavcl! Falia dc scricdadc c rcsciio
ara con sua cquic c o scr Iunano! Saia da
ninIa frcnic, sua inconcicnic!
77
Pcgo ninIa nocIila c dcla o cqucno It dc
rinciros-socorros. CIano o fcrido c nando
aoiar scu lrao nuna rocIa. Elc sc cIana
Salin c digo a clc quc icrci quc fazcr o ncu
scrvio c quc scra un ouco dolorido. Elc acciia c
diz quc iudo lcn.
Fao a asscsia na arca fcrida c ancsicsio
con ilocana a 2 %; fao a suiura, culro con
curaiivo c nando clc roicgcr a fcrida do Sol c
ionar un aniilioiico a cada scis Ioras. Discnso
clc dc iralalIar.
Sao 19.00 I, o iralalIo dc colrir novancnic
csia quasc csia no fin c o siio arqucologico
ficara uugudo, so Dcus salc aic quando. A gcnic
aga os ocrarios c discnsa clcs. Azzcn, soliciia
ara un dclcs ir aic una cqucna aldcia c
rovidcnciar alincnios c agua ara nos iodos.
Todos conirilunos con dinIciro c clc c lcvado
or un dos nossos noiorisias.
Hora c ncia dcois clcs csiao dc volia con
alincnios c agua. Aos aqucla jania iica do
dcscrio, sinlcs dcnais, nas con roicnas c
calorias suficicnic ara qucn iralalIa duranic o
dia alaio do sol dc 44 C, crdcndo quaniidadcs
dc cncrgia.
Un dos noiorisias dos Jccs, quc fora
rocurar cigarros dciados no vcculo, rciorna
cuforico, csic iinIa ligado o radio c ouvido quc
Isracl csiava cn gucrra con o Egiio. Havia
78
aliados gucrrilIciros c rclcldcs, orianio or ioda
a fronicira con o Sinai Iavia nuiios ininigos c
nos csiavanos lcn roinos dclcs. Para cviia-
los, icranos quc nos afasiar da laicral csqucrda
do Sinai c ir ao acanancnio niliiar israclcnsc
clo ccniro do dcscrio. Sugcri cscrar nais un
dia ou dois, nos forialcccr lcn cn alincniaao c
conlusivcl, dcscansar, viajar dc nadrugada c
arar aos as 7.00 I. Duranic o dia nos
cscondcr. Todos concordaran c fizcnos o
lancjado.
Fazcr 40 ln aic o acanancnio niliiar
israclcnsc nao c nada facil, cviiar larulIos, os
Jccs nao sao iao larulIcnios, orcn os
caninIcs quc iransorian os ocrarios c o
naicrial dc arqucologia, scus noiorcs sao
larulIcnios dcnais. Dcois dc andar uns 23 ln
aranos, alguna coisa nc diz quc, aquilo scra
un infcrno. quando un noriciro c nais ouiro
clodcn roino ao cqucno conloio. O
cssoal fica dcsconirolado; rocuro acalna-los, c
oricnia-los. Eu, iono os fuzis da Dra. Linlcrg, dc
Caiii, c ircs cnics dc isiola. Mando sair do ncu
Jcc o Caiii c Clarissc ara csias sc juniarcn ao
cssoal dos caninIcs, cn qualqucr
circunsiancia, aconica o quc aconicccr, sc
ocorrcr algo conigo, ara clcs ircn cn frcnic aic
cIcgar ao acanancnio niliiar israclcnsc.
CIcgando la, Iavcria cIanccs dc sarcn do as
con vida? Nao sci.
79
Fico con o Jcc c o noiorisia airas do
conloio c nando iodo nundo sarcn dali o nais
raido ossvcl. Vao cnlora! Dccn a ariida!
Con un fuzil Mariin 305 cn naos, olIo ara
clc c nc crgunio o quc farci con isso conira
riflcs AK 47, noriciros c onio 50?
Os noriciros c iiros concan dc novo,
clodindo lcn roino do conloio, os iiros dc
AK 47 sao cn naior nuncro, OlIo ara as
nonianIas c vcjo a funaa, scus onios, dc ondc
sao disarados sao ccnios c ccnios c nais
noriciros. O ncu Jcc c aiingido c caoia dando
varias volias; sou jogado quc ncn una lola dc
fuiclol, caindo 10 nciros fora da csirada dc
icrra, csiou aiordoado c sangrando, icnIo un
coric no rosio c ncu coro csia un irao,
rocuro acIar fraiuras, nas nao icnIo, ainda
assin sinio dorcs c o nundo arccc girar... OlIo
o conloio, clcs csiao longc, disianics da arca dc
fogo c dos noriciros.
Tiro do coldrc a isiola. O quc farci con una
isiola conira ioda aqucla gcnic la cina? Dcn, ao
ncnos ainda icnIo nais dois cnics cIcios dc
lalas. Procuro con ninIa visia localizar o
noiorisia, nao o vcjo, aic quc noio scu coro no
lado oosio da csirada, icnio nc lcvaniar ara
auilia-lo, nas o inacio do ncu coro na qucda
causou lcscs. Tcnio nais una vcz sair corrcndo
cn scniido do coro do noiorisia c consigo.
quando varios iiros sao disarados no ncu
80
scniido, nas cIcgo scn scr aiingido aic o
noiorisia. Elc csia dc lruos, ainda con a isiola
cn sua nao, nas nao rcsira nais; suas cosias
csiao crivadas dc lalas. Viro-o c vcjo o ncsno no
scu ciio c csinago. Mais nada osso fazcr or
clc. Olscrvo ao ncu rcdor c vcjo os aiiradorcs;
nao sci qucn sao, sc rclcldcs, gucrrilIciros ou
soldados cgcios; iodos clcs dcsccndo das
nonianIas indo na ninIa dircao.
Afinal, o quc fao? O quc osso fazcr con
una sinlcs isiola? Tanlcn nao c a ninIa
gucrra, nao csiou ali or causa dc gucrra c sin
or causa da cicncia. Cicncia? Scra quc clcs
cnicndcrao isso? Sc nc rcndo scrci iraiado lcn
cono risionciro? Nao sci, difcil salcr, ainda
nais quando ja sc foi risionciro ouiras vczcs c os
dirciios inicrnacionais nao foran rcsciiados
clo ncnos nao conigo. Mc rcndo, c o jciio... c dc
grandc risco. nclIor nc livrar da isiola, con
cla nao cnsarao lcn dc nin. Enicrro cla (una
cna, una lcla arna, lcvc c rccisa}. Dcsia vcz
cla ficara dclaio da icrra.
Mc onIo cn c, con os lraos lcn alio,
cgo ncu lcno lranco c crgo lalanando-o. Nun
ninuios csiou rodcado do quc arccian, ora
rclcldcs, ora soldados c conco a gcsiicular con
os ncus docuncnios.
Cicncia! Cicniisia! Arqucologia!
Sou rodcado or varios conlaicnics; uns
vasculIan o Jcc c o noiorisia norio, ionando
81
dclc a isiola, o soldado quc a rccolIcu a iraz
ara o sargcnio quc csia na ninIa frcnic c
cnircga a clc. O sargcnio a canina, sora a icrra
adcrida ncla c csfrcga na sua farda, cniao a
coloca na ciniura. CIcgando nais crio dc nin,
nc inicrroga; dou ncu nonc c grau, nosiro
ncus docuncnios clc os canina c nc cIana
dc csuo.
Esiao?...
Eu rocuro clicar quc nao nas rccclo un
soco no ncu rosio c caio, icnio nc lcvaniar c
rccclo un cIuic nas cosias; nao consigo
rcsirar, ncu ulnao foi aiingido c ncu rosio
sangra. Dois soldados nc lcvanian c nc scguran
dc c, rccclo nais un soco no rosio c una
coronIada. O nundo arccc quc vai acalar...
Cao! Esiao! Para qucn iralalIa? Qucn o
nandou aqui? Inglcscs? Ancricanos?
Israclcnscs? E nais un iaa, ouiro...
Quando sinio quc csiou ara dcsnaiar, ouo
un vcculo frcando lruscancnic. Mal consigo
cncrgar, ncus olIos csiao colcrios or sanguc.
Aarccc o quc scria una conlaicnic (nulIcr}
quc nc joga agua no rosio, lina ninIa visia
con ncu lcno c fica ali csiaiica. Qucn dcsccu
do vcculo quc arccc un Jcc c un jovcn oficial;
icria ninIa idadc c aliura; caninada a isiola
do noiorisia norio. O sargcnio fala con clc c
aonia cn ninIa dircao, csic cniao sc dirigc
ara nin; ninIa rcsiraao csia un ouco
82
nclIor, nas ainda sou scgurado clos dois
soldados quc nc nanicn quasc dc c. O quc cu
acIava quc cra una conlaicnic fcninina, na
rcalidadc c ianlcn una oficial; arccc una
icncnic. Ao sc aroinar o jovcn oficial nc
cunrincnia niliiarncnic (coniincncia}. Elc nc
canina dos cs a calca c co ara falar con
clc cn ariicular. Esic anda ao ncu rcdor c alcga
quc na ninIa siiuaao nao csiou cn condics
dc rcivindicar nada c quc scrci fuzilado.
Mas orquc? crgunio.
Eanina ncus docuncnios c cIana a
nulIcr-oficial orquc cla fala inglcs. Porquc
inglcs? Nao dcvcria scr aralc? Ou scra quc cla c
una asscssora soviciica ou dc un ouiro as
conunisia?
Elc discuic con cla c o sargcnio c diz.
Elc, nao icn cara dc scr ancricanos,
inglcs ou israclcnsc, odc scr un csiao, nas nao
c dcssas nacionalidadcs, vcjan a cor da sua clc.
Vanos lcva-lo ara inicrrogaiorio.
O sargcnio sc aroina dc nin c nc da nais
un soco, a o oficial griia ara arar. O nundo
gira... cu csiou girando con clc c crco os
scniidos. Acordo quando ja c iardc c cscuro c vcjo
una fraca luz quc dcvcria vir dc una lanada
fraca. O lugar c qucnic, unido c nau-cIciroso.
Mcus olIos csiao incIados, assin cono ncu
rosio con varias fcridas c ialvcz con fraiura no
nalar-csqucrdo. Tcnio cncrgar con dificuldadc c
83
dcscjo salcr as Ioras. Tiraran ncu rclogio, ncu
isquciro, os oucos cigarros quc iinIa, alcn dos
ncus docuncnios. O lugar ondc csiou arcccr
una ccla, con alIa. Esiou con scdc, ncu rosio
dolorido c ncus lalios alcrios or fcridas.
Prcciso lclcr. Ouo assos dc loias csadas
c assos dc loias lcvcs; a oria da ccla rangc,
sinal dc quc csia icn un longo fcrrolIo quc dcvc
scr foric, dc ao, c cu jogado ali quc ncn un saco
dc laiaias. A oria sc alrc c ircs cssoas csiao
ali nc olIando. Dc laio, visio da ninIa osiao,
csics arcccn quc sao giganics c crucis.
Algucn sc inclina c canina ncu rosio. a
jovcn nulIcr oficial, aqucla quc no dcscrio nc
jogou agua c linou ncus olIos. Eu rcclanci.
Oficial, nao csiou scndo rcsciiado dcniro
dos dirciios inicrnacionais; cu nao sou csiao c
rcciso falar con scu conandanic.
Ncgaiivo, Sr. Karcloff ou Doc?
Ela sc inclina, un soldado lIc cnircga un
laldc con agua gclada c un ano. O ano
nolIado c gclado faz con quc cu sinia nais dor;
cla nc lava o rosio c assa o ano no ncu coro,
dcois nc colrc con una nania. As nulIcrcs...
or nais ininigas quc csias scjan, s vczcs
ianlcn nc dcran carinIo c anor; algunas
foran scnsvcis.
Eu digo.
Tcncnic, dc quc lugar c a Sra., da Polnia?
Ela nao rcsondc.
84
O quc faz aqui no ncio do dcscrio?
Coniinuo scn rcsosia, cniao cla diz.
Aqui csia una iigcla con lciic dc calra,
ccrcais c ao srio. Eu dou risada c sou cnico.
Tico dc nasnorra, nc? O quc farao
conigo?
Assin quc nclIorar scra inicrrogado c
ialvcz fuzilado, agora iraic dc sc alincniar c
dcscansar.
AI c? Aqui ncsic alaccic?
Ela vai cnlora. A oria sc fccIa, corrc o
fcrrolIo, colocan cadcado nclc c ianlcn ouo o
rangido dc una cIavc (scn cIancc dc fugir}.
Esiou con fonc, acosiunado a janiar ou a
nc alincniar cnirc as 19.30 c 20.00 I. A fonc c
ial quc afinal cono a conida quc ali nc foi
dciada cla linda oficial. Lciic dc calra, ccrcais,
ao srio c un ouco dc agua, cnso, nao c
qualqucr un quc icn ioda cssa soric. Sou un
risionciro dc rivilcgios? Pcla rcclanaao do
ncu csinago, cnso quc sao as 21.00 ou 22.00
I. Tcnio nc scniar, nas o nundo coniinua
girando, csiou fraco. Prcciso salcr ondc csiou c
sair daqui c ara isso c ncccssario quc cu csicja
foric, con lasianic cncrgia c lcn dc saudc,
rccucrado das fcridas, c claro, sc nao for
fuzilado anics. Consunos os ccrcais, o lciic c o
ao, nas icnIo un conanIciro dc ccla; icrci
quc conariilIar con clc? Elc csia a uns 40 cn
dc disiancia dc nin, icn uns 20 cn c dcvc csar
85
uns 300 g; c dc cor rcia. Nunca iinIa visio un
raio dc cor rcia. O raio olIa ara nin, scnia
sol suas aias c nc cIcira, ncc c gira scus
ligodcs.
Pcnso quc o raio dcvc scr Ioscdc ou IuItuc
dcsic grandc Iotc. Ol, vou dividir ninIa raao
con vocc, sc vocc nao for nais raido quc as
dorcs sao nais inicnsas. TcnIo sono c cnso quc
un dia rcciso nc dcdicar nais a nin ncsno.
Quando cra cqucno, cnsava o ncsno. ouvir
nais nusica, lcr nais, nc iraiar nais, cuidar c
ficar nais sadio c foric.
Lcnlro dc ninIa casa, aqucla grandc
rcsidcncia, scus grandcs jardins floridos,
cIcirando a florcs, grana c inIciros. O jardin
scnrc csiava cIcio dc assaros c clcs scnrc
vinIan sc alincniar conigo; os csquilos, clcs
conian na ninIa nao. Lcnlro da ninIa
liciclcia, daqucla noiociclcia quc cu iinIa fciio
con un vclIo noior c canos Iidraulicos c iodo
nundo dava risada, nas cu fiz funcionar a ninIa
noio.
La cu ircinava con ncu arco c flccIa, iinIa
iudo noniado, un lclo stund dc iiro. Dcois quc
ncus ais norrcran nunca nais fui la, ncn sci
quc fin lcvou aqucla rcsidcncia, sc ficou con
algun Icrdciro ou foi vcndida. Ir la ra vcr? Pra
quc? Vcr aqucla rcsidcncia nc iraria lcnlranas,
saudadcs c or dcnais irisicza, ialvcz un dia cu
86
volic la ara salcr. Claro, sc cu sair dcsia con
vida.
Dorni. Acordci con irovoadas, confuso.
Trovoadas ou closcs? Dcvcn scr 5.00 I clas
csirclas. Ouo griios, cIoros, gcnidos c dcois.
Aicnao... rcarar... aoniar... fogo!
Mc lcvanio, dolorido, nas consigo r-nc cn
c c vou aic a jancla, csia con gradcs dc ao. La
fora Iavia un cnornc aiio c varios soldados quc
dcscansavan con suas arnas no solo c nais
frcnic varios coros cados, aarcnicncnic
vcsiidos con rouas claras c iodos con aarcncia
dc scrcn lrancos; acrcdiio quc iodos clc scrian
funcionarios dc insiiiuics rcligiosas, ncdicos,
cnfcrnciros ou nissionarios.
O quc cu csiava vcndo cra, scgundo os
disaros quc iinIa ouvido, o scgundo fuzilancnio
dcsia nanIa. Os fuzilancnios scnrc sao
cccuiados dc nanIa, lcn ccdo. Alguns coros,
jogados no cIao con suas rouas nancIadas dc
sanguc, ainda sc dclaiian ou csiavan cn
convulscs. Os fcrincnios das lalas nao iinIan
aiingido scus onios viiais. Un oficial, o quc
arccia scr un caiiao iira do scu coldrc una
isiola, o quc dcvcria scr una 9 nn ou una 45 c
da un iiro cn cada un dos fuzilados, lcn na
calca, ficando csics incrics.
Eu cra o cscciador daquclc quadro Iorrvcl.
O roino scria cu? Tcria quc csiar ronio a
qualqucr noncnio. Mas lcnlrci quc a nulIcr
87
oficial dissc quc rinciro cu scria inicrrogado c
dcois fuzilado. Fuzilado? Isio c un csadclo, ou
nao?
Olscrvo ninIa ccla c nao Ia cono fugir dcla.
Suas gradcs sao forics c dc ao, a oria
consisicnic, as arcdcs fciias dc cdra (graniio}.
Olscrvo la fora c vcjo quc os coros nao nais
csiao la. As arcdcs csiao nancIadas dc sanguc,
nao acrcdiio, csiando no dcscrio ondc a agua c
cscassa, cssc quadro dc sanguc nas arcdcs nao
scra lavado c la ficara aic sccar fornando una
iniura. Aric, so quc Iorriilanic. Con o icno o
sanguc scco dcscasca c as clculas dc sanguc
acalan caindo.
O nuro, ondc as cssoas foran fuziladas sao
alios c suas arcdcs ianlcn fciias dc graniio ou
rocIa solida. Essas arcdcs dcvcn icr uns 50 ou
60 cn dc cscssura, nais do quc difcil dc
dcrrular, ncn con una lazuca ou closivo
odcroso conscguiria ioial succsso.
una forialcza usada cono lasc niliiar
aralc. Una forialcza dc arquiiciura ncdicval, ou
os-ncdicval, ialvcz consiruda na coca das
cruzadas, or volia do ano 1099 ou 1100.
O fcrrolIo da ccla rangc c a oria sc alrc.
Un oficial con varios soldados nc diz ara sair c
quc os siga. CaninIanos or un longo corrcdor
ondc Ia una infinidadc dc cclas, iodas vazias, so
vcjo raios corrcndo c sc cscondcndo. Ao ncnos o
88
raio da ninIa ccla nao nais icra quc conciir
cla cqucna rcfciao conigo.
Dcois dc andar uns 50 n sulinos una
csirciia cscada c viranos a dirciia, ondc sou
cnurrado c olrigado a cnirar no galincic do
conandanic. Nclc Ia un coroncl dc uns 40 anos,
dc csiaiura ncdia, lcndo una aclada. Nos
canios oosios Ia nais dois oficiais cn c, cn
scniido dc alcria.
O conandanic nc nanda scniar c nc
inicrroga, qucr salcr o quc cu c as ouiras
cssoas fazanos roino ao local ondc cu fora
caiurado. Elico do siio arqucologico, nas sou
olrigado a rcciir varias vczcs a clc. Para o
conandanic sou un olscrvador ou csiao
israclcnsc. Manifcsio quc nao.
Elc olscrva ncu nonc c solrcnonc, qucr
salcr a origcn dclc, clico quc nao sci, ialvcz
scja srio, lilancs, grcgo-iurco, c quc ncu ai cra
dc la ou daquclcs lados. Qucr salcr ondc noro c
qual c ncu cndcrco. Digo quc ianlcn nao
icnIo. Elc da risada c alcga quc un cidadao do
ncu nvcl dcvcria icr rcsidcncia fia. Elico quc
sou una das viinas da Scgunda Cucrra
Mundial, noiivo clo qual fui lolsisia dc varios
ascs, oficial-ncdico c das ninIas aiividadcs.
Soulc, do scu rclacionancnio
inicrnacional, c lon?
Nao scnIor, ningucn quc luia ossui lon
rclacionancnio, rincialncnic quando falanos
89
algunas vcrdadcs. Todos nos icnos ros c
coniras c sonos caialogados us ocncos ou
cIcdcs.
O coroncl nc olscrva c diz.
O scnIor c nuiio jovcn, nas icn
crsonalidadc c nonc, o scnIor ja ingou o Paa,
ianlcn o rcsidcnic dos Esiados Unidos, ou
nao? o quc dizcn. Nao c qualqucr un quc
cIcga ao Vaiicano, jania con o Paa c dcois o
inga. Nao c qualqucr un quc ingrcssa no
galincic do Prcsidcnic dos Esiados Unidos c
assa a nao na lunda das suas nanoradas.
Lcvcn clc sua ccla c iraicn-no.
Sou lcvado dc volia ninIa ccla c anics dc
csia scr irancada, un soldado nc cnircga una
landcja dc colrc, con o cafc da nanIa. qucijo dc
calra, lciic dc calra, ao srio, ncl, un ovo, cafc
c cIa. Ouo novancnic o rangcr do fcrrolIo, a
ccla c irancada c la fico cu. O quc scra dc nin?
Aos scr inicrrogado scria fuzilado? Mas o
inicrrogaiorio nao foi rudc.
Consuno o cafc da nanIa. O raio rcio csia
la nun canio nc olIando nas nao sc aroina.
Claro, csia cIcio! Elc concu o quc rcsiou da noiic
anicrior. Aos icr consunido o cafc da nanIa c
anics dc salcr quc scra dc nin, rcciso dar un
iraio no ncu rosio, iraiar da fraiura do nalar
ois o osso fraiurado csia afundado c logo
concara a sc solidificar c olsiruira a irrigaao
sangunca, arisionando algun ncrvo da facc,
90
assin cviio fuiuras cirurgias dc corrcao. Fuiura
cirurgia dc corrcao? Ainda nao sci sc sairci vivo
daqui. TcnIo quc icniar vcr sc a forialcza icn
ncdico. Pcla cqucna jancla da oria da ccla
cIano o guarda c co a clc ara falar con un
ncdico. Esic iiiulcia, cIana o calo dc laniao c
dc novo clico quc rcciso falar con un ncdico.
Esic sai c cn 20 ninuios aarccc con un
caiiao, un jovcn ncdico c ircs soldados. O
caiiao, ciulanic c arroganic, logo diz.
O scnIor csia cnsando quc isio aqui c
una clnica dc lasiica? Qucn dcfinc sua
siiuaao c o conandanic c scus asscssorcs,
cnicndc?
Nao! Nao caiiao, cu nao fui iraiado cono
risionciro, fui fcrido clos scus Ioncns c rcciso
scr iraiado. Confornc o iraiado c convcnao da
TcIccoslovaquia c dc Ccnclra, sc o scnIor nao
ionar rovidcncias, cu icrci rollcnas dc facc c
rcsiraiorios. Por cnquanio ainda Ia icno,
anics quc a fraiura solidifiquc. Sc nais iardc
scrci ou nao norio ja c ouira qucsiao, nas
rcciso scr iraiado. Sc cu fossc un soldado c
fossc caiurado, dciido cn conlaic ainda vivo,
dcvcria scr iraiado confornc as convcncs. No
ncu caso, cu nc rcndi c ninIa rcndiao nao foi
rcsciiada, csiava dcsarnado c indcfcso; aqui o
Sr. caiiao vc o rcsuliado. Scrci ou nao iraiado?
91
Ol, o nosso ncdico o caninara c avaliara
scu rollcna ara dcois discuiir auiorizaao
junio ao conandanic.
O caiiao sc rciira, c o ncdico c o soldados
fican, sou caninado clo ncdico quc diz.
O scnIor c un rollcna nuiio grandc
ara clcs, alias, ara iodos nos. Elc canina
ninIa fraiura ircnulo, nao salc o quc fazcr. Eu
o oricnio.
Dr. Salin Harann, icncnic ncdico, o osso
csia fraiurado, Ia un fragncnio dc osso cn
fornaio dc lalcia, c cqucno, nao nais quc uns 3
cn. O scnIor rccisa ancsicsiar a arca con
ilocana a 2 % c dcois inscrir una agulIa dc
suiura ncdia con linIa n 3, csia inscrao icn
quc scr or laio do osso fraiurado. Con o fio dc
suiura, o scnIor fornara un U", a uc ara
fora as duas circnidadcs do fio; o osso fraiurado
ira ara a osiao corrcia c ara scgura-lo o
scnIor cguc una alaiador dc lngua (aliio
iio sorvcic}, quclrc-o, forrc con algodao c
anarrc as duas circnidadcs, o aliio fara una
irava. En quairo dias o osso concara a
solidificar c iudo lcn, ol?
O ncdico, surrcso olIa ara nin c diz.
O scnIor cnsa cn sair daqui con vida?
AcIa quc ncu iralalIo scra uiil?
AI! A csia c digo.
Todo risionciro, quando icn vida c csia
con cncrgia, icnia sair con vida... icnia fugir.
92
igual quando caiuranos una avc silvcsirc c
colocanos nuna gaiola, cla, or iodas as fornas,
icniara fugir, dcnora, nas icnia c... conscguc.
Ela, nao nasccu ara ficar rcsa c cu... ncnos
ainda.
Tudo lcn, vou lcvar scu caso ao ncu
sucrior, sc nao voliar cn una Iora, nao scra
or cula ninIa, acrcdiic.
E vai cnlora.
Aos duas Ioras, o irinco da oria volia a
rangcr, dcvc scr 8.00 I ja cra ara csiar norio.
Por quc ainda nao fui fuzilado? O ncdico cnira
con scus acirccIos c diz.
Sinccrancnic... nao cnicndo, nao cnicndo,
o scnIor csia narcado ara norrcr c o conando
nc nanda iraiar dos scus fcrincnios.
Elc alrc sua nala, csicndc un ano no cIao
c coloca cn ordcn o insiruncnial cirurgico. Con
una scringa dc 5 cn c 2 nl dc ilocana, faz
asscsia na arca c alica o ancsicsico cn quairo
lugarcs, oucos ninuios dcois ninIa facc
fraiurada csia adornccida. A agulIa dc suiura c
inscrida, cla gira cn forna dc U", clc ua csia c
o fio dc suiura fornando un U". O alaiador dc
lngua ja foi rcduzido ara uns 3 cn c csia
forrado con algodao. Mando clc uar o fio cn
ara fora, scgurando firnc as duas circnidadcs,
sinio un rangido o fragncnio do osso rciornou
ao scu lugar. Soliciio ara clc, con a ncsna
scringa inscrir or laio do osso fragncniado c
93
rcnovcr un coagulo, a rccucraao scra nais
raida c logo cu voliarci a rcsirar nclIor.
Elc iira a agulIa c anarra o aliio con o fio
dc suiura. Agora o osso nao nais cara ra
dcniro. Pco ainda ara clc nc arrunar alguns
aniilioiicos c aniiinflanaiorio. E clc sc nanifcsia.
Mais una liao iccnica quc arcndi, no
ncio do dcscrio, ara nclIora dc un
risionciro...
Agradco c co quc clc rovidcncic agua ois
csiou con nuiia scdc. Un soldado iraz agua c os
rcncdios, iodo nundo sai da ccla c aos csia scr
irancada, un silcncio ioial. O raio rcio, anda no
ncu scniido dcsconfiado, olIa a oria c gira scus
ligodcs, sc aroina dc nin aic uns 40 cn, gira
scus ligodcs c cIcga a nc olscrvar cono
crguniando csia iudo lcn"?
OI, claro conanIciro dc ccla, conigo
csia iudo Ol, sou un cara dc soric, ainda nao fui
fuzilado, csiou scndo iraiado dcccntcncntc.
Cono risionciro cu conscgui scr ouvido c
rcivindiquc os ncus dirciios, aric dclcs foi
aicndido, nao osso nc quciar. E durno.
Acordo. Dcvc scr crio do ncio-dia ncu
csinago c qucn nc diz. O cfciio da ancsicsia
nao nais cisic c a fraiura csia dolorida, nas
ncn ianio c rcsiro nclIor. Esiou con fonc (lon
sinal}. Prcciso nc alincniar lcn, rccucrar as
foras. Tcniar fugir dcsia forialcza nao scra facil c
94
sc iivcr quc andar clo dcscrio icrci quc csiar
lcn dc saudc c fisicancnic.
O irinco rangc, a oria sc alrc, dois soldados
aonian suas arnas ra nin, ouiro soldado
dcsarnado cnira con una csccic dc caia" dc
ncial, airas dclc cnira a oficial fcninina (a
oloncsa} c nc crgunia.
Cood?
AI!. Wondcrfull! So nc falia una
lillioicca, un Crunding c varios 78 ou 45 dc
jazz, classicos c nclodias, nas sou un
risionciro. Aic quc csiou lcn, olrigado icncnic.
Ela da ncia volia c vai cnlora, os soldados
rccuan scn dciar dc aoniar suas arnas. A
oria c irancada. Mc lcvanio, ja nao csiou iao
dolorido, cnso quc icnIo loa saudc, lons
iccidos, scnrc iivc una loa dicia, isio faz con
quc scnrc nc rccucrc raido c aria ara
ouira.
OlIo ara fora. Fcalncnic c una forialcza c
ianio, scus nuros sao inossvcis dc scrcn
uliraassados. Ha guardas lcn arnados c lcn
aicnios.
Faz calor, a icncraiura dcvc csiar uns 45
ou 47 C. Ha nuvcns cscuras nun dcscrio c
difcil cscrar cIuvas, nas nao inossvcl, cn
alguns lugarcs so cIovc a cada quairo ou dcz
anos. Una cIuva Iojc... scria una loa.
O quc Ia dcniro da caia dc ncial? Alro csia
c logo o raio rcio csia ali crio (clc c ncu
95
conanIciro dc ccla, icrci quc convida-lo ara
alnoar}. Ha una ancla, alro cssa, quc csia
lcn cIcia. FstcIn, isso c conida dc SIcil.
FstcII c lucIo dc calra con crcnc c farinIa,
incnia, alIo, cnirc ouiros icncros (nao
lcnlro}. un raio foric, dc nuiias calorias. Sc
cu nc alincniassc con FstcII or dois ou ircs
dias scguidos viro un iouro! MinIa rccucraao
scria ioial. Sirvo un ouco ao ncu anigo (o raio-
rcio} c vira aquclc alnoo.
Agora scria lon un cIa. Nao sou nuiio
cIcgado a cafc, nas ncssa Iora, sc vicssc un,
ianlcn nao dcsrczaria. Cuardo o rcsio da
conida, longc do raio-rcio, c ando cla ccla,
rcciso digcrir c caninar a forialcza. Nao fao a
larla Ia uns ircs dias c rcciso ionar lanIo,
nas cono?
Sc cIovcr... Sc cIovcr coloco una das iigclas
ara fora c cncIo csia, iransoriando a agua
ara a caia dc ncial, ali osso juniar uns 10
liiros d'agua c daria ara ionar lanIo.
Eloro a ccla. Ela aic quc c grandc, icn uns
5 n. Parccc naior or csiar vazia, scn novcis ou
oljcios. A jancla aic ncdia, dcvc icr l n or 80
cn, disiancia dc una gradc ara ouira con nao
nais quc 25 cn, una cssoa nagra assaria or
ali, nas ningucn salc qual c o fin do aiio. No
aiio Ia algunas arvorcs fruifcras, dcvcn scr dc
Danasco, Tanaras ou Fonas, Ia ouiras lanias
96
c algunas florcs. Algucn gosia dc vcrdc ois sc
vc quc csia lcn cuidado.
Fcnovo a alIa da ccla, nun canio Ia un
ralo. No fundo da ccla Ia una oria consisicnic,
icnio alrir c csia nao ccdc, fao fora, alrc un
ouco, cnurro c cla alrc uns 40 cn. Foro nais
c cla rangc alrindo or conlcio. un cqucno
quariinIo ondc Ia un lanIciro arcaico c un
ianquc, o quc dcvcria scr una ia. Dcn, clo
ncnos ali ja da ara fazcr as ncccssidadcs, nas,
nao icn agua. Nun canio, solrc una cdra, Ia
una vclIa cscova dc dcnic, un cdao dc cnic
anarclo c un salao vclIo, iudo corrodo or
raios. Ja csia nclIorando, ao ncnos osso nc
cnicar, c sc iivcr agua, o salao nao c dc Paris,
nas daria ra ionar lanIo.
Conca a cIovcr. A csia a cIuva quc dcvc
scr alcnoada ara as arvorcs c lanias c... ara
nin. A iigcla, csicndo-a ara fora c cla
raidancnic cncIc. Transorio ara caia dc
ncial c assin coniinuo aic cncIc-la. una
icncsiadc. Junio nais agua, iiro a roua c iono
un lanIo. AI! Quc dclcia! Lavo a ninIa canisa
iio safari, a caniscia c a cucca.
Hojc csiou fciio". Traiaran da ninIa
fraiura, nc dcran loa conida, una visiia
fcninina" vcnIo nc vcr... o quc nais qucro. Pois
c... qucro a lilcrdadc.
Assin, cla jancla, dcois dc nc dar un
iraio, olIo a cIuva cair, cla coniinua aic o final
97
da iardc. Fcfrcsca, a icncraiura cai c ao longc
sc vc un arco-ris. Ha nuiios anos quc nao via
un. Elcs sao loniios. Nos cIarcos d'agua quc
ficaran no aiio da forialcza ousan alguns
assarinIos c clcs fazcn a fcsia, ionan lanIo.
Ao ncnos clcs csiao cn lilcrdadc c con vida, aic
quando? Aic aarcccr algun rcdador.
Mcsno icndo fciio nuiia coisa, icr dornido
aos a iraao da fraiura c icr nc iraiado, o rcsio
das Ioras foran longas. Dcvcn scr 20.00 I, a
csia Iora nao acrcdiio quc iragan nais nada
ara nin. Todo lugar dc risionciro ou niliiar, as
rcfcics sao ccdo. cafc da nanIa das 5.00 as
6.00 I (ara oficiais nao Ia Iora ccria}, alnoo
cnirc as 11.00 c 11.20 I c jania das 18.40 s
19.20 I. E ja c nais quc 20.00 I. Ia adorar una
fruia, una solrcncsa ou una anqucca. Vou
iocar o sno, ialvcz a cocira vcnIa c diga Sr." a
cu digo.
Sria. Janc, or favor una solrcncsa c un
licor.
Mas iudo isso csia nais quc longc dc
aconicccr, csiou sonIando dcnais..
Alro a ancla dc conida quc guardci do
alnoo, o FstcII, cnlora frio, ainda cIcia lcn.
Elc foi lcn clalorado, o cozinIciro c lon. O
FstcII nao c conida conun nas Aralias,
gcralncnic c consunido cla classc ncdia, or
dcnais nuiriiivo. Os risionciros, clcs nao sao
lcn alincniados, clo conirario, csics ao
98
conirario sao naniidos fracos, sulnuiridos c
dcssa forna o risionciro ou os risionciros nao
icn fora suficicnic ara gcrar una rclcliao, scn
cncrgia nao Ia odcr fsico. Sc csics iivcrcn
succsso, nao andarao nuiio aos a fuga c logo
sao rccaiurados.
E no cniao or quc cu csiou scndo lcn
alincniado. A ninIa jania c inicrronida or
una nusica, classica. Siraus, TcIailowsli,
dcois Fay CIarlcs c or uliino una olca. Una
olca? AI, ja sci qucn csia ouvindo nusica. Sc
nao fossc cla olca, scria qualqucr un ouvindo
nusica, nas agora o assunio nuda. Pcnso quc
dcniro da forialcza, cnirc os quc nc considcran
ininigos, Ia un quc c ncu aliado ou adnirador,
c ja sci qucn c. a icncnic Wazclousla.
E a o noiivo do cafc da nanIa rcforado c
da loa alincniaao. Ja ouiros risionciros nao
iivcran a ncsna soric. Mas or quc cu csiou
icndo algunas rcgalias? Scn duvida alguna, nao
olicrci rcsosia iao logo ou ialvcz nunca a icnIa.
MinIa roua csia quasc scca. No dcscrio nao
Ia unidadc c isso faz con quc iudo scquc logo.
Eanino a roua, aic quc nao csia iao cnrugada,
nas ao ncnos csia lina, scn cIciro c scn
nancIas dc sanguc dos ncus fcrincnios.
Mc sinio nclIor Iojc (ou agora}, cnlora scja
inccrio o quc scra dc nin ananIa, sc
coniinuarci vivo ou sc scrci fuzilado. AcIo quc
99
csia noiic dornirci nclIor, csiou lino, c a noiic
csia nais frcsca. Dcvcn scr 22.00 I iudo c
silcncio. Ha lua cIcia. A lua no dcscrio faz
arcccr con quc scja quasc dc dia, claridadc
lcna. Ouo o nanifcsio dc una coruja, cla dcvc
csiar nuna das iorrcs da forialcza (scu incrio} c
dc rccnic o rudo das suas assas. Quando a
coruja sai, c or quc focalizou un raio, una
lagariia ou un sao. Ela logo rciorna, sinal quc
sua caa csiava crio.
Ouo un cIiado foric, dcvcr scr dc una avc
noiurna. Dcois o son dc un cIacal do dcscrio c
ainda sinal dc ouiro nais disianics, clcs sc fazcn
dcsiacar, ara nosirar scu icrriiorio c scu
incrio. O dcscrio quc dcvcria scr dcscrio, na
rcalidadc c o conirario, ossui sua vida, sua
fauna, quc so csia auscnic duranic o dia or
causa do inicnso calor. Dc noiic o dcscrio sc
iorna ioialncnic vivo, dc aninais. TcnIo quc
cnfrcniar a noiic, rcciso dornir, acordar c
cnfrcniar o inccrio do ananIa.
Sou acordado con o rangcr do fcrrolIo da
oria. Tao ccdo? Scra quc c Iojc? Hojc scrci
fuzilado? AcIo quc nao c iao ccdo, cu quc dorni
lcn, scra? A oria sc alrc, dois soldados
aonian suas arnas ara nin c cnira o ncdico
quc fcz a iraao na fraiura. EsiranIo... csiranIo.
Vin caninar sua fraiura.
Mas nao fala lon dia ncn nc crgunia cono
csiou. Pcnso quc icnIo quc acciiar iudo, ainda
100
nais scndo do ininigo. Elc sc inclina, canina a
fraiura c diz.
Esia iudo lcn, quasc nao csia nais
incIado.
Con un cIunao dc algodao unia a arca do
fio con iodo. E cu digo.
Sua ajuda Dr., foi nuiio loa. Cosiaria dc
fazcr a larla, Ia condics dc nc arrunar un
aarclIo c un csclIo?
Elc nada rcsondc c dcois dc alguns
scgundos diz.
Falarci con a icncnic Wazclousla, cla c
rcsonsavcl clo scnIor, OK?
Olrigado Dr.
Anics dc clc sair, un soldado cnira con o
cafc da nanIa. Fico so, alias con o raio rcio, clc
ianlcn qucr o cafc da nanIa, afinal ncrccc, c
una loa conanIia.
O cafc, un ovo cozido, lacon, suco dc
danasco c cafc con lciic dc calra. Nada nal,
nada nal. Acalo dc ionar ninIa cqucna
rcfciao c ouo assos forics c alguns nais
fracos. Passos dc loias forics, nau sinal. A oria
sc alrc c la csia cla, con as naos ara iras
caninando iudo c cncarando ncu rosio. Ela c
lranca dcnais, o sol do dcscrio ncn scqucr fcz
con quc cla ficassc lronzcada. loniia, ossui
crsonalidadc.
Vcjo quc csia nclIor c nais disosio, sua
roua csia nclIor.
101
AI, sin csiou nclIor graas Sra.,
tcncntc VuzcousIu.
Salc ncu nonc?
Nao, nao icncnic, so sci scu solrcnonc.
Ela vai aic a jancla, olIa ara fora c diz
laiinIo, ncu nonc c Tutunu. Sou dc Varsovia c
csicndc sua nao, ncla csia o larlcador c un
cqucno csclIo.
Ha un orcn. Tcra quc sc larlcar
csiando cu aqui, aic icrninar, or qucsics dc
scgurana.
MolIo o vclIo salao na agua da iigcla c unio
o ncu rosio. Assin fao a larla,
roosiiadancnic dcnoro ara quc clc fiquc nais
icno c cu ossa olscrva-la nclIor c canina-la
nais. Eaninar scu coro, cnlora nuiio difcil
salcr dc una nulIcr niliiar sc icn ou nao coro
loniio. So vcnos algo quando csias csiao
ncnsiruadas c usan saias-uniforncs ou saias-
fardas, a clas nosiran as crnas, gcralncnic as
saias-fardas sao jusias c da ara vcr os coniornos
das suas coas c da lunda.
Quasc or acalar dc nc larlcar aarccc
una sargcnio, ianlcn dc rosio loniio c nais
cscuro. Esia ja nao fala cn oloncs nas sin cn
inglcs c diz ara a icncnic.
A gucrra dcvc acalar cn dois dias. Mosc
Dayan dcvc assinar a az c os icrnos, nas nao
dcvolvcra os icrriiorios ocuados aos aralcs. c
fica cn silcncio.
102
Lavo ncu rosio, nc cnugo c nc viro
cnfrcniando as duas. Agradcccndo clo
larlcador, dcvolvo csic. A icncnic concnia quc
csiou lcn nclIor, arco ouira cssoa.
Saran iodos, nas Taiiana rciorna c diz.
Acrcdiio quc a ariir dc agora as coisas
nao scrao iao loas ara sua cssoa, dcscjo-lIc
loa soric c sinio nuiio, acrcdiic, foi un grandc
razcr ic-lo conIccido c icr ficado lcn roino
dc vocc. Ha oucos anos fui sua fa.
Saiu c a oria c irancada.
AcIo quc cla icn razao, as coisas nao csiao
loas ara ncu lado. Sc cu nao for fuzilado, osso
scr anisiiado c solio. Tudo c ossvcl ara un
risionciro quando a gucrra csia or acalar.
Tanlcn, confornc as circunsiancias c ncnic dc
cada conando do cano dc risionciros, o
nclIor c acalar con iudo, ncn scnrc
icsicnunIas fican vivas.
Qual scria o ncu caso? Vi os fuzilancnios dc
nais dc ccn cssoas civis.
Ouo assos dc loias firncs c dc varias
cssoas nau sinal. A oria cnguiou, nao
conscgucn alrir. O raio rcio sc cscondc, clc
salc quc o clina c ruin (aninal salc}. E digo
ara clc.
Anigo raio rcio, foi un razcr ic-lo
conIccido c ic-lo cono conanIciro dc ccla.
A oria sc alrc c o raio sonc. O sargcnio
griia.
103
En c c csiiquc as naos!
MinIas naos sao acorrcniadas nuna
corrcnic dc uns 30 ou 40 cn. Sou cnurrado
ara fora da ccla. Esiou confuso c conco a suar.
Sou lcvado clo corrcdor oosio ao quc ja andci
anics c vcjo as arcdcs da forialcza. Ainda Ia
cscudos c csadas da coca das cruzadas, nas
as csadas arcccn dos Tcnuos. Tcnlarios?
Tcnlarios. Scra quc cu sou un dclcs? Prcciso
nc conirolar, rcciso conirolar ncu cnocional.
Viranos a csqucrda c dcsccnos una cscada con
oucos dcgraus. Una oria dc gradcs c alcria
or un soldado c sanos nun aiio. Nos
dcicnos... c o aiio quc cu via da ninIa jancla dc
ccla, ondc aconicccran os fuzilancnios. Vcjo as
arvorcs c lanias c... varios soldados cn osiao
c arnados con fuzil. Sao uns 15 ou nais
soldados... nao consigo conia-los, conco ircncr
c arccc quc vou voniiar. Prcciso nc conirolar,
ncu Dcus! Conirolar? E sc luio? Dc quc forna?
Esiou acorrcniado c scn una arna, ncsno quc
iivcssc una, odcria aic cnfrcnia-los, nas nun
scgundo scria norio.
MinIas crnas csiao ircnulas, csiou suado.
Dc nada adianiou icr ionado lanIo c nc
larlcado sc scrci norio. Sou cnurrado c
olrigado a andar no scniido do arcdao ondc as
cssoas foran fuziladas. La sou dciado, Ia
silcncio ioial. Faz calor c ninIa rcsiraao c
ofcganic. ncccssario quc cu rccucrc o conirolc
104
c cnfrcnic a siiuaao. Esiou so nos iorcs
noncnios, scnrc csiou so, scnrc csiivc so,
nasci so crcsci so c vou norrcr so. O conirolc
volia a nin, ja quasc nao ircno, nao nais csiou
suando. E conco a olIar ao ncu rcdor. una
linda forialcza, nas cadc ninIa ccla? E a jancla
ondc cu csiava? E... la csia cla, facil dc
idcniificar, ois solrc a jancla olIando ara o
aiio csia o raio rcio. una iada, ninIa vida
c una iada c or dcnais cnoiiva. Un raio
assisiindo o quc scria ninIa cccuao, so vcndo
ara acrcdiiar. AcIo quc o raio, ncsic noncnio
nao c acnas un raio, ialvcz clc sinia o quc un
scr Iunano nao sinia, ao ncnos clc sinia
graiidao or icr iido un conanIciro dc ccla quc
conariilIou o ouco dc alincnio quc iinIa. O
raio viu quc csic arcciro dc ccla, ara con clc
nao fcz dano. Agora na jancla, girando scus
ligodcs, assisic o quc scra a ninIa noric.
Dcn, clo ncnos scrci norio lino c
larlcado, ou scja, con discilina, ciica c
osiura. o quc un Ioncn digno faz. Sao 15,
17 ou 18 soldados quc logo aiirarao cn nin c sc
iodas as laladas nc aiingircn nun onio viial,
coraao c ccrclro, cu norra cn oucos insianics.
Tudo lcn, o ncu sofrincnio scra ancno, nas sc
clcs iivcrcn na oniaria, nao gosiaria dc ficar
jogado no cIao nc dclaicndo cn convulscs aic
rccclcr o iiro dc niscricordia.
105
Esiando no aiio c quc vcjo a anliiudc da
forialcza. Sc fossc cn ouiro noncnio nclIor ou
nuna visiia social, diria quc lcla arquiiciura",
nas agora, ncssc noncnio, so nc rcsia dizcr,
quc ncrda!". Vou norrcr anarrado c nijado nas
calas!
Discussao, lcrros, ou lriga? En algun lugar
dos oficiais, acina, nas nao localizado. Parccc scr
do galincic do conandanic, quc scria algo acina
do nvcl do aiio. MinIa cccuao c dcnorada.
Ha nais dc 5 ninuios quc csiou aqui, aic
quando? A discussao coniinua, sc clcva, c or
dcnais caliada c cIcia dc insulio. OlIo ara
cina; la scgurando ara o lado a coriina da
jancla, vcjo una figura scn o qucc niliiar. a
icncnic Wazclousla, scus calclos csiao solios,
olIando ara nin, cono dizcndo olIc ara nin,
anics dc norrcr, vcja cono sou linda". Ela, la cn
cina, sc arccc a Julicia olIando ara laio na
cscra do scu Foncu. So quc cu nao sou o
Foncu, ncssc insianic nao sou nada ncn
ningucn.
Ela fccIa a coriina c dcsaarccc.
Ouo forics assos, c o sargcnio diz.
Aicnao!
Todos os soldados fican cn scniido, o
icncnic quc fcz a ninIa caiura cIcga crio dc
nin, nanda cu nc cncosiar nais na arcdc c
diz.
106
Vocc colocou a gcnic nuna cnrrascada
scn sada.
Eu nao, digo, cu nao vin aqui dc
roria voniadc, voccs nc iroucran or crro ou
or falia dc concicncia.
Dc novo clc griia.
Aicnao ara o fuzilancnio!
Todos os soldados fican scgurando suas
arnas con as duas naos. Eu volio a ircncr c
gagcjar.
Prcciso falar con scu conandanic, icnIo o
dirciio.
O icncnic vai sc afasiar, quando una jancla
acina sc alrc c griia cn aralc ara o icncnic, c o
conandanic da forialcza. O icncnic nanda os
soldados dcscansar c sai corrcndo cn scniido do
galincic do conandanic. La cn cina a griiaria c
discusscs sao naiorcs, c... dcois o silcncio.
Dc novo, aos uns 10 ninuios, o icncnic
rciorna. Un cnornc oriao sc alrc c cnira un
cnornc Jcc con dois soldados. Da un lcrro.
Soldados dc fuzilancnio, discnsados!
No aiio, so ficanos cu, clc c os dois soldados
con o Jcc. Elc nc nanda sulir no vcculo. Eu
nao cnicndo nada, sulo, nc nanda scniar nun
asscnio laicral c sou vigiado clos dois soldados.
O icncnic ocua o lugar do noiorisia, c cscra a
cIcgada dc nais algucn. Essc algucn c a icncnic
Wazclousla, cla oria una nciralIadora c un
saco dc ano. Logo ocua o lugar do assagciro
107
ao lado do icncnic. O foric oriao volia a sc alrir
c o Jcc da a ariida. Tona una csirada dc icrra
c oucos ninuios dcois crgunio ara ondc
csiou scndo lcvado. Ningucn rcsondc. Pcrgunio
dc novo c o icncnic diz.
O dciarcnos no dcscrio. Enicndo a
siiuaao c ingando digo.
Mc lcva ao dcscrio, la nc cccuia c sou
dcvorado clos aluircs, raios c fornigas, nao c
isso?
Elc nada rcsondc.
Aos una Iora andando cla csirada
ocircnia, cniranos clo dcscrio, clo cascalIo,
icrrcno irrcgular. Mais uns 10 ln c clcs dcicn o
Jcc c nc nandan dcsccr. AcIo quc ara nc
cccuiar nao scria ncccssario icr andado ianio.
Dcso, os soldados ianlcn. Sc afasian da gcnic,
nas nao aonian as arnas ara nin. O icncnic
iira dc nin a corrcnic. Mc cnircga o saco dc ano
c diz.
Confira iudo!
Mc inclino no cIao c dcscjo os oljcios do
saco, cacn dc dcniro o ncu rclogio, isquciro, o
nao con oucos cigarros, docuncnios c US$
3.500,00 quc iinIa quando fora caiurado. Elc
crguc un lrao c con o dcdo indica.
En linIa rcia, andando uns 5 ln,
cnconirara una csirada, csoradicancnic ncssa
csirada assa alguna caravana, clcs lIc ajudarao
a cIcgar a alguna aldcia. Sc scguir scnrc cn
108
linIa rcia, nais 6 ln cnconirara un conando ou
acanancnio israclcnsc, loa soric, Sr.
Eu conco andar c aos uns 20 nciros
algucn corrc cn ninIa dircao cIanando o ncu
nonc, nc dcicnIo. a icncnic Wazclousla, cla
csicndc sua nao, c un caniil con agua.
Mais una londadc dos ncus c-cccuiorcs,
ou dos quc scrian ncus cccuiorcs. Eu digo ara
cla.
Olrigado cla conida, cla nusica, cla
sua scnsililidadc c... cla sua lclcza. Un dia,
ialvcz cu va ara Varsovia.
Ela, rciorna dc cosias, cono qucrcndo
rciornar ao Jcc. Sc vira c sai corrcndo. Solc no
vcculo quc sc crdc no ncio da ocira.
Coloco ncu rclogio no ulso, sao 9.00 I. Esia
calor dcnais, ialvcz uns 40 C, onIo ncu
cIacu c vou andando... andando clo dcscrio, o
dcscrio ialvcz nao scja nclIor quc a risao da
forialcza, nas c nclIor scr livrc c cnfrcniar una
ouira laialIa. A cu griio.
Lilcrdadc! Viva a lilcrdadc!
Conco a scniir o calor. TcnIo andado nuiio
c ja sao 13.00 I. CIcgo irilIa ciiada, a das
caravanas c cloro cla. Cono vou salcr quando
una dclas assara or ali. Dclo un golc dc agua
c coniinuo andando or nais duas Ioras.
Conco a scniir dor dc calca c un ouco
cnfraquccido. Sc nc dcsidraiar aqui, o dcscrio
109
nao nc crdoara c ncn adiara cccucs. Tudo
conca a ficar ruin dc novo. Ouo dc algun
lugar rudos dc vcculos; dcvcn scr dois. Dc
rccnic ninIa dirciia vcjo una nuvcn dc o c
lruscancnic dois Jccs frcian cn ninIa frcnic.
Os dois Jccs iransorian ircs conlaicnics c
cada un oria una nciralIadora onio 50 con
iorrc giraioria. Nas anicnas dos radios Ia
landciras israclcnscs. Fican nc olIando. Eu
csiou arado c quicio.
Un oficial dcscc c nc crgunia sc sou Dr.
Karclff.
Sou, rcsondo.
Ouvi scu nonc scndo ciiado clo radio do
ininigo, clcs ciiavan scu nonc c quc ja csiava
livrc c solio.
O scnIor csia lcn?
Oficial, ara falar a vcrdadc, csiou daquclc
jciio, cono csia nc vcndo aqui. Mcio con
insolaao c fonc. Prcciso dc agua gclada na nuca.
Elcs alrcn una caia icrnica c iiran agua
gclada, fazcn conrcssa na ninIa calca c nc
dao conida. Ja nc sinio lcn nclIor c digo ara
irnos cnlora, c lcn nclIor quc ficar na
inccricza naqucla forialcza. Sulo no Jcc c
ariinos.
Quando cIcganos ao acanancnio niliiar,
la csiao a ninIa cquic quc conscguiu fugir da
ccdiao arqucologica. Elcs ficaran surrcsos
ao nc vcr con vida. Eu iono lanIo, nc alincnio
110
lcn c vou dciiar. Acordo s 5.00 I c fico salcndo
quc acalou a gucrra aralc-israclcnsc. Una
gucrra quc nao cra ninIa, nas na qual quasc
acalo norio.
Muiios anos dcois, cu csiava no sul do
Canada. TinIa ido a una loja dc csorics, os
donos cran ncus anigos, un casal, clcs
arovciiaran quc cu csiava ali ara ircn a una
rcuniao dc cscola dos filIos, nao dcnorarian
nais quc 40 ninuios. Anics dclcs sarcn
cdiran-nc ara cu cscolIcr a vara c o nolincic
dc csca. Eu gosiava dc cscar iruia c salnao c
inIanos lancjado ir cscar no fin dc scnana.
Nao sc assaran 15 ninuios quando na loja
cnira un clicnic c vai no ncu scniido. Elc nc
cunrincniou dizcndo csiar a rocura dc iscas
ara salnao. Conccci a nosirar as iscas c dc
rccnic scu rosio nc c faniliar, iinIa quasc a
ninIa aliura, a idadc c cqucnas arcas laicrais
dc calclos grisalIos. OlIo ara clc c crgunio.
A gcnic nao sc conIccc? Nos, ja nos vinos
anics? Elc coniinua.
Esiou no Canada Ia oucos ncscs c nao
conIco ningucn daqui. Paga as iscas c vai
cnlora, cIcga na oria c sc dcicn inirigado, sai.
Poucos scgundos dcois csic rciorna loja c
diz ara nin.
Allcri Karclff.
Sou cu ncsno, or quc?
111
Dr. Allcri Karclff, vocc foi ncu
risionciro. Eu o caiurci c ia fuzila-lo. Dcois o
lilcrici no dcscrio.
Eu fico incric. O nundo c irnico. Manicndo
o oric, crgunio.
Tcncic... icncnic. Nunca soulc o scu
nonc.
TIangc Faniz. Nao sou nais icncnic, sou
acnas un sinlcs civil, dcscjando una vida
ancna. As Ancricas ofcrcccn nuiia coisa c
cIanccs.
Faniz, or quc nao fui fuzilado.
Dcn, nos inIanos conciido un crro,
rcconIco o crro, dois dias dcois rcconIcccnos
sua cssoa, nas un dos conandanics nao
gosiava dc vocc c clc cra a favor da sua noric.
Sua risao cIcgou ao conIccincnio do alio
Minisiro dc Dcfcsa c a surgiu a olcnica c clc
ficou dc csiudar scu caso. A sua noric originaria
un confliio inicrnacional, nas clc insisiia cn scu
fuzilancnio. Assin, faliando dois ninuios, a
ordcn dc la dc cina foi ara lIc dar sua
lilcrdadc c aqui lIc vcjo cn lilcrdadc. Dr., ondc
nora?
Dcn, cu nao icnIo cndcrco. Possuo unas
icrras, iio fazcnda, una cu nao conIco, darci
ou doarci ra un orfanaio na Sria c a ouira...
nao sci, acIo quc nao icnIo csiruiura c icno
ara nc dcdicar s icrras, cnlora gosic dc
culiivar o vcrdc c dc aninais.
112
... naquclcs dias ningucn acrcdiiou quc o
scnIor nao iivcssc rcsidcncia fia, nas vcjo quc c
vcrdadc.
Faniz, c a icncnic Wasclousla?
AI, a Taiiana, cla fugiu da linIa, nandava
ara o scnIor alincnio quc cra dcla; gosiava do
scnIor, quando o noncnio do scu fuzilancnio
cIcgou, cla nao aclou, nas cIorou, ningucn viu
nas nos noianos nos scus olIos. Ela... cla
norrcu nuna aao niliiar, isou nuna nina dc
ianquc c do scu coro, nada solrou. Dr. nc
csicnda a nao, vou indo, un dia a gcnic sc vc
novancnic.
113


IMEN E O GRANDE KHAT, O
CO

Ha una cqucna rcvoluao, csia foi
conirolada ou ucunudu. O ovo rcvoliado, junio
ONU, rcclana dc olrcza c fonc, cnirc ouiras
coisas.
A ONU dcsigna una nissao dc cnissarios-
agcnics, cn conjunio con a Cruz VcrnclIa. Nun
gruo dc 8 cssoas cu cncalco a cIcfia. Ha
ircinancnio c varias vczcs friso o risco. En caso
dc algun fcrido, ou con scrios rollcnas, agir so
confornc as circunsiancias, nas nunca or cn
risco a vida do rcsianic da cquic. Sc un agcnic
ou cnissario aiingindo ou fcrido csia scndo
scqucsirado, agir soncnic sc csic csiivcr lcn
roino do gruo, do conirario a cssoa icn quc
scr alandonado a soric dc Dcus. E assin quc for
ossvcl conunicar os faios s nossas
auioridadcs, dilonaias, cic.
O dcsiino c o Icncn. A gcnic sc conunica c
idcniifica a cquic c a nissao. No dia scguinic, ja
nos jornais, as nancIcics falan da nossa nissao
c oljciivo.
En scis dias os docuncnios csiao ronios,
assinados c os rclaio, via naloic, cnviados ao
114
dcsiino. O guia c inicrrcic, nc faz un alcria.
Noio quc a vicla ondc andanos dc rccnic ficou
dcscria c csianos so cu c clc, o rcsio da cquic,
dcsaarcccu. Nuna vicla ouco frcnic vcjo quc
iodo o cssoal da cquic csia nun canio c varios
Ioncns vcsiidos a rigor, aonian arnas ara
dclcs. O nosso guia-inicrrcic griia.
O quc csia ocorrcndo!
E avana cn scniido dc qucn scria o cIcfc".
Esic o cnurra cn dircao da cquic c coloca a
onia do cano da arna cn sua loca. Enicndo
quc c ara csic ficar quicio ou calado, do
conirario norrc ali ncsno.
O cIcfc dos Ioncns arnados, crgunia ao
guia sc cu sou cirurgiao, csic rccic a crgunia
ara nin c afirno quc sin. Mas, quc ali, a ninIa
nissao c ouira, sc iivcssc quc scr cirurgiao ou
fazcr una cirurgia, scria ncccssaria ouira
docuncniaao dirigida as auioridadcs locais,
orianio scn auioridadc, cu nada osso fazcr.
Elc insisic c crgunia ondc csia a ninIa nala
con insiruncnios dc cirurgias. Digo quc nao
icnIo. O cIcfc insisic quc cu icria quc fazcr una
grandc cirurgia nuna crna, nun ldcr rclcldc
quc csia nas nonianIas, csia fcrido Ia varios
dias. Insisio c friso quc nada osso fazcr.
Mas, dc nada adiania, sou cnurrado c
olrigado a sulir nun caninIao, c... vcjo quc
nais una vcz ncu dcsiino c crucl. Esiou scndo
scqucsirado.
115
O ldcr nc inicrroga, os Ioncns arnados quc
csiao conigo no caninIao, aonian suas arnas
ara nin, qucr salcr sc cu sci fazcr anuiaao
dc crna.
Digo quc ialvcz sin, nas scn naicrial c
rccursos, nada odcria scr fciio.
Elc rccclc un radio quc diz quc scu ldcr csia
nal, sua crna ficou rcia" c clc ja quasc nao
rcsira. Elico quc dcvc scr gangrcna c
confornc o grau dcla rcsia ouco icno dc vida.
Un novo radio cIcga ao cIcfc. Esic dcsliga c
fica cnsaiivo. Dcois joga o radio nun canio do
caninIao c avana solrc nin agrcssivancnic,
scgurando ncu cscoo nc cIacoalIa. Un
scgundo cIcfc o scgura c rocura afasia-lo dc
nin, clica quc cu nao icnIo cula.
Manda dcicr o caninIao c nc culsa dclc.
Elc nc da un onia c no irasciro c caio ara
fora, laicndo no cIao. Elcs aricn c nais una
vcz cu fico no dcscrio. So, scn salcr ondc csiou c
dcsoricniado, ncn sci quc a disiancia csiou do
ovoado. Scn agua, scn alincnio Puia quc
ariu!
Tiro a ocira da ninIa roua, sao 10.00 I. A
icncraiura ja c clcvada. Fciornar clo caninIo
quc vinIa o caninIao, nais iardc ou nais ccdo
cIcgarci aldcia dc ondc fui caiurado. Sc dc
caninIao da nais dc 6 Ioras con csirada
olsiruda, a c csiarci la unas 24.00I. Conco a
andar cla csirada laiida.
116
Aos una Iora dc caninIada, conco a
scniir o calor c a falia dc agua. Ha nuiios
cnIascos, nonianIas c rocIcdos. Dcscansar
un ouco na sonlra dcsscs nc fara lcn. Aic
arccc quc ouvi un laiido dc cacIorro... ou nao...
dc novo. O icrcciro laiido. Nao c dc cao das
lancics ou dcscrio, ianlcn nao c dc cIacal.
Ando no scniido dos rocIcdos, o laiido c nais
alio c niido. Assolio c csic auncnia, dcois
gcnc. Mc aroino nais do rocIcdo c crcclo
quc laiido c dc cao doncsiico, icnio falar con clc
c clc nc rcsondc con difcrcnics laiidos. Sulo
nos rocIcdos c o cIano.
Eu csiou lcn roino dclc agora. Ha una
csccic dc cavcrna cqucna, nc dcicnIo c ouo
ingos d'agua, a clc laic dc novo, dcniro da
cavcrna Ia un oo con agua, olIo aicniancnic
c la vcjo clc. A agua cIcga na aliura da sua
larriga, c un cacIorro ncdio dc cor anarclo-
cscura, cscura ialvcz or csiar nolIado. Eanino
o local, a rofundidadc c dc dois nciros, nao c
inossvcl cIcgar la cnlaio. O cacIorro dcvc
scr dc algun asior ou dc alguna caravana,
scniiu o cIciro da agua c ao icniar lclcr clc caiu
dcniro c nao nais conscguiu sair. Dcvc csiar liso,
difcil ara un cao cscalar suas arcdcs. Tcnio
falar con clc c iranquiliza-lo, clc ncc a cauda c
ao ncsno icno nosira os dcnics. Ai cu digo.
OlIa, sc vocc nao confiar cn nin, nao
odcrci ic salvar ou iirar da dcssc luraco, alcn
117
disso, c una iroca dc favor, afinal vocc, con scus
laiidos, nc ajudou con agua ara a scdc, Ol.
Elc ncc dc novo a cauda. Dcso o quc
cnsava scr facil, nas ao conirario c cscorrcgadio
c logo cu ianlcn csiou la cnlaio, ninIa qucda
c anoriccida cla agua.
Mc rccucro da qucda. O cacIorro c cu
csianos cara a cara", logo clc sc aroina c nc
lanlc o rosio. Eu digo.
Sonos anigos.
Eanino clc acariciando sua calca, clc c un
cacIorro dc idadc ncdia, lcn cuidado c con
saudc, canino scus dcnics, nao icn nada dc
iariaro, icn colcira c una laca con o nonc.
KIut, inscriao cn aralc (irao} c nais un
ouiro nonc, JIun. Pronuncio KIai" c clc ula
solrc nin.
Eniao scu nonc c KIai c clc laic
frcnciicancnic. Tudo lcn c JIanil.
JIanil clc inclina a calca c olIa ara
cina do oo, cniao clc conIccc o JIanil c con
ccricza ossucn rclacionancnio cn si. Pcnso quc
JIanil dcvc scr scu dono. O cacIorro dcvc csar
uns 35 quilos c ua-lo ara cina nao vai scr
iarcfa facil.
Eloro o oo, vcjo sc a agua c loa, lavo
ncu rosio c lclo. agua ura dc nonianIa c
sol as cqucnas rocIas dcniro do oo Ia
algunas vasilIas dc ncial-colrc, iodas cqucnas
118
c una grandc iio aniiga con ala. Nuna das
suas alas cndc una corrcnic, ianlcn dc
colrc, dc uns 40 cn. Inagino sc cu saindo do
oo, o quc nao vai scr facil, alcn dc carrcgar o
cacIorro ianlcn conscguirci carrcgar a jarra
con agua. Esia, anarro ninIa cinia. Princiro
icnio sulir as arcdcs do oo, cn vao. Nos
rinciros 80 cn as arcdcs sao lisas, acina ja Ia
algunas salicncias cn forna dc dcgrau. O
rollcna sao os rinciros 80 cn c c ior con o
cso do cacIorro.
Junio s cdras c cqucnas rocIas quc csiao
no oo c fao dcgraus, dando una aliura dc 70
cn. Ja csia nclIorando, c iudo qucsiao dc usar a
calca. Tcnio c da rcsuliado.
Tudo lcn KIai, vanos la. OlIa nao vai scr
facil, nas icniarcnos, Ol Eu sci quc nao falanos
a ncsna lngua nas csianos nos cnicndcndo.
Anarro a ninIa cinia a jarra con agua (sao
uns 3 liiros d'agua}, sulo as cdras c rocIas
anonioadas c cIano o cacIorro. Esic ula solrc
nin, oiino! O cnurro solrc ncu onlro c csic
sc cquililra c sc rcndc, sinio suas unIas nas
ninIas clavculas. E la vanos nos... sao uns 2
nciros, 50 cn andanos lcn, 70 cn ianlcn, o
ncsno aos 80 cn. Agora Ia nais dcgraus, so quc
a disiancia ao cIao auncniou c o cso c cnornc.
Nao consigo firncza, os dcgraus sao csirciios,
nas con una nao consigo nc agarrar firnc a
una salicncia. Falian 50 cn c quando sinio quc
119
csiou quasc firnc, o cacIorro da un inulso,
suas unIas sc cravan na ninIa clc c clc ula
saindo do oo c cu fico la. Con dificuldadc ara
sucrar os 50 cn, dcois dc alguns ninuios
consigo. Saio do oo c fico na lcira dclc causio
con a jarra ainda cndurada na cinia. Mc
rccucro c dcio csia nun canio.
Acrcdiio quc cono o acidcnic con csic
cacIorro, odc aconicccr o ncsno con ouiros ou
con aninais silvcsircs, quc odcrao norrcr la
scn aulio. Para cviiar isso. Jogo la dcniro
cdras c cdaos dc rocIas, aic conlciar nais
ou ncnos os 90 cn. O oo nao ficara scco, a
agua vira iona do ncsno jciio, iodo nundo
acalnara sua scdc c nais ningucn adcccra la
no fundo do oo.
Vou saindo das rocIas, nas nao nais ouo o
cacIorro laiir, con ccricza agora salvo, foi
cnlora. Dcso o rocIcdo, cIcgando csirada c
nao o vcjo.
Salvando clc, ninIa inicnao cra quc clc nc
scrviria dc guia c nc lcvassc a un lugar ovoado.
Nao qucro ncn rcicndo usar c clorar o
cacIorro, nas clc conIccc o caninIo ara casa,
ou nao? Dc rccnic ouo clc grunIir dc crio dc
nin, nc viro c la csia clc, airas dc nin, dciiado
na sonlra dc una rocIa. AcIo quc csia sc
rccucrando do stcss sofrido la no oo.
OlIo ara clc c digo.
E a KIai? E agora?
120
Elc ncc a cauda nas nao sc lcvania dc ondc
csia dciiado c cu crsisio.
Nos icnos uns 3 liiros dc agua, ara nos
dois dara ara uns 5 ou 6 ln. Vanos?
E ando no scniindo quc iinIa ionado
anicriorncnic. Elc sc lcvania iodo alcgrc c ula
solrc nin c vai na ninIa frcnic. Ola! Esianos
indo no caninIo ccrio! Elc sc arcssa andando
na frcnic dc nin uns 20 nciros, ara c sc vira
olIando ara nin cono sc dizcndo anda nais
raido" Sc scnia c nc cscra c assin vai
aconicccndo nossa caninIada duranic Ioras. O
cacIorro KIai, salc ara ondc csianos indo,
csiou nais scguro c iranquilo.
Assin cIcga a noiic, c iardc, o frio do dcscrio
sc faz scniir, c ioial claridadc, a luz da lua nos
ilunina c cria sonlras, fazcndo con csias scjan
una csccic dc cscciros", ois nossas crnas
nas sonlras arcccn longas c nos giganics
nagros. MinIas crnas concan docr, andar na
icrra nolc ou arcia, faz afundar o calcanIar c
isso faz con quc forcc os cs causando dor nos
iornozclos c larriga das crnas, ialvcz scjan
21.00 ou 22.00 I. Esiou con fonc c or dcnais
cansado. Scguindo ncus calculos, a aldcia ondc
fui scqucsirado, dcvc csiar c c, unas 15 Ioras
ainda. Sc cu conscguir andar aic as 5.00 I,
dcois dcscansar c coniinuar andando, cIcgarci
la or volia do ncio-dia (sc iudo corrcr lcn}.
121
Qucn anda ou caninIa cla arcia duranic
nais dc oiio Ioras, icndc a scniir forics dorcs
lonlarcs c na coluna. Na arcia, o calcanIar
afunda forando a larriga das crnas. Sc a
cssoa iivcssc un cstuIzudo, ou scja, una
cqucna nocIila sol as cosias, ajudaria a
ancnizar as dorcs, ja quc a na osiura ao andar
na arcia, ianlcn causa dorcs nos nusculos dos
onlros (iraczio}.
Sc andanos so or icrrcnos dc cascalIo,
acina dc 6 ou 7 Ioras, as conscqucncias fsicas
sao conroncicdoras. O cascalIo faz con quc
nossos iornozclos c joclIo sc airiicn nas
ariiculacs c sofran dcsgasic c luacs. Os
ligancnios sao forados acina dos liniics c sc
inflanan (incIan}. A sua rccucraao c dc irinia
dias ou nais. Andar clo cascalIo acina dc 12
Ioras scn arar, na ccria c arirosc dc difcil
rccucraao.
Ao andar clo dcscrio, o coro Iunano forna
un uco, scndo quc aos 20 ou 24 Ioras dc
caninIada, sua calca inclinou-sc ara frcnic
uns 8 a 10.
Para sc rccucrar a cssoa icra quc ficar cn
rcouso or vinic ou nais dias, scn iravcssciro c
cana curva, oosia ao quc a viina csiava, alcn
dc dosc clcvada dc viianinas, crcncs Iidraianics
ara a clc, nuiio lquido c ouca iluninaao,
ondc cla sc cnconira. Aos os vinics dias dc
122
rcouso scra ncccssario un iraiancnio dc un
fisioicracuia.
Sc o solrcvivcnic dc una iragcdia acrca na
sclva, ianlcn sucrar o dcscrio c aos sua
solrcvivcncia csiivcr ioialncnic lucido,
clarancnic csic nunca na vida icra dcscquillrio
sicologico ou siquiairico.
Ja c o oosio do solrcvivcnic das grandcs
cidadcs. O cIanado indigcnic, norador scn icio,
cic. Podcnos olscrvar quc csics ossucn scrias
criurlacs ncniais. Enirc clcs, uns 80 %,
acIanos gcnic con curso sucrior, nas quc scn
conscguircn cquillrio sicologico, sucunliran.
Paro or alguns ninuios. Sao 3.00 I, ncu
coro ardc, csiou iodo dolorido c con fonc...
fonc, Ia Ioras c Ioras quc nao ingiro alincnio
algun.
Ainda icnos agua nas aic quando? CIano o
cacIorro c csic ara c nc olIa, scu olIar c ncigo
c dc anigo. Elc salc quc nossa siiuaao nao c
loa. Aic quc cu odcria ficar aqui c discnsar clc.
Elc ja salc o caninIo c cn oucas Ioras
cIcgaria aldcia; la clc cIcgaria causio c nagro
nas acIaria scu dono quc iraiaria dclc, nao c
una loa?
Tanlcn odcria icr nc ocorrido anics, nao
usci a ninIa inaginaao, or quc nao fazcr un
lilIcic c fia-lo na colcira do cacIorro. Esic
lcvaria a ncnsagcn c cu odcria scr salvo. Por
quc, nao? Nao cusia icniar?
123
Mc scnio no cIao c fiio o cacIorro, icnio
convcrsar con clc, nas clc so nc olIa, vcjo quc
nao csia saiisfciio.
Convido-o con agua, clc lclc, ncc sua
cauda, dcvc significar olrigado, olscrvo clc, c un
lclo aninal, ialvcz nao dc raa, nas lcn
cuidado. Tcn rciraao dc csinago, nao dcvc
concr a dois ou ircs dias, un cacIorro
inicligcnic. Elc dciia crio dc nin, sc aroina c
lanlc ncu rosio, cnso quc clc nc cdc ara nao
nc dcsaninar, dciia c aoia sua calca na
ninIa crna. Aic aninal rccisa dc carinIo c
csics dao carinIo, so quc Ia nuiia gcnic quc nao
salc disso c sao crucis ara con clcs. Elcs sao
anigos da gcnic, ccclcnics conanIciros c aic
s vczcs dao sua vida ara salvar os scus donos.
E clc, ncsic noncnio, csia scndo ncu anigo,
nos dois csianos sos no ncio do dcscrio, ondc
nais una vcz un sinlcs c insignificanic aninal
csia nc rovando quc c ncu anigo c cnso quc
ouco csiou conscguindo fazcr, ianio or nin
cono or clc. Isio nc frusirou or causa do
fracasso c da irisicza.
Eu cgo a cadcrncia no lolso da ninIa
jaqucia, c a cancia, nao sci sc csia csia cn
condics dc uso ou nao. Ncla csiao dois clasiicos
cnrolados, icnio cscrcvcr, nas ninIa nao csia
ircnula. Nao icr nc alincniado or quasc dois
dias, faz quc cu nc sinia dcsia forna. Mas
icniarci cscrcvcr.
124
Dc rccnic KIai crguc sua calca c fica
aicnio, olIa na dircao dc una rocIa c unas
cdras grandcs, olIa fio c farcja. Ficanos
inovcis, o cao dcscolriu algo, cu nao nc nco c
o ncsno faz suavcncnic clc, nccndo acnas a
sua cauda. Elc sc crguc dc ondc csia dciiado c
con scu olIar fio sc arrasia cn dircao rocIa
c s cdras, quc csiao a uns 10 nciros. Faliando
uns 2 nciros clc da un salio c cai solrc algo c
ouo un cIiado dc un aninal, un cqucno
aninal. Elc caiurou un licIinIo? Tras ara
ondc cu csiou. un raio do dcscrio, aquclc quc
anda igual a un Canguru ausiraliano, icn suas
crnas irasciras longas c naos curias.
Para andar clc ula c nao c facil dc scr
caiurado. un raio dc uns 30 cn c csa uns
400 g, da cor da arcia.
O cao cIcga ara nin c nosira o irofcu na
sua loca, cono nc dizcndo olIc, cu o cguci".
Elogio clc con un carinIo c KIai solia o raio
lcn nos ncus cs, cono dizcndo nos agora
icnos conida". Fica nc olIando c insisiindo ara
quc cu vcja quc c ara nin. Scu focinIo laic na
ninIa nao c dcois cnurra o raio ara nin.
Scn duvida clc qucr quc cu nc alincnic
rinciro.
Ja coni colras, lagarios, ras c ouiros licIos,
or ncccssidadc alincniar, nas sc for ncccssario
icrci quc nc alincniar dc raios.
125
Tcnio fazc-lo cnicndcr quc o raio c scu,
insisio. A, cIcganos conclusao quc c insiinio c
quanio c ficl un aninal. Elc salc quc Ia algucn
anics ou igual a clc rccisando dc conida c csic
da rcfcrcncia ao nais ncccssiiado.
Sc o cao fara una longa viagcn ara clc scra
oiino quc csicja alincniado. Insisio ara clc
concr, c clc olcdccc. Aos icr acalado, sc lanlc
linando sua loca c ligodcs. Dc rccnic sai
corrcndo c caiura nais un raio. Tcniando fazcr
o ncsno quc anicrior. A rcfciao c ioialncnic
sua. Dou-lIc agua c clc dciia ao ncu lado.
Escrcvo o lilIcic. Hcl, urgcnic, ara una
auioridadc, JIanil ou qucn qucr quc scja. Eu c
csic cao KIai, nos salvanos nuiuancnic dc un
oo, clc foi salvo c clc nc salvou da scdc. ncu
anigo inscaravcl c aic aqui ncsic lugar ondc
fao o naa, clc csia conigo, sao 4.30 I. Tcniarci
quc csic ficl cao, va aic algun lugar roino ara
cdir ajuda. Ainda nao sci sc clc ira, clc c nuiio
ficl c anigo. Por favor, csiou con fonc c scn
agua".
Enrolo o acl c con os clasiicos anarro o
acl colcira do cacIorro, so cscro quc csics
nao csiourcn soliando-sc c nunca cIcguc aos
ncus salvadorcs.
KIai, ncu anigo... vai... vai... vai.
JIanil... JIanil.
Elc nc olIa c olIa o caninIo, anda un
ouco... nais uns 20 nciros... ara c nc olIa, c
126
olIa ara frcnic, ara aquclc caninIo. Elc csia
na duvida sc vai ou nao.
Eu, insisio c cniao sai corrcndo. Elc salc
sondc vai, salc o caninIo ccrio.
O rollcna c scra quc algucn cga a
ncnsagcn da sua colcira.
Mc lcvanio do cIao c coniinuou andando.
OlIo o ccu, clc csia loniio, dc luar, csirclado c
frio... sinio frio, o iico frio do dcscrio. A lua
girou, dcsdc aqucla Iora. Agora a ninIa sonlra
c longa, ou scja, ninIas crnas sao longas
dcnais c cu dou risada. Vou andando.
A agua csia quasc no fin, so icn un golc,
un golc c un golc dc vida. Andarci aic ondc for
rcciso c ninIas foras rcsisian. Dcois dc duas
Ioras dc caninIada, dc rccnic na ninIa frcnic
sai una raosa do dcscrio quc vai corrcndo, no
cncalo dc un cqucno coclIo, os dois sc crdcn
la na frcnic. Acina dc una rocIa, quc arccc
una laiaforna, Ia una cnornc calra das
nonianIas, nc olIando, cla aconanIa ncus
assos. Ela la cn cina dcvc csiar vigiando; c
grandc c scus cIifrcs sao longos, iico da sua
raa c do scu Ialiiai. Dcvc scr una ldcr dc una
colnia dc ouiras calras c la csia vigiando. Mas
cu nao sou scu rcdador, ncn odcria sc-lo.
Elininar una calra dcssc oric nao iria rcsolvcr
o rollcna, saciar ninIa fonc. Para clininar
ninIa fonc sao ncccssarios 300 ou 400 g da sua
carnc ou ouiro qualqucr alincnio. O cso da
127
calra dcvc scr dc uns 100 a 120 quilos. Eu
consuniria os 400 g dcla c o rcsio?
Quc ia fazcr? Pr na gcladcira? Con ccricza
ia aodrcccr no dcscrio ou scrviria dc alincnio
ara os aluircs c ouiros aninais. Solrc una
cdra un lagario sc aquccc. Nao sci quanio ja
andci, so sci quc ninIas crnas nao csiao
rcsisiindo c a falia dc lquido odc fazcr con quc
logo sinia cailras, ianlcn odc scr quc o
cccsso dc icno cn quc csiou nc nanicndo cn
c nc causc una flcliic aguda c osicriorncnic
una ironlosc c a sucunlir.
E sc cu arar? Escrar nun lugar sonlra,
afinal o grandc cao KIai ja dcvc csiar a caninIo
con ajuda. Scra quc clc ja cIcgou? Scra quc a
ncnsagcn quc iransoriava na colcira, algucn
lcu? E sc a ncnsagcn crdcu-sc no caninIo?
MclIor coniinuar aic ondc dcr, nao dcsconfio do
cacIorro, acrcdiio quc csic fara o naino da sua
aric. Faria nais sc csic falassc. acnas un
cao, cnso quc or dcnais inicligcnic, scria
dcnais cigir dclc. 7.34 I, conco a scniir o calor
c fonc. A csia Iora, sc csiivcssc nun lugar ccrio,
ja icria ionado o ncu cafc da nanIa, csiaria
ouvindo nusica c lcndo ncu jornal. O ncsno
cafc da nanIa iodos os dias cnjoa, cono ioda
rcfciao. Mas, dc nanIa ccdo, nosso csinago
acciia qualqucr coisa. Solrc as cdras do dcscrio
Ia un cscoriao. O cscoriao aiaca un grilo, o
128
grilo fogc. Finalncnic o cscoriao o caiura c o
dcvora.
Hojc, sc csiivcssc na ninIa rcsidcncia, no
jardin, ia qucrcr ionar ncu cafc da nanIa no
jardin, cIcirando as florcs, o vcrdc, vcndo os
assarinIos c csquilos, a qucrcr lacon, ovos
qucnics, fruias, suco dc laranja, cafc c iorrada.
Ouvir nusica, scria dc Ncil Scdala, Ton Joncs
ou Mai Monroc, c claro, nun son Crunding.
Mas, icnIo quc csqucccr, nao icnIo nais
aqucla rcsidcncia con cnornc jardin, iudo aquilo
ja foi, cricncc ao assado. Hojc nao icnIo nada.
So iono aquclc cafc da nanIa quando csiou
nun Ioicl, sou lcn aicndido c claro, csiou
agando lcn, ou algucn aga ara nin ou or
nin. A, cu sou cIanado dc Dr., ora dc
Profcssor, ora Caiiao, ora Concndador.
Cracg, cracg, cracg. Essc larulIo quc csiou
ouvindo c o silcncio, silcncio ioial. O cracg, cracg
ouvido or nin c do ncu calado con a arcia
quando cu iso. Sao nais dc 8.00 I. Cadc o ncu
cafc? Aqucla cocira lunda nolc c lcnia quc
iinIa la cn casa, cla scnrc nc dava o cafc
iardc, ninIa nac lcrrava con cla.
Janc, aicndc o ncnino, clc csia airasado
or sua causa, clc rccisa do scu cafc.
A Janc cra una garoia, cu nunca soulc dc
ondc cra, so sci quc cra da Ancrica, crio do
129
Drasil, crcio quc da Cuiana ou algo assin. Era
norcna, jovcn c scnsual, ioda dura. Quando cla
cIcgava crio dc nin, cu csfrcgava suas coas c
lunda, cla nada falava ncn rcclanava, s vczcs
so dava risada. 8.30 I. Cadc ncu cafc? Ningucn
aarccc con ncu cafc, sao iodos onissos, cu
qucro ncu cafc, ncsno quc csic nao scja cono
cu gosio, odc scr cafc vclIo, con lciic csiragado,
ao duro c licIado. Nao rcciso dc nusica... ncn
do jornal do dia, aic odc, sc for o caso, scr jornal
vclIo con ianio quc cu nao icnIa lido.
Esiou con fonc... scdc. Vou lclcr ncu
uliino golc dc agua c acalou, nao adiania
guardar. E csic vasilIanc dc ncial? O quc fao
con clc? Nao vou carrcgar clc vazio, no dcscrio
nao vou acIar agua, a nao scr sc cIovcr, nas
aqui nao cIovc, orianio, scu vasilIanc,
olrigado or iudo, agora vocc fica aqui cn c no
ncio dcsia csirada, vocc c dona dcla, adcus. Vou
cnlora c la fica cla, dc longc. OlIo ara a jarra
quc lrilIa con o sol. 9.30 I. Parccc quc vou cair.
MinIa loca csia scca. Nao rconIo a saliva,
cniao arranco un loiao da jaqucia c lcvo loca.
CIuo cono sc fossc una lala c aos oucos
rccucro a saliva Mas, aic quando vou rcsisiir?
Mais duas, ircs Ioras? Novancnic arccc quc
vou cair, iroco... c volio a nc cquililrar.
No dcscrio, quando iudo csia lcn nao vcnos
nada ncn scqucr noscas, aluircs, cic., ncnIun
sc vivcnic. Quando no dcscrio as coisas concan
130
a sc agravar c na ccria a noric csia roina a
gcnic fica cIcio dc nilIarcs dc noscas, algunas
airando ou voando solrc nos. Lagarios c
fornigas grandcs, clcs salcn quc o nosso fin
csia lcn roino c quc scrcnos scu grandc
Iunquctc cono scra quc clcs salcn quc nosso
fin csia cIcgando?
11.20 I. Ouo un larulIo dc noior. aviao?
Hclicoicro? Nao... nao csiou vcndo nada, sc
fossc una acronavc cu vcria, aqui o ccu c lino c
o raio dc visao c dc aic 12 ln.
O larulIo do noior nao c foric, nas nao o
localizo. OlIo na ninIa frcnic c so vcjo una
icncsiadc dc arcia. Vcnio? Tcncsiadc dc
arcia? O larulIo do noior ara c a ocira sc
dissia, dcvc csiar a uns 60 ou 80 n dc nin. So
vcjo algo cscuro, arccc scr un carro ou algo
arccido. Ouo vozcs c nais vozcs c un laiido dc
cacIorro, cniao vcjo quc c un vclIo caninIao. O
laiido sc rccic c do caninIao salia o cIao quc
sai corrcndo cn ninIa dircao. Eu iroco, caio c
fico dc joclIos. Muiia gcnic corrc cn ninIa
dircao. o KIai, clc corrc ara nin laiindo c sc
joga solrc nin nc dcrrulando, c cniao nc
lanlc.
Mcu grandc anigo, o cao, clc conscguiu.
Tanio clc cono cu csianos conicnics. Mais una
vcz, o aninal nosira quc clc c nais conanIciro,
nais anigo quc o scr Iunano. Quc clc or scr
irracional c nao falar, sc faz cnicndcr. un scr
131
inicligcnic c o anigo do Ioncn c cu fui salvo do
dcscrio or un cao.
Ol. Ol KIai! Eu sci quc vocc csia
conicnic, cu ianlcn csiou, csiou fcliz or vocc
icr conscguido, cs un grandc cacIorro. Pcnsci
quc vocc ia sc crdcr ou norrcr, nas vocc c un
grandc viiorioso c nais una vcz salvou a ninIa
vida.
JIanil, griia.
Sou o JIanil, o dono do KIai. Nos
rccclcnos c cnicndcnos a ncnsagcn.
Airas dclc Ia nais cssoas, unas 6 ou 7,
iodas cuforicas c cnirc clas o ncu guia c
inicrrcic.
Aos nos cunrincniarnos, anarados or
clcs, sou lcvado aic ondc csia o vclIo caninIao.
Na sonlra dcsic, clcs csicndcn un iacic c nc
dciio ara dcscansar, iiran as ninIas loias,
jaqucias, caniscia, nc dao dc lclcr c concr.
CoalIada con ncl c ao. Hidraian ninIa clc
con anos nolIados. KIai nao ara dc nc
lanlcr c fazcr fcsia conigo, conc junio conigo c
cu fao carinIo nclc.
Todo nundo csia ao ncu rcdor icniando nc
aliviar do csforo fciio no dcscrio, jogan agua c
nassagcian os ncus cs. Ouiros friian alguna
conida c fazcn cafc. O guia c inicrrcic da
nissao diz quc cu andci nais dc 40 ln a c, con
nais uns 8 ln, sc iivcssc soric, cIcgaria a
132
KazniiI, quc cra a aldcia ondc a cquic csiava
quando fui scqucsirado.
Quando JIanil c o cacIorro cIcgaran ao
acanancnio sua rocura, a cquic da nissao
csiava dc ariida ara o acroorio. Sc o cacIorro
dcnorassc nais 10 ninuios cu nao csiaria a
salvo. JIanil, sc nanifcsia.
KIai, Dr. Allcri, c o nclIor cao da rcgiao.
Elc c asior, vigia c anigo. Aicndc cn ircs
idionas. Vivc alcria as 24.00 I do dia. Eu o iinIa
crdido nas nonianIas do dcscrio quando ia dc
caravana Ia quairo dias. Pcnsci quc nunca nais
o vcria, o iinIa dado or norio, a fanlia inicira
cIorou cla sua auscncia. Sua crda causaria
grandc irisicza na aldcia. Ja cra 7.00 I, quando
clc cIcgou csgoiado arranIando a oria, con
fonc c scdc. Logo vinos a sua ncnsagcn. A gcnic
ja salia do scnIor, o radio ciiava scu nonc a
cada Iora.
Nos ianlcn ja lcnos nuiio a scu rcsciio.
O scnIor salvou ncu cacIorro c orianio cono
graiificaao dou ara o scnIor 12 calras c 2
canclos. KIai, ara nin c ara nossa fanlia c
cono un filIo.
Nao rccisa JIanil, csianos dc igual ara
igual. KIai salvou ninIa vida duas vczcs c cu
salvci a dclc do oo. Esianos lcn agora. Cuidc
lcn do rcsio da vida, cuidc dclc agora nais do
quc nunca, clc ncrccc.
Salaan SaIil, Salaan SaIil.
133
Aos icr nc alincniado nais, clcs nc scrvcn
a friiura quc fizcran c o cafc. Ja csiou lcn
nclIor nas nao csiou a fin dc caninIar,
gosiaria dc ncrgulIar nuna lanIcira c dcois
dornir.
O vclIo caninIao, ialvcz ano 40 ou 50, nos
lcva con dcsiino a KazniiI. Dcois dc una Iora
dc csirada conco vcr nas laicrais arvorcs dc
ronas, ianaras, danascos c culiivo dc Ioria. O
caninIao sc dcicvc c cu dcso. Mais una vcz
vcnci o dcscrio, dcsia vcz con a grandc ajuda dc
un cao cIanado KIai.
Pcrdi alguns quilos, nas logo nc rccucro c
csiarci cn forna novancnic.
Cunrincnio o cssoal da cquic, nas nao
csiou a fin dc ao, rccolIo ncu saco-
narinIciro, fao larla, iono lanIo, iroco dc
roua c ionanos o nilus ara o acroorio.
Todo nundo ja suliu ao nilus c cu sou o
uliino a cIcgar, ninIa lagagcn c colocada la cn
cina c nc viro. la csia clc, crcio quc cono cu clc
ianlcn csia irisic. Fizcnos grandc anizadc,
una anizadc quc nao scra facil dc csqucccr.
KIai csia scniado nc olIando c airas dclc
scu dono JIanil. Alrao o cao, lcijo clc c ario.
O nilus aric c aos alguns nciros olIo ara
iras c la vcjo dc longc o grandc cao KIai scniado
no ncio da rua dc icrra, adcus ncu grandc
anigo.
134


LBIOS LEPORINOS E
MAUS POLICIAIS

Aos alguns dias dc folga, quc nao foran
nais quc dcz dias, iinIa ido a una fazcnda dc
un anigo no inicrior, Ncw Orlcans. Nao dcu ara
dcscansar o ncrccido nas ara rclaar un ouco
c scniir un anlicnic dc fanlia. A fanlia inicira
c os funcionarios gosiavan nuiio dc nin c
scnrc quc cra ossvcl cu ia sua fazcnda, la cu
cavalgava, cscava, nc cnlrcnIava nos scus
asios cIcios dc florcs silvcsircs, cnirava no ncio
da criaao dc galinIas, aios, gansos, orcos c
cavalos. Adorava ajudar a cuidar dos licIos c dar
alincniaao dc nanIa ccdo. Aos o cafc da
nanIa sclava una cgua rcia, cla cra nuiia
agiiada, diria quc lrava, lriosa, orcn
nanolravcl c loa conanIcira, ianio ara
cavalgar cono ara convivcr or quc cla, quando
cu cIcgava na fazcnda a iirava da cocIcira, ficava
conigo c quando cu conia naas, iorradas c cic.,
iinIa quc conariilIar con cla.
Quando a noniava, arccia quc adorava nc
iransoriar c suoriar a scla. Nos dois
cavalgavanos das 8.00 as 14.00 I; anos clos
longos caninIos dc icrra, lcira dc lagos ou no
ncio dos canos floridos. Dcscansava arcciando
135
aquclas florcs silvcsircs dc foric fragrancia
cnquanio a cgua asiava, nas scnrc inquicia c
olscrvando iudo c iodos, cono sc cla fossc un
cao guardiao cono nc dizcndo dcsfruia das
florcs c do vcrdc c nao sc rcocuc quc cu vigio".
Assin quc rciornavanos fazcnda, rcnovia
sua scla, cscovava, dava lanIo c a soliava no
curral, nas scn anics sc virar c nc olIar, cono
dizcndo vocc voliara?"
A fanlia Lalwcr cra rica c alcn da fazcnda
ossuan cnrcsas c ouiros concrcios, orcn
cran nuiio sinlcs c grandc anigos.
Dc rciorno s ninIas aiividadcs ncus
sucriorcs nc dcsignaran ara iralalIar nun
as Andino, roino ao Pcru. Eu icria quc
cadasirar c avaliar a gravidadc dc ccnios dc
oriadorcs dc LuIo Lcono. Para osicriorncnic
cnviar ao local ncdicos csccialisias ara
rcsolvcrcn a qucsiao cn si, ou scja, ara fazcrcn
as corrcsondcnics cirurgias rcaradoras. Esics
csccialisias cran gcralncnic voluniarios ou
coniraiados icnorariancnic cla ONU ou Saudc
Mundial.
Mcu scrvio duraria ccrca dc vinic a irinia
dias. Aic a iudo lcn, un scrvio quasc facil,
nas... Ia algo or iras dclc, o quc scra?
Doc, diz ncu cIcfc Nun as vizinIo
ondc vocc fara o cadasirancnio, icnos uns 40
csiagiarios voluniarios nun ccniro dc saudc c
csquisa. Os ncsnos rccisan scr visiiados or
136
un sucrvisor c rcgisirar suas oniuaao, scrvio
quc odc scr fciio cn oiio a dczoiio dias,
cnircianio Ia un orcn. algunas das csiagiarias
sofrcran asscdio scual, icniaiiva dc csiuro,
IunilIacs, cic.. assunio gravc, nais gravc
or sc iraiar dc oliciais, sao dois quc la fican dc
laniao duas vczcs or scnana, ou scja, cada
laniao dclcs c dc 12 Ioras; no final do dia clcs
csiao con sinionas dc cnlriagucs, lcvc c c a
quc alordan as nulIcrcs. Elcs ossucn un
quariinIo dc dcscanso, csic quario fica nun
corrcdor ncio crno, no rinciro andar, dc ouco
novincnio, c a quc clcs nccn con as
csiagiarias. Elcs lclcn conIaquc. Algunas
csiagiarias aiacadas ja dcran aric aos
sucriorcs nas nada foi fciio. Os casos nais
gravcs nao foran dcnunciados or causa dc
rcrcsalias. Eniao Doc, cnsc lcn no assunio. Sc
acciia ou nao iralalIar nos dois ascs c cn
cono rcsolvcr o rollcna dos naus oliciais. En
3 ou 4 Ioras vocc icra quc nos dar a rcsosia c
sc for caso ianlcn una soluao.
Cono conlinado con a cIcfia, 3 Ioras ara
ionar dccisao solrc a ninIa nissao c icno
insuficicnic, nas c claro, ionci a dccisao cn fazcr
os 2 scrvios, alias, o scrvio nais difcil.
Fciornando ao galincic da cIcfia afirnci quc
faria o cadasirancnio c a avaliaao das viinas
do lalio lcorino, c quc tcntuu o nais difcil dc
rcsolvcr, o rollcna dos naus oliciais. Para ial
137
rccisaria dc una garrafa dc conIaquc, da
ncsna narca quc clcs consunian c ianlcn
rccisaria dc una scringa dc 20 nl, sonfcro, scis
canisinIas c una calcinIa dc nulIcr con
lasianic uso, ou scja, a ncsna dcvcria scr usada
or una nulIcr duranic scis dias, ara cla ficar
inrcgnada con o ncsno fluo vaginal.
Dcois do ircinancnio, a longa viagcn aic os
Andcs sc iorna cansaiiva, alcn do rollcna dc
adaiaao con a aliiiudc; scnii ioniuras, ansia
dc vniio c rollcna dc rcssao aricrial. So iria
nclIorar no quinio dia.
Duranic scis scnanas, indo dc aldcia a
aldcia, dc cqucnos ovoados aic cidadcs
grandcs, fiz o dcvido cadasirancnio c a avaliaao
das viinas dc Lalio Lcorino. Sua frcqucncia cra
naior do quc cu inaginava.
Aos ninIa rincira nissao viria a nais
difcil a do as vizinIo. Por scr fronicira un
con o ouiro c a nao nais quc 32 Ioras dc nilus,
dcsisii dc viajar dc aviao, ara rclaar c conIcccr
as nonianIas Andinas, as sclvas c scus grandcs
rccicios ou iios dc canions, csics colcrios
cla naia.
Duranic o crcurso dc nilus, a naior aric
or csirada dc icrra nas cn loas condics, o
nilus nao cra forado, ja quc a viagcn cra cn
dcscida.
Aos quasc 37 Ioras dc una viagcn causia,
cIcgo cidadc agiiada. Mc Ioscdo nun Ioicl,
138
nao un cinco csircla, nas lon. Eran 10.00 I. A
icncraiura cra clcvada c o ar rarcfciio, nas nao
ianio quc o anicrior. PrccncIo a ficIa c sou
aconanIado aic ncu aoscnio, a noa quc nc
aconanIa, alrc a oria dando cducadancnic o
ncu ingrcsso ao quario. Solrc una cqucna
ncsa cla coloca a ninIa nocIila, alrc a jancla
con visia avcnida Vicioria. A jancla c lcn
novincniada, con una anliiudc visual dcsdc o
icrcciro andar, vcjo nas janclas varias onlas c
andorinIas quc solrcvoan os arcs.
iino digo ara a noa.
Dou una caiinIa c csia sai fccIando a
oria. Prcaro una roua lina, fao a larla,
iono lanIo, dcscanso aic as 11.49 I c dcois
saio ara alnoar. A avcnida csia nais
novincniada, ialvcz scja or scr Iora do alnoo.
A icncraiura c nais clcvada ianlcn cono a
unidadc. Ando a rocura dc algun rcsiauranic,
as caladas nao crniicn andar nuiio a voniadc
ois Ia vcndcdorcs anlulanics dos dois lados c
clcs vcndcn dc iudo quc sc ossa inaginar,
aricsanaio Andino, roua iica, roua dc
agasalIo fciia dc las das lIanas, crvas, fruias c
ouiras ncrcadorias. Tanlcn Ia os nusicos dc
rua, con scus insiruncnios rincialncnic as
flauias cIanadas Kcnus; nao sc ouvc nusica
csirangcira soncnic iiicancnic folclorica local
ou dos Andcs.
139
Finalncnic, nao sci quanio icno andci,
acIci un rcsiauranic, arccc razoavcl. Talvcz
icnIa assado or varios scn ic-los noiado, nas
dou dc cara con csic quc arccc scr lon. Ja
dcniro vcjo quc Ia novincniaao dc clicnics. Na
oria csia un cariaz cscriio Callo Daiaraz",
cniro c iono lugar nuna ncsa dc dois lugarcs
nuna jancla quc da ara rua. Esiudo o cardaio
c csic, logicancnic, csia cscriio cn csanIol c o
unico quc vcjo c cnicndo c o raio Pollo a Ia
lrasa, con salada dc aas, asargos, ionaics c
crcna dc naiz".
A cscra dura nais ncia Iora, valc a cna, c
un oiino raio andino, cnlora o ionaic c
laiaias con salor difcrcnic, dc ouiros ascs.
Aos o alnoo, rciorno ao Ioicl c fao coniaio
con a coordcnadora dos csiagiarios csirangciros,
narcando una rcuniao ara o dia scguinic s
8.00 I. 14.00 I. Mc aroino da jancla ara
arcciar a agiiada avcnida Vicioria, so quc agora
csia dcscria, a clcvada icncraiura faz con quc
scu ovo saia das ruas c fiquci salcndo quc csics
rciornan soncnic aos as 16.00 I. una
quiciudc c silcncio ioial, rarancnic sc vc un
auionovcl ou nilus dc assagciros. Scus
cdifcios sao dc arquiiciura nornal, os nais
clcvados nao assan dc 7 ou 8 andarcs c as
caladas sao lcn arlorizadas.
Tcnio dcscansar scn conscguir, ligo a TV,
csia nao icn nada quc scja do ncu gosio, or fin
140
nun dos canais Ia un cisodio dc Foy Fogcrs,
filnc juvcnil dos anos 50, scria o unico quc nc
rclaaria a ncnic. Acalo or cgar no sono
rofundancnic c assin dorni a iardc inicira, ou
scja, aic s 20.00 I. Claro, na TV quc ficou ligada
o icno iodo, agora Ia noiiciario.
Dc nanIa, 7.20 I, iono un iai c nc dirijo
ao ccniro dc ncdicina c cicncia ondc csiao 80 %
dos csiagiarios csirangciros. O ccniro nao c nuiio
disianic do Ioicl c cn 12 ninuios ja csiou no
local. un cdifcio anlo, cn dois grandcs
llocos dc uns 6 andarcs, ocuando quasc dois
quaricircs. Ainda falia 15 ninuios ara ninIa
rcuniao ara con a coordcnadora, dou un icno
andando cla calada c scus jardins lcn
arrunados, floridos c arlorizados.7.55 I, na
rcccao nc idcniifico c soliciio scr anunciado
ara a Dona Dcairiz.
Una cssoa nc aconanIa aic sua sala, nao
nuiio longc do Iu ccniral do lloco, nun
corrcdor infiniio con ccnios dc salas. Nun
insianic sou rccclido or una scnIora dc uns 54
anos, clcganic c dc ccclcnic idiona csanIol.
Ela vcrifica ninIa docuncniaao c dcsigna una
assisicnic quc nc auiliara na ninIa iarcfa con
os csiagiarios na oniuaao. Mcu scrvio odc
durar dc oiio a dczoiio dias.
Eu olicria un coniaio da ninIa nssuo, nao
salia nonc dcla, ja quc scria una nulIcr, a
scnIa scria. Quc narca dc carro o scnIor icn?"
141
A 2 coordcnadora, cujo nonc c Carncn,
cIana clo inicrfonc a Lilian, quc scria a ninIa
assisicnic, no olsianic, dona Carncn nc soliciia
quc a aconanIc ara nc nosirar o quc scria
ninIa sala dc iralalIo. Andanos aic o final dc
un longo corrcdor, quc icrnina nun cqucno
Iu c una cscada con accsso aic uliino andar
do lloco. Enirc o Iu c cscada ficava a ninIa
sala, quasc quc anla c conforiavcl, con una
jancla grandc c visia ara o jardin, asscios c
oria do lloco. MclIor inossvcl c digo ara
nin ncsno oiino, oiino", dcssa osiao c visao
odcrci, alcn do ncu iralalIo dc sucrvisao c
rcvisor, ianlcn fazcr a vigilancia da ninIa
nissao.
Con un laicr na oria sonos inicrronidos
c dona Carncn nanda a cssoa cnirar. una
noa dc uns 26 anos, norcna, scnsual, dc oric
ncdio c clcganic, usa calado dc salio c saia
curia, nosirando lindas crnas, lalios cIcios c
scnsuais, olIos casianIos, alias... iudo una
grandcza dc lclcza. Dona Carncn arcscnia a
Sria. Lilian. Eu a cunrincnio c csia afirna quc
scra ninIa assisicnic aic finalizar o ncu scrvio.
Aos as fornalidadcs dona Carncn sc rciira
c fico a sos con Lilian. Conlinanos quc iodo
iralalIo dc rcvisao c oniuaao ficara cn dcz
asias c ianlcn analisarcnos 10 cssoas or
dia, ou o naino quc for ossvcl ianlcn dc
ninIa aric. Lilian alcga quc a naioria das
142
csiagiarias gosiaria dc ir cnlora da insiiiuiao o
nais raido ossvcl, ncsno quc clas nao forcn
arovadas nos cancs ou nao aiingircn o
rcqucrido. Pcrgunio o noiivo.
Lilian, cnlaraada rcsondc quc a naioria
das csiagiarias ou sofrcran asscdio scual, ou
foran alordadas c una dclas sofrcra csiuro,
dando aric s auioridadcs, nas sofrcra nais
una vcz rcrcsalias c icvc quc alandonar o
csiagio c a insiiiuiao.
Pcrgunio dc qucn cla sofrcra alusos.
Lilian rcsondc quc dc 2 oliciais cn csiado
dc cnlriagucz; clcs fazcn laniao dc 12 Ioras
duas vczcs or scnana. No final do laniao, ou
quasc final, csiao cnlriagados (nao ioialncnic} c
no final do ccdicnic nao vao ara o disiriio c
sin dirciancnic ara scus larcs. Porianio scus
sucriorcs nao fican salcndo o csiado dclcs, a
nao scr clos scus sulsiiiuios.
Cosiaria dc IonIudcu con nais crgunias
c infornacs a Lilian, nas icno quc nc
rcciiiar ia csiragar iudo ou quc Lilian, nao scja
confiavcl, orianio dciarci ara nais iardc.
Assin, naqucla ncsna nanIa, rccclo c
canino 10 c aic 14 asias, acIando quc as
csiagiarias das ncsnas ossucn qualificacs
nornais ou acina da ncdia, or ncu vcr, sc dou
77 80 % ou ao ncnos 60 % das csiagiarias,
csias scrian lilcradas c sc fornarian. E 40 %
143
ficarian na insiiiuiao ara nao cIanar a
aicnao dos faios (da ninIa nissao}.
Assin, fiz rcvisao, oniuaao c caninci
iodas aic o quinio dia dcsdc a ninIa cIcgada. No
quinio dia, s 8.40 I dci una arada ara ionar
un cIa, lcvanici da ncsa c con a cara na nao
fui ionar o cIa na jancla c olscrvar o jardin.
Quando nc dcaro con dois oliciais andando
clo asscio, logo nc vcio ncnic quc fosscn os
dois susciios, nas cono salcr sc cran clas?
Elcs sc dcicn c laicn ao acuradancnic.
Airas dclcs Ia una iorrc, crgunio a Lilian, quc
iio dc toc c cssa, cla sc aroina da jancla c
nc inforna quc do radio da insiiiuiao. Mas fica
ncio scn jciio c gagucja, nc dizcndo quc csscs
dois oliciais sao os quc iinIa ciiado ara nin.
Era o quc ja inaginava.
Fico cn silcncio, olscrvando clcs
aicniancnic. Esiao a uns 40 nciros da ninIa
jancla, nas da ara csiuda-los lcn. Os dois nao
dcvcn icr nais quc 1,68 dc aliura, un dclcs csia
lcn arrunado c scu unifornc lcn assado,
calclo cn ordcn rcgularncnic. Ja scu arcciro
dcia a dcscjar, scu unifornc surrado, anassado,
calclos longo, larla or fazcr c funando cigarro,
cic. Pcrgunio ara Lilian ondc clcs dcscansan.
Ela rcsondc quc c nun cqucno quario no 1
andar, acina da ninIa sala, c o nuncro 1009. La
clcs lclcn, dorncn cn scrvio c aronian. Ao
ncnos ja ossuo algunas infornacs.
144
Mas, rcciso dc nais dcialIcs c un ouco dc
aoio c claro, dc algucn dc suna confiana c quc
falc lcn o csanIol. Cono olicr ajuda dc nais
una cssoa? Lilian? Muiio arriscado, faz acnas
cinco dias quc a conIco, nas valc a cna icniar.
Assin crgunio.
Lilian, vocc ja foi viina dcssc cssoal?
Sin. rcsondc cla.
Pcrgunio sc dcu aric dclcs. Nao fcz, daria
aoio sc iivcssc c anaro.
Scio dia. Cadc o ncu coniaio? Ncn sinal
dclc. Mcu cIcfc ncncionou or ircs vczcs quc clc
csiaria lcn roino dc nin. E sc fossc a ninIa
assisicnic Lilian? Por quc nao? Cono salcr? E sc
nc cngano? TcnIo quc dcscolrir c logo.
Dc nanIa, ao ncsno Iorario, vou ionar o
ncu cIa na jancla. Un carro csiranIo, ja iinIa
visio un dcsscs ou varios dclcs na Euroa, nas
nao lcnlro scu nonc narca. A oria sc alrc cla
frcnic, ossucn duas rodas dianiciras nornais
con dircao nas ncsnas, nas as duas irasciras
sao quasc grudadas c fias.
CIano Lilian jancla c crgunio dc quc
narca c cssc carro, la csiacionado no asscio. Ela
logo diz quc c una Fonisciia, na Euroa c
cIanado Hcinlcl. AI! Agora lcnlro, c isso
ncsno c dou risada. Sc assan alguns insianics,
acalo ncu cIa, nc viro c vcjo quc Lilian nc
olscrva fiancnic c cniao crgunia.
Quc narca dc carro o scnIor icn?
145
Mc sinio aliviado, aic quc cnfin o ncu
coniaio csia na ninIa frcnic... dcz dias dc
scrvio, nais oiio dias c rcciso ir cnlora.
Conco lancjar o lano ara dcrrular os
oliciais.
Mas nao discuio o ncsno con Lilian, ncn
dou dcialIcs, conlino con cla dc quc rccisarci
do scu lon csanIol ara fazcr dois iclcfoncnas.
Elcs scrian fciios cn dias inccrios, un ara a
corrcgcdoria da olcia c ouiro ara un jornal.
Ela, ncio inscgura c icncrosa nc asscgura quc
fara os iclcfoncnas. 11 dia do ncu scrvio. No
Iorario do alnoo fccIo ninIa sala c saio ara
clorar o icrrcno no rinciro andar. Ando no
corrcdor ara cina c ara laio olscrvando lcn
o quario 1009, nc aroino da sua oria c icnio
ouvir sc Ia algucn dcniro... silcncio ioial. Eniao
crgunio.
Sr. Ayala? O scnIor csia a? Sr. Ayala?
Escro rcsosia... nao Ia ningucn no
corrcdor, cniao suavcncnic giro a naancia da
oria, quc sc alrc. Pcrgunio nais una vcz clo
Sr. Ayala, un ncio dc dcscula, nas la dcniro
nao Ia ningucn c raidancnic olscrvo dcniro do
quario. Ha nau cIciro, dcsordcn, una cqucna
ncsa, duas cadciras, c dois arnarios. FccIo a
oria c vou cnlora. Agora ja sci cono c o tccno.
12 dia, cIcgo ao scrvio s 6.40 I, iranco a oria
da ninIa sala c fao dc conia quc csiou
iralalIando ou fazcndo o scrvio airasado. Dc
146
una sacola rciiro a garrafa dc conIaquc, iiro a
iana c injcio 2 nl dc sonfcro, agiio aic olicr a
nisiura c guardo o rcsio do sonfcro c a scringa.
Os dois oliciais cniraran no scrvio s 7.30
I. EnlrulIo lcn a garrafa, carrcgo csia dclaio
do lrao con o avcnial quc uso. Esic c largo o
suficicnic c nao sc noia o volunc. No corrcdor da
ninIa sala nao Ia ningucn, sulo a cscada c
ianlcn no rinciro andar nao Ia ningucn. Fao
o ncsno quc no dia anicrior, crgunio clo Sr.
Ayala c, claro, csic nao rcsondc, o n 1009 csia
cn silcncio ioial. Alro a oria con suno
cuidado, dcio a garrafa solrc a ncsa c nc rciiro
do local.
Fciorno ninIa sala c la fico irancado aic s
7.40 I. Alro a oria c conco o scrvio con a
ninIa assisicnic (scn ciiar o ncu lano}. Dc
ianio cn ianio olscrvo cla jancla o novincnio
dos asscios c a ronda dos oliciais, la csiao clcs.
Eu sci quc cada vcz quc csics soncn c sinal quc
csiao lclcndo. 18.50 I, Lilian sai or uns
ninuios, olscrvo cla jancla, os dois oliciais
csiao na ronda c raidancnic carrcgo a scringa
con 17 nl dc sonfcro, sulo ao 1 andar. A
garrafa, la csia cla, con ncnos da nciadc ja
consunida, injcio o sonfcro c nc rciiro do local.
Vcjo quc csics vao aic o quario, scn duvida,
lclcrao o conIaquc.
147
A coniagcn clo ncu rclogio, 10, 15, 20
ninuios, c o icno quc dcnora ara fazcr cfciio o
sonfcro. Alcrio a Lilian quc fiquc aqui c sc
algucn nc rocurar diga quc fui ao ioalcic. No
lolso do avcnial carrcgo a calcinIa usada dc una
nulIcr c as scis canisinIas. CIcgo ao quario
1009 c... Sr. Ayala, Sr. Ayala? O scnIor csia
a? Prcciso falar con o scnIor. Silcncio ioial.
Alro a oria c la csiao os dois oliciais, scn
conscicncia clo cfciio do sonfcro, nao salcn o
quc csia aconicccndo. Jogo cnlaio da ncsa a
calcinIa c as canisinIas, iiro dos oliciais aric
da farda c dc un dclcs a sua arna, csia coloco na
ninIa ciniura. Os dois fican scninus c
raidancnic saio do local.
CIcgando ninIa sala, co ara Lilian
fazcr dois iclcfoncnas, csics, claro, dc un
iclcfonc ullico. O rinciro ara a corrcgcdoria
da olcia, conunicando quc no insiiiuio Iavia
iido una icniaiiva dc csiuro or aric dc dois
oliciais lclados; o scgundo iclcfoncna ao jornal
local, clicando ao rcoricr dc laniao o
ocorrido.
Transcorrcn 20 ninuios, convido Lilian ara
ionar un lancIc nun lar quc fica cn frcnic ao
lloco. No caninIo dcsic, jogo a arna do olicial
no luciro c o ncsno fao con a scringa. Fazcnos
o lancIc c rciornanos ao insiiiuio. La Ia o naior
rclulio, varios rcorics, oliciais da
corrcgcdoria, cic.
148
A gcnic cruza jusio no noncnio cn quc os
dois oliciais algcnados sao lcvados clo
corrcgcdor, csics, scninus c ainda zonzos clo
cfciio do conIaquc. Quando cIcga a cIcfia dclcs,
o corrcgcdor crgunia a csic.
Scu cIcfc, cono sc clica iudo isio? O
scnIor or ignorar os faios, ianlcn scra unido,
vcnIa conosco.
No dia scguinic conro o jornal c la csiao os
faios na nancIcic. Transcorrcn os dias, icrnino
ncu iralalIo c Lilian aric ara scu dcsiino.
Agradco a coordcnadora c cniao cu ianlcn
iono runo lcvando o rclaiorio ara ninIa cIcfia.
149


CHRISTIANE

Nao foi un grandc anor, nas sin una
nulIcr quc nc dcu foras ara cu andar
novancnic.
Nao c nais un scr Iunano quc conariilIou
ninIa vida ou cssoa quc csicvc roino dc
nin, ncn nais un dos ianios anorcs. Os
anorcs quc iivc foran lons, ccclcnics nulIcrcs.
Tanlcn iivc varios cusos, fas. Nonc dc nulIcrcs
quc nunca odcria inaginar.
Poucas vczcs nc aaionci, gosici dc vcrdadc
c fui corrcsondido. Anorcs rofundos c sinccros,
quc foran duras laialIas dc cnfrcniar ialvcz or
icr anado, inclusivc os anorcs roilidos, cono
nos casos dc csosas dc dilonaias, adidos
niliiarcs, filIas dc rcsidcnics, cic. Crcio quc or
scr nuiio carcnic, nuiios casos anorosos foran
difccis dc sucrar.
As ninIas iorcs ou nais gravcs laialIas,
foran as cnoconus, c a solidao, ossivclncnic
nais crucl dclas.
Os grandcs anorcs foran nuiios c nuiios,
nas grandcs aics quc nunca csqucccrci or
ccnlo foran. Sanny, Ana Maria, Incs Nory,
Cccili, Suc, Paircia, Carolinc c CIrisiianc. Todas
150
clas, ora or un noiivo ora or ouiro, iivcran
quc acalar, nao or incaacidadc fsica ou
ncnial, nas sin das auioridadcs cn icniar nc
aliviar.
Nuna dclas fora aiingido or fcrincnios na
coa, joclIo dirciio c coric dc laioncia no lrao.
Duranic a rccucraao no Hosiial Ccniral iudo
csiava lcn, os fcrincnios dc lala, laioncia, cic.,
so o joclIo quc nao. No joclIo iinIa rccclido
fcrincnios or fragncniaao dc cqucnos nciais.
Por nau aicndincnio ncdico, ou falia dc aicnao
dcsics, cu iorava a cada dia, cada Iora.
MinIa icncraiura scnrc clcvada,
analgcsicos, scdaiivos ara dornir (ara nao
inconodar con ncus gcnidos, or causa das
dorcs}, aniilioiicos fracos cnirc ouiras c ouiras
falIas ncdicas.
Mcu joclIo salia quc csiava quasc cn csiado
criico, a dor nao nais cra iolcravcl. A nais dc
quinzc dias inicrnado naquclc Iosiial, cra
oiino, dc rincira caicgoria, luo or ondc sc
olIassc, nas no ncu caso, isso cra iudo una
ncrda. En cada sala ficavan quairo lciios, lcn
vcniilados. No Iorario dc visiia nao cra crniiido
nais quc duas cssoas or lciio, so cu quc nao
iinIa visiia, c claro, a nao scr clas oucas vczcs
or un anigo quc or acaso assassc or ali
crio ou or un oficial ou auioridadc quc nc
considcrassc.
151
Mas do jciio quc ninIa cssoa csiava, nao
qucria ao con ningucn, ncn con os colcgas
dc quario.
As visiias cran das 15.00 s 16.30 I. En
dado noncnio, la clas 12.00 I scnii quc ncu
joclIo csiava cn csiado ruin c ningucn aicndia
aos ncus aclos. Algucn cIanou a cnfcrncira dc
laniao c icnici dc iodas as fornas clicar ara
cla cIanar o ncdico dc laniao, ois cu nao
csiava nc scniindo lcn c ncu joclIo csiava
nuiio ruin. Ela saiu, oucos ninuios dcois
rciorna con una scringa na nao c diz.
Isio o dciara nais calno, cn oucos
ninuios o rcsidcnic dc laniao vira vc-lo.
A injcao nc dcia ionio, csiou doado, fara
con quc cu durna ara nao cncIcr o saco dc
ningucn. FilIa dc una uia! Enfcrncira dc
ncrda, nc cnganou, nc iraiu... c durno.
Acordo s 15.00 I c aos oucos. Esiou
suando c ircncndo, ninIa icncraiura csia
clcvada. Ao ncu lado Ia una jovcn quc nunca
iinIa visio anics, nal consigo vc-la. Esia
scniada, nao dcvc icr nais quc 21 anos, icn
calclos casianIos claros, olIos clarssinos, dc
un vcrdc uugudo. Vcsic-sc con sinlicidadc,
nas na noda c icn rosio angclical. Pcnso quc
csiou sonIando, ou quc c o cfciio da injcao, nas
nao c.
Qucn cs? O quc faz aqui?
152
Sou CIrisiianc, filIa do Sargcnio Nollcri,
aquclc scnIor quc csia no circno do quario.
Esiou visiiando-o con a ninIa nac. Ha dias quc
olscrvanos vocc gcncr c dclirar nuiio, a gcnic
nunca vc ningucn lIc visiiar, scnrc csia so c
vin ficar un ouco aqui ao lado da sua cana.
Cono sc cIana?
Allcri nao csiou lcn, ncn consigo falar
dirciio.
Enicndo Allcri, cadc sua nac? Qucr quc
cu iclcfonc ara cla ou algun arcnic?
Nao, nao olrigado CIrisiianc, vocc nao
odc fazcr nada, sou so no nundo, so icnIo a
nin ncsno. Eu csiou lcn quando csiou con
saudc c vida, a cnfrcnio a vida c o nundo quc
nc rodcia, vocc nao cnicndcra, nas, sc acIa quc
odcra fazcr algo or nin, or favor, localizc a
cnfcrncira cIcfc, icnic falar con cla cn
ariicular c diga quc aicnda o ncu aclo dc vir
aqui. Sci quc nao scra facil, nas icnic.
CIrisiianc sai c ouco dcois rciorna con
cla.
Ali, do jciio quc nc sinio, cla sc arccc una
giganic c nal cncarada c co.
Sra. cnfcrncira calo, or iudo quc nc
rcsia dc vida, cIanc ara nin o rcsidcnic cIcfc
ncdico c diga a clc quc ninIa crna ja csia
cIcirando nal. Sc cu nao for aicndido, farci o
naior cscandalo no nundo iniciro, colocarci scus
noncs na inrcnsa inicrnacional, Ol? Manifcsici
153
o ncu rollcna sua cnfcrncira c csia fcz
dcscaso ioial Va! Ou conco ja nc arrasiando aic
o galincic do rcsidcnic?
Ela sai dcrcssa.
Agradco a CIrisiianc c co a csia
gcniilncnic ara ir junio ao scu ai, quc logo
iudo cgara fogo.
Quinzc ninuios dcois o rcsidcnic c dois
assisicnics csiao ali cn iorno da ninIa cana nc
ouvindo c nanifcsio o csiado do ncu joclIo. Elc
canina ninIa crna c vc con claridadc quc cu
nao csiava cagcrando c logo diz.
CIanarcnos scu ncdico, sc iudo dcr ccrio
cn ircs ou quairo Ioras clc csiara aqui. Criio un
ola!
Mcu ncdico c un inconcicnic, cono
rofissional c nais aniigo do quc cu c cu, acsar
dc scr nais jovcn, sou nais ncdico do quc clc.
Ou o scnIor rcsolvc agora o rollcna ou sairci
rua, ncsno quc scja nc arrasiando c acalo con
csic Iosiial agora ncsno, qucr vcr?
Ol. Ol Dr. Allcri, quc dcscja quc faa?
sinlcs Dr., ncu joclIo icn uns 4 ou 5
fragncnios dc ncial, quc or onissao ncdica nao
foran cirados, ninIa crna, ou cssa arca, csia
cnirando cn nccrosc. En oucos dias crdcrci a
crna. Ha icno c cIancc ara cviia-lo. Una
ancsicsia gcral c una usugcn na arca afciada
rcsolvcra. O scnIor dcsnonic un nclulizador ou
inalador con alia sucao, nas anics o scnIor
154
consiga dois inas dc radio, os alio-falanics
ossucn, clcs ciracn qualqucr ncial cn lugarcs
nocs ou iccidos quc csiao conronciidos. O
scnIor csicriliza os inas, junia os dois con fiia c
nos luracos nccrosados injcic con una scringa
dc 20 cn cicr. Con o nclulizador ou inalador
faa un iio dc asirador. O cicr linara o
afciado c o iio dc asirador rcnovcra ara fora
os fragncnios dc ncial, clcs sao cinco, conici-os.
Aquclcs quc nao sarcn, faa un coric con
lisiuri dc uns 5 cn c coloquc la dcniro os inas
quc os nciais ficarao adcridos a csics c a
ocraao scra un succsso. Adninisirc ouiras
lavagcns con soro, dcsia vcz usc un inalador
nornal. Faa una drcnagcn con una sonda
urologica crfurada con varios furos con as
circnidadcs saindo ara os dois lados c or fin
suiurc o coric. Adninisirc circcionicina a cada
6 Ioras c analgcsicos ara dor. Os icndcs c
ligancnios ainda nao foran afciados, Ia icno
dc nc rccucrar cn irinia dias.
E icn nais... nao qucro nais cssc ncu
ncdico dc ncrda inuiil c arasiia, ianlcn cssa
cquic dc cnfcrnciras quc nao sao rofissionais.
Sc o scnIor nao nc aicndcr, farci cu ncsno a
ocraao cirurgica! Ol!?
Ol. Vou csiudar o caso c vcr sc da ara
fazcr o iralalIo da sua crna cn ncnos dc duas
Ioras.
155
Pouco dcois, as visiias sao discnsadas,
una naa novcl c cncosiada na ninIa cana c
cu sou colocado ncla. Mc c alicado una injcao
c fico doado, sou lcvado so Dcus salc ondc.
Mcia noiic, acordo voniiando, nao clininci a
ancsicsia cla iransiraao c agora voniio cla.
Duas cnfcrnciras csiao nc dando aicnao c
nolIando os ncus lalios ara saciar a ninIa
scdc. O ancsicsiado nao odc lclcr lquido aic
ircs Ioras dcois da alicaao. O ncdico
rcsidcnic csia ionando a ninIa rcssao c o
ulso, con iransfusao sangunca.
Dr., saiu iudo lcn, os fragncnios foran
rcnovidos, o scnIor logo csiara lcn c o joclIo
ficara lon.
. Nao iao lon, nas voliarci andar cono
gcnic. E durno.
Acordo dc nanIa ccdo c csiou fraco, con
fonc c con scdc. Sinio dor na crna, nas nao
aqucla dor quc iinIa anicriorncnic. Dcois quc
fiz aqucla rcvoluao, as cnfcrnciras nao saian
nais do ncu lado. Pco ara una dclas quc faa
dois cilindros con lcnois, coloquc un dclaio do
joclIo c ouiro airas do calcanIar c calcc o c con
dois iravcssciros, dcsia forna o c nao caira dc
lado c a larriga da crna nao cncosiara no
colcIao, nao scniirci dor.
Trcs dias dcois ja csiou lcn, as dorcs sao
lcn ncnos inicnsas, ninIa rccucraao c oiina,
156
csiou nc alincniando lcn. CIrisiianc, iodos os
dias nc visiia, cn cada visiia sc iorna nais
niina, un dia crgunia-nc dc quc gosio dc
ioria; gosio.
Dc Maa. Quando cra criana ninIa nac
fazia ioria dc naa c scrvia cIa, avc c lolo dc
ao.
E fruias?
Cosio dc iodas clas, nas adoro uva,
csscgo, ronas, nclao c figos. Dcois quc ninIa
nac norrcu, quando cu iinIa 9 anos, ningucn
nunca nais fcz ara nin.
Soulc quc CIrisiianc norava con un calo
Marincr. Esic fora dado or norio cn 22 dc
novcnlro dc 1968 na Provncia dc TaynuI, nas
scu coro nao fora idcniificado c suas laqucias
nao foran cnircgucs ao conando ncn sua
fanlia. Ela csiava so a quasc un ano.
Nun doningo, CIrisiianc nc iraz una
cqucna ioria dc naa, rcvisias, as ninIas
rcfcridas, cnirc clas a Sclccs Fcadcr's Digcsi,
Lifc, cic.
Dcois dc ingcrir aric da ioria dc naa,
iono o cIa irazido nuna garrafa icrnica.
Dc rccnic olIo CIrisiianc fiancnic c
crgunio or quc faz iudo aquilo or nin.
Porquc ic ano c orquc vocc, ncsno
scndo Ioncn, orcn jovcn dcnais, c nais
naduro quc un adulio dc 35 anos, vocc rccisa
dc anor c carinIo.
157
OI!
Allcri, nao acrcdiia cn nin?
AgacIo a calca c rcsondo quc c nuiio
difcil acrcdiiar nas cssoas, rincialncnic sc
algucn diz quc nc ana. O anor cisic, nas nao
salcnos quanio icno, ninuios, ncscs. O icno
c quc faz con quc ancnos c csic c liniiado clas
cssoas c clo quc scniinos. s vczcs nao c lcn
isso quc scniinos c sin acnas una airaao ou
una adniraao, ou aiao assagcira. Dc
rccnic, iudo acala, un acala nao anando nais
c aquclc quc coniinua anando, sofrc, sofrc aic
aarcccr un anor sucrior. Ou or
circunsiancias da vida icnos quc nos afasiar
daqucla cssoa quc ananos.
Trinia c cinco dias dcois conco a andar.
Nao c facil, sinio a crna csada, con ouca
ariiculaao, nas nao doi quando aoio csia.
Tanlcn nao Ia nais inflanaao ou incIao. O
fisioicracuia conca nc iraiar, clc cono o
ncdico quc nc iraiou, sc surrccndcn con
ninIa rccucraao c clas ninIas idcias
surgidas ara salvar o joclIo.
Ando quasc nornalncnic, nas ando ouco.
Mc dcran alia, icndo quc vir a fisioicraia a cada
ircs dias. AcIo o iraiancnio fraco c vou ara a
Vila Miliiar. La ando o dia iodo, caninIo, dcso c
sulo cscada, c a cada dia dolro o joclIo, nais c
nais. Quanio a CIrisiianc, c quasc un nanoro,
cla jura quc c anor, quc gosia dc nin. Cosio
158
dcla, sinio nuiia coisa or cla, acIo-a inicligcnic
c dc caacidadc. Acrcdiio quc scn cla cu nao
csiaria rccucrado cono csiou ara as cssoas sc
scniircn lcn ou rccucradas, rccisan icr
oljciivo c anar algucn, ialvcz anar a si ncsno c
a Dcus, o quc nuiias vczcs nc crgunici Ja
anci a nin ncsno? Anci Dcus?".
Dcus? Scra quc clc cisic? Tanias vczcs
duvidci... duvido... Nos iorcs noncnios aclci
ara clc c fui alandonado, solrcvivi con a ninIa
Ialilidadc c conirolc cnocional ou nc cngano?
Dcus... Dcus... sc vocc c iodo odcroso, acrcdiio
quc nao odc csiar cn iodo lugar do univcrso
ara os scrcs quc rccisan dc ii. Scra quc foi isso
quc aconicccu conigo?
Aclci a Dcus quanias vczcs? E cnso quc
Dcus nao iinIa icno dc sc dcdicar a nin nos
iorcs noncnios da ninIa vida, clc dcvcria csiar
suc ocuudo c dc longc olIou ara nin c dissc.
Eu sci quc vocc Allcri, csia no fin, nas sc
virc sozinIo, cu csiou nais quc ocuado con
coisas iorcs quc a sua vida ou quc os scus
rollcnas, scus fcrincnios c... dcscscro, afinal,
Allcri, vocc c Ialilidoso, nais una vcz sc saira
lcn c nao norrcra.
isso? Mcu Dcus, nc rcsonda? Sc csiou
crrado, Dcus, nc crdoc.
Cosio dc cavalos, gosio dc cavalgar, un dia
fui a rocura dc un ara dar un asscio, nas
159
cavalarias. O calo rcsonsavcl diz ara cu
noniar un usaria a crna csqucrda, orianio
nao icria rollcna ara cavalgar c nc nanda
cscolIcr un. Dcois dc andar, dou dc cara con
un rcio, c una cqucna nancIa no ncio da
sua icsia.
Esia aqui c a utcI dz clc.
AI! a lrua?
Mc aroino nais c csia nc cIcira c ncc no
ncu lolso, adivinIo quc gosia dc iorrada,
lolacIas ou fruias. Arruno una naa c dou ara
cla. Eu ncsno sclo cla c nonio, ninIa crna
rcsondc lcn, cnlora scn dolrar ioialncnic o
joclIo nas da ara or o c no csirilo c dar un
asscio. Saio da Vila Miliiar ara cnlrcnIar-nc
nos canos. lon. O vcrdc, os csquilos ulan
clas arvorcs c Ia nuiios assaros.
Dcois dc duas Ioras rciorno Vila, iiro a
ccla da cgua, cscovo csia c dou lanIo. Mais una
naa c o calo sc ocua dcla. Esiou rciornando
ninIa rcsidcncia da Vila quando vcjo a
CIrisiianc, cncosiada no carro do scu ai, un
Duicl 1957 cn folIa. Vou nc aroinando
dcla... algo nao csia lcgal. Cunrincnio cla, nas
scu lcijo nao c o ncsno dc scnrc c digo.
CIrisiianc, ja dissc, o anor c o icno c
as circunsiancias, ncsno anando, icnos quc
nos afasiar dcssc grandc anor. CIrisiianc, sua
nissao, iua grandc nissao ja acalou, vocc nc
rccucrou, nc fcz nuiio lcn, crcio quc vocc
160
scndo una jovcn nulIcr, fcz algo quc ouira nao
faria.
Allcri, sinio nuiio, icnIo quc dcia-lo c
ara scnrc. Adoro vocc. Vocc c foric c corajoso,
solrcvivc a iudo c iodos. Eu vi iudo isso, o
nundo iniciro ic adnira c ic rcsciia, un salio
rofcssor diz no jornal. Allcri Karclff (anc-o ou
odcic-o}". Elc dcu una cnircvisia na TV c falou
nuiio dc ii. Elc foi icu rofcssor na faculdadc.
Coniou coisas dc ii fora dc scric. Allcri... cu ic
ano, nas clc voliou onicn dc noiic, clc rccisa
dc nin, cu fui sua csosa, clc csiava risionciro
c conscguiu fugir, csia cIcio dc iraunas c rccisa
do ncu carinIo. Por favor Allcri, cnicnda.
Sc joga nos ncus lraos, cIora c dcois vai
cnlora. Mais una vcz icrci quc sucrar, foi lon,
loa garoia, csiava gosiando dcla ou nclIor,
csiava aaionado or cla.
161

SANDUCHE DE MORTADELA E
MEIO COPO DE GUA DA
TORNEIRA POR
APENAS US$ 100

Un dos iorcs lugarcs ara sc iralalIar, a
Argcniina, quando sc conscguc, o rollcna c
rccclcr.
Mcsno con coniraio rcgisirado, vcrlal ou
conlinado, no caso aic con a alavra dc Ionu
dc un Ioncn. So quc na Iora H ningucn
cunrc a sua Ionu.
En iodas as cocas, loas, criicas ou aic as
iorcs, nao Ia dcsculas.
Varias vczcs fui convidado ara dar alcsiras,
sinosios ou scninarios, oucas vczcs rcccli c
quando rcccli nao foi nada facil.
Nun dos congrcssos, cn Nova Yorl, nc fora
arcscniado un gruo dc Argcniinos ara
inicrcanlio dc cicncia, concrcial c iralalIisia,
gcnic scu. Dcois dc alguns coniaios fui
coniraiado or un gruo dc dirciorcs quc
ossuan un grandc insiiiuio dc cicncias.
ConIcci o ncsno, localizado cn lcno ccniro
dc Ducnos Aircs. Aic quc cn aarclIagcn nao
csiava ruin, clcs qucrian asscssorancnio c
162
varias alcsiras (as ninIas alcsiras}; scrian as
ncsnas rcdicadas no ccniro culiural dc Nova
Yorl.
Duranic visiia a csic Insiiiuio, crcorrcndo
suas dccndcncias, vi quc cran anlas c
csaosas ara sc iralalIar. Havia nuiios
oljcios dc arqucologia c aniroologia, anlas
salas no dcariancnio dc ocsias, conios cscriios
ou ara cscriiorcs. Ali viria cu a conIcccr o
cscriior Jorgc Lus Dorgcs, Nalo Fodlo, cnirc
ouiros c ianlcn alguns do Pcru, Dolvia, CIilc,
Mcico c cic.
Tanlcn Iavia un anlo c lclo salao dc
audiiorio ara confcrcncias c alcsiras. Noici quc
o insiiiuio nao andava lcn dc finanas, quc
iinIa nais cucqucs quc gucrrciros (or dcnais
dirciorcs c oucos funcionarios}, os rofcssorcs
nao cran lcn rcnuncrados, isso quando cran.
O najoriiario cra una nulIcr dc uns 36
anos, sociologa, naior acionisia or aric dc
fanlia c nao or cla. Cono a fanlia nao
ariiciava or qucsics dc ouiros ncgocios ou
cnrcsas, cra cla qucn ficava a naior aric no
Insiiiuio c quc fazia ou dcsfazia, ou nao fazia
nada. Noici quc iodo o icno cla so falava nal dc
iodo nundo.
Na Argcniina foi o rinciro as ondc conIcci
o sanducIc a nilancsa, ou sanducIc fciio dc
lonlinIo a nilancsa no ao. Nunca fui nuiio
163
cIcgado a carnc nas foi lon. Nos rinciros dias
dc alcsiras o audiiorio loiou c assin or dianic
duranic cinco dias. Sci quc o insiiiuio arrccadou
o quc nao iinIa arrccadado duranic dcz anos,
nas ara cu rccclcr nao foi facil. Fiz con quc o
insiiiuio arrccadassc una foriuna c o quc cu
icria a rccclcr scrian 20 %.
Fui cnlora, nas nao nuiio saiisfciio. Poucos
dias dcois rccclo nais roosias dc iralalIos
solrc ninIas alcsiras, ficando ara csiudar o
assunio, quc ja nao nc inicrcssava nais, ois
rccclcr, quc nunca foi rollcna cn qualqucr
aric do nundo, ali nao cra facil. Tanlcn
rccclcra roosia dos cscriiorcs Jorgc L. Dorgcs c
Nalo Fodlo ara iralalIar con clcs cn
conunicacs inicrnacionais.
MinIas quairo alcsiras, cncIcran dc novo o
audiiorio, dcsia vcz ara cicniisias dc quasc ioda
a Ancrica do Sul. Tanlcn nao foi facil rccclcr,
ior do quc a rincira. Para icr succsso iivc quc
scr rudc c ancaar dc fazcr una naicria ara a
inrcnsa inicrnacional or ncio do ccniro
culiural dc Nova Yorl.
Assin quc rcccli dcsacIci o dinIciro ara
fora da Argcniina, ficando assin so con o
ncccssario, ou scja, quasc nada.
Tcnici iralalIar con os dois cscriiorcs
confiando nclcs. Assin sc assaran irinia c dois
dias. Tornou-sc inossvcl iralalIar con os dois
cscriiorcs, Jorgc L. Dorgcs c Nalo Fodlo. Elcs so
164
salian nandar aos griios scn salcr nandar ou
fazcr o quc nandan fazcr. Sao arroganics,
ciulanics c sc scnicn os naiorcs do nundo.
Considcran a Argcniina c os argcniinos os
nuocs do nundo, quanio o quc vi clcs araran
no icno.
Aos irinia c cinco dias scn rccclcr, iorna-sc
difcil ara nin coniinuar naquclc anlicnic
Iosiil c dc gcnic aniiaiica. ConIcci ouiros
grandcs cscriiorcs curocus c ancricanos dc
rcnonc, grandcs crsonalidadcs, nas con classc,
cducaao c solrciudo cutos.
Assin rcccli dclcs ianlcn, nas soncnic
con ancaas clcs nc alonaran con cIcqucs
rc-daiados. Prccisava sair da Argcniina dc
qualqucr forna. Eu nao odcria nais ficar no
Ioicl, accriara, nas nao iinIa dinIciro ara nais
un dia dc Ioscdagcn. Fiz un oo c conscgui
irocar un dos cIcqucs or US$ 100,00. Con cssc
dinIciro rcsisiiria aic a Air Francc nc irazcr a
ninIa assagcn, quc ia dcnorar uns ircs a
quairo dias, ou nais, ja quc ali iudo cra
dcnorado ou cIcga con airaso. Para cviiar nc
Ioscdci no Ecrciio da Salvaao, nas so ara
dornir, ionar lanIo c o cafc da nanIa (ou
lancIc}. Tcria quc agar o cquivalcnic a US$ 8,00
or dois dias, ainda iinIa alguns irocados, aguci
so con os US$ 10,00, do icrcciro ara quario dia
ja icria a ninIa assagcn.
165
Un dos iorcs lugarcs ara sc Ioscdar,
cono ja ciici anicriorncnic, c o Ecrciio dc
Salvaao. ago c nao ago c o iraiancnio sao
os iorcs quc odcnos inaginar. Lugar inscguro,
ondc sc icn quc dornir ucstdo c con calado, do
conirario, acordanos scn nada c scn icr ondc
rcclanar. No icrcciro dia, nada da ninIa
assagcn, icria quc rcsisiir nais un dia, noiic
nao acIo forna dc irocar os US$ 100,00,
ningucn ncc con cssa quaniia dc dinIciro, cu
rcciso nc alincniar, ionar lanIo c dornir. Aic
quc nc indican un larzinIo cn frcnic ao
Ecrciio da Salvaao. Scu roriciario acciia,
nas nao icn alincniaao a nao scr sanducIcs c
so icn noriadcla. Dclidas, so alcoolicas.
Porianio soliciio un sanducIc dc noriadcla
c un coo dc agua nincral, csic nc da agua da
iorncira c so ncio coo, ois nao icn agua
nincral c da iorncira c nuiio cuu. Esiou
consunindo ncu lancIc quando clc nc soliciia
quc aguc. Dou os US$ 100,00. Acalo ncu
lancIc, nas nao vcjo o iroco dos 100. Fcivindico
c csic alcga quc cu nada dci a conca a
discussao c lriga. Aic quc cIano a olcia. Esia
vcn c nc aicndc, o dono do lar coniinua
alcgando quc cu nada dci. A olcia nc soliciia
icsicnunIas. Havia unas 8 cssoas la quando
dci os US$ 100,00 dolarcs. Coloco clas cranic o
ncu rollcna, so quc ningucn salc dc nada.
166
claro, clcs sao ccntcs dc todos os dus c ali,
lclcn udo.
Assin cu crdi ncus US$ 100,00 nas naos
dc gcnic quc nao odcnos cIanar dc gcnic, ou
scja, aguci un sanducIc dc noriadcla c ncio
coo dc agua dc iorncira con US$ 100,00.
167


INSTITUIES RELIGIOSAS

Ha ianias c ianias, diganos quc nilIarcs.
Infinidadcs dc rcnonc, algunas dc ccclcnics
crfis c viriudcs, cnquanio cn ouiras, scus
dirigcnics, nissionarios ou scninarisias nuiilan
ou dciuran sua inagcn. Mas gcralncnic sao os
gundcs quc csiragan a inagcn da Igrcja, o
Crcdo, un icnlo, cic.
En algunas das ninIas ianias c ianias
viagcns, scnrc longcs dos scus lugarcs ou dos
scus ironos, ja vi grandcs nncncus cgosus
aroniando cada una... ora or acaso, ora or
acidcnic ou or quc o dcsiino fcz con quc cu
vissc con os ncus rorios olIos.
Dc grandcs nncncus cgosus ja lcvci
caniadas c asscdios, cn irocas dc favorcs ou cn
iroca dc un raio dc conida. Una vcz, nun as
da Ancrica do Sul, viina dc assalio, crdi iudo.
So Dcus salcria quando o ncu, rollcna scria
rcsolvido ou solucionado. Dcsic assalio quc foi
viina, fiquci so con a roua do coro, un icrno
inccavcl c dc noiic vi o dono dc un rcsiauranic
ou izzaria jogar rcsios na laia dc lio. Esiava
iudo lcn fccIado c cnlalado incdindo quc
ficassc nisiurado ao lio. Enquanio csiava
andando c consunindo os rcsios dc izza, nao
168
iinIa ouira forna dc saciar a fonc, dc rccnic
un carrao ara c dclc alrc o vidro c rccclo a
roosia do scu noiorisia... lla lla lla aquclc
ao furado. A graiificaao scria lcn clcvada c
finjo quc acciio, qucria salcr qucn cra o disiinio
cidadao, quc cla sua fala con nuiios icrnos
quc cran dc un rcligioso.
Ol, digo. Aondc vanos?
OlIa... gagucja. Nao sci sc vocc vai
gosiar, c na ninIa rcsidcncia da Igrcja.
Esfrcgo os rcsios dc izza no scu rosio c
cIuio scu carro.
Por causa do ncsno assalio dc quc fui viina
un cnrcsario nc indica una auioridadc
rcligiosa, dc un fanoso colcgio, quc icria 2.500
nciros quadrados.
Lcvo una caria ara cnircgar cn naos ara
clc. Elc lc a caria c nanda nc scrvircn un raio
dc conida. Dcois dc duas Ioras dc ao furado
diz quc sin, odc nc ajudar a conscguir as
assagcns ara ir cnlora. A forna dc agancnio
odcria scr duas, a rincira. fazcr una lcla
arrunaao nos jardins do colcgio, cu acciio.
A scgunda forna. duranic dois dias ou
noiics, cu icria una lcla cana con nuiio
carinIo c nuiio nais... a naioria viados. Ja quc
ossucn nonc dc grandcs rcligiosos, ao ncnos
faan rcsciiar clc, ou scjan nais discrcios.
169
Nunca fui cIcgado cn sco or iroca dc ugo,
nuiio ncnos con Ioncns, rcsciio os gays,
viados ou o quc qucr quc scjan. Quc faan da
sua vida o quc lcn cnicndcrcn, scn rcjudicar
ou causar nal a ningucn. Mas, adoro ncsno c
nulIcr, acina dc 20 anos, aic os 70.
A icrccira caniada quc lcvci, foi dc una
Sucriora rcligiosa, indicada or ouira rcligiosa.
Esia narca una cnircvisia conigo, csiuda ncu
caso, nc cnrola, cnrola c fica vcrnclIa, indo
dircio ao assunio.
Cosici do scu coro; odcnos ficar junios
no fin-dc-scnana.
Ao ncnos a caniada foi dc una nulIcr.
Caiando conida nuna fcira, ja no fin dcsia, os
fciranics jogan nuiia ncrcadoria fora c os
ncccssiiados odcn arovciiar csias
ooriunidadcs. Quando csiava ara andar, una
frcira franciscana, nc diz.
Doc, sou dirciora dc un colcgio-convcnio c
dc un nuscu. Soulc quc o scnIor csia rocura
dc cnrcgo, quc rcsiaura oljcios dc arics? Pago
lcn.
Aic quc cnfin, algo dcccnic.
Assin dc alcgria, cono soulc dc nin?
AI, nos rcligiosas, salcnos iudo.
Dcois dc scsscnia dias finalizo ncu scrvio,
rccucro ncu assaoric, assagcn c dinIciro c
cnlarco. No ncu quario, ouo nusica dc jazz,
170
Jcrry Mullygan c Ccnc Kara, alcn dc conjunios
classicos.
Mas a nusica Iojc nao nc iira da ninIa
inquiciudc c agiiaao. Cono ianlcn a lciiura.
Tudo icn sua Iora ccria c noncnio ccrio.
Tanlcn, cu icnIo ncus noncnios dc agonia,
angusiias c irisiczas. Un dia cu rccisci dc un
rcligioso, nao csiava lcn c cnsci quc un
rcligioso scria o idcal ara nc ouvir, so nc
ouvindo ja nc causaria grandc alivio, nas... foi
ara ior. Nao sou rcligioso, ncn icnIo rcligiao,
sou filIo dc duas rcligics nilcnarcs.
Quando cqucno, cn casa nc disscran.
Nos nao vanos inor c ncn olrigar vocc a
scguir una rcligiao. Con o icno c con idadc
suficicnic, vocc ncsno cscolIcra una, a quc
dcscjar ou acIar quc csia ccria.
Hojc, adulio, acIo quc csiou ccrio. Dcois dc
iania vida icncrada c vivida, csiudando as quc
ja vi cn qucsics dc rcligiao, fico con a ninIa.
NENHUMA.
En un dia dc vcrao, 16.00 I, aquclc calor,
dcscnrcgado, scn alincnio c scqucr un coo
dc agua. Dcscscrado. Eu rccisava falar con
algucn, rccisava dc ajuda csiriiual. Algucn
indicou-nc un fanoso adrc, una fanosa Igrcja,
c la fui cu.
Princiro, o adrc ja acIou ruin quc cu o
fizcssc sair da sua ccsia, ou scu dcscanso aos o
171
alnoo. Pcnso quc ara qucn rccisa dc ajuda a
Igrcja nao icn Iora ara aicndcr ncccssiiados.
Scgundo, o adrc nao gosiou dc nc aicndcr
orquc cu nao cra crisiao laiizado, nao iinIa
laiisno do nao-sci-do-quc c or quc cu nao iinIa
a rincira conunIao. Por iudo isso o adrc alrc
a oria da Igrcja c nc culsa da la. Nada icnIo
conira Igrcjas c rcligiosos, alguns dcvcn scr
lons.
Una vcz fui fcrido na laialIa do Vicinan.
TinIa lcvado ircs ou nais iiros, fcrincnio dc
laioncia c fissuras nos nailarcs. Eran ianios os
iraunas quc cu iinIa dorcs, jogado nun Iosiial
dc fciio dc larracas; la nao cisiia ncdicancnio
algun, ncnos ainda analgcsicos, calnanics,
aniilioiicos, ancsicsia, cic. Para o conando, a
unica coisa quc inicrcssava cra a gcnic sc
rccucrar logo logo, ara rciornar ao osio dc
laialIa.
As dorcs cran ianias, quc a gcnic adcccndo,
cgava no sono so aos as 3.00 ou 4.00 I.
Dornanos or causa do stcss, nas nuiias
vczcs o coraao dc nuiios fcridos nao rcsisiia c
csics vinIan a sucunlir. Assin quc a gcnic
dornia caia rofundancnic no sono, ou or
cansao ou or quc a noiic anicrior iinIa sido
inossvcl dornir.
Mas o naior rollcna dos acicnics cra una
Iora aos icrcn cgado no sono, una Iora aos,
cono ja ciici. O acicnic cra acordado
172
violcniancnic ou diganos ugcddo. Qucn os
acordava cra una frcira dc Figa, ja dc ccria
idadc, cIanada dc MicIacla c un novio,
cIanado Julius. Qucn nao concordava con a
frcira, o cra clo novio Julius. Elcs
cIacoalIavan os acicnics, quc ao scrcn
ncidos dcsia forna iinIan suas fraiuras
dcslocadas, ocasionando nais dorcs aos coiiados.
O ncsno aconiccia conigo. Mal concava
dornir, quando csic cstuco vinIa nc cncIcr o
saco ara acordar. Para a frcira c o novio os
docnics iinIan c cran olrigados a acordar s
4.00 I ara FEZAF; iinIan quc rczar o Pai Nosso
c salc Crisio o quc nais. Pcnso quc cra ccdo
dcnais, scn ncccssidadc c cra crucldadc ara
con os docnics.
Cono cu csiava usando un aarclIo dc
iraao lucal, or causa das fraiuras, nao odia
falar c ncn iinIa cono nc nanifcsiar a rcsciio;
ninIas naos cngcssadas c cic.
Un dia, ainda nal conscguia falar ou
cscrcvcr, nuna das assagcns do Padrc niliiar,
nanifcsici a csic o caso. Elc ncsno concordava
quc cra ccdo dcnais ara acordar os soldados
fcridos. Mas ncn csic adrc nao fcz ncrda
ncnIuna!
Assin, nal nc iinIa rccucrado, quasc nao
conscguia caninIar ainda, nas os aiaqucs
iinIan-sc inicnsificados c o ccrciio cscrava o
ior. Por ianio, iodos os fcridos quc csiavan nais
173
ou ncnos aios ara usar una arna, iinIan quc
ir ara froni, (foda-sc} cu csiava no ncio. Elcs
rccisavan urgcnic dc ncurocirurgics, ncsno
cu nancando c nal conscguindo nc nanicr cn
c. Fui dcsignado cono dircior Iosiialar dc
cncrgcncia. Anics dc ir cnlora a caninIo do
ncu osio, fiz rccruiancnios c ao ncu auiliar
incunli quc nc rccruiasscn a Irna MicIacla c
scu cao novio Julius, afinal clcs sao lons
cnfcrnciros, ou nao? Tonci o scrvio c o alcria
cra ioial, consianicncnic. O iurno da frcira
MicIacla c dc Julius icrninava s 21.00 I.
Janiavan, c causios ian dornir. 22.00 I, 23.00
I cu ia con iudo sua larraca c os fazia lcvaniar
ara FEZAF o Pai Nosso, clcs nao odian
rcclanar nada ou falar, ois cu cra o caciquc. Aic
quc no 5 dia, clcs sulicaran ara cu nao scr
iao crucl, ja nao csiavan agucniando nais c
rccisavan dornir nais. Claro, ara nin aquilo
nao csiava scndo facil, nas clcs rccisavan dc
una liao c os discnsci. Quc rciornasscn ao
Iosiial lasc nas con una condiao. sc
acordasscn os conlaicnics fcridos anics das
6.00 I, faria con quc voliasscn conigo. So assin
c quc nclIorou.
As fcsias naialinas, quc cran caiolicas c
ouiras fcsias nao caiolicas, quc odcn scr
judaicas, oriodoas, rcsliicriana, cic. Acrcdiio
quc nao dcvcrian scr fcsicjadas con iania ona
c fcsia, nas sin acnas ciiada no calcndario,
174
ara quc scjan lcnlradas ou fcsicjada
discrciancnic. O nundo fcsicja o Naial. E
aquclcs quc csiao rcsos? Prisionciros,
inicrnados, condcnados, jogados na sarjcia, c os
nilIcs c nilIcs dc olrcs? Nao c injusio?
Un ccnlo. Eu csiou lcn dc vida, no Naial
vou fazcr una fcsia no jardin da ninIa
rcsidcncia, con aqucla quaniidadc do nclIor das
conidas, c aquclcs coiiados quc csiao jogados na
rua? Esscs scrcs quc Ia dias ou ncscs quc nao
salcn o quc un raio dc conida? Vcndo cu na
naior fcsia o quc csics farao? Escran quc cu
icrninc aqucla conilana ara dcois vcr sc jogo
ara o ar os ossos do cru ou lciiao?
Nun cano dc risionciros ou cano dc
conccniraao, a naioria dclcs norrc dc fonc. No
Naial, a dircioria dccidc concnorar junio con os
guardas. O ncsno ocorrc cn un Iosiial con os
cnfcrnciros c ncdicos.
ccrio quc iodos nos cn qualqucr siiuaao,
dcvcnos concnorar as fcsias naialinas, scja
nun salao, jardin, raa, cic... nas anics, os
olrcs c os nais fcrrados icrian quc scr
lrindados con as ccias. No ano 55 DC ja surgiu
csia olscrvaao. Anics dcsic, cn ioda fcsia
oriodoa, judaica c ouiras, o ovo da sia c do
Oricnic, ncsias fcsias sagradas o cidadao, o
iralalIador, o olrc c o rico lcvavan ara casa
un suco da grandc fcsia. O suco dcsia coca
scria a ccsia naialina dc Iojc ou aic a ccsia
175
lasica. Aic ara os cscravos ou os gladiadorcs
cran ofcrccidos os sucos da ccia, scja dcniro dc
una rcsidcncia, ou ara o ncndigo, quc olIa cla
jancla do rcsiauranic c olscrva aquclcs quc csiao
la con aqucla fcsiana.
Quando crdi ncus ais quando cu iinIa
acnas conlciado 9 anos. Ainda nc lcnlro quc
clcs cran filIos, ncios ou lisncios dc rcligics
difcrcnics. Nunca cn casa foi fcsicjada una fcsia
judaica, oriodoa c ouira da qual nao nc lcnlro.
s vcscras dcla, a gcnic agradccia a Dcus or
icr-nos dado saudc, iralalIo, lons ncgocios c
succsso. Lcnlro quc clcs conravan con
fariura, carrcgavan o carro c disiriluan nas
raas ondc Iavia alguns ncndigos, claro, na
coca nao cran ianios. Hojc Ia nilIarcs c sc os
ascs fosscn nclIor adninisirados acrcdiio quc
scria difcrcnic.
Eu sci quc dos 9 ara os 10 anos, ara nin,
foi so solidao c irisicza. Scniia a auscncia dos
ncus ais c da ninIa casa. No colcgio ondc iinIa
ficado, cra inicrno con ouiros ccnios dc alunos,
nuiios csiava na ncsna siiuaao quc a ninIa.
Cada un sucrava dc una forna ou dc ouira.
AcIo quc cu scnrc disfarava a ninIa fasc.
Acrcdiio quc ningucn, aic os dias aiuais, soulc o
quc cu scniia ou cono nc sinio agora.
O colcgio cra niliiar, or dcnais scvcro c
discilinar; clc cra nais indicado ara os
dcsccndcnics daquclcs quc iinIan crdidos scus
176
ais ou arcnics na Scgunda Cucrra Mundial.
Nas cocas dc Naial, cra una cuforia ioial.
Surgia o inicrcanlio dc fanlias caiolicas
naialinas". Os filIos dc ccrias fanlias ian assar
o Naial cn casas difcrcnics, ou scja, o filIo da
fanlia Andrcws iria ara casa da fanlia JonaI
cnquanio o filIo dcsia ia ara a casa do Andrcws.
Essc cra o inicrcanlio naialino. No colcgio
ficavan oucos alunos, os scn fanlia ou scn icr
ara ondc ir ou ara qucn ir.
A, surgia aqucla cncIcao dc saco.
Va la, aqucla fanlia c ccclcnic, assc o
Naial con clcs, vocc vai gosiar, a conida c
difcrcnic.
Aic quc un dia dccidi ir. Un casal narca
una visiia no colcgio ara nc conIcccr c fica
iudo conlinado, cu iria assar o Naial con clcs.
Scria o rinciro Naial a scr fcsicjado or nin.
Era 19.50 I daquclc 23 dc dczcnlro. Eu
sairia do colcgio dcois dc onzc ncscs scn icr
alcgria c fclicidadc. Mas, or insisicncia dc
colcgas c sucriorcs, fui lcvado. Quando
cIcganos rcsidcncia daqucla fanlia,
Morganiini, un casarao, ioda fanlia nc rccclcu
sorridcnic c cIcia dc aicnao, nc nosirando o
quc scria o alaccic dclcs.
Proino das 22.00 I vcjo una cnrcgada
carrcgando un colcIao, con colcrior c dcois
una jarra con agua, coo c un raio dc conida.
Vi iudo isso scndo colocado nun quario cscuro
177
csiranIo. Minuios dcois nandaran quc cu
cnirassc ncssc quario c assin quc o fiz a oria sc
fccIou c a irancaran.
Aic os dias dc Iojc nc crgunio orquc? Mc
iiraran do colcgio ara assar o Naial nuna casa
dc fanlia caiolica, confornc clcs disscran, ara
cu icr ucgu c Iunonu, so quc cu nao iivc nada
disio. Fui jogado nun quario, irancado quc ncn
un aninal aic a nanIa scguinic quando
novancnic fui cnircguc ao colcgio, soliciici
clicacs c nais clicacs, inclusivc aos
ncus dirciorcs, scn olicr rcsosias. A unica
nudana quc foi fciia a rcsciio c quc nunca
nais Iouvc inicrcanlio dc fanlias caiolicas
naialinas.
Essc fora o rinciro Naial quc cu iria fcsicjar
c nunca nais. Nun as curocu, una foric
insiiiuiao rcligiosa ossua una csccic dc Lu
ou Anuo ara c-conlaicnics da Scgunda
Cucrra Mundial c ouiros rcfugiados inorianics.
Esia insiiiuiao ianlcn rccclia ajuda financcira
dc ouiras grandcs insiiiuics, orgaos
cnrcsariais, govcrnancniais, cic. Mas confornc
ncus sucriorcs algo csiava crrado, aconiccian
coisas olscuras c nao csclarccidas. La ianlcn
cra un Iosiial dc csquisa solrc siquiairia,
una conosiao lcn organizada, ois aic
ccniicrio rorio iinIa. Ccraao clcirica, adaria,
cic.
178
Eniao, cu scria o novancnic o ial ja
conIccido jovcn ncdico, quc rccisava fazcr
unas cnircvisias c csquisas solrc siquiairia c
qunica. O ncu csiudo dcvcria durar no naino
cinco ncscs. Era fundancnial quc cu iinIa quc
scr rcsisicnic c dcscolrir o quc csiava
aconicccndo la dcniro, ois sunian csiudanics,
csiagiarios c novios rcligiosos, cnirc ouiros.
A rcsidcncias dos ncus ais iinIa ido a lcilao
c cnirc as roricdadcs, una scria ara nin.
Quando fui vcr csia no noric da Iialia, cra linda
dc norrcr, cu aic fiquci cuforico dc alcgria, ois
cra una csccic dc alaccics con jardins. Mas
con a noric dos ncus ais cn 1952, os inosios
c cncargos nao cran agos Ia varios anos c
cniao, quando fui rcfciiura ara accriar os
agancnios, a conia cra quasc o ncsno do valor
do alaccic sc fossc ionado cla rcfciiura,
cquivalcnic a US$ 10.000,00.
OlIa Sr. rcfciio, rcfiro quc a rcfciiura
fiquc con a roricdadc c nc dc os US$
10.000,00, ois cu nao icnIo cono agar. Dcn
quc gosiaria dc ficar con o alaccic.
Assin fiquci con o dinIciro c un carro MC
ano 48. Dclo carro inglcs, nuiio coliado; clo
ncnos, na crcna iinIa ficado con algo quc iinIa
sido dos ncus ais. No olsianic cnquanio
csiivcssc na Euroa, ondc qucr quc cu fossc iria
dc carro. Era a unica lcnlrana quc solrou dc
ninIa fanlia.
179
Era un carro vclIo nas csiava 100 %
conscrvado, sucr valorizado c con acnas 400
ln rodados. Assin, rcaro clc, carrcgo a ninIa
lagagcn solrc una gradc airas, cn cina da roda
csicc. Esic carro, viria a ficar conigo aic 1968.
Todo nundo nc ofcrccia or clc alcn do scu
valor, nas cu nao o vcndia. Dcois, con nuiia
dor, viria a crdcr clc, assin cono ouiras coisas,
or nao icr ondc guarda-las ou con qucn dcia-
las.
Aos una longa viagcn. CIcgo a Insiiiuiao
Fcligiosa (filaniroica}, cra cnornc. Scu oriao ja
inunIa un ccrio rcsciio, a rigor do iio
ncdicval rcnasccnic. Sou idcniificado c un
scgurana jovcn canina ncu carro c a
lagagcn. Un scnIor dc idadc, cducado,
cIanado Aniony, olscrva ncus docuncnios c
diz.
Doc, li nuiio a scu rcsciio, o scnIor c
nuiio jovcn c inicligcnic, nuiia gcnic fala do
scnIor; gosio da sua forna dc scr, nas... c olIa
ao rcdor, o Sr. rccisa ionar cuidado, fiquc
scnrc cscrio, viu? Vcja sou vclIo, nas odc
coniar conigo, ncn scnrc c claro.
Tudo c falado laiinIo.
Agradco c vou ara dcniro.
Ando dcvagar con o carro, aquilo sc arccc
nuiio con una aniiga Vila Fonana. Sua
consiruao arccida s do incrio ronano, suas
ruas nuiio arlorizadas. cnornc. Vou rodando
180
dcsdc a cnirada cn linIa rcia nuna csccic dc
avcnida ou alancda, con cnorncs arvorcs
ccnicnarias quc cIcgan fornar un iuncl. Dcois
dc icr andado con o carro uns 800 nciros, lcio
Dctou ninIa dirciia. Esiaciono o carro c vou
la dcniro ondc nc idcniifico. O cscriiorio c lcn
organizado c iodos sao Dctocs alias
rcvcrcndos c nais rcvcrcndos, iodos dcsconfiados
c nal-cncarados. cla ccricncia da gcnic, quc
logo quc un scr Iunano fala c nos olIa,
olscrvanos clc c ja salcnos o scu crfil.
Passo or iodos c or uliinos un corcunda
nc diz.
Dr., sou o rcvcrcndo JoacIin. O scnIor
icra quc acaiar os rcgulancnios iicn or iicn c
qualqucr coisa crrada da sua aric nos
ionarcnos as ncdidas calvcis, ccrio?
Ccrio scnIor, nas csiou scndo ancaado?
Cono adulio c rofissional iivc una loa
cducaao, acIa quc osso crrar iao fcio?
Fcsciiando iudo c scndo rcsciiado qucn odc
crrar?
Nao rcsondc, nc cnircga os docuncnios c
nc discnsa ara cu rocurar qucn vai scr ncu
Suco, rcvcrcndo CIarlcs. Sulo novancnic no
carro, ando nais uns 400 nciros cla ncsna
avcnida c cniro csqucrda. Enlaio dc una
grandc arvorc dc carvalIo csiaciono o carro,
iranco csic c rocuro o ial rcvcrcndo CIarlcs.
181
Un nuo nc nanda aguardar, clc ira
dcnorar uns ninuios c c ara cu andar or a
un ouco. Elc diz quc dcniro dc ouco saira o
alnoo; ali sc alnoa s 11.30 I, sao 11.18 I.
Olscrvo quc aquilo ali c nais quc ccnicnario,
ialvcz scja dc 1.400 ou 1.500; iudo c vclIo ou
aniigo, nas lcn conscrvado c lino.
Ando c ando nao gosio dcsic lugar nas
aqui nc nandaran ara iralalIar or cinco
ncscs c aqui icrci quc ficar. CIcgo a una coa,
co un coo con agua, agradco c ando nais.
Un cnornc rcfciiorio, as ncsas ronia ara o
alnoo. Eniro or una cnornc oria alcria. La
dcniro, cono sc fossc algo difcrcnic, csia un
cnornc aiio con varias arvorcs dc noguciras
ccnicnarias c no ncio do aiio, un oo d'agua
ianlcn aniigo; ara rccolIcr agua c or ncio dc
una roldana, corda c un cnornc laldc. Ha 60 ou
70 vclIos ao longo das arcdcs, iodos scniados
cn ordcn c cn silcncio. Cunrincnio-os c so
alguns quc rcsondcn con un sinal dc calca,
nas nao nc olIan. Nun lado Ia una cnornc
ilIa dc ironcos coriados, nais ou ncnos con
1,50 n c 40 cn dc dianciro, un cnornc
ironzador csccic dc scrroic cnornc dc uns 5
n con calo dc nadcira cn cada una das
circnidadcs, dc uns 35 cn, ara cada scrrador
cgar nclc c usar, ou scja, o novincnio c dc vai
solia c o ouiro ua c assin succssivancnic.
182
Assin sc coria grandcs ironcos dc lcnIa. Para
una so cssoa scria inossvcl nancjar aquilo.
Os vclIos sao cIanados (inagino quc ara o
alnoo} c fico ali so olIando...
Dc rccnic un rclulio dc varias cssoas, nc
viro c cla oria grandc un sujciio dc uns 1,90 n
dc aliura, nagro, dc uns 25 anos c oculos; con
clc ouiros, quc nao consigo caialogar, sc dc
noccgos, vadios, sclvagcns ou lando dc filIos
das uias ou algo arccido.
Elcs ingrcssan cla oria con a franga solia,
dando saliinIos c griiinIos...
Na ninIa frcnic csia o ial CIarlcs, clc ncn
sc arcscnia, scqucr icn ciica ou cducaao dc
gcnic, nuiio ncnos dc suco, qualqucr quc
scjan os rincios.
Logo, scn nc dar qualqucr cIancc, clc griia.
Ora, ora, ora qucn csia aqui! o fanoso
Allcri! o Allcri V ou VI?
Sc fossc nolrc scria VI, nas nao sou,
rcsondo.
OlIc Sr. Allcri, anics dc nais nada, cu
sou o rcsonsavcl na arca Iosiialar, csquisa,
cic., cnirc ouiras coisas c csia aqui c a ninIa
iurna. O quc nos dcicrninanos c o quc icn dc
scr fciio, cnicndc? E ningucn odc nc conirariar
ou fazcr crrado quc nos uninos.
AI sin, cnicndi, digo c scn nc dar
cIancc dc coniinuar dc incdiaio clc rcsondc.
Esic c o ncu rcino c cu sou o Fci.
183
isso Sr. CIarlcs? Mc cngano.
Allcri, sou Hcuccndo CIucs.
Sr. CIarlcs, sou o Dr. Allcri. Vcjo quc
aqui nao scra facil, algucn quc crrc rccisa
ncsno nosirar scuo.
Elc gcsiicula con as naos.
Aqui, dcniro dc uns ncscs, icrcnos o
invcrno c nossas larciras rccisan dc lcnIa,
orianio, vocc icra quc coriar ioda cssa lcnIa
quc csia aqui c nosira con o dcdo. Tcra quc
fazcr o scrvio so, scn ajuda.
Inossvcl! Essc iio dc lcnIa rcqucr duas
cssoas ara nancjar o ironzador c cu nao vin
aqui ara coriar lcnIa, alias nao c dcsonra, nas
ninIa aiividadc c a arca dc Psiquiairia.
, ncu lcn, so quc anics scra ncccssario
quc assc or una rova dc inicligcncia c
Ialilidadc, sc rovar ou nos nosirar quc odc
scr lcn cccuiada, scra una sucraao c ianio.
So cniao icra alnoo c as aicncs dcvidas. Sao
11.30 I; nos rciornarcnos s 17.00 I ara vcr
iudo concludo; cono fara c assunio scu,
rollcna scu.
E vao cnlora.
Dcn, cniao icnIo quc dar un jciio c nosirar
a csscs filIos das uias quc o scr Iunano nao c
so arasiia nas ianlcn gcnic. Aqui Ia varias
noguciras, una dclas icn una forquilIa a una
aliura dc nais ou ncnos 1,2 n do cIao; sc cu
anarrar ncsia forquilIa un au, fornara un
184
csirilo invcriido. O oo d'agua icn una roldana
quc gira, iiro csia c anarro no au da forquilIa;
asso una corda ncla, na circnidadc anarro
un ironco csado dc 10 ou 20 quilos c csia
corda, dc uns 90 cn ou l n, anarrada na Iasic
do ironzador. A o quc aconiccc? Quando cu solio
csic, o cso do foric c csado ironco, lcvara o
ironzador ara frcnic c isio faria o coric do lcnIo.
Fio o cavalcic, nas anics iiro o ncu llazcr c
a canisa c os cnduro nun lugar. Os vclIos
csiao voliando do alnoo, vao ionando scus
lugarcs c a ninIa invcnao cIana a aicnao
dclcs. Coloco un lcnIo solrc o cavalcic, o
ironzador or cina, uo c solio, o cso lcva o
cnornc scrroic ara frcnic; raidancnic corio o
lcnIo. cansaiivo, nas dcois dc una Iora
corici quasc 70 % da lcnIa. s 14.15 I ja corici
iodos clcs. Dcsnonio a roldana, rccoloco csia no
scu lugar; o ncsno fao con a corda c scu laldc,
iiro o au da forquilIa da nogucira c cono sc
nada iivcssc aconiccido, fica iudo cn ordcn.
Dclo agua; Ia varios figos naduros. Lavo c
ingiro alguns dcsics. Agora, un nacIado c fao
un coric iransvcrsal ironco or ironco. 16.00 I,
acalci iudo, ninIas naos csiao con lolIas, nas
iudo lcn. Jogo o laldc dcniro do oo c rccolIo
agua; onIo nuna vasilIa, nc lavo, csiou oiino.
Un dos vclIinIos nc da un cdao dc ao
casciro c uns figos. Sao quasc 16.45 I. Esiou
scniado nun grandc ironco ingcrindo o uliino
185
figo, quando dc novo aquclc lando dc
dcsnunIccados cniran clo oriao so ara vcr
quc cu nao conscgui coriar a lcnIa. So quc ara
o csanio dclcs c do grandioso CIarlcs, a lcnIa
csia ioialncnic coriada, ao vc-la cn ordcn c
cnilIada, fican dc loca alcria. Nao crgunia
cono fiz, nas vao cnlora cn silcncio. Os vclIos
dao un sorriso cono dizcndo.
Vocc os vcnccu, dcu un jciio nclcs.
Ao ncnos ja icnIo alguns aliados. 17.12 I,
sou cIanado ao galincic do rcvcrcndo CIarlcs,
la csiou cu firnc cn c con a calca crguida. Elc
nc olIa firnc c diz.
Nao sci cono fcz iudo isso so, o cssoal
fala quc sua cssoa c agil c cscria, nas aqui as
coisas nao scrao iao faccis.
Sr. CIarlcs, ja assci or iorcs c ruins,
isio aqui scra nais una das ianias laialIas quc
icrci quc cnfrcniar. E ja csiou ronio, odc
acrcdiiar.
Mc c indicado o aoscnio, os lugarcs ondc
icrci quc iralalIar, a Iora c o lugar da jania. O
quario nao c grandc coisa quanio a arcjancnio,
sua jancla c iiicancnic ncdicval (cqucna} c
scn accsso ao cicrior do local. No lugar dc
iralalIo Ia varios locs dc consuliorios, os
funcionarios sao iodos aniiaiicos (iodos
fccIados} c dc ouca fala, dirigidos or nuos
nais vclIos.
186
Janio s 18.40 I. O local c un anlo
corrcdor con una ncsa longa. A alincniaao c
loa. Na ncsa Ia vclIos c aoscniados rcligiosos.
Enirc clcs Ia ludisias, rcrcscnianics dc iodos
os crcdos c c-rcligiosos niliiarcs, iodos culios c
aicnciosos. Porcn Ia un sujciio dc uns 49 anos,
foric, indicando quc ja foi da csudu, ialvcz
luiador dc loc. Por scr foric acIa quc c o naior
c iodo odcroso, clc sc scnia na ncsa c conca
ingar iodos, da coccs, aiadas c indircias, faz
ancaas, cic. E clo quc vcjo nao vai con a
ninIa cara ianlcn. Janio c nc rciiro do local.
A vila ou o lugar, do qual nao vcjo o nonc
ccrio ou dcfinido, ossui infiniios corrcdorcs c
assagcns, algunas dc sadas conlicadas ou
sccrcias, or ondc volia c ncia nc crco.
Assin, un rcsidcnic acala nc nosirando os
lugarcs dos inicrnos, os rcfugiados.
Incrvcl, nas a cada noncnio vcjo cssoas
quc foran dc cargo inorianic na arca niliiar c
civil c aos algunas gucrras, csics largaran iudo
c sc inclinaran cla vida ou rofissao rcligiosa.
Mas, ncn a iudo icnIo accsso,
rincialncnic aos arquivos dc norics rccniinas
ou or ucdcntcs. O quc nais nc cIana a
aicnao sao as norics dc ircs novias. Aos csias
ingrcssarcn ao local, cn ncnos dc irinia ou
quarcnia dias clas norrcran. Nao c facil, nas
cIcgo ao ccniicrio c la lcio nas laidcs.
Crisiianc, novia, falcccu no dcvcr do scrvio".
187
Poucos dias dcois ocorrc o ncsno con ouiras
duas. No dcvcr do scrvio"? Scria iao arriscado
assin csic scrvio?
Eu iinIa un dia dc folga na scnana c dois
doningos ao ncs. Na cidadc, nuiio fccIada, nao
Iavia nada crio ara divcrsao, so una
lillioicca. Nuna das folgas vou la or uns livros.
Na lillioicca una jovcn c loniia noa dc olIos
azuis c csiaiura ncdia, nc da aicnao, acIo quc
aic dcnais c qucr ao. Diz quc ali Ia livros
ncus c quc cla icn un quc gosiaria quc cu
assinassc un auiografo.
Ela sc cIana KaIy Filucy c assin acalo
fazcndo anizadc con cla c dcois acalo
nanorando a ncsna.
Os doningos cn quc cu nao saa dc folga, cla
ia nc visiiar. A gcnic ia asscar dcniro da
insiiiuiao c quando ossvcl... cu invcsiigava.
Quando cra cgo cn lugarcs nuo conucncntcs, cu
cniao alcgava nao conIcccr o sisicna c nc
afasiava.
KaIy nc coniava nuiia coisa quc iinIa
ocorrido la dcniro, nuiios nisicrios c
dcsaarccincnios dc gcnic. Mas or causa da
suas consianics visiias ara conigo cu concara
a icr rollcnas. Elcs, os grandcs rcvcrcndos,
acIavan ruin ois a garoia usava rouas
rovocanics dcnais.
Con o iranscorrcr do icno ionava
confiana c dcscolria as aiividadcs dc cada un
188
quc cu dcsconfiava nao scr cssoa dc andar or
caninIos ccrio.
Cono o cnircgador, dc ncdicancnios c
ouiros roduios nao roduzidos dcniro da vila. O
noiorisia quc dirigia o furgao, ja dc idadc, ncn
scnrc conscguia carrcgar as caias, ois ara
clc cran csadas, nas ningucn csiava a fin dc
colalorar con clc c csic cniao ingava.
Un dia nancIci o ncu avcnial lranco, cu so
iinIa dois c o ouiro csiava na lavandcria, nao
Iavia ningucn ara ir luscar ara nin c cu
rccisava dclc. Una novia cnfcrncira nc dissc
quc ia dcnorar uns 20 ninuios ara ir cgar. Era
nuiia coisa cniao crgunici ondc cra quc cu
ncsno odcria cgar. Ela iiiulcou c nc indicou
a dircao a uns 200 nciros cn linIa rcia dc ondc
csiava c la fui cu. CIcgando la, vi quc cra una
lavandcria grandc c logo na cnirada una nulIcr
con Ialiio assava rouas lrancas. La no fundo
csiavan ouiras cn suas aiividadcs,
cunrincnici a noa, quc a csia aliura nao
salia o quc cla cra, sc rcligiosa ja fornada ou
novia, voluniaria, cic. Mas nao dcu icno ara
nada, logo cla cgou ncu ouiro avcnial c colocou-
o nun cnvcloc grandc. Noici quc cla csiava
cIorando c fui crguniar sc csiava iudo cn
ordcn. Ela nao olIa no ncu rosio c fala ara
cviiar falar ou cviia-la ois iodos vigian c
rocuran ouvir o quc sc fala ali. E ialvcz aic
scjan vigiadas dia c noiic. Disfarcci, cnircguci
189
ncu avcnial sujo, cguci o lino c agradcci.
Eniao Doc? Scn qucrcr cu iinIa ido ao lugar
ccrio na Iora crrada? O clo dos nisicrios csiava
la, ou ali con aqucla noa.
Eu rccisava voliar la, cra nais do quc
ncccssario falar con aqucla nulIcr, nas iinIa
quc dar un icno, do conirario cIanaria nuiio
a aicnao. Cono scnrc acordo c lcvanio ccdo. O
cafc da nanIa ia dcnorar, ainda faliavan duas
Ioras.
Mc cncaninIci ao aiio, ondc cu coriara a
lcnIa c assin quc us os cs aos a oria,
cunrincnici os vclIos c iodos rcsondcran con
un Ion du nais clcvado ao invcs do sinlcs
novincnio dc calca. Pcnso quc a ninIa
inicnao no dia quc cIcguci foi anosira dc
salcria.
Un a un fui cunrincnia-los dando a nao c
assin conIcci-os con nais dcialIcs c os quc nc
cIanarian dcnais a aicnao.
Cono or ccnlo Iga, un jaoncs con
orclIas coriadas c scn os olcgarcs. Elc fica cn
c c nc cunrincnia.
Sir. sc inclina c diz Iga, ara scrvi-lo,
sou c-canicasc.
Nunca crguniaria o noiivo das orclIas c c
olcgarcs coriados, ara quc? O Sr. Cino,
ianlcn sc lcvania c nc cunrincnia, un idoso
ao scu lado diz.
190
Essc c o c-rofcssor Cino, clc nao fala,
nas gosia do scnIor.
Por quc nao fala?
Dcn Sr. quando os Nazisias ionaran
Fona, ioriuraran clc or infornacs valiosas
quc clc nao soulc dar, cniao os alcnacs coriaran
sua lngua,
As lagrinas dc Cino dcslizan clo scu rosio.
O irnao Wcscnlau nc acria a nao c diz.
E-ariilIciro dc cauda Sr. ara scrvi-lo.
Esiou vclIo nas foric. Agora sou rcligioso
aoscniado. Sou TcIcco.
Vicior, csia nuna cadcira dc rodas c icn as
duas crnas anuiadas, nc acria a nao c diz.
Sir, sou c-iloio Inglcs, gosici da liao quc
dcu ncsscs FDPs?
Sir Vicior, foi acnas ninIa Ialilidadc.
Assin rosscguc aic cIcgar a Nasvuriann.
Nasvuriann, arncnio, cra anii-social c con
irauna, c diz.
Doc, nao nais icnIo airia, o scnIor salc
or quc? Ou nao?
Sci sin Sr. Princiro os iurcos invadiran
sua icrra, dcois foran os soviciicos.
Isso ncsno, Doc, or isso luici cla
lilcrdadc, nas so. Scn airia, csiou aqui.
E, or uliino, cIcgo ao Franois, quc nc da a
nao c diz.
E-sargcnio dc ariilIaria, gucrra da
IndocIina, crdi un saco, nas csiou lcn. Cosici
191
do scnIor, assou a crna no CIarlcs, nas Sr.,
cuidado con clc c scu lando dc v...
Fiz anizadc con iodos clcs. Nunca cnicndi
or quc clcs iodos rocuraran rcfugio ali? Pclo
quc cu via clcs csiavan insaiisfciio, cniao or
quc ficavan? Nao icrian ara ondc ir?
Nuna nanIa dcici dc roosiio cair iudo
solrc o ncu avcnial c logico, csic nancIou. Logo,
fui cu ncsno rocurar un lino. E la csiava dc
novo a rcligiosa cIorando. Digo a cla, disfarando
quc nao falava, quc cu rccisava falar con cla no
dia scguinic. Dc una forna ou dc ouira csiaria
ali c gosiaria nuiio quc csia nc csclarcccssc ou
dc olicr naiorcs infornacs.
Ela, soluando, dissc quc cra nuiio crigoso,
ianio ara cla cono ara nin Eu digo ara nao
sc rcocuar, salcria fazcr iudo dirciio scn nc
arriscar.
Salia quc clas, s 5.30 I cra lcvada or una
sucrior quc alria a oria c ali a dciava ara
sua iarcfa dc assa roua. s 4.30 I dcici ncu
quario, a noiic cra clara, nas nao ioialncnic
orianio, con cuidado, rccisaria cIcgar aic a
lavandcria c cnirar ncla. A qucsiao scria cono?
Quc ncn gaio, con una roua cscura, cIcgo
aric osicrior da lavandcria, rocurando cono
cnirar ncla. Elorando un accsso, cnconiro
una cnornc iululaao dc vaor nao nais quc
uns 2 nciros do cIao, ncu coro cniraria ncla
192
scn rollcna. Assin o fiz, con dificuldadc, nas
conscgui. CIcgo aic sua arca, nc cscondo la c
fico cscra da sua cIcgada. Nao dcnora nuiio
a oria da lavandcria sc alrc c a nulIcr c
dciada ara scu iralalIo. Assin quc a sucriora
sc rciira, nc fao anunciar c digo.
Nao olIc ara ncu lado, csiou cnlaio
das ncsas con anos, ningucn odcra nc vcr,
alias ainda c ccdo c icnos una Iora ara gcnic
falar. O quc vocc faz aqui?
Sou una novia dc 24 anos, ncu nonc c
Coriani, vin do Eircno Oricnic c cono nao nc
sulncio ao sstcnu clas, as sucriorcs, nc
colocan aqui dc casiigo. Mcu Iorario dc iralalIo
dcvcria scr das 9.00 s 18.00 I, nas assan a
nc olrigar a ficar cn c das 5.00 s 23.00 I. Ja
csiou assin a scsscnia dias, ninIas crnas csiao
fcridas dc ficar ianio icno cn c c ja corro risco
dc flcliic.
A inicrrogo.
Qual c o sstcnu quc vocc dcvcria acciiar?
Nao osso coniar... icnIo vcrgonIa Dr.
Tcnos ouco icno, orianio scja oljciiva
c rcalisia, do conirario nao odcrci ajuda-la.
Ela cIorando rcsondc.
Toda rcligiosa nova, duranic cinco ncscs,
icn quc sc sulncicr ao sstcnu, ou scja, scr
nulIcr dc dois ldcrcs-rcligiosos, ora con nulIcr
ora con Ioncn. A novia quc nao acciia c osia
dc casiigo c sc, cono no ncu caso, coniinuar
193
rccusando, vai ara una ccla... ou dcsaarccc. A
fanlia das novias, ou novios, nao icn accsso
ara con a gcnic, ncnIun ncio dc conunicaao,
orianio ncn salc o quc aconiccc con nos aqui
dcniro.
Agora ja sci or quc cn ncnos dc dois ncscs
norrcran ircs novias no dcuc do scuo.
Corian, c sc fugir daqui?
Mas... nas cono Dr.? A gcnic nao icn
cono fugir ou sair daqui, nais ainda scn
rccursos, roua ou dinIciro. A csiaao dc ircn
nais roina fica a 4 ln.
E sc cu ajudar?
Ela rcsondc quc sin, acciiaria.
Coriani, vou ajudar, faa iudo confornc cu
oricniar, so nc dc un icno, uns dias. Hojc
voliarci aqui, ncu avcnial nancIou, virci luscar
un lino c dcniro do sujo irarci ara vocc
ncdicancnios, analgcsicos c aniiinflanaiorios,
ionc o scgundo a cada 6 Ioras c sc iivcr nuiia
dor o analgcsico, Ol? Prcciso ir, ja clarcou.
Saio dc la c rciorno ao ncu quario. La dcniro
fico aicnio c olscrvo iudo, acIo quc ningucn nc
viu.
Enira o furgao quc sc dirigc ara o dcosiio,
ara dcscarrcgar. O dcosiio c lcn roino da
lavandcria, isio ja faciliia. Coriani odcria sair
ncssc furgao, or quc nao? Prcciso ganIar a
confiana do noiorisia c ja sci cono...
194
Saio do ncu quario c vou dcvagar, cono sc
csiivcssc asscando, aic cIcgar a clc. Proino a
clc digo.
Don dia!
Elc surrcso nc olIa c diz.
Don dia.
a ninIa ooriunidadc.
Prccisa dc ajuda ara dcscarrcgar? Isso a
c nuiio csado.
Dr., nas o quc vou fazcr, aqui ningucn
ajuda c cu ja csiou vclIo. A soric c quc nais uns
dias c nc aoscnio, so Dcus salc qucn vira no
ncu lugar. Eu nao vcjo a Iora dc ficar longc
dcssc lugar, Ia ano quc vcnIo aqui.
nais quc lon ouvir isso, algucn csia
dcsconicnic. nais una a ncu favor.
O ajudo a dcscarrcgar. Tudo icrnina
raidancnic c o vclIo fica nais conicnic. Mc
agradccc nuiio c diz.
Mcu nonc c NicIolas Darncrs, s quinias-
fciras cosiuno csiar jogando locIa no lar do
Luigi.
AI sin! Adoro jogar locIa c quinia-fcira c
ninIa folga. A gcnic sc vc la, Ol?
Tono lanIo o cafc da nanIa c ja lancjo a
fuga dc Coriani. Ela rccisa sair daqui, do
conirario ianlcn scra noria. quaria-fcira,
volio lavandcria con o avcnial sujo c os
ncdicancnios dcniro dclc, iroco clo lino
ficando o ncnos ossvcl c saindo dc la.
195
Quinia-fcira c ninIa folga, rcciso sair, fazcr
coniaio or ajuda ou alcriar o cssoal quc logo
rccisarci dc ajuda ugtudu.
NicIolas scria a cssoa idcal ara iirar
Coriani nas cono falar disso ara clc?
Inagino quc icnIo quc arrunar roua, duas
ou ircs nudas nancquin 42 ara Coriani, un
lcno dc calca, naquiagcn c nocassin, nas
fugas nunca c lon usar salio ou saaios quc
cIancn a aicnao. Passagcn ja ronia ara
cnlarcar, nunca conrar na Iora. Mais US$
2.000,00 aic cIcgar a un lugar scguro, aic csia
dcnunciar os faios junio ONU.
Ja csia lancjado, agora rcciso falar con
NicIolas.
Vou a rocura do ncu carro, cniro (nccran
nclc}. Fizcran un lon iralalIo nas crcclo quc
Ia cuosos. Na oriaria, ncu carro c cu sonos
vasculIados aic no cIassis, clcs csiao
rocurando algo.
Assin, na ninIa folga, na cidadc, cn codigo
conunico os faios ninIa ccniral. Dcois vou
aic a lillioicca c os rinciros airiios con a
ninIa nanorada KaIy sc conca a scniir. Ela
conca a rcclanar quc cu nao sou aicncioso,
quasc nao ligo ara cla c aarco
csoradicancnic. Tcnio clicar a ninIa
siiuaao, cla ja salia disio, cnfin, cnicndc c nao
cnicndc, acIo nclIor sair da lillioicca ara nao
196
discuiir. Convido cla ara alnoar conigo, nas
cla sc iorna ncgaiiva.
Vou cnlora. Sao 14.45 I. Esia na Iora dc
alnoar ou fazcr un lancIc.
Quc ial ir ao lar Luigi? La dcvc csiar
NicIolas c un jogo dc locIa scria lon ara
rclaar, cnirc ouiros ncgocios. Esiaciono o carro
c cniro no lar.
Nao cra lcn un lar c sin un lar con nini
rcsiauranic. Pco una rcfciao, nas ncn sinal do
NicIolas. ccdo, nas clc dissc quc csiaria ali ja
s 13.00 I.
Aos o alnoo, nc dirijo ara as cancIas dc
locIa. Sao ircs, aralclas c novincniadas. Sc
quiscr jogar, a cscra c grandc. Procuro fazcr
Iora, o ncu lano c icr un dialogo con NicIolas.
En oucos ninuios clc aarccc, c cducado, nc
cunrincnia c logo rccorrc a una ccrvcja, aic
quc no ao aarccc scu scrvio. Elc alcga quc
iralalIara nais vinics dias c sc aoscniara. Nao
gosia do lugar c do cssoal da Insiiiuiao, acIa
faniasnagorica. Dcsdc quc concou a iralalIa
la, nuiia gcnic ja suniu. Anics dc sc aoscniar,
clc qucr juniar uns US$ 1.500,00 ara rcfornar
sua casa. Elc ganIa algunas caiinIas, nas
uliinancnic csia difcil.
Sr. NicIolas digo cu csiou a fin dc
dar ara o scnIor US$ 2.000,00 quc ial?
Elc da un ulo.
O quc icnIo quc fazcr Dr.?
197
OlIa Sr. NicIolas, cu icnIo quc scr
sinccro coniigo alro o jogo.
Elc diz.
Nao c difcil, o rollcna c a oriaria. Ncn
scnrc, nas s vczcs, clcs rcvisian o carro c so
nao o fazcn quando Ia nais dc un carro ou nais
cssoas ara cnirar ou sair, cnicndc? O vclIo
AniIony nao da conia, cniao dcia livrc a
assagcn.
O ccrio scria quc ncssc dia conlinado,
icria quc scr uns dias anics do scnIor sc
aoscniar ou o uliino dia dc scrvio, no ncsno
noncnio cn quc o scnIor sai algucn faria una
cnircga ara nin. Podc funcionar, cssa cnircga
icria quc scr una rcncssa dc livros cicnificos, a
iunuliuaria a oriaria. Sr. NicIolas, nos icnos
quc salvar una vida, ara csia dcois salvar
ouiras. Mas ningucn odc salcr disso, so cu c o
scnIor, Ol?
Elc confirna c cniao fica conlinado.
En vinic dias, nuna icra-fcira, s 6.15 I cn
onio, NicIolas icra quc dcscarrcgar sozinIo, no
uliino grandc acoic, clc icra quc dciar a oria
do furgao alcria ara Coriani cnirar. Porianio,
ncu coniaio icra quc nc irazcr a roua,
calados, lcno dc calclo c dinIciro ara Coriani,
nais o dinIciro ara NicIolas. Mcia Iora anics
do ircn ariir, assin quc Coriani fugir, o coniaio
ja icra quc icr conrado a assagcns. Sc cla o
fizcr, cIanara aicnao do funcionario do guicIc.
198
Assin quc Coriani sulir no ircn, clc cnircgara a
assagcn, o dinIciro c a sacola.
Para cnircgar o dinIciro a NicIolas, nao scra
facil ou scra? Ja sci cono farci, aos 48 Ioras, dc
nanIa ccdo, irci luscar ncu avcnial na
lavandcria, cniao ajudarci clc a dcscarrcgar c lIc
darci o dinIciro.
Na nanIa scguinic, logo ccdo cniro cla
iululaao da lavandcria c cscro. Assin quc
Coriani fica so aarco c conunico o quc vai
aconicccr. Ela confirna, con ncdo, nas sc iraia
da sua vida, sair viva dali. Oricniada, icnio nao
aarcccr nais na lavandcria, so o farci un dia
anics da fuga.
Na quinia-fcira nc cnconiro con NicIolas,
jogo con clc duas ariidas dc locIa c logico clc
ganIa, nas duranic os jogos da ara falar do
lano scn cIanar a aicnao.
O dia sc aroina, na nanIa anicrior, nais
una vcz cniro cla iululaao c convcrso con
Coriani. Enircgo una nuda dc roua ara no dia
conlinado ja csiar vcsiida con cla c cnirar no
furgao. Mc dcsco c a oricnio quc dcniro dc
ccnio c vinic dias algucn ira lIc rocurar.
Fciorno ao ncu quario. Algucn, na ninIa
auscncia, csicvc ali. facil salcr ois anics dc
sair cu iinIa jogado ialco c andado dc rc, qucn
cnirassc dciaria suas cgadas. O c ou o
calado cra grandc. Todo cssoal quc cu iinIa
199
coniaio ou csiivcssc rclacionado, nao iinIa c
grandc. Princiro vasculIaran ncu carro, agora
ncu quario.
Assin iranscorrcu o dia. Eu csiava ansioso,
Ia oucas Ioras ara iirar Coriani dali, nada
facil, csiava icnso c rcocuado. Na ncsna Iora,
un cnircgador faria una cnircga dc un acoic
con livros na oriaria, jusiancnic no noncnio
da sada do furgao con NicIolas. O cnircgador, c
claro, scria o contuto c clc faria iunulio c
airaalIaria o vclIo AniIony.
CIcga a Iora da jania. A ncsa fica
iunuliuada, ois aquclc du csudu, quc acIava
quc odcria scr luiador dc loc, fico salcndo quc
scu nonc c CIo, nais una vcz inga c ofcndc a
iodos na ncsa, orcn, ningucn, qucr salcr dc sc
dcfcndcr. Elc griia, ofcndc un idoso, o cIana dc
iudo quc sc odc inaginar c nao inaginar.
Mc scnio, conco a nc scrvir c clc sc scnia
lcn na ninIa frcnic or Dcus, ncn Iojc ncn
ananIa osso arrunar confusao, icnIo quc
iolcrar o quc for.
Assin clc icnia nccr conigo, nao
dirciancnic, nas indirciancnic. Esiou janiando
c quasc no fin, quando clc da un nurro na ncsa
iudo voa clos arcs. Elc qucr nc rovocar ara
lrigar, nas or quc?
Eviio-o, nc lcvanio c vou saindo da ncsa
quando clc diz quc ali nao Ia Ioncns ara
200
cnfrcnia-lo, ningucn c nacIo, iodo nundo csia
odrc.
Eniao? Prcciso coniar aic ccn. Prcciso dar
una liao ncssc fd. Mais dois ou ircs dias c cu
darci un jciio nclc... roncio.
Elc griia-Cagao!
Mc viro c volio, cncaro-o c digo.
O scnIor csia falando conigo?
Elc fica surrcso c nudo. AcIo quc nao
cscrava quc algucn iivcssc una rcaao. E
coniinuo.
Fcvcrcndo scnIor nao sci do quc, o scnIor
arccc foric c valcnic... nao c? Mas c valcnic con
os vclIos c nais fracos quc ial un dia dcsics a
gcnic sc cnfrcniar nun Fing? ? Toa? Ao ncnos
scrvira dc ccrccios...
E vou cnlora.
Aqucla noiic foi un infcrno, nao dorni.
Assin, rocurci nao cIanar a aicnao c ficar na
ninIa.
Tcra-fcira. Dcsdc a ninIa jancla olIo o
furgao dc NicIolas cnirar, clc dcscarrcga c a cada
dcscarga clc fccIa a oria do furgao. OI,
NicIolas! O quc csia fazcndo? Elc carrcga una
cnornc caia c fccIa a oria, anda uns nciros c
rciorna ao furgao ara rciirar nais una caia
ncnor, dciando a oria alcria ja rcsiro
aliviado. OlIo fiancnic c vcjo algucn arado
airas do furgao, so? Dcois o furgao, cono c
201
cqucno, lalana... c sinal dc quc algucn suliu
nclc.
NicIolas rciorna, iranca a oria c aric. Dc
incdiaio o Sr. AniIony, da oriaria, nc liga clo
inicrfonc ara dizcr quc un cnircgador icn una
caia con livros ara cnircgar, ara cu nandar
algucn luscar, clc csia agiiado c con nuiia
rcssa. Mando dciar o acoic a c discnsar clc.
claro, o coniaio, foi un aior c ianio. Esic
rccisa ir csiaao dc ircn ara cscrar or
Coriani c cnircgar as coisas.
Vou ionar o cafc da nanIa c ao cruzar con
alguns rcligiosos, noio ccria agiiaao. A fuga dc
Coriani ja foi noiada, quasc ircs Ioras dcois.
iino, cla ja dcvc csiar a 40 ou 60 ln dali. Sao
8.46 I, vou ao Iosiial. Mcu avcnial csia sujo,
cgo clc c vou aic a lavandcria c cIcgando la noio
quc Coriani nao nais csia ali (graas a Dcus}, no
lugar dcla Ia una scnIora, ja con idadc.
Nao falo nada, so soliciio un avcnial lino c
nc rciiro. Por ianio, nais una viioria. Agora so
nc rcsia dar nais icno, uns irinia dias aos
sua fuga, dcsia forna clcs nao inaginarao
qualqucr rclacionancnio ncu con o caso. E
dcois nais scicnia dias, sonando cinco ncscs, o
razo ou crodo conlinado da ninIa csquisa
ali... na Vila...Vila do quc?
Eviio alnoar c janiar ara nao icr quc lrigar
con o ial dc CIo. TcnIo quc dar un icno;
assin, aic quaria-fcira fico so con lancIcs.
202
Quarta-IeIra
Da ninIa jancla vcjo ccdo o NicIolas
dcscarrcgar scu furgao. Elc, con o ncsno Ialiio.
Quaria-fcira dc noiic, dcrrano cafc no avcnial,
orianio icria quc ir lavandcria na quinia dc
nanIa ccdo.
Quinia, 6.25 I. Pcgo o avcnial c lcvo
lavandcria ara cgar o lino. E la csia NicIolas,
cniao cu digo.
Pcsado?
A nciadc da caia csia solrc o furgao, c o
lado cn quc cu agarci. Con una nao scguro
una circnidadc c con a ouira, a qual a oria do
furgao colrc, jogo ara dcniro o cnvcloc con os
US$ 2.000,00. NicIolas, laiinIo diz.
Dcu iudo ccrio, 100 % Ol. En duas
quinias-fciras a gcnic joga novancnic locIa.
Elc fccIa a oria do furgao con os US$
2.000,00 c vai cnlora.
Eu, cgo ncu avcnial lino c rciorno
ninIa sala. Hojc c ninIa folga nas nao sairci,
nao csiou a fin dc lrigar con a ninIa
nanorada.
NicIolas ja nao nais vcn. Sc aoscniou c
con ccricza ianlcn clc coniriluiu ara salvar
una vida. No lugar dclc Ia ouiro noiorisia, nais
novo c clc cnfrcniara cn ouco icno ouiro crfil
dc insiiiuiao.
Assin iranscorrc o dia. Noio quc Ia alguns
novios novos. Enirc clcs Ioncns c nulIcrcs,
203
cnolgados c alcgrcs no quc un dia sonIan
scrcn lons rcligiosos c uiil ara con algucn.
Todos clcs con unifornc cinza aic cnlaio do
joclIo c scus calclos foran quasc quc rasados.
Esiao alcgrcs c con vigor a cscra daquilo quc ali
lIcs scra cnsinado.
Scra quc ncsia nova safra, os uIutcs vao
disuiar alguns dclcs? Alguns sao loniios c Ia
duas novias quc sao cIanaiivas c scnsuais, ja
as ouiras ncn ianio. Con ccricza, o nciodo dcvc
concar.
Na Iora da jania vou aic a sala do rcfciiorio,
icrci quc cnfrcniar o idioia c crucl do CIo.
Tono ncu lugar c assin quc scnio clc
conca a fazcr a ncsna coisa na ninIa frcnic, o
ignoro or conlcio. Conca or ofcndcr iodo
nundo, rincialncnic os nais vclIos. Esiou
quasc or acalar a jania c dar o fora dali, quando
dc rccnic rciorna a dar un nurro na ncsa,
causando solrcssalio cn iodos. OlIa fiancnic
no ncu rosio nc cIanando dc sarncnio,
ulgucnio, iolIcnio, filIo da uia, cnirc ouiros.
O quc fao con csic arasiia? A ncsa c longa,
fornada or sao varias quc csiao junias or una
ioalIa or cina. Na ninIa frcnic c so clc quc
csia scniado, o rcsianic do cssoal csia nais na
frcnic. Porianio Ia un csao cnirc cu c os
dcnais vclIos. Esiou acalando ncu cIa quando
clc nc inga dc novo. Nao nc fao cscrar c viro
a ncsa solrc clc, quc acala ianlcn caindo dc
204
cosia no cIao c junio vao raios, vasilIas con
soa qucnic c cic. E vou or cina dclc ja socando
scu nariz, loca c csinago. O aiaquc surrcsa,
csic nunca falIa, o ininigo nunca csia
cscrando.
Elc fica confuso, sangra cla loca c nariz,
nal conscguc sc lcvaniar quando dou un soco
novancnic no nariz, un cIuic no saco c con as
duas naos laio nas clavculas c orclIas. E griio
ara clc.
Scu filIo da uia! Sc vocc sc ncicr dc novo
conigo, corio a sua gargania, corio ianlcn sc
ofcndcr qualqucr vclIo c c ara arar dc
vasculIar o ncu quario c o ncu carro. E diga
ara qucn ic nanda quc ianlcn icnIo ara clc.
O vclIinIo quc iinIa sido ofcndido or clc dias
anics, sai do scu lugar c vai aic clc c lIc da un
cIuic no saco, o ncsno faz o ouiro c ouiro...
Mal clc conscguc sc or cn c, iodo
assusiado, sai corrcndo. quando cIcgan
alguns scguranas c a gcnic diz ara clcs quc
csia iudo lcn, foi so un acidcnic.
Saio dali, iraio da ninIa nancIa dc sanguc
c iono lanIo. Dc nanIa c claro, scra cIanada a
ninIa aicnao. Mas a nanIa ncn cIcga c dc
incdiaio a oria do ncu quario sc alrc, scn
ningucn laicr. Ali csiao o rcvcrcndo CIarlcs c
uns dirciorcs, cra o quc inaginava. Alcgo quc o
quc fiz foi acnas cn dcfcsa roria. No dia cn
quc ali cIcguci fui ancaado, sinlcsncnic
205
rcsondi quc csiava acosiunado a cnfrcniar
laialIas c farci dc novo sc ncccssario. Elcs sc
rciiran do ncu quario c fico so.
Dc nadrugada acordo solrcssaliado. Fico
quicio c cn silcncio, nc arcccu algucn cdindo
socorro, una voz dc nulIcr? Cono cu csiou
icnso c agiiado, odc scr quc scja inrcssao
ninIa. Procuro dornir novancnic nas o griio sc
rccic. Elc vcio nao dc longc, nas dc algun
luraco, no sulsolo ou dc algun dcsscs
corrcdorcs nisicriosos.
Silcncio ioial. Nao nais ouo o griio, ialvcz
scja cngano ncu. Dc nanIa nao csiou a fin dc
cnfrcniar a ninIa laialIa dc iralalIo, nas c
rcciso. Quc cu icnIa assado noiic ruin, nada
icn quc vcr con a ciica da ninIa rofissao. No
cafc da nanIa o anlicnic nao c lon, os quc
scrian os Inuos dc cargo, ou rcvcrcndos, nao
sao sociavcis conigo, acrcdiio quc a ninIa lriga
na noiic anicrior con o lruianonic do CIo icnIa
afciado o odcrio dclcs, ou daquclc quc nandou
rcvisiar ncu carro c quario, cono ianlcn nc
dar una surra ara nosirar odcr c fora. So quc
o iiro saiu cla culaira. Isso nao nc rcocua,
afinal cu nada dcvo, acnas oici or nc
dcfcndcr dc una agrcssao fsica.
Noio a auscncia dc ircs novios, clcs csiavan
cn scrvios gcrais, un novio c duas novias,
rincialncnic daqucla loniia. Eniao? sc os
griios da nadrugada, cdidos dc socorro fosscn
206
dclcs? Scra quc cu nao csiou scndo rcciiiado?
Olscrvo as ouiras novias. A alcgria dc dias
anicriorcs, Iojc nao c a ncsna. Tanlcn osso
csiar cnganado c os novios odcn icr sido
iransfcridos.
Mcu iralalIo csia quasc no fin, nais vinic
ou vinic c cinco dias c csiarci fora daqui. Aos a
ninIa sada, cn ccrca dc irinia dias, as
auioridadcs ionarao rovidcncias solrc as
irrcgularidadcs da insiiiuiao.
Transcorrcn os dias c olscrvo cada canio da
insiiiuiao, nas os novios nao aarcccn.
Tanlcn suniu o lruianonic do CIo.
QuInta-IeIra
MinIa folga. Tcniarci dornir aic nais iardc,
nas cssc nais iardc nao assa das 8.00 I. Tcnio
ionar o cafc da nanIa, nas nao icn nais. Aos
as 8.00 I nao c nais scrvido o cafc cssa c
nova, clcs concan a nc jogar ara o cscanicio.
9.00 I, cniro no ncu carro, o nclIor c sair dali c
ionar ncu cafc na cidadc.
Na oriaria sou rcvisiado c ianlcn o carro.
Assin, rocuro fazcr varias coisas na cidadc. Vou
aic o lar do Luigi, rocuro or NicIolas nas o
dono diz quc csic csia sucr ocuado na rcforna
da sua casa. Algo nc diz quc icria quc ariir cn
lrcvc ou logo.
Vou nun osio dc gasolina c co ara o
frcniisia dar una olIada no olco, frcios c rcssao
207
dos ncus. Sao as 16.30 I, Iora quc finda o
ccdicnic dc KaIy, vou lusca-la no scu
cnrcgo. Mas, ianlcn vcjo quc nao csia nuiio a
fin dc ao c vanos a una sorvcicria. Mal
conscguc ronunciar una alavra, nosso dialogo
csia difcil. CIovcra cn ncia Iora, ondc ir?
Ela nao csia afin dc cincna, salao dc cIa ou
o Ioicl. Conca a discuiir clo assunio dc dias
anicriorcs, scn conrccndcr o ncu iralalIo. Sc
calia facilncnic, nau sinal. Dc rccnic cai una
icncsiadc, a agua da cIuva corrc clas ruas
quc ncn rios. Nos dois ficanos dcniro do carro
aic dininuir.
Sao 18.00 I, icnio lcvar KaIy aic sua
rcsidcncia, nas csia sai do carro corrcndo c iona
un iai. Digo Adcus KaIy". Jovcn loniia dc 23
anos, lclcza incrvcl, nas so isso. Tono o
caninIo c rciorno Insiiiuiao, Iojc cIcgarci
nais ccdo.
A cIuva sc inicnsifica c dirijo con
dificuldadc. Assin quc cniro, ao invcs dc
csiacionar o carro no lugar dc scnrc, cniro cn
lugar crrado, acIo quc csiou coniurlado clos
aconiccincnios dos uliinos dias. Tcnio rciornar,
nas nao nais idcniifico o caninIo ccrio. Nuna
vaga qualqucr csiaciono o carro c rocuro ir
dircio ara o ncu alojancnio. Novancnic cniro
nun dos corrcdorcs crrados do avilIao c assin
quc cniro nclc ouo os griios, os griios quc noiics
anicriorcs iinIa ouvido. Eniao cu nao csiava
208
crrado c ncn cra inaginaao ninIa. A ncdida
quc ando nais, nais griios ouo.
Sao dc una nulIcr...
Mc dcicnIo, rcsio aicnao ara vcr dc ondc
vcn. Vcn da ninIa csqucrda, airas dc una foric
oria dc ao c nadcira. Ao ouvir o griio laio na
oria scn olicr rcsosias. MccIo na naancia c
csia arccc quc csia solia, a oria sc ncc un
ouco, o quc indica quc sua fccIadura nao c
consisicnic, dcvc scr iao vclIa quanio a
insiiiuiao. Dou un cnurrao, nao ccdc, nais
un... csia quasc indo... nais un c a csada oria
sc alrc. La dcniro c una sala scn nada, so con
iacics c uns novcis. Ouo dc novo os griios c
clcs vcn la dc laio. Eniao, cnlaio dos iacics
Ia un orao...
Conco a iirar os iacics un a un, aic acIar
una oria quadrada. Lcvanio csia c la vcjo,
anarradas na arcdc, duas noas nuas c un
jovcn, ianlcn nu. Dcvc scr un dos novios c
clas as novias quc nao vcjo Ia dias.
Dois rcligiosos, con sarcasno c sclvajaria,
fazcn coisas nas duas nulIcrcs c no raaz.
Dcso as cscadas c csics icnian nc agrcdir.
Dcscolcrios, clcs icniarao nc clininar ara quc
os faios nao cIcgucn jusiia.
Eu icnIo quc luiar con clcs, nao scra facil,
clcs sao forics c csiao disosios a iudo.
TcnIo quc usar luia dc jud, scr nais
violcnio quc clcs ara nao crdcr vaniagcn.
209
Doninados, anarro os dois c lilcro os jovcns. O
raaz csia con nais condics dc andar raido,
nando clc sc vcsiir c rocurar ajuda.
Pouco dcois quc solici una das noas,
csiou or soliar a scgunda, quando cIcgan o
Fcvcrcndo CIarlcs c un dos dirciorcs c digo.
Srs., voccs nao salian quc isio aconiccc
aqui? Todos sao inoccnics? Scus craulas!
Elcs nada rcsondcn. Lilcrianos as noas,
iodas narcadas, foran violcnias.
Eu saio dali, vou ara o ncu alojancnio,
arruno as ninIas oucas coisas c as carrcgo no
carro. Quando nc volio ara vcr sc nao csiou
csqucccndo nada, CIarlcs c o dircior csiao
ninIa rocura. Elcs icnian nc convcnccr ara
cu nao divulgar os faios. Eu nc viro c csnurro o
CIarlcs, quc cai no cIao. O dircior icnia vcr sc
clc csia lcn, cu dou a ariida no carro c digo
Adcus infcrno".
A cIuva cai novancnic...

CIuuu quc cu c nc ccscu
CIuuu quc cu c uuu nnIu unu
CIuuu quc cu c uuu ncus ccudos
CIuuu quc cu c uuu nnIus docs...
Viajo duranic ircs dias. O carro MC c
ccclcnic ara viagcns longas, loa suscnsao c
cconnico. Oliivc varias ofcrias loas dc
inicrcssados, acina do cscrado, nas or
210
cnquanio nao vou vcndcr. Esiar ncsic carro nc
faz scniir, cn aric, no ncu aniigo lar, cnlora
clc scja cqucno, nas iudo lcn.
CIcgo a Paris, c najcsioso o Arco do Triunfo.
Mc Ioscdo nun Ioicl sinlcs.
Encarrcgo o gcrcnic ara cuidar do ncu
carro, lavagcn c lulrificaao. En scguida vou
dcscansar. No ncu rinciro dia dc dcscanso
durno acnas 5 Ioras, nada nal ara qucn
adccc dc insnia. O rcsio do icno nc dcdico a
dcscansar c lcr. Tono alguns dias ara conIcccr
nuscus, grandcs galcrias dc arics c ionar cIa no
3 andar da cslcndorosa iorrc Eiffcll, vcndo la
cnlaio o rio Scna c suas cnlarcacs con
assagciros.
A cada noncnio csiou con una laguciic,
adoro ao. O ao franccs c un dos nclIorcs quc
ja vi. O vcrao curocu ja csia indo cnlora. Nao
gosio nuiio do frio, ainda nais sc csic c rigoroso.
Nas fciras livrcs rocuro as fruias. uva noscaicl,
csscgo c nclao. Conro nais duas canisas dc
frio c duas calas jcans, auicniicas Lcc, clas sao
loas c duran nais dc 4 anos, crdcndo so a cor.
Por nao icr ondc guardar ninIas coisas cviio
fazcr conras, so o ncccssario, do quc rcciso c
osso carrcgar.
No Iu do Ioicl rocuro nc disirair lcndo ou
assisiindo TV. Os noiiciarios anuncian una
ossvcl invasao soviciica TcIccoslovaquia. Isso
211
iornaria difccis as rclacs soviciicas con as
dcnais nacs curocias.
212


O , MEU AUTOMVEL, A
GRANDE PERDIDA

Mais una vcz, fui dcsignado a noniiorar c
insiruir una iurna dc ncdicos rcccn fornados.
A ninIa iarcfa consisiia cn arinorar o
conoriancnio ciico dos ncdicos, fornados ara
os acicnics c duraria aroinadancnic scsscnia
a scicnia dias.
A nissao scria cfciuada no noric da Iialia cn
un Hosiial-Escola. Cono ncu ordcnado da
ONC c ONU csiava Iavia nais dc quarcnia dias
airasado, iudo isso nc dciava dcsaoniado c dc
nau Iunor. A insiiiuiao dc saudc quc nc
coniraiara sc conronciia a agar dcscsas dc
alincniaao, Ioscdagcn c conlusivcl do ncu
carro, c cn novcnia c oiio dias rccclcria o
agancnio ioial dc ncus scrvios; acIci iudo
isso inicrcssanic, ois odcria viajar nais a
voniadc c arcciar a lclcza do noric da Iialia.
Assin foi fciio, coloquci ninIa lagagcn no
lagagciro do ncu auionovcl MC. Parii s 7.00 I
sol una foric cIuva dc rinavcra. Assin,
airavcssci o ccniro da Frana, aic o noric,
assando clo iuncl Hont-Hunc, cIcgando
Iialia, varias vczcs na csirada, algunas cssoas
nc cdiran carona nas cu rccusci, ois nao
213
csiava a fin dc convcrsa fiada, cono ianlcn dc
agar lancIc ara ncu ussugco, ncu caiial
dc $$ cra laio, iinIa quc gasiar soncnic o
ncccssario. Os caronas gcralncnic sao norccgos,
sugan a gcnic, csics scnrc csiao duros quando
solcn cn nossos carros ccrran cigarros, dcois
vcn AI! Cono scria lon un cIocolaic qucnic
ou un cafc, un cIa", assin aic cIcgar ao lancIc,
alnoo, jania, cic. Sc for una garoia c csia csia
ncio crdida nas ircvas, carcnic, logo qucr sc
cncosiar na gcnic c nunca nais dcsgruda.
Duranic o caninIo, arccio a aisagcn con
o sol crnancnic dc rinavcra, as lciras dc
csirada cIcias dc arvorcs fruifcras, cono
csscguciros, anciciras c ccrcjciras cn florcs,
junio con as acacias dc florcs lrancas; iudo cra
una fragrancia ioial. As vias (csiradas c
avcnidas}, quiniais das rcsidcncias ou jardins, so
dc cor-dc-rosa, vcrnclIo, lranco c anarclo.
Enirc Turin c Ccnova, dci una arada dc
quairo Ioras nuna cqucna cidadc, fiz una
ausa nuna ialcrna csiilo ncdicval; cra 12.35 I.
Esiacionci o carro nun aiio, cnirc dois
carvalIos, csics ja con ninusculas folIas vcrdc-
claro. Dcsci do carro, andando aic a ialcrna, na
oria dcscansava un cao nasiin; cIcgo crio c
digo. Oi cao. Esic lcvaniou lcvcncnic a calca
girou scu nariz nc farcjando, fiiou-nc da calca
aos cs, dciiou novancnic sua calca cn suas
aias, rciornando ao dcscanso, cono sc disscssc
214
Mais un quc cnira na ialcrna". Enirci na
ialcrna, acIci nuiio loniia c lcn arrunada. Era
aicndida or un casal dc ncia-idadc c duas
noas, csias ialvcz con nais dc 25 anos. Eran
sinlcs, sua vcsiincnia iniiava una noda
ncdicval.
As noas nao cran loniias, nas sinaiicas,
conunicaiivas c aicnciosas; cu cra o unico
clicnic. Ao nc vcr so, cnsci quc ialvcz a ialcrna
nao scrvissc rcfcics. Una das noas nc
conunica quc scrvc-sc rcfcics, so quc cra ccdo,
o novincnio concava aos as 13.00 I, quando
o concrcio fccIava, c quc o raio do dia cra
gnoccIi con crdiz, o ncu raio rcdilcio.
Fui ao ioalcic, fiz a Iigicnc c olscrvci lcn o
local, (lon sinal} nuiio lcn lino c con asscio.
Quando rccisanos fazcr rcfcics cn
rcsiauranics dc lcira-dc-csirada, anics dc concr
c ncccssario caninarnos lcn os ioalcics, sc
csiivcrcn lcn linos c sinal dc quc a cozinIa c
loa c quc nossa saudc nao corrc riscos. Quando
a ioalcic c ncdia ou suja, o nclIor c dar o fora o
nais raido ossvcl c rocurar ouiro lugar con
nais Iigicnc.
Procurci un lugar ara scniar c cdi gnoccIi
con crdiz, ao casciro c un icro dc un coo dc
vinIo, ianlcn casciro.
As duas noas nc scrvcn; a nac dclas logo
rcssalia. Doiiorc, a nais alia sc cIana Clarciia;
215
a ouira c a Lciczia, una icn 29 anos c ouira 27,
as duas rccisan casar c logo.
AI c, ninIa scnIora? Eu ianlcn rcciso
casar, nas un dia, quando acIar quc csia na
Iora ccria.
Pcr cn ianio grazic, son lclas rcgazas.
concnio.
Parii dcois dc quairo Ioras, andci clas
ruas olIando Viirini, Turin, Milano c Ccnova;
raiicancnic sao as cidadcs nundiais da noda,
ccclcnics corics das grandcs grifcs, ora scja
ianio ara a classc olrc, ncdia ou alia. Havia
llazcrs, calas, calados. A naioria das lojas
ossui scu son, o iico dcsics anos cscuiando
fanosos caniorcs cono Pcino Di Cari, Scrgio
Endrigo, Doncnico Modugno, cnirc ouiros. En
una loja, ouiros arcccn nao gosiar dc nusica
iialiana c cscuian Ton Joncs, Maii Monroc,
Mirian Maclcwa c Pai Doonc.
Mcia noiic; csiou na csirada dc Ccnova, a
noiic c csirclada dc ccu lino c una lcla lua
cIcia arccc csiar nc iluninando. Dirigir scn
arar nc cicnuou, rcciso dcscansar, ionar un
lon lanIo c dornir. O carro sc conoria
ccclcnic, c nacio c suavc, nao anda a nais dc
150 ou 160 ln/I, afinal, sc corro na vida, o
carro ianlcn nao rccisa c nao crniiindo
andar a nais dc 110 ln/I. A gasolina ja csia na
rcscrva, rcciso arar cn un osio c alasiccc-lo,
scnao rccisarci cdir carona.
216
En un cqucno osio lcira da csirada,
aro ara alasicccr c, ao dcsccr do carro, o
frcnisia canina iodos os lados do carro c
concnia. Scgnorc, lcla naquina... or scr aniiga,
nolio lcnc conscrvaia; os cnrcsarios dcsia
cidadc agarian lcn clo scu carro.
Ol, ol! Elc nao csia vcnda. rcsondo.
Dcois dc andar nais uns dcz ninuios cla
auio-csirada, dcicnIo-nc ara dcscansar no
Ioicl D'Maggio dc dois andarcs, con crnoiic no
valor dc US$ 12,00. Fao un lancIc, iono un
lanIo c nc dciio.
Acordo s 6.00 I. Dc algun lugar ouo
caniar un galo... ouiro galo rcsondc dc ouiro
local... os canios dos galos sao cculiarcs c
olcnicos, ningucn salc o scu significado. Un
dia rcciso arar c csiudar sua cisicncia. Os
galos c scus canios sc idcniifican cnirc si,
cnlora nao sc conIcan, c o quc os scara c a
disiancia, cnlora nuiias vczcs scjan vizinIos,
scarados or un nuro dc quairo nciros dc
aliura. O riino c a nancira dc caniar sao fornas
dc conunicaao c anizadc, c sc un dia un dos
galos nao caniar ou corrcsondcr con os ouiros,
c nau sinal (friiaran-no ou norrcu}, a scu
vizinIo ou galos vizinIos cniran cn angusiia ou
dcrcssao; sao faios quc duran dias ou ncscs.
Alro a jancla quc da ara os fundos do Ioicl
c la csia clc, un lclo galo do iio oloncs (scn
cnas no cscoo} vcrnclIo ciiudo, cn
217
conanIia dc una duzia dc galinIas, un casal
dc aios c onlos, quc dividcn scu alincnio
con as onlas ronanas as naiorcs do
nundo. Elas foran irazidas clos ronanos
quando invadiran a cnnsula iialica. Os
ronanos criavan galos ara uiiliza-los cono
dcscriadorcs, ja quc csics canian dc nanIa
ccdo, no Iorario ccrio. A forna do Ioicl D'Maggio
cra un O quadrado, no ncio con una csccic dc
quinial foric, un linociro c una alncira da
Sria. Ali incrava o galo c scu Iarcn.
Fao larla, iono lanIo c vou sala dc cafc
da nanIa. Vcjo dois clicnics ancricanos, un
casal dc idosos c cn un dos canios una
olirona, cn sua alnofada un cnornc gaio
lranco, crsa. Esic sc scnia c nc fiia
aconanIando ncus novincnios. A garoncic
scrvc-nc lacon iorrado, qucijo, ovos, ncl c suco
dc Craifruii, alcn dc iorradas c cafc con lciic.
Dclo cafc da nanIa! O gaio coniinua nc fiiando.
A garoncic csiranIa orquc naquclc Iorario clc
dornc c nao da aicnao a ningucn. Pcrgunio o
nonc dclc.
Ccsar, diz cla.
Cunrincnio Ccsar, quc fia scu olIar c
rcsondc con un niado c dornc. AcIo quc clc
cscrava un Oi.
CIcgo ao ncu dcsiino, o Hosiial-Escola, quc
ficava a uns 40 ninuios do ccniro dc Ccnova. A
cscola cra una arca cnornc ccrcada or un
218
nuro laio, gradcs dc fcrro c con un jardin. O
cdifcio dc arquiiciura rcnasccniisia cra grandc,
orcn con acnas dcgraus. Havia un jardin
con varicdadc dc rosas c naciciras cn florcs.
Ao csiacionar, ncu lclo carro cIana a
aicnao dc varias cssoas. Un scnIor dc idadc
crgunia qual scria scu rco; rcsondo quc nao
csia a vcnda c clc insisic, nc ofcrcccndo US$
30.000,00, alcgando quc csic valor c lasianic
dinIciro ara un jovcn dc ninIa idadc.
Mc arcscnici s auioridadcs da Escola-
Iosiial c no scgundo dia da ninIa csiada,
conccci a dar aulas, alcsiras c insirucs da
ninIa nissao quc Iavian cnconcndado.
219


QUARTO DIA AMOR A
PRIMEIRA VISTA

Eu iinIa quarcnia ninuios dc inicrvalo quc
gcralncnic c ara fazcr un lancIc c rcor as
cncrgias, nas csiava airasado, assin iinIa
acnas irinia ninuios. Sa do audiiorio corrcndo,
iirci ncu avcnial lranco, coloquci solrc o onlro
c solici a gravaia. A lancIoncic ficava cn frcnic
ao Hosiial-Escola orianio iinIa dc airavcssar,
nais o jardin c a rua, c nao daria ara concr
nada, nas ao ncnos icniaria ionar un Todu c
un cossunt. Andando arcssadancnic cslarrci
cn una garoia dcrrulando scus cricnccs. A
garoia csiava confusa c aiordoada con o
cisodio; cu sunancnic rcocuado cla ninIa
forna dcsasirada, c cla dizia quc csiava iudo
lcn, c nao icria dc nc rcocuar. Mc arcscnici
c cla quc sc idcniificou cono Naialy Sonncr.
Scn duvida clo scu nonc c soiaquc crcclia-sc
quc cra alcna.
Eu iinIa nais dcz ninuios, convidci-a a
ionar un cIa ou cafc, nas dcla cscuici un Nao
olrigada". , scn duvida a dcici cIaicada.
Corri, nas dcsia vcz con aicnao; cIcguci a
lancIoncic, ionci un cIocolaic c un cossunt c
sa arcssadancnic. Quando cnirci novancnic
220
na cscola, logo na cnirada quc iinIa un anlo
Iall, assin quc iransus a grandc sala vi quc cn
ninIa frcnic ianlcn voliava arcssadancnic a
Naialy. Ela andava raido, cIcgando a un dos
clcvadorcs c aguardando-o; cu fiquci
discrciancnic a una ccria disiancia ara cla nao
cnsar quc cu a csiava scguindo c udc olscrvar
quc vcsiia clcganicncnic una nini-saia, quc
nosirava suas lindas crnas lcn iorncadas c
lclas coas; iinIa un lindo coro. Scu calclo
nao cra loiro, nas sc arccia cor dc ncl, olIos
claros ara vcrdcs c sua csiaiura cra ncdiana.
Havia una cqucna cicairiz c or coincidcncia
arccida con a ninIa no nalar. A oria do
clcvador sc alriu, dcio quc sula c fico cscra
dc ouiro.
Assin dccorrcn os dias. Mcu naior rollcna
cra o carro, nao iinIa ondc guardar, ois o valor
dos csiacionancnios nao cra accssvcl. Eran lcn
nais clcvados do quc sc odcria inaginar.
Esiacionar no Hosiial-Escola sc iornava
cada vcz nais difcil c cu cnsava quc a qualqucr
noncnio ncu carro scria roulado. Era un carro
aniigo c lcn conscrvado, raro na Euroa, nuiio
coliado c scu valor sunancnic clcvado.
Naialy nao saa da ninIa ncnic; scniia
airaao, nas nao iinIa a nnina condiao dc nc
aroinar dcla. Cono? s vczcs nos cruzavanos
clos corrcdorcs; a cunrincniava, nas nao cra
corrcsondido. Eu cra ioialncnic indifcrcnic ara
221
cla. AcIo quc aquclc acidcnic fora acnas nais
un acidcnic. Logo crccli quc nuiios guuocs,
cono os ouiros ncdicos, csiavan airas ou dc
olIo ncla c ninIas icniaiivas scrian cn vao, ois
cu scria acnas nais un guuuo, or isso cla nao
dava a nnina.
Un dia, no ncsno Iorario do acidcnic, suli
no clcvador c csiavanos so cla, cu c o
asccnsorisia. Eu cn franccs dissc.
Don dia.
Ela nao nc rcsondcu nas fcz un
novincnio con a calca, o quc ja cra un lon
sinal. Saiu arcssadancnic do clcvador,
sunancnic clcganic c salia andar. Saiu cn
ninIa frcnic uns 20 nciros c ao cIcgar oria
rincial virou-sc c olIou-nc... cu nao nc
arcssci, dcici-a ir c quando cIcguci oria a vi
airavcssar a rua cnirando na lancIoncic ondc
iria lancIar. TinIa fciio quasc anizadc con un
dos oriciros, quc sc cIanava Ciovanni c
crgunici sc conIccia a noa quc iinIa acalado
dc sair. Elc rcsondcu.
Doiiorc, o scgnorc ianlcn? Todo nundo
qucr salcr qucn c c ondc csia. Isso nc
dcsaninou c vi quc a sua lclcza c iio dc nulIcr
cIanavan a aicnao dc nuiios Ioncns.
Ciovanni nc dissc quc cla cra csiudanic, cuidava
da nac quc csiava inicrnada Ia nais dc irinia
dias c quc ianlcn ja Iavia crguniado solrc
nin...
222
Solrc nin? indaguci.
doiiorc, cla duas vczcs crguniou-nc do
scnIor, dc ondc cra, qual cra scu nonc, Ia dias
airas. Sa corrcndo, dcici dc scniir nais no scu
cncalo. Fiquci conicnic, ois ja cra alguna
coisa.
CIcguci na lancIoncic, nas nao a rocurci;
consuni iranquilo nais dois cossunt c cafc con
lciic. Fciornci ao csialclccincnio nais dcvagar
cnsando cn una forna dc falar con cla, sc Ia
dias crguniou solrc nin, orquc nao rcsondc
quando a cunrincnio? Pcnsci quc ialvcz scria
una qucsiao dc icno, nas o icno quc ainda
ficaria na cidadc cra curio c nao odcria dc forna
alguna adiar ou csicndcr as aulas c alcsiras.
Logo quc cnirci no Iall, un ncdico vcn ao
ncu cnconiro c diz.
Mcu anigo Allcri! O quc faz cn Ccnova?
Eu fiquci scn jciio aos idcniifica-lo. Era
Luiggi Di Ciovanni. TnIanos csiagiado junios c
fizcnos anizadc. Nao rccordava quc norava ou
cra dc Ccnova, cniao lIc cliquci a ninIa
nissao c csic sc roniificou cn assisiir ninIa
alcsira no fin do dia c dcois nc lcvaria sua
rcsidcncia, quc ficava roina dali.
Assin foi fciio, fonos sua rcsidcncia, a
quairo quaricircs, un solrado iio Honcu c
Juctu; na garagcn iinIa un cqucno carro Fiai,
una liciclcia c un cao asior lclga, filIoic
grandc, quc qucria fazcr fcsia c lrincar conigo.
223
Eniranos. Elc norava con scus ais quc iinIan
una loja dc nagazinc. Nao nc scnii lcn, dissc
quc iinIa conronisso c quc nao odcria
dcnorar nuiio. Tonci agua, coni un cdao dc
lolo c ca fora.
s vczcs sci quc sou ncio olcnico; csiino,
lcnlro c sinio saudadcs das cssoas; narco
rcunics, nas ouiras vczcs nao qucro nc
aroinar ou scr sociavcl; arccc quc nao icnIo
icno dc scr sociavcl, rincialncnic con as
nudanas ainosfcricas quc nc dcian dc nau
Iunor, causadas clas fraiuras c cicairizcs.
E con Luiggi, as lcnlranas nao cran iao
loas, cnlora naqucla coca o faio ocorrido nao
cra iao scrio, nas iinIa aroniado lasianic.
Con 18 anos noravanos cn una rcullica.
Luiggi cgou scn crnissao ncu arco-c-flccIa c
o florcic dc csgrina, ara cilir-sc cranic os
anigos, c quclrou-os scn agar a rcsiauraao.
Incdiaiancnic sa da rcullica ara nao vc-lo
nais. En una ooriunidadc concnici aquclc faio
con clc. Fui ao fcsiival dc nusica no sul da
EsanIa, dc noio con a ninIa nanorada. La no
acanancnio csiavan Luiggi c sua garoia c nais
una vcz, scn crnissao, cgou a ninIa noio,
danificando un dos ncus. Para acIar un novo
ncu nao foi facil. Elc nao sc roniificou a
rcarar os danos c ncn cdiu dcsculas. Scu
conoriancnio nc dciou rcsscniido c nao
csqucci...
224
Sou incaaz dc aroniar c nao rcarar crros.
Nao sou crfciio. No dia scguinic, na Iora do
alnoo, Ciovanni nc cIana c diz.
A lcla Naialy crguniou or vocc.
Mosirou-nc un livro quc iinIa scu nonc c
rccoric dc jornal con sua foio con o Paa.
Pcrguniou sc cra o scnIor ncsno, cniao
confirnci.
Mas cu nao iinIa visio Naialy.
O dircior do Hosiial-Escola nc soliciiou un
laniao ncdico dc 24 Ioras con varios
inicrvalos, dcscansos, rcousos c alincniaao. A
iurna csiava fora dc csiruiura, rclcldc, c scu
ldcr, un ial dc Ciullian, nuiio inoncnic, nao
corrcsondia ao dcscjado c s olrigacs.
Acalci acciiando o laniao quc concava s
20.00 I do salado. Fui arcscniado ao gruo
naquclc dia ou naquclc laniao; assunia cono
cIcfc dc Pronio Socorro c ianlcn dava
insirucs c ordcn rofissional.
Aic s 21.30 I aconanIci o aicndincnio
dos acicnics. Muiia coisa foi inlaniada, cono
iccnicas c iaiicas dc iralalIo. s 21.30 I icrnino
a iarcfa c saio ara rcfrcscar ninIa ncnic. Na
sala dc cscra dcaro con varios acicnics, os
ncsnos quc csiavan aguardando dcsdc as 19.00
I c quc foran iransfcridos ara o laniao das
20.00 I. Scndo nais dc dcz cssoas, cran ara
scrcn aicndidas ou discnsadas. CIano a
cnfcrncira cIcfc ara infornar a rcsciio do
225
dcscaso. Ela nc rcsondcu quc c a iurna do Dr.
Ciullian c quc csiarian janiando. Dc incdiaio
iclcfono ara a sala dc janiar c soliciio o Dr.
Ciullian.
Por favor Dr. Ciullian, o scnIor rccisa
aicndcr rincirancnic iodos os acicnics, ois
sao rioridadcs. En scu Iorario dc janiar dcic
scnrc dois ncdicos. Pronio Socorro nunca sc
alandona.
Assin o Dr. Ciullian aicndc ao ncu acaio
scn rcsondcr c discilinadancnic aicndc iodos
os acicnics.
Quando o acicnic acla c orquc icn
rcalncnic a ncccssidadc dc scr aicndido, ois
sonos o uliino rccurso c orianio rccisanos
dar o naino dc aicnao, dcdicaao c carinIo, c
assin conscqucnicncnic sc scniirao nais
scguros c confianics.
Un acicnic inicrnado nao sc scnic lcn,
cnsa quc iudo csia ruin. Un ncdico fccIado,
aniiaiico ou anii-social dcrrula un acicnic.
Quando vanos ao scu quario ara visiiar scu
lciio, o ncdico anics dc cnirar, rccisa laicr na
oria, cdir liccna, cunrincnia-lo c convcrsar;
ao conirario os acicnics sc scniirao acuados,
dcsrczados c cnirarao cn dcrcssao. Dorni
quairo Ioras.
O laniao foi nornal. O cssoal da cquic dc
cnfcrnagcn c da cquic ncdica arcndcu nuiia
226
coisa c rcsiou nuiia aicnao. Muiia coisa nao
salian, o quc arccia gravc cra insignificanic.
Ao ananIcccr acordo con rojcs. Assin
iranscorro a nanIa dc doningo. Aos icr ionado
o cafc da nanIa, olIo ncu carro, quc csiava
colcrio clo orvalIo noiurno, arcccndo un cao
vclIo sulnciido quclc lugar; o corrcio scria
csiar cn una garagcn. Tiro ncu avcnial c o
coloco na olirona do carro. Con un ano scco a
sua laiaria c vidros. Aos a sccagcn sua
cronaao sc rcssalia c da una aarcncia nclIor.
Funo oucas vczcs, duas ou ircs or
scnana. Tiro do oria-luvas un nao dc
Cunnc, quc csiavan vclIos c sccos c accndo un
cigarro... coisa difcil c funar dc nanIa.
Pcnso... una ncdiiaao. Dc rccnic sinio
saudadcs dc nao sci o quc... ialvcz dc ncus ais
faz irczc anos quc falcccran, nas nao os
csqucci... sinio saudadcs dos dialogos. Mcu ai,
cn ninIas falIas, nunca griiou ou nc dcu
lronca; suas olscrvacs scnrc foran
dilonaiicas, una vcrdadcira liao dc vida.
Tanlcn sinio falia dc ncu lar, quc nais iivc,
rccisaria dc algucn ara ionar conia, nas scra
quc valc a cna? Moro nais no nundo quc nuna
cidadc, aldcia ou as. Fcsido iralalIando c
andando cn nisscs clo grandc nundo. A
closao dc un rojao inicrronc ncus
cnsancnios; aago o cigarro, fccIo o carro c
rciorno ara o ncu scrvio.
227
Ao iransor o Iu cnconiro o oriciro
Ciovanni c crgunio a clc o significado dos rojcs,
clc rcsondc dizcndo scr una fcsia ncdicval
folclorica, Pallio Dclia Dalcsira, quc sc rcaliza
iodo ncs dc nuggo (naio}, iudo a rigor cono na
coca, con iorncios dc lcsias; scus alvos sao
cndurados a una aliura dc 30 nciros nuna
iorrc. O alvo consisic nuna faiia dc nadcira c no
ncio dcsia, nais una nadcira dc forna cilndrica
dc uns 40 cn dc conrincnio or uns 10 cn dc
largura. O lcsiciro, con una oicnic lcsia dc
300-400 lilras, arrcncssa sua flccIa a una
disiancia dc 60 nciros. CanIa o cvcnio qucn
accriar o cilindro do ncio do alvo.
Pcna quc csiou iralalIando c nao osso
assisiir ois a arqucria cn gcral scnrc nc
fascinou, cono ianlcn a csgrina c a scriaria
falconcira; adoro vcr, assisiir os falccs ou
gavics adcsirados.
A nanIa iranscorrc c o cccsso dc scrvio
nao nc crniiiu quc fossc fazcr lancIc. Sao
13.00 I dc doningo. Ha un rcccsso c c a ninIa
vcz dc alnoar; nao sci sc vou ao rcfciiorio da
cscola ou alnoo na lancIoncic; ialvcz icnIa algo
difcrcnic quc nao scja nassa. Na Iialia so vcnos
nassa dc iodo iio c forna; isio sc iorna
cnjoaiivo.
Vou aic ao jardin caninIar un ouco c
rcsolvcr ondc irci fazcr ninIa rcfciao. Dc rccnic
cscuio un FUUU... olIo la no ccu, c un rojao quc
228
dcois dc ccria aliura clodc, csalIando cono
sc fossc un lcquc dc varias corcs. Dc rccnic, un
lindo cao collic cslarra cn ninIa crna. Carrcga
consigo una laca dc idcniificaao cscriio Fc.
Faz fcsia, ficando dc c c nc cncIcndo dc
lanlidas. Cono odc gosiar sc nunca nc viu?
Aic quc cnfin arrunci un anigo.
A cada closao o cao sc aroinava c cu
Iavia cnicndido quc iinIa ncdo dos rojcs. Fao
carinIo c icnio roicgc-lo, nas, c scu dono?
Procuro o oriciro ara salcr sc conIccc
aquclc cao c clc diz arcccr faniliar; ja fora visio
con sua dona.
14.00 I. Esiou con fonc, rcciso alnoar,
nas c o cao? O quc fao? Ondc csiara scu dono?
O cao csia crdido c nao osso ficar con clc ou
rocurar scu lar. Vou ara a lancIoncic c o cao
airas... oculio o aninal sol a ncsa c falo ara
ficar quicio, ao conirario csiaranos crdidos.
Doiiorc un canil? Nao odc!
Falo ara o garon ficar quicio, quc logo
sairia dc la lcvando o cao c clico o rollcna. O
cao csia sol a ncsa cnirc as ninIas crnas, c
una rcocuaao c ianio.
Quc vou fazcr con clc?
Eanino o cardaio ara sair das cnjoaivas
nassas; cscolIcrci un Ianlurgcr dc rcna
(inoriado da Finlandia} con friias.
Quando csiou icrninando ninIa rcfciao
ouo.
229
Quc lindo cao! scu?
Mc viro c vcjo Naialy. Fiquci scn jciio, nao
saa a voz; gagucjci c dissc quc nao cra ncu c sin
un cao ciraviado. Ela diz quc adora cacIorros,
gaios c logo crgunia.
Posso scniar sua ncsa?
Fcsondo quc sin. Lcvanio c arruno a
cadcira ara Naialy sc scniar. Mcu alnoo quasc
foi ara as icas, cnlora quasc iinIa icrninado.
Convido-a c cla diz quc ja Iavia alnoado,
quc cdiria anquccas. iino, adoro anquccas.
O garon rciira os raios c soliciianos as
anquccas. Aarccc a dona do cao.
Indicada clo garon, cla sc aroina, nc
cunrincnia c agradccc clos cuidados quc iivc
con scu aninal. una lcla nulIcr dc uns 40
anos, vcsic cala jusia quc dcsiaca suas lclas
coas c un lclo irasciro.
Fico con Naialy; cla nc olIa scn falar. a
rincira vcz quc consigo ic-la cn ninIa frcnic.
Ela c rcalncnic loniia, una clc lrilIanic, lclos
olIos ncdios. Eanino scus dcdos longos, sua
loca, lindos lalios, nariz arrcliiado... dcvc icr
una clc suavc c scu coro iniciro ianlcn dcvc
scr assin, c claro.
Ela sorri c crgunia cn quc csiou cnsando.
...nulIcrcs, icnos quc olscrva-las,
arccia-las, adnira-las c con icno, alisa-las c
aala-las...
Dc rccnic cla nc diz.
230
Sc vocc nc rcscnicar con un cao, sou
caaz dc ic nanorar... acIci vocc lcn
inicrcssanic...
Convcrsanos c fiquci salcndo quc norava na
Iialia dcsdc os 10 anos c quc iinIa 23 c una
grifc. Esiudava o uliino ando dc arquiiciura; cra
dc Colnia, iinIa crdido sua fanlia na Scgunda
Cucrra Mundial c so iinIa a nac; o ai falcccu
Ia ouco icno c adorava aninais.
Dcois conca a nc lonlardcar con
crgunias, ja quc iinIa lido a ncu rcsciio. Tcnio
rcsondcr quc icnio ou rocuro vivcr ou
solrcvivcr dc ncu iralalIo c quc ianlcn fui
viina da Scgunda Cucrra.
Naialy. Tc acIo fascinanic; sc for ossvcl,
nais iardc a gcnic odcria sc vcr; agora icnIo
quc iirar o ncu carro do sol. Pago a conia c
sanos. Ela nc aconanIa aic o carro c faz
concniarios solrc o ncu auionovcl acIando
lindo c 100 % conscrvado.
Elico o rollcna dc nao icr ondc guarda-lo
c cla sugcrc dcia-lo na garagcn dc sua
rcsidcncia, ois Ia csao ara varios carros.
Conlinanos un cnconiro no inicrvalo das
17.30 I c vai indo ara o lado dc sua nac.
Olscrvo o scu andar fcninino c rinico, c o scu
lclo coro quc arccc fciio sol ncdidas,
nodclada or naos dc ariisia... olIo aic crdc-la
dc visia.
231
O quc fazcr? Cono conscguir un cao? Tcrci
dinIciro cn ccn dias, icnIo conias airasadas.
Nao sci sc icnIo accsso aos lancos, nas nao
dcsisiirci.
17.30 I. La csia cla oniualncnic. Dcsia vcz
naquiou-sc, assou laion.
Andanos clo jardin c a airaao cra nuiua,
nas o osiiivo dcla cra o cao, quc odcria
conrar, nas o ccrio c quc cu rcscnicassc, ois
icria un valor scniincnial c cnoiivo. Eliquci
quc nao odcria conrar un cao naquclc
noncnio clicando sinccrancnic ncus
rollcnas. Eniao cla diz quc odcria fazcr
cIaniagcn conigo or causa do cao.
A Iora do inicrvalo assou raido c cu nao
odcria cIcgar airasado ao Pronio Socorro, o
ccnlo cra fundancnial.
Naialy insisic cn guardar ncu carro cn sua
rcsidcncia, crio do Hosiial-cscola, conlinando
o inicrvalo das 20.00 I ara guarda-lo. O
inicrvalo cra s 19.30 I; iinIa dc fazcr un
rclaiorio raido ara as 20.00 I c cnircgar o
laniao.
Por cnquanio o laniao iinIa corrido lcn c
os cIcdcs csiavan quasc na linIa. 19.45 I
rcuni ioda a cquic, agradcci c aralcnizci-os.
Enircguci o laniao c fui nc irocar.
Fora da oria rincial Naialy ja csiava nc
aguardando. Eniranos no carro, fiz un
aquccincnio dc uns cinco ninuios c sanos.
232
CIcganos na rua c soliciici quc nc guiassc aic a
sua casa.
O cniardcccr no noric da Iialia c lcn nais
iardc, arccia quc la longc o sol, a lola dc fogo
iinIa cado, causando un vcrnclIo vivo. Os
assaros csiavan sc rccolIcndo c cra aqucla
canioria nas arvorcs fruifcras.
Eu dirigindo, ncio aiurdido ou confuso c ao
ncu lado una nulIcr quc iodos csscs dias iinIa
nc dcscjado cn ic-la, csia cncosiada cn ncu
onlro cono sc scniindo falia dc calor Iunano.
Scnii o crfunc dc scus calclos c lcijci-os... cla
scgura ncu lrao c diz quc csia cansada, nao
icn dornido lcn ois cuidara dc sua nac.
Eu ianlcn rcciso dcscansar varias Ioras c
ficar longc das olrigacs or un dia ou or un
longo icno. Os ncus dcscansos sao dc acnas
dois a ircs dias duranic anos c anos.
Ela nanda dininuir a vclocidadc c cnirar a
dirciia no rinciro oriao. Circulo clas ruclas
cn ziguc-zaguc; c una cnornc rcsidcncia, con
inIciros, carvalIos c ccrca viva cn scu jardin.
Sua rcsidcncia c do iio cscandinava, un cIalc
grandc. Fico fascinado.
Sc alrc una oria dando csao a una
cnornc garagcn. La dcniro sc cnconiran una
liciclcia, un carro Fiai, una lanlrcia c
fcrrancnias. A oria da garagcn fccIa-sc c alrc-
sc ouira, dando s dccndcncias da casa, una
assagcn csirciia c con ouca iluninaao.
233
Assin cIcganos a un anlo ung con varios
novcis finos c nao odcria faliar un Gundng
sicrco. Escuia-sc larulIo dc gcnic, nas clcs nao
icn accsso ondc csianos. Pcrgunio qucn sao c
cla nc rcsondc quc sao os cnrcgados quc
ingrcssan nas dccndcncias quando soliciiados.
Mc convida a un dnI, quc rccuso. Dclo
csoradicancnic so vinIo, duranic as rcfcics
ou ncia dosc dc uIsI nos finais dc scnana.
Scnio cn un sofa nacio c daria qualqucr
coisa ara dcscansar, dornir. Tiro a jaqucia c
dciio-nc solrc o sofa. Naialy dciia-sc con a sua
calca aoiada cn ninIa coa; aliso scus
calclos c rosio, asso os dcdos cn scus lalios...
cla scgura ncu dcdo c nordc quasc con
violcncia. Tira scu calado dc salio c fica
crgucndo suas crnas ara o alio, cono csiivcssc
sc ccrciiando. A nini-saia solc, nosirando sua
coa naiuralncnic lranca.
Massagcio scu vcnirc aic quc cla scgura
ninIa nao c a fia cnlaio, cono qucrcndo quc
cu alisassc alcn... c o quc cu fao, nas a saia
jusia nao crniic naior coniaio. Ela sc crguc
aoiando cnirc as ninIas crnas c lcija-nc
longancnic. Ao ncsno icno scu coiovclo
csfrcga ninIa aric gcniial; dcsaloioa ninIa
canisa cnfiando suas naos cn ncu coro,
lcijando iudo, nordcndo; crcclo quc gosia dc
nordcr aic nacIucar, aic scniir dor con scus
dcnics.
234
Aliso suas coas indo aic o scu sco, quc csia
cncIarcado. Sua calcinIa csia cnsoada; a sala
conca a cIcirar a sco ou fluo vaginal. MinIa
nao vai ara scus scios ncdios c duros. Scus
licos csiavan crcios c sugo o scu coro iniciro.
Ela iira a roua c fica nua. Una vcrdadcira
csculiura, dificilncnic una garoia dcssa idadc c
iao lcn conscrvada, diganos, iniacia.
Possuo ali ncsno no sofa, anlos fazcndo
iudo quc icn dc dirciio. Ela gcnc lcn alio, aic
griiar. Scus longos calclos cacn ara frcnic,
oculiando scu rosio, dcois solc nc ossuindo
scniada, scndo cncirada; scus scios duros c
crcios arccian naiorcs, sc inclina csfrcgando-os
cn ncu rosio c ciio. Sai dc nin c con scios
rcndc ninIa aric gcniial fazcndo un vai-c-
vcn... o orgasno c fascinanic c grandioso, cono
oucas vczcs cn ninIa vida.
Naialy vai ao ioalcic dc ondc iras una ioalIa
unida c nc faz Iigicnc. Pcga un lcnol c dciia-sc
cn ncu coro, colrindo-nos. Aliso scus calclos c
dorninos.
Acordo as 5.00 I, ncu coro csia dolorido
cla na osiura ondc csiava dciiado (no sofa}.
Lcvanio-nc c a olscrvo dornindo... scu coro
csia scni-colcrio; arccc una Vcnus, suas
curvas c scu coro sao crfciios, cada canio c un
ciasc, scus clos ulianos sao curios c scdosos,
scu sco c cqucno, scus scios quc nao nais
crcios, coniinuan crguidos.
235
Vou ao lanIciro, iono una ducIa c dcois,
na gcladcira, rocuro suco ou agua. AcIo ioguric
c iono. Procuro nais colcriorcs, culro Naialy c
con ouiro nc culro c vou dornir.
Acordanos junios. s 8.00 I icria quc csiar
no Hosiial-cscola c ja c iardc. Cono iivc laniao
osso cIcgar nais iardc.
Do sofa, ondc csiava dciiada dc lruos,
Naialy olIa ara nin c diz.
Vocc c lon ananic. Lcvanic-sc c soliciic
cocira o cafc da nanIa ara nos c va ara o
lanIo.
Tcra-fcira, or causa do laniao icrci folga c
csiou a fin dc ir ao ccniro dc Ccnova. A duvida c
sc vou dc carro ou ircn? A caninIo da Hosiial-
cscola asso cla ccniral iclcfnica c fao un
cIanado inicrnacional ara a ccniral dc cIcfia;
csics nc conunican quc ncus agancnios
airasados ja saran c csiao disonvcis, c cono
rcnio, a TriunI Inglcsa acala dc nc dar un
carro O ln, o fanoso TriunI Sadyr, dc cor
vcrdc nusgo convcrsvcl. Pulo dc alcgria, nas
rcocuo-nc cnsando ondc guardar nais un
carro. Manicr dois carros c una noio nao scria
un rollcna c sin ondc guarda-los quando iivcr
ncscs viajando. Prccisaria algucn ara cuidar dc
ninIas coisas c zclar dos ncus vcculos.
Dou alcsira aic as 11.30 I, dcois saio ara
alnoar con Naialy c nao concnio nada solrc o
carro orquc nao csiava cn ninIas naos.
236
Convido-a ara irnos a Ccnova ja quc icrci
icra-fcira lilcrada. Ela alcga quc scria nclIor
ficar cn sua casa dcscansar c rclaar. Ela icria
folga c ouira cssoa olIaria sua nac. CIcgaria
cn sua casa or volia das 9.30 I c alnoaranos
cn un rcsiauranic; cla sc oc, ja quc diz icr
una loa cozinIcira c cozinIaria un lon alnoo
c janiar. Ela nanifcsia quc lancja assar cinco
dias ou una scnana junios sc cu iivcr csic
icno dc folga na ccniral dc iralalIo dc Ncw
Yorl ou dc Paris, coisa quc cra difcil ois,
quando icrninar ninIa nissao logo dc incdiaio
cisic ouira ara cccuiar.
Scria oiino dissc a cla. TcnIo nais
vinic dias dc iralalIo c rciornando a Paris nao
sci o quc nc cscra; ialvcz icrci quc ir a Ncw Yorl
ara rccclcr novas insirucs.
Esiar na Euroa c dcois ir Ancrica nao
nc agrada, ja quc a viagcn c longa c cansaiiva.
Ja o conirario, quando csiou na Ancrica, os
crcursos gcralncnic sao curios.
Tcra-fcira, 9.00 I, oniualncnic, csiou na
casa dc Naialy. O vclIo nordono alrc o oriao c
cniro na nansao. Dc dia da ara arcciar nclIor
o vcrdc c o crfunc das florcs dc scu jardin. Ha
jasnins, rosas, lrios c florcs azuis dc ircadciras.
No ccniro do jardin Ia una laiaforna dc
narnorc dc uns oiicnia ou novcnia ccninciros
dc aliura c no ncio, una cqucna fonic dc un
ncnino urinando. Na laiaforna foi colocado
237
alincnio ara as avcs, quc csia cIcio dc
ruiscnIorcs, rolinIas c ouiras quc arcccn
cIainas c alguns ardais. Pcrio, Ia un gaio
rcio dc clos curios, quc csia conccnirado nas
avcs, arcccndo nao icr coragcn dc ular solrc
clas.
O vclIo nordono sc aroina c diz.
Doiiorc, o scnIor gosia dc aninais?
Fcsondo quc sin.
Nardy, scnIor, ara scrvi-lo.
Elc csicndc sua nao, dizcndo scu nonc
conlcio, Sinon Nardy, quc iralalIava Ia
nuiios anos ara a fanlia.
Dcniro da rcsidcncia ouo iano, algucn ioca
DcciIovcn. O scnIor Nardy canina ncu carro,
nc clogia concniando a lclcza quc c c a quaniia
clcvada quc un colccionador daria or clc.
Prccisava ianlcn dc un iraio, una loa lavagcn
c olida c sc ofcrcccu ara fazcr csic scrvio.
Acciici.
Quanio o scnIor nc colra?
Nada, scnIor. O roino doningo scra
ninIa folga c convido o scnIor ara un jogo dc
locIa c un Guncu.
Pago a clc dcz dolarcs c clc sai conicnic.
Mc dirijo sala ondc Naialy csia c ainda ouo
os ioqucs do iano. Una cnrcgada nc
aconanIa aic a sala c quando csia ara nc
anunciar vcjo quc c Naialy qucn csia iocando.
Pco ara a cnrcgada quc nao a inicrrona aic
238
acalar a nusica. Ela sc rciira c fico airas dc suas
cosias cscuiando, aic acalar. A digo.
Paralcns! Vocc ioca nuiio lcn o 4
novincnio alcgro nodcraio.
OlIa quc noo insirudo c culio! Enicndc
dc iano?
Sin. Esic c un Friiz, consirudo cn 1897
dc cauda dc nadcira da Florcsia Ncgra.
Ela fica surrcsa nc clogiando c dizcndo quc
salia dc iudo.
Toca?
Toquci algunas vczcs, nao fao nais, ois
nuiias fraiuras nos dcdos nao nc crniicn; isio
ianlcn quasc nao nc crniic fazcr cirurgias ou
ncurocirurgias.
Ela gira o asscnio do iano, sc lcvania, nc
alraa c nc lcija. Esia vcsiida con un cuns
Lcc, nocassins narrons c canisa cor cclcsic.
Pcrcclo quc iodas as rouas cacn lcn a cla.
A cala cuns c lcgiina, ossui un lclo coric
c un azul rcdoninanic, jusia c acriada quc
fazian suas curvas rcssaliasscn.
Naialy nc lcva coa c nc convida ara un
cIa. Dcois vanos aos scus aoscnios. Anics do
dorniiorio Ia una sala roria ara cla, anla,
dc uns 4 ou 5 n, con son, sofa, una
cscrivaninIa, una lillioicca, jarro con florcs,
iacics aralcs, grandcs alnofadas c una arcdc
cIcia dc rccorics dc rcvisias c jornais. Pcrcclo
quc a naioria dclcs sao solrc ninIa cssoa cn
239
iorncios dc iiro dc arco c flccIa, lcsia c
conciics dc csgrina. Fico surrcso c
crgunio.
Cono conscguiu?
Facil. Fccorri FITA (Fcdcraao
Inicrnacional dc Tiro con Arco} c os rccorics
orquc lcio nuiios jornais c rcvisias
inicrnacionais. Naquclc dia do ucdcntc vi scu
solrcnonc no scu cracIa c fiquci aiurdida,
confusa; dias dcois crgunici ao oriciro sc cra
a ncsna cssoa dos jornais c clc confirnou. Sou
sua fa dcsdc os 14 anos dc idadc. Inagino quc
icn nuiias fas clo nundo c sou nais una
dclas, nao c?
Nao sou avcniurciro, nulIcrcngo c ncn
utunIco. Cosio dc una loa nulIcr,
inicligcnic, culia c cducada, cono o ncu crfil.
MulIcr loa c gosiosa acIanos ioda Iora,
inicligcnic c culia nao.
Por quc sai ianio cn rcoriagcns? s
jovcn dcnais ara icr nonc c rcsciio nundial,
nao acIa?
Naialy, sou jovcn dcnais, sci disso,
ninIa forna dc luia c dc solrcvivcr, ninIa forna
gucrrcira faz con quc cu consiga nuiias coisas
ara ncus iralalIos c clos nais fracos c scus
dirciios Iunanos. MinIas luias sc inicnsificaran
dcois quc csiivc na gucrra dc Diafra. Vi norrcr
4.000 cssoas or dia. Nunca csqucccrci iudo
aquilo... c or causa dc ninIa luia, dc cscrcvcr c
240
iralalIar, faz con quc cu arrunc sinaiizanics,
adniradorcs c fas. Sou rcsciiado c odiado ao
ncsno icno or algunas auioridadcs, ois sou
inconvcnicnic ara clcs, nao conscgucn ganIar
dinIciro con sulorno c corrucs.
O csiranIo dc Naialy c dc ouiras nulIcrcs, c
quc cla cra nuiio raiica c dc circunsiancia, nao
sonIava nuiio alio c nao vivia cn cnanacs ou
faniasias. Dcsdc quc cu a conIcccra, nao
indagava solrc nanoro scrio, fuiuro c iudo quc
una nulIcr qucr. consiiiuir fanlia. Ela nao
iocava no assunio ou assunios a rcsciio.
Naialy cra lasianic nadura, culia, cducada,
or nais discrcia c olscrvadora. Aic quando
isso? Ela scria un anor assagciro, disianic?
Scra quc ficarcnos dccndcnics?
Dc iodas as nulIcrcs quc iinIa conIccido,
ara ninIa ouca idadc foran varias, ccclcnics
nulIcrcs. Tivc caso con nulIcrcs nais vclIas,
inclusivc con una quc odcria scr ninIa nac.
Aos 21 anos iivc una ooriunidadc con una
cnrcsaria fanosa dc 43 anos; fcz dc iudo ara
quc iivcsscnos un caso, ncsno quc fossc or
oucos dias. Assin fizcnos anor unas quairo
vczcs c quando scria a quinia, cla nao
conarcccu. Dcsisii dc cscra-la c volici ara o
ncu laniao Iosiialar; a cIcfia nc nandou
docuncniar un oliio dc una scnIora quc
acalara dc norrcr dcniro dc un iai. Fui ao
nccroicrio, iirci o lcnol quc colria a falccida c
241
quasc iivc un iroo. A noria cra a ial dona quc
nc cnconiraria, nas falcccu a caninIo dc infario
do niocardio.
Naialy inicrronc ncu cnsancnio c
lcnlranas, qucr nc nosirar o jardin. No fundo
do cIalc noniou un cano dc crqucic (un jogo
jaoncs, dcsiaquc na Euroa}. Ao rcdor csiava
cIcio dc cravos lrancos c vcrnclIos, varios
girassois, alguns inIciros iio circsics con
galIos quc cacn ou nasccn dc ironco inclinado
ara laio.
Quando cra cqucno, confcccionava arcos
dcsics galIos cados, una nadcira iica ara
aquclc iio dc insiruncnio.
CIcgo aic o carro c Sinon ja o Iavia lavado,
assou asirador c csia no fin do olincnio; con
cssc iraio arccc nais novo.
CIcganos laiaforna fonic, ondc as avcs
sc alincniavan. So Ia dois ardais c o gaio ainda
ali, sc rcarando ara dar nais un loic, nas
nao sc dccidc. Naialy diz quc clc faz isso iodos os
dias nas nunca ula ou dccidc caar as avcs.
Digo ara o gaio dciar as avcs cn az c o ncsno
nc fiia c vai cnlora... nc fiia novancnic cono sc
disscssc Essc cara coriou ncu laraio".
Volianos ara cscuiar un son, a nusica c
dc Paul Anla, Ncil Scdala c Joan Dacz.
Naialy concnia solrc Joan Dacz dizcndo scr
una luiadora.
242
una aiivisia quc ossui garra nas nao
icn sinaiizanics ou scguidorcs, o ullico so
assisic, scn aoio; dcois quc icrnina scus
discursos, o cssoal da ncia volia c vai cnlora.
O alnoo fica ronio, dcois dc nuiio icno.
Volio a nc scniar cn una ncsa dc casa dc
fanlia. ioialncnic difcrcnic dos rcfciiorios dc
Ioicis c rcsiauranics. Na ncsa fonos aicndidos
cla ncsna cozinIcira, quc scrvc cordciro ao
forno con laiaias, faiias dc naa, ao rcio,
vinIo c una solrcncsa dc csscgo con crcnc c
cafc. un iico alnoo alcnao. Aos o cafc
Naialy cga un nao dc cigarros c convida-nc.
Eu rccuso c agradco. Ela diz quc viu un nao
no oria-luva dc ncu carro c or isso csiava nc
ofcrcccndo. Digo quc funo csoradicancnic, cgo
o isquciro c accndo scu cigarro. Dcois nos
diriginos ao living, scnianos na olirona, frcnic
a frcnic, cscuiando un son.
Naialy, falci solrc a ninIa vida agora
gosiaria dc salcr solrc vocc, nas vocc nao falou
solrc ii.
Allcri, sou acnas una jovcn nulIcr quc
csiuda, nao icnIo vcios, acnas funo aos as
rcfcics, raiico csorics c icnio nc nanicr a
forna; sou dc fanlia nornal, nao Ia ningucn
quc scja gordo ou olcso, orianio nanicrci
ninIa forna c cscro, c claro, nanic-la assin
duranic a vida ioda. Nao iralalIo afinco; icnIo
una cqucna grifc quc ncsics dias quc ninIa
243
nac csia docnic qucn iona conia da grifc c una
rina. Mcu ai norrcu faz ouco icno c dciou
una cnrcsa ncialurgica con lons lucros,
dirigida clo ncu unico irnao. Adoro lcr, assisiir
lons filncs c ir ao icairo. Nanorci un raaz quc
nao arava cn ncnIun cnrcgo, quasc nao
csiudava, nao iinIa iniciaiiva, cra un Ioncn
scn fuiuro c cniao rcfcri ficar so. nuiio difcil
dc arranjar un Ioncn dc scu crfil c crcio quc
nao dara cn nada ianlcn. Cosio dc ii, acIo-o
fascinanic c ialvcz aic ic ano; o rollcna c vocc
nao norar aqui c cn ncnIuna aric do nundo,
ningucn salc aic quando scra assin. Vocc c un
lon Ioncn, lon ananic c conanIciro, nas
nao icnIo iluscs coniigo. Tcnio arovciiar csscs
oucos dias ao naino c sc for ossvcl, gosiaria
dc rccnconira-lo sc csiivcr ao ncu alcancc.
Prcciso dc sua agcnda digo.
Por quc?
Por favor, dc-nc sua agcnda ara quc cu
dcic anoiado a ninIa caia osial dc Ncw Yorl c
da Euroa, nonc dc lanco c do gcrcnic... dcsias
ircs agcncias, clcs sao ncus conIccidos c
odcrao forncccr o ncu cndcrco aiual cnquanio
as caias osiais sao scguras. Esiando cu na
Euroa, cnirarci cn coniaio. Sinio nuiio, nas
cssc c o ncu iio dc vida; solrcvivo assin. Posso
arar sc un dia a organizaao arranjar un lugar
fio. difcil consiiiuir una fanlia, ncn inagino
244
cono scja, ois aic os 7 ou 9 anos dc idadc,
ninIa infancia iranscorrcu cn colcgios inicrnos.
Dc rccnic os olIos dc Naialy fican unidos c
dclcs dcslizan duas lagrinas. Dou a cla o lcno
dc nao. Vou roino a una jancla anla c vcjo o
ncu carro lindo, olido, aguardando algucn ara
novincnia-lo.
Dc rccnic sinio Naialy alraando ninIas
cosias c aoiando sua calca c digo.
Sinio nuiio. Nao cscolIi csic iio dc vida,
foi una inosiao, ialvcz quando iivcr caiial dc
giro suficicnic ossivclncnic nc csialclcccrci cn
algun lugar. nuiio difcil soIcuuc, ianlcn
icnIo scniincnios, sou Iunano, scnsvcl c ara
vivcr c nais ncccssario quc luic; sou so ncsic
nundo c iudo dccndc dc nin, cnicndc? Ano
nulIcr c ja dcici cscaar varias. Sc una sc
casar conigo, nao agucniara ficar so duranic
ncscs, afliia scn noicias c scn salcr sc csiou
vivo ou norio, c agora, or favor Naialy, nao
vanos csiragar o nosso lclo dia.
Ando cn dircao ao sofa c Naialy dciia,
usando a ninIa coa cono iravcssciro. Aliso o
scu rosio, scus calclos c ficanos cn silcncio.
iardc, aos o cIa, sanos dc carro ara
conIcccr a cidadc. Naialy iona o volanic c
nosira quc c una oiina noiorisia. Esiaciona o
carro cn frcnic a una galcria dc arics c
nagazincs. Consuninos caucIinIos c dc
245
rccnic cla ara dc consunir c fiancnic
crcssa con firncza.
Allcri, nao qucro scr nais una cn sua
vida, csic noncnio c nuiissino csccial.
Fcsciio os scus scniincnios c as cnocs.
Eniranos cn una loja dc licIos dc clucia c
conro un caozinIo ara cla, quc diz quc qucr
un dc vcrdadc. Digo novancnic solrc a ninIa
siiuaao financcira. Ela nc rcscnicia con un
urso, dando-lIc o nonc dc Sanny c cIano o scu
cao dc Fclio.
Ao cniardcccr rciornanos ao carro quc csia
rodcado dc gcnic adnirando-o. iinIa aic un
scnIor inicrcssado na lcla naquina, ofcrcccndo
una quaniia dc US$ 40.000,00. No caninIo dc
volia, co a Naialy quc nc dcic na cnsao ondc
csiou Ioscdado, ois cla icria dc voliar con o
carro ara guardar na garagcn dc sua casa.
Ela nc convida ara dornir cn sua casa c
digo quc sou una na conanIia ara dornir
ois falo c nc nco nuiio c... ianlcn sou
guloso. Ela acciiou na loa c gosiaria dc
ccrincniar cssa gulodicc, cnlora nao scja iao
acosiunada con sco. Era noiic c ionanos
lanIo. Foi scrvida ncsa una soa dc crvilIas,
csinafrc, frango ao nolIo iariaro, udin dc ao
c cafc. Aos o janiar fonos ao jardin cscuiar os
grilos c os saos.
O gaio sc aroina; convido-o a sulir cn
ncu colo c clc nao Icsiia; dc un so ulo solc c
246
nc cIcira. Scus olIos sao vcrdcs, scus clos
rcios, lisos c lcn iraiados; logo sc inconoda c
vai dornir.
Aos una loa Iigicnc lucal vanos ara o
dorniiorio dcla. Sua cana cra cnornc, quasc dc
casal; colcIao nacio c lcnois suavcs. A
iluninaao da lua cIcia cncira cla jancla do
quario. Esiou acnas dc cala arcciando as
foios afiadas na arcdc c fico surrcso ois cran
ninIas dc ninIa adolcsccncia, raiicando
csgrina c arqucria alcn dc una ouira na Sua,
csquiando.
Ela sai do lanIciro con un iransarcnic
IuI do quc conira a luz dcsiacava suas lclas
curvas. FccIa a oria do quario c nc alraa;
suga a ninIa lngua c cu iiro suavcncnic o scu
Iu do quc cai ficando cla acnas con a sua
calcinIa ninuscula cor dc vinIo. Scus scios logo
fican crcios; aliso scu coro, sua lunda scn
rugas c csicias; acrio-a, csfrcgo os dcdos na
fcnda cn scu irasciro c cla gcnc, cnurrando nc
joga na cana, arrancando ninIa cala c sua
calcinIa. Fazcnos anor duas vczcs c dorninos.
Dc nanIa ccdo, ao iirar o carro da garagcn,
clc nao cgava. O icno iodo quc o iinIa clc
nunca nc dciou na nao. Vcrifico o ncdidor dc
gasolina, a laicria c nao cnconiro anornalidadcs.
Dcois da insisicncia o noior volia a funcionar c
runanos cn dircao ao Iosiial. Nao fao o ncu
Iorario dc lancIc c canino o carro. Dcsculro
247
quc rccisa dc una loa lincza. Nao sou
nccanico nas consigo fazcr ncu carro cgar
novancnic. Quando csiou ara fccIar a oria do
carro o cncarrcgado da corrcsondcncia sc dirigc
a nin cnircgando un iclcgrana, quc alro
incdiaiancnic. La csiava cscriio. Fin da iarcfa,
aos csia daia, rciornar a Ccnclra (Cruz
VcrnclIa} con ossvcl ircinancnio ara a sia.
Sio Dircioria".
Sou inicrronido or Naialy crguniando
solrc o iclcgrana. Digo quc c una conuncuuo
ncdutu.
Aos cssc scrvio cnsci quc icria folga, nas
nao icrci. Acrcdiio quc a roina viagcn scra
ara Saigon. Naialy iona o iclcgrana c lc; fccIo a
oria do carro c a gcnic vai scniido lancIoncic.
En iodo o icno nao ronuncio ncnIuna
alavra. Naialy concnia.
Vocc c ncsno do nundo c nao dc una
icrra so... ioda nulIcr ic ana, nas ncnIuna ic
icn crio ara anar...
No final da iardc icrnino ncu scrvio c
assino os ccriificados ara iodos quc rcalizaran
ncu curso. Vou ara o ncu carro, dou a igniao,
nas nao cga; icnio novancnic c cga.
Alguns ninuios aos a ariida o carro norrc;
cnurro ara cncosia-lo na rua c dc rccnic un
cnornc cao sujo iio asior corrc cn ninIa
dircao c ula no carro fazcndo fcsia. Una dona
dc ccria idadc varrc a calada c fica adnirada
248
con o gcsio do cao dizcndo quc csiava dois dias
or la, arcccndo alandonado. Arovciici c
soliciici ara quc nc indicassc un nccanico nais
roino. Dcois dc infornado dci a ariida c o
cao laic varias vczcs, nc olIando. Elc csia
scniado no lanco irasciro; alro a oria c nando-
o sair c cssc faz rcsisicncia ara ficar. E agora? O
quc dcvo fazcr? Nao sci a qucn cricncc c nao
osso lcva-lo conigo.
Tcnio nais una vcz c o noior funciona. Da
ara lcvar aic a oficina c ario con o cao, quc vai
alcgrcncnic lanlcndo ncu rosio, cono sc
csiivcssc agradccido.
O nccanico aicndc scn iirar os olIos dc ncu
carro c diz.
Dclcza!
Elico o rollcna c alro o cao ara scr
caninado. O nccanico canina o carlurador c
aos lcrros cIana Nicola, quc aarccc c olIa o
carro. Digo quc rcciso urgcnicncnic dcsic carro
c nao dc scus udnudocs.
Aicndcndo ao ncu cdido, Nicola iira as vclas
c assa a infornaao dc quc csiao gasias c nunca
foran irocadas. Fcs ouiras novas, fazcndo
ligacs c incdiaiancnic o noior rcsondc as
naravilIas. O cao laic cIanando a aicnao dc
Nicola quc crgunia sc cu cra o dono daquclc
cao. Ncgo c clcs ricn, concniando.
Sc o cao nao ic cricncc o quc csiaria
fazcndo a scniado?
249
loa crgunia digo.
Nicola diz quc ja viu aquclc cao con algucn
na oficina; c dc crio, nas nao lcnlra.
Pago o scrvio c saio con o carro quc
rcsondc 100 % c fico fcliz. CIcgo a rcsidcncia dc
Naialy, quc csia rcocuada c vcn corrcndo cn
ninIa dircao. Elico solrc os iransiornos, o
cao...
Quc lindo! Posso ficar con clc?
claro! So nao sci qucn c scu dono. un
cao ciraviado... con un cao ciraviado ic
conIcci, un cao ciraviado ic rcscnicio. O
rollcna c sc o dono aarcccr...
Pco a cla quc nc lcvc ao scrvio c voliar dc
carro ananIa c nc cgar, ois rcciso iralalIar
aic iardc ara cnircgar os ccriificados c
aconanIar suas cnircgas c rcarar ninIa
lagagcn ara a longa viagcn, quc scra cnirc dois
ou oiio dias anics.
Ela concorda nas nao ioialncnic c conca a
sc quciar or nao rccclcr aicnao c dcdicaao.
Enircgo cn ordcn os rclaiorios, cono
ianlcn ouiros dircioria. Ainda icnIo nais dois
dias anics dc viajar. O naior rollcna c nc
scarar dc Naialy; nao scra nada facil, cono
ianlcn a disiancia...
iardc Naialy nc lusca no scrvio
aconanIada clo cao, quc csiava lcn iraiado c
cuforico, rccclcndo-nc con lanlidas, corrcndo
ara os lados c rciornando ara o carro. Parccc
250
nao icr csao con o cao dcniro do carro c sinio
quc fui culso. Aodcrou-sc dc nin una
irisicza c angusiia. Fico cn silcncio duranic o
crcurso c Naialy aic nc crgunia o noiivo
daquclc conoriancnio. Fcsondo quc viajaria
no dia scguinic c cla cniao crgunia sc
janiarcnos c dornircnos junios. Alcgo quc nao
scra ossvcl, acnas janiaranos junios, ois
icria dc fazcr nuiia coisa c dcvcria csiar
rcarado ara ariir s 19.00 ou 20.00 I da
noiic scguinic. Porianio, sc lcvassc o carro no fin
da iardc, agradcccria nuiio.
Janianos icnsos c silcnciosos. So iinIa dc
nc dcscular c nao roncii sc un dia voliaria a
vc-la, acnas voliaria sc surgissc un ouiro
iralalIo c sc auscniassc c or noiivo ioial.
Scn ccrinnias, alcgrias, sco ou anor, saio
da casa dc Naialy s 21.00 I c cla nc dcia na
oria da Escola-Iosiial, rciornando con o carro
aconanIado do cao.
17.00 I, csiou fora do corrcdor do Iall,
quando nc dcaro con un cnornc anuncio
ancado no aincl, ondc csia cscriio.

Procura-sc cao asior lclga
Fcsondc or Dog"
Coniaio con Dr. Luiggi...

Mcu Dcus, o cao nao dcsgrudava orquc nc
conIccia. Eu nao acIava o cao csiranIo, so nao o
251
rcconIcci orquc csiava sujo. TinIa dado a
Naialy un cao quc cra dc ncu anigo, ialvcz nao
acrcdiiara cn nin. Saio o nais raido ossvcl.
Naialy cIcgara a qualqucr noncnio c rcciso
clicar a cla a qucsiao do cao.
Airavcsso a rua cIcia dc funcionarios quc
saan do ccdicnic c aguardavan nilus ou
londc.
Dc rccnic vcjo Naialy dirigindo o carro
aconanIada clo cao c no lado oosio vcjo
Luiggi a c, logo os dois sc cnconirarao c sc cu
nao cnirar no ncio clcs criarao caso c scra una
laiia confusao, inagina, la no ncio dc iania
gcnic, scra un vcrdadciro cscandalo c ncu nonc
nao ficara lcn.
Nao dcu ouira, ianio Naialy cono Luiggi
cIcgan junios csquina c csic griia clo nonc
do cao quc conca a laiir c icnia ir ao cnconiro
do scu dono. Naialy scgura c nao o dcia,
alcgando a Luiggi quc icria ganIo dc scu
nanorado, Dr. Allcri.
Quc filIo da uia! vingana dclc conira
nin! CIano-nc Luiggi Picro. Elc nc aga, vou
cnforca-lo!
Eniao Allcri roulou o cao dc vocc?
Pcrgunia Naialy.
claro! Ha ircs dias ou nais ncu cao
suniu...
Naialy acala soliando o cao quc ula do
carro c corrc ara o scu dono.
252
Vcjo quc nao adiania cu surgir c nc
nanifcsiar ou arguncniar naquclc noncnio,
orquc nao iinIa icsicnunIa. O quc fazcr?
Convcrsar con anlos fora dc conirolc cnocional
c o ncsno quc laicr a cara conira nonianIas.
Luiggi cga o cao c vai cnlora, cnquanio
Naialy faz o ncsno.
Cono conscguir dialogo?
OlIo o ncu rclogio; ja cra ara csiar na
csirada, ois nada nc rcsia. Ncn osso icniar
cgar o carro con Naialy, ois cncararia una fcra
c nao csiou a fin dc lrigar, o quc nao scria lriga.
So sci quc crdi una nanorada, un carro, un
cacIorro c un anigo. Mc rcsia ir cnlora o nais
raido ossvcl c icniar cIcgar ao acroorio.
Tono un iai c co ao noiorisia quc nc lcvc aic
la.
CIcgando la cn 35 ninuios iono o aviao
ara Ccnclra, frusirado c irisic, inaginando
solrc as duas cssoas quc csiarian icndo o ior
concciio solrc ninIa cssoa. A alicrnaiiva c icr
acicncia c dar un icno.
En Ccnclra icria dc ficar dois a ircs dias cn
rcunics c ircinancnios; ncsic crodo, ianio
Luiggi quanio Naialy csiarao aias cn rccclcr
ncu nanifcsio.
Aos quairo dias, rclaando cn un
rcsiauranic, cscrcvo una caria Naialy c ouira
Luiggi; anlas quasc con o ncsno icio,
clicando o aconiccincnio rcfcrcnic ao cacIorro
253
c forncccndo o cndcrco das icsicnunIas do faio.
Sc nao acrcdiiarcn nao odcrci fazcr nais nada;
so co a Naialy quc cuidc dc ncu carro aic cu
rcgrcssar da sia c sc nao csiivcr afin, quc nc
dcvolva cssoalncnic cn Paris, ao conirario irci
lusca-lo, coisa quc considcro difcil, ois nao
cosiuno rciornar a lugarcs ondc Iouvc
noncnios irisics ou ondc fui acusado dc coisa ou
algo quc nao fiz.
Cono a considcrava una nulIcr suficicnic,
dcio iudo cn suas naos...
Ja sc assaran dois ncscs na ninIa csiada
na sia. Fciorno a Ccnclra con cicnuaao. Vou
Ioscdagcn c aos una ducIa, alnoo c vou
dornir. A viagcn da sia Euroa c nuiio
cansaiiva.
Aos o alnoo dirijo-nc ao corrcio c la na
caia osial cnconiro duas corrcsondcncias,
una dc Naialy c ouira dc Luiggi. Visiiaran dona
Picrinna Lorcnzciii, a scnIora quc nc viu con o
cao quando ncu carro Iavia cnguiado c foran
osicriorncnic oficina nccanica conrovarcn
o ocorrido c dcscjavan ncu crdao.
A caria dc Naialy c nais cicnsa c anco
caria iinIa un rccilo dc dcosiio lancario dc
US$ 49.600,00 quc iinIa cfciuado cn ninIa
conia, ois iinIa vcndido ncu carro a un
colccionador dc Milano c conia.
254
Tcra algucn quc cuidc do carro, ois csiava
alandonado c scn vocc scria un carro
cncosiado, cnfcrrujado c una rcciosidadc
ncrccc cuidados.Vocc csia con vida ncsic
insianic, daqui a ouco ou ananIa ningucn
salc, so Dcus salc ondc irao arar suas coisas.
Allcri, nao scra facil ic csqucccr.
Vocc c un ccnlo, cs una vida quc cncira
na gcnic c da vida.
Quc cisic, nas ningucn salc aic quando?
Saila quc, scnrc, cn algun lugar do nundo,
algucn csiara lcnlrando dc vocc.
Algucn ic anando c cdindo a Dcus ara ic
roicgcr... nao ic csqucci c nao ic csqucccrci iao
logo...
Dcijos
Naialy Sonncr
Ols.. o carro foi vcndido or US$ 50.000,00,
csia faliando US$ 400,00. Con csic dinIciro
conrci un cacIorro asior, dc quairo ncscs,
quc c una graa. Scu nonc c Doly (dininuiivo
dc Allcri} c fao dc conia quc foi vocc qucn nc
rcscnicou."
Pcnso... ois c, Iucctt da nisso; as cnocs
ou cnoao dc una loa nulIcr quc cncira no
coraao dc un Ioncn c assin ncsno.
Saio andando. La fora csia frio, cai una fina
garoa, o ccu csia cinza...
255


TCHECOSLOVQUIA

Ha vinic dias quc csiou na cidadc luz (Paris} c
o nuo tc nudu uu uzc ja conca nc saiurar.
Saio do Ioicl ara caninIar un ouco c nal
ando uns 200 nciros varios jornalciros griian
con scus jornais dclaio do lrao.
Eira! Eira!
O crodo cira anunciava a invasao da
TcIccoslovaquia cla Uniao Soviciica, vindo a
aconicccr nuiia coisa ruin cono norics c o nao
rcsciio aos dirciios Iunanos. Saqucs a sucr
ncrcados, rcsiriao dc conras, ora dc
alincnios, ora dc ncdicancnios.
Fciornci ao Ioicl, na ccria algucn csiaria
ninIa rocura, ou logo scria rocurado. Sao
21.00 I, sou cIanado a una das ccnirais. Tonci
o ncir c cn oucos ninuios cIcguci ccniral
ara nc rcunir con varias auioridadcs.
Dcsia vcz cu icria quc iralalIar con arcciro
cIanado Luzo. A cIcfia nos oricnia a ingrcssar c
iralalIar cn Praga, c dc alio risco. Nuna
invasao, ncsic caso, nuiio sinilar a una
rcvoluao ou gucrra, Ia nilIarcs dc csics c
facilncnic scrianos idcniificados. Mais nossa
funao c acnas docuncniar os faios c cono
scndo acnas isso c nuiio nais facil scrnos
256
idcniificados. Por ianio iirar foios rccisa scr fciio
da forna nais discrcia ossvcl ara nao scrnos
noiados. Ao falar con o ovo o csirangciro
facilncnic cIana a aicnao, nas scria o
conirario sc fossc cn ouiros ascs curocus.
Lazlo c ialvcz da ncsna idadc c aliura quc
cu. So quc csic sc arccia nais alcnao, orianio
nao scria iao noiado clos soviciicos. Nos dois
nao odcranos cIcgar a Praga no ncsno dia
ncn clo ncsno lugar. Nos icranos quc fazcr a
ncsna docuncniaao. olicr infornaao caia da
quaniidadc dc dciidos oliicos, rcsos conuns,
fcridos, rcsirics c olicr o naino dc
foiografias.
Sc fosscnos aanIados iranos alcgar quc
sonos tustus ou foiografos dc alguna rcvisia ou
jornal sul-ancricano. Na ccria un dc nos scria
aanIado, nas o ouiro ianlcn icria o ncsno
naicrial sc iralalIasscnos dcssa forna.
O naino quc icranos quc ficar na
TcIccoslovaquia cra ircs dias c no final do
scgundo dia ja conrar as assagcns dc aviao
ara qualqucr as vizinIo. Nao scria
aconsclIado ir ara a Polnia, AlcnanIa, cic.
Tcria quc scr ara Hungria ou usiria, la algucn
dc nonc JoscI cgaria iodos os docuncnios,
alias csic roularia dc nos. Nosso cIcfc frisara.
Nunca fiqucn junios, so cn caso dc crigo
dos Soviciicos ionarcn os docuncnios. Un dc
voccs rccisa rcassar os docuncnios ara
257
aquclc quc iivcr nais cIancc dc ionar o aviao
scn scr dciido. Todos os dias Ia un aviao dc
una cnrcsa ancricana quc sai da Finlandia c
faz cscala na Lcinia, TcIccoslovaquia, usiria c
Hungria. ondc JoscI fara o uto dos
docuncnios. Assin quc for iudo docuncniado, os
dois iircn foios a ioa, cono sc fosscn iurisias,
assin sc forcn cgos clos soviciicos clcs icrao
acnas foios conuns. Livrc dos docuncnios vao
ara Paris c aguardcn novo coniaio, odc
dcnorar dias, ou ncscs. Para cIcgar
TcIccoslovaquia nao odcrao cIcgar clo
acroorio, nas sin or un as vizinIo, icrao
dinIciro ara sulornar gcnic na fronicira.
Ha riscos; nao icrao ajuda la, so quando
cIcgarcn cn Paris. CIcgucn TcIccoslovaquia
disfarados, gorros sujos, con un ouco dc
larla, con os lluscs dc uso dulo c corcs
difcrcnics dc anlos os lados inicrno c cicrno,
cic. Anics dc cnirarcn no acroorio vircn o
llusao do avcsso, uscn oculos claros ara
arcccrcn csiudanics c livrcn-sc dos gorros.
Sacolas, roua so ara oiio dias. Scjan
discrcios, cviicn cIanar aicnao c nao cnircn
no ncio dos iunulios soviciicos filnan iudo c
gravan a fisiononia.
Na fronicira con a Cracovia sulornci un
noiorisia dc caninIao, cono sc cu fossc scu
ajudanic dc carga c dcscarga. Assin, dcois dc
lIc dar uns dolarcs o noiorisia nc dcia lcn
258
roino ao ccniro dc Praga. A linda Praga, quc na
idadc ncdia concou a scr cIanada cono a
scgunda Paris", oiio scculo dc Iisioria,
cranlular cla cidadc vclIa, cruzar o rio Vlaia
cla onic Carlos aic cIcgar ao aniigo lairro dc
Mala Sirana.
Praiicancnic Praga iniacia, cscaou dos
lonlardcios aliados na Scgunda Cucrra
Mundial. Assin, airavcs da Cracovia
conscguinos ingrcssar na TcIccoslovaquia.
CIcgando a Praga iudo cra nais quc
rigoroso. Logo quc sai do caninIao, conccci ncu
scrvio dc olscrvador. Era un iunulio ioial,
jovcns cnfrcniando os ianqucs c ouiros
llindados. Os csiudanics jogavan lonlas
nootou solrc csics o quc gcrava un corrc-corrc.
Eu, foiografava iudo asso a asso. Os
sucrncrcados cran saqucados, gcncros
alincnicios so cnconirados nos ncrcados
ncgros, cono ianlcn os ncdicancnios c ouiros.
Soldados soviciicos fazian duras rcrcsalias
solrc os csiudanics, inclusivc csics ncn
rcsciiavan os nais vclIos.
MinIa canara Lucu iralalIava scn arar.
No scgundo dia, aos as 13.00 I conrci as
assagcns ara usiria, con nuiia dificuldadc,
iivc quc rcsondcr un qucsiionario das ninIas
andanas na Euroa, rcafirnar quc cra csiudanic
c quc adorava foiografar cono Iolly.
259
No icrcciro dia cu icria quc csiar no
acroorio anics das 13.00 I, Iora quc
cnlarcaria cla PanAn, orianio cra rioridadc
naina quc cu rccisaria csiar ara confcrir a
assagcn s 10.00 ou 10.30 I.
Mas, Praga csiava nuiio iunuliuada c ja
cran 8.00 I c as coisas sc iornavan cada vcz
nais difccis c con risco dc scr dciido clos
soldados soviciicos ara inicrrogaao da ninIa
cssoa.
Prcarci iodos os filncs foiograficos, ronio
ara rcassa-los c coloquci un filnc novo na
cancra, iirci foios dc cdifcios, noiivos dc aric,
cnirc ouiros, ara sc for caiurado c clcs
cgasscn a cancra, os docuncnios foiograficos
nao scrian da invasao. Dc rccnic, ao longc ouo
un aiio c vcjo un soldado sinalizando ara
nin. Ja iinIan nc dcscolcrio, icnIo quc sair dc
aqui cusic o quc cusiar. OlIo ao ncu rcdor c vcjo
o Lazlo, ja cra un alvio ois cn caso dc crigo ou
roino dc scr caiurado, clc salcria cono cgar
os filncs.
Saio do raio dc visao dos soldados, junios
con csics Ia Ioncns a aisana (vcsiido con
caas c cIacus} quc vao no ncu cncalo...
Corro un, dois quaricirao c sulo nun nilus
loiado. Pcrco os soldados dc visia.
Vcjo as lacas sinalizadoras das raas,
csiacs dc ircns c do acroorio, o acroorio nao
csiava longc, a unas 10 quadras, o rollcna cra
260
cIcgar la. Conscgui iirar ncu gorro dc la, virar o
casaco no avcsso c r os oculos.
Ha soldados dc noiociclcias or iodo lugar.
Na frcnic a uns 200 nciros Ia una larrcira. O
nilus vira a dirciia, cu nc jogo cla jancla c
ulo fora, cniro nuna iravcssa da avcnida quc
lcva ao acroorio. Nao sci ondc csiou, c ainda nao
osso nccr na ninIa roua c fisiononia.
Ando uns 200 nciros or una rua csirciia,
na ninIa frcnic vcjo un gruo dc cssoas, asso
na frcnic c vcjo algucn jogado no cIao. una
olicial icIcca. Una nulIcr diz quc os soldados
soviciicos a dcrrularan do cavalo, or quc sc
ncgara a coniriluir na rcrcsalia conira os
csiudanics, caiu c fcz un coric na icsia. Ela csia
sangrando, icnIo quc fazcr alguna coisa, cla csia
so c arccc scr jovcn. una sargcnio da
cavalaria.
Tcnio ajudar, nas nao Ia cono. Pcrgunio a
clc sc fala ouira lngua c cla diz quc sin. Mc
clica quc na lagagcn do scu cavalo Ia un lii
dc curaiivo, rinciros-socorros. Mc viro ara iras
c vcjo un cao asior alcnao-olicial scgurando
as rcdcas do cavalo, acIo graa, nais una vcz
nc cnvolvo con aninais c nulIcrcs dc luia ou
niliiarcs.
Una scnIora noradora do local nc iraz agua
qucnic, lavo o fcrincnio da sargcnio c fao
curaiivo. Mas a olicial dc cavalaria nao icn
261
condiao dc sc lcvaniar. Tcnio clicar quc a
ninIa aric ja fiz, o rcsio c con algucn quc
icnIa carro ou cIanc una anlulancia, ois cu
urgcnicncnic rcciso ir ara o acroorio. Ela
crgunia sc sou fugiiivo.
En icrnos sin, sou un rcoricr fingindo
dos soviciicos, c cla da risada c diz a quc a
oucas quadras csia o acroorio. Dcvo ir dc
cavalo cla rua aralcla c a uns 100 nciros anics
dciar o cavalo, logo na frcnic vcrci o acroorio.
Scu cavalo?
, ncu cavalo, afinal nc fcz un grandc
favor. Nos nao gosianos dos soviciicos. 100
nciros anics vcra o acroorio, dcic o cavalo c va
a c. Pcrio do acroorio csia o rcgincnio dc
cavalaria. O cavalo c o cacIorro irao la sozinIos c
os colcgas virao nc luscar aqui.
Ela faz un lilIcic, coloca nun dos lolsos da
scla c diz ara dciar con os dois aninais, csics
cIcgarao lcn.
Agradco, iono as rcdcas da loca do
cacIorro, csic nc olIa c fao carinIo nclc c no
cavalo. Monio o cavalo. un ccclcnic cavalo,
arccc quc salc, ou csia nuiio lcn ircinado
ara scu iralalIo.
Eniro nuna rua aralcla, os aninais salcn
dc cor o caninIo, raidancnic nc lcvan.
Faliando os 100 nciros, dcsnonio, fio as rcdcas
na scla c solio o cavalo c o cacIorro, csics andan
un ouco, sc viran ara nc olIar c digo quc vao.
262
Elcs sacn corrcndo cn dircao ao rcgincnio dc
cavalaria. Olrigado ncus qucridos!
O gorro, jogo nuna licira, viro no avcsso o
casaco c coloco os oculos. Ja icnIo ronios os
filncs.
CIcgo no acroorio. Ha nilIarcs dc cssoas
qucrcndo sair dc Praga c a guarda c rigorosa, clcs
rcvisian iodo nundo quc cnira c sai. Anics dc
r os cs no acroorio clcs irao nc rcvisiar c
acIarao os filncs, nao osso voliar, icnIo quc
coniinuar, a coisa csia fcia.
Na frcnic vcjo o Lazlo quc vcn cn ninIa
dircao c cslarra cn nin, iona os filncs c
dcsaarccc. Dc incdiaio, dois soldados nc
scguran clos lraos c un icrcciro nc rcvisia,
canina ncu assaoric faz crgunias c qucr
salcr quc cu fao cn Praga. Digo quc c iurisno,
cniao clc cga ninIa cancra foiografica c
crgunia sc rcccnicncnic iirci foios. Alcgo quc
sin. Alrc a cancra c rciira o filnc c guarda no
scu lolso... c nc solian.
Confirno no guicIc a assagcn cla PanAn.
Todo nundo sc acoiovcla c griian con
assaoric cn naos. No final, aguardo a ninIa
Iora dc cnlarcar. 14.00 I, o aviao sc clcva c
digo, adcus lclo cavalo, lclo cao c lcla Praga.
263


CROCIA, BSNIA... NO ME
LEMBRO BEM.

Junio con a Cruz VcrnclIa, ONU c ouiras
ONCs, a gcnic icria quc fazcr un lcvaniancnio
do dcficii social dos Ialiianics, nuiilacs c
noradias; un cadasirancnio rofundo cn iodos
os scniidos ara scrcn rcsolvidos dc incdiaio or
csias insiiiuics.
Una cquic, a gcnic sc scara c vai dc casa
cn casa, faz o cadasirancnio. Cada Ialiianic
cnconira-sc cn siiuaao ior quc ouira; as
difcrcnas dc rcligics cinicas foran causadoras
dc nassacrcs, inclusivc vclIos c crianas,
gcnocdio crniiido or clcvadas auioridadcs cn
si c o nundo, cono nuiias ouiras vczcs, crniiiu
airocidadc fccIando os olIos ou virando as
cosias dando onissao aos faios.
En un dos ianios cadasiros quc fiz c dc
ianias cnircvisias, Iavia una jovcn scnIora dc
uns 35 ou 37 anos. Ela nao iinIa un dos olIos c
usava un tuu oIo cra cIaio fazcr crgunias
cn cada cnircvisia, ois na naioria das vczcs
alicar o qucsiionario cra nccr con o assado
dc cada cssoa c isio cra irisic ara clas.
264
Kicla cra viuva, iinIa dois filIinIos, un dc 2
anos c ouiro dc 3 anos.
TinIa crdido o narido nun dos ianios
confliios da gucrra civil.
O nais gravc foi o Ioncn do nutco.
Honcn do Mariclo? Nao cnicndi.
Ela clica quc o Ioncn do nutco cra un
coroncl dc idcias cinicas nada oriodoo. Elc iinIa
un gruo dc uns 5 oficiais (csccic dc cquic};
un dos assisicnics carrcgava ara clc una
csccic dc iulo ou aarclIagcn sinilar usado
clos golfisias; ncsia csiavan iacos dc golfc,
narrcias con longos calos c nariclos csados
ianlcn con longos calos, cnirc ouiros.
O coroncl c scu lando caiuravan ou
scqucsiravan qucn considcravan nngo da
airia ou... dclcs. O scqucsirado odia scr
qualqucr un, adulio, jovcn, nulIcr, vclIo ou
criana. O nngo cra olrigado a sc agacIar c o
coroncl, ora con o iaco dc golf, ora narrcia ou
nariclo, sinlcsncnic dava na viina una
nariclada con ial iccnica quc arrancava aric do
cranio c ccrclro. A viina ficava jogada cn
convulscs sc dclaicndo. Aos iodas as viinas
assarcn or csic riiual, clas cran nciralIadas
c jogadas no rio.
O narido dc Kicla iinIa sido norio dcsia
forna, con o nariclo. E o olIo dcla foi crdido
icniando dcfcndcr o narido, quando dcran un
nurro ncla crdcndo ioialncnic o olIo.
265
Anco no cadasiro quc alcn da ajuda social a
ncsna rccisa dc una roicsc ocular urgcnic
ara icniar ancnizar a vida social da nulIcr,
cono ianlcn nudar sua csiciica con un olIo
dc crisial, cnlora scndo roicsc.
Dois dias dcois da ninIa visiia dc
cadasirancnio, iornci a vcr Kicla ara forncccr-
lIc os roiocolos c dcnais docuncnios. Ela iinIa
irocado o usuu, scu coro arccia icr rccclido
un tuto, ois iinIa colocado una ninissaia
ajusiada c arrunado o calclo. Esiava rcalncnic
una gaia... lindas crnas, dcsiacava suas coas,
quadril c lunda. Era una lclcza noiavcl. Mcsno
con scu iaa olIo cra cIarnosa.
Quando ia cnlora do local, cla diz.
Porquc nao fica conigo? Pclo ncnos or
un dia? Ha nais dc novc ncscs quc na ninIa
casa nao vinIa ncnIun Ioncn...
MinIa qucrida Kicla, adoro nulIcr, no
nundo nao cisic coisa nclIor c vocc c aric
disso, dcnais loniia. Ccnic cono cu nao odc
crdcr a ciica, sc o fizcr, o risco dc crdcr o
cnrcgo c dc 100 %. ialvcz sc a gcnic sc
cnconirar fora daqui, nuiio longc a nais dc 100
ln, a o rcgulancnio nao rolc.
Do scu unico olIo cor dc ncl-claro, dcsliza
una lagrina.
Ao nc juniar con o rcsio da cquic
rciornanos ao acanancnio.
266
No ncio do caninIo rcscncianos un
iunulio dc gcnic c nos infornan quc c a iurna
ao Coonc do Mutco quc, dcois dc nuiio
icno, dc nadrugada iinIa rciornado a fazcr
scqucsirc cono anics, usando o ncsno nciodo.
E ningucn scqucr icniava fazcr coisa alguna,
cono a ONU, scn iniciaiiva. Esia so fazia
roccsso solrc roccsso, dcnorando nuiio icno
aic quc sc conclusscn as invcsiigacs c
lcvasscn csic iio dc assassino aos irilunais
inicrnacionais dc Aia na Holanda. Aic la os
crininosos fazian nilIarcs dc viinas.
O nciodo c lugar das cccucs do Coonc
do Mutco cra o scnrc o ncsno. Por quc cniao
csic nao cra caiurado? Dcois dc algun icno,
cn ncnos dc oiio dias, clc agira or duas vczcs,
cnirc as viinas nais dc ircs crianas. En oiio
dias, scu lando cra dc acnas cinco cssoas, nao
scria iao difcil dc scrcn caiurados.
Quasc ja na ninIa ariida, concludas as
ninIas iarcfas fiquci salcndo dc un nisicrioso
franco-aiirador, quc csiava arnado dc un fuzil
Drowning 30 nodclo 1954 dc 600 iiros or
ninuios c con silcnciador c nira iclcscoica dc
longo alcancc. Esic sc fiou nun onio
csiraicgico, cscrou or dois dias, c no icrcciro,
quando ja ia dcsisiir, soulc quc o Coonc do
Mutco voliaria a aiuar no ncsno lugar c faria
novas cccucs.
267
As lalas quc foran uiilizadas csic daria sol
carga c scus rojcicis iinIan a onia coriada
con una carga dc ncrcurio rccolcria con ccra.
A lala ou rojciil con onia carrcgada dc
ncrcurio, ao aiingir scu alvo csiraalIa scu
oljciivo cn nil fragncnios.
Assin, do icrcciro ara quario dia, o franco-
aiirador ficou cscra. Quando sao 5.00 I, nun
vclIo caninIao o coroncl c scu gruo aarcccn;
fazcn dcsccr 8 cssoas quc csic scqucsirara,
cnirc clcs duas criancinIas. O franco-aiirador
aonia ara a calca do coroncl c dcois gira o
fuzil c aonia ara scu assisicnic, quc ajudava
alcanando os nutcos.
O coroncl nanda suas viinas sc ajoclIarcn,
cga un dos nariclos c fica cn osiao crgucndo
ara cina o nariclo c fazcndo oniaria; solc-
dcscc ara icr ccricza dc nao crrar. Eniao clc
crguc o lrao, o nariclo solc c nun insianic sc
ouvc o... a una disiancia dc uns 60 nciros o
rojciil da lala aiingc cn cIcio o cranio do
coroncl c a nassa cnccfalica voa clos arcs cn
ccnios dc fragncnios; clc fica dc c or uns
scgundos, jorrando sanguc ara iudo quanio c
lado, aic cair sc dclaicndo c cniao ficando
inovcl. Scu assisicnic fica ali aralisado, ainiio.
O scgundo disaro aiingc sua calca cn cIcio,
causando o ncsno cfciio... c cai norio.
Os ouiros ircs niliiarcs-carrascos icnian sc
roicgcr airas do caninIao c dc cdras. Dc un,
268
so aarccc aric do c, quc c dcccado con un
iiro ccriciro voando a uns dois nciros.
O scgundo, roicgido sol una arvorc,
dcscolrc a osiao do franco-aiirador c aonia
ara clc; ao aoniar sua arna, scu coiovclo sai dc
osiao c sc crguc. Un iiro do 30 arranca scu
lrao.
O icrcciro, airas dc una cnornc cdra, csia
roicgido so clo iorso, aarcccndo una aric do
c, una crna, a coa c aric do joclIo. Un
inacio scco c o rojciil con ncrcurio acala con
ncia crna. Esia fica cndurada so con os
ncrvos c icndcs.
Assin o Coonc do Mutco c scu lando,
icrninan scus dias...
Ncn iudo quc foi fundado con inicncs dc
ajudar os ncccssiiados funciona. Podc icr
funcionado, nas nao nas uliinas dccadas.
Princialncnic no quc sc rcfcrc a Insttuocs
Funtcus.
o caso do Ecrciio da Salvaao. No
Uruguai, nun inicrcanlio culiural, duranic
scninario, un unguisia lcva ninIa caricira c
logico, con iudo dcniro. crrado o cidadao, cono
ianlcn o csirangciro nun as csiranIo,
carrcgar iodo o dinIciro na caricira. O ccrio scria
oriar scnrc dos scus docuncnios una coia
auicniicada c lcvar scnrc ouco dinIciro
quando sair na rua. Assin, dciar no Ioicl
docuncnios originais c sona dc dinIciro.
269
No cicrior nunca cscrc ajuda, csia nao
cisic. Quando vir, scra dcnorada ou nunca
cIcgara; c a ura rcalidadc. Sc for viina dc
assalio, faa dcnuncia, nas con ccricza, a olicia
local nada fara.
Quando fui viina do unguisia, fiquci con
dolar c ncio c iivc quc sair do Ioicl. Fccorri, c
claro, dcois dc iodos os aclos, ao Ecrciio da
Salvaao. O sargcnio Salvino, quc aicndia a
rcccao, fcz ninIa ficIa, o sargcnio, larludo,
dc rcgaia c funando, scn iirar o cigarro da loca,
diz.
Un dolar, so or una noiic, con dirciio a
un raio dc soa.
ara nao acrcdiiar, dirciio a un raio dc
soa, so or una noiic c sair ra rua dc nanIa
as 4.00 I.
Ol?
Ol, digo.
Na Iora da grandc jania, ou scja, da soa,
nc scnio ncsa; Ia uns 30 Ioscdcs; nao sci a
causa ou o orquc clcs csiao ali. SuonIo quc,
cono cu, or algun noiivo.
O cozinIciro sc aroina con una ancla c
una concIa, vai scrvindo a sou c quando cIcga
a ninIa vcz, no raio so vcjo una agua rala, suja
ou dc cor dc urina. CIano o cozinIciro c digo.
AcIo quc o nacarrao, ficou no fundo da
ancla, odc vcr?
270
Anigo, aqui nos nao scrvinos nacarrao,
so un caldinIo. Tcnio rcclanar.
Sc ao ncnos iivcssc un ao nisiurado
soa, ja ajudaria.
Algucn cIana o caiiao Juan, rcsonsavcl
cla unidadc, c clc qucr salcr qual o ncu
rollcna, nosiro o raio. Falo ara clc sc ao
ncnos iivcssc un ao. Vira dc cosias, ouco
dcois rciorna c nc joga un ao solrc a ncsa,
quc roda, roda c cai no cIao. ncdida quc vai
rodando, vao saindo dclc cqucnas laraias.
ncsno ocorrcu no Mcico; or fora naior
crnoiici no Ecrciio da Salvaao, so quc dc
nanIa, cu csiava scn a ninIa canisa, saaios c
rclogio.
Fccorro ao rcsonsavcl c clc nc diz quc nao c
guarda noiurno ncn vigia.
O cidadao no cicrior, cn qualqucr caso dc
cncrgcncia, ianlcn nao odc cscrar ajuda
dilonaiica, ora dos consulados, ora das
cnlaiadas. So cn ccccs dc rccrcusscs
inicrnacionais.
Alias, os cidadaos conirilucn con una iaa
ncnsal ara nanuicnao dos coros
dilonaiicos. Princialncnic ara os
cslanjancnios c grandcs fcsias. Mas o
ncccssiiado, nao icn vcz. Para sc icr una idcia,
un as da Ancrica do Sul, clo cdifcio da sua
cnlaiada na AlcnanIa, aga US$ 220,00
ncnsais. Sc fossc conrado, cusiaria ccrca US$
271
2.000,00. Nao scria nais laraio conrar o
ncsno c nao sulncicr o ovo a agar un valor
iao clcvado dc alugucl?
272


AS DITADURAS

Na coca das diiaduras, ara alguns ascs
foi grandioso c ronovcu grandc rogrcsso, ja
ara ouiros, ioialncnic un dcsasirc.
Os ovos foran orinidos, sugados, jogados
a olrcza ioial. Os rcsos oliicos, rcsos
susciios, confinados ior do quc cn cano dc
conccniraao.
Digo cano dc conccniraao, or quc ncsic, o
rcso nao icn dirciio a alsoluiancnic nada.
Sinlcsncnic c jogado nas cclas ou arcas scn
Iigicnc, asscio, alincniaao suficicnic, scn
lairinas c agua oiavcl.
O rcso dornc no cIao, scn nada. Esic iio
dc sisicna c uns iorcs casiigos do nundo, ainda
ior quc o sisicna ncdicval, ou do quc na coca
ncdicval.
Na Ancrica do Sul algunas diiaduras foran
nodcradas, algunas conandadas or gcnic, quc
aic iinIan inaginaao dc rogrcsso ara scu
as, nas foran oucas. Esscs oucos ascs,
ialvcz acnas dois, dcran grandc asso
iccnologico, consiruran cscolas, univcrsidadcs,
Iosiiais, csiradas, inicrcanlio culiural c foran
un ouco nais civilizados quanio ao iraiancnio
273
dos rcsos oliicos; ialvcz una das uliinas
nisscs na Ancrica sol os dirciios Iunanos.
Cono ascs na frica cIcios dc airocidadcs,
ianlcn nao cscrc quc alguns ascs da Ancrica
sao difcrcnic, as vczcs igual ou lcn iorcs. Alias,
na Euroa or scrcn os vcrsos da culiura do
nundo, ianlcn Ia airocidadcs, cn lcno scculo
21, cono ja ciici varias vczcs.
Nuna das ccnirais dos Dirciios Hunanos,
ficanos rcunidos or varios dias a rcsciio dos
naus-iraios a rcsos oliicos, nao oliicos ou
sinlcsncnic or acIarcn dc algucn suscto.
Os cIano dc susciios ois acrcdiio quc csics
dcvcrian scr invcsigados ninuciosancnic c sc
Iouvcr noiivo, sin scrcn dciidos, nas nao a ioa.
Nun as cqucno da Ancrica do Sul, nun
quaricl dc ccrciio, ou algo arccido a una
forialcza c convcriido dcois cn quaricl, una
aric dclc cra usado cono risao. Ncsic lugar o
rcso nao iinIa vcz, la dcniro cra sul-Iunano.
Para aicndcr as nilIarcs dc dcnuncias os
Dirciios Inicrnacionais, cono ianlcn a ONU,
cnviarian un cnissario ao local ara invcsiigar
os iraiancnios ciiados.
Por ianio, as insiiiuics rinciro nandan
un ofcio dirigido s auioridadcs locais. Dias
dcois c cnviado un cnissario con una coia
dcssc docuncnio c nais ouiros ciiando o nonc
do cnissario c funao quc clc icra no local.
274
Ciiado dia, cIcgo a csic as; un
rcrcscnianic do govcrno niliiar nc cscra no
acroorio, logico iudo a rigor. Elc nc lcva cranic
a auioridadc quc auioriza o ncu ingrcsso na
risao. Un Sccrciario dc Jusiia nc lcva a csia
risao. CIcgando la... c csiranIo... un cdifcio
aniigo, ialvcz do scculo XV ou XVI, quc nao iinIa
suas inscrics da coca? Acina dos orics
csiava cscriio Psuo nodco, tu c tu, so quc o
quc cIana aicnao c quc csiava cscriio nuna
iarja dc ano?
Eniro ncla c scu dircior, o Tcncnic Coroncl
Fafacl Fodrigucs Alvarcz, nc aconanIa
nosirando cada canio da risao; la vcjo os rcsos
lcn linos, larlcados c lcn alincniados. Cono
c quc Ia ianias rcclanacs dos scus arcnics?
Algo csia crrado...
O dircior nc crgunia.
E a Dr.? O quc acIou da Prisao Modclo?
Dcn... Sr. Alvarcz, dou risada, nuiio
lcn lolada... Elc fica vcrnclIo.
Cono assin?
Sr. Alvarcz, qucn rojciou csia
naravilIa dc arquiiciura fcz una olra c ianio.
Cunrincnio clc c vou cnlora; clc fica
dcsconfiado.
Para conIcccr a cidadc vou andando aic o
Ioicl, afinal, dcois dc ianias Ioras dc aviao
rcciso nornalizar a circulaao vascular c o ccrio
275
ara isso c caninIar. Andci unas oiio quadras c
una jovcn nc scguc, c facil rcconIcccr; una
nulIcr loniia c dc coro culcranic scnrc
cIana a aicnao; sc csia csia grudada na gcnic c
or un lon noiivo. Prcciso salcr o quc cla qucr
c ianlcn rcciso dcscolrir ondc csia a auicniica
risao, or quc aqucla quc visiici, nao c.
A nulIcr quc nc scguc, csia no ncu cncalo.
Prcciso confirnar sc c isso ncsno, acclcro o
asso... c cla faz o ncsno. Paro, olIo una viirina
c dcois cniro nuna cqucna rua c nc cscondo
cn una salicncia. Ela nc crdcu dc visia, cIcga
crio c fica dc cosias ara nin, cniao digo.
O quc qucr dc nin?
Ela gagucja, nas acala cdindo dcscula c
diz quc c rcoricr c csiudanic.
Tudo lcn c quc cu icnIo a vcr con isso?
Ela sc nanifcsia c diz quc salc o quc cu
csiou fazcndo no scu as c sc idcniifica.
Pcrgunio, ondc csia a risao auicniica.
isso quc icnio lIc infornar; lIc scgui,
nas cscrava una ooriunidadc c ou local
aroriado.
Aqui ncsia rua csianos cscondidos c
ningucn aic agora nos scguiu, odc nc infornar,
cu ja sci quc aquclc lugar nao c a risao. Os
Ialiianics da Ancrica do Sul scnrc sc scnicn
cscrios, salidos c inicligcnics, quando cIcgan
csics gngos clcs sao considcrados ignoranics.
276
A risao, csia a 4 ln no final dcsia
avcnida. la dcniro quc csia ioda a vcrdadc. La
Ia ioriura c os rcsos sao dciados norrcr dc
fonc, ficando jogados aic aodrcccr, cnirc ouiras
airocidadcs. A cada ircs dias un caninIao da
rcfciiura cnira la ara rciirar cssoas norias.
Tudo lcn, c quando scra a roina
rciirada con o caninIao?
AnanIa, cnirc as 6.30 c 7.30 I. O
caninIao, sai da Av. Sinon Dolvar, ccn nciros
dianic nun osio dc gasolina, la alasicccn o
caninIao cnquanio o noiorisia c o ajudanic
fazcn un lancIc.
Quc rouas usan?
Jcans, avcnial cinza c nascara.
Agradco cla sua infornaao... cono c
ncsno scu nonc?
Tcrcza, rcsondc.
Agradco nuiio, sua ajuda scra uiil.
E saio daqucla rua andando nornalncnic c
coniinuo conIcccndo a cidadc.
Scra nuiio arriscado cnirar na risao. Talvcz,
cnirar nao scja difcil, o naior rollcna scra sair
dcla c o icno quc o caninIao fica ara rccolIcr
os coros nao scja suficicnic ara cu ficar
caninando cada canio. Prccisarci cnirc 40 a 50
ninuios ou nais. Prcciso invcniar una forna dc
sair dc la.
Prcaro o csqucna. Pclo quc inagino, cnirar
na risao odc aic scr facil nas scra agiiado c
277
ialvcz icrci quc dar una dc guto, ular nuros,
iclIados cic.
Fao un rclaiorio, docuncnio o quc vi (farsa}
c o quc farci no dia scguinic.
Adianio quc ncu risco dc vida scra ioial.
Assino c junio con nais cricnccs, coloco dcniro
dc un saco-naloic. A roua a scr usada na
nanIa scguinic scra. Cala jcans, ncias c
calados rcsisicnics, caniscia cscura, llusa dc la
c una jaqucia-agasalIo.
Qucn fara un scuo ugtudo
ncccssariancnic rccisara dc roua aroriada.
Nao odcra carrcgar a nais ncn a ncnos. Alguns
alincnios cn conrinidos, urificador dc agua
c... so isso. O rcsio so dccndcra da nossa
Ialilidadc c inaginaao invcniiva; claro,
dccndcra das circunsiancias ianlcn.
En onios csiraicgicos da ninIa vcsiincnia
cscondo o dinIciro, dcio conigo nos lolsos o
ncccssario, cono o cquivalcnic ara una
assagcn c cncrgcncia quc usarci ara
dcsacIar o naloic c ara sulornar o cssoal do
caninIao. DcsacIci o naloic, scn dar ncu
nonc ara nao scr inicrcciado.
6.00 I cn onio. Esiou no osio dc gasolina,
o caninIao cIcga as 6.10 I con a dcscula dc
cdir infornaao cIcgo a clcs c dc incdiaio
csicndo a nao con US$ 300,00 alrcn os olIos
nao Ia nada nclIor ara cIanar aicnao dos
scrcs Iunanos quc nosirar dinIciro. FccIo a
278
nao c crgunio sc csiao a fin dc ganIar uns
dolarcs. O noiorisia diz.
O quc qucr dc nos?
Pagar ara olicr ajuda.
Quc ajuda?
Alro o jogo c digo quc disonIo dc US$
300,00 c quc rcciso dc scu avcnial c nascara.
Euforico clc olIa ara iodos os lados...
Tudo lcn diz.
Elico ncu oljciivo c clc diz quc c
inossvcl ficar la dcniro nais quc 10 ou 15
ninuios. Sc o fizcr, ficarao dcsconfiados. Por fin
acciian con a condiao quc cu so cnirc con clcs
c nc virc so la dcniro, c ior quc infcrno.
CIcgando risao duas grandcs orias dc ao c
nais duas orias dc fcrro iralalIadas sc alrcn.
O ajudanic do noiorisia sc agacIa, sc clcs
noiarcn quc Ia nais dc duas cssoas no
caninIao iudo sc conlicaria. Assin quc o
caninIao cncosia no fundo, con a calinc ara
una das arcdcs, ulo dclc c nc cscondo.
Ali Ia uns dos iorcs cIciros quc cu ja scnii
na vida. Nun cano dc laialIa, os conlaicnics
norios dcois dc irinia Ioras sc incIan c
concan a cIcirar nal, nas aqui, ondc csiou
ncssa risao, o cIciro c dos iorcs. O caninIao
fica caiancnic vinic ninuios c vai cnlora.
Dcois dc quarcnia ninuios cniro cn aao c con
una corda cndurada no onlro, conco
279
insccionar dc avcnial c nascara. As gradcs das
cclas dao ara o aiio.
Ha ccnicnas c ccnicnas dc rcsos. Suas cclas
nao icn lancos, cadciras, canas ou colcIcs,
lairinas, agua, cic... O cIao c una faia dc uns 5
nn dc ccrcncnio Iunano. Dcssc ccrcncnio
lroian arasiias, ou scja, dcssc ccrcncnio quc
nao sao as rorias fczcs nas dos dcicnios
anicriorcs acunulados duranic ncscs ou duranic
anos.
Os dcicnios ou rcsos vivcn ali, dorncn,
concn, c dcfccan solrc ouiras dcfcccs
Iunanas; os vcrncs quc dali lroian sao
nilIarcs c nilIarcs. Ha o risco dc cidcnias c cu
corro risco; rcciso sair daqui raidancnic, ja vi
o lasianic. As cssoas quc dcnunciaran os faios
quc csiou rcscnciando nao csiavan crradas.
Ouo gcnidos... cssoas fcridas, docnics...
Prcaro a corda ara ular o nuro da
forialcza-risao, quando algo frio cncosia na
ninIa nuca c ouo.
O coroncl Alvarcz iinIa razao! Dcn quc clc
dcsconfiou da sua cscricza c dissc quc voliaria.
Lcvanic as naos c virc-sc!
Eu nc viro. un caiiao dc uns quarcnia
anos, laio, nao arccc niliiar, sua farda
cncardida c fora da ciica niliiar, fcdcndo, cono a
ccla da risao.
Con clc Ia nais soldados c cniao sc
idcniifica cono caiiao Sanios Fcycs c diz.
280
Nao sci cono cnirou aqui, rcconIco quc o
scnIor c inicligcnic, ncus sinccros rcsciios c
adniraao, nas infclizncnic cnirou aqui, viu o
quc nao dcvia vcr c nao odcra rclaiar ao nundo
o quc viu. Sci quc c dcsunano, nas cu so
cunro ordcns. O scnIor Dara un asscio longo
conosco, lcn na sclva Anaznica.
Enicndo, sulo nuna acronavc arcciando
a lclcza do vcrdc c o nar azul, a vocc alrira a
oria dcsia c nc jogara ra fora ara nc
dcsinicgrar cn nil cdaos... ccrio?
Dr., nais ou ncnos isso...
E sinio un foric golc dciras da orclIa c caio.
Con os rudos dos noiorcs, acordo con a
calca dolorida, ninIas naos csiao anarradas
ara frcnic. Mc sinio ionio, acIo quc nc
alicaran algun scdaiivo. Esiou nun lugar
cscuro. Tcnio nao nc nccr nuiio ara nao
cIanar a aicnao, nao sci ondc csiou, so ouo
vozcs c risadas. Lcvo a nao calca, ondc fui
aiingido, nao Ia fcrincnio, acnas calonlo.
Tcnio nc localizar. Esiou nun aviao, ialvcz
un linoior nodclo Scncca II dc uso niliiar, dc
cor vcrdc-oliva. Na frcnic Ia o iloio c co-iloio.
Na ninIa frcnic Ia un coro adornccido ou
norio... con farda dc coroncl c nais ouiro coro
dc un jovcn. TcnIo quc fingir quc ainda csiou
adornccido.
O coro na ninIa frcnic, c dc un scnIor quc
ianlcn csia con os ulsos anarrados. As
281
anarras das ninIas naos nao sao consisicnics,
con jciio, osso icniar soliar-nc. Por causa dos
noiorcs do aviao, o larulIo scra alafado sc cu
nc nccr, nas icrci quc cfciuar csic con suno
cuidado.
Nuna olirona, iio csquclcio, logo ara
frcnic do aviao, cndurado Ia una nciralIadora.
Sc cu conscguissc cIcgar aic cla odcria doninar
ou icniar doninar a siiuaao c olrigar os iloios
ousar cn qualqucr acroorio. TcnIo quc icniar
scr ooriunisia c raido. A nciralIadora csia
longc, nas nao cusia icniar cIcgar a cla.
Na nudana dc vclocidadc dos noiorcs, ouo
o co-iloio conunicar ao oficial quc csiao a una
Iora da fronicira con a Vcnczucla, cgarao a
dircao do nar. Un dos oficiais sc vira c vcn cn
scniido da gcnic. Finjo quc csiou adornccido.
Princiro clc olIa o scnIor, dcois canina una
sacola cndurada nuna ouira olirona, acIo quc
clc qucr salcr o quc csic carrcga... ou carrcgava.
Fica dc cosia ara nin.
E sc cu doninassc csic oficial agora? Nao
scria iao facil, nas sc clc vai nc caninar, osso
dar un golc scco dc jud no nariz ou csinago c
corrcr ara cgar a nciralIadora ou, cgar sua
arna no coldrc.
Posiciono ninIas crnas. Do lado csqucrdo o
oficial ianlcn carrcga una faca.
O oficial dcsisic dc caninar a sacola c vcn
cn scniido da gcnic, canina os lolsos do
282
scnIor. DinIciro, cga iudo quc iivcr c sc dirigc
ara ncu lado c no insianic cn quc csic sc
inclina ara or a nao no ncu lolso, lcvanio a
ninIa crna csqucrda con suna violcncia c
aiinjo scu rosio c csic cai; dc incdiaio nc jogo
solrc clc c iono do scu coldrc sua arna, una
isiola Coli 45, con cla dou nais un golc no
ncio dos scus olIos c clc fica incric. Pcgo o
carrcgador solrcssalcnic. Con sua faca corio as
anarras dos ncus ulsos. Quando o scgundo
oficial sc vira ara vcr la iras fica ainico, cu
csiou aoniando a isiola ara si c os iloios.
Isio, clcs nao cscravan.
Criio ara o iloio ousar cn qualqucr isia,
csic gagucja c diz quc nao Ia, so aos a fronicira
con a Vcnczucla, nas clc nao icra auiorizaao
ara ial. O scgundo oficial icnia rcagir c aiiro,
aiinjo clc c co-iloio.
Ealiado griio ara o iloio.
Muiio lcn scu craula f.d.. agora sonos
so cu c vocc. Voc a laia aliiiudc aic acIar una
clarcira. Transcorrc alguns ninuios c aarccc
un cnornc rio.
Muiio lcn, siga o curso do rio.
Fciorno ara iras do aviao, iono o ulso do
scnIor adornccido, nas csic nao icn, dcvc csiar
norio Ia nuiio icno. Pcrgunio ao iloio qucn
cra c diz quc cra un oficial oosiior. Anarro ara
iras as naos do rinciro oficial aiingido or nin
c suas crnas sao ianlcn anarradas. Eanino o
283
aviao c no fundo da sua cauda Ia una sacola,
ncla coloco un lii dc rinciros-socorros c ouiro
con alguns alincnios ara oucos dias.
Faa coniaio clo radio griio
Mas o oficial nao faz, o radio fora aiingido
clos disaros. La cnlaio Ia una clarcira lcn
ao lado do rio. Mando o iloio rciornar ara vcr
nclIor.
Da volia c rciorna. s nargcns do rio Ia
una clarcira c o quc sc arccc con un lanco dc
arcia. Voc laio griio. Muiio lcn, rciornc c
ousc o aviao ali.
Elc gcsiicula c nc cIana dc louco, cu digo
quc clc ainda nao viu nada. Eu arrisco c scnrc
arrisquci a vida c icnio dc iudo quc for ossvcl
ara solrcvivcr. Podcn nc cIanar dc louco, quc
nao sou, aiuo confornc as circunsiancias da
vida, do noncnio. Nao sou un anjo, ncn o
dialo. Eviio airaalIar a vida dos ouiros c fao o
ossvcl ara ajudar, sc nao osso, nao roncio.
Cunro con ncu iralalIo c ara isso sou
ago. Sc nao csiou afin dc iralalIar, dcio o
lugar ara qucn csia inicrcssado.
O ncu oljciivo c sair dcsia c con vida.
Eniao, scu iloio dc laio nvcl cssc c ncu
crfil, agora ousc o aviao a no lanco dc arcia.
Dc uns 80 nciros na aliura da agua na isia,
dcsliguc os noiorcs c alaic o aviao ioialncnic
quando csiivcr no nvcl da arcia.
284
O iloio faz o quc nando c ao cIcgar aliura
da agua do rio corro ara o fundo da cauda do
aviao c nc jogo no cIao. Ha un icrrvcl csirondo
da larriga do aviao con o coniaio na agua. O
aviao sc crguc, cai solrc o lanco dc arcia, dcsliza
c sc cncrava solrc algunas arvorcs. O aviao sc
aric cn dois c cu csiou scndo cIacoalIado quc
ncn oljcio dcniro dc liquidificador. A fusclagcn
csia rciorcida c Ia o larulIo dc fcrro sc
rciorccndo c cIciro dc olco qucinado c
qucroscnc. Eu csiou dc crnas ara cina, con
cscoriacs c coniuscs; algunas cordas c
corrcias do aviao csiao cnroladas ao ncu coro.
Mc livro dclas coriando-as con a faca quc ionci
do oficial. Mc rccucro. O aviao csia rcvirado. A
aric ariida da cauda ondc cu nc roicgi, csia
lcn longc da calinc c do iloio.
Saio dcla, iodo aiurdido, aquilo aic odc
clodir. Vou cn scniido da calinc c ncus cs sc
afundan no lanco dc arcia, nas cIcgo aic ondc
a calinc do aviao cncravado clas csiccs ou
faras das arvorcs c la csia o iloio. Esic csia
gravcncnic fcrido clas faras cono sc csiivcssc
csctudo junio a sua olirona, gcncndo c
sangrando cla loca c nariz. Unas das faras
crfurou-o lcn no ncio do scu csinago c
ouiras duas ncnorcs na arca dos ulncs; sc
nao sc nccr odcra vivcr nais unas ircs ou
quairo Ioras. Nada c ossvcl fazcr or clc, ncn
ncsno os nclIorcs cirurgics do nundo.
285
Elc nc olIa c diz.
Maldiio c cu rcsondo.
Qucn con fogo naia inoccnics, con fogo
csic norrc, so quc vocc csia norrcndo csciado.
Tiro a isiola da ninIa ciniura c digo ara
clc.
OlIc aqui, ncsic Coli, no scu carrcgador,
ainda Ia duas lalas c sc vocc soulcr usar dirciio,
sc dcr un iiro lcn dado na calca odcra
cncuriar scu sofrincnio c dou a isiola a clc.
O iloio iona csia, canina a ncsna c
aonia csia na ninIa dircao c diz.
Nos dois norrcrcnos.
Eu? Por quc? Nao sou assassino ncn
fugiiivo. Sinlcsncnic icnio nc salvar c
solrcvivcr, fazcr, cono ja ciici, o ncu iralalIo.
Nao sou anjo, nao sou o dialo, nas sc for rcciso
viro clcs c aic un licIo dcsiruiivo quc acala con
iudo.
Elc alaia a arna c cu vou cnlora saindo do
lanco dc arcia, assin quc cIcgo lcira do rio, ja
con o icrrcno nais firnc, vcjo varios jacarcs
corrcndo c sc jogando na agua. Ando uns 30
nciros c ouo o iiro da Coli 45. Ao ncnos clc
ncsno acalou con scu rorio naririo.
Ncn sci ondc csiou, sci quc c roino a duas
froniciras, nas nao sci a quc disiancia. Dcvcria
icr cgo do aviao o naa dc roias, csic nc
ajudaria. AconanIo o rio. As unicas coisas quc
carrcgo conigo sao una faca, una sacola con
286
alincnios sccos (dcsidraiados} cn conrinidos c
un cqucno lii dc rinciros-socorros. Daqui or
dianic scra una laialIa ara sair dcsia incnsa
sclva, isio sc solrcvivcr.
O disaro da arna faz con quc cssa aric da
sclva fiquc cn ioial silcncio. Dcois dc 10
ninuios o rclulio dos licIos rciorna. Nuna
arvorc, sol scus galIos una colra jiloia csia
con a calca ara laio, cono dcsccndo da
arvorc, nais ara cina varios nacacos nc
olscrvan c cIian, ianlcn algunas araras, ara
clcs sou iniruso, un invasor, conira a ninIa
voniadc.
No ossvcl qucro sair dali scn lIcs causar
nal algun.
Cosicio o rio or una irilIa alcria, ora cono
sc fossc dc gcnic, ora cono sc fossc dc aninais.
As irilIas clcvadas aic nais ou ncnos dc dois
nciros, gcralncnic sao dc gcnic, as dc nao nais
quc oiicnia ccninciros sao dc aninais. Sc csiivcr
crdido na sclva, scn salcr ondc acIar alincnios
ou agua c cnconirar una irilIa, c so scguir csia,
ncsno andando dias sol cla, con ccricza csia
dara cn un lclcdouro ou arca dc alincnio. A
irilIa c clcvada con uns 30 a 50 cn dc largura,
csia c Iunana. caninIo dc caadorcs ndios,
garinciros, ncrcadorcs, ou gucrrilIciros. Isio
nao c lon. Os gucrrilIciros nao gosian dc gcnic,
sonos tcstcnunIus na sua arca, clcs nao
acrcdiian quc o crdido na sclva c una viina,
287
ara clcs sonos csics. O ncsno ocorrc con o
iraficanic na sclva. Eniao na sclva, icnos quc scr
nais quc cscrio. Corrcnos o risco dc, scn
ccricncia, norrcr cla roria naiurcza ou
ncsnos clos Ioncns lrancos.
Ha scis dias quc ando cla sclva, scnrc
scguindo o rio. Sou viina dc arranIcs c
cIicoiadas dos finos galIos da naia. MinIa
alincniaao ja csia no fin. Tcrci quc acanar,
rocurar un lugar scguro, confcccionar un arao
c icniar cscar. Pcics, nao falian, o rollcna c
fisga-los, Ia ianlcn nuiios filIoics dc jacarcs,
nas csics quando nc aroino fogcn.
Dcscolri una ouira irilIa c aos andar or
cla or una Iora, sa nuna grandc raia. Oculio
cnirc o naio cloro o local, canino-o alno a
alno. Ha nuiias avcs caando na agua rasa;
vcjo jacarcs ionando lanIo dc sol c algunas
iariarugas solrc cdras. Acanando aqui c nc
alincniando osso rccucrar cso c foras.
Dcois dc dcz dias osso coniinuar o caninIo.
Fico or nais duas Ioras clorando o local.
Ha ossililidadc dc icr gcnic or crio. Vcjo
nuiio sinal dc csquclcios dc aninais c rcsios dc
foguciras. Elas sao vclIas, nas a gcnic nunca
salc a quc Iora ou dia ali rciornara gcnic.
Eanino as arvorcs, csiao cIcias dc avcs,
nas nao Ia nacacos, o lugar ondc nao Ia
nacacos, nao c lon. A auscncia dcsic significa
288
falia dos scus alincnios, ou rcdadorcs, nuiios
cscorics ou jiloias.
Acano con suno cuidado, icrci quc ficar
nais quc aicnio. Por ianio, ninIas coisas sao
cnsacadas c cnduradas nuna arvorc, lcn
oculia. Fico so dc cucca c con a faca c un
lanlu confccciono una lana c assin conca a
ninIa caada ara saciar a fonc.
Tcnio alguns jacarcs dc iananIo ncnorcs,
csics sao raidos c fogcn, assin cono os
cqucnos. Tcrci quc usar ouira iaiica. nc
canuflar. EscolIo un galIo dc arvorc con
lasianics ranificacs c lcvo raiica. Uso csic
iio dc canuflagcn na ninIa frcnic c olscrvo
nun dos lados da raia, la a uns 40 nciros Ia
varios filIoics dc jacarcs ionando sol. Coloco a
canuflagcn colrindo lcn ncu coro c aos
oucos vou nc arrasiando cla arcia cn dircao
aos jacarcs. Ando 10 nciros c aro uns 5
ninuios ara csics ucctucn a nova arvorc. Ando
cn scniido da agua sc nc dcscolrircn, ao
icniarcn ir ara dcniro do rio, cu fico na frcnic.
E da rcsuliado. CIcgo a nc aroinar aic
uns 8 nciros dclcs c quando cIcgo a una
disiancia dc 2 nciros, raidancnic con a lana
aiaco clcs c nao da ccrio. Corro no scniido ra
fora do rio, aic cncurralar un jacarc dc uns 50
cn. Ao nc aroinar, csic alrc sua loca
ancaadora; o aiaco con a lana c a faca cu
cravo airas do scu cranio aiingindo sua coluna;
289
clc sc dclaic or uns scgundos c dcois norrc.
Mcu alnoo ja csia garaniido.
Solrc una cdra na raia alro clc, lino c
iiro scu couro. Dcois suas vsccras c clc quc
cnicrro na arcia. Dcois dc uns dias, ncsno
odrc, dcscnicrrando c jogando na raia ou solrc
as cdras scra una loa isca ara a caiura dc
ouiros jacarcs.
Junio gravcios, lcn roino ondc csiao
ninIas coisas, ondc scria o acanancnio; fao o
fogo con lcnIa lcn scca ara cviiar funaa,
ara nao cIanar a aicnao dc ossvcis ininigos.
Sc usanos lcnIa unida ou vcrdc, o cIciro dcsia
qucinando c noiado a grandc disiancia. Assin,
aos l Iora cu alnoo carnc dc jacarc, rica cn
calorias c roicnas c o quc solra, cnlrulIo con
grandcs folIas, cavo as cinzas ondc foi fciio o fogo
c la cnicrro csia. O fogo csicrilizou a arca c
colcrio con a roria cinza o rcsio do alincnio
odc durar aic nais 24 Ioras.
Alincnio assado ou cozido nao cIana a
aicnao das fcras. Aago iudo quanio c sinal das
ninIas cgadas c nc rccolIo nun canio
csiraicgico ara dcscansar.
Fcsios dc aninais cIana a aicnao dc
aluircs, dciados s nargcn dc rio ou nar,
ianlcn c alincnio ara carangucjos, jacarcs c
orcos-do-naio. Con csic iio dc iscas csics
odcn scr caados con insiruncnios ou
arnadilIas.
290
Duranic scic dias fico ali acanado nc
alincniado lcn. O quc rcsiou dc alincnio lcvo
conigo, dara ara nais un dia.
Aos varios dias saio das nargcns do rio. Ha
lugarcs na sclva quc sao incnciravcis, lugarcs
inossvcis dc sc acanar, con arvorcs ninadas
dc cscorics c ouiras ainda con lagarios quc
sao alincnio dc colras, suas rcdadoras. Mcu
afasiancnio das nargcns do rio dcvc scr dc l ln,
orianio nc c fundancnial quc conccc rccolIcr
agua ara lclcr. CIcgo a un lugar ondc Ia
nuiias cdras grandcs c un cqucno ingar dc
agua. Sigo csic ingar aic vcr un csirciio corrcgo.
TcnIo conida cn forna dc conrinidos, nas
clcs scrao rcscrvados ara suna cncrgcncia,
cniao dc incdiaio c cscar. Confccciono un
arao fciio dc lanlu, na sua circnidadc, con a
faca rojcio una cqucna fornaao dc iridcnic c
anarro a ouira Iasic dc lanlu. La csiou cu dc
novo cscando, una ncia duzia dc cics
ncdios, suficicnic ara a jania c ara nanIa.
inossvcl dornir; dcsconforio c ioial,
ansicdadc c inscgurana. Ha risco dc scr aiacado
or colras, cscorics, aranIas c ccniocias,
cnirc ouiros. Sc csiivcssc cn nais dc una
cssoa, a cada 4 Ioras un ionava lugar dc
laniao ou guarda. Scr so, ara solrcvivcr cn
qualqucr lugar c inviavcl c or dcnais arriscado.
No dia scguinic, aos consunir o cic da
noiic anicrior, nao alandono o arao, lcvo csic
291
conigo. Tcnio nc inclinar c andar dc novo cn
scniido ao rio. Vcjo varios nacacos, ialvcz acIc
airavcs dclcs alguns fruios. Aos andar, clcs
soncn. OlIo ara acina nas arvorcs a rocura
dc fruios ou sinilarcs, aic localizar varios fruios
da cor do ionaic, olscrvo o cIao a rocura
dcsics cados, nas os quc acIo csiao licIados ou
carconidos or lagarias c fornigas.
Con algun csforo consigo, or ncio dc
cncndas alguns galIos dc uns 6 nciros,
cngancIar una lcla ranificaao con lasianic
dcsics fruios; rccolIo uns 40 ou 50. Mas icnIo
duvida cn consuni-los... c sc forcn ioicos?
Anics rcciso una rova do conirario. Mas
cono? Muiio facil... Ia varios cIiados quc sao dc
nacacos c olIo csics la cn cina. Elcs consoncn
os fruios c sc o nacaco csia sc alincniando, c
lon sinal.
Consuno un fruio. ncio foric, ncn docc
ncn anargo, saloroso. Consuno dois c cscro
30 a 50 ninuios ara crcclcr alguna rcaao
ioica. Aos una Iora ncnIun cfciio dc
inioicaao. Consuno nais algunas c o rcsio
carrcgo conigo. Esic iio dc fruio, anos nais
iardc fico salcndo, c rico cn viianinas, c
cIanada or varios noncs no icrriiorio
anaznico, cono Toiro, Cocona, Mana, cic.
Duranic os quarcnia c scis dias quc fiquci na
sclva, cono solrcvivcnic, ncus 4 alincnios
lasicos foran, csia fruia, una arccida con una
292
noz quc dcois soulc quc sc iraiava da CasianIa
ao Para, Pcqui c cic; os ircs ciiados cono
alincnios forics quc nc dcran lasianic
consisicncia. Alcn dcsics quando faliavan cran
larvas, algunas avcs c ovos.
A solrcvivcncia, cn qualqucr lugar, c
ossvcl dcsdc quc nossa inaginaao c Ialilidadc
funcioncn. Qucn nao iivcr cssas qualificacs ou
viriudcs, infclizncnic acala norrcndo.
Duranic irinia c dois dias andci cla sclva. A
roua ja nao cra a ncsna, a cala cono as
dcnais rouas cran so farraos, rasgadas.
Esiava cansado dc andar or lugarcs inccrios,
scn naa, scn lussola c oucas vczcs odia vcr
as csirclas ara nc oricniar. TinIa crdido cso,
a alincniaao nao suria as calorias ncccssarias
ao ncu dcsgasic fsico. Duranic dois dias ouvia
avics dc grandc oric, csiava sol una roia arca
crio dc una grandc cidadc. Dc nanIa, la clas
8.30 I, cIcguci a una clarcira, cra iudo dc
cdra, arccia un cqucno valc dc cdra c cn
algunas arics corria agua clara c frcsca.
Mc scnici nuna cdra, consuni aric da
alincniaao quc nc rcsiava c dcois ia ionar un
lanIo. Quando iirci a cala ouo SsssssI!
una colra dc uns 80 cn, ia ular ara iras ara
cviiar scu aiaquc, nas nao dcu icno c a aric
sucrior nc laic cono una cIicoiada c sinio sua
nordida acina do joclIo do lado inicrno; cla sc
293
rccolIc quc ncn una nola dc ao c raidancnic
rasicja or cnirc as cdras. Eu iiro o cinio da
cala c anarro ninIa crna. Conco scniir una
dor scnclIanic a qucinadura. Tudo indica quc
icnIa sido una cascavcl.
Esiou ircnulo, na sacola iinIa un cqucno
lii dc rinciros-socorros c dcvc icr soro
aniiofdico. Procuro, rocuro c acIo una caia dc
un alno, dcniro Ia cinco anolas, duas
scringas, icnIo quc scr raido... nao consigo, a
scringa, scu cnlolo nao corrc dirciio, csia c dc
crisial, foro c cla quclra, cgo a ouira, funciona
lcn; a rincira anola, cai c quclra, assin
cono ianlcn a scgunda, o vcncno da colra
concou fazcr cfciio, sinio no coro un tooc
tcncdu; sc nao conscguir alicar a injcao
norrcrci.
A icrccira anola, consigo quc o lquido cnirc
na scringa, icnio r duas anolas nas da ouira
so vai cnira a nciadc c o rcsianic cai. Mc injcio o
lquido.
O soro fara cfciio cn 15 ninuios... Tcria quc
nc alicar ouira cn scis Ioras, nas nao sci sc
csiarci cn condics dc fazc-lo. A uliina anola,
ircno dcnais, cscro nao crdcr csia. Consigo
iransoria-la ara a scringa c injcio a ncsna...
Conco a nc scniir nal, voniio. MinIa
crna csia vcrnclIa, iraio dc arrunar un lugar
roicgido ara nc dciiar. Calo ncu jcans ou o
quc rcsia dclc c con as ninIas coisas nc arrasio
294
ara una cdra oca so cscro quc ncla nao
icnIa cscorics. Inroviso un lciio, da sacola
fao un iravcssciro c icnio nc roicgcr con folIa
dc lasiico c jaqucia; sinio frio c ircncdcira. O
ccrio scria alicar un aniiinflanaiorio ou
analgcsico, so acIo un cIanado Tronasin c
iono.
Ja csiou con fclrc.
Aliquci 50 % das injccs, o rcsio da rcaao
do vcncno lcvan ainda 24 Ioras c dccndcndo da
aric cardaca ncsic crodo osso nc salvar ou
norrcr.
Assin cIcga o fin da iardc c iiro o iorniqucic
da crna. Posiciono csia ara una longa agonia
dc Ioras. A crna csia incIada, fico dcscalo c
icnio dcscansar, nas nc sinio cn csiado fclril;
assan as Ioras c ncu csiado iora. Vcjo
alucinacs dc cavalos c clcfanics voadorcs sc
susicniarcn no ar, olIarcn ara nin c darcn
risada. Eu adornco...
Acordo dc nanIa c csiou suado, dcvo icr
dornido nais dc 7 Ioras. Dcois dc rcflciir solrc
os faios ocorridos, olIo ninIa crna quc csia
incIada, nas nao cono odcria inaginar, csia
lrilIanic. Mco as ariiculacs c csia iudo
nornal.
O cccsso dc injccs aniiofdicas c
aniiinflanaiorias odcn icr ajudado ara cu icr
iido una cvoluao saiisfaioria. O naior icor dc
odcr do vcncno dc colra c cnirc as 7.00 c 10.00
295
I. Aos as 10.00 I gcralncnic sc vcnos csia con
sua larriga volunosa c sinal quc sc alincniou,
orianio o icor norial do scu vcncno c lcn
ncnor. Sc csia nao iivcr larriga volunosa, o
nclIor ncsno c cviia-la.
Mc lcvanio c icnio caninIar, csiou fraco c
dcliliiado. Prcciso fazcr Iigicnc c icniar cscar
con o arao dc lanlu. Os rinciros ninuios sao
infruifcros, dcois, ja nais conccnirado aro
dois, ircs cics; sao cqucnos con ccrca dc uns
400 g. nclIor quc nada. Con a faca alro csics
c os lino, guardando algunas vsccras ara
nais iardc usar cono isca ara ouiras caiuras.
Ali ncsno, scn cozinIa-los ou assa-los, os
dcvoro crus. Virci un Ioncn das cavcrnas, cono
a 25.000 anos airas. Para fazcr fogo nao icnIo
condics dc andar ara caiar lcnIa c ara
asccndcr csiou quasc no scn conlusivcl no
isquciro. rcciso c ncccssario rccucrar ninIas
cncrgias. E isso icra quc scr cn oucos dias.
Consuno aric das casianIas c as coconas
nais naduras. Nao icnIo csclIo, assin nc olIo
nas aguas calnas do rio. Esiou ncsno arcccndo
un Ioncn das cavcrnas, ninIa larla dc quasc
dois ncscs, scn cnicar, ninIa roua, ja nao c
nais dcccnic ou quasc nao sc odcria cIanar
roua. O unico quc ainda sc conscrva c o
calado, csic c foric, rorio ara a sclva. Da
cala, so solrou do joclIo ra cina. Caniscia,
das duas quc iinIa so una ainda rcsia c csia
296
dcsfiada. Ainda icnIo a jaqucia quc carrcgo na
sacola c a folIa dc lasiico, quc nc roicgcn do
frio. Quc scra dc nin? Nos conariincnios
sccrcios, ainda carrcgo os US$ 5.000,00.
irnico, scndo una loa quaniidadc, nun lugar
cono csic, dc quc scrvc?
Ao icniar andar, a crna afciada arccc quc
csia nais csada do quc nornal. As narcas dos
scus incisivos sao aiciicas c ao rcdor das
nordidas csiao vcrnclIas lavo a arca c lino
con ncrcurio. Prcciso andar, caninIar, sc o fizcr
ajudara na circulaao c a crna cvoluira nais
raido. ninIa frcnic o sol rcflcic solrc o quc sc
arccc una arcdc olida, c csiranIo, arccc scr
una consiruao clcvada ou dc un nuro olido.
Ela csia do ouiro lado do cqucno valc das
cdras. A uns 150 nciros. Nao cusia clorar.
FccolIo ninIa ouca iralIa c la vou. Uso a Iasic
do arao cono cajado ara nc aoiar. No
caninIo, cnirc as cnorncs arvorcs, Ia nilIarcs
dc cqucnos lagarios c lagariias nos galIos ondc
laic o sol. Esics, or causa do frio c do scu
sanguc frio, logo dc nanIa anics dc concarcn a
andar rccisan sc aqucccr c fican algunas Ioras
cosias ao sol.
No lugar vcjo dc novo nuiios cscorics. Elcs
aiacan as cqucnas lagariias c o ncsno fazcn
as colras. CIcgo dianic una cnornc arcdc quc
297
arccia scr una arcdc olida, c una cnornc
rocIa lisa cn forna dc nuro. Coniorno csia c a
cada asso quc dou vou ficando dc loca alcria,
csiou na frcnic do quc scria una cnornc
iranidc, nao sci idcniificar sc Maia ou Inca.
Ela csia scni-colcria clo naio c cnicrrada
or aric dc una nonianIa quc dcvc icr cado
solrc cla c assin, rcousa no ncio da sclva. Alcn
dc icr nc iornado o Ioncn das cavcrnas agora
sou dcscolridor Iisiorico dc iranidcs ou
dcscolridor das Ancricas. Dou a volia cn iorno
dcla, c nuiio grandc. Nao Ia accsso ncsna.
Aic quc nuna cnornc arvorc, na lasc do scu
ironco cn una salicncia Ia cn clno dc ncial,
lronzc; cloro nais un ouco c acIo una
cnunIadura dc una csada rcnasccniisia scn
a lanina, ou aric dcla quc ainda rcsia csia
cnfcrrujada. A cnunIadura c o clno or scrcn
dc lronzc sc conscrvaran no icno ou nas
ccnicnas dc anos; sc fossc dc fcrro ja csiaria
cnfcrrujado c dcsinicgrado. Airas da cnornc
arvorc ou do scu cnornc ironco, Ia una csccic
dc gruia cscura. Mc aroino nas nao da ara
cncrgar nada. Tudo indica quc scja una
assagcn funda ara laio. Manco nuiio ara
andar c quasc icnIo quc arrasiar ninIa crna
fcrida.
A coloraao vcrnclIa quc iinIa dc nanIa
ccdo ja quasc nao cisic, so csia vcrnclIa na
arca da icada, nao incIou nais c ncn
298
dcsincIou. Andci lasianic, nas o ccrio scria
dcscansar. E dcois coniinuar a cloraao.
Mc scnio nuna cdra quadrada cono sc csia
fossc una grandc ncsa dc laia aliura, or cina
Ia un scni-icio, ou una cdra, ianlcn
quadrada con salicncia ara fora cono sc fossc
un alrigo. Ao ncu vcr ali csiivcran os
dcscolridorcs das Ancrica, os csanIois, o clno
c a cnunIadura da csada falan or clcs.
dclcs, ou cra dclcs, nodclo nuiio usado quando
clcs cIcgaran ao coniincnic ancricano.
O sol gira; qucla Iora cn quc cu vi, o rcflco
fornava un csclIo c clc vai girando, cniao, s
14.00 ou 15.00 I, o sol iluninara aqucla oria.
Isso confornc os ncus calculos, ja quc nao sci o
Iorario ccrio clo ncu rclogio quc c aniigo a
corda c o rinciro a icr alarnc do iio cigarra, clc
nao scra rcciso ainda nais clo fuso dc Iorario
local.
Confccciono una iocIa c assin quc o sol
concar a iluninar aric do quc arccc scr una
oria, a accndcrci c clorarci o local. O sol csia
quasc or invadir a oria airas do ironco da
arvorc. Ingrcsso airas da arvorc c accndo a iocIa,
o sol conca a iluninar una aric da cnirada.
Ha dcgraus ara laio da iranidc. Dcso, sao
uns vinic c ali Ia uns dos naiorcs quadros quc ja
vi con ncus olIos. Ao vivo!
Una cnornc sala con una grandc arca fciia
dc graniio, una arca quc c naior quc una ncsa
299
faniliar, cla csia cIcia dc naicrial rccioso, ou
scja un icsouro! Esia cIcia dc cdras rcciosas,
lracclcics dc ouro c cdra, colarcs, nascaras dc
raia, ouro c cdras, coroas. Ha ouira arca scni-
vazia c alguns csquclcios Iunanos. Uns so os
ossos c ouiros quc arcccn scrcs dc lranco,
cnirc couraas dc ncial, clnos c csadas,
lalcsiras c arcaluz. Ha nuiias colras, quc cu
consigo afasiar con o fogo da iocIa, c norccgos
quc voan cn dclandadas, aos ccnios...
Agora a luz do sol cncira quasc quc
ioialncnic no rccinio. O quc cu olscrvo scria un
saquc dos cloradorcs csanIois, cn
cnlalagcns dc ncial c couro. Tcniaran lcvar as
rcciosidadcs c os naiivos locais ou ncnlros da
iranidc icniaran incdi-los, gcrando luia c
norics.
Eniao, ao quc iudo indica os csanIois
crdcran c ouiros nao rciornaran ao local, ois
sc iivcsscn, o naicrial nao csiaria ali jogado. E
os naiivos ou ocuanics da iranidc? Morrcran?
Podc scr... foran cicrninados? Sc clcs iivcsscn
solrcvivido, ou ao ncnos aric da conunidadc,
os oljcios rcciosos ianlcn nao ficarian ali
alandonados.
No local Ia una falula, una foriuna cn
naicrial rccioso. Esic quc cu csiou vcndo c un
dclcs, inagino ouiros, nilIarcs c nilIarcs quc os
curocus saqucaran c con isso arruinaran a
Ancrica. Ao final dc ccnicnas dc anos, dc saqucs,
300
alguns ascs da Euroa cnriqucccran, Poriugal,
EsanIa, Frana c Inglaicrra, c nos anos dc 1930
a 1949 iodas cssas falulas dcsaarcccran.
incalculavcl as foriunas dc naicriais
rcciosos lcvados ou saqucados, isio dcsdc o
Mcico aic Ancrica do Sul. Alcn dc ccnios c
ccnios dc naus afundados no nar, con nilIarcs
dc rcciosidadcs.
Conca a ficar cscuro, o sol sc rciira da
oria. OlIo aquclc grandc csciaculo, quc nao sci
sc un dia rciornarci a vcr. Ali Iavia unas 30
cssoas, una grandc luia c ianio. So a iranidc
quc ganIou, or quc o icsouro ficou no scu
rccinio.
Aos ncu grandc dcscolrincnio saio da
iranidc, aago a iocIa c volio aos ncus
cnsancnios.
Ncccssariancnic sairci dc daqui. Procuro nc
alincniar con o quc ainda icnIo c dcscansar. Dc
nanIa ccdo conco una grandc caninIada.
Sigo o curso dc un cqucno corrcgo, na sua
nargcn Ia condics dc andar lcn, o incIao da
crna ja nclIorou lasianic. Assin, s 6.00 I ja
csiou andando. No caninIo olscrvo quc o
corrcgo c quasc cn linIa rcia, cono sc csic
csirciio rio fossc fciio clas naos do Ioncn. Por
quc nao? Una canalizaao fciia clos Ioncns da
iranidc. Scguirci scu curso quc or logica dara
cn algun lugar.
301
Assin caninIo duranic nais ircs dias c so
aro ara dornir ou ara rccolIcr alincnios. Na
arca ondc csiou andando Ia nilIarcs dc aninais,
avcs c nacacos, assin cono nuiios fruios. O
larulIo da fauna c ioial. Ao ncnos isso nc faz
scniir quc nao csiou iao so.
No sciino dia csiou cicnuado, sao 9.43 I,
arccc quc ouo larulIo dc agua. Acclcro o asso
c cIcgo a un rio, o larulIo c dc una
cacIocirinIa, csia or sua vcz sc conunica con
aquclc corrcgo ariificial, o qual scgui aic aqui.
Eniao c dc daqui quc a grandiosa agua cIcgava
aic a iranidc ou scu ovoado.
Tcnio dcscansar uns ninuios c nc rcfrcscar.
Dc rccnic as avcs c ouiros licIos fican cn
silcncio. Por ninIa causa nao c, sc fossc, Ia
icno quc con ninIa rcscna icrian ficado
incrics ou quicios. Dc rccnic nc vcjo rodcado dc
indgcnas, sao uns vinic, iodos nus c arnados,
nas csics nao aonian ara nin c nao nc
ancaan.
Nao sci o quc fazcr ou o quc falar; clcs
ossucn sua linguagcn quc cu dcsconIco
ioialncnic. Un quc arccc scr o cIcfc, nc
canina ioialncnic c digo.
Paz, az! con a nao lcvaniada
Prcciso dc ajuda, csiou crdido na sclva Ia nuiio
icno.
Elc, lcvania scu nacIado c sc aroina nais
dc nin. Sc nc aiacar icrci quc nc dcfcndcr, nas
302
sao vinic ndios, ao ncnor gcsio, scrci crivado dc
flccIas.
...airas dc nin ouo, cn csanIol.
Scnor, no sc rcocuc, cl no causara dano.
Mc viro c vcjo un anciao, dc larla conrida,
calclos longos c Ialiio dc nongc. Elc sc
idcniifica cono scndo un adrc da Ordcn dos
Franciscanos, sc cIana Padrc Josc Lus Vargas c
Ia irinia anos quc rcsidc na rcgiao con os ndios.
O cunrincnio c nosiro ncus docuncnios c
clc diz quc un gruo dc csccialisias ja andou
ninIa rocura, quc clcs cran canadcnscs c
ancricanos c quc ialvcz ainda csicjan cn
Caracas. Eu digo quc rcciso dc ajuda c clc
rcsondc.
Con una condiao. Quc o scnIor, ondc
csiivcr ou ondc for, nao falar ara ningucn quc
foi acIado ncsia arca c nao falar do quc viu, ncn
ciiar a iranidc. Sc o fizcr causaria una iragcdia
local. Ncn ciiar a cisicncia dos ndios, adrc,
cic.,
Elc daria condics ara quc cu nc
rccucrassc fisicancnic, arrunaria rouas novas
c una forna dc cIcgar a una cidadc dc ondc,
dcois, cIcgaria ondc dcscjassc.
Proncio c juro, ScnIor adrc Josc Lus
Vargas; dou a ninIa alavra. Sou ioialncnic
favoravcl a rcscrvaao da fauna, flora c Iisiorias
da Ancrica, sua aniroologia c arqucologia.
303
Assin, sigo o gruo dc ndios c o adrc
nunas canoas, runo rio alaio c dcois dc una
Iora dc viagcn cIcganos a una grandc aldcia
indgcna. Dcz dias sc assaran, corici a ninIa
larla c calclos, a alincniaao ja fcz con quc
rccucrassc as cncrgias crdidas. O adrc conia
sua Iisioria, quc clc csiava nuna ccdiao dc
riquczas, sc crdcu c os ndios salvaran sua
vida. Elc roncicra nunca nais rciornar
civilizaao c sc dcdicar a vida c causa indgcna.
Nos quarcnia c scis dias quc fiquci crdido
na sclva Anaznica, cono ouiras vczcs cn gravcs
acidcnics dc aviao c Iclicoicro, assci causiao,
fonc, crdi 5 quilos, a alincniaao cra o quc
disunIa con o conIccincnio ara ingcrir.
Quando ossvcl nc alincniava duas vczcs
ao dia, nas s vczcs una vcz a cada dois, ircs ou
cinco dias.
Alincniaao.
Lagario.
Fa.
Colra (coriada dois alnos aos a calca
dcsia, ara cviiar o vcncno}.
Larvas, cuins c fornigas.
Jacarc.
Ovos.
Avcs.
Fruios c fruias silvcsircs.
Fazcs, florcs, lroios dc lanlu c
304
sananlaias.
Faio do naio c raio do dcscrio, cnirc ouiros.
A agua cra oliida dc dcniro dc gono dc
lanlu c cio, con folIa dc lasiico. Fiz
solrcvivcncia cn sclva, nar, dcscrio c no Polo
Noric. Nunca usci arna dc fogo, or quc nao
iinIa, ois sc iivcssc csia scria inuiil.
Arnas usadas. inrovisadas, fciias con
lanlu, ossos ou gravcios, arco c flccIa, lanas c
arnadilIas.
Mcus iorcs noncnios. solidao, nao icr con
qucn falar.
Fui nordido or colra duas vczcs, una vcz
or cscoriao c una vcz or aranIa.
Piorcs lugarcs dc solrcvivcncia. nas
civilizacs, iais cono as grandcs cidadcs.
Acrcdiio quc iodas as fruias c fruios da sclva
quc consuni, ricos cn roicnas, cicairizanics c
aniifcrrugcns colaloraran ara as ninIas
rccucracs. Enagrccincnio c rclaiivo ara
qucn qucinava calorias c roicnas con
caninIadas c csforos sofridos andando 40 a 48
ln or dia. Isio c nais quc dcsgasianic.
Enquanio quc sc caninIassc or dia 12 a 15 ln
c iivcssc duas alincniacs foradas, a crda dc
cso scria lcn ncnor cn irinia dias.
305


O ENCONTRO COM A Dra. RITA
MORENO NO CONCRETIZADO

Aos nuiio icno, cn codigo, rccclo coniaio
dc Fiia Morcno, quc scria a Sccrciaria dc Saudc c
Dcn Esiar Social.
O ncu nonc sara cn algun jornal das
Ancrica c cla dcvc icr visio, aos icr solrcvivido
os quarcnia c scis dias na sclva. Scn ncncionar
ou ciiar, a inrcnsa scnrc vaza ou conscguc
vazancnio dos faios c nao faios. Enirc os nao
faios, ja afirnaran ncu nonc or a
incorrciancnic.
Ja disscran quc iivc un caso con Suc Lion
(Loliia}, quc ja assci a nao na lunda da airiz
Kaiy Jurado, quc dci anasso na Marilyn Monroc,
cnirc ouiras. Sc o fiz qual c o rollcna?
roilido? Sou Ioncn c gosio dc nulIcr. Sc o fiz,
con ccricza nao o fiz na frcnic dos ouiros c foi
lcn cscondido, ou nun lugar rorio, orianio
ningucn viu.
No coniaio or codigo, co ara Fiia nc
iclcfonar ondc cu csiava Ioscdado, nas quc
fossc fora da sua cidadc. Assin o fcz c logo dc
nanIa ccdo rccclo a ligaao con sua voz
scnsual.
306
Eu, csiaria na cidadc do Mcico or alguns
dias ara un congrcsso dc saudc c o ncsno faria
cla. Posicriorncnic, cu iinIa cnsado cn ir
cscar no golfo do Mcico, nas anics icria quc
visiiar un casal dc dilonaias anigos na cidadc
dc Vcracruz.
Ela, cuforica, nc crgunia sc a gcnic odcria
ficar junio or dois ou ircs dias c conlinanos
un cnconiro na ialcrna E Mun Azu, lcn
roino ao orio. O cnconiro scria na ialcrna,
un alnoo, un cqucno asscio c... dcois a
Ioscdagcn nun Ioicl da cidadc.
CIcguci ialcrna con 40 ninuios dc
anicccdcncia, aic cla cIcgar ara alnoar cu
icria quc cnganar o csinago. Eran 13.36 I. O
calor nada agradavcl. Assin quc cnirci, o garon
nc indica un cscuudo, ali odcria ficar c
cscrar a voniadc. Pco ara csic nc irazcr uns
ciiscos, fciio dc iularao, ancndoin c incnia c
una lclida, nao dc clcvado icor alcoolico.
No insianic conco a consunir; olscrvo quc
as arcdcs da ialcrna cran forradas con
coriinas, orianio o clicnic nao cncrgava suas
arcdcs ou a cor dcsias. No rcscrvado ondc cu
csiava, ainda Iavia nais quairo ncsas, nas
csiavan vazias, cono ianlcn a ialcrna, con
ouca clicnicla. E a rua, no noncnio cra silcncio
ioial, inicrronido acnas or algun laiido dc
cacIorro, noior dc carro ou una noiociclcia, quc
a cada cinco ou dcz ninuios, assava a alia
307
vclocidadc, cIcgando nas csquinas lrccando
lruscancnic c dcois coniinuava cn alia
vclocidadc; arccia scr scnrc a ncsna.
Na ninIa frcnic, nuna cadcira-ncsa, lcn
cncosiada arcdc ou coriina, un gaio anarclo
dornia lacidancnic solrc a cadcira, ncn sc
inoriava con a ninIa cssoa. Tanlcn, cu nao
criurlava csic. Do lado ondc o gaio dornia, as
coriinas fazian una uniao, csiavan una cn
cina da ouira, nas nao fias, orianio quando
un ouco dc vcnio cnirava, ncia con clas.
Dc rccnic, o noiociclisia rciornou c lrccou
lruscancnic na csquina quc suonIo icria un
sinal ou scnaforo. Era un quaricirao longo, dc
ondc cu csiava quasc 90 ou 100 nciros. Un dos
ancndoins roda da ninIa nao c vai arar aos a
cadcira ondc o gaio dornc, ou scja, cnirc a
cncnda das coriinas. Cono cscrando, aarccc
un cqucno canundongo, acrcdiio quc or causa
do ancndoin. Elc aarccc cono sc fossc un
costu quc nosira aric do scu coro ou sua
calca cnirc as coriinas; olIa c dcois sc cscondc
novancnic. Assin foi fazcndo o canundongo, aic
quc cgou o ancndoin jogado or nin.
O raiinIo, dcvcria scr da casa, ja acosiunado
a cgar rcsios dos clicnics quc dciavan cair dc
suas ncsas. Cono quc o gaio nao iinIa visio clc?
O raiinIo rciorna c olIa ao scu rcdor c ara
nin. AcIo quc qucr nais un ancndoin, jogo
nais un quc clc cga. Eniao cra isso, c un
308
raiinIo ja Ialiiuado, ouiros clicnics dcvcn jogar
alincnio ara clc. 14.00 I, Fiia nao aarcccu
ainda; nulIcr... scnrc as airasa. O raio conc
nais un ancndoin, a o gaio acorda c sc
csrcguia c dcscolrc o raiinIo; clc cniao fica
inovcl olscrvando o raio. un cnornc gaio,
dcvc scr nacIo, sua calca c grandc igual scu
ciio. Esic olscrva os novincnios do raio c sc
rcara ara aiaca-lo... aic quc sc joga cn cina
do raiinIo, arrasia-o ara a oria do rcscrvado;
nas o raio sc safa c fogc, corrc nancando dc una
crna c sonc airas das coriinas. 14.40 I, c nada
dc Fiia. O cnconiro csiava narcado ra 13.45 ou
14.00 I.
CIano o garon c co una coca con linao
c dc rccnic o noioquciro lrcca c sc cscuia
algucn ingando-o. O garon, diz.
Essc canarada, una Iora ira airoclar
algucn, iodos os dias a csia Iora clc faz racIa,
arccc quc dcsafia os cdcsircs, sinal c
auioridadcs.
15.13 I, ainda nada dc Fiia; rcciso ir nao
icnIo nais acicncia. Accrio a conia c ouo
lruscancnic o noiociclisia c un griio, un nonic
dc gcnic corrcndo ara a csquina. Todo nundo
da ialcrna corrc ara vcr o quc aconicccu. Ouo
a noiociclcia sair novancnic a ioda vclocidadc.
Una nulIcr csia lcrrando na calada da ialcrna
c jogando agua. Una anlulancia aarccc, ara,
309
carrcga algucn c vai cnlora. Saio ara a calada
c a nulIcr lcrra.
O scnIor rccisava vcr, clc airoclou cla,
quc laicu a calca na guia da calada; scus
niolos ficaran csalIados cla rua. Ela cra dc
un as vizinIo...
Pas vizinIo? Eniao sc cra loniia c dc un
as vizinIo... cra Fiia. Fico ali uns ninuios scn
salcr o quc fazcr, sc ir assisicncia ullica
crguniar scu csiado. Sc scu ccrclro ficou
csalIado na rua cu nada odcrci fazcr. Scndo
cla csirangcira, ninIa cssoa cIanara aicnao c
odc aic conroncicr sua cssoa c ianlcn no
scu cnrcgo c cargo, ncsno quc csicja noria.
Ando aic a csquina do acidcnic, nas rciorno
roino da ialcrna ara ionar un iai, c
quando ouo o noior da noiociclcia, dc longc.
Mc viro, olIo ara acina da rua c vcjo
noioquciro, dcsccr, dcvagar; arccc quc nao csia
a fin dc assar clo lugar do airoclancnio c vai
cnlora. Fciorno calada da ialcrna ara ionar
o roino iai. Ouo dc novo a noio c dcsia vcz
vcn cn alia vclocidadc. Tono a vassoura da
nulIcr quc linava a calada da ialcrna c
cscro clc sc aroinar. Assin quc sc aroina
jogo o calo da vassoura nos raios da roda
dianicira quc sc irava c clc voa uns quairos
nciros dc aliura c una disiancia dc vinic nciros,
caindo dc calca.
310
Scu ccrclro ou scus niolos fican csalIados
nun raio dc 10 nciros. Tono o iai c vou
cnlora. Elc agou cla noric dc Fiia c...
csiragou a ninIa cscaria... ncu alnoo... c ncu
cnconiro iao dcscjado.
311


O MEXICANO RODOLFO ZAPATA

A Sccrciaria dc Culiura do Mcico, cn
conjunio con a ONU, airavcs dc un gruo dc
cnrcsarios ancricanos, nc coniraiaran ara
fazcr lcvaniancnio c narcaao arqucologica
nuna cidadc do inicrior dc Puclla. O lugar cra
conosio raiicancnic dc varias fazcndas c
criadorcs dc cavalos.
O lugar scria dcniro dc una fazcnda, lcn
roino a ouira fazcnda quc aarcnicncnic nada
culiivava. O quc dividia una da ouira cra una
csirada dc icrra dc uns 6 ou 7 nciros dc largura.
Das rcsidcncias das fazcndas vizinIas,
ianlcn a ouca disiancia, o ncsno das criacs
dc aninais c ou dos currais. Era cicnscs dc
ccn nciros dc consirucs dc una c ouira.
Fiz o acanancnio a oucos nciros da
rcsidcncia, scnrc c lon acanar roino dc
gcnic ou noradorcs, dcsia forna, as cas dc
arqucologia nao sao facil dc scrcn furiadas or
saqucadorcs. O ncu acanancnio, ficava lcn
roino da rcsidcncia do Sr. Zaaia, alias.
Fodolfo Zaaia.
Sua rcsidcncia ou sua arca, nc cIanava
nuiio a aicnao or causa dc un lclo cavalo c
312
algunas calras. Porcn, cu via o cavalo nuiio
nagro. E cada vcz quc csic nc via, ficava inquicio
c nc olIando, cono qucrcndo algo, alincniaao
ou ajuda. Zaaia, clo quc sc via, norava so con
una criana, un garoio dc uns 8 ou 9 anos. Elc
saa dc nanIa ccdo c rciornava no final da iardc.
O garoio c os aninais ficavan sos. Cono cu
ianlcn concava iralalIar ccdo, o alnoo cra
so dc l Iora, nas rocurara icrninar ou ara a
iarcfa as 18.00 ou 18.30 I. Hora quc cu cIcgava
ao acanancnio con a ninIa iurna ara
guardar as fcrrancnias c oljcios acIados, ionar
lanIo c rovidcnciar a jania, aic la a gcnic ficava
laicndo ao con o dono da fazcndo c ingcria
alguns ciiscos. Pclo ncu scrvio, scgundo o
coniraio, icria quc ficar ali nao nais quc scsscnia
dias.
A ninIa cIcgada ao acanancnio scnrc
cra ninuios anics da cIcgada do Zaaia. Esic
cIcgava nuna caninIoncic AacIc, 65 ou 66.
Assin quc cu cIcgava, o cavalo ficava
inquicio c agiiado. Eu via clc, loniio dc loa raa,
nas nagro. Un dia caninci o cocIo, vazio,
agua... vazia, cran 13.00 I, ialvcz a cssa Iora o
cavalo ja iinIa ncsno consunido scu alincnio,
nas c agua? Pouco icno dcois cIcga Zaaia. O
cavalo vai ao scu cnconiro c clc o soca c cIuia...
ja nao gosici. Dcois cIuia as calras. Esia
aiiiudc dc sclvagcria faz con quc cu fiquc cn c c
313
va aic a ccrca quc dividia a rua da fazcnda c
cncarc os faios.
O cssoal da cquic sc rcocua c iraian dc
nc convcnccr quc c isso ncsno, assin ncsno.
Eu ja irriiado digo griiando.
Nao c orra ncnIuna! Isso c ignorancia!
A soric c quc Zaaia ara dc judiar o aninal
c cu fico nais calno.
Prcciso dar un jciio, nas cono? ialvcz scja
so Iojc quc clc fcz isso c nao rciia nais. Mas, ja
ficou gravado na ninIa ncnic. Cono cnfrcniar
un cara dcsscs? Quc assunios cor? Sc csic
aric ara ignorancia, cono vou cnfrcniar
algucn do iananIo dclc, dc quasc 1,98 n? Posso
icniar c usar as ninIas nanIas c iccnicas dc
luias, nas nao c cssc o caso.
No dia scguinic dc nanIa ccdo, assin quc
Zaaia aric, canino o cocIo do cavalo c scu
lclcdouro c dcsculro a qucsiao. Elc nao
alincnia os aninais, cono ccnlo o cavalo,
acnas uns quilos dc razao quc c dividido ou
consunidorcs junio con as calras, o ncsno con
a agua.
Fciorno ao acanancnio c una assisicnic
diz.
Dr. o scnIor nada rcsolvcra, ncsno quc o
scnIor conrc raao cn quaniidadc c agua, sc o
fizcr, cono fara ara os alcanar? Sc clc dcscolrir
dara aric olcia c o scnIor scra auiuado or
invasao dc roricdadc.
314
E, icn razao.
Naqucla ncsna noiic fiquci salcndo quc
Zaaia rcciia csscs aios iodos os dias c
confornc os vizinIos iodo nundo salia c acIava
rcvolianic, ningucn ionava aiiiudc ou dava aric
dclc, ois csic cra nuiio agrcssivo c ariia ara a
ignorancia. Sua nulIcr o iinIa alandonado c clc
norava con o filIo, orcn con rcsirics c dc
nao sc conunicar con vizinIos. Elc iralalIava
cn consiruao civil.
Era un rollcna, ali sofrian aninais c c
claro, o filIo. Zaaia iinIa rollcnas ra rcagir
dcsia forna. Eu icria quc dar icno c csiudar
una forna dc nc aroinar dclc. Duranic
quarcnia dias fiz o ncu iralalIo c na Iora quc
clc cIcgava cn casa, cu cviiava csiar roino dos
faios.
Un dia, vcio una icncsiadc con cIuva c
granizo. Concou s 14.00 I, a gcnic icvc quc
alandonar o iralalIo c sc rccolIcr ao
acanancnio. CIcgando a csic, ouvi un
csirondo. Era o aiol do Zuutu. A icncsiadc
iinIa afciado sua csiruiura c una aric dcsalou.
O garoio dc Zuutu sai da rcsidcncia, corrc ao
local do acidcnic c conca cIorar; cai una ialua
solrc clc c a gcnic corrc ao local cn scu aulio.
Fciiranos clc, lcvanos ara un lugar nais
scguro c cu o canino. Nao Ia fcrincnios c so
una conduao ou luaao no scu lrao. Pco
ara un dos ncus assisicnics irazcr a nala dc
315
ronio socorro. Coloco una iala no scu lrao c
cnfaio csic. No noncnio quc csiava acalando
Zuutu cIcga c dcscc da caninIoncic corrcndo
aic ondc csia scu filIo. O scu vizinIo iranquiliza
clc, clicando quc nao scra ncccssario lcvar o
garoio aic un Iosiial c dcois cu clico quc cn
dias csiara lcn.
Elc qucr agar cla aicnao a scu filIo, nc
rccuso ioialncnic c ofcrco a ninIa cquic ara
ajudanos a dar un jciio no aiol. Os danos nao
sao nuiios c odcn scr rcarados cn oucos
dias. Dois dias dcois, Zaaia iras una iurna c
rcconsiroi scu aiol.
Nun final dc iardc clc nc rocura; qucr nc
agradcccr c nc lcva un rcscnic, una garrafa dc
Tcquila, c diz.
Dr., c a nclIor do Mcico.
Eu agradco, cnlora nao lcla, nas agradco
c acciio o rcscnic. Mas, clc insisic cn qucrcr
ao conigo.
Dr., arccc quc o scnIor csia irisic? Qual
c o rollcna?
Zaaia... csiou nuiio irisic. O rollcna,
c un rollcna c ianio. Scu Zuutu, o rollcna c
o scnIor.
E qucro ir cnlora dcsic lugar o nais raido
ossvcl ara nao coniinuar vcndo o oIcnu.
Zaaia fica inirigado c ioda a ninIa cquic sc
rciira do local nc dciando a sos con Fodolfo
Zuutu. a quc cu nao aro, c noncnio dc cu
316
nc nanifcsiar cn dcfcsa dos aninais, do cavalo,
das calras c dc scu filIo.
Zaaia!
Eu csiou iransirando c rcarado sc csic for
violcnio. Mas, acIo quc nao o scra, c so iananIo.
Zaaia, csiou irisic, or causa do scu
cavalo, calras c filIo, o quc o scnIor csia fazcndo
csia nais quc crrado c cu anics dc vcr o quc vcjo
iodos fins dc iardc, rcfiro ir cnlora. Pcnso quc c
una airocidadc c sclvagcria da sua aric, Sr.
Zuutu, o Sr. nao c digno dc un cidadao, dc un
ai c dono dc icrras. Esiou crrado Sr. Zaaia?
Elc, agacIa a calca c conca cIorar. Dcois
sc acalna c crgunia.
O quc dcvo fazcr?
Zaaia, iraga un vcicrinario ra scu
cavalo c calras; ca crdao ao scu grandc
cavalo, dc carinIo ra clc c ras calras. Triliquc
a alincniaao dclcs. Mandc scu filIo ara a
cscola c nao o iranquc. Scja un Ioncn ccrio c
lIc garanio quc o scnIor icra nais anigos, lons
vizinIos, c cu scrci scu anigo. Mc dc liccna,
rcciso ir iralalIar, Sr. Zaaia, assc lcn.
E vou ara as ninIas iarcfas.
No dia scguinic, aos 12.00 I. Un caninIao
dcscarrcga alincnio aninal c vcjo un vcicrinario
caninar csics. Dcois, quc clcs vao cnlora, vcjo
Fodolfo Zaaia, dar lanIo no cavalo c calras, c
linar os currais.
317
Aos scsscnia c dois dias, ja o naicrial
rccolIido, os caninIcs csiao ronios ara a
gcnic ir cnlora. Zaaia vcn ao ncu cnconiro c
diz.
Dr. agradco clo quc fcz or nin, clos
ncus aninais c clo ncu filIo. Sulo no
caninIao c o dono da fazcnda ondc csia o siio
arqucologico, nc cunrincnia c agradccc.
Eu, digo.
Sr. Coricz, o scnIor acala dc ganIar un
lon vizinIo, or favor, scja sociavcl c anigo do
Zaaia. Acrcdiio quc clc sarou ou algucn olIou
sua aliura c sua ncnic fcz dclc una cssoa nais
scnsaia, quc cncrgassc a auicniicidadc da vida.
A iardc csia ncio cinza, ou quasc c cai una
icncsiadc, cIuva dc rinavcra. Aic quc nao c
una iardc iao cinza c a icncraiura c lcn
ancna c a foric cIuva lavou a cidadc. As cIuvas
sao lcncficas, lavan as cidadcs, aagan a scdc
das lanias, arvorcs c das lavouras.
un salado, cono ianios ouiros quc vivi cn
ioda ninIa vida, nas c un salado difcrcnic,
ialvcz nais difcrcnic quc os ouiros.
Scnrc a csia Iora, do ncu cscriiorio ouvia
un iano, O uno uo cu u tudc, clc nao csiava
nais a nais dc 80 ou 100 nciros dc nin.
Duranic varios anos, cu o ouvia. Duranic a
scnana scu son nao cra nuiio claro ou niido,
or causa do larulIo dos carros nas duas ruas.
318
Elc csiava localizado nuna csquina, cono ja
dissc a oucos nciros dc nin. Eu csiava nuna
osiao rivilcgiada, ouvia-o clarancnic,
rincialncnic aos salados, doningos c fcriados.
Ha anos, na Iora do ncu cIa con iorradas ou
ancionc, cnirc as 17.00 c 17.40 I o iano nc
cIanava a aicnao, cla sua nusica c sua
suavidadc cccuao.
Assin quc cu acalava dc ionar ncu cIa saia
na sacada c dizia.
Olrigado cla nusica!
O cIa cra ccclcnic c claro con o iano...
Un dia, conIcci una garoia, csiudanic dc lciras,
loira, olIos claros, calclos curios c csiaiura
ncdia. Tivcnos un caso. Eu gosiava dcla
cnlora, cono ioda nulIcr, cra gcniosa, nas
culia c cducada, dc uns 23 anos. Pcgava no ncu
c, nao cra carinIosa, so afciiva c or vczcs loa
dc cana, orcn no orgasno, cla sc urinava na
cana. Dcois cra aquclc cIciro. O ior cra
quando a gcnic viajava c inIanos quc ficar
junios dois c ircs dias, cniao a cana ficava
fcdcndo a urina; cla iinIa vcrgonIa dc nandar a
arrunadcira irocar os lcnois ou o colcIao.
Eu, insisiia ara cla fazcr iraiancnio ncdico
sicologico, nas assin quc iocava no assunio do
scu rollcna, o rcsuliado cra lriga na ccria,
orianio., coniinuava a sc urinar ao fazcrnos
sco. Ela norava no ncsno rcdio quc a cssoa
quc iocava o iano. Un dia crgunici qucn cra c
319
cla rcsondcu quc cra Enili, una scnIora dc uns
70 anos, vizinIa dcla. O iano ficava lcn sol a
jancla do scu aariancnio, na csquina das duas
ruas, cra a causa do son sc calIar ara as
ruas c sua onda cansiva saa nais clara ara
ninIa rua c cscriiorio, orianio cu cra
rivilcgiado.
Paircia Clcirc Minz, a garoia quc cu
nanorava, clogiou scu ioquc no iano or nin c
un dia, cu saa do cafc da csquina c dou dc cara
con una ancia lcn vcsiida c dc oric.
Doc, diz cla, nuiio olrigada or
clogiar ncu iano c ninIa nusica, sou a Enili.
Eu, dci os aralcns clogiando scu iano lcn
afinado.
Ela iinIa ganIo scu rccioso iano quando
fcz quinzc anos, clc cra do scu av, c ja iinIa 14
anos, orianio, o iano cra aniigo, nas lcn
confcccionado con ccclcnic naicrial.
Assin, or anos c anos, csiando na ninIa
cnrcsa na Iora do cIa, ionava csic ouvindo
iocar o afinado iano dc Enili. Ela ja iinIa
ariiciado dc alguns congrcssos dc idosos
ianisias na cidadc dc Nova Yorl.
Por una scnana inicira, no Iorario do cIa
cnquanio cu o ionava, csiava alsorvido nuna
cscriia dc fornula dc ncdicancnio. Dcssa
nancira quando un dia so csiavanos cu c ninIa
gaia Ana Maria na cnrcsa c o silcncio do ncu
320
iralalIo c conccniraao, aos o cIa, iinIa
ccricza, nao ouvira o iano dc Enili Adalla,
rcsici aicnao... O iano nao csiava iocando.
Assin foi or dois, ircs, quairo dias aic, quc
nuna iardc, dcici o cIa scrvido na ncsa c fui
airas dc Enili. Princiro olIci sua jancla, dc ondc
cla iocava o lcndiio iano, csia csiava fccIada.
Fui ao rcdio ondc Enili rcsidia, rocurci o
oriciro crguniando or cla c clc diz.
Dr., cla falcccu Ia quairo dias, iocando
scu iano. Ela ja cra nuiio idosa, falava scnrc
quc iinIa 70 c oucos anos nas nos calculanos
quc iinIa nais dc 80 anos, cra una ccclcnic
scnIora.
Volia a cIovcr iorrcncialncnic; c salado, a
rua csia silcnciosa, cccio clo larulIo da cIuva.
DarulIo dc cIuva nao c oluiao sonora. MinIa
gaia csia no ncu colo, dornc nun csao iao
cqucno... cla sc ajciia c oucos ninuios dcois
csia dornindo; s vczcs, quando nc novincnio,
cla acIa ruin ou arccc quc vai cair, nas sc
scgura c nao cai. MinIa cala csia ioda furada
or causa das suas unIas quc usa cono garras
ara nao cair.
A cIuva ancnizou. O cIa nao csia lcgal,
assin cono ianlcn o ancionc. A gaia confirna,
ois cu divido ou conariilIo o cIa c o ancionc
con cla, sc cla rccusar c or quc csia ruin.
Os gaios, ianlcn sonIan c icn csadclos,
ao quc arccc alguns dcvcn scr Iorrvcis, ois
321
acordan con ncdo ou assusiados c corrcn ara
junio da gcnic cono dizcndo nc roicgc ois iivc
un sonIo Iorroroso". Pcnso quc os gaios c cacs
vccn a gcnic cono scus anos ou donos, cono sc
fsscnos scus ais, ou scja, cu scria una cssoa
gguntc con calca dc gaio ou cao. Elcs ianlcn
ncdiian c cnsan; s vczcs vcjo ninIa gaia, ou
ncu cacIorro, quando iinIa, sc scniar nun
canio c la ficar or quasc una Iora olIando
fiancnic ara o alcn. O quc clcs cnsan? O quc
scra quc clcs sonIan? Os gaios, clcs salcn
nossos crfis, do scu lar c das cssoas csiranIas.
Salcn sc a cssoa csiranIa gosia ou nao dclcs;
salcn sc nos csianos irisics ou alcgrcs, sc icnos
rollcnas dc saudc, cic. E clcs gosian dc
aarcccr ou nosirar quc sao inicligcnics c
cscrios. Sc clcs cacn c sc nacIucan, scu cgo c
aiingido c fican alalados aic quc nos, os donos,
nosircnos aoio, carinIo c iraicnos sua aric
dolorida aiingida.
Os anos sc assaran c ncn iudo c o ncsno.
As cssoas quc cu conIccia, nuiias dclas nao
nais cisicn; gcnic quc iralalIava conigo, a
naioria, or scr iralalIo dc risco, norrcran. No
nundo iodo dcvcn icr ficado con vida unas
duas cssoas. Ou ialvcz cu scja o unico.
O jazz, scnrc nc fascinou, c difcil ouvi-lo.
Ouvia nuiio o Pusso do Tgc, FoIus Motus,
cnirc ouiros, cono ianlcn Eu Fgcud. Claro
322
quc na coca o nclIor son cra cIanado dc
Gundng. Elc Iojc c sucrado or coisas
nclIorcs c nao iao caras. Aquclcs cnorncs discos
foran sulsiiiudos or CDs, quc aic carrcganos
no lolso.
O nundo c sua gcnic nao sao os ncsnos dc
irinia a irinia c cinco anos airas. Elas crdcran a
cducaao, o rincio c dignidadc. Covcrnadorcs
dc varios ascs c cidadcs dcian o ovo assar
fonc c... aic criana norrcn or falia dc
alincniaao. As firnas c cnrcsas nao nais
coniraian gcnic acina dc 35 ou 40 anos dc
idadc. Eu ianlcn, sc nao fossc Ialilidoso csiaria
assando scrias dificuldadcs, ou salc Dcus ondc
csiaria. Mcsno assin, nuiias vczcs ninIa
siiuaao c criiica, ninIa vida no uliino ano so foi
dc soIcuucncu, nuiias vczcs ninIas gcladcira
csia vazia solrcvivcr nuna cidadc grandc c nais
quc difcil.
Lcvci varios ionlos c fraudcs, ora dc anigos,
advogados ncus quc roulavan ncus rojcios c
invcncs, causando nilIcs cn rcjuzos. Para
cdiiar un livro dc ninIa auioria, csics quc nao
sao Hcst Sccs, nas considcrados loas olras c
con acciiaao inicrnacional, rcvcricndo cn
lucros. Airavcs dclcs surgcn ccnios c ccnios dc
alcsiras nundiais cn scninarios, congrcssos,
convcncs, insiiiuics financciras c cic.
Livros. Dos cdiiorcs nao conscguinos
grandcs coisas. Foran clcs, ao ncnos con alguns
323
dos ncus livros, quc nais lucraran. Mas sou cu
qucn airocina os ncsnos, con nuiio csforo,
ainda nais nos dias quc ficanos arados.
Assin, dcois dc rcjuzos financciros, gcnic
quc ncn cu fica soIcuucndo duranic os anos
quc a vida nos cnsina.
Claro, anos airas iudo cra difcrcnic, cisiia
cccsso dc vagas ara iodo iio dc rofisscs.
Nao sc odc dizcr o ncsno 38 anos dcois.
Nas ninIas aiividadcs c rofisscs Ia ouca
gcnic. As organizacs, dclas so cisicn acnas
20 %, sao infornais, scn rccursos. Sc algunas
na ninIa coca alonavan as nisscs con airaso
dc aic irinia c oiio ou quarcnia c ircs dias, Iojc c
dc novc a dcz ncscs ou nais.
O sisicna dc iralalIo ianlcn nudou. Ha
nais oliica c lurocracia, o sisicna c lcnio c
corruio, iraiao, cic. Un sinlcs funcionario,
or nais clcvado cargo quc icnIa, sc vcndc or
qualqucr valor.
Eu csiou Iojc con nais idadc, nas con iudo
cn cina, ccclcnic cso, scn rugas c con
lasianics narcas ou cicairizcs causadas clas
arduas iarcfas das nisscs, quc nao iiraran a
ninIa agilidadc na forna dc iralalIo c dcfcsa
cssoal. Anics cra lcn rclacionado, ou quando
cra o caso nao, as cssoas ou auioridadcs
nundiais quc sc inicrcssavan cla gcnic fazian
qucsiao dc aroinaao. O conIccincnio c
caacidadc dc iralalIo, Iojc, ara nin, sao lcn
324
naiorcs cnlora quando jovcn oucas vczcs fossc
olscrvado clos ncus sucriorcs a nao scr ara
insirucs.
As gucrras civis c nundiais auncniaran
ianlcn os aicniados, o dcsrcsciio aos dirciios
Iunanos.
Morrcndo nuiio nais gcnic dc fonc quc dc
gucrra. O ossonusno ncdico ou sinilarcs
ianlcn sc agravaran. No caso o ncdico iraia o
acicnic quc ncn o cccuior iraia un aninal quc
vai ara o naiadouro. O nvcl dc conunicaao
social c uns dos iorcs quc janais vi. O
rcconcciio cinico c racial c nonsiruoso. Nao Ia
nais ciica c carinIo clo scr Iunano.
Sc vanos a un cano dc rcfugiados, ali
vcrcnos a auicniica rcalidadc dos faios, csics sao
aicndidos con una rcfciao ao dia c s vczcs... so
a cada ircs dias.
Todos csics anos, rodci o nundo, convivi con
iodo iio dc gcnic c sua odridao. O nundo nc
fcz Ioncn, nunca o uco. Ja iivc ncdo, nas
nao icni ningucn, rcsciici dc igual ara igual.
Os ncus conIccincnios c nanifcsios foran
visios clos ncus olIos.
O icno clarcou, nilIarcs dc cuins
aarcccn voando c ianlcn as avcs na sua
caiura, rincialncnic as andorinIas, crfciios
caadorcs cn vos rasanics, ara con scus licos
rcndcrcn os cuins. Dc rccnic, sao nilIarcs c
nilIarcs dc andorinIas. Ao ncnos clas, cono
325
rcdadora dc cuins, fazcn un grandc lcn ara
a oulaao Iunana.
As andorinIas, dcsaarcccn, o ccu sc
cscurccc c nais una icncsiadc sc aroina.
un salado cIuvoso. Dcsdc a ninIa sacada
olscrvo o icno, as nuvcns sc aroinan, o ccu
csia carrcgado c csic dcsagua sua cIuva.
Nao assci lcn a noiic. Dorni ouco c cn
inicrvalos. Sao 4.00 I, iudo csia cscuro c
silcncioso. Esiou con 38 C dc icncraiura, faio
raro ara nin. Das 22.00 s 3.00 I urinci cinco
vczcs, quando scnrc c una vcz so nuna noiic,
sinio quc ianlcn foi algo sinilar na noiic
anicrior. Nunca fui dc icr docna ou adcccr dc
docnas naiurais, alcn dc cqucnos rcsfriados
quc durasscn acnas Ioras.
Sou rocnso sin a gravcs acidcnics,
iraunas, fcrincnios, cic. 7.00 I. ja nao icnIo
nais icncraiura clcvada, iudo csia nornal.
Sao 8.30 I, o novincnio nas ruas c
convulsivo, cicnso c icnso. Esiou na sacada da
ninIa firna, olscrvo o ccu... o icno... iudo
indica quc fara un lon dia, ialvcz con
icncraiura clcvada. A ninIa rua csia
iunuliuada, ou c a cidadc quc csia iunuliuada?
Viaiuras oliciais cn alia vclocidadc sc dirigcn
ara algun onio, nao nuiio disianic dc ondc cu
csiou ianlcn una anlulancia. Escuio un iiro.
Eniro ra ninIa sala, Ia scrvio ra fazcr.
326
Ha algo dc csiranIo conigo, algo nc diz quc
aconicccra alguna coisa.
Alguns anigos, nc disscran. Scnrc
rccisa andar c vivcr con suno cuidado,
solrciudo alcria". Ainda nais nos dias aiuais
con iania violcncia no nundo iodo. Para qucn ja
assou iania ccricncia dc iodo iio, acala
confiando dcnais na soric c dos faios.
Un anigo un dia nc criiicou ou icniou sc
inironcicr na ninIa vida ariicular, a csia aliura
da ninIa idadc c ja uudo, icnia nc dar
consclIos c aliics, nao acciio or nin. Aic quc
un dia assa do liniic.
Vocc Doc, quc cscrcvc ianio, diz iania
vcrdadc, scnrc Ia algucn quc scnic csia
vcrdadc c sc for ignoranic, odc scr aic icu naior
ininigo c aic raiicar aicniado conira a iua
cssoa, cnicndcu?
Ol. Ol rcsondo, ja fui ianias vczcs
ancaado, sofri aicniados c fui scqucsirado, quc
Iojc nada nc surrccndcria.
Nao sci orquc lcnlrci do faio c dcsic ncu
anigo. O ncu cnsancnio c inicrronido or un
disaro dc arna dc fogo, faios conuns nos dias
dc Iojc. Sao 14.40 I. A icncraiura c dc 33 C
nas cu csiou scniindo frio... c cqucnos
ircnorcs. Esiou so na ninIa sala c dc rccnic
ouo novancnic disaros dc arnas dc fogo, lcn
roino dc ondc csiou. Con icnor dc lala
crdida nao nc aroino a sacada, nas ouo un
327
cucI, son dc arna dc fogo dc clcvado inacio,
cono sc fossc dc fuzil ou caralina dc longo
alcancc c ncu coro scnic un cIoquc clcirico,
rincialncnic na arca do csquclcio c sisicna
ncrvoso, iico dc cssoa quc c aiingida or una
arna dc fogo. Princiro cnso quc fui aiingido or
un franco-aiirador ou or una lala crdida.
Enfraquco, nal nc scguro cn c, nao consigo
vcr ondc csia o fcrincnio... scra quc fui aiingido
or rojciil dc arna dc fogo ou c cngano ncu?
Esiou caindo, ncus ncnlros infcriorcs (crnas}
concan a dolrar, c rincio dc dcsnaio. Un
anigo cnira na ninIa sala c co a csic ara
iclcfonar ara un anigo, un ncdico dircior do
ccniro Iosiialar, ara csic ionar rovidcncias a
rcsciio da ninIa cssoa, c... dcsnaio.
Trcs dias dcois acordci c fiquci salcndo quc
csiivc cn cona Icnaiologico ou scja, ncu coro
so iinIa 2 % dc sanguc, crda csia dcscolcria
nos cancs. Porianio nao fui aiingido or un
franco-aiirador, foi so inrcssao ninIa, o son dc
un disaro dc arna dc fogo foi acnas
coincidcncia daquclc noncnio.
Aos oiio dias dc inicrnaao sol olscrvaao
ncdica, ando no quario do Iosiial quc c lcn
arcjado c o ncu lciio da ara a jancla, con una
loa iluninaao naiural, osso lcr a voniadc, nas
nao nc conccniro.
Esiou icnso, ansioso c rcocuado con o
ncu csiado dc saudc. Todo nundo, ora cquic
328
ncdica, ora cnfcrnagcn c iccnica sao nais quc
aicnciosos c nc iraian con nuiio carinIo, nas
nao c iudo ara nin, alguna coisa csia crrada
conigo. 17.00 I, una cquic ncdica cnira no
ncu quario, sao quairo csccialisias, ircs dclcs
c-alunos ncus dc faculdadc. Sci quc aqucla
visiia dclcs junios nao c nada lon dcvc scr un
dos iorcs dos diagnosiicos.
NcnIun dclcs cncara a ninIa cssoa ara
nc dar o diagnosiico aic quc cu ncsno digo.
Canccr?
O cIcfc dclcs gagucja c diz.
Doc o scnIor icn cinco ncscs dc vida, o
iraiancnio nada rcsolvcra, so una cirurgia c csia
icn quc scr fciia urgcnicncnic, so con o succsso
dcsia, aos 72 Ioras, c quc odcnos dar-lIc
garaniia dc, vida. Doc, lancnio nuiio, nas... c a
ura rcalidadc dos faios. A gcnic gosia nuiio do
scnIor c farcnos iudo quc for ossvcl ara lIc
salvar a vida. En 30 Ioras o scnIor scra
ocrado, a cirurgia lcvara Ioras c claro o scnIor
icra quc auiorizar a cirurgia.
Eu iono a rancIcia con o ncu Iisiorico
clnico, arranco csia das naos dclc c assino. No
quario Ia silcncio ioial c co ara clcs nc
dciarcn so.
Ali fico so, cu c o silcncio do quario, cnirc o
icno c a claridadc do quario Ia un vazio ioial;
nc sinio dcsanarado, arccc un alandono
329
ioial, cono sc o nundo nc iivcssc alandonado c
csquccido dc nin. Sc aodcra dc nin a nais
rofunda das irisicza... OlIo cla jancla, la fora o
icno c lon, o sol lrilIa, Ia un anlo jardin
granado, scringuciras c alnciras cIcias dc
assaros; no jardin Ia dois gaios lrincando...
s vczcs acrcdiio cn Dcus, ouiras vczcs nao.
Agora con suna irisicza crgunio a clc.
Sr. Dcus. or quc nc alandonasic? Scra
quc cu ncrco isio? o ncu dcsiino? Solrcvivi a
iudo c a iodos, scra quc nao solrcvivcrci a un
canccr? Tcrci quc norrcr or causa dclc?
Pcla 1 vcz con 58 anos scnii solidao,
dcrcssao c cIorci. AcIo quc cIorava dcsdc
quando iinIa 9 anos.
19.00, I nc c scrvido o janiar, crdi o
aciiic... dciio con a nais rofunda das solidcs.
Na vida fui rcarado c ircinado ara cnfrcniar
iodo iio dc ininigos c as nais difccis nisscs c
iarcfas. Aic quando fui aiingido no ncu coro. So
quc dcsia vcz... csic c o ior dos ncus ininigos,
clc c inicrno c cu nao o vcjo; clc csia oculio cnirc
ninIas cniranIas, clc sc cscondc, nao osso
cncrga-lo c ncn sci sua anliiudc; sc c
cqucno, grandc, naligno ou lcnigno. So sc
salcra ao alrir-nc con o lisiuri c dcois dc 72
Ioras.
un faio. O ininigo quc nunca iivc. Nao nc
rcsia nada, so lIc fazcr frcnic c nc confornar.
330
Afinal, ainda icnIo foras c ncio scculo dc vida...
ialvcz consiga vivcr nais dcz ou quinzc anos.
Vinic c oiio Ioras dcois sou lcvado ara o
ccniro cirurgico, la Ia varias cssoas
rofissionais, cnirc ancsicsisias, insiruncniisias,
cardiologisia c cinco cirurgics. Sou colocado na
ncsa ocraioria; crcio quc cIcgou a ninIa Iora,
a ninIa vcz. En ouiros icnos cu cra un dos
cirurgics, cIcgava fazcr infinidadc dc cirurgias
or dia. Dcsia vcz c lcn o conirario, la csiou
ronio ara iransfuscs dc sanguc, soro. O
grandc cirurgiao nao icn nais quc 33 ou 34
anos, clc, c da ninIa c-cquic. Elc csia aos cs
da ncsa cirurgica, rczando, cdindo a Dcus ara
quc iudo dc ccrio, iodo nundo o iniia. Mc c
alicado una injcao c aago.
Acordo as 16.00 I, csiou na UTI cnirc sondas
c nais sondas; Ia nais aarclIos ligados ao ncu
coro, ninIa loca csia scca, icnIo scdc c sci quc
o rcccn ocrado nao odc lclcr lquidos. Sinio
dorcs c nao cncrgo dirciio, so vcjo varias
inagcns lrancas aagadas, csias quc csiao cn
iorno do ncu lciio c iodas falan laio, icnio falar
c da ninIa loca nao sai son, ou c inrcssao
ninIa? Aic quc, o quc arccc una cnfcrncira,
uncdccc ncus lalios con una gazc inrcgnada
cn agua c diz ara cu ficar calno. Ouira ncc no
conuiador quc csia ao lado, nais una quc
canina as sondas c un ncdico quc canina as
drcnagcns c ninIa rcssao diz.
331
Doc, vocc csia lcn, rocurc sc acalnar.
Sci quc nao c nada facil, nas vocc ncccssiia, c
fundancnial quc acrcdiic na gcnic. A cirurgia foi
un succsso ioial, nos conscguinos rcnovcr o
canccr; foran scis Ioras dc ocraao c agora
rcqucr nuiia aicnao c cuidados. Nos csiarcnos
aqui dia c noiic, cuidando dc vocc, iraic dc
dcscansar. Esia ouvindo Doc? Afinal vocc c un
gucrrciro, vcnccu infinidadcs dc laialIas.
Durno. Acordo dc nadrugada c as dorcs sao
nais inicnsas, una cnfcrncira csia ao ncu lado,
uncdccc ninIa loca c sinio quc osso falar,
ninIa voz c rouca, aagada, nao icnIo foras.
Digo ara cla das dorcs. Dois ncdicos csiao ali
raidancnic, rincialncnic o cIcfc da cquic c
o grandc cirurgiao. Esic nanda nc ncdicar c
icnia falar conigo c diz quc iudo csia sol
conirolc.
Transcorrcn oiicnias Ioras aos a cirurgia,
nao sinio dorcs nas sin dcsconforio. Oiicnia c
scis Ioras dcois, sou iransfcrido ara un lciio
nornal; la Ia claridadc c una anla jancla, vcjo
a coa dc arvorcs c andorinIas voando no ccus.
Os cnsancnios rciornan ninIa ncnic,
csiarci fora dc crigo? Dc Iora cn Iora un
ncdico lanionisia csia ali no ncu lciio.
Transcorrcn-sc vinic c oiio dias aos a
cirurgia. Tcnio nc scniar no lciio, nas nao
consigo, ninIas icniaiivas sao infruifcras. Nao
icnIo foras ara nc scniar sozinIo, iudo cn
332
nin c csado dcnais, ncus lraos nao
rcsondcn c o ncsno aconiccc con as crnas.
Dcsisio da icniaiiva dc scniar. En iodos csscs
dias ja cra ara icr rccucrado as cncrgias, c
iudo o conirario...
Trinia dias c una cnfcrncira, cono iodos os
dias, vcn ara nc dar lanIo c fazcr a larla,
crgo un ouco a ninIa calca, ialvcz uns 35 ou
40 cn do iravcssciro c a olIo; olscrvo con
dcialIc o ncu coro, as cirurgias, as sondas,
drcnagcns c vcjo quc crdi cso. MinIas crnas,
ncus lraos c ncu iora sc arcccn dc un
coro dc una viina dc cano dc conccniraao.
Esiou so cn clc c osso. Esiou rcgrcdindo?
Nao cra ara csiar nclIor?
Conco a cnsar c olscrvar os faios. A
alincniaao nao csia dc acordo, claro, or causa
do iio dc cirurgia, so alincniado con soro, faz
con quc crca cso c, quc scra dc nin?
Esiou con irauna, dcsconfiado c inaginando
quc a ninIa vida c nuiio curia. A dicia alincniar
c nudada, conco a scniir aciiic c nc alincnio
a ioda Iora; cn alguns dias ja sinio fora ara
nc nccr c crgucr da cana. A cquic ncdica sc
nanifcsia, dizcndo quc iudo dccndcra dc nin.
Dc nin? Eu rcciso dc cncrgias, dc un
fisioicracuia c dc cscranas. Da rcalidadc dos
faios crdi a nassa nuscular, adco dc ancnia
rofunda c dccndo dc nin.
333
Quarcnias dias sc assaran, foran
rcnovidas as sondas, algunas drcnagcns c
alguns onios dc suiura.
Conco a fazcr ccrccios con os ncnlros
sucriorcs c infcriorcs, nc alincniar aic quairo
vczcs ao dia. Ando dc cadcira dc rodas, quasc 200
a 300 nciros or dia, isio crniic quc ncus
lraos ao inulsionar a cadcira rccucrcn a
nassa nuscular. Tcnio nc r cn c... cn vao,
os ncnlros nao rcsondcn c a icndcncia c cair,
os joclIos sc dolran, nas icnio nais c nais, aic
conscguir andar dcz, quinzc c vinic nciros.
Auncnici dc cso, conco iralalIar, scis Ioras
or dia, isio nc faz lcn, disirai ninIa ncnic,
lcio c cscrcvo. Mc conunico con o nundo iodo.
Ha nais dc vinic dias nao vcjo ninIa
nanorada, crcio quc cla nc alandonou c
alandonou a firna, quc ianio cu iinIa
rcconcndado ara quc dcssc a naior das
aicncs, ois dcsia cnrcsa ianio cu cono cla
nos susicnianos c dcla dccndcn nossos
succssos. Ela alandonou o larco c o scu Cutuo,
quando nais rccisava dcla. Un rclacionancnio
dc nais dc cinco anos, ondc nossa arccria cra
ioial ara viajar c iralalIar junios, un lon
rclacionancnio quc acalou c ncn sci o noiivo.
Sua cssoa ara nin, cono nulIcr,
conanIcira c arccira ara con o iralalIo cra
fundancnial c csscncial c cono scndo un
334
acicnic agora, ainda nais cu rccisava dcla, do
scu aoio... da sua conanIia, do scu anor.
Ir airas? Pra quc? Nao rcciso dcla quando
rccisci cla foi auscnic sua auscncia c sinal
quc nao nais csia inicrcssada na gcnic ou nao
nais ana ou ialvcz, ao nc vcr docnic dcvc icr
cnsado quc ncu scr ou ninIa cssoa iinIa
acalado, orianio concluo quc so foi inicrcssc
naicrial da sua aric.
Mais una laialIa cnocional a scr sucrada.
Mais una vcz solrcvivi, solrcvivi s
rcvolucs Iunanas, suas gucrras, s nisscs dc
risco. Aos conas c docna, icrrvcl solidao.
Cinqucnia c cinco dias, csiou 75% rccu-
crado, coniinuo o iraiancnio c ioda a ninIa
fora dc vivcr c solrcvivcr; solrcvivcr cranic un
ininigo quc nao conIccia, ialvcz o ininigo oculio
quc janais cnsci cn icr.
una scgunda-fcira, sao 8.40 I, csiou na
sacada da ninIa cnrcsa c iudo volia cono a
scsscnia dias airas; a agiiaao das cssoas na
rua, viaiuras da olcia c anlulancias roncn o
silcncio. Duas onlas nc olIando na cscra quc
cu dc alincnio. Na ninIa auscncia as onlas
nao iivcran scu nilIo, clas dcvcn icr fciio
soIcuucncu, cono cu fiz cnirc a vida c noric.
Nuna grandc cidadc, dcscnrcgado, nunca
ca dinIciro. Pcdir dinIciro c sinal dc
335
alandono, vagalundagcn, falia dc inaginaao
invcniiva c loa voniadc dc sair da sarjcia.
O dcscnrcgo, aos varios ncscs, lcva a
cssoa ao dcscscro c aic a loucura ioial, cono
ianlcn a narginalidadc.
Ha varias fornas dc sc safar dcsic rollcna.
Saia rocura dc cnrcgo dc nanIa ccdo.
Enfrcnic o rollcna, scja oiinisia. Nunca ciic
quc csia rccisando ncsno dc cnrcgo, diga quc
c fundancnial ara scu susicnio c o da sua
fanlia, ara cunrir con suas olrigacs.
Nunca rocurc cnrcgo dcsarrunado, con
larla or fazcr ou unIas sujas. Nao func na
frcnic dos cnircvisiadorcs, nao loccjc c nao sc
csrcguicc. Nas cnircvisias nao sc lancnic c ncn
rcclanc, nao usc sua fanlia cono viinas. Scja
sinccro c auicniico.
Ouiros rccursos. nas grandcs rcsidcncias,
iraic dc sc ofcrcccr ara coriar a grana, aarar a
ccrca, rccolIcr as folIas das arvorcs, odar as
arvorcs. Sc acciiarcn scus scrvios, nao colrc,
diga quc c or un raio dc conida, con ccricza,
sc a gcnic caricIar, alcn do alincnio olicra
nais alguna coisa, cono roua, saaios c valc
iransoric.
Pca, ondc fcz o scrvio, ara indicarcn nais
un. Diga quc salc dar lanIo cn cacIorros
lravos c nuiio facil, o cacIorro lravo, ganIc
sua confiana, faa carinIo nclc c quando
disirado assc una gravaia dc iccido clo
336
focinIo, dcsia forna, o aninal inovcl fica
inofcnsivo c calno. o noncnio dc dar lanIo
nclc, cnugar c cnicar. Falc con os aninais,
agradc clcs. Lcvc-os ara asscar, os donos nao
icn icno dc asscar con aninais c sc algucn o
fizcr, c dirciio, csic rcconcndara ouiros clicnics.
Sc ofcrca ara olir carros, lavar csics,
noios, linar liciclcias c ouiros. Sc ofcrca ara
rccucrar algun naicrial quclrado. Diga quc
odc linar c arrunar o jardin. Piniar arcdcs,
cic. Nunca inlorc or iralalIo.
Scja cducado, gcniil c aicncioso. Scu crfil
cIanara a aicnao das cssoas c clcs vao dcscjar
quc vocc o faa novancnic c con o icno, sc
vocc for lcn conoriado c corrcsondcr, ialvcz
aic lIc arruncn un cnrcgo nuna cnrcsa.
Mosirc scrvio c icra succsso. Scja Ioncsio c
iralalIador.
O ncsno cn rcsiauranics, izzarias c cic. Sc
ofcrca ara fazcr qualqucr coisa, aic... ara lavar
lairinas.
s scias-fciras os csialclccincnios rccisan
dc gcnic, cn iroca, diga quc qucr un raio dc
conida c un lancIinIo ara nais iardc.
No final da noiic, os donos dos
csialclccincnios jogan fora alincnios, anics
dcsics dcosiiarcn nas laias do lio, ca ara
lIc dar. No dcscscro nao crca o cquililro
cnocional. Conirolc-sc. Fczc c coniinuc a luia.
337
Nosso succsso dccndc dc nos ncsnos c nao
dos ouiros; ningucn da nada sc nos nao
ofcrcccnos algo anics ou cn iroca. Nao c facil,
nas ianlcn nao c inossvcl.
ManicnIa a ciica c a osiura. TcnIa un lon
vocalulario. Andc clas ruas c odcra cnconirar
o quc nao csia ao scu lado.
Arrunara algunas nocdas nos onios dc
nilus; dc nanIa as cssoas andan arcssadas,
ao rcarar o dinIciro da assagcn, csias
scnrc dcian cair nocdas c nao as rccolIcn;
cn cada onio odc-sc aic conscguir dc dois a
cinco rcais. Tanlcn nos onios dc iai, ondc
csics sao rocurados, alra a oria ara os
assagciros, csics scnrc darao una caiinIa.
Nao scja ncgaiivo, nanicnIa una ncia, scja
oljciivo.
338


LIVROS PUBLICADOS PELO AUTOR JORGE ALBERTO
CANALE
Cono Confcccionar scu Arco c FlccIa na sua
Casa"

Cono Confcccionar sua Dcsia (Dalcsira} na sua
Casa"

Cono Confcccionar Dooncrangs Ausiralianos"

Taidcrnia, raiica sinlcs dc cnlalsanar
aninais"

Anuiacs dc Mcnlros Infcriorcs, Mciodo
Prorio"

Pcqucnas Inrovisadas Cirurgias dc
Encrgcncia, Solrcvivcncia"

iicas Mcdicas c dc Enfcrnagcn"

O Solrcvivcnic" 1969

O Inigranic"

Hojc foi MclIor quc Onicn"

Os Ecludos"
339

O Enissario do Dialo"

Diology of Lions Dool and Filn"

Arco c FlccIa Esoric ara Todos"

Solrcvivcncia Sclva-Mar-Dcscrio"

O Solrcvivcnic"-2003
340


JOFCE ALDEFTO CANALE
341


JOFCE ALDEFTO CANALE
342


Con csu cgstunos o ussuncnto do uuto,
Jogc AIcto Cunuc.
Nosso ungo ncsquccuc ucccu cn UJ/l2/2UUJ,
nu Suntu Cusu dc Msccdu dc Suo Puuo, us
tc sdo suInctdo u uuus cugus.
Jogc Cunuc o dcotudo co cuncc.
uc scu cgudo nuo scu unus csquccdo c quc,
cn cudu uco, cn cudu Iucstu, ossu scu
csto ucgc, gcncoso c ungo uzc-sc scnt.
Lcun cstu suu tnu oIu, quc nuo odc sc
cusudu u tcno co uuto nus quc, undu
ussn, contcn un ouco dcssu cssou nugncu c
quc dcxou suududc cn todos quc conIcccun o
IIuntc, gcnu c succndcntc JOHGE
ALHEHTO CANALE.
J.H.H.AIuIuo, Edto
343


2006 Jorgc Allcrio Canalc

Ediao Sucrviriual

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil

__________________
Alril 2006

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
cDoolsDrasil.org

Edics cn df c cDoolLilris
cDoolsDrasil.org
__________________
Alril 2006

Você também pode gostar