Você está na página 1de 26

Roberto Perez Xavier

Departamento de Geologia e
Recursos Naturais
Instituto de Geocincias - UNICAMP
UNICAMP
Disciplina Disciplina: : Geologia Econ Geologia Econ mica mica (GE (GE- -803) 803)
Gradua Gradua o em Ci o em Ci ncias da ncias da Terra Terra Geologia Geologia
DEPSITOS MINERAIS FORMADOS POR
PROCESSOS HIDROTERMAIS
ALTERAO HIDROTERMAL
Em depsitos hidrotermais as rochas hospedeiras geralmente
mostram efeitos de reao com os fluidos hidrotermais
ALTERAO HIDROTERMAL
Rocha e fluido procuram atingir o equilbrio qumico
Resultado um halo/envelope ou uma zona de alterao
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
Alterao distal
Alterao
proximal
mineralizao
Pode envolver mudanas:
na cor
na textura
na mineralogia
na qumica da rocha
Notar a mudana de colorao da rocha entre a zona distal (escura), intermediria (clara) e
proximal (amarelada - bleaching) de alterao hidrotermal em sequncia de rocha
metassedimentar. Mina de Au Sunrise Dam (Austrlia) (Eilu et al., 1999).
ALTERAO HIDROTERMAL
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
tf
A
B
C
D
Zn-Pb-(Cu-Au) de Aripuan (MT)
A extenso da alterao pode ser medida em mms a kms
ALTERAO HIDROTERMAL
Geologia Econmica (GE-803)
Subduco Extenso Expanso Coliso
Au mesotermal ou
orogentico
Cu-Pb-Zn vulcanognico
Cu-Pb-Zn em rochas
sedimentares
Au epitermal
Cu-Mo-Au prfiro
skarns, Sn
greisens
Concentra-se em regies da crosta onde ocorrem grandes
movimentaes de fluidos hidrotermais
Tipos de reaes importantes:
KAlSi
3
O
8
+ 6,5Mg
2+
+ 10H
+
(aq)
Mg
6,5
(Si
3
,Al)O
10
(OH)
8
+ K
+
(aq)
K-feldspato clorita
4Fe
3
O
4
+ O
2
6Fe
2
O
3
magnetita hematita
Fe
3
O
4
+ 2H
+
+ 6HS
-
3FeS
2
+ 4H
2
O + 4e
-
magnetita pirita
OXIDAO -
REDUO
HIDRLISE
ALTERAO HIDROTERMAL
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
Na,K
A
C
F
Na,K
A
C
F
Caolinita, dickita, piroflita (topzio,
turmalina)
pirita
sericita
alunita
ARGLICA AVANADA
ARGLICA
S
e
r
i
c
i
t
a
(
f
e
n
g
i
t
a
)
biotita
pirita
calcita
Caolinita, halloisita,
montmorillonita
clorita
A= Al
2
O
3
K= K
+
e Na
+
F= Fe
2+
e Mg
2+
C= CaO
ARGLICA AVANADA
grupo da caolinita + dickita pirofilita (Al
2
Si
4
O
10
(OH)
2
)
disporo alunita (KAl
3
(OH)
6
(SO
4
)
2
) andalusita
intensa lixiviao de lcalis e Ca
2+
por fluidos cidos
2KAl
3
Si
3
O
10
(OH)
2
+ 2 H
+
= 3Al
2
Si
2
O
5
(OH)
4
+ 2K
+
pH< 4
muscovita/sericita caolinita
TIPOS DE ALTERAO HIDROTERMAL
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ARGLICA
grupo da caolinita dickita (Al
4
Si
4
O
10
(OH)
8
) montmorillonita
illita-smectita alterao de plagioclsio
pH= 4 - 5; T< 200 - 250C
ARGLICA
AVANADA
ARGLICA
FLICA
SUB-
PROPILTICA
PROPILTICA
POTSSICA
SKARN
pH
t
e
m
p
e
r
a
t
u
r
a
h
i
p
o
z
o
n
a
l
m
e
s
o
z
o
n
a
l
e
p
i
z
o
n
a
l
Slica alunita Al-K caolinita I-K illita clorita Ca-Si
Q
Al
And
Co
Si
K
Dic
Di
Pi
mica
K
Si
K
Sm-Il
Dic
Il
Sm
Na,K
A
C
F
Caolinita, dickita, piroflita (topzio,
turmalina)
pirita
Sericita (fengita)
FLICA OU SERICTICA
S
e
r
i
c
i
t
a
(
f
e
n
g
i
t
a
)
A= Al
2
O
3
K= K
+
e Na
+
F= Fe
2+
e Mg
2+
C= CaO
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
FLICA OU SERICTICA
sericita + quartzo substituio de feldspato, mica e minerais
mficos
Sericita substitui feldspato. Mina de Silver Bell,
Arizona.
25X, largura = 3mm.
http://www.mines.utah.edu/~wmep/54598/54598files/Atlas/atlasgif/
3KAlSi
3
O
8
+ 2H
+
(aq)
KAl
3
Si
3
O
10
(OH)
2
+ 6SiO
2
+ 2K
+
(aq)
K-feldspato muscovita/sericita quartzo
HIDRLISE
T= 200 - 250C
pH= 4 - 6
TIPOS DE ALTERAO HIDROTERMAL
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ARGLICA
AVANADA
ARGLICA
FLICA
SUB-
PROPILTICA
PROPILTICA
POTSSICA
SKARN
pH
t
e
m
p
e
r
a
t
u
r
a
h
i
p
o
z
o
n
a
l
m
e
s
o
z
o
n
a
l
e
p
i
z
o
n
a
l
Slica alunita Al-K caolinita I-K illita clorita Ca-Si
Dic
Pi
And
ser
mica
ser
Na,K
A
C
F
S
e
r
i
c
i
t
a
biotita
Pirita, pirrotita, magnetita, hematita,
siderita
clorita
A= Al
2
O
3
K= K
+
e Na
+
F= Fe
2+
e Mg
2+
C= CaO
PROPILTICA
Albita, FK
zelitas
epidoto
calcita
ankerita
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
PROPILTICA
TIPOS DE ALTERAO HIDROTERMAL
epidoto, clorita, carbonato
substituio de plagioclsio e
biotita-hornblenda
http://www.mines.utah.edu/~wmep/54598/54598files/Atlas/atlasgif/
sericita magnetita pirita
zelitas
pH neutro a alcalino
Clorita e calcita substitui biotita.
Mina de Cu-Au de Bingham, Utah.
50X, largura= 2mm
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ARGLICA
AVANADA
ARGLICA
FLICA
SUB-
PROPILTICA
PROPILTICA
POTSSICA
SKARN
pH
t
e
m
p
e
r
a
t
u
r
a
h
i
p
o
z
o
n
a
l
m
e
s
o
z
o
n
a
l
e
p
i
z
o
n
a
l
Slica alunita Al-K caolinita I-K illita clorita Ca-Si
Cl
Sm-Il
Cl
Ab
Cb
Ep
Ct
Cl
Ep
Ab
Cb
Anf
Cl
Na,K
A
C
F
S
e
r
i
c
i
t
a
biotita
Pirita, magnetita, hematita, siderita
clorita
A= Al
2
O
3
K= K
+
e Na
+
F= Fe
2+
e Mg
2+
C= CaO
POTSSICA
FK
calcita
ankerita
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
POTSSICA
formao de K-feldspato e/ou biotita secundrios
clorita magnetita hematita sulfetos (pirita e calcopirita)
pH neutro a alcalino
TIPOS DE ALTERAO HIDROTERMAL
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ARGLICA
AVANADA
ARGLICA
FLICA
SUB-
PROPILTICA
PROPILTICA
POTSSICA
SKARN
pH
t
e
m
p
e
r
a
t
u
r
a
h
i
p
o
z
o
n
a
l
m
e
s
o
z
o
n
a
l
e
p
i
z
o
n
a
l
Slica alunita Al-K caolinita I-K illita clorita Ca-Si
Bi
Kf
Anf
Cpx
Anf
Cb
Cpx
Gr
C
o
m
p
o
s
i

o

M
i
n
e
r
a
l

g
i
c
a

(
%

v
o
l
.
)
ALTERAO HIDROTERMAL: A
INFLUNCIA DA RAZO FLUIDO/ ROCHA
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
0 20 40 60 80 100 120
0
20
40
60
80
100
Razo gua do mar/basalto
quartzo
clorita
e
p
i
d
o
t
o a
c
t
i
n
o
l
i
t
a
albita
esfeno
hematita
ilmenita
F/R rocha mfica
0-2 cl + ab + ep + act
2-35 cl + ab + ep + act + qtz
35-50 cl + ab + qtz
> 50 cl + qtz
...E MAIS ALTERAO HIDROTERMAL !!!
Alterao distal (calcita - clorita) - intermediria (dolomita - clorita
sericita) - proximal (dolomita - sericita) em rocha
metassedimentar. Depsito de Au Twin Peaks (Austrlia).
(Eilu et al., 1999)
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
...E MAIS ALTERAO HIDROTERMAL !!!
Granodiorito inalterado e em zona de alterao proximal (carbonato e
sericita). Granny Smith (Austrlia).
(Eilu et al., 1999)
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
Sulfetao em BIF substituio de magnetita por pirita
relacionada a veios de quartzo discordantes. Mina de Au Water
Tank Hill (Austrlia) Fe
3
O
4
+ 6H
2
S + O
2
= 3FeS
2
+ 6H
2
O
...E MAIS ALTERAO HIDROTERMAL !!!
(Eilu et al., 1999)
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
...E MAIS ALTERAO HIDROTERMAL !!!
Sulfetao em rocha
metassedimentar substituio
de siderita por pirita relacionada a
veios de quartzo discordantes.
Mina de Au de Cuiab -
Quadriltero Ferrfero
FeCO
3
+ 2H
2
S = FeS
2
+ CO
2
+ 2H
2
O
(Xavier et al., 2000)
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ALTERAO HIDROTERMAL: A
INFLUNCIA DA ROCHA
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ALTERAO HIDROTERMAL: A
INFLUNCIA DA ROCHA
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)
ALTERAO HIDROTERMAL: A
INFLUNCIA DA ROCHA
UNICAMP
Geologia Econmica (GE-803)

Você também pode gostar