Você está na página 1de 10

Evoluo da agricultura biolgica na Unio Europeia e em Portugal

Jos Carlos Ferreira1 1 AGROBIO, Associao e !eri"e#tal$agrobio%!t

Portuguesa

de

Agricultura

Biolgica,

Lisboa,

Co"u#icao a!rese#tada #o I Col&uio 'acio#al de (orticultura Biolgica, )* e +, de -aio ),,+, ./A de Coi"bra% Orga#i0ao1 Associao Portuguesa de (orticultura% 1 Evoluo da agricultura biolgica na Unio Europeia 1.1 Historial A agricultura biolgica te2e i#3cio #a .uro!a de2ido 4 aco de algu#s !io#eiros% ." 1*)5, Rudol6 /tei#er e6ectuou u" curso !ara agricultores da#do orige" 4 agricultura biodi#7"ica, #a Ale"a#8a% 'os a#os tri#ta, Rusc8 e -uller, #a /u3a, dese#2ol2era" u" "todo de !roduo a &ue c8a"ara" agricultura biolgica% 'os a#os 5,, o trabal8o do agr#o"o i#gl9s /ir Albert (o:ard, e" "atria org7#ica e co"!ostage" deu orige" 4 c8a"ada agricultura org7#ica% A !ri"eira associao de agricultura biolgica surgiu e" I#glaterra, a ;/oil Associatio#<, e" 1*5= segui#do>se #os a#os =, a criao de di2ersas associa?es e" 2@rios !a3ses% .stas orga#i0a?es elaborara" os seus !r!rios cader#os de es!eci6ica?es co" as regras de !roduo a obser2ar% ." 1*A) 6oi 6u#dada a IFOA- BI#ter#atio#al Federatio# o6 Orga#ic Agriculture -ou2e"e#tsC co" D associa?es 6iliadas de D !a3ses% (oEe e" dia, esta Federao te" "ais de =D, associados !ro2e#ie#tes de 1,, !a3ses% Co#tudo, #os a#os F, &ue se assiste a u" gra#de dese#2ol2i"e#to da agricultura biolgica, "oti2ado !ela to"ada de co#sci9#cia relati2a"e#te 4 !roteco do a"bie#te e !ela !rocura !or !arte dos co#su"idores% Gada a e ist9#cia, #a&uela altura, de di2ersas corre#tes de agricultura biolgica e a 6alta de 8ar"o#i0ao das ter"i#ologias utili0adas, i"!u#8a>se a ado!o de u" e#&uadra"e#to regula"e#tar% ." co#se&u9#cia, #o i#3cio dos a#os *, a Co"u#idade .uro!eia ado!tou u" e#&uadra"e#to legislati2o !ara a agricultura biolgica H o Reg% BC..C #%I ),*)J*1% A re6or"a da Pol3tica Agr3cola Co"u" e" 1**), co" o Reg% BC..C ),AFJ*) abre #o2as !ossibilidades de a!oio 6i#a#ceiro de &ue a agricultura biolgica, !elas suas caracter3sticas, 2ai be#e6iciar% .ste a!oio co#tribuiu 6orte"e#te !ara o cresci"e#to e !o#e#cial da agricultura biolgica #os a#os *,% 1.2 Produo Pela a#@lise da 6igura 1 e &uadros 1 e ) 2eri6ica>se &ue, #os a#os *,, a Agricultura Biolgica a!rese#tou u" gra#de cresci"e#to, te#do>se este "a#tido #o

i#3cio do #o2o "il#io% 'o Klti"o a#o cresceu 1AL e" @rea e *L e" #K"ero de agricultores% Actual"e#te e iste" #a M#io .uro!eia 5%55)%FA= 8a e" Agricultura Biolgica ou e" co#2erso, corres!o#de#do a 15)%+5F e !lora?es agr3colas% Isto co#stitui +,)5 L da @rea agr3cola e ),,5L do #K"ero de agricultores euro!eus% O cresci"e#to total euro!eu esco#de di6ere#tes realidades, de !a3s !ara !a3s% Assi", algu#s !a3ses, #os Klti"os ) a#os, a!rese#tara" u"a estag#ao #o cresci"e#to H o caso da Nustria, Fi#l7#dia e Irla#da, o &ue > 4 e ce!o do caso da Irla#da > re6lecte" E@ u" estado "ais a2a#ado de dese#2ol2i"e#to B#a Nustria, !%e%, a Agricultura Biolgica ocu!a E@ 11,+L da /AMC e, co#se&ue#te"e#te, ta as de cresci"e#to "ais redu0idas% 'o e#ta#to, e" "uitos outros !a3ses o cresci"e#to basta#te acelerado, co"o o caso da Blgica, Fra#a, It@lia, (ola#da e .s!a#8a% Ge salie#tar a It@lia, !a3s "editerr7#ico &ue te" tido u" cresci"e#to es!a#toso% ." 1**1, a It@lia a!rese#ta2a 1=%FD, 8a e" Agricultura Biolgica e, e" ),,1, 1%)+,%,,, 8a% .ste cresci"e#to 6oi 6ruto de u"a a!osta #a Agricultura Biolgica, tradu0ida e" aEudas, #o 7"bito das Agro>A"bie#tais, co" 2alores aci"a da "dia euro!eia, aco"!a#8adas !or a!oio tc#ico e e !eri"e#tao% Ob2ia"e#te &ue o surgi"e#to de aEudas 4 Agricultura Biolgica, #o 7"bito do Reg%BC..C ),AFJ*) H Agro>A"bie#tais B&ue e#trara" e" 2igor e" 1**D ou 1**=, co#soa#te os !a3sesC H 2eio i"!ulsio#ar basta#te este "odo de !roduo #a M.% 'o e#ta#to, i#teressa#te #otar &ue, 6ace ao di#8eiro dis!o#32el !ara a totalidade das Agro>A"bie#tais, 8ou2e gra#des di6ere#as #o i#2esti"e#to &ue se 6e0 #a Agricultura Biolgica, de !a3s !ara !a3s% .#&ua#to &ue, e" 1**A, #a Gi#a"arca, DFL do "o#ta#te das Agro>A"bie#tais era ca#ali0ado !ara a Agricultura Biolgica, e e" It@lia )DL, e" Portugal a!e#as 1,*L a!oia2a a Agricultura Biolgica, i#do o resta#te !ara u"a 2i#te#a de outras "edidas% A "dia euro!eia situa2a>se #os 1,L, La"!Oi#, 1***% 'o sur!ree#de#te &ue Portugal se e#co#tre, assi", e" Klti"o lugar #o &ue di0 res!eito 4 !erce#tage" de agricultores e" Agricultura Biolgica B,,) LC% 1.3 ercado O sector dos !rodutos de agricultura biolgica u" dos &ue te" tido "aior cresci"e#to #a @rea ali"e#tar% As 2e#das se tu!licara" de 1**, a ),,1, ati#gi#do, #este a#o, o 2alor de *%,,, "il8?es de euros% A !rocura dos !rodutos de agricultura biolgica "aior #os !a3ses do #orte da .uro!a do &ue #o sul, o#de se !rodu0e", #o e#ta#to, "uitos dos !rodutos &ue 2o !ara a&ueles "ercados% PeEa>se o caso da .s!a#8a, &ue e !orta F,L dos !rodutos de agricultura biolgica, !ri#ci!al"e#te !ara a Ale"a#8a e Rei#o M#ido% / a regio de A#dalu0ia e !orta *DL do total !rodu0ido, Qusse6i, ),,+% Algu"as "ulti#acio#ais do sector ali"e#tar esto a o6erecer li#8as de !rodutos de agricultura biolgica, &uer !or&ue co"!rara" e"!resas es!eciali0adas e" agricultura biolgica, &uer !or&ue criara" u"a #o2a li#8a de !rodutos% Algu"as gra#des cadeias de su!er"ercados i#teressara">se !elos !rodutos biolgicos, te#do criado "arcas !r!rias ;bio<% Rua#to 4 6or"a de co"erciali0ao dos !rodutos biolgicos, esta 2aria "uito de !a3s !ara !a3s% ." It@lia, (ola#da, Blgica, Ale"a#8a, Grcia e .s!a#8a !redo"i#a a 2e#da e" loEas es!eciali0adas de !rodutos biolgicos eJou !rodutos #aturais, assu"i#do a 2e#da directa ta"b" u" !eso basta#te i#teressa#te% J@ #a /ucia, Gi#a"arca,

Fi#la#dia, Rei#o M#ido e Nustria a "aioria das 2e#das so e6ectuadas e" gra#des su!er63cies% Co"isso .uro!eia, se" data% 1.! Ensino Ci#co !a3ses i#clu3ra" a agricultura biolgica co"o "atria obrigatria #os curr3cula das escolas agr3colas BNustria e (ola#da e" 1**5, Ale"a#8a e" 1**D e Gi#a"arca e" 1**AC% A M#i2ersidade de Sassel, #a Ale"a#8a, 6oi a !ri"eira &ue i#trodu0iu u"a disci!li#a de agricultura biolgica #o seu curr3culo, e" 1*F1% ." 1***, M#i2ersidades da Nustria, Ale"a#8a, Gi#a"arca, Fi#l7#dia, Rei#o M#ido, Grcia, It@lia, (ola#da e /ucia o6erecia" disci!li#as de agricultura biolgica% 'esta altura e istia" "estrados #a Blgica, Ale"a#8a e (ola#da% 1." #nvestigao Ge acordo co" 'iggli B),,)C, a e2oluo da agricultura biolgica at agora caracteri0ou>se !or 5 6ases1 A !ri"eira 6ase &ue te2e i#3cio #os a#os ),, 6oi orie#tada !ela e !eri9#cia e"!3rica de algu#s !io#eiros, obtida e" e !lora?es agr3colas% 'os a#os A,, i#iciou>se a )T 6ase de2ido 4 i#2estigao e6ectuada !or i#stitutos !ri2ados e clusi2os de agricultura biolgica, co"o o FIBL BI#stituto de I#2estigao e" Agricultura BiolgicaC #a /u3a, o .l" Far" Researc8 Ce#tre e a (e#rU GoubledaU Researc8 Associatio# H (GRA H #o Rei#o M#ido, Louis BolO I#stitute #a (ola#da e Lud:ig Bolt0"a# I#stitute #a Nustria% Os a#os F, 6ora" caracteri0ados !elo a!areci"e#to de disci!li#as de agricultura biolgica e" algu"as u#i2ersidades e escolas, "uitas delas co" e !lora?es agr3colas e !eri"e#tais e laboratrios associados% Os a#os *, 6ora" caracteri0ados !elo a!areci"e#to de !ol3ticas .uro!eias i#ce#ti2a#do 6or"as de agricultura "e#os agressi2as do !o#to de 2ista a"bie#tal B-edidas Agro>A"bie#taisC% Para al" do i"!ulso &ue esta !ol3tica i"!ri"iu #a adeso dos agricultores, !ro2ocou ta"b" u"a "aior ge#erali0ao #a i#2estigao J e !eri"e#tao e" "ais u#i2ersidades, i#stitutos de i#2estigao !Kblicos e "i#istrios de agricultura co" tc#icos es!eciali0ados e" agricultura biolgica% (oEe e" dia e iste u"a 2i#te#a de i#stitutos de I#2estigao e Ge!arta"e#tos de agricultura biolgica i#tegrados e" M#i2ersidades !or toda a .uro!a% Para al" disto, e iste" algu"as redes i#ter#acio#ais de i#2estigao e" agricultura biolgica% Orga#ic> researc8%co", ),,+ 'o Klti"o co#gresso "u#dial de agricultura biolgica orga#i0ado !ela IFOAe" ),,) i#ce#ti2ou>se a criao de u"a #o2a orga#i0ao ;I#ter#atio#al /ocietU o6 Orga#ic Agriculture Researc8 BI/OFAR > :::%iso6ar%orgC, Soe!Oe M% et al%, ),,), &ue ser@ 6u#dada #o !r i"o ), de Ju#8o de ),,+ e &ue te" co"o obEecti2o !ro"o2er e su!ortar a i#2estigao e" todas as @reas da agricultura biolgica, 6acilita#do a coo!erao e a troca de co#8eci"e#tos% 1.$ Planos de aco M" !roble"a e" agricultura biolgica co#seguir !ro"o2er e&uilibrada"e#te o cresci"e#to da o6erta e da !rocura% 'este se#tido !a3ses co"o Gi#a"arca, Fi#l7#dia, /ucia, (ola#da, Fra#a, Ale"a#8a e Rei#o M#ido dese#2ol2era" !la#os de aco !ara "el8or i#tegrao de todas as !ol3ticas de a!oio 4 agricultura biolgica% .stes !la#os de aco #or"al"e#te i#clue" obEecti2os de ati#gir D>1,L de agricultura biolgica e" ),,,J),,D ou 1,>),L e" ),1,, e i#clue" u" co#Eu#to de

a!oios 4 !roduo atra2s das Agro>A"bie#tais eJou !rogra"as de dese#2ol2i"e#to rural, a!oios 4 tra#s6or"ao e co"erciali0ao, 4 di2ulgao e educao do co#su"idor% A Gi#a"arca 6oi o !ri"eiro !a3s a a!rese#tar u" !la#o de aco e" 1**D &ue cobria o !er3odo at 1***% O seu obEecti2o era ati#gir AL e" ),,, te#do co#seguido c8egar aos =L% J@ i"!le"e#tara" u" )I !la#o de aco &ue !rete#de ati#gir 1)L da @rea e" ),,+, La"!Oi#, ),,)% Ao #32el da M#io .uro!eia est@ ta"b" a discutir>se u" !la#o de Aco .uro!eu% .ste !rocesso i#iciou>se #a co#6er9#cia .uro!eia de Agricultura Biolgica &ue se reali0ou e" Co!e#8aga e" -aio de ),,1 e &ue 6oi !osterior"e#te a!ro2ado e" Co#sel8o de -i#istros da Agricultura e" Ju#8o de ),,1% 2 Evoluo da agricultura biolgica em Portugal

2.1 Historial ." Portugal, a!esar do !ro6essor do e#si#o secu#d@rio Lu3s Alberto Pilar ter escrito algu#s artigos sobre agricultura biolgica #o Eor#al ;O /culo<, e" "eados dos a#os A,, 6oi co" a 6u#dao da Agrobio, Associao Portuguesa de Agricultura Biolgica e" 1*FD, &ue se co"eou a i#ce#ti2ar este ti!o de agricultura de u"a 6or"a "ais siste"ati0ada e orga#i0ada% .sta Associao !ro"o2eu ac?es de 6or"ao !ro6issio#al, a!oio tc#ico aos agricultores, i#ce#ti2ou a co"erciali0ao dos !rodutos e e6ectua2a o co#trolo e a certi6icao dos o!eradores de agricultura biolgica% Por u"a &uesto de i#de!e#d9#cia a Agrobio dei ou de 6a0er co#trolo e certi6icao i#ce#ti2a#do o a!areci"e#to de u"a e"!resa es!ec36ica !ara esta 6u#o &ue i#iciou o seu trabal8o e" 1**= H a /ocert Portugal% 'o a#o de ),,, 6oi reco#8ecido !elo -i#istrio da Agricultura u" segu#do orga#is"o de co#trolo e certi6icao !ara a agricultura biolgica > a /ati2a% A !artir de 1**D co"eara" a surgir associa?es de agricultura biolgica de 7"bito regio#al, !ri"eiro #a Beira I#terior BARABBIC, de!ois #o Algar2e B/ALPAC e #os Aores B'AVMRAC% 2.2 Produo ." si"ult7#eo co" a 6u#dao da AGROBIO e" 1*FD i#iciou>se o a!oio tc#ico a D !rodutores% Ge dois, locali0ados e" Vr@s>os>-o#tes, u" !ossu3a u" lagar de a0eite e oli2ais% Assi", este !rodutor i#iciou a !roduo de a0eite e" Agricultura Biolgica i#ce#ti2a#do outros #a regio a co#2ertere">se, "oti2ados !ela "aior 2alori0ao da a0eito#a% ." co#se&u9#cia, e" 1**+ e istia" 1D55 8a de oli2al situa#do>se a sua gra#de "aioria e" Vr@s Hos>-o#tes% 'este a#o o Oli2al ocu!a2a DDL , as Pastage#s )AL , a Fruticultura FL, a Pi#8a +,AL, a (orticultura ),F L e as Cultura Ar2e#ses ),=L% O a!areci"e#to das !ri"eiras aEudas 4 Agricultura Biolgica #o 7"bito das Agro>A"bie#tais e" 1**5 2eio dar u" gra#de i"!ulso ao cresci"e#to da Agricultura Biolgica !ri#ci!al"e#te e" 1**F e 1***% Para al" disso !ro2ocou u" cresci"e#to di6ere#ciado, !ri2ilegia#do "ais as culturas e te#si2as dado &ue as aEudas, a!esar de

tere" 2alores di6ere#tes, era" "ais atracti2as !ara estas culturas e !or&ue estas ta"b" so "e#os e ige#tes do !o#to de 2ista tc#ico% Assi" #o a#o de ),,, 5,L da @rea era ocu!ado !or Oli2al, )5,)L !or !astage#s e )+%FL !or culturas ar2e#ses% 'os a#os de 1**F e 1*** a gra#de adeso 2eio do Ale#teEo e Beira I#terior B Ruadro 5C% ." Agosto de ),,, e#trou e" 2igor o Reg% C.. #%I 1F,5J** &ue a!rese#ta2a !ela !ri"eira 2e0 #or"as euro!eias !ara a Pecu@ria segu#do o -odo de Produo Biolgico% .ste regula"e#to 6oi "uito i"!orta#te !ara Portugal dado &ue, !or #o 8a2er #or"as #acio#ais !ara este ti!o de !roduo, co#traria"e#te a "uitos !a3ses, 6oi s a !artir da&uela data &ue !assou a ser !oss32el 6a0er !roduo a#i"al e" agricultura biolgica% Gado &ue as #or"as esto relati2a"e#te !r i"as da&uilo &ue a !roduo de car#e e" regi"e e te#si2o, tor#a>se relati2a"e#te 6@cil co#2erter este ti!o de !roduo !ara a agricultura biolgica co" a 2a#tage" de se !oder receber u"a aEuda !ara a !astage" e co" a !ossibilidade de #o 6uturo se co"erciali0ar a car#e co" 2alor acresce#tado% .ste 6acto est@ a co#tribuir !ara u"a gra#de adeso deste ti!o de !rodutores, !ri#ci!al"e#te #o Ale#teEo e Beira I#terior% Assi" e" ),,) E@ a !astage" &ue do"i#a a @rea #acio#al co" 5DL seguido do Oli2al co" )=L e Culturas Ar2e#ses co" )1L% W este 6acto &ue, de2ido 4 di"e#so das e !lora?es agr3colas &ue !rodu0e" estas culturas, 6a0 co" &ue e" Portugal, ,,) L dos agricultores biolgicos e !lore" u"a @rea de 1,F L o &ue u"a situao K#ica a #32el euro!eu% 2.3 %omerciali&ao I#6eli0"e#te e" Portugal #o te"os dados sobre a co"erciali0ao dos !rodutos de agricultura biolgica, !elo &ue #os 2a"os li"itar a!e#as a 6a0er algu"as a!recia?es sobre este te"a, baseados #o co#8eci"e#to !essoal% Os !rodutos &ue "ais se t9" e !ortado so o a0eite, a!esar de &ue se !oderia e !ortar "uito "ais, o 2i#8o e ta"b" algu#s 6rutos secos% Ao #32el dos 8orto6rut3colas o co#su"o e" Portugal su!era a o6erta !elo &ue te" &ue se recorrer 4 i"!ortao, !ri#ci!al"e#te #algu"as !ocas% 'o e#ta#to, !o#tual"e#te, ta"b" se 6a0 algu"a e !ortao de !rodutos 8ort3colas% Os !rodutos tra#s6or"ados co"erciali0ados e" Portugal #a sua "aioria so i"!ortados% Os !rodutos biolgicos so co"erciali0ados e" Portugal e" loEas es!ec36icas co"o coo!erati2as de co#su"idores de agricultura biolgica e loEas de !rodutos #aturais% Algu#s !rodutores 2e#de" e" "ercados "u#ici!ais e e iste" algu"as e"!resas a 6a0er distribuio ao do"icilio% Algu"as gra#des su!er63cies ta"b" 2e#de" !rodutos biolgicos "as, de2ido 4 escasse0 de !rodutos #acio#ais a di2ersidade o6erecida #or"al"e#te !e&ue#a% Ge2ido 4 !resso &ue algu"as cadeias esto a 6a0er sobre os !rodutores, i#ce#ti2a#do>os a co#2ertere">se 4 agricultura biolgica, #atural &ue esta situao se altere ra!ida"e#te% 2.! Ensino'(ormao A 6or"ao e" agricultura biolgica te" sido esse#cial"e#te !ro"o2ida !or associa?es e desti#ada aos agricultores% A Agrobio logo #o seu segu#do a#o, 1*F=, !ro"o2eu u" curso de agricultura biolgica e" Vorre de -o#cor2o co" 1), 8oras% Ga3 !ara c@ e6ectuou di2ersos cursos &uer !ara agricultores &uer !ara tc#icos% -ais

rece#te"e#te di2ersas outras i#stitui?es !ri2adas e !Kblicas t9" !ro"o2ido 6or"ao !ro6issio#al e" agricultura biolgica% M" !roble"a #esta @rea a car9#cia de 6or"adores es!eciali0ados de2ida"e#te !re!arados, Crist2o et al% ),,,% Ao #32el do e#si#o su!erior a !ri"eira disci!li#a o!tati2a de agricultura biolgica surgiu #a .scola /u!erior Agr@ria de Coi"bra #o a#o lecti2o 1**)J*+, seguida "ais tarde !ela .scola /u!erior Agr@ria de Castelo Bra#co% A .scola /u!erior Agr@ria de BeEa criou rece#te"e#te u"a lice#ciatura biet@!ica e" .#ge#8aria dos /iste"as Agr3colas e A"bie#tais co" u"a o!o e" Agricultura .colgica co" di2ersas disci!li#as es!ec36icas deste "todo% A M#i2ersidade da -adeira i#iciou e" ),,) u"a !s graduao e" agricultura biolgica e a M#i2ersidade dos Aores 2ai i#iciar u"a lice#ciatura euro!eia e" agricultura ecolgica, Eu#ta"e#te co" "ais 15 M#i2ersidades .uro!eias% A M#i2ersidade do Algar2e ta"b" te" a i#te#o de !ro"o2er u"a !s> graduao e" agricultura biolgica% Val co"o #a 6or"ao !ro6issio#al, u"a das debilidades a e ist9#cia de ai#da !oucos doce#tes #o e#si#o su!erior co" e !eri9#cia #esta @rea% 2." #nvestigao Para al" dos agricultores !io#eiros &ue 6ora" e !eri"e#ta#do algu"as tc#icas a Gireco Regio#al de Agricultura do Algar2e i#iciou e" 1**,, e" colaborao co" a AGROBIO, u" ca"!o de de"o#straoJ. !eri"e#tao e" (orticultura Biolgica &ue ai#da se "a#t" e" acti2idade% Para al", disso a !artir de 1**= alargou ta"b" 4 citricultura% Ge 1**F a ),,, a M#i2ersidade de Vras>os>-o#tes e Alto Gouro e" !arceria co" a AGROBIO, Gireco Regio#al de Agricultura de Vr@s os -o#tes, .scola /u!erior Agr@ria de Braga#a e .stao Agro#"ica 'acio#al dese#2ol2eu o !roEecto PA-AF ;Oli2icultura Biolgica e" Vr@s>os>-o#tes<% Relati2a"e#te 4 !ri"eira ca#didatura 4 "edida F%1 do !rogra"a AGRO H Gese#2ol2i"e#to . !eri"e#tal e Ge"o#strao, e" ),,1, esto a ser e ecutados &uatro !roEectos de agricultura biolgica ;(orto6ruticultura e" agricultura biolgica<, ;Produo biolgica de 8ort3colas e" agrossiste"a di2ersi6icado<, ;Proteco co#tra !ragas e" oli2icultura biolgica< e ;Produo biolgica de bo2i#os de car#e #os siste"as agro>!ecu@rios de "o#tado e" Vr@s>os>-o#tes<% Para al" disso esto "ais dois a ser e ecutados e" &ue a agricultura biolgica ta"b" 6a0 !arte "as !arcial"e#te e &ue so1 ;Agribio"ed H .t#obot7#ica, tradio !o!ular e agricultura biolgica< e ;Ca"!os de e !eri"e#tao e de"o#strao de 6ertili0ao a0otada e" Br@ssicas e al6ace co" 2ista a "el8orar a &ualidade e redu0ir o e cesso de #itratos<% 'o "o"e#to e" &ue este artigo, 6oi escrito !oucos dias a!s o 6ec8o da segu#da ca#didatura ao "es"o !rogra"a, te"os co#8eci"e#to, i#6or"al, de #o2e !roEectos a!rese#tados &ue co#te"!la" a Agricultura Biolgica, se" a gara#tia de estar"os a ser e austi2os% 'o e#ta#to, #o te"os ai#da e" Portugal u"a i#stituio es!eci6ica e" Agricultura Biolgica ou u" Ge!arta"e#to de Agricultura Biolgica e" #e#8u"a M#i2ersidade ou I#stituio de I#2estigao ou u"a rede &ue a!ro i"e os 2@rios i#2estigadores "oti2ados !or este te"a% 2.$ Plano de )co

O Go2er#o &ue to"ou !osse e" -aro de ),,) colocou #o seu !rogra"a &ue &ueria ;dar !rioridade 4 agricultura biolgica reestrutura#do global"e#te o siste"a de a!oios #o 7"bito de u" Pla#o 'acio#al !ara o Gese#2ol2i"e#to da Agricultura Biolgica<% 'este se#tido, o /r% -i#istro da Agricultura #o"eou u" gru!o de trabal8o &ue se e#co#tra actual"e#te a elaborar u" !la#o de aco !ara a agricultura biolgica% /e 8ou2er 2o#tade !ol3tica !ara i"!le"e#tar as "edidas &ue se 2e#8a" a !ro!Xr #este !la#o, #o te"os a "e#or dK2ida &ue isso ir@ !ro!orcio#ar u" cresci"e#to ai#da "aior da agricultura biolgica e, "ais i"!orta#te do &ue isso, u" cresci"e#to suste#t@2el, co#tribui#do !ara &ue surEa 4 2e#da u"a "aior &ua#tidade, &ualidade e di2ersidade de !rodutos a !reos "ais ra0o@2eis e e" "ais !o#tos de 2e#da% 3 )n*lise da situao actual da )gricultura +iolgica em Portugal Rua#do co"!ara"os o i#3cio da Agricultura Biolgica e" Portugal co" outros !a3ses da .uro!a 2eri6ica"os &ue a 6u#dao da !ri"eira associao de Agricultura Biolgica e" Portugal, a AGROBIO, surgiu ), a#os "ais tarde &ue a 6u#dao de outras associa?es co#g#eres e" di2ersos outros !a3ses% Poder3a"os ter atal8ado ca"i#8o, obser2a#do o &ue outros !a3ses "ais a2a#ados 6a0ia", "as #o 6oi o &ue aco#teceu e !elo co#tr@rio, #os Klti"os a#os ai#da 6ic@"os "ais !ara tr@s% A!esar de &ue &ua#do ol8a"os !ara o cresci"e#to do #K"ero de agricultores e da @rea de Agricultura Biolgica e" Portugal ao lo#go do te"!o 2eri6ica"os u" cresci"e#to basta#te gra#de, &ua#do obser2a"os co" "ais cuidado o sector 2eri6ica"os a e ist9#cia de di2ersas debilidade &ue urge su!ri"ir% Peri6ica"os &ue 8ou2e u" gra#de cresci"e#to das culturas e te#si2as co"o o oli2al, !astage#s e culturas ar2e#ses, te#do crescido !ouco o sector dos 8orto6rut3colas o#de 8@ u"a !rocura gra#de% .ste 6acto te" sido, ali@s, u" tra2o 4 abertura de #o2as loEas es!eciali0adas e" !rodutos biolgicos% .ste 6acto resulta do i#su6icie#te a!oio tc#ico &ue esta2a dis!o#32el e das aEudas &ue #o era" "uito i#teressa#tes% Para al" das gra#des lacu#as ao #32el do a!oio tc#ico, elas e iste" ta"b" ao #32el da e !eri"e#tao, da co"erciali0ao e da di2ulgao da Agricultura Biolgica &uer ao #32el dos co#su"idores, &uer ao #32el dos agricultores co#2e#cio#ais, associa?es e seus tc#icos% / i#2esti#do #estas @reas de u"a 6or"a i#tegrada &ue !odere"os !ro"o2er u" cresci"e#to suste#t@2el da agricultura biolgica !elo &ue es!era"os &ue o Pla#o 'acio#al da Agricultura Biolgica d9 u" co#tributo i"!orta#te #este se#tido% Rua#to 4s !ers!ecti2as 6uturas, se !or u" lado so boas 6ace 4 se#sibili0ao cresce#te dos co#su"idores !ara o a"bie#te e !ara a &ualidade ali"e#tar, &ue acaba" !or co#tribuir !ara o a!areci"e#to de !ol3ticas "ais 6a2or@2eis a estes ti!os de agricultura e iste !or outro lado u"a gra#de a"eaa 4 agricultura biolgica &ue a !oss32el liberali0ao #a M#io .uro!eia do culti2o de !la#tas ge#etica"e#te "odi6icadas% Os estudos de coe ist9#cia "ostra" &ue #o !oss32el co#2i2ere" estes dois ti!os de !roduo se" a e ist9#cia de co#ta"i#ao de 2@rias 6or"as e !orta#to i#2iabili0a#do o culti2o de algu"as culturas% ,e-er.ncias +ibliogr*-icas /

Co"isso .uro!eia% /d% Orga#ic Far"i#g i# t8e .M1 Facts a#d Figures% 8tt!1JJeuro!a%eu%i#tJco""JagricultureJ&ualJorga#icJ6actsYe#%!d6 Zacedido e" %* de -aio
de ),,+[

Crist2o, A% et al%, ),,,, 'o2a Agricultura e" Portugal% O lo#go ca"i#8o !ara o dese#2ol2i"e#to da Produo Biolgica% Relatrio de u" estudo 6i#a#ceiro !elo C.G.FOP% Pila Real, MVAG FiBL% ),,+% Orga#ic Far"i#g i# .uro!e H Pro2isio#al /tatistics ),,)% 8tt!1JJ:::%orga#ic>euro!e%#etJeuro!eYeuJstatistics%as! Zacedido e" %* de -aio de ),,+[ I#te#atio#al /ocietU 8tt!1JJ:::%iso6ar%orgJ o6 Orga#ic Agriculture Researc8 BI/OFARC% ),,+%

Soe!Oe, Mlric8\ 'iggli, Mrs\ ]iller, (elga% ),,)% ]8U 6ou#di#g a# I#ter#atio#al /ocietU o6 Orga#ic Agriculture Researc8 BI/OFARC ^ Ca#ada% 15t8 IFOA- Orga#ic ]orld Co#gress% 8tt!1JJ:::%iso6ar%orgJOoe!Oe>),,)>!a!er>2ictoria%8t" Zacedido e" %* de
-aio de ),,+[

La"!Oi#, '% et al% 1***, V8e PolicU a#d RegulatorU .#2iro#"e#t 6or orga#ic Far"i#g i# .uro!e% (o8e#8ei"1 M#i2ersitat (o8e#8ei"% La"!Oi#, 'icolas, ),,), Fro" co#2ersio# !aU"e#ts to i#tegrated actio# !la#s i# t8e .uro!ea# u#io#% ]as8i#gto# G%C% ]orOs8o! o# Orga#ic Agriculture% 'iggli, Mrs, ),,), V8e Co#tributio# o6 researc8 to t8e de2elo!"e#t o6 orga#ic 6ar"i#g i# .uro!e% FricO, FIBL% Orga#ic Ce#tre ]ales% ),,+% Orga#ic Far"i#g /tatistics% 8tt!1JJ:::%orga#ic%aber%ac%uOJstats%s8t"l Zacedido e" %* de -aio de ),,+[ Orga#ic Researc8%co", ),,+% Researc8 'et:orOs researc8%co"Jli#OsJli#Os%as!^id_5+ Zacedido e" %* de -aio de ),,+[ 8tt!1JJ:::%orga#ic>

Qusse6i, -i#ou, ]iller, (elga, ),,+, V8e :orld o6 orga#ic Agriculture1 /tatistics a#d Future Pros!ects% 'ur#berg, Bio6ac8, :::%soel%deJi#8alteJ!ubliOatio#e#JsJsYA5%!d6
Zacedido e" %* de -aio de ),,+[

0uadros e -iguras
D%,,,%,,, 5%D,,%,,, 5%,,,%,,, +%D,,%,,, +%,,,%,,, )%D,,%,,, )%,,,%,,, 1%D,,%,,, 1%,,,%,,, D,,%,,, , FD F= FA FF F* *, *1 *) *+ *5 *D *= *A *F ** ,, ,1

Fig% 1 H .2oluo da @rea de Agricultura Biolgica #a M. B8aC% Ruadro 1 H .2oluo da @rea de Agricultura Biolgica #a M. B8aC e !erce#tage" relati2a"e#te 4 @rea total% Fo#te1 Orga#ic Ce#tre ]ales, ),,+ e FiBl, ),,+%
Pa1s 1221 1222 1223 1+D%*F ) )%1A* ),%,*, ),%+5, 122! 1*)%++ A )%=F+ )1%15D )D%F)) 122" ++D%F= D +%+FD 5,%FF5 55%=*D 11F%+* + ),%D+A )%5,1 1)%=+5 ),5%5* 5 DA1 11%5F= 1,%1*) )5%,A* 1%)5+ 5F%55F FA*%+, A 122$ 1223 1224 1222 2555 2551 6

AM/ )A%DF, F5%,,, B.L 1%5,, 1%A,, GI' 1A%*=+ 1F%=D+ FI' 1+%)F1 1D%FD*

+,*%,F* +5D%+AD )FA%*,, )*,%,,, )A1%*D, )FD%D,, 1173 5%)=1 =%51F 11%A55 1F%DA) ),%)=D ))%51, 17$ 5=%1A1 =5%+)* **%1=+ 15=%=FD 1=D%)DF 1A5%=,, $7" F5%DDD 1,)%++D 1)=%1A= 1+=%==D 15A%5)+ 15A%*5+ $7$ 1+A%,F5 1=D%5,D )1F%A*, +1=%,,, +A,%,,, )1%5)* )1%**+ 51=%D1F 5D)%)A* D5=%,)+ D%)=* 1,%,,, 1D%5,) 1A%D,, )5%F,, ),%5*= )+%D*1 )F%A,5 +)%5AF +)%+DD 1%,5,%+A ++5%1A= =51%15* AFD%A+F *DF%=FA A D*5 =1F AAA 1%,,) 1%,+, 1)%+FD 1=%==, 1*%+)) )1%D11 )A%F), *%1F) 1)%1*+ )*%D++ 5A%*A5 D,%,,) 1,+%A+D 1D)%1,D )=*%5=D +D)%1=5 +F,%*), 1%+*5 1%*,F )5+%=DA +,=%A5+ +)1%=*) 5*%D+D D5%=A, )A5%D1* +*,%F=F D)A%+)+ 1%1+*%+D 1%=1F%A5 )%F))%AA +%5F*%1) +%*)A%)) D * F F = 51*%AD, =+)%1=D +1%11F +,%,A, 1%)+,%,, , )%151 +F%,,, A,%FDA 5FD%,A* 1*+%=11 =A*%=+1 5%55)%FA = 17! 373 57$ 573 372 173 172 174 173 $73 !75 372

FRA F1%))D FD%,,, FA%F)* *5%F,= AL. +%*=1 A%**) 11%A,= 1D%+1D GR. ),, )D, D*1 1%1FF IRL +%F)+ D%1,1 D%5=, D%+*, 1D5%1) IVA 1=%FD, +,%,,, FF%5+A , LM` =+5 D,, 5*A D+F (OL *%))A 1,%,D+ 1,%+D5 1,%*AD POR 1%D,, )%,,, )%A** A%1F+ ./P 5%)+D A%FD* 11%=AD 1A%),* /M. F5) FD1 F,, F5D GB +5%,,, +D%,,, +,%**) +)%5A= )1=%A) +,5%F1 5)*%A+ DF)%,+ .M1D 1 F 1 )

Ruadro ) H .2oluo do #K"ero de o!eradores e" Agricultura Biolgica #a M. e !erce#tage" relati2a"e#te ao total% Fo#te1 Orga#ic Ce#tre ]ales, ),,+ e FiBl, ),,+%
Pa1s 1221 1222 1223 122! 122" 122$ AM/ 1%*A, =%,,, *%A1+ 1+%+)1 1F%D5) 1*%5++ B.L 1A, 1A= 1=, 1=F 1*+ ))F GI' =A) =AD =5, =AA 1%,D, 1%1== FI' *D, 1%+,D 1%D** 1%F1F )%A*+ 5%5D) FRA )%A+, )%*=F +%)+1 +%DD= +%D+F +%FD5 AL. , , , , , , GR. D, AD 1=D 5=* D=F 1%,=D IRL ),, 1*D 1=) 1*F +AF =*= IVA 1%F+, )%D,, 5%=D= F%D*A 1,%=+, 1A%)A* LM` 1+ 1) 1) 1) 1* ), (OL 5+* 5*, 5DD D1) D=1 =D= POR DD =+ A+ )+5 +5* )5, ./P +5= DFD AD+ *,* 1%,5) )%1=1 /M. , , , , , , GB F)* F,, =DD A1D F)F F=D .M1D 1,%)D5 1D%F55 ))%)A5 +1%1F= 5,%5*1 D)%11D 1223 1224 1222 2555 2551 1*%**= ),%),A 1*%A51 1*%,+1 1F%)*) )*1 5)1 DF= === =*5 1%=1A )%))F +%,** +%5== +%D)D 5%+F1 5%*AD D%1*A D%))D 5%*F+ 5%AF5 =%1+* F%15* *%)=, 1,%+=5 , *%),* 1,%5,, 1)%A5, 15%A,+ )%D15 5%1F+ 5%D,, D%)A, =%=F, F,F FFA 1%1,A 1%,15 **A +,%F55 5)%)+F 5*%,1F D1%1), D=%55, )+ )= )* D1 5F F1, *=) 1%)1= 1%+*1 1%D)F )AF D=5 AD, A=+ F*1 +%D)= A%+*) 11%F1) 1+%+*5 1D%=,A , 1+%D1A 15%)D+ 15%+)* +%DF* 1%,)= 1%5=) )%+)) +%D=+ +%*F1 A,%F*F 115%5), 1+)%1A* 151%)F+ 15)%+5F 6 273 175 "7$ $7! 17$ 373 574 573 27! 17$ 17! 572 173 !75 173 275

Ruadro + H .2oluo das @reas de Agricultura Biolgica !or cultura #o Co#ti#e#te B8aC BFo#te1 IGR(a, ),,+C%
%ontinente 9lival Pastagens :in;a %. )rven. (ruticult. Horticult. (.<ecos Pousio P.)rom*. 8otal 1**+ 1**5 1**D 1**= 1**A 1**F 1*** ),,, ),,1 ),,) 1%D55 +%AF1 D%)5A 5%1,A D%,)5 1+%AFA 1*%51D ),%1*+ ))%115 )+%*5D A=+ A== 1%1A+ 1%+1+ )%+5F =%))= 11%++* 1)%,*F )A%F1F 51%+D= 1,+ =,+ A1+ DDF D*5 AF+ FF+ F=F AA* F5= A5 =5A 1%,D) 1%55+ 1%51) D%+5F 11%)5A 11%F*A 1D%5A) 1*%,+1 ))A 1%),, 1%AA) 1%D,+ +*A D++ =*1 =F+ 1%,+F *=5 A* 1=+ )1) 15* *1 1+= ))+ 1A= )+A )5F * )+ )+ 1,* ++D +15 +1= 1F )D D1 2.322 3.143 15.122 2.142 12.123 22.$22 !3.2$3 "5.551 35.4"3 21.55"

1%,*5 1%=+, 1%F15 1%*+) )%11* )%D+,

F*F F== )%,+* )%1+= 1%)DD )%,+5

Ruadro 5 H .2oluo das @reas de Agricultura Biolgica !or regio agr@ria B8aC BFo#te1 IGR(a, ),,+C
Ale#teEo Algar2e B% I#terior B% Litoral .%G%-% R% Oeste Vr@s -% 8otal 122! 1%**5 ++1 1%1+= 1AF 5) 1AF +%+)5 3.143 122" +%D*F +DF 1%D5D ),* A= ),) 5%),5 15.122 122$ +%5D, +D1 1%=+F 155 5F )D+ +%)*F 2.142 1223 5%11, D5+ +%)*, 1,1 D5 )A, +%F)D 12.123 1224 1+%551 1%1FD *%D,F 11* =, +1) 5%=D= 22.241 1222 ))*1A 11F1 1A55) 11, DF 5), DF5, !3.2$4 2555 )D%5,= AD5 1=%=,) 1,+ )+) =5= =%)D* "5.552 2551 +5%=+, A51 )+%*,) 11A )AD 1%1,, 1,%,*) 35.4"3 2552 5=%1)= 1%5A+ )A%55D 1)F +), 5%=F1 1,%F++ 21.55$

1,

Você também pode gostar