Você está na página 1de 3

Universidade Estadual Paulista (UNESP)

Curso Intensivo de Museus, Colees e Histria da Cincia


Data: 9-10 Dezembro de 2013 Horrio: 9-12h; 14-18h Durao: 12 horas

Docente: Marta C. Loureno Museu Nacional de Histria Natural e da Cincia, Universidade de Lisboa Seco de Histria e Filosofia da Cincia, Faculdade de Cincias da Universidade de Lisboa Centro Interuniversitrio de Histria das Cincias e Tecnologia, Universidade de Lisboa mclourenco@museus.ul.pt - Programa e Objectivos Nos ltimos anos, tem-se observado um interesse crescente da comunidade cientfica internacional na utilizao de coleces e de artefactos como fonte para a investigao em histria. Hoje em dia, a cultura material talvez uma das reas mais interessantes e cutting edge da histria da cincia. As razes so mltiplas. Em primeiro lugar, no razovel pensar-se que muita da histria da cincia possa continuar a ser feita com recurso exclusivamente a fontes documentais. No possvel ignorar a relevncia histrica dos milhes de instrumentos cientficos, espcimes de histria natural, herbrios e ceras anatmicas que se encontram em museus, observatrios astronmicos, coleces privadas, escolas secundrias e hospitais. importante preservar o patrimnio cientfico e o primeiro passo consiste em estud-lo e conhec-lo profundamente. Em segundo lugar, a utilizao de coleces por historiadores enriquece-as com uma espessura de informao que vai muito para alm do estudo que os conservadores nos museus esto habituados a fazer. Finalmente, a utilizao de objectos como fonte levanta questes e desafios de ordem metodolgica e historiogrfica que tm suscitado o interesse quer de historiadores quer de profissionais de museus. Este Curso pretende fazer uma abordagem geral teoria e prtica da cultura material da cincia. composto por uma mistura de aulas tericas, terico-prticas e prticas (sesses com artefactos). As aulas incluem ainda visitas de campo a colees cientficas. !" "

- Avaliao Os alunos devero ser assduos, pontuais e participar activamente em todas as aulas. A avaliao ser baseada na qualidade das suas intervenes. Havendo, na maior parte das aulas, pelo menos um texto de leitura obrigatria e vrios de leitura recomendada, possvel aos alunos prepararem-se previamente, o que vai aumentar consideravelmente a qualidade das discusses. Os alunos sero ainda solicitados a fazer um exerccio de inventrio. - Plano de Aulas Apresentao. Patrimnio Cientfico DIA 1, 9 de Dezembro (MANH) O patrimnio cientfico (da cincia). Tipologia do patrimnio cientfico. O papel dos museus. Tipologias. Os acervos cientficos. Os arquivos cientficos. O patrimnio edificado: observatrios, laboratrios, etc. O patrimnio cientfico natural: jardins botnicos, parques, geomonumentos, stios e paisagens naturais. O patrimnio cientfico imaterial. Espaos de patrimnio cientfico nas sociedades contemporneas (museus, colgios e escolas secundrias, hospitais, instituies militares, laboratrios nacionais). Principais desafios do patrimnio cientfico: preservao, conservao preventiva, relevncia para a divulgao cientfica, relevncia para a histria da cincia. O patrimnio da cincia contempornea. Polticas para o patrimnio cientfico.
Leituras obrigatrias: M.C. Loureno 2010. O patrimnio invisvel: Histria, organizao e preservao do patrimnio cientfico em Portugal. Museologia.pt 4: 106-121. M. Granato & M.C. Loureno 2010. O patrimnio cientfico do Brasil e de Portugal: Uma introduo. In M. Granato & M. C. Loureno (coord.), 2010. Colees cientficas de instituies luso-brasileiras: Patrimnio a ser descoberto, pp. 7-14. MAST/MCT, Rio de Janeiro. M. C. Loureno & L. Wilson 2013. Scientific heritage: Reflections on its nature and new approaches to preservation, study and access. Studies in History and Philosophy of Science, DOI 10.1016/j.shpsa.2013.07.011.

Museus, objectos e coleces Dia 1, 9 de Dezembro (TARDE) Introduo histria das coleces e dos museus. Tipologia dos museus cientficos: museus de cincia e tcnica, museus de histria natural, museus tcnicos especializados; breve referncia aos museus de etnografia, museus de stio, museus de ar livre, ecomuseus e centros de cincia; o debate museu de cincia vs. centro de cincia; o contexto portugus. Tipologia dos objectos em museus de cincia e museus de histria natural: o instrumento, a mquina, o modelo, o prottipo, o espcimen, o molde, o mdulo interactivo.
Leituras obrigatrias: Hudson, K. 1987. Museums of influence. Cambridge University Press (Science, Technology and Industry, pp. 65-112).

Preservao, Gesto de Coleces & Inventrio DIA 2, 10 Dezembro (MANH) Inventrio: objectivos e aspectos tcnicos (manusear, marcar, numerar, descrever, fotografar). Problemas terminolgicos. Fontes primrias e secundrias para o inventrio. Documentao. Conservao. Gesto de coleces. #" "

Exerccio prtico: inventrio de um artefacto.


Leituras obrigatrias: Field, J.V. 1988. What is scientific about a scientific instrument? Nuncius 3(3): 3-16, 17-26. Leituras recomendadas: J.M.A. Thompson (ed.) 1984. The manual of curatorship. Butterworths & Museums Association, London [Biblioteca MCUL]. Ambrose, T. & C. Paine, 1993. Museum basics. ICOM/Routledge, London.

Histria da Cincia e Cultura Material da Cincia DIA 2, 10 Dezembro (TARDE) Introduo cultura material: origens, bibliografia, recursos e principais journals. A cultura material da cincia. Os artefactos como fonte. Os nveis objecto, coleco e patrimnio. O museu enquanto fonte para a histria. Estudos de instrumentos, estudos de patrimnio. Biografias de objectos e de coleces. Abordagens metodolgicas cultura material: Winterthur e Gessner.
Leituras obrigatrias: Alberti, S.J.M.M. Objects and the museum. Isis 96: 559-571 [pdf]. Bennett, J. 2005. Museums and the History of Science. Practitioners Postscript. Isis 96: 602-608. Prown, J.D. 1982. Mind in matter: An introduction to material culture theory and method. Winterthur Portfolio 17(1): 1-19. M. C. Loureno & S. Gessner, 2012. Documenting collections: Cornerstones for more history of science in museums. Science & Education DOI 10.1007/s11191-012-9568-z. Leituras recomendadas: Pearce, S. 1994. Interpreting objects and collections. Routledge, London (Thinking about things, pp. 125-132). Baird, D. 2003. Thing Knowledge: A Philosophy of Scientific Instruments. Berkeley: University of California Press. Dunn, R. 2006. Made to Measure: Some thoughts on the design of scientific instruments. In L. Taub & F. Willmoth (eds.) The Whipple Museum of the History of Medicine: Instruments and interpretations to celebrate the 60th anniversary of the R.S. Whipple gift to the University of Cambridge, pp. 121-138. Whipple Museum, Cambridge. Eversmann, Pauline K., et al. 1997. Material culture as text: Review and reform of the literacy model for interpretation. In A.S. Martin & J. R. Garrison (eds) American material culture, pp. 13567. Winterthur, Delaware. Golinski, J. 2005. Making natural knowledge. Constructivism and the history of science. University of Chicago Press (Interventions and representations, pp. 133-161). Hopwood, N. & S. de Chadarevian 2004. Dimensions of modeling. In S. de Chadarevian & N. Hopwood (eds) Models. The third dimension of science, pp. 1-15. Stanford University Press. Mosley, A. 2007. Objects, texts and images in the history of science. Stud. Hist. Phil. Sci. 38: 289302. Pickstone, J.V. 2000. Ways of knowing. A new history of science, technology and medicine. Manchester University Press (Experimentalism and invention, pp. 135-161). Prown, J.D. (1993). The truth of material culture: History or fiction? In History from things: Essays on material culture, ed. Steven Lubar and W. David Kingery, pp. 1-19. Washington, D.C.

$" "

Você também pode gostar