1 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) APELAO CVEL N 0032078-24.2013.8.19.0087 APELANTE: EMBRATEL TVSAT TELECOMUNICAES LTDA APELADO: CLAUDIO DE SOUZA PIRES RELATORA: DES. SANDRA SANTARM CARDINALI
APELAO CVEL. AO INDENIZATRIA. AUSNCIA DE RELAO JURDICA. AUTORA VTIMA DE FRAUDADORES. NEGATIVAO INDEVIDA. DANO MORAL CONFIGURADO. INDEVIDA INCLUSO EM CADASTRO RESTRITIVO DE CRDITO EM RAZO DE DVIDA NO COMPROVADA. INCIDNCIA DA TEORIA DO RISCO DO EMPREENDIMENTO. INCONTROVERSA FALHA NA PRESTAO DOS SERVIOS. RECURSO DA EMPRESA R. EXISTNCIA DE OUTRA NEGATIVAO QUE NO IMPLICA EM INEXISTNCIA DE DANOS IMATERIAIS. PRIMEIRA INSCRIO INDEVIDA QUE OBJETO DE AO JUDICIAL, COM SENTENA PROFERIDA PARA RETIRADA DO APONTAMENTO EM NOME DO AUTOR E RECONHECIMENTO DE DANOS MORAIS A INDENIZAR. NO APLICAO HIPTESE DO DISPOSTO NA SMULA 385 DO STJ. VEROSSIMILHANA DAS ALEGAES AUTORAIS. DANO MORAL CONFIGURADO. VERBA INDENIZATRIA FIXADA EM R$ 10.000,00 (DEZ MIL REAIS), LUZ DOS PRINCPIOS DA PROPORCIONALIDADE E RAZOABILIDADE, E DOS PRECEDENTES DESTA CORTE EM HIPTESES ANLOGAS. RECURSO A QUE SE NEGA SEGUIMENTO, NA FORMA DO ARTIGO 557, CAPUT, DO CPC. PEQUENA RETIFICAO DA SENTENA, DE OFCIO, APENAS QUANTO FIXAO DO TERMO INICIAL DA INCIDNCIA DOS JUROS MORATRIOS, A PARTIR DO EVENTO DANOSO.
DECISO MONOCRTICA
Trata-se de apelao cvel interposta por EMBRATEL TVSAT TELECOMUNICAES LTDA sentena da 2 Vara Cvel da Regional de Alcntara-Comarca de So Gonalo, que nos autos da ao de obrigao de fazer c/c indenizatria, que lhe moveu CLAUDIO DE SOUZA PIRES julgou procedente os pedidos, para tornar definitiva a deciso de excluso do nome do autor dos cadastros restritivos de crdito; determinar que a r proceda ao cancelamento de todo dbito decorrente da assinatura de TV a cabo no 134 SANDRA SANTAREM CARDINALI:000015389 Assinado em 17/09/2014 13:58:47 Local: GAB. DES. SANDRA SANTAREM CARDINALI PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
2 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) contratada. Condenou a parte r ao pagamento de indenizao a ttulo de danos morais no valor de R$10.000,00 (dez mil reais), acrescida dos juros legais desde a efetiva citao e monetariamente corrigido a partir da publicao da presente sentena. Condenou, ainda, a r ao pagamento das custas e honorrios advocatcios, estes fixados em 10% sobre o valor da condenao. A sentena se fundamentou no fato de que a responsabilidade da empresa r objetiva, e que esta no trouxe aos autos quaisquer documentos capazes de comprovar a existncia do dbito pela parte autora, no afastando a presena de uma das excludentes previstas no art. 14, 3 do CDC. Diante da indevida incluso do nome autoral nos cadastros restritivos de crdito, reconheceu o dever de indenizar.
A empresa apelante alega em suas razes (indexador 00093), repisando o alegado em contestao, que no praticou ato ilcito, inexistindo nexo de causalidade ou defeito na prestao do servio. Pugnou pela improcedncia do pedido inaugural, excluda a indenizao por danos morais em razo da pr-existncia de outras negativaes em nome da parte autora, ou alternativamente, sua reduo.
Contrarrazes do autor pela manuteno da sentena (indexador 00122).
o relatrio.
DECIDO.
Recurso tempestivo (indexador 00119) e adequado impugnao pretendida.
A relao entre as partes de consumo, uma vez que o autor se enquadra no conceito de consumidor (CDC, art. 2), e a empresa r no de fornecedor de servio (CDC, art. 3).
Trata-se de ao ordinria, onde o autor objetiva a excluso de seu nome dos cadastros restritivos de crdito; a condenao da parte r ao pagamento de indenizao por danos morais em razo do indevido apontamento em seu nome, bem como a declarao de inexistncia do dbito.
135 PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
3 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) Relata o autor que em dezembro de 2013, ao realizar uma entrevista de emprego, foi informado de que seu nome encontrava-se negativado e que por isso no poderia ser contratado.
Alega que imediatamente realizou consulta junto aos rgos de restrio ao crdito e constatou que seu nome havia sido includo de forma indevida pela empresa r, pois no possua qualquer tipo de relao com a mesma. Afirma que entrou em contato com a r, sendo informado que tal dbito se referia a assinatura de TV a cabo. No acreditando no que estava ouvindo, posto que nunca manteve relao com a empresa, requereu cpia do contrato firmado entre as partes, quando lhe foi dito que seu caso iria para anlise e que a empresa entraria em contato to logo obtivesse resposta. Sustenta que passados mais de 15 dias sem nenhuma resposta, entrou novamente em contato com a r, onde lhe foi informado de que teria que efetuar o pagamento da dvida.
Ressalta que necessita ter o seu nome sem qualquer tipo de restrio, posto que depende dessa condio para conseguir emprego, pois encontra-se atualmente desempregado. Esclarece que jamais manteve relao comercial com a parte r.
A empresa r afirma a veracidade da contratao e a legitimidade de sua conduta, com a regular inscrio do nome do autor no rol de inadimplentes. Aduz a existncia de anotaes anteriores em nome do autor, realizado por outra empresa, o que ensejaria a aplicao da Smula n 385 do STJ. A sentena (indexador 00063) fundamentou-se no artigo 14 do CDC, relatando que a r no conseguiu comprovar qualquer fator que exclusse a sua responsabilidade, tendo reconhecido a existncia de danos morais indenizveis diante da indevida incluso do nome autoral nos cadastros restritivos de crdito, fixando o valor de R$10.000,00 (dez mil reais). Cinge-se a controvrsia objeto da apelao existncia de dever, por parte da r, de indenizar os danos morais alegadamente sofridos pelo autor, diante de anotaes preexistentes. A responsabilidade civil do ru objetiva, na forma do art. 14 do CDC, incumbindo-lhe fazer prova da ocorrncia de uma das excludentes previstas no 3 do referido dispositivo legal, o que, in casu, no ocorreu, uma vez que no foram juntados aos autos documentos capazes de comprovar que, de fato, teriam sido transaes realizadas pelo consumidor.
136 PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
4 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) Aplica-se hiptese a teoria do risco do empreendimento, qual seja, aquele que se dispe a fornecer bens e servios tem o dever de responder pelos fatos e vcios resultantes dos seus negcios, pois a responsabilidade decorre do simples fato de algum se dispor a realizar atividade de produzir, distribuir e comercializar ou executar determinados servios.
O apelante tampouco logrou demonstrar fato impeditivo, modificativo ou extintivo do direito da apelada, nos termos artigo 333, inciso II, do Cdigo de Processo Civil, de forma que resta patente a falha na prestao dos servios pela instituio financeira, o que lhe impe a responsabilidade pelo evento danoso.
Foroso reconhecer, portanto, a falha na prestao do servio, consubstanciada na indevida inscrio de seu nome nos cadastros restritivos de crdito por uma dvida no comprovada.
Na hiptese dos autos, verifica-se a existncia de duas anotaes anteriores realizadas pela empresa TELEFNICA em 10/03/2012, que afirma o autor serem igualmente irregulares, estando por essa razo, sendo discutidas judicialmente, no feito 0032988-51.2013.8.19.0087, onde j consta sentena datada de 19/08/2014, determinando a excluso do nome do autor dos cadastros restritivos de crdito, determinando que a r cancele as cobranas relativas ao ttulos 2099357676 e 2099357783 e reconhecendo danos morais a indenizar no valor de R$ 6.000,00. Assim, tendo em vista que os apontes anteriores foram objeto de deciso judicial para que fosse retirada a anotao, no deve tal fato influir na quantificao do valor arbitrado a ttulo de danos morais. Inaplicvel hiptese dos autos a Smula n 385 do STJ que, de qualquer forma, conforme orientao do prprio STJ, apenas teria aplicao na hiptese de indenizao pleiteada pelo autor consumidor em face dos prprios rgos restritivos de crdito, por deixar de providenciar a regular notificao prvia prevista no art. 43, 2 do Cdigo de Defesa do Consumidor, como se pode ver nas seguintes decises:
Refira-se a jurisprudncia do STJ em situaes anlogas, verbis:
Processo AgRg no AREsp 364115 / MG AGRAVO REGIMENTAL NO AGRAVO EM RECURSO ESPECIAL 2013/0197129-6 Relator(a)Ministro RAUL ARAJO (1143) rgo JulgadorT4 - QUARTA TURMA 137 PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
5 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) Data do Julgamento12/11/2013 Data da Publicao/Fonte DJe 11/12/2013 Ementa PROCESSUAL CIVIL. AGRAVO REGIMENTAL NO AGRAVO EM RECURSO ESPECIAL. DANOS MORAIS. INSCRIO INDEVIDA EM CADASTRO DE PROTEO AO CRDITO. EXISTNCIA DE INSCRIES ANTERIORES. IRRELEVNCIA. HIPTESE EM QUE NO SE APLICA A SMULA 385/STJ. QUANTUM INDENIZATRIO RAZOVEL. SMULA 7/STJ. 1. A incidncia da Smula 385 do Superior Tribunal de Justia somente aplicvel s hipteses em que a indenizao pleiteada em face do rgo mantenedor do cadastro de proteo ao crdito, que deixa de providenciar a notificao prevista no art. 43, 2, do CDC antes de efetivar a anotao do nome do devedor no cadastro. Precedentes. 2. O entendimento pacificado no Superior Tribunal de Justia de que o valor estabelecido pelas instncias ordinrias a ttulo de indenizao por danos morais pode ser revisto to somente nas hipteses em que a condenao se revelar irrisria ou exorbitante, distanciando-se dos padres de razoabilidade, o que no se evidencia no presente caso. 3. Nesse contexto, a reviso do julgado encontra bice na Smula 7/STJ, por demandar o vedado revolvimento de matria ftico- probatria. 4. Agravo regimental a que se nega provimento.
Processo AgRg no Ag 1003036 / RS AGRAVO REGIMENTAL NO AGRAVO DE INSTRUMENTO 2008/0006551-2 Relator (a)Ministro JOO OTVIO DE NORONHA (1123) rgo Julgador T4 - QUARTA TURMA Data do Julgamento26/08/2008 Data da Publicao/Fonte DJe 08/09/2008 PROCESSUAL CIVIL. RESPONSABILIDADE CIVIL. DANO MORAL EXISTNCIA DE OUTRAS INSCRIES. MODERAO. IMPOSSIBILIDADE DE REVISO. SMULA N. 7/STJ. 1.A existncia de outras inscries anteriores em cadastros de proteo ao crdito em nome do postulante dos danos morais no exclui a indenizao. 2. Inviabiliza-se o conhecimento de recurso especial quando a controvrsia reclama o reexame de elementos ftico-probatrios presentes nos autos, a teor do bice da Smula n. 7 do Superior Tribunal de Justia. 3. Agravo regimental desprovido.
Ainda nesse sentido:
Processo: 0010873-38.2011.8.19.0206 - APELACAO DES. PETERSON BARROSO SIMAO - Julgamento: 22/01/2014 - VIGESIMA QUARTA CAMARA CIVEL CONSUMIDOR. APELAO CVEL. NEGATIVAO INDEVIDA EM CADASTRO RESTRITIVO DE CRDITO. DVIDA NO RECONHECIDA PELA CONSUMIDORA RELATIVA USO NO CONTRATADO DE LINHA TELEFNICA. AUSNCIA DE PROVAS DA CONTRAO DA DVIDA. SENTENA QUE DETERMINOU A EXCLUSO 138 PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
6 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) DO APONTE EM CADASTRO NEGATIVO REFERIDO NA INICIAL, DECLAROU A INEXISTNCIA DO VNCULO E DA DVIDA, ALM DE TER FIXADO REPARO POR DANOS MORAIS. APELAO DA R PELA REFORMA DO JULGADO. ALEGAO DE INOCORRNCIA DE DANO MORAL EM RAZO DE APONTAMENTO ANTERIOR. INAPLICABILIDADE DA SMULA 385 DO STJ NO CASO DE APONTAMENTOS SUCESSIVOS A INDICIAR FRAUDE. M F DO CONSUMIDOR QUE NO SE PRESUME. APELO DA DEMANDADA A QUE SE NEGA SEGUIMENTO.
Portanto, ante orientao do prprio STJ, a existncia de inscries realizadas anteriormente no afasta necessariamente o dever de indenizar. A indenizao na hiptese, comprovada a falha na prestao do servio, alm de servir como compensao pelo sofrimento experimentado deve tambm ter carter pedaggico-punitivo, de modo a desestimular condutas semelhantes.
Verificada a responsabilidade indenizatria, deve-se adotar critrios norteadores da fixao do seu valor, pois em tais casos, alm de servir como compensao pelo sofrimento experimentado, deve tambm ter carter pedaggico-punitivo de modo a desestimular condutas semelhantes.
Assim, considerando-se os parmetros supramencionados, alm das peculiaridades do caso, no qual o autor alega que a negativao de seu nome o est impedido de conseguir emprego, afigura-se razovel o valor arbitrado na sentena no patamar de R$ 10.000,00 (dez mil reais) a ttulo de indenizao por danos morais.
Confira-se, a propsito, os seguintes precedentes:
Processo: 0334698-34.2012.8.19.0001 - APELACAO DES. FLAVIO MARCELO DE A.HORTA FERNANDES - Julgamento: 28/08/2014 - VIGESIMA QUARTA CAMARA CIVEL CONSUMIDOR. APELAO CVEL. DIREITO DO CONSUMIDOR. CONSUMIDOR POR EQUIPARAO. AO INDENIZATRIA C/C PEDIDO DE ANTECIPAO DE TUTELA. INEXISTNCIA DE RELAO JURDICA. NEGATIVAO INDEVIDA. AUSNCIA DE COMPROVAO DA CONTRATAO DO SERVIO. ART. 333, II, DO CPC. FRAUDE. FORTUITO INTERNO. ENUNCIADO N 94 DA SMULA DO TJERJ. DANO MORAL "IN RE IPSA". PLEITO DE MAJORAO DO "QUANTUM" FIXADO. RECURSO A QUE SE D PARCIAL PROVIMENTO, NA FORMA DO ART. 557, 1-A, DO CPC, FIXANDO-SE O VALOR DE R$ 10.000,00.
139 PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
7 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) Processo: 0374242-63.2011.8.19.0001 - APELACAO DES. ROBERTO GUIMARAES - Julgamento: 26/08/2014 - VIGESIMA QUARTA CAMARA CIVEL CONSUMIDOR. APELAO CVEL. AO DECLARATRIA DE INEXISTNCIA DE RELAO JURDICA CUMULADA COM DANOS MORAIS. FRAUDE. NEGATIVAO INDEVIDA. CONFIGURAO DO DANO MORAL. QUANTUM FIXADO EM OBSERVNCIA AOS PRINCPIOS DA RAZOABILIDADE E DA PROPORCIONALIDADE. AGRAVO RETIDO REJEITADO. RECURSO AO QUAL SE NEGA SEGUIMENTO. 1-Autor que teve seu nome negativado pela empresa r, alegando jamais ter transacionado com a mesma. 2-Sentena condenando a r a indenizar o autor em R$12.000,00 (doze mil reais), acrescido de correo monetria, a partir da data da publicao da sentena e juros de mora de 1% ao ms, a contar do evento danoso. 3-Recurso da R requerendo a apreciao de agravo retido de fls. 99/107 e, no mrito, perseguindo a improcedncia do pedido autoral. 4-Agravo Retido rejeitado, eis que inexiste correlao entre as razes recursais e o teor da deciso recorrida. 5-Quantum indenizatrio que foi fixado em observncia aos princpios da proporcionalidade e da razoabilidade. 6-Agravo Retido rejeitado e Recurso de Apelo ao qual se nega seguimento, na forma do art. 557, caput, do CPC. Processo: 0024987-92.2012.8.19.0061 - APELACAO DES. JOAQUIM DOMINGOS DE ALMEIDA NETO - Julgamento: 19/08/2014 - VIGESIMA QUARTA CAMARA CIVEL CONSUMIDOR. APELAO CVEL. RESPONSABILIDADE CIVIL. INCLUSO DE NOME EM CADASTRO DE RESTRIO AO CRDITO. AUSNCIA DE COMPROVAO DA CELEBRAO DO NEGCIO JURDICO. FRAUDE DE TERCEIROS. FALTA DE DILIGNCIA NO MOMENTO DA SUPOSTA CONTRATAO. DANOS MORAIS. PRESUNO. OBRIGAO DE INDENIZAR EXISTENTE. MONTANTE. REDUO. IMPOSSIBILIDADE. HONORRIOS ADVOCATCIOS. MINORAO. DESCABIMENTO. JUROS DE MORA. CORREO MONETRIA. TERMO INICIAL. A negativao de nome de devedor, sem comprovao do legtimo vnculo negocial entre as partes, atesta a ilicitude da conduta perpetrada pela empresa. Comprovados o ato ilcito, o dano e o nexo causal entre ambos, cabvel a indenizao pelos danos morais experimentados pela parte. Tratando-se de inscrio indevida de devedor em cadastro de inadimplentes, a exigncia de prova do dano moral se satisfaz com a demonstrao do prprio fato da inscrio. Consoante entendimento unssono da jurisprudncia ptria, a indenizao por danos morais no deve implicar em enriquecimento ilcito, tampouco pode ser irrisria, de forma a perder seu carter de justa composio e preveno. Nesse diapaso, o valor fixado na sentena, R$ 10.000,00 (dez mil reais) atende tanto aos princpios da razoabilidade e da proporcionalidade, devendo ser mantido. O juzo a quo observou os princpios da causalidade e da complexidade da demanda, de maneira a representar o valor do trabalho exercido pelo causdico, a dificuldade do processo, o tempo despendido, bem como os parmetros dos princpios da proporcionalidade e da razoabilidade, ditados pelo artigo 20, 3 do Cdigo de Processo Civil pelo que 140 PODER JUDICIRIO TRIBUNAL DE JUSTIA DO ESTADO DO RIO DE JANEIRO VIGSIMA SEXTA CMARA CVEL/CONSUMIDOR
8 Apelao cvel n 0032078-24.2013.8.19.0087 ( C) deve ser mantida a verba arbitrada. Aplicao da smula n 161 desta Corte de Justia para determinar que os juros de mora incidam a partir do evento danoso. RECURSO A QUE SE NEGA SEGUIMENTO. Acresce que no sendo manifestamente desarrazoado o valor arbitrado e no demonstrado objetivamente sua exasperao ou exiguidade, deve a deciso do juzo a quo ser prestigiada, conforme entendimento jurisprudencial dominante nesta Corte, sintetizado no Enunciado 116 (Aviso TJ 55/12) com a seguinte redao: A verba indenizatria do dano moral somente ser modificada se no atendidos pela sentena os princpios da proporcionalidade e da razoabilidade na fixao do valor da condenao.
Pequeno reparo merece a sentena, de ofcio, apenas no que se refere ao termo inicial incidncia dos juros moratrios. Isso porque, trata-se de responsabilidade extracontratual, eis que no houve relao jurdica entre as partes, devendo, portanto, os juros legais incidirem a partir do evento danoso e no da citao, como constante na sentena.
Ante o exposto, NEGO SEGUIMENTO ao recurso da parte r, na forma do artigo 557, caput, do CPC, mantendo-se a sentena impugnada tala como lanada. Retificao, de ofcio, para incidncia dos juros moratrios a partir do evento danoso.
O Trabalho Prisional Como Eixo de Reintegração Social: A Experiência Do Projeto "Liberdade Com Dignidade" Pela Ótica Dos Sentenciados - Gleisson de Campos