Você está na página 1de 17
A formacao tem que passar por aqui: as historias de vida no Projeto Prosalus’ Antoni Novo (Universidade de Liston) {ste texto constitl um primero balango (necessaramente provisérlo) da utllizagaa do método (auto)biografico ou das [striae de vids no quadro do projeto PROSALUS. Na primeira part, procuramos evoca cago das crlanga eda lormacd trés grandes momentos:o Movimento da Educacae ova (anos inte Educasdo Permanent (anos stent} ea elexao eps ‘emoldgicacontemporanes, ‘Nasogunda parte, descrevemos autillzcio das hstvias de vida no PROSALUS,fentando explltar as eancepgdes emt fuse baseou essa experiencia eo modo como ela decorre, nse ped eto vans algns prinesplos que devem arientar a formagio prfissional = Feemaco de adultos, principis sistematizados com base na cexperincia levada a abo, 1, Contributo para uma histéria da educacao das criancas ¢ da formacao dos adultos Geto lhocembancotumeredicinporque acre ‘llamas ree gure depos qe etre om Fvtheduraredaearavergnentaroa oh quatre eee eee ener ee een aes cere eee yar te inked te eae ope a Ecaaniemr anemones sais seer cierto ee Soe eae Seen ee ene ee es ped Da eee ae Seen eon a eee ee eat Ee eotee ameter Seep etrencorane smears sere Aposa das importantes madangas pdagSgiesocorr- das nome sclao model car nantes nce praticamonts at os osros das nao sende abusive altar {ue grande parte dos edueadres twas considera ainda Que {seu trabalho conssteem.-nodar aces nck snes poe eect nae hima décadas és grandes movinents de contests a paradigms csslar 0 Prine, cone por Eduras no rane fe eae {sistema edatv eatingeo ge na decurso des aos one Segundo & uma tentativa de repose crise eal dos ant ‘essen, endo se exprimide por mele das prspectivas da Eucayo Permanente fnalmente erele, de contornas hinds mal defini, maifestasé hye em da por meio Sa rocura de uma nova epstemologia da formagto, tendo como ‘rpresdes vies porexemplo as experiencia em toro das Filtéas de vida do metodo (uto)bogric. (0 movimento da educacao nova (anos vinte) ea decadéncia do modelo escolar ‘Ate deeply rua nica ornare ‘lr inlay tele na gules eh ‘tive de tale ara oso apace ee sotasomemeret rer arhgeormabnn arses tees atten eects gee een eee Se eee ener eee eee ese Reape eee es coe pee eager’ =e eee pee ehge eee ae ea eee ce Sees eer er ee See ete ceria dees cree oe ee eae ees eee rin ardados do Movinent da Eda Nova que hoje mda ningutm ous conta abr atd gue poms ftvaente play tatona corona eres con Kcemordodos ies, ume questa conpletsmone been mina! Remmi oui a oe Seatac Tannen Sear aeons Seen arse pos ee bepietaerae eke eeemane ints eter tgs ar cant eerie semen tt plo de olsen emote te ‘em Portugal a célebre tese de John Dewey segundo aula suri ioeec ie oe emncieee so haat om nr agate Stypuincopmt tac elena eee Sins octet eee cespecializadas.. ns as sit Se eee subs trite steais Seeeie 3k dala tc coated itgr tbe cumares zene ie. fonma social de eoncebersedcacio e abr as ports 2 uma tho manerade entender a formacio. ‘Aeducagao permanente (anos setenta): ruptura com 0 modelo escolar, mas ‘mio com uma Logica escolarizada nd qd nie paca ecco pa SRD geen tnccymern tn [finance orients ‘Eovlnurse despre crime taar Eigeufaltiaacs dees ac em cj de ‘cep Aexpansi econdmica a evouri tecnoligica do po aera vo provocormudangae devas ao nivel daedcaro {Eserangus eda formagio dos adult 0 modelo escola, ‘dequado sociedadeselativamenteestivels,mostrs-e total: ‘mente ncaa de dar resposta acs desafios educstvos dos anos ‘hquenia essen. Face ie rdpidas mutacoes tecnoligicas € 3 ‘krsatualizagdo constant dos conbecimentes, de povco servia feeneceracoinividus hojeuma lidatase de conbecimentos” fvuutilidade seria nla aman Doravane,osucess educative pasa pela capacidade de formar indviduoe capazer dese retelar permanentemente, fptosuadglrie nova stiles ecapacidades capes de respon” ‘Grefleazmente acs apelesconstaptes de midanca.Yrata-ede uma exigéncia qa no tem origem mama reflexdo pedagéica ou Flossfica,masantes numa inaltivel evoluraosocieecondmic. Dssistese onto, «uma verdadelra “explosio™ da formacio {ofisional (continua) que invade todos os dominios da vida ‘eile ocondmics. {Em sintonia com essa transformaso, verifca-se 2 rublicagie de wma sri de trabalhos Grmportantes a medida {ue revelam uma alteraciosignificaiva na vsdosectalmente dominartedencarar oat) que sstentamo inacabamento dohomen entrees quals gusto slenaro cerca ‘Lapassade (1963), intitulado “A entrada na vidi a hose adeno marca case missemodess place Sitscutinch como umserosable tnsataoea ds atvimiornago omen cares tina tego gus permanente Meme Nacestecadesss reflexes, oconhecido Retro Faure (0972, quese pode consileraro Marfsoda Educa ener, Sustenta que a edcayo pars formar un homerncomplta ee advent se tora mats necesiri& mea que coasdes serps ‘mais duras separa e atomizam cada sex terd de ser elo] permanente: info e tata de adquirin de mancira sta, conheciments dfn mas deve prepara para corse, 49 longo de toda vida, um saber em constants evolugto Ae aprender ser way EoRelatério continua afirmando que, «parti de agora, ‘aeducasio nose define mals em laste aun conte deter, rinado que se trata de assimllar mas concebe-se na verdade, como um procesiodo ser que, por melo da diverse des sta ‘aap gprende seine soma erogat ‘omundo catorar-se sempre mas ele proprio A ills de coe ‘homem é um ser inacabado ¢ nfo pode reality sends & fade uma prendizagem constantetem solvdosfundamentos ‘ona economia es ilofia mas tab na eidencla {raaida pela investigac do psicoldgca, Sendo assimce educa term lugar em todas as idades da vida e na mutica fag ‘fun ds censncls da evsténc, Reoma ver ira natureza, que 6 or global ¢ permanente, ultrapases os limites das instituigbes, dos programas e dos mdtodon que Ihe impuseram ao longo dos culos 4 LAPNSSAD corps Aeneid Usb tage 95 9 URE tar Cord. pede iar Beta, eee ale meee Sins ccc tensor Set ant ti eeon oe ee eee are ees ees es SR Rts rape soma gene cende ee ‘Remnacana, tendo andere ca rode ee ee ace an eee coreiaenererearene Se eee ee eee i caiedaeeetePemnas cera See rarer mee eee pec ae tor pat Sac me pc rae ieee inners eae eee ees anes de Cormac. DAUBER, VEE ole pepe LEROY Jay. La sco plea Far PU, 382.27 Ser queestaremes hj om di. pésos séulos da esola (6.218) eda cranes 633) noir do ssl do pda pep Gee? Na verdade, a grande fora da Educaso Permanente tems erclado,statanernee sua grande agin. Ao nigh menos escala" emporio a luca Permanente dso de provocer "ais xcolariayao, pois ao intervise gna dade one caine te louse 2 zonas da sctdade at ines 3 ago podaptcs eee eee eee ee cese ‘Scolarizante da forma. € verde qu a perspectvas da Elhucagd Permanente podem contribu para uma atone ‘aio progrsivadas pessoa prac investimentoeduatvo Assexpogsdevidse de rab. Mas, paraguctal desicerato Scja ating de forma craton eertioulante, 6 pecestiio Inverter na cert ogtea de acon. Temenos cons exemploas intitle da Sade Deven formularasquestOesqoe nes permitrioefinirumaestrateaia de formacao adequads, do sepuinte modo: ve potencalida: ds formadoras se pom desencadent no si de im expap0 heaitale? Ou, com é que uma coms se pode trannormar ‘tempo de sprendiagem ede formagie! Os ‘Trates, sempre, de nscrver a pedagogia numa pte profisonl que mio Cesclare mma eagso que no peda ica nosomdaestnte dotermo, a madisnae a enfrmagsm s0s80 pedagogic poisons dasa no s9 pada fessaconcictquelhes permit oo eraparparatn scrso pedagogrante que endera aentuar 08 Aspects ‘tovmativesenormalzadotes do modelo cxslar es devrait Sctaberes cas ptins da diversas pessoas comunidades ‘importante que aja formas para primers paras terceir idades, para os pase paras files, parase desinbir 9 Chanimercerenia rated format Ana ea pir Soucation i (Uversane Fa os ‘epara saber comunicar, para aprender a ouviee a falar, pars ‘hntrolaro corpo e para dominar a mente, para se prepara? fra nolvoe para ulrapassaro divéreo, para mascere pare Torre, et, Mas, no da em que alg nose sintacapaz de ‘dangar por ngo ter segutd 0 Curse ou, ou em que aguém Sssinta au” pal prndo er seguido 4 ago de Formac 30 Xt ‘Vento estaremos aassistira ima desgualifieagdo das sabores ‘das capucdades de cad am, obtendo wm elit contririo ao fretendio pela bducagio Permanente De fato, com o advento das perspectivas da Educagao ermanente,produziu-se uma ruptura fundamental com 9 modelo escolar mas continuou ses agir segundo ua Vgiea ‘Seolarzante, anda que nao confinada a tempos proprics¢ ‘Sespacos especiicns’A questi central ontinuod a sor for nor (Como? Quando? Onde?) e no formarse (0 que & que & {Brmador na vida de cada umn?) continuou areetiese (ea trthr aeugdaentlmente em toro ama formas nventaramse,entdo, as mals sofisticadas tenicas de formagio, coneeheram se instramentos de formacio tecno- Ibglcamente muito avancados, elaboraram-seestratégas de fermagao inovadoras que procuraram tntegrar as teses da deagio Permanente construram-selocasecentros defor sci eae ears ns Pe ‘eiaspreocupedas com uma defini rigoosa des abjetivas ‘hicscioaalsecom uma valaroadequada dos resultados da feemagio, ef, Tudo so dem contribu decisivo ao dominio a formacio de altos, conseyulndo 2 realizac30 de avangos Importantes no decurco da ultima década, bas faltou uma Jmmerrogag epistemoligca sabre o proceso de formaclo. ‘sa preocupagzo que tm estado presente nos trabalos no- “adores de ros autres que nos limos anos, tm procurado {Gnstruir uma nova epistemologla da formagio. Detre esses trabalhos6justodestcaro: que se tOm dodicado 8 utlzagao ts histérat de vida oudo metodo astolbiogriice no deminic {aformagd de adultos. As historias de vida e a procura de uma nova epistemologia da formacao. ‘ite shld a Samconteahy : Sec Hebeeen cent aemeainaaie een feu Acealt otra dig alguns crus darmartock sluhosten snare Pore ee irene Selaniccoeeu nae, each: ee Soe eee Scag See Ser are Soee ae A difieuldade deelaborar uma tora da formacto. adultos reside, em grande pare, ncapacldae de eter, der forma sem orecuro aos concede “progres ¢ Ae “desenvolvimento” Or, ¢evidente que o addict gue entra su propria formar com Ease mum baleng de ‘is (peropeciva retrospect) en apenas mima Sea Se ‘centr vols cna deci sieeve asi im papel de primero plane no domo 10 noon, Maths, Phraonbooch declan nde {Pat repene pte echoes maton drs eneve Donets place ‘Simultaneamente, o alto estéimplicado mama ag80 resente,oque obrign ater emcontumoutro vetor dominate Aa formasao de adtes:aconscigncia contextualizada {Emultointerestante forma come Alain Bercovityinter- eta crses dois concits, em se thes refer explietamente: ‘wea mapa reese no omens em gl. ‘alert, no mcruo cgi ommend sae (puss fe ceroeni wale dx aber ae poltotnoce ogee, comin be (Atma de censcica pee sates do smide Files ose gntsc na prtbagsdacus nua ora fons, deptame nos cm anes de “esl ho earn ees oe eee een ea Sipe setdon porters Ashistrisde vida métodofatobigrificointegram- emo movimento atual que procura repensar as questbes da formaeto,acentuando a dela que “ninguém forme minguéas” {que a formagde ¢ inevitavelmonte wr trabalho de rellexo ‘ore os peretaoe devi ‘Como titulo sugestive de Vilas das hitrie dvd, publ- ‘ou Gaston Pineau, em 1980, um ivr que marca o inicio da Uilizaciosistemdtica do metodo (uto)bografico no ambito ‘a formacdo de adultos. Desde essa daa até je areflexao om torno das histrias de vida tom-se enriquecido consideravel- ‘monte dando origem a uma série de stimulants experiénclas tm vrios also da Europa e da América do Nore. Percorrendo divers autores, Gaston Pineau refere-se is formas iterdrias, as abordagenspaiolgicas «3s ullizagbes 11 BERCOVEE Abn eseiret ue nar pata Acton socioligica eantropoligicas das histrias de vida concluindo que impacto social das atabiogafias st intimaments gad 30 seu paradoxo epistemologic fundamental: undo dove ‘esl com oma universal Stuando te mama gticasacalglen, aston Pineau considera as histrias de vida como um meted de nvestigngdo cdo, que procura eatiulara atolornagie ‘ha medida em que o esforgo pessoal de explcitacaa de une dda trajetria de vida obriga'a uma gran ipliagao econ {tibuipara ums tomada de conslénea Individuals coletva, Abiografiaésimltaneamento, um meio de investiga !estrumento pedegigco:éexsa dupa Funcdo gue justifiea ssa utiliza ne dominio das cénciae da edueacao ca formaghe esse moda, stuart experimental necessria inves gag coincide com aaa de ormagd, devon ot so seu quaco institucional, Semeur se aoe nce uo veetnage aes mpi oe mums sade atemeemeadesrte iis kes Vandana sun ae oan acs meng ak eae cea rr bi pic ann agree fh ms as elibat aclowetn gets ane ferent ute eo iyi cee ta ee cheratn operands pee 52 RNIN en, dite dee Men Une se process deforma por mea da sproprias retrspetiva do seuprcirso de ida Masa abondagem biogréfics nfo deve ser entendida uni renoo, pls la procura desencadea uma inrmandor ested vesialres no nos parece pertinent falar dena nova epstemolg ‘Stormer, formagio que mio pode dra esr entenila ‘mo um verdadcir proceso de produgo novos, as pgs segues procararemos vaca breverentea veleoo de nde gutoegrites quake dum pedets {formato de gostores da Farmaco pra etaeleimentos ¢Sarvgos do Mist da Sade, denominadoPOSALUS 8 ‘tata. de ums experinca liad poucoembicss mas tem po so menot merecedors de ume eflexdo crits ue ‘épermitndo desravercaminhos am terran to ert mas oa to pou explore, 2. Autilizacdo das historias de vida ‘ projeto PROSALUS 86 ‘A exporincla que vamos rolatar desenrolouse entre Junho edezembro de 1986, no quaro do 1° Curso do projeto FROSALUS". 0 grupo era consituido por 19 participants, trabalhando em instituigdes da Sade nas seguintes regides dopa 1 eet dner etr ee ‘ing purr retabesde fran cpecen em inca Soper oe rene pers ae tbs posts n bt as Seaeneuees Ceariecnnas chiang ata ie ro Do pontode vista profissonlo grupo inka a seguinte comporgtvaind que todos esse edicssem ds quesibes da foxmasio nas respectivasinstitugbes: eos spres its ofr ee deo “sede agi octeaptce Un wz gu te ports do own tig emu «ssencilwnto melolégca, parece nosrnisedequad elatat ‘orcad cm eps ep go apesa de serum documentos detrabalhoe nie a Scalzo da que part ema sboraci terete tera For mi dos tetos que asus ranscevea es Se ps ect conor dnp vada ‘cabo e prceber a estratépasdesenslviday ao longo das onsen de bal oc =a ecm erent com asics que tenho vind adler Bong deste stig sen idee que se rata dos docomentas metodligicos Aistribuides os participants eno dos mates bogies Brodurdos durante a experiencia de formacioy vires outros reflexdenjulgdn maa petites: Do pont de vista for inal, ee texto pode er construid de wires modo desde {i documento datlografado és elaboragie de um ete ‘de tro mater sidioviaual:o dabste em plesaio sre Shirin dei terd gar naps sesso Se trabalho, No que dz reset ao cone, eas tent pode ser mais conrad sabre a conelusdesa qi chegoo grupo sobre bu de investiga” qe eprops seo poder sub ‘shar fundamentelientsosentimento do grupo face a ema tnetodalogiae i difiuldades/potencaldadesenconradas ‘prexpertmentogo des abordagem Como vitae vere fo refevido, parece desejével que «s grupo etjam stents, nasa rfid, son concn de fovmagie «de saber, procirem insrogarerseamente = process do formaybo ea relagh a saber ‘A formacio ea sua articulagdo com uma “Iles” Logics Osdifrentesconflitos pessoal institulonsete)ea Sia projoto nas dinmices deforma, formas como abertars, compensa ou defen soci A procura de formagio ea complexidade da aust Gacdoete aon ON saber sua valorizagio social (na fais, nas coms nidades, te). O saber exer como “rfrnc" srg a reat Vash deconpotanenos exclave antec) © saber profissional como referénca (ou critérc) das aprendigens, © saber universitrio © o seu carster soclalmente Alominante, ‘Anatureza do saber adguirido mama interasio com os ‘outros ecom os grupos O Saber eos sberes. ‘Trane de ideas (temas, sugeses, et) que poderio ajuar grupo labora una ellen tes abe os rocestos de formacso e, sbretdo, que perio incentivat *teasfreaco lve) dos gate defrag em ga Fes de investigaedo, 86 assim sordposivel que o principio ta propriagio por cada um do seu proprio proceso deforma ‘Ho comece a ter algum sentido. S6 entze poder surgir wma onhecimentonovole inovador sobre a formagio dos adultos, ‘dominio qu tem conhacdo um grande desenvolvimento nas tkimas dcadas,frequentemente sem os suportestedrces © rmetodolégios mais adoquados, DOCUMENTO A — RELATORIO DE AVALIACAO / 15 AN. 1987, + alien forma como dcoresabordagem dashes devia focando nomeadamente: ‘sua pertinncla mum prot como o PROSALLS. Ac pert tre das stn via mum ‘i emaio eo depo deconciatsaan C) Alois patie consders pertinent ite io das histcis de vida mum pojeto dese ipo Nomar, [eS particpantes considera enn pertnénci relativa © UR Sarto acha que la nao € pertinent. -Algwmas pesicosconcedem-the,contudo um estatuto de primordia import nuda dada ent coroorssopnibodas ‘fencer 4 *Etune eae ROSAS pos Sikeltnicneatesmanemente eecatlrna yorite theses epee sores ‘ies ndbuaremedoa deseo ng) (Morma come o trabalho foi propastoe dinamizad. een oie ante ee se Sci attrac ier dnyeecpoaueed fests aia oe eget coos ve eee ace peda vee tinea ati ro era prereset Mbehlgeer peta + ring sp ether Crna era mrtg pes oegea tae reed Seen tanta rere oe een ‘eee feeder eee eal i penta Seeeen nes eee ers Lacon gu xmas um sag de eine imal pr comtso ttt, poten ‘Scecia'en greased A leemaroprtenced pesos gone frm) ‘Algumas refiexdes em torno da utilizacao das historias de vida no PROSALUS 86 eet refeses as ere a ilenh de iste slam guns do ROSAS amps asi om idly nla gor prin eee prt te podem pr ee danas oN rd ear oes ne ae aa perpetacrncliee eee aeagrem Kerbs reropetncr mde peer tt Save mteaiamsr aes hom Sepedatia-h acai bopienernee pe lem determina so deviate que np Scrapper dole deuna raids lceteepae eee sobre a formacdo. aie eacids Nas elicit sempre numa pespeciva retropectva frente para cixe (OD) eee ee ‘com una preacinoc fare claranetc define Ail penta digrenoree lita

Você também pode gostar