Você está na página 1de 15
Capitulo 2 ASPECTOS ANATOMOMORFOLOGICOS DA CELULA BACTERIANA E SUAS IMPLICACOES EM FITOPATOLOGIA Bers, cguao ses vos, do onsismosshanete cvessizadon, cpus de dservover sivas complss, come Smeaton, pedi lcm une por Stopper expr deca ifrmao gedica com sus prs. Ainlesee8semetangs de tater ss ios ‘lee até mesmo a cpa de omnia ete indvduos da Insta spc sas de is iogucon ZHANG, 2003, PARK lal 2003 MATHESIUS ea, 2008, SAVKA eta, 202) ‘A wooo exruia da tl acriana merce, 9 passa. enor por pare ds mista Tesscanene, a reds incr dh flab alos ecard dex mic nn exes ptm 2 italian de dts eto poco pss ifr em opus Irs lem doa do de rss Jas ls Uns or ro reese Bs aes his da Becteooga como citi, ut ts eto partum mainte, ‘sung uns filipits da cesta, pared de meager de oe As ates Comeatava san ghe ner do quer come elas 4.2 pot de a cris a aque cro eo Sls enemas a onitanen rest 2a nga de vee CHE Mp ea Se ce com 0 seen eer nae np, PNG SE, mor caer de preparagies microscopicas, sofisticadas técnicas ios ee an Poses Sie Ge ass Sree Some uno bm on vice ne dese de fm aa vo se ae eee Senin sec Pepe ata cnn Cs a pam gerne penn ome aim enemies oy get uy eves de Savon 35 me om, Benes epooesi resin oe a ian eneriaes cm nas Be Ci ey GRADBURY, 186, SCHAAD cal anon) wo de fas Figura 3.1-Tipos as comand fora © aanjament ie 24° ene ttre, em que A= bso feos B= sstepotacox = estaba: D omc: E = diploeteos: F = diplacocos. 6 Srcin, H = etopacocny T= exec: aon eur: K= sion epiroqut. Bactérias como seres procariotas na SAE dor eis gu ean tk (2000), podem se encontados organ ee conorinenio iam 0.) ti pane: qa 500j feng ‘Hacmopissiytuerce,paginico suns 1D oe 30 passo que pulopacian filo, um saan ice ode medir 3010.5 em, " aa Ara ds ats uc nan dose pase ra de bone oe bao e diner emcee ae Eee col (de hrgun 3H de conpinen. Em neue a ges de pani do gripe Coname “seus” ISCHAAD Ca 5001, cn epee de Coban pelem seen Reopens om faba d ant» bone ms cae exo ef, cone estan Ky a UST eklonet ne a (197) ¢ Kenta a Figura 3.2 et equentizta ua el stein pic com sits pips estat Aspro concn ages -dessas estruturas mais importantes, = “ Figura 32 - Esquema de uma cella bacteria pica, mostra 36 estratiras mis inpotanes. Capsula Se, erossccament,compararos una eéula Bacteria a ina semente i ites, a capsule sea 8 muclagem extern, banca pcialmentedestacve, que a envove. Moisi oa siti olpersopicn ssa ue se epost extanmente cla sb fora de uma ean ns wan com ea usin Showa dt eopesua varie, denominadagenencament cps ou Sentimena asa, &, SEH dens. Kelman (1984 ‘Stic tsa. A ipsa no parece sr esencial vi, ta yee 0 3 bares ttn noo ose (que mutes ndvcapslads "so capazcs de 30. malipica ri pas foro de tfenetaatum SErmsimene (SUTHERLAND, 1977), pelo menos em meio de meio de colt, ‘Comm regs ger, podese der que a cpsula bacteriana é de composigao tipesmentspoliscardca e que apenas em algunse species de Movies sp plimers nitogenados sto encotade ompondo scapula (STANIER et al, 1986). Esse polissacrideo, 0 Principal componente da cipsula, poser 0 mais extemo & cua, Efstuma ser denominad EPS ou exoplisscardeo (STANIER ct a 1985) O peso molec do EPS vata com aespéciebacteriana, masé sempre elevao,atingino a cia de mites de dons to grande om alguns vis Mails funges tim sido aribuidas 8 efpaula © a aden parece ser una deat. Assim, cipal fair a aderéncia da ella bucterina a supers, a hospadetas ¢ a substatos (GOODMAN, 1986; INOUYE, 1979; MADIGAN et al, 2003; SIGEE, 1993), Do ponto de vista de ecologia microbiana, talvez a principal eee ects ene 38 oman a a SSaceonm ( 94), E. amslovora ere i Rane, ty ns ‘cbucteria,corelagosemeante prevsn ainda se . ee Aye (0) sta etn mae Sie rin ee tn hla fe quadio 3.1 Cs come for de viténcia ma itera Erwinia ‘Nets toner ne arin ae, 8 ES de Xanthomonas conpesri p. ‘induz murcha em mandioca. MP ment a bcs qe resisters Quadeo 32), (Quao32- Sensibilidad difrocil de vrei e mci peri a0 EPS lao e prc pair decd ven de E amlovora caworas masta (AYERS etal, 1979) Paine arias nieve] SEIT ame Gers] Goma EES aT 7 invest gt cet) Ms “Mating a ss —_— = “net tt 7 Ke ey 7 Tar Ween i Re uti) a ib | esamente vine “Osan i od “alee % os op de Gocnem tah OF ‘Agumas pexqias em Fisbscternlog tem tudo or posse fungo de toxin para EPS caps embora so no Pas ‘erconsiderato verdade para todas as bactéiasitopatogénis. fee que iso fr demonsado, até agora, apenas, pra SENS Goodman tal (1976) lam e pica © EPS oe Eo Gamviovor,caucadora du qua da maciira,¢ observaram, 8 ra capar de induit murcha em galbos de mag8, na ausinee Céielas vias do. patézeno, Kelman (1954) observa, TeaGe Semelant em elagio 2 EPS isolado e purificado de cvs yente etolgieo da murcha do fumo. A solanacearum, 29 se i resultados foram encontados por Athayde © Romeo ( Atualmentetém-se investigdo muito o¢fenmenos atncates ‘econhecimento celular e mec em intsagses Basten plane ea tenativas de entender quais mecaismos goversam tompatbiideie (DHARMAPURI etal, 2001; SAILE etal, 1997) Emons osants sejn muito complexo & eseige a0 cscopo dese capiulo, essen realzados por diferentes." pexqusadores (CALLOW, “1983 GOODMAN, 1986; ROMEIRO fs), 1981; ROMEIRO, 198, 1985, LIMA et al, 1990) tém mostado que moléulas na superficie da esa cra ea eas do npc soem conesbaas ‘€ que o EPS capsular parece ser uma delas. i Apéndices oe nis (asi a sue SEN onto se ores que a maior dimensdo dy Se a er Fis 94 - dato ago om bctris fopsotin (A) - Psendomonas sp (B) ~ Ralstonia solanacear {ett 0 mirsepoigo, colorago po mst Blenden Goldberg (1965); © (C) ~ Prewdononat cichori (obs, 9 microsedpio elt, contast egatva com acest de wana 43%) = Subunidades de Fiagelina Espaco Vazio Fate eso a Somer ea Figura 35 -Disposigao contend longa, beicoidat das subunidades dealin, 4% Maelo o aspesto de ums extruura set Presenga € dlposigio de Magelos podem se revestr de importincia sistemtica, inelsive no exso de Mivbacesan, Se Figura 3.6 esti ilastrado Magetos, no caso de bactérias Ftopatogénicas. sees Boers fupatgenc . exconives nas de insero de Mages gua 36- Tips ma Frau 6 TR tsi opatogeies Sob o ponto de vist fitopstolaico, hi iteresse no esto dos agelos, poe taps 26. Ce Prien Como Tera ger spies de Ervin sa imporin egies, de, Xanvhomonas ones re de cimibocer Sicamente se Feeudmonas orgies cnet i state oy soe una ba, curd sein ua tata ou Geerevendo ‘Sino enti aor nee Drs an gc 0 se exec open. grr Por arr a Me Rta sn ifn goes oven no Span Fa ten an movineto gear, procira 1l perc Seino Gotan st O3H6, Pre, sreafla, be pagenca joao, deaca-t ‘age do plan a ua vlad estima de 25 mica Po tomes de hla cn 6 Perce tabi her vcs de onl ene psenga fuses © sc Hg (97) en ae a olimenios sinietios deamon, piteisee «SE ‘olments agli, guano ness acne eee fever, inca 12 exes mas tes gu bole nc fata ‘Out aepesto imgorane do ety de Maevos # soe oe compronado gies. fobs ‘pects Sauna gpimiaropie, tno posto qnnio rane (OOODMA. ssn Em ouras paloras eras submis exons sete Sao feulsopets acts. Por ets al, oguiniauopng Das otf etetanent crelaona como mevincls fae ns gst gue tea sco conole exo por rains cipeics localadas no epg priplisnico MESIBOV's ADLER [Og O quiniopiso acotees om desursncia de bstnoes pe enon de fries da pana, gue sto Tics por suario sai Simpls exereso por reo de abertas nai Alm dss oo inieresamte campo aber pars essex pce for ons ines expzes se, oando opheaas a0 Hoping os sean Stunrem como repens 0) Pitas © pitas (plurat = pit) & wma estutura que paricpa da ‘wcombinagio bacieriana Pl so bastante semelhones a Meglor (MADIGAN et al, 2003: STANIER ct al, 1986) tan ta composes ‘quimica quanto na ests, embors possum fngso composes Aversa, posto que no se dstinaa aca. So ane oe ds rnaturezaproséca, fosmados de eubundades de pina dpe hicoidalment a0 longo de um eo. Ox pls, 2 setrethane dos fagelos,esrtaras muito delgads, 16 vievalnives no miceseépio sles, 0 pili formamse a0 momento ds eecombinasio. por ‘conjuzago,eonecando diss ella, de td quem paso ou tum fragmento de DNA posa ser ansfeido de uma eels bacterin (oodora) para outa expe} como esquentzado na Fgh 37, aces panier ss Plasmigeo Fqua37 Bape oolcaive & como dome besa, ama * doadora e outra receptora, conjugam-se, havendo treme d pure do ena saves dpi Fibre As fia (gyn 32) eo psn ma mi box, ms fgets inclve, Tan denature pote © bem oenteat que ‘0s flagelos e os pili, ainda nao se sabe, “raat, lo ut serps ges bliss. Sean Matipan eta 009) ps que sas mwa aes Eicon apericesna fomagio Se ties Parede Celular Em confrmidae com Magan et (203), concentra ‘oo no nero d uma cl trina tia, como ade Ec tose sting algo como dis ans, o ue seieqvalene 3 mum poe de ome Para man stapes comic ine ‘bectésa need pred ell, pois, deo ora, romper A pre celular de btsaspoderia er comparada 3 um Sf através do qual s6 no passom grandes molésulas € ‘Arps entonoworir dc aera Pace 6s Imirosepioeleutnio, ean, a, apromadarent, 206 pi tl AND, 1971) Seu pridcipal volar dean epider Davee cela de ida as actin os eooned a ee rao, na nates, em ranismos procsiots (MADIGAN etal. sane Figura 3.8- sutra quinica da wait de peptide gticano, ‘componente da pteds cellar de bacco UFLASIRN Bas foray sr) Daa da aire daa do pepo) Fenn 39 acm a Naci-lrosnina (NAGA) «0 ido ‘Sunnie (ANAM) se em 9s ainda he par ear a subd (oma tans gd Sesh e pam pa formar a ee ders) dh petepcano propane io © sudo da puede car de tains ines # spt ene Mite, cere ens tbe so tn > ab ete froee oll esa importantes dongs em plantas (AORIS, for MATSUOKA’ CARVALHO, 98D, embors iD thro et ‘Alin isso cancers da pres cel ex ioe ty DARNELE et 190, GERHARD WOU MADIGAN ct 20 STANIER ca 1980 6 2 Io, plese er ue ac si as mi top at Gaps Gramnegaivas same Sia dey te HOLT. oo, ese ee os pment enon pun OR Teds € a caleragto de Gram, Esse metodo, desenvoli0 Po sisi ere Cra, Gram em 18 dh pec anaes err say, so os mais importantes em ps Microbiologia. As bacéis dias Gram ono Dene tod = chutes sot, Sbacesimpenaies,niostsionas ses ‘epi do grupo Coiefome to Grim pan Parede celular de bactérias Gram-positivas Pee 4 Fo: tno par Nag al igus 3.10-Represnagio esquetica do parle celular de uma buetria Gram-poiva em ques obra presage ae fds tesies lipscedies fe es © bebidas na amid de Bac fopssinicae ss 7 tsica guts pe elt de bctias Gram. Ima ao Geidosticticos, 0 que NO OCOITE a parede pores a ee sham etl da coca de das ee a jparede celular (MADIGAN, et al, ax) a PN do sobunidades de gliceol fosfato ou ribitol fost felines ated mn torreon eft Esses_politoelges com aieares € D-alanina, Alguns dos deidos apesena e+ gzor san chads de ido Hipoticicas. tweens Le eeiereveam gio de txia © possvel gue eseh GOs pote Je moleulas alavés da pare fxgjam envolvides 90 (Figura. D—Atmim- BF 6 D-Alanina-O- Figura 3.11 - Esrauraquimica de um Sido teisieo i es celulres Na Figura 3.12 esto exquematzadas as paredes c=’ baciévias Gran-positivas (parede com uma s6_camad) negatvas (pelo menos duas cams) ‘es tronic dbs mee 5 Figun 3.12 - Compurago ene predescelulaes debates Gram rsitivase Gra negates. Parede celular de bactérias Gram-negativas No caso das hacia: Gramnegtivas, © cor 6 peptide ilcaos (5 a 105 em peso) € mais bain que ns Cram peounny Carateisicamene, a parece &fommada depo menos tas comes sins. deonnnadas "cama extrac “cama ga’, cone llstrado na Figra 313 ‘4 camada exter ¢ muito parceida, em eta Fago, com & membrana citplesmties, posi, conta, uta eaters me ‘complex, Cont, por exemplo, rtf © cabot, Cuscterintcament, cookin uns. macromoleuladenominada {US (Lipopolisicarde) 6 presente em pute clear de merones cartes. Dente sas’ miipas fungs bolas, Sane ea (4986) lta tnite foe fisolgico do perils ariinaso6 om ‘emeabitdade eno eanspone, preversa con» gaa coblenerg 8 fagoctose, prtegio eon eazinas aleigens ton cates ntbsicos. ae par alguns cranes sbstncas nls No ‘0 de bectria fopatognies, 0 LPS parece evr envulcs noe {enfimenos de econecinen bats plans (ROMEIRO via, 10st Essa mlécl,quimicamemt,é Ferma de ts reeies (gua 3 19) @ Boctros oyonncor es onstrate gee Soe ef me fe (Bae, ero, pos uno 1 saber: Lipitio A, Core Rca a GAB Re eee ee esc pr Start (196), Sard 1977 € MEN aire te celular de uma ova Roe ci re it 2 tcc oogenesis Sats etn seme erage pels po Ase ea LPS ‘pooner ds ceria Diferentemeste da. membrana citoplasmtica, = camada extema oprescta permeabiidade a molecules pequemss apenas do ser asiamente uma camada dupla de fsfolipideos, lo reonees fryas proteins denominadss porinss, que futclona some verdadeiros pors ou tineis por ande meldcuas pequenes pales ‘assar.Exstem diferentes tipos de porinase com diseatos gorda ‘spciiidade, mas parece serem consiuidas de tes vuberdaten Identcas. Estas protcinas transmembnicss lesan. pons ac ‘iimetro de 1m. As poraae permitem a prrmesbildads ae amada exteroaaalgumaspequenasmoldeuss, mas nab a proeioas ‘enzimas (MADIGAN et ly 2003), Na camada id, peptide sticno&o principal component, ‘endo 0 étrminante da forma doula, Uma de suse feosber revenirchagues oxic, Espaco Periplasmico ‘Avaagos recentes em itologia bacterana © modeenas ‘Gonicas de invesigagio tim demonsrado a exstencie de am, {paso entre a parede celular e a membrana etplasmstice (gues 313), “denominato “espago periplismica” om, is vers, smplesmente “perplsa” (INOUYE, 1979: MADIGAN Cr at 2003; SIGEE, 1993; STANIER et al, 1986; SUTHERLAND, 1977), Aparetemente, este espago nlo'€ vavio, mat prevache om um gel ~ 0 gel peripismico ~ onde exalam emestda og dopa he bce poser, ttlnens, wm emo 9 cen oul extern lenge eed nn copie) ¢ eocnerse molds, po de tua fora na aera aur de wo encom 2103 men fe compen (VOLK WHEELER 1975: STANIR o 1986 LEWIN, 1977, ome Spin Fig 320 ‘Figura 3.20 Represenigies do gonomabacieriano PLASMIDEOS Descobertos na dads de 1950, os plasmidens so pequenos fos de DNA (Figura 3.21), comtenda informagio genie ¢tmbem fechas sobre si mesmo, pepo esa ausenes ov exsir um ou ‘ios por cSula. Poem ser ansaid de uma lla pra out, por recombinago (conju). (s plasmidos diferem do cromossoma principal pelo tamanho (to menor), ela essensaidage (geralmente oslo essen) © elo tipo de informagso genéica que canepam. Nese kimo ease ale informar que eles wsualmante cont genes que eodifica pare saacieres mio-essenclls A vidn da edu Tedos on plamilecs contém genes que codiicam para sua autoreplicagn. ¢ 2 maiona eles, para autoansfertocia. Muito eofcam para fesicoeit rmilpia a. agenes antimicrobianos (ores "R). proses de Pigmentos, rodugto de ‘oxines, depradagio. de certs composts, Fesstncae sensbilidade a bacteritags, produ de anibigtcce buceriocinas, patogencidade e para muitos outos carats (DARNELL ct al, 1950; LEWIN, 1972; MADIGAN et aly 2003; MILLER, 1972; SIGEE, 1993; STANIER tal, 1986), ca optics Figura 3.21 -Esquema de uma oélla bacteriana mostrando 0 ‘eromossoma principal mulidbradoe ts plasmideos, (Como os plasmideos podem ser tanseridos de uma oul para ‘outra, por conjugagio, hi inerese em seu estado por bactriologitas de plantas, pols em plasmideos pode estar uma dis origens de rags Fisioldgicas de fitobuctérias’ (AGRIOS, 1997; GOTO, 1950; KLEMENT etl, 1990; SIGEE, 1993, _Do pont de vista ftopatoiico, é sempre convenient lembrar {que na maiora dae vezes ot plsiideos contém genes beneficos 20 Fospedeiro bacteriano, Em alguns povcos casos jf investigados, comprovou-se que genes para patogenicdade a plantas, virlénca, produgio de toxinas ete. eso localizados em plasmideos © nfo no romossoma principal. ‘A titulo de exemplo, a galha em corea de vérias pants, um tipo ‘de tumor. hiperplisticn, incitdn pela bactéia Agrobacterium Iumefaciens, tem 08 genes. que codificam para tumorogéaese Tocalteados em plosmideos (BINNS, 2002; CHILTON et al, 197% SIA eh al, 2002! ZUPAN etal, 2000). Também toxins produridas jor ftobactrias podem ser coificadss por genes lcalizados em lsmideos (KITTEN el, 1998; SMIRNOVA etal, 2002) ‘Algumas fitobactéris so capazes de sintetizar ou induzir & sfntese de fitormdnios, e esses compostos desempeniam importante ‘Ae ntonmerlpn s ca bein pena sntomsologia ena festness,codifical por ‘conhecida como tbereulose olga, send sa i, en snide Assim erate note P. yringae eran) Bhodcoccs ai a fos, amiga Cornebaceriun fain, {cig em divers plans "um ceacinens one colo de plantas. Ese sinoma&arido wo means are dese fermi re cde ey na aS ‘es iemiles pc oie or Pome EAH Referéncias NSAYDE. 1 Ts ROMEND, R's. avin ws Go eons coe cape: ms: Ppa eras aioe come nao Pp ria Se AXIS. AR: AYER, B: GOODMAN. Er pce Seca eae somo i BIS, AN TON aii 2 ye cone ape, Jornal ot Bacteria 89-9. 85930 es OR BRADOURY, 2 Geto et opie ace. Sony: CAB EASES. 1 Te torneo co a ping Har yp. Qu [NTL SOORDON. MP NESTE ute cor 5 fs BNA sas ‘ideal plant pati. Cicer hn Wik & Son

Você também pode gostar