Você está na página 1de 37

VESTIBULAR - 2011/1

CADERNO DE PROVAS
LEIA COM ATENO AS INSTRUES A SEGUIR
1) Verifique se este caderno contm 64 (sessenta e quatro) questes objetivas e se esto devidamente ordenadas (1 a 64). Para cada questo h uma proposio e cinco alternativas (a, b, c, d, e e). Caso este caderno esteja incompleto ou tenha imperfeies grficas, comunique ao fiscal para que este tome as devidas providncias. 2) Voc dever escolher uma dentre as duas disciplinas de Lngua Estrangeira - Ingls ou Espanhol - e responder apenas as questes da lngua selecionada, desprezando a outra opo, pois ambas possuem questes com a mesma numerao (questes de 09 a 16). Tambm no esquea de marcar no Carto Resposta a opo escolhida: 1 para Ingls ou 2 para Espanhol. 3) As respostas das questes objetivas devero ser transferidas para o Carto Resposta. Lembrese de que seu Carto Resposta nominal e insubstituvel. Portanto, evite rasuras, emendas ou dobraduras e utilize somente caneta esferogrfica de tinta preta ou azul para seu preenchimento. 4) Ao passar as alternativas escolhidas para o Carto Resposta, observe bem o nmero da questo e a alternativa correspondente resposta escolhida. Somente uma alternativa dever ser marcada como sendo a resposta correta de acordo com a respectiva proposio. Ateno: questo certa vale 2 (dois) pontos positivos; questo errada vale 1 (um) ponto negativo. No haver pontuao para questes sem resposta ou com dupla marcao. 5) No Carto Resposta, preencha todo o espao correspondente alternativa escolhida conforme indicao no prprio carto, tendo o cuidado de no ultrapassar os limites nem fazer borres. 6) Assine o Carto Resposta no local indicado no ultrapassando os limites demarcados. 7) proibido utilizar, durante a realizao das provas, qualquer aparelho eletrnico (bip, telefone celular, relgios digitais, walkman, discman, mp3, ipod, agenda eletrnica, calculadora, notebook, palmtop, receptor, gravador ou outros equipamentos similares). Tambm no ser permitido consulta a livros, revistas, folhetos e anotaes. 8) A durao das provas de cinco horas, j includo o tempo destinado identificao do candidato, ao preenchimento do Carto Resposta e a transcrio da Redao para a Folha de Redao. 9) Os trs ltimos candidatos s podero deixar a sala juntos aps assinarem a ata de realizao das provas.

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 02

LNGUA PORTUGUESA E LITERATURA BRASILEIRA


As questes de nmeros 1 e 2 referem-se ao texto 1. Texto 1

A presena de um tubaro prestes a devorar o personagem, no ltimo quadrinho: a) Indica a responsabilidade do homem em relao s questes ambientais no planeta. b) Inverte os papis de predador e presa ocupados pelo homem e pelo tubaro. c) Causa espanto pela impossibilidade de tal animal viver entre os humanos. d) Revela o absurdo do homem se submeter a tantos perigos em sua vida. e) metfora das dificuldades vividas pelo homem e que devem ser encaradas de frente. As questes de nmeros 3 e 4 referem-se texto 2. Texto 2 Homem Comum Sou um homem comum de carne e de memria de osso e esquecimento e a vida sopra dentro de mim pnica feito a chama de um maarico e pode subitamente cessar. Sou como voc feito de coisas lembradas e esquecidas rostos e mos, o guarda-sol vermelho ao meio-dia em Pastos-Bons defuntas alegrias flores passarinhos facho de tarde luminosa nomes que j nem sei bandejas bandeiras bananeiras tudo misturado essa lenha perfumada que se acende e me faz caminhar Sou um homem comum brasileiro, maior, casado, reservista, e no vejo na vida, amigo,
1

Moon, Fbio e B, Gabriel. Folha de So Paulo. Quarta-feira, 11 de setembro de 2010.

QUESTO 01 Nos quadrinhos acima, a interao dos elementos verbais e no verbais permite: a) A economia de linguagem e a limitao de sentidos a serem percebidos no texto. b) O aproveitamento da sequncia narrativa para criar expectativas quanto ao desfecho da histria. c) A ausncia de uma voz narradora que indique os acontecimentos e as reflexes dos personagens. d) Uma leitura literal das imagens, com a associao simples entre o texto escrito e as expresses faciais. e) O uso de recursos sonoros que explicam o comportamento do personagem.

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

nenhum sentido, seno lutarmos juntos por um mundo melhor. Poeta fui de rpido destino. Mas a poesia rara e no comove nem move o pau-de-arara. Quero, por isso, falar com voc, de homem para homem, apoiar-me em voc oferecer-lhe o meu brao que o tempo pouco e o latifndio est a, matando. Que o tempo pouco e a esto o Chase Bank, a IT & T, a Bond and Share, a Wilson, a Hanna, a Anderson Clayton, e sabe-se l quantos outros braos do polvo a nos sugar a vida e a bolsa Homem comum, igual a voc, cruzo a Avenida sob a presso do imperialismo. A sombra do latifndio mancha a paisagem turva as guas do mar e a infncia nos volta boca, amarga, suja de lama e de fome. Mas somos muitos milhes de homens comuns e podemos formar uma muralha com nossos corpos de sonho e margaridas.
Gullar, F. Dentro da noite veloz. Civilizao Brasileira, 1975; 3 ed., Jos Olympio, 1998. In: Toda poesia. Jos Olympio, 12 ed., 2002.

motiv-lo para a unio e para a luta por um mundo melhor. d) Prope-se o sonho como uma sada face realidade esmagadora que obriga o homem a preocupar-se apenas com questes relativas sobrevivncia. e) Sugere-se, pela imagem do homem comum, a ideia de conformidade ao estado de coisas pela precariedade de sua condio social.

QUESTO 04 A metfora transfigura o sentido das palavras expandindo a possibilidade de associaes entre signos diferentes. Nos versos e sabe-se l quantos/outros/braos do polvo a nos sugar a vida/e a bolsa, o poeta estruturou seu pensamento metaforicamente para: a) Minimizar o alcance de organizaes econmicas nas representaes dos anseios da sociedade. b) Realar a anttese que h entre as empresas citadas e o domnio econmico imposto pelo imperialismo. c) Expandir e intensificar as experincias vividas pelo homem comum nas mltiplas realidades sociais. d) Destacar a importncia da unio dos homens comuns como braos de um mesmo projeto social. e) Associar o imperialismo a um polvo aprisionando povos e pases pelo domnio econmico.

QUESTO 03 Quanto construo de sentidos, podemos afirmar que, no poema: a) Fala-se de um encontro que se realiza entre o poeta e o homem comum, quando eles rompem com as obrigaes do cotidiano para viver um dia de inteira liberdade. b) O uso de imagens da natureza descaracteriza a necessidade do homem mobilizar-se contra a explorao do latifndio. c) A voz do eu-lrico, ao dizer de si, pretende identificar-se com o homem comum, a fim de

As questes de nmeros 5 e 6 referem-se ao texto 3. Texto 3 Muitas coisas nos diferenciam dos outros animais, mas nada mais marcante do que a nossa capacidade de trabalhar, de transformar o mundo segundo nossa qualificao, nossa energia, nossa imaginao. Ainda assim, para a grande maioria dos homens, o trabalho nada mais do que puro desgaste da vida. Na sociedade capitalista, a produtividade do trabalho aumentou simultaneamente a to forte rotinizao, apequenamento e embrutecimento
2

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

do processo de trabalho de forma que j no h nada que mais nos desagrade do que trabalhar. Preferimos, a grande maioria, fazer o que temos em comum com os outros animais: comer, dormir, descansar, acasalar. Nossa capacidade de trabalho, a potncia humana de transformao e emancipao de todos, ficou limitada a ser apenas o nosso meio de ganhar po. Capacidade, potncia, criao, o trabalho foi transformado pelo capital no seu contrrio. Tornou-se o instrumento de alienao no sentido clssico da palavra: o ato de entregar ao outro o que nosso, nosso tempo de vida.
Sader, Emir. Trabalhemos menos, trabalhemos todos. In Correio Braziliense, 18/11/2007(adaptado).

a) Funcionam como determinantes e permitem ampliar o sentido da expresso produtividade do trabalho. b) Estabelecem uma relao de intensidade entre si, causando uma gradao de sentido positivo dentro do texto. c) Correspondem mesma classificao gramatical que as palavras comer, dormir, descansar, acasalar. d) So formadas pelo processo de derivao por sufixao, que lhes conforma um sentido pejorativo. e) So responsveis por modificar o sentido da expresso processo de trabalho, atribuindolhe um juzo de valor negativo. As questes de nmeros 7 e 8 referem-se ao texto 4. Texto 4 Subsdio para debate sobre cultura Na realidade, no existe filosofia em geral: existem diversas filosofias ou concepes do mundo e sempre se faz uma escolha entre elas. Como ocorre essa escolha? esta escolha um fato puramente intelectual, ou um fato mais complexo? E no ocorre frequentemente que entre o fato intelectual e a norma de conduta exista uma contradio? Qual ser, ento, a verdadeira concepo do mundo: a que logicamente afirmada como fato intelectual, ou que resulta da atividade real de cada um, que est implcita na sua ao? E, j que a ao sempre uma ao poltica, no se pode dizer que a verdadeira filosofia de cada um se acha inteiramente contida na sua poltica? Este contraste entre o pensar e o agir, isto , a coexistncia de duas concepes do mundo, uma afirmada por palavras e a outra manifestando-se na ao efetiva, nem sempre se deve m-f. A m-f pode ser uma explicao satisfatria para alguns indivduos considerados isoladamente, ou at mesmo para grupos mais ou menos numerosos, mas no satisfatria quando o contraste se verifica nas manifestaes vitais de grandes massas: neste caso, ele no pode deixar de ser a expresso de contrastes mais profundos de natureza histrico-social.
Gramsci, Antnio. Concepo Dialtica da Histria. So Paulo: Civilizao Brasileira, s/d.

QUESTO 05 Considere as seguintes informaes: I. A comparao entre as diferenas dos seres humanos e dos outros animais possvel porque h dimenses fsicas da natureza humana, comuns com o mundo animal. II. A argumentao do texto foi estruturada com base em duas ideias opostas de trabalho: o trabalho alienado e o trabalho emancipador. III. O texto reafirma que, na sociedade capitalista, a alienao do trabalhador completa. IV. As ideias expressas no texto reduzem a noo de trabalho apenas rotinizao e produtividade como meio de subsistncia. Esto corretas: a) I, II, III b) II e III c) I, II, IV d) II, III, IV e) I e IV QUESTO 06 As palavras rotinizao, apequenamento e embrutecimento, destacadas no texto:

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 07 De acordo com o texto, assinale a alternativa incorreta. a) As aes individuais dos sujeitos esto sempre subordinadas a processos de reflexo que se constituem como escolhas positivas. b) Tanto no contexto da ao quanto da reflexo, h determinaes complexas de natureza histrico-social atuando sobre as escolhas dos indivduos. c) Assim como h diversas concepes de mundo, diversas filosofias, h diversas polticas intervindo socialmente. d) Das manifestaes das grandes massas resulta a convico de se considerar que suas escolhas precisam ser compreendidas como prticas sociais. e) preciso considerar as implicaes das escolhas dos grupos sociais, inclusive para o reconhecimento da m-f de determinadas aes polticas.

Esto corretas: a) III e IV b) I e II c) I e IV d) II e III e) I, III e IV

QUESTO 08 Sobre as relaes morfossintticas, analise as seguintes proposies: Em Na realidade, no existe filosofia em geral: existem diversas filosofias ou concepes..., as formas verbais destacadas podem ser substitudas pela forma verbal h preservando-se a correo gramatical. II. O pronome esta em esta escolha um fato puramente intelectual, ou um fato mais complexo? exerce a funo de termo que retoma uma ideia j enunciada. III. Em logicamente afirmada como fato intelectual os termos grifados participam da mesma classe gramatical. IV. No perodo A m-f pode ser uma explicao satisfatria para alguns indivduos considerados isoladamente, ou at mesmo para grupos mais ou menos numerosos..., estalece-se uma relao de oposio entre as duas oraes. I.

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

LNGUA ESTRANGEIRA - INGLS


Read text 1 to answers questions 09 and 10. Text 1

d) Only statement III and IV. e) Only statement I and III.

QUESTO 10 It is correct to infer from the text that:

NEWSWEEK Remembers Paul the Octopus Less than six months ago, Paul the Octopus catapulted from a life of obscurity to worldwide fame. Now, Paul has died, at the ripe old octopus age of two. A common octopus living at the Sea Life Center in Oberhausen, Germany, Paul was able to correctly predict the winner of all Germany's World Cup matches. Prior to the matches, Paul was given two boxes of food, identical except for the flags of the competing teams. The team represented on the box Paul chose to eat from inevitably won the match. His picking prowess made him an international star. Here at NEWSWEEK, we were just as taken with Paul as was the rest of the news media, and in an attempt to get inside his cephalopodial head, we sought out prestigious pet psychic Catherine Ferguson. In honor of Paul, we present that video yet again. Rest in peace, Paul the Octopus.
Newsweek, October 28th, 2010

a) Paul has always been known by the whole world. b) Paul was able to predict the winner of all World Cup games played by Germany. c) Paul died at the age of 4. d) Paul, the Dutch octopus, got to be known exactly 6 months ago. e) Newsweek wants Paul to continue to be an international star.

Read text 2 to answer questions 11 to 13. Text 2 Because of the bright lights of the modern cities, when we look up at the sky we can see no more than 100 stars. But from dark parts of the Earth, the naked eye can see more than 5,000! And modern telescopes tell a very different story. With the help of some of the worlds most powerful instruments to measure the brightness of all the galaxies in one sector of the cosmos, Australian astronomers say it is probable that there are 70 sextillion stars in the visible Universe. In other words and numbers, seven followed by 22 zeroes, a really astronomical figure. That is more than the total number of grains of sand in all the worlds beaches and deserts, and that is only the visible Universe within range of our telescopes. Dr. Simon Driver, of the Australian National University, has a theory that some of them probably have life. Dr. Drivers theory is not exactly new, and those planets are so distant, he says, that there is no real possibility for us to see or contact anyone living on them.
Retirado do livro Ingls srie Brasil, p. 8, 2008

QUESTO 09 Analyze the following statements: I. Catapulted from (line 2) can be understood as saiu de. II. The sentence Paul has died (line 3) is in the simple past. III. In the expressions Sea Life Center (line 5 and 6) and Germany's World Cup matches (lines 7 and 8), the expressions Sea Life and Germanys World Cup are modifiers. IV. The words inevitably and correctly are formed by the suffix ly, and are adjectives. Mark the correct alternative: a) Only statements II and IV. b) Only statement II. c) Only statements I, II and III.

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 11 According to the text, it is correct to say about the linking words and (line 5), because of (line 1), when (line 2) and but (line 3), that they respectively: a) Mean in Portuguese: e, assim, entretanto and quando. b) Have the function to connect ideas, relate cause and effect, establish a time relation and relate opposite ideas. c) Mean in Portuguese: e, por causa de, quando and quando. d) Have the function of addition, cause and effect, time and conclusion. e) Have the function of contrast, addition, comparison and time.

III. There are more grains of sands on the worlds beaches and deserts than all the stars in the Universe. IV. Life is impossible on those distant planets, according to Dr. Simon Driver. Mark the correct alternative: a) Only statements I and IV. b) Only statements II and III. c) Only statements I and II. d) Only statements III and IV. e) Only statements II and IV.

Read text 3 to answer questions 14 and 15. Text 3 What is a Computer?

QUESTO 12 According to the text, it is incorrect to affirm that: a) In worlds most powerful instruments (lines 7 and 8), the expression worlds refers to the nucleus and the others and modifiers. b) The words brightness (line 8), really (line 13), probably (line 21) are formed by suffixes and are, respectively, a noun, an adverb and an adverb. c) Due to bright luminosity in the cities, when we look up at the sky, we cannot see more than 100 stars. d) Australian scientists say it is possible that there are about 70 sextillions stars in the visible universe. e) The expression in other words and numbers (line 12) is a cohesive element.

QUESTO 13 Analyze the following statements: I. The number of stars in the visible Universe is an astronomical figure. II. Some stars have life, but they are too far away from the Earth.

Nowadays, in most modern societies, almost everybody has idea about what a computer is. We depend on computers in every aspect of our lives whether we know how to use one or not. But does everyone really know how a computer works inside? A computer is an electronic machine which processes data and provides the results of the processing as information. There are three basic steps in the computing process. The first one is input, which consists of feeding data into the computers memory. Then comes the processing: the program is run and the computer processes the data by performing a set of instructions. The third and final step is the output furnished by the computer, which allows the user to see the results either in printed form or on the screen. The world of computers has created a specific language of its own. English words such as software and hardware are used worldwide and have been borrowed by many different languages. Software is information in the form of data and programs, and hardware refers to the electronic and mechanical parts that make up a computer system. Despite the constant presence of computers in most modern societies, it is a great mistake to believe that everybody in the world is computerliterate, i.e., is familiar with computers and knows how to use them properly. In some contemporary societies, many people still have
6

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

no idea about the existence of computers, and even in the so-called developed countries, there are lots of people who do not know or do not care about what a computer is.
Ingls.com.textos para informtica, p. 25, 2001

example, when you have a hard test at school. If you study for the test, your chances of passing it are good. You know all about that, so you study for the test. Congratulations, you really are an optimist!
Ingls srie Brasil, p. 32, 2008

QUESTO 14 QUESTO 16 Mark the incorrect alternative. Mark the incorrect alternative. a) It is a mistake to believe that everybody nowadays knows how to use a computer. b) The computer process involves three basic steps. c) The world of computers has created its own language. d) In developed countries, everybody knows what a computer is. e) The computer processes data and provides the results as information. a) The text shows a brief reflection on optimism and pessimism. b) Difficult situations are not always negative. c) The expression on the other hand (line 4) indicates a consequence. d) The words and (line 1), or (line 2) and but (line 3) indicate, respectively, addition, alternative, opposition. e) The word if (line 7) indicates a condition.

QUESTO 15 Mark the correct alternative. a) The sentence We depend on computers in every aspect of our lives (lines 3and 4) is in the present continuous. b) The first (line 10), then (line 12) and the third and final (line 15) are not connectors, and so they do not make connections with previously used words. c) Input, processing and output compose the three basic processes of a computer. d) Software and hardware are words used only in the United Sates. e) In the sentence Despite the constant presence of computers in most modern societies (lines 27 and 28), the word despite means embora, in Portuguese.

Read text 4 to answer question 16. Text 4 Every situation has a dark side and a bright one. Are you an optimist or a pessimist? Life is beautiful, but some situations can be difficult. On the other hand, difficult situations have a positive side. They can be challenging. For
VESTIBULAR 2011/1 7

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

LNGUA ESTRANGEIRA ESPANHOL


Lea el texto 1 y conteste a las cuestiones de 9 a 11. Texto 1 Vacuna contra la malaria es efectiva en un 95 por ciento El colombiano Manuel Elkin Patarroyo confirm la eficiencia de su invento cientfico. Patarroyo present en Barcelona (Espaa), ante miembros de la comunidad cientfica europea, los resultados de sus investigaciones con su vacuna sinttica contra la malaria. Estos reflejan un ndice de proteccin biolgico del 95 por ciento contra el parsito en monos. De acuerdo con el investigador, esta enfermedad tiene en los monos el mismo comportamiento que en los humanos. Los avances logrados ubicaran esta vacuna como la de mayor efectividad, entre todas las estudiadas en ensayos en el mundo. Estos progresos fueron obtenidos por Patarroyo y su equipo de investigadores colombianos en el Instituto Inmunolgico de Bogot, que acumula cerca de tres dcadas de trabajos de esta clase. La vacuna, segn Patarroyo, fue elaborada de manera sinttica, mtodo ideado por l y que adems proporciona la base para el desarrollo de otras vacunas para enfermedades como la tuberculosis. Las pruebas en humanos empezaran tan pronto se surtan algunas etapas de tipo tico, investigativo, administrativo y de salud pblica, que son necesarias para completar el protocolo necesario en estos casos. De ser exitosas, podra ser aplicada masivamente. La malaria es una enfermedad tropical producida por los parsitos plasmodium falciparum y plasmodium vivax, que son transmitidos por el zancudo anfeles. Se estima que afecta a por lo menos 2.500 millones de personas en el mundo, de los cuales mueren por esta causa cerca de 3 millones, fundamentalmente nios pobres menores de cinco aos de pases del tercer mundo, como los del frica subsahariana.

Patarroyo ha dicho que la produccin de la vacuna ser muy econmica, dado el mtodo utilizado para su obtencin. Estima que fabricar cada una no superar los 15 centavos de dlar.
Disponvel em: <http://www.eltiempo.com/vida-de-hoy/salud/vacunacontra-la-malaria-es-efectiva-en-un-95-por-ciento_8204420-4> Acesso em: 26 out. 2010

QUESTO 09 Sobre el texto 1 es correcto afirmar que: a) La produccin de la vacuna contra malaria para el tratamiento de humanos empezar an este ao. b) La vacuna fue elaborada de manera sinttica, mtodo que no proporciona la base para el desarrollo de otras vacunas. c) Las pruebas en humanos ya empezaron. d) La fabricacin de la vacuna es muy costosa ya que cada una rebasar los 15 centavos de dlar. e) Las investigaciones de Patarroyo reflejaron un ndice de proteccin biolgico del 95 por ciento contra el parsito en monos.

QUESTO 10 A la secuencia, elija la alternativa que, de acuerdo con el texto 1, exprese el significado de la palabra monos: a) Animal mamfero roedor de pequeo tamao, de pelo blanco o gris, con cola larga, patas cortas, cabeza pequea y orejas tiesas. b) Animal mamfero que tiene pies y manos capaces de sujetar cosas y cuyo aspecto es similar al del hombre. c) Animal mamfero grande, de cuatro patas, con orejas pequeas y el pelo largo en la cola, que se suele usar para montar en l. d) Animal mamfero muy fiero, parecido al gato, pero mucho ms grande y fuerte, con el pelo de color marrn claro, la cabeza grande, la cola larga y con fuertes uas que usa para cazar otros animales. e) Animal mamfero, macho adulto, que se alimenta de vegetales y tiene el pelo corto, cola larga y cabeza gruesa con dos cuernos curvos.
8

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 11 Considerando la frase Patarroyo ha dicho que la produccin de la vacuna ser muy econmica, elija a continuacin la opcin en que muy no fue utilizado correctamente: a) El riesgo de contaminacin es muy alto. b) El mundo de hoy est muy peor que el de ayer. c) Los estudios sobre las vacunas ocurren muy rpido en Amrica Latina. d) La llegada de la vacuna en Brasil est muy lejos de ocurrir. e) Ahora ocurren investigaciones muy importantes para el desarrollo de nuevas vacunas.

a) Jeringuilla. b) Carpeta. c) Fichero. d) Grapadora. e) Ordenador.

QUESTO 13 El personaje femenino del texto 2, Yayita, lleva un vestido. Elija a la secuencia la palabra que generalmente no hace referencia a ropas femeninas: a) Falda. b) Bragas. c) Corbata. d) Camisn. e) Sostn.

Lea el texto que se sigue e conteste a las cuestiones 12 y 13. Texto 2 Lea el texto 3. Las cuestinones 14 y 15 se refieren a l. Texto 3 Un da en el que el futuro cambi
Leila Guerreiro

Disponvel em: <www.condorito.com> Acesso em: 26 out. 2010.

QUESTO 12 Yayita trabaja en una oficina. Elija a la secuencia la nica palabra que no se refiere a objetos utilizados en este sitio de trabajo:

Era un da en el que no iba a pasar nada y a las ocho de la maana eso pareca cierto. Los diarios preparaban titulares previendo el comienzo del censo nacional que iba a realizarse entre las 8 y las 20 y en el que los argentinos, desde Salta hasta la Patagonia, responderan si estaban casados, si no; si estaban empleados, si no; si tenan hijos, si no; si ganaban lo suficiente, si no; si eran argentinos de nacimiento, si no. Lo complicado vendra despus, con la utilizacin y la interpretacin de los resultados del censo, pero, en principio, el mircoles 27 de octubre de 2010 no iba a pasar nada. La maana, en Buenos Aires, era azul, y la indicacin de quedarse en casa, disponible para el censo, era fcil de seguir: todos los comercios -restaurantes, viveros, floreras, bazares, shoppings, cines, tiendas de ropapermaneceran cerrados bajo amenaza de multa. Cuando poco despus de la media maana aparecieron los primeros titulares -"Urgente:
9

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

muri Nstor Kirchner"- la ciudad permaneci igual de imperturbable, como si el estupor -el azar imponindose sobre lo programado; la noticia imposible aplastando sin red a la noticia sobre la que ya estaba todo dicho- hubiera ganado a la gente, pero tambin al cemento, las veredas, los rboles, los guardabarros desorientados de los autos. Alguien, entonces, dijo que en Recoleta, en barrios elegantes, opositores al gobierno, los vecinos estaban tocando bocinazos, batiendo cacerolas, festejando. Pero los diarios y la televisin no dijeron esas cosas, e iniciaron jornadas de ocho, de diez, de trece horas de transmisin sin pausa, en las que amigos de Kirchner hablaron del hondo pesar, y enemigos de Kirchner hablaron del hondo pesar, y militantes de la oposicin hablaron del hondo pesar, con esa uniformidad sin aristas que produce la muerte: ese jugo instantneo de santidad. [ ] A las ocho, cuando termin oficialmente el censo, las horas de transmisin televisiva ya eran muchas, los diarios ms importantes tenan sus comentarios cancelados, y el programa 678, de anlisis poltico y tendencia kirchnerista, reuna a diversas figuras -filsofos, escritores, actores, polticos, historiadores- y entre actrices de telenovela llorando en primer plano junto a Madres y Abuelas de plaza de Mayo, el notero de un programa de chimentos dijo que esta muerte lo llevaba a "replantearse toda su carrera" y todos aplaudieron. Los enemigos y los amigos seguan hablando de hondo pesar, los editorialistas y los polticos hacan llamados a la reflexin, los diarios argentinos continuaban con sus comentarios cancelados y, al final del da en que no iba a pasar nada, haba muerto un ex presidente, un diputado de la repblica, el lder actual del Partido Justicialista, el secretario general de UNASUR y el ms firme candidato a presidente para las elecciones del ao 2011. Al final de un da en que no iba a pasar nada todo haba cambiado y el futuro era otro.
Disponvel em: <www.elpais.com> Acesso em: 28 out. 2010.

a) El censo no ocurri debido a la muerte del seor Nstor Kirchner. b) El seor Nstor Kirchner era el actual presidente de Argentina. c) Todos los comercios estaban cerrados en este da puesto que las personas decidieron quedar en casa para responder al censo y, de esa manera, ayudar en la pesquisa. d) Los enemigos de Nstor Kirchner hablaron con pesar de su muerte. e) Aun con la muerte de Kirchner el futuro de Argentina quedar igual.

QUESTO 15 El texto 3 fue publicado en un peridico. Con relacin a su elaboracin, podemos decir que para llamar la atencin del lector el periodista utiliz como estrategia: a) La disertacin, para presentar su posicin poltica. b) La narracin, para relatar como ocurri el censo en Argentina. c) La narracin, para relatar el da de la muerte de Nstor Kirchner. d) La descripcin, para describir como fue la muerte de Kirchner. e) La disertacin, para presentar la opinin de los enemigos de Kirchner con respecto a los aos que este poltico estuvo en el gobierno.

QUESTO 16 Si hoy es martes (26/10/10), podemos decir que las palabras ayer y anteayer se refieren respectivamente: a) Al lunes (25/10/2010) y al sbado (24/10/2010). b) Al mircoles (27/10/2010) y al jueves (28/10/2010). c) Al lunes (25/10/2010) y al domingo (24/10/2010). d) Al sbado (25/10/2010) y al domingo (24/10/2010). e) Al viernes (27/10/2010) y al sbado (28/10/2010).

QUESTO 14 De acuerdo con el texto 3, podemos decir que:

VESTIBULAR 2011/1

10

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS IFG

MATEMTICA
QUESTO 17 A distncia da Terra Lua de aproximadamente 3,84405105 km. Considere uma folha de papel de espessura 1 mm.
8

a+b =b a d) (a + b)2 = a2 + b2 e) a.b = a . b

c)

QUESTO 20 Uma mesa de bilhar tem dimenses 2m x 1m. Uma bola localizada a 50 cm de duas tabelas concorrentes lanada no ponto A com o objetivo de acertar a caapa C. A trajetria da bola, antes e depois do impacto, forma com a tabela um ngulo de 60o, como ilustra a Figura 1.

Dobrando a folha de papel, obtemos uma espessura 1 mm, dobrando pela segunda vez, a
4

espessura passa a ser 1 mm. Se fosse possvel


2

dobrar a folha de papel quantas vezes quisssemos, qual deveria ser o nmero mnimo de dobras, de forma que ao colocarmos o papel sobre a Terra ele tocasse a Lua? (Dado: 238 = 2,7487790691011) a) 42 b) 123.235 c) 38 d) 3,84405105 e) 1000

QUESTO 18 Uma loja anuncia a seguinte promoo: Notebook 4G de memria e HD 250G por apenas R$ 1.440,00 vista. O vendedor prope, a um cliente, outra forma de pagamento: entrada de R$ 800,00 mais uma prestao de igual valor, a ser paga aps 30 dias. Nesses termos, a taxa de juros da segunda proposta : a) 1, 11 % b) 11,11 % c) 25 % d) 5 % e) 30 %

De acordo com os dados mencionados e considerando 3 = 1,7 pode-se afirmar que: a) A bola no atinge a tabela onde se encontra a caapa C, pois o ngulo descrito no enunciando muito grande para que isso acontea. b) A bola atinge a caapa C, caindo nela. c) A bola toca a tabela, que contm a caapa C, a 35 cm de distncia do centro dessa caapa. d) A bola atinge novamente uma tabela a 50 cm da caapa C. e) A figura no ilustra com perfeio a jogada. Com o ngulo especificado, o ponto A coincide com uma das caapas, portanto a bola no retornar mesa, aps o impacto.

QUESTO 19 Considerando a e b dois nmeros positivos, marque a alternativa correta: a) a(a + b) = aa + b b) a + b = a + b QUESTO 21 Leia atentamente o texto a seguir: ... Dilma Vana Rousseff, 62, foi eleita ontem a 40 pessoa a assumir a presidncia do Brasil,
a

VESTIBULAR 2011/1

11

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS IFG

primeira mulher e primeira ex-guerrilheira a ocupar o cargo, a petista nunca disputara eleio e era praticamente desconhecida dos eleitores quando foi escolhida pelo presidente Luiz Incio Lula da Silva. A posse em 1o de janeiro. Com 99,9 % dos votos apurados, Dilma tinha 56%, menos que o recorde do mentor (em 2002 com 61%). Seu rival, o tucano Jos Serra, teve 44%, a absteno de 21,5%, foi semelhante dos pleitos eleitos anteriores...
Folha de So Paulo, 01 de novembro de 2010

c) f injetora, pois toda funo do segundo grau bijetora, pelo fato de estar definida para todo valor real. d) f(x) > 0 para todo x real. e) se ( , 3] e [ 8, +) so, respectivamente, domnio e contra-domnio de f, ento f inversvel.

QUESTO 24 O conjunto das solues da equao x x 2 det 2 x 1 = -17 : 0 4 3 a) b) { 1 , 1 }


3

Considerando que os votos nulos e brancos somam 6% dos eleitores cadastrados no TRE (Tribunal Regional Eleitoral) e levando-se em conta os dados do texto citado, podemos afirmar que, nessa proporo, a cada 10.000 eleitores cadastrados, votaram em Dilma e Serra, respectivamente: a) 3.836 e 3.014 b) 5.600 e 4.400 c) 4.000 e 3.000 d) 3.425 e 2.896 e) 6.345 e 3.198

c) { 1 } 2 d) { , 1 } 3
2 e) { 1 , , 0 } 3

QUESTO 22 Os lados de um tringulo no degenerado formam uma progresso aritmtica decrescente cujo primeiro termo vale 6. Sabendo-se que a razo dessa progresso um nmero inteiro no nulo, o permetro desse tringulo : a) 36 b) igual razo da progresso 2 c) 3 d) 15 e) 2

QUESTO 23 Sobre a funo f(x) = x2 6x + 1 correto afirmar que: a) f uma funo par, pois toda funo de segundo grau par e toda do primeiro grau mpar. b) f crescente de ( , 3].
VESTIBULAR 2011/1 12

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

FSICA
QUESTO 25 A figura abaixo representa uma lente delgada convergente. O ponto o o centro ptico, F o foco principal objeto, f a distncia focal e A o ponto antiprincipal, que dista em relao ao centro ptico 2f.

a) No ponto mais alto da trajetria, sua acelerao nula e sua energia cintica mxima. b) A distncia percorrida em 4 s, a partir do lanamento, de 15 m e sua energia potencial nesse instante mxima. c) Em menos de 5 s ela atinge o solo e, nesse instante, sua energia mecnica igual a sua energia potencial. d) Em 4 s seu deslocamento nulo e sua energia potencial igual do instante do lanamento. e) Ela percorre uma distncia de 45 m enquanto est no ar e sua energia cintica mnima no ponto mais alto da trajetria.

QUESTO 27 O bloco A est na iminncia de movimento de descida, quando equilibrado pelo bloco B, como mostra a figura. Os fios e as polias so ideais e o coeficiente de atrito esttico entre o bloco A e a superfcie de apoio 0,2. Considerando a massa do bloco A igual a 50 kg, cos = 0,6, sen = 0,8 e g = 10 m/s2, podemos afirmar que a massa do bloco B, em kg, :

Em referncia ao posicionamento do objeto e respectiva imagem, assinale a alternativa correta. a) Quando o objeto se encontra sobre o ponto antiprincipal, a imagem real, invertida e menor. b) Quando a imagem real, invertida e menor, o objeto encontra-se entre A e F. c) Quando o objeto encontra-se entre o foco e o centro ptico, a imagem real, direita e maior. d) Quando a distncia do objeto ao centro ptico maior que o dobro da distncia focal, a imagem obtida real, invertida e menor. e) Quando o objeto encontra-se na metade do ponto antiprincipal, a imagem virtual, direita e menor.

QUESTO 26 Uma pedra com 10 g de massa lanada verticalmente para cima a partir do alto de uma torre de 25 m de altura, com velocidade de 20 m/s. Desprezando a resistncia do ar e considerando g = 10 m/s2, correto afirmar, em relao pedra, que: a) 18 b) 32 c) 68 d) 100 e) 82

VESTIBULAR 2011/1

13

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 28 Um feixe luminoso propaga-se no ar com frequncia igual a 5,0 . 1014 Hz e comprimento de onda igual a 6,0 . 10-7 m. Considere o ndice de refrao do ar igual a 1,0. Ao passar a se propagar num meio transparente de ndice de refrao igual a 1,2, ter, em Unidades do Sistema Internacional, velocidade e comprimento de onda, respectivamente, iguais a: a) 2,5 . 108 b) 2,5 . 108 c) 3,0 . 108 d) 3,0 . 108 e) 2,0 . 108 e e e e e 5,0 . 107 6,0 . 107 5,0 . 107 6,0 . 107 4,0 . 107

QUESTO 30 No vcuo, onde a constante de permissividade magntica vale 4 . 10-7 T.m/A, h um fio retilneo muito longo pelo qual passa uma corrente eltrica contnua de 2,5 A de intensidade, como mostra a figura. Essa corrente gera no ponto A um campo magntico de intensidade 5 . 10-6 T.
i

Analise as proposies a seguir. QUESTO 29 Num reator nuclear, a energia provm da fisso do Urnio. Cada ncleo de Urnio, ao sofrer fisso, divide-se em ncleos mais leves, e uma pequena parte, m, de sua massa inicial transforma-se em energia. Uma certa usina nuclear tem uma potncia eltrica de cerca de 1,0 . 106 kW, que obtida a partir da fisso de Urnio-235. Para produzir tal potncia, devem ser gerados 4,0 . 106 kW na forma de calor. Utilizando a equao de Einstein E = m.c2 e considerando a velocidade da luz no vcuo c = 3 . 108 m/s, analise as proposies a seguir: I. A quantidade de calor, produzida em uma hora de 1,44 . 1013 joules. II. A quantidade de massa m que se transforma em energia na forma de calor, a cada hora, 0,16 gramas. III. Supondo que a massa m, que se transforma em energia, seja aproximadamente 8 x 10-4 da massa de Urnio-235, a massa de urnio que sofre fisso em uma hora de 200 gramas. Assinale a alternativa correta: a) Somente a proposio I. b) Somente a proposio II. c) Somente a proposio III. d) Somente as proposies I e II. e) Todas as proposies. I. O vetor campo magntico no ponto A tem direo perpendicular ao plano da folha penetrando nela. II. O vetor induo magntica no ponto A tem direo paralela ao fio e mesmo sentido da corrente eltrica. III. A distncia que separa o ponto A do fio vale 10 cm. Assinale a alternativa correta: a) Somente a proposio I. b) Somente a proposio II. c) Somente a proposio III. d) Somente as proposies I e III. e) Somente as proposies I e II.

QUESTO 31 Um forno de microondas opera na voltagem de 120 V e corrente de 5 A. Colocam-se neste forno 200 cm3 de gua temperatura de 25 C. Admita que toda a energia do forno utilizada para aquecer a gua. Para simplificar, adote 1 cal igual a 4 J, calor especfico da gua igual a 1 cal /g.C e a densidade da gua igual a 1 kg/litro. O intervalo de tempo gasto para a gua atingir a temperatura de 100 C, de:

VESTIBULAR 2011/1

14

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

a) 25 segundos. b) 100 segundos. c) 50 segundos. d) 75 segundos. e) 90 segundos.

QUESTO 32 Considere o circuito constitudo por um gerador, um resistor hmico e trs capacitores, como mostra o esquema abaixo.

De acordo com o esquema e os valores nele indicados, analise as proposies a seguir: I. A capacidade do capacitor equivalente 6 F. II. A intensidade de corrente no resistor R = 4 igual a 3 A. III. A ddp nos terminais do capacitor C3 igual a 8 V. Assinale a alternativa correta: a) Somente a proposio I. b) Somente a proposio II. c) Somente as proposies I e II. d) Somente as proposies I e III. e) Somente a proposio III.

VESTIBULAR 2011/1

15

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

BIOLOGIA
QUESTO 33 Em determinado ecossistema, a comunidade vive suas relaes espontneas. Predadores, comensais, simbiontes, etc., os seres se interrelacionam produzindo os efeitos sociais mais diversos. A postura de cada indivduo neste contexto est relacionada a: a) Nicho ecolgico. b) Ecossistema. c) Migrao. d) Bitopo. e) Conceito de Populao.

a) Das enzimas. b) Do cido pirvico. c) Dos hormnios. d) Das bases nitrogenadas. e) Da carbo-hemoglobina.

QUESTO 37 Sobre o glicognio, verdadeira a afirmao de que ele : a) Uma reserva nutritiva vegetal. b) Um composto de glicose ligado maltose. c) Um polmero de glicose. d) Solvel em gua. e) Um agente de funo estrutural.

QUESTO 38 QUESTO 34 Organelas citoplasmticas que contm DNA: a) Mitocndria e ribossomo. b) Mitocndria e cloroplasto. c) Nuclolo e cloroplasto. d) Lisossomo e ribossomo. e) Ribossomo e cromossomo. Um casal, ao optar por ter um filho, fez exame de sangue e constatou que ambos tinham sangue AB+. Nasceu uma menina com sangue AB-. Sabendo-se que os avs paternos e maternos da criana tambm tinham o mesmo sangue do casal, pode-se concluir que: a) Todos os avs tinham fator Rh- (negativo), que recessivo, no gentipo. b) Para que isso acontea, a criana ou um de seus pais no pode pertencer famlia. c) Deve ter ocorrido uma mutao gnica. d) Pelo menos um dos avs possua fator Rh(negativo) no gentipo. e) A criana no descende do casal.

QUESTO 35 Pinheiros, ciprestes, cedros e sequoias so gimnospermas que produzem todas as estruturas a seguir, exceto: a) Raiz. b) Caule. c) Flores. d) Frutos. e) Semente.

QUESTO 39 Os hormnios so substncias especiais, que o organismo produz com a finalidade de instruir aes do prprio organismo. Sobre eles, pode-se afirmar ainda que: QUESTO 36 a) So produzidos somente por glndulas endcrinas. b) A placenta um rgo que produz hormnio. c) So elaborados atravs de quimiossntese progressiva inica. d) So os mesmos em ambos os sexos, alterando-se somente a quantidade.
16

No organismo, uma substncia tem o papel de agir sobre determinado substrato, efetivando reaes em velocidades surpreendentemente aceleradas. Ela, entretanto, no se decompe ao agir. Do que estamos falando?

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

e) Esto condicionados somente idade do organismo.

QUESTO 40 No Reino Animal, os Porferos so seres simples, que se alimentam atravs da circulao da gua em suas estruturas, deixando o alimento capturado em suas superfcies. Sobre eles verdade afirmar que: a) No possuem tecido verdadeiro. b) So representados por corais na fase de plipo. c) Possuem canais hidrulicos que lhes do modesta perspectiva de movimento. d) So os primeiros representantes dos seres vivos com notocorda. e) Possuem rgos reprodutores chamados espculas.

VESTIBULAR 2011/1

17

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

H3C

QUMICA
QUESTO 41

N N

O NDMA
O

H3C
N N NPIR

Com base nas estruturas e propriedades dos compostos a seguir, assinale a alternativa incorreta.

A reao de formao geral das nitrosaminas dada:


H R N R
+

CHO ,

CHO

NO

R N R

NO

a) No apresentam ismeros de posio. b) Trata-se do 3-trans-hexanal e 3-cis-hexanal, respectivamente. c) Quando esses compostos so submetidos a oxidao energtica com KMnO4, produzem o oxlico ou etanodiico. d) Ambos pertencem a mesma funo qumica. e) Ambos apresentam ligaes covalentes sigma () e duas ligaes covalentes pi().

R N R

NO

Com base nas informaes assinale a alternativa correta.

anteriores,

QUESTO 42 A maioria das nitrosaminas considerada txica, mutagnica, teratognica e carcinognica. Geralmente so divididas em dois grupos principais: derivadas das aminas e amidas. Esta ltima, por ser instvel durante o processamento do alimento, muito pouco provvel de ser encontrada. A tabela a seguir apresenta diversas nitrosaminas identificadas em diversos produtos. Produto Bacon Nitrosamina NPIR, NDMA NDMA mg / Kg 3,8 - 22,0

a) As nitrosaminas derivam de aminas primrias. b) Ambas as nitrosaminas so de cadeias carbnicas insaturadas. c) O salame apresenta menor escala de NDMA. d) A nomenclatura oficial da NDMA Ndimetilamina. e) A reao de formao da nitrosamina ocorre num processo cido-base.

QUESTO 43 O quadro a seguir mostra algumas substncias e seus respectivos pontos de ebulio: Substncia PE (C) 34,0

Cachorro quente Queijo Salame

0,0 - 84,0

H3C H3C

Cl

NDMA NDMA

1,0 4,0 10,0 80,0

H3C H3C

NH2
O

34,0 34,6 34,5

Sabendo que as estruturas das nitrosaminas so:

3 4

H2C

C CH2

VESTIBULAR 2011/1

18

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

Com base na estrutura e propriedades destas substncias, assinale a alternativa correta. a) A mistura dos compostos 1 e 2 forma uma mistura azeotrpica. b) A mistura formada de qualquer substncia facilmente separada por processo de destilao fracionada. c) As substncias 3 e 4 so polares. d) As substncias 1, 2 e 4 pertencem a uma srie homloga. e) As molculas da substncia 4 so angulares.

QUESTO 46 Considere a equao termoqumica abaixo representada: S(g) + 3/2 O2(g) SO3(s) H= -94,4 kcal/mol Podemos afirmar que, na formao de 200 g de trixido de enxofre: a) Ocorre a liberao de 94,4 kcal, uma vez que a reao exotrmica. b) Ocorre a absoro de 94,4 kcal, uma vez que a reao endotrmica. c) Ocorre a liberao de 169,5 kcal, uma vez que a reao exotrmica. d) Ocorre a liberao de 236 kcal, uma vez que a reao exotrmica. e) Ocorre a absoro de 236 kcal, uma vez que a reao endotrmica.

QUESTO 44 Nas rodovias muito comum ver trafegando caminhes com cargas perigosas de produtos qumicos, tais como: cido sulfrico, cido ntrico, amnia e enxofre. Sobre esses produtos, assinale a alternativa correta. a) A frmula do cido sulfrico H2SO3. b) A frmula da amnia NH4. c) Estes compostos so inicos. d) Entre estes compostos o cido sulfrico apresenta menor densidade. e) Os compostos: cido ntrico e amnia so usados na fabricao de fertilizantes, tais como: NH4NO3.

QUESTO 47 Dissolvendo-se uma determinada quantidade de soluto, no-voltil e no-inico, em 500 ml de gua, uma das alteraes provocadas no solvente : a) Aumento da presso de vapor. b) Aumento da temperatura de ebulio. c) Aumento da temperatura de congelamento. d) Diminuio do volume. e) Diminuio da temperatura de ebulio.

QUESTO 45 Dissolvendo-se certa quantidade de um determinado sal em gua a 30oC obtm-se uma soluo cuja temperatura foi para 20oC. A transformao descrita caracteriza um processo do tipo: a) Atrmico. b) Endotrmico. c) Adiabtico. d) Isotrmico. e) Exotrmico.

QUESTO 48 H pouco mais de 100 anos, Ernest Rutherford descobriu que havia dois tipos de radiao, que chamou de (Alfa) e (Beta). Com relao a essas partculas, correto afirmar que: a) As partculas so constitudas por 2 prtons e 2 nutrons. b) As partculas so constitudas por 2 prtons e 2 eltrons.

VESTIBULAR 2011/1

19

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

c) As partculas so eltrons emitidos pelo ncleo de um tomo instvel. d) As partculas so constitudas apenas por 2 prtons. e) As partculas so constitudas por 2 eltrons, 2 prtons e 2 nutrons.

VESTIBULAR 2011/1

20

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

HISTRIA
QUESTO 49

universal ateniense foi to bem elaborada, que at hoje modelo para muitos povos e naes ocidentais.

QUESTO 50 A palavra democracia foi, por diversas vezes, utilizada no debate eleitoral brasileiro de 2010. Os candidatos de diversos partidos polticos lhe conferiram to diversas utilizaes que, em alguns casos, acabaram por lhe tirar o significado. Uma das formas de compreender este conceito retomar sua etimologia, seu significado na histria humana e as reflexes filosficas sobre ele. A partir do exposto marque a alternativa correta: a) Na verdade, a democracia no nasceu em Atenas, mas, na cidade-estado grega de Corinto, por volta do sculo V a.C., pois por mais que fosse limitada a participao aos guerreiros e aos sbios do sexo masculino, a eles de fato era garantida a efetiva participao nas decises pblicas. b) A primeira definio de democracia, que temos notcia, surgiu por volta do sculo VII a.C. na Epopia de Gilgamesh, livro que fala da criao do mundo segundo os povos babilnicos. Nesse livro, a palavra democracia tem significado muito parecido ao do grego, isto , poder da massa. c) A democracia tem sua origem na Grcia Antiga na cidade-estado de Atenas. Embora seu significado seja poder do povo (demo=povo e kracia=governo), nem todos podiam participar da coisa pblica: mulheres, estrangeiros, escravos e crianas no participavam das decises polticas da cidade. d) Um dos primeiros filsofos a definir democracia (demo = povo e kracia = governo) foi Plato, sendo seu mais incansvel defensor. Para ele a forma de governo mais justa e tica era a democracia, pois representava os interesses do prprio povo. e) A democracia tem sua origem em Atenas, cidade-estado Grega, que criou a melhor forma de governo dos povos antigos. A democracia representativa de sufrgio

A CRIAO DE ADO DE MICHELANGELO (1475-1564) Disponvel em: <www.naufrago-da-utopia.blogspot.com> Acesso em: 10 nov. 2010.

(...) Foi ento que criaram o termo Idade Mdia para designar todos os sculos compreendidos entre a Antiguidade e o seu prprio tempo. Todos os domnios do saber comearam a experimentar um perodo singular de apogeu: arte e arquitetura, literatura e msica, filosofia e cincia.
GAARDER, Jostein. O Mundo de Sofia: romance da histria da filosofia. So Paulo: Companhia das Letras, 1985, p. 219.

Observando a imagem e com base no texto marque a alternativa correta: a) O perodo histrico ao qual o texto e a imagem fazem referncia o Renascimento. A concepo bsica era um re-nascimento do humanismo da Antiguidade. Contudo, o humanismo da Antiguidade foi muito mais marcado pelo individualismo do que o do Renascimento do incio da Idade Moderna. b) O Renascimento foi marcado pelo predomnio de expresses artsticas em que temas religiosos eram os mais destacados do que qualquer outro. Era uma arte teocntrica, como mostra o quadro de Michelangelo. c) A imagem aparentemente retrata Ado, mas na verdade representa o deus grego Apolo e Zeus, pois como o prprio Michelangelo afirmou, uma das caractersticas da arte renascentista era voltar arte e mitologia grega por ela mesma. d) O Renascimento se d na fase do auge do feudalismo. Quem financiava este tipo de arte eram os grandes senhores feudais
21

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

enriquecidos com o comrcio no mediterrneo. e) O Renascimento foi um movimento europeu do incio da idade moderna que teve na pintura, escultura e arquitetura seu esplendor mais destacado. Todavia, a mentalidade renascentista esteve presente em todas as reas em que houve uma racionalizao do mundo e uma passagem da viso teocntrica para a antropocntrica.

QUESTO 51 Evoluo e progresso so a crena na superioridade do presente em relao ao passado e do futuro em relao ao presente. Assim, os europeus civilizados seriam superiores aos africanos e aos ndios, a fsica galilaico-newtoniana seria superior aristotlica, a fsica quntica seria superior de Galileu e de Newton. (...) Essa ideia encontrase presente tambm, por exemplo, na distino entre pases desenvolvidos e subdesenvolvidos. Quando digo que um pas ou est desenvolvido, digo que sei que alcanou a finalidade qual estava destinado desde que surgiu. Quando digo que um pas ou est subdesenvolvido, estou dizendo que a finalidade ainda no foi, mas dever ser alcanada em algum momento do tempo.
CHAUI, Marilena. Convite Filosofia. So Paulo: Editora tica, 2003, p. 222.

do hemisfrio norte so desenvolvidos (EUA, Alemanha, Japo). d) O discurso de superioridade europeia, sustentado por argumentos filosficos de superioridade do homem civilizado e racional, legitimou a colonizao sobre a frica e a Amrica Latina no sculo XIX, continentes ricos em matria-prima e ainda inexplorados. e) Do ponto de vista histrico, ao estudarmos as mudanas cientficas e as relaes entre os povos, percebemos que as ideias de evoluo e progresso buscam criar e reafirmar a ideologia da superioridade.

QUESTO 52 Deus chama cada um para uma vocao particular cujo objetivo a glorificao dele mesmo. O comerciante que busca o lucro, pelas qualidades que o sucesso econmico exige: o trabalho, a sobriedade, a ordem, responde tambm ao chamado de Deus, santificado de seu lado o mundo pelo esforo, e sua ao santa.
CALVINO, Joo. In: MOUSNIER, Roland. Histria geral das civilizaes. Os sculos XVI e XVII: os processos da civilizao europia. So Paulo: Difel, 1973. tomo IV, v1,p.90.

Com base no texto, marque a alternativa incorreta sobre a Reforma Protestante: a) O combate ao lucro e usura, bases da vida comercial e financeira que se dinamizava ao final da Idade Mdia, mostrava o descompasso da viso de Calvino em relao s transformaes ocorridas na sociedade. b) Como Lutero, Calvino afirmava a necessidade de submisso dos cristos aos governantes e s autoridades polticas. Todavia, a obedincia s leis mundanas seria sempre condicionada pela lei de Deus, a f e a moral crist. c) Em funo de sua terra natal apoiar a Igreja Catlica, Joo Calvino teve que se exilar na cidade de Genebra. L foi muito apoiado pelos comerciantes, pois suas ideias exaltavam valores morais e polticos defendidos pela burguesia. d) Calvino discutia pouco a ideia de predestinao, argumentava que, embora estivesse predestinado salvao ou
22

Marque a alternativa que expressa corretamente a ideia central do texto: a) A fsica newtoniana demonstra que a fora da gravidade igual em todo sistema solar, criando assim uma lei universal da gravitao dos corpos baseada nos estudos de Galileu Galilei, mas superando as proposies de Kepler e Coprnico. b) O conceito de cincia surgiu somente na Idade Moderna, pois antes deste perodo o que tnhamos eram apenas explicaes supersticiosas e baseadas em elementos mticos. c) Na diviso scio-econmica mundial os pases do hemisfrio sul so considerados subdesenvolvidos (Sudo e Etipia) ou em desenvolvimento (Brasil e ndia) e os pases

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

danao, o homem jamais poderia saber antecipadamente sua sorte. Aps a morte de Calvino seus seguidores, lentamente, tornaram a predestinao um elemento relacionado aos valores da burguesia. e) O que levou muitos tericos a conceberem o calvinismo como religio do capitalismo foi o fato desta no condenar o comrcio, o emprstimo a juros e valorizar o trabalho, vendo assim a riqueza como sinais exteriores da graa divina.

QUESTO 53 A ao contra a subverso jesutica e a longa devassa administrativa contra a corrupo instauradas no governo de Joo Manuel de Melo em Gois (1659-1770) nos proporcionam um acesso privilegiado para os estudos da estrutura administrativa e do funcionamento dos governos coloniais da poca do iluminismo.
PALACN, Luiz. Subverso e corrupo: um estudo da administrao pombalina em Gois. Goinia: Editora da UFG, 1983. p. 08.

tendncia da administrao pombalina de apresentar-se como salvadora, criando o mito do perigo jesutico e exagerando sua ruptura com o passado. e) O texto de Palacn faz aluso tentativa do Marqus de Pombal, como um dspota esclarecido, de colocar em prtica as ideias iluministas de racionalizao da coisa pblica, ir contra as aes de mazelas e preconceitos dos religiosos, sobretudo os jesuticos, para com os ndios e, principalmente, combater a prtica de corrupo que havia no governo de Joo Manuel de Melo.

QUESTO 54 A produo industrial americana caiu cerca de um tero entre 1929 e 1931, e a alem mais ou menos o mesmo, mas essas so mdias suavizadas. Dessa forma, nos EUA, a Westinghouse, grande empresa de eletricidade, perdeu dois teros de suas vendas entre 1929 e 1933, enquanto sua renda lquida caiu 75% em dois anos (Schatz, 1983, p. 60). Houve uma crise na produo bsica, tanto de alimentos como de matrias-primas, porque os preos, no mais mantidos pela formao de estoques como antes, entraram em queda livre. O preo do ch e do trigo caiu dois teros, o da seda bruta trs quartos.
HOBSBAWM, Eric. A Era dos Extremos. O breve sculo XX 1914-1991. So Paulo: Companhia das Letras, 1995. p. 96.

Baseado no texto, marque a alternativa correta: a) A administrao do Marqus de Pombal, influenciada pelas ideias de racionalizao do iluminismo, efetuou devassas e processos para apurar casos de corrupo nos territrios de minas, mas Gois ficou imune a estas aes. b) O estudo de Palacn ajuda a desmistificar a ideia de que a corrupo algo presente apenas no sistema poltico brasileiro atual. Ele afirma, ainda, que a corrupo, do ponto de vista histrico-social, um elemento inerente ao ser humano. c) Os iluministas, principalmente Montesquieu, John Locke e Voltaire, defenderam em seus escritos ideias que favorecem as bases de movimentos de independncia colonial, como foi o caso do Governador Joo Manuel de Melo, em Gois (1659-1770). d) O estudo de Palacn mostra o que ocorrera em Gois na poca da administrao pombalina: devassas e processos para apurar casos de corrupo que esbarravam na prpria lgica do sistema existente na capitania, mas que em muito refletia a

Tomando como referncia o texto de Eric Hobsbawm e o conhecimento histrico produzido sobre o perodo entre guerras, marque a alternativa correta: a) O texto se refere Crise de 1929 que afetou a economia dos EUA, sobretudo no mundo agrcola, pois este foi o setor que teve mais queda na taxa de preos. b) Os direitos trabalhistas, regulamentados pelas constituies de vrios pases, no perodo de 1929 a 1931, poca citada no texto, tiveram grandes avanos. No Brasil isso se resume a CLT. Na verdade, estes em nada se relacionam as inmeras lutas e contestaes feitas pela classe operria, mas, pelo contrrio, so frutos de uma estratgia para vencer a crise.
23

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

c) A Crise de 1929 mostra os perigos da globalizao econmica, pois esta crise no afetou apenas os Estados Unidos da Amrica, j que outros pases subdesenvolvidos, em desenvolvimento e mesmo os desenvolvidos tambm foram afetados. At a China, uma grande potncia, em funo de suas grandes exportaes para os EUA, sofreu grandes perdas econmicas. d) A Crise de 1929 afetou praticamente todo o mundo de economia capitalista a URSS permaneceu imune a ela e at teve grande crescimento. Esta comeou com o crack da bolsa de valores de Nova York e, logo, estendeu-se para todo o sistema, gerando falncias de bancos, empresas, exportadores de produtos agrcolas, afetando aqueles que no criaram a crise, os trabalhadores, com nveis de desemprego jamais vistos at ento. e) O texto de Eric Hobsbawm no aborda necessariamente a Crise de 1929, mas sim, o ps-crise, j que o autor fala de 1929 a 1931. A crise de 1929 foi uma crise de superproduo e especulao na bolsa de valores. J a crise do ps 1929, como mostra o texto, foi provocada por uma queda de produo industrial e dos preos de produtos agrcolas.

b) Em boa parte da Amrica Latina, e no diferente no Brasil, os golpes militares e a instalao de ditaduras tiveram seno a ajuda direta dos Estados Unidos, pelo menos o seu aval. c) Em 1973, por interesse das multinacionais, sobretudo dos EUA, da burguesia e grupos conservadores que tinham seus interesses ameaados pelas polticas do presidente chileno Salvador Allende, o general Augusto Pinochet deu um golpe militar e instalou uma das ditaduras mais repressoras da Amrica Latina. d) A ditadura varguista teve grande apoio militar e norte-americano. Prova disso foi a construo da Usina de Volta Redonda com apoio dos EUA e o golpe dado por Vargas com apoio dos militares. e) Entre 1970 e 1980 os regimes militares de Brasil, Argentina, Chile, Bolvia, Paraguai e Uruguai colocaram em prtica a Operao Condor, um sistema de represso que foi responsvel pela priso, tortura, morte e extradio de vrios lderes e ativistas na luta contra as ditaduras militares.

QUESTO 56 Utilizando seus conhecimentos em Cincias Humanas, identifique qual dos conceitos de Estado est expresso na charge.

QUESTO 55 Entre meados da dcada de 1960 e meados de 1980, a Amrica Latina, em especial a Amrica do Sul, viveu um perodo histrico dominado por regimes militares. As consequncias desse perodo so sentidas at hoje, no se tratando de algo superado.
COGGIOLA, Osvaldo. Governos militares na Amrica Latina. A era das ditaduras Chile, Argentina e Brasil luta armada e represso. So Paulo: Editora Contexto, 2001, p. 09.

A partir do fragmento textual acima, marque o que for incorreto sobre as ditaduras militares na Amrica Latina: a) Uma das consequncias das ditaduras latinoamericanas foi a eliminao de boa parte das lideranas polticas de esquerda ou, simplesmente, progressistas, sindicais, estudantis e intelectuais.

NOVAIS, Carlos Eduardo. Capitalismo para iniciante. So Paulo: tica. 1987, p. 60

a) Estado territorial-poltico moderno, que se desenvolveu a partir do sculo XVI e teve seu auge no sculo XVII com a centralizao do poder nas mos do rei. Isto , o estado absolutista que teve em Luiz XIV seu maior representante.
24

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

b) O Estado que aparece como neutro ou acima da diviso social, que supostamente garante igualdade jurdica e poltica a todos, na verdade um garantidor da ordem que interessa classe mais poderosa da sociedade. c) O Estado que controla ao mximo a propriedade privada, os meios de produo e meios de comunicao, e representa apenas os interesses da oligarquia agrria, conservadora e coronelstica. d) O Estado liberal, cujo parlamento a instituio central; e o poder executivo s atua atravs de leis aprovadas pelo legislativo. e) O Estado de Bem-Estar Social, cuja essncia reside na proteo oferecida pelo governo, na forma de padres mnimos de renda, alimentao, sade, habitao e educao, assegurados a todos os cidados como um direito poltico, no como caridade.

VESTIBULAR 2011/1

25

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

GEOGRAFIA
QUESTO 57 Analise a charge abaixo.

reas coincidem com as regies produtoras de gros, de carvo e pecuria. e) A charge apresenta conceitos de frentes de expanso gerando especulao patrimonial e financeira, mostrando a expulso de populaes indgenas.

Leia o trecho da msica a seguir para responder s questes 58 e 59. Na cumeeira da serra Ororub o velho profeta j dizia Uma nova era se abre com duas vibras tranadas Seca e sangue Seca e sangue Herdeiros do novo milnio Ningum tem mais dvidas O serto vai virar mar E o mar sim Depois de encharcar as mais estreitas veredas Virar serto Ante tinha razo rebanho da f
Disponvel em: <www.geografiageralebiblica.blogspot.com/p/charges.html> Acesso em: 04 nov. 2010

O cerrado brasileiro j perdeu 48,2% da vegetao original. Hoje so desmatados cerca de 20 mil km por ano, segundo os dados do Portal Oficial do Estado Brasileiro (2010). Sobre a interao dos elementos da paisagem natural e a relao homem/meio incorreto afirmar que: a) A charge refere-se combinao do descontrole ambiental oriundo da ao antrpica e natural, aliados ao avano econmico. b) O nmero de queimadas nos primeiros meses de 2010 no Brasil foi o quinto maior dos ltimos dez anos. A maioria dos focos de incndio ocorreu no Centro-Oeste, cerrado. c) A charge ironiza e reflete o espanto da populao brasileira mediante a devastao do meio ambiente, que encontra-se cada vez mais alterado. d) O desmate no cerrado est concentrado no oeste da Bahia na divisa com Gois e Tocantins e no norte de Mato Grosso. As

A terra de todos a terra de ningum Pisaro na terra dele todos os seus E os documentos dos homens incrdulos No resistiro a Sua ira Filhos do caldeiro Herdeiros do fim do mundo Queimai vossa histria to mal contada [...] E assim na derradeira lua branca Quando todos os rios virarem leite E as barrancas cuscuz de milho E as estrelas tocadeiras de viola Carem uma por uma Os soldados do rei D. Sebastio Mostraro o caminho
Salve o povo Xucuru. (Profecia do Paj Cau).Cordel do Fogo Encantado.Composio: Lirinha; Clayton Barros.

VESTIBULAR 2011/1

26

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 58 Com relao ao iderio de uso da terra e a estrutura fundiria no Brasil, assinale a alternativa correta: a) A msica refere-se luta pelas terras, aproveitando da figura estilstica paranomsia seca e sangue, a qual confere maior impacto e veracidade da temtica sobre reforma agrria e indgena. b) Percebe-se na quarta estrofe o emprego das figuras de linguagem prosopopeia e metfora ao ironizar a m distribuio de terras, principalmente na regio nordeste. c) Na quinta estrofe, ao utilizar da hiprbole, herdeiros do fim do mundo, o autor referese aos efeitos negativos da urbanizao e o contato com problemticas ambientais. d) A metfora, figura de linguagem mais utilizada na sexta estrofe, confere uma poeticidade e abrandamento da dura vida pelos agricultores levando esperana e resoluo das adversidades. e) A msica destaca as disputas por terras indgenas e quilombolas sofridas pela populao no espao no urbano com os confrontos culturais e religiosos.

a) Alm das escalas numricas h, ainda, as escalas grficas que permitem medir as distncias no mapa e convert-las nas distncias reais. b) O SIG, sensoriamento remoto, e GPS interpretam e auxiliam o problema de multiescalaridade, resoluo e generalizao cartogrfica. c) A cartografia e as representaes de rea podem ser acompanhadas de diversas informaes, como smbolos, cores, entre outros elementos. d) Para desenhar mapas cartogrficos depende de um sistema de localizao com longitudes e latitudes, uma escala, uma projeo e smbolos. e) Atualmente, boa parte do material que o cartgrafo necessita obtido fora do sensoriamento remoto ou da aerofotogrametria.

QUESTO 61 A globalizao se consolidou com a abertura comercial e a livre circulao de capitais e servios mundiais. As disputas no mbito do mercado global favoreceram a formao de blocos econmicos. Sobre blocos econmicos, assinale a alternativa correta. a) O poder econmico mundial se encontra dividido em vrios polos. Os principais so Estados Unidos, Japo e Venezuela. b) O Mercosul (Mercado Comum do Sul) foi oficialmente estabelecido em maro de 1991. formado pelos pases: Brasil, Paraguai, Uruguai e Argentina. Futuramente, estuda-se a entrada de novos membros, como Chile, Bolvia e Nova Guin. c) O objetivo principal do Mercosul eliminar as barreiras comerciais entre os pases, aumentando o comrcio. Outro objetivo estabelecer tarifa zero e, num futuro prximo, uma moeda nica. d) A APEC possui polticas trabalhistas, de defesa, de combate ao crime e de migrao em comum. A moeda comum o euro. e) Nasceu em 2002 o NAFTA - North American Free Trade Agreement reunindo EUA, Canad e Mxico para consolidar um comrcio regional que era altamente instvel.
27

QUESTO 59 A unidade do poema mencionado tem como objetivo: a) Retratar a seca na regio nordeste, principalmente em Pernambuco. b) Julgar o sofrimento e conflitos por terras dos povos indgenas. c) Demonstrar por meio da poeticidade um retrato dos conflitos no campo e nas tribos. d) Analisar a regionalidade, a culinria e a identidade nordestina. e) Mostrar que o fim do mundo est caminhando para a proximidade.

QUESTO 60 Sobre mapas e cartas geogrficos seus elementos e classificaes, assinale o que for incorreto:

VESTIBULAR 2011/1

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

QUESTO 62 Conforme os dados do IBGE (2010) a Populao Economicamente Ativa foi de 22,3 milhes. Na comparao anual, houve alta no contingente da indstria extrativa, na transformao e distribuio de eletricidade, gs e gua, nos servios prestados, nos aluguis, dentre outros. Analisando o trecho acima com os seus saberes correto afirmar que: a) Na Populao Economicamente Ativa so includas pessoas acima de 18 anos que trabalham, com exceo dos desempregados. b) De setembro de 2009 a setembro de 2010 diminuiu a taxa de rendimentos e ocupao de pessoas. c) A insero da mulher no mercado de trabalho um fator irrelevante para a mensurao da variao do rendimento familiar. d) Populao economicamente inativa (PEI) corresponde parcela da populao que no est empregada como crianas, idosos, deficientes, estudantes, ou que no exercem atividades remuneradas como donas de casa. e) Infere-se que um dos motivos para o decrscimo do rendimento real habitual poderia ser a instalao de UHEs gerando emprego e renda.

Charge 2

Disponvel em: <www.geografiageralebiblica.blogspot.com/p/charges.html> Acesso em: 04 nov. 2010

QUESTO 63 Comparando a charge 1 com o fenmeno da urbanizao no mundo, assinale a alternativa correta: a) O fenmeno da urbanizao produziu cidades, cujo nmero de habitantes supera os 10 milhes, como as megalpoles de Tquio, Belo Horizonte e Mumbai. b) Nos pases em que o processo de industrializao ocorreu de forma gradual e planejada, a partir do desenvolvimento de tecnologia nacional, o crescimento das cidades se deu de maneira menos estruturada. c) Nos pases em desenvolvimento, a falta de planejamento urbano ocasiona problemas tais como: a favelizao, falta de infraestrutura, violncia, poluio de todas as modalidades e desemprego. d) Os pases desenvolvidos criam um progresso artificial ao oferecerem incentivos fiscais para as transnacionais se instalarem em seus territrios. e) A charge ironiza os problemas tanto de mbito econmico, social e ambiental ocorridos nas cidades mdias.

As charges servem de referncia para responder s questes 63 e 64. Charge 1

QUESTO 64 Comparando as charges 1 e 2, observa-se que: a) Tanto os pases desenvolvidos quanto os em desenvolvimento possuem problemas que so intangveis aos gestores pblicos. b) mais fcil lanar-se de falcias, falsas promessas e julgar os erros ao redor do que
VESTIBULAR 2011/1 28

Disponvel em: <www.geografiageralebiblica.blogspot.com/p/charges.html> Acesso em: 04 nov. 2010

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

realizar um planejamento com tica e responsabilidade. c) Os pases cujo ndice de Desenvolvimento Humano prximo a 1,0 so considerados de baixo nvel de desenvolvimento. d) Escolaridade, crescimento vegetativo e renda per capita so indicadores socioeconmicos que nada interferem nas promessas polticas. e) Problemas relacionados ao crescimento desordenado em reas de risco contribuem para o aumento de lixos orgnicos e inorgnicos.

VESTIBULAR 2011/1

29

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

VESTIBULAR 2011/1

30

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

VESTIBULAR 2011/1

31

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

VESTIBULAR 2011/1
CADERNO DE PROVA DE

REDAO
INSTRUES
Este caderno contm a Prova de Redao. H trs propostas de produo textual, mas voc deve escolher apenas uma para desenvolv-la de acordo com o tema proposto. H, ainda, uma coletnea, cuja leitura obrigatria, entretanto voc no deve copi-la. Transcries sero aceitas desde que estejam a servio de seu texto e venham destacadas entre aspas. Independentemente da proposta escolhida, voc no deve assinar o texto. Junto com este caderno, voc receber a Folha de Rascunho, j personalizada, e a Folha de Redao. Confira seus dados (nmero de inscrio e nome) constantes na capa do Caderno de Prova de Redao. Verifique se este caderno est incompleto e se h imperfeies grficas. Nesses casos, solicite ao fiscal sua troca. Para rascunho da Prova de Redao, somente utilize a Folha de Rascunho (personalizada), prpria para esse fim. Apenas as redaes transcritas na Folha de Redao com caneta esferogrfica de tinta preta ou azul sero corrigidas. Ateno: redao a lpis no ser corrigida. Ser atribuda nota zero se a redao fugir ao tema proposto; se o candidato utilizar apenas alguma palavra ou expresso referente ao tema, mas sem a articulao de ideias que configurem o seu desenvolvimento; se o texto for considerado catico, comprometendo o seu sentido. Tambm sero eliminados os candidatos cujo aproveitamento seja inferior a 30 pontos ou aqueles que apresentarem qualquer tipo de identificao na Folha de Redao.

VESTIBULAR 2011/1

32

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

REDAO

Tema: Desentendimentos entre colegas na escola: os limites entre o bullyng e as brincadeiras normais

COLETNEA 1. O termo estranho, mas o significado bem conhecido. A palavra bullyng refere-se s agresses e humilhaes praticadas por um grupo de estudantes contra um colega, algo at comum no dia-a-dia escolar, mas que est longe de ser considerado normal. So xingamentos, ofensas, constrangimentos ou agresses fsicas que geram angstia, sofrimento e podem causar danos psicolgicos imensurveis nas vtimas. Essas agresses, que costumam aparecer na adolescncia, esto sendo detectadas entre crianas, cada vez mais cedo. O fenmeno atinge tanto as escolas pblicas quanto as particulares, onde os altos muros que separam os alunos do mundo externo, em vez de proteg-los dos perigos de fora, muitas vezes alimentam atos ainda mais violentos cometidos no lado de dentro.[...] Uma pesquisa realizada pela Associao Brasileira Multiprofissional de Proteo Infncia e Adolescncia (Abrapia) revela que 28% das crianas brasileiras j foram vtimas de bullyng nas escolas e 15% sofriam de agresses todas as semanas. Dados do Centro Multidisciplinar de Estudos e Orientao sobre o Bullyng Escolar, o centro que acompanha pesquisas em ao menos oito cidades do Pas, revelam que 45% dos estudantes de ensino fundamental do pas j foram vtimas, agressores ou ambos. [...] O fenmeno, tpico das escolas americanas, se tornou uma realidade no Brasil a partir da dcada de 90 no ensino privado. A prtica, considerada por muitos diretores de escola como briguinha de criana, expe a crueldade precoce dos menores e a omisso dos dirigentes da instituio, professores e pais no trato com o problema. A escola finge no ver para preservar a imagem dos alunos, das famlias ou o nome do colgio. A falta de informao colabora para a perpetuao das pequenas crueldades.
RABELO, Carina. Bullyng, um crime nas escolas. Isto , 03 set. 2008. [Adaptado]

2. Amai-vos uns aos outros (Joo 13, 34) um comando religioso claro e inequvoco, mais conhecido do que os dez mandamentos. um mandamento exigente, difcil de cumprir. Se a paz mundial depender da incorporao desse valor, o futuro no ser muito otimista. Estamos por volta destes 2000 anos caminhando no sentido inverso, a cada dia que passa. No sou estudioso de religio. Portanto, aceitem esses comentrios com as devidas reservas. Minha singela observao repetir o que todo administrador constata em sua vida secular: metas muito elevadas acabam tendo um efeito contrrio ao que se deseja. Talvez seja isso o que est acontecendo no mundo cristo, a meta ambiciosa demais. Ou, talvez, algum h 2000 anos inadvertidamente tenha errado na traduo do hebraico. Em vez de Amai-vos uns aos outros, a traduo correta deveria ter sido Respeitai-vos uns aos outros. Um mandamento mais brando, mais fcil, um bom comeo para voos mais altos.
KANITZ, Stephen. Respeitai-vos uns aos outros. Veja, 8 jan. 2003. p. 18

3. Algum tem que tomar alguma providncia! Tenho de reclamar no colgio! Estas foram minhas palavras de indignao, aps o relato de meu filho que, apavorado, argumentava que seria pior se eu tentasse falar com algum no colgio sobre as gozaes e mesmo sobre as ofensas de colegas sofridas por ele j h algum tempo. Essas ofensas o estavam incomodando tanto ao ponto
VESTIBULAR 2011/1 33

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

de interferir em suas notas e at em seu comportamento relacional com a famlia e amigos. Meu filho tornou-se cada vez mais aptico, introvertido e sem vontade de ir para o colgio. Entendi, ento, o motivo de tantas desculpas para no comparecer s aulas! Passada a indignao, resolvi ouvi-lo com calma, para dar-lhe a certeza de que no faria nada que o pudesse constranger ainda mais. Percebi que, se insistisse em ir ao colgio, antes de dar a ele a segurana de que precisava, poderia perder sua confiana e, a partir da, ele poderia se recusar a me contar outros acontecimentos semelhantes que pudessem ocorrer, o que no seria nada bom. Pelo que me descreveu, entendi que estava passando maus bocados, por ser alvo de brincadeiras inadequadas, maldosas, pejorativas e violentas! Ento fui atrs de explicaes plausveis, se que elas existem, para toda essa situao. Descobri que o que estava acontecendo algo bem comum em todas as escolas e at em outros ambientes, e, apesar de no ter uma palavra equivalente em portugus, um evento que tem nome, o famoso: BULLYING!
Disponvel em: <http://www.djap.com.br/Pais/Artigos/tabid/397...COMO-ASSIM-BULLYNG >. Acesso em: 21 out. 2010. [Adaptado]

4.

Disponvel em: <http:// www.pabloramon.blogspot.com/> Acesso em: 25 out.2010

VESTIBULAR 2011/1

34

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

5. Mais uma vez (fragmento)


Renato Russo (Composio: Renato Russo, Flavio Venturini)

Nunca deixe que lhe digam: Que no vale a pena Acreditar no sonho que se tem Ou que seus planos Nunca vo dar certo Ou que voc nunca Vai ser algum...

Tem gente que machuca os outros Tem gente que no sabe amar Mas eu sei que um dia A gente aprende Se voc quiser algum Em quem confiar Confie em si mesmo!... Quem acredita Sempre alcana...
Disponvel em: <www.letras.terra.com.br> Acesso em: 25 out. 2010

6. [...] Oh! seu Pilar! bradou o mestre com voz de trovo. Estremeci como se acordasse de um sonho, e levantei-me s pressas. Dei com o mestre, olhando para mim, cara fechada, jornais dispersos, e ao p da mesa, em p, o Curvelo. Pareceu-me adivinhar tudo. Venha c! bradou o mestre. Fui e parei diante dele. Ele enterrou-me pela conscincia dentro um par de olhos pontudos; depois chamou o Raimundo. Toda a escola tinha parado; ningum mais lia, ningum fazia um s movimento. Eu, conquanto no tirasse os olhos do mestre, sentia no ar a curiosidade e o pavor de todos. Ento o senhor recebe dinheiro para ensinar as lies aos outros? disse-me o professor Policarpo. Eu... D c a moeda que este seu colega lhe deu! clamou. No obedeci logo, mas no pude negar nada. Continuei a tremer muito. Policarpo bradou de novo que lhe desse a moeda, e eu no resisti mais, meti a mo no bolso, vagarosamente, saquei-a e entreguei-lha. Ele ento disse-nos uma poro de coisas duras, que tanto o Raimundo como eu acabvamos de praticar uma ao feia, indigna, baixa, uma vilania, e para emenda e exemplo amos ser castigados. [...] Eu, por mim, tinha a cara no cho. No ousava fitar ningum, sentia todos os olhos em ns. Recolhi-me ao banco, soluando, fustigado pelos improprios do mestre. Na sala arquejava o terror; posso dizer que naquele dia ningum faria igual negcio. Creio que o prprio Curvelo enfiara de medo. No olhei logo para ele, c dentro de mim jurava quebrar-lhe a cara, na rua, logo que sassemos, to certo como trs e dois serem cinco. Da a algum tempo olhei para ele; ele tambm olhava para mim, mas desviou a cara, e penso que empalideceu. Comps-se e entrou a ler em voz alta; estava com medo. Comeou a variar de atitude, agitando-se toa, coando os joelhos, o nariz. Pode ser at que se arrependesse de nos ter denunciado; e na verdade, por que denunciar-nos? Em que que lhe tirvamos alguma coisa? "Tu me pagas! to duro como osso!" dizia eu comigo. Veio a hora de sair, e samos; ele foi adiante, apressado, e eu no queria brigar ali mesmo, na Rua do Costa, perto do colgio; havia de ser na Rua larga So Joaquim. Quando, porm, cheguei esquina, j o no vi; [] De tarde faltou escola.[...] De manh, acordei cedo [] Piquei o passo para que ningum chegasse antes de mim escola. [...] Na rua encontrei uma companhia do batalho de fuzileiros, tambor frente, rufando. No podia ouvir isto quieto. [] No fui escola, acompanhei os fuzileiros. [] Voltei para casa com as calas enxovalhadas, sem pratinha no bolso nem ressentimento na alma. E contudo a pratinha era bonita e foram eles,
VESTIBULAR 2011/1 35

INSTITUTO FEDERAL DE EDUCAO, CINCIA E TECNOLOGIA DE GOIS

Raimundo e Curvelo, que me deram o primeiro conhecimento, um da corrupo, outro da delao; mas o diabo do tambor...
MACHADO DE ASSIS. Conto de escola. Disponvel em: <www.nead.unama.br> Acesso em: 09 nov. 2010. [Adaptado]

Proposta 1 Carta argumentativa A carta argumentativa um gnero que atende a diversos propsitos comunicativos, como opinar, elogiar, reclamar, reivindicar, entre outros. A argumentao e a interlocuo presentes nesse texto tm por finalidade convencer o interlocutor sobre determinado ponto de vista. Imagine que voc, pai ou me, tenha descoberto que seu filho sofreu bullyng na escola. Indignado, voc decide escrever uma carta dirigida ao diretor do estabelecimento educacional. Nela, voc questiona o papel da escola na tarefa de educar e proteger seu filho no espao escolar; cobra aes na preveno de tais atos e externa a dor, a angstia de ver o filho viver tal situao. Considere a temtica Desentendimentos entre colegas na escola: os limites entre o bullyng e as brincadeiras normais e as ideias contidas nos textos presentes na coletnea para expor os argumentos e contra-argumentos de sua carta, na tentativa de convencer seu interlocutor. Apesar de ser uma carta, voc no deve assin-la.

Proposta 2 Artigo de opinio O artigo de opinio um texto de carter expositivo-argumentativo. Frequentemente encontrado em jornais e revistas, esse texto traz a interpretao, anlise ou opinio de quem escreve o artigo sobre determinado fato, assunto ou tema de relevncia. O objetivo convencer o leitor a aceitar uma ideia, mudar uma atitude e adotar uma postura. Escreva um artigo de opinio para um jornal ou revista, apresentando uma reflexo crtica, a partir da anlise de dados da realidade, sobre o tema: Desentendimentos entre colegas na escola: os limites entre o bullyng e as brincadeiras normais. Lembre-se de que os argumentos e contraargumentos sero fundamentais para permitir a construo de uma anlise crtica dos dados obtidos na coletnea, bem como a interpretao das ideias nela contidas.

Proposta 3 Conto O conto tradicionalmente definido como uma narrativa curta que apresenta narrador, personagens, tempo, espao e enredo. Esse tipo de narrativa constri uma histria focada em um conflito nico e apresenta o desenvolvimento desse conflito. Para produzir um conto, imagine a seguinte situao: dois colegas de classe so abordados no intervalo da aula por um grupo de alunos de outra srie, sendo ambos submetidos a uma determinada situao. Para um dos alunos, a situao vivenciada compreendida apenas como uma brincadeira. Para o outro, configura-se uma agresso, uma humilhao. Indignado, o aluno que se sentiu agredido pede a seu colega que denunciem juntos o ato agressivo direo da escola. O colega que no se sentiu agredido ir confirmar a existncia de uma agresso? Qual ser a atitude desse aluno? Haveria, mesmo, acontecido apenas Desentendimentos entre colegas, configurando simples brincadeira ou um episdio de agresso o bullyng? D um desfecho para sua histria, de tal forma que a personagem resolva o conflito.

VESTIBULAR 2011/1

36

Você também pode gostar