Você está na página 1de 76

1

www.ebooksbrasil.org
2

Cocforas
squilo
Traduao
Llo Vilcla

Vcrsao para cDool
cDoolsDrasil

Fonic-lasc Digiial
Digiializaao dc cdiao cn papcl
Ediiorial Inqucriio, Lisloa, 1939

2002 squilo
3

NDICE
Noicia solrc a iragcdia grcga. 6
Noiicia accrca dc squilo. 15

COFOFAS
PFIMEIFO ATO
Ccna I. 22
Ccna II. 23

SECUNDO ATO
Ccna I. 25
Ccna II. 32
Ccna III. 45

TEFCEIFO ATO
Ccna I. 47
Ccna II. 48
Ccna III. 49
Ccna IV. 52
Ccna V. 53
Ccna VI. 56

OUAFTO ATO
Ccna I. 58
Ccna II. 59
Ccna III. 60
Ccna IV. 61
Ccna V. 62
4
Ccna VI. 66

OUINTO ATO
Ccna I. 68

Noias. 73
5

COFORAS

SQUILO
6

NOTCIA SOBRE A TRAGDIA GREGA

A nusica c a dana consiiiucn, dcsdc a nais
rcnoia aniiguidadc, as fornas csiciicas dc quc o
Ioncn sc scrviu para cicriorizar os scniincnios
quc nao podia calar cn si. Ainda o Ioncn vivia
cn irilos, crrando dc icrra cn icrra para
conciliar as suas ncccssidadcs con os rccursos
csponiancos da naiurcza, c ja o lruo, o
fciiicciro, quc cra ao ncsno icnpo saccrdoic c
ncdico, asirologo c consclIciro, iransfigurado cn
dcnnio ou colcrio dc anulcios, cccuiava as
suas danas cpilcpiicas para fazcr corcisnos c
sacrifcios propiciaiorios.
Aic ncsno cnirc os povos sclvagcns a dana
dcscnpcnIa una funao inporianic, scndo
inuncras as suas aplicacs. Ia danas
rcligiosas, funclrcs, icrapcuiicas, gucrrciras, cic.,
ruidosas c novincniadas, sacudidas,
frcnciicas, dcliranics, para cciiar a conpaiao
dos dcuscs, afasiar os cspriios nalcficos quc
provocan as docnas, iornar os corpos agcis,
confornc o scu oljciivo. Podc dizcr-sc quc
ncnIuna ccrinnia dc ccria nonia sc cfciua scn
a corrcspondcnic dana sinlolica. Esia cigc, por
vczcs, una induncniaria apropriada, con
adornos lizarros, para quc os danarinos sc
7
iorncn icnidos ou adnirados pcla fcaldadc, a
violcncia, a coragcn, o vigor, a fora, a agilidadc,
cilan os anulcios c cfciucn os novincnios quc
o riiual inpc. Ncsias groicscas rcprcscniacs
Ia ja, por vczcs, alguna coisa dc dranaiico,
dcsiacando-sc un pcrsonagcn para csialclcccr
dialogo con os rcsianics quc fornan una
cspccic dc coro. Mais iardc, a dana nodifica as
suas fornas, csiiliza as aiiiudcs, iniroduz
nodulacs suavcs na priniiiva vcriigcn dos
riinos dcliranics, no paroisno dos conpassos
rapidos. Ouando a graciosidadc c a lcvcza
iriunfan, c nulIcr quc calc o papcl principal.
O nagico iornou-sc o saccrdoic quc ninisirava
apcnas os sacrancnios c profcria as fornulas
riiualcscas, cnquanio as saccrdoiisas, as
lailarinas sagradas, agiiando os flclcis corpos
ondulanics nas convulscs da dana, iraavan
as curvas nagicas dc cncaniancnio quc Iavian
dc cnrcdar os dcuscs nas suas nalIas
nisicriosas. Era assin quc as Vcsiais do
paganisno dcscnvolvian icnas riiualcscos, con
cnlriagos dc sonIo, nuna alucinaao divina. E
os dcuscs dciavan-sc fascinar por aqucla
nnica csiranIa, quc iinIa filiros suiis. A dana
rcalizava una oljciivaao do pcnsancnio
nciafsico. Era o novincnio quc cprinia as
idcias; cra o gcsio quc dclincava fornas,
csculpindo posics.
8
Na Crccia, a forna dranaiica nasccu do culio
dc Dionisos, cujas fcsias sc rcalizavan quairo
vczcs no ano, con grandc solcnidadc(1i.
Enquanio sc proccdia ccrinnia do
sacrifcio dc un lodc(2i, cn Ionra dc Dionisos,
un grupo dc pcrsonagcns, con nascaras
rcprcscniaiivas dc Pans, Saiiros c Silcnos o
coricjo do dcus danava ao rcdor do aliar do
sacrifcio cnioando o dt)unIo cspccic dc
pocsia coral cuja criaao sc airiluc a Arionic c
quc cclclrava qualqucr cpisodio da vida dc
Dionisos.
A pariir dc ccria aliura, iniroduziu-sc una
inovaao quc, insignificanic na aparcncia, foi o
princiro passo para o nascincnio do drana.
dcsiacou-sc un pcrsonagcn do coro para
dcscnpcnIar o papcl dc Dionisos, o qual rcciiava
o diiiranlo, no vcsilulo do icnplo, coriando,
cn lrcvcs frascs, os danarinos do coro,
agrupados cn volia do aliar do sacrifcio, a
iniciarcn o canio. Nos icnpos priniiivos cra o
proprio pocia qucn rcciiava as suas conposics,
calcndo ao coro o papcl nais inporianic. O
nonologo passou dcpois a scr indcpcndcnic do
coro, aic quc, no icnpo dc Solon, ccrca dc 540
anos anics da nossa cra, Tcspis cnircncou o coro
con a rcprcscniaao da lcnda dc Dionisos dando-
lIc a forna dialogada quc pcrniiia inicrvalos dc
9
dcscanso aos pcrsonagcns quc danavan ao
dcrrcdor do aliar, scn inicrronpcr a ccrinnia.
Os scus discpulos, Oucrilo, Praiinas dc
Flionic c, solrciudo, Frnico(3i iniroduziran
alguns apcrfcioancnios na iccnica icairal.
Frnico disiriluiu o coro cn grupos, para lIc dar
naior nolilidadc, fcz aparcccr nulIcrcs cn
ccna, pcla princira vcz, c icvc a audacia dc iraiar
un aconiccincnio conicnporanco na iragcdia
Tonudu dc Mcto. Esia pca, rcprcscniada cn
494, conovcu iao profundancnic o povo dc
Aicnas quc o scu auior foi condcnado a pagar
una nulia dc nil dracnas por icr rccordado o
dcsasirc. Apcnas sc conIcccn pouqussinos
fragncnios das suas iragcdias, Fcncus(4i,
Accstcs, Tuntuo c Dunudcs.
Foi pouco a pouco quc a forna dranaiica
iriunfou da forna lrica do diiiranlo. A princpio,
cono cra naiural, o niio dc Dionisos scrvia
cclusivancnic dc assunio s conposics
diiiranlicas, nas, a lrcvc irccIo, os pocias
liiurgicos, icndo csgoiado ja iodos os rccursos da
lcnda, quc assin sc iornava nonoiona, dciaran
dcrivar a faniasia para ouiras rcgics
incploradas, cn lusca dc novos noiivos.
Eniraran cniao cn ccna os rcis c os Icrois
lcndarios cujos pcrfis dolorosos ou scvcros,
angusiiados ou fcrozcs, Iavian ja sido nodclados
na inaginaao popular pcla voz nclodiosa dos
10
acdos aqucus quc inspiraran, na Jnia, a
cpopcia Icroica c dos caniorcs sagrados do divino
Hclicon quc fizcran surgir, na Dcocia, a cpopcia
rcligiosa.
Esic cnriquccincnio ciraordinario dc
conicudo iragico lcvou squilo a iniroduzir na
iragcdia un novo pcrsonagcn (dcutc)ugonstui
quc dialogava con o princiro (p)otugonstui,
passando o coro a icr una inporiancia
sccundaria. Con Sofoclcs aparccc un icrcciro
aior (t)tugonstui, quc dcscnpcnIava divcrsos
papcis; c Eurpcdcs iorna o coro indcpcndcnic da
aao quc sc dcscnvolvc, ccrccndo a sua funao
apcnas nos cnircaios.
Assin a iccnica icairal aiingiu con squilo, a
sua forna dcfiniiiva, passando as rcprcscniacs
a cfciuar-sc cn lugarcs apropriados os
princiros icairos Icniciclos dcscolcrios c cn
anfiicairo no ncio dos quais sc crguia un aliar
cn Ionra dc Dionisos (a qucn as fcsias
coniinuavan a scr consagradasi c una larraca
dondc saan os aiorcs c ondc sc rccolIian,
consoanic as cigcncias da aao. Ao saccrdoic dc
Dionisos cra conccdido un lugar cspccial no
icairo.
Os aiorcs usavan nascaras cnorncs para
quc iodo o anfiicairo pudcssc conicnplar a sua
cprcssao; c un calado cspccial, dc grandc
11
aliura o cotu)no para assin lIcs auncniar
as proporcs do corpo, iornando-os capazcs dc
cprinir, sinlolicancnic, a csiaiura noral dos
dcuscs ou dos Icrois quc rcprcscniavan. O uso
dc nascaras nao pcrniiia, cvidcnicncnic, quc os
aiorcs sc scrvisscn da cprcssao fisionnica
para aconpanIar, na sua nolilidadc, o
dcscnvolvcr da aao; c assin o icairo aniigo icn
apcnas un valor liicrario c sinlolico.
As nascaras da iragcdia aprcscniavan iraos
quc scrvian para caracicrizar o gcncro iragico c
as disiinguian das nascaras da concdia. As
princiras cran inpcssoais c procuravan susciiar
o icnor, a adniraao, a picdadc, ao passo quc
csias prcicndian apcnas provocar o riso ou a
indignaao, qucr rcproduzisscn caricaiuralncnic
a fisiononia da pcssoa visada, qucr
rcprcscniasscn un iipo social ou fosscn sinplcs
alcgorias.
O cponno, quc dirigia as dionsias, punIa a
concurso as pcas dc ircs pocias iragicos c dc
ircs pocias cnicos, dcpois dc ccluir aquclas
quc lIc nao parccian dignas dc scr
rcprcscniadas; c o co)cgo, cscolIido cnirc os
cidadaos nais ricos das irilos, fazia as dcspcsas
da rcprcscniaao. O auior cnsaiava os coros
(co)odduscuoi, rcscrvava gcralncnic para si un
dos papcis, insirua os aiorcs c dirigia a
rcprcscniaao. Cono sc iraiava duna funao
12
pullica, o Esiado pagava aos aiorcs c pocias o
salario csialclccido, aic quc Agrrio fcz aprovar
un dccrcio quc supriniu csic cncargo.
Na propria iragcdia Iavia una paric
rcscrvada Musa cnica. Os pocias iragicos,
adniiidos a concurso, cnviavan ao cpnino un
grupo dc quairo pcas (tct)uogui, consiiiuindo
as ircs princiras (t)ogui a paric iragica c a
ouira a paric cnica, na qual cnirava un coro dc
Saiiros. Nao cIcgou aic nos ncnIuna iciralogia
conplcia; apcnas sc conIccc una irilogia dc
squilo O)cstu c un drana sairico dc
Eurpcdcs O Ccopc.
As olras dos pocias iragicos cran
sulnciidas a un juri conposio dc dcz cidadaos
cscolIidos pclo cpnino, cnirc os quc ja iivcsscn
conplciado o scrvio niliiar. Sc rcccais quc os
cspcciadorcs, por ignorancia, nao pcrcclan as
vossas suiilczas, iranquilizai-vos. nao c assin,
iodos clcs fizcran a gucrra", diz o coro da
concdia Hus a Eurpcdcs c squilo quc discuicn
scus ncriios. As rcprcscniacs duravan iodo o
dia; c noiic proccdia-sc voiaao para
classificar os concorrcnics. O pocia quc
alcanava o princiro prcnio inolava un loi a
Dionisos.
As idcias doninanics na iragcdia grcga sao a
lilcrdadc noral c a faialidadc. Moira, o dcsiino,
13
cra para os grcgos una divindadc inplacavcl. o
solo cra pouco fcriil, convulsionado por ircnorcs
dc icrra, criado dc nonianIas dc cncosias
ngrcncs, rasgado por valcs fundos c apcriados,
ialado por succssivas invascs quc os pciios dos
Icrois nao podian conicr ncn o aulio dos
dcuscs cviiar. Por isso o Dcsiino c supcrior aos
Ioncns, aos Icrois c aos proprios dcuscs.
A iragcdia grcga dccaiu rapidancnic a pariir
dc Eurpcdcs. Enlora os noncs dc squilo,
Sofoclcs c Eurpcdcs, sc dcsiaqucn acina dc
iodos os ouiros c scjan os unicos dos quais
possunos pcas conplcias, sao dignos dc
ncnao os iragicos. onc(5i, anigo niino dc
squilo, cuja princira iragcdia foi rcprcscniada
cn 452 a.J.C.; Aqucu, auior das iragcdias Ccno,
Edpo, Fotcto c On]uc; Agaionc(6i quc, lasianic
novo ainda (416 a.J.C.i, alcanou o prcnio da
iragcdia, fcsicjando cssc iriunfo con un
lanqucic quc Plaiao nos dcscrcvc; Ncofronc, quc,
scgundo Suidas, cscrcvcu 20 iragcdias, cnirc clas
una Mcdcu quc Eurpcdcs parccc icr iniiado;
Floclcs(7i, solrinIo dc squilo, quc olicvc o 1.
prcnio da iragcdia nuna conpciiao con
Sofoclcs; Asidanas, ncio dc Floclcs, quc
alcanou quinzc vczcs o prcnio da iragcdia;
Carcino(8i, quc iniroduziu, nas suas pcas,
dcuscs quc sc lancniavan; Xcnoclcs(9i, filIo dc
Carcino, quc vcnccu Eurpcdcs nuna conpciiao
14
dranaiica c fazia frcqucnic cnprcgo dc
naquinas.
L. V.
15

NOTCIA ACERCA DE SQUILO

Pouco sc salc dc posiiivo solrc a vida dc
squilo, cuja figura aparccc cnvolvida nuna
aurcola dc lcndas.
Nasccu no ano 525 a.J.C. cn Elcusis, lurgo
da iica, a norocsic dc Aicnas, fanoso pclos
Crandcs Misicrios quc ali sc rcalizavan. Era filIo
dc Euforion, icndo-sc disiinguido nas laialIas dc
Maraiona, dc Aricnisiun, dc Salanina c dc
Plaicia, anics dc sc iornar noiavcl cono pocia
iragico. Scu irnao Cincgcrio norrcu cn
Maraiona. Scgundo alguns auiorcs, cra ianlcn
irnao dc Annias, nas nao Ia provas suficicnics
dcsic parcnicsco.
Prcsunc-sc quc icnIa concado a cscrcvcr
quando cra ainda nuiio novo; iodavia nao sc
conIcccn as suas princiras olras. Por una
inscriao, cnconirada nos narnorcs dc Paros,
salc-sc quc olicvc o princiro prcnio nos
concursos pullicos quc iivcran lugar cn 485,
coniando porianio, 40 anos dc idadc. Anics disso,
iinIa cnirado cn conpciics con Oucrilo,
Praiina c Frnico, discpulos dc Tcspis.
16
Os scus ciios rcpciiran-sc dcpois, a ponio
dc scr aprcciado pclo povo cono ncnIun ouiro o
iinIa sido. Das 80 iragcdias quc dciou, 52
oliivcran prcnio. A sua fana csicndcu-sc
Siclia ondc fcz varias viagcns, a conviic dc
Hicronc, rci dos sculos.
Dcpois dc alguns anos dc auscncia, rcgrcssou
a Aicnas cn 469. Prcicndc-sc cplicar csia
auscncia, pclo dcspciio dc icr sido prcicrido por
Sofoclcs (ou por Sinonidcs, scgundo ouiros
auiorcsi nun concurso iragico, nas csia Iipoicsc
c invcrosnil, visio quc Sofoclcs alcanou o scu
princiro ciio cn 469 c squilo ainda sc
cnconirava cn Aicnas dcz anos dcpois, quando
foi rcprcscniada a irilogia dc O)cstcs (459i. Alcn
disso, olicvc, ncssc inicrvalo, o princiro prcnio
con a irilogia dos Sctc cont)u TcIus.
Apos a csircia da O)cstu, cfciuou una
viagcn a Ccla ondc norrcu, ircs anos dcpois,
scn icr voliado a Aicnas. Esia uliina viagcn dcu
ianlcn lugar a varias inicrprciacs. Julga-sc
quc sc viu forado a cilar-sc dc Aicnas cn
viriudc dc sc aprcscniar, na iragcdia Euncndcs,
cono dcfcnsor das aniigas insiiiuics c do
Arcopago. Isso valcu-lIc scr acusado dc icr
rcvclado cn ccna os scgrcdos dos Misicrios, nas
foi alsolvido. Enlora csia vcrsao scja acciiavcl,
Ia ccrios indcios dc quc csia acusaao fora fciia
alguns anos anics da sua viagcn.
17
Scgundo a lcnda, norrcu con o cranio
fraiurado por una iariaruga quc una aguia lIc
icria dciado cair solrc a calca. Esia lcnda icn,
porcn, iodo o caraicr duna alcgoria. O ccrio c
quc norrcu no ano 456 a.J.C., cn Ccla, na
Siclia, c as suas cinzas foran dcposias nun
suniuoso nausolcu ondc sc inscrcvcu o cpiiafio
scguinic.
18

ESTE TMULO ENCEFFA SOUILO,
FILHO DE EUFFION, ATENIENSE.
MOFFEU NAS FECUNDAS PLANUFAS DE
CELA. OS FAMOSOS DOSOUES DE
MAFATONA E O MEDO DE LONCA
CADELEIFA PODEM FALAF DA CLFIA
DO SEU VALOF, POIS O PUSEFAM
PFOVA(10i.
Ao scu scpulcro vinIan cn pcrcgrinaao os
iragicos posicriorcs para invocar o Nunc c a
inspiraao do pai da iragcdia", cognonc quc lIc
foi dado. Tal cra o aprco cn quc os aicnicnscs o
iinIan quc, alguns anos apos a sua noric,
aprovaran un dccrcio scgundo o qual scria
conccdido un coro a qucn quiscssc rcprcscniar
qualqucr das suas iragcdias; c aconicccu nais
quc una vcz quc, dcpois dc norio, ainda as suas
pcas iriunfavan das dos conpciidorcs.
Dciou dois filIos. Euforion c Donc quc
ianlcn cscrcvcran iragcdias c fizcran
rcprcscniar as quc scu pai dciou. Suidas diz quc
Euforion alcanou quairo vczcs o prcnio con as
iragcdias dc scu pai quc ainda nao iinIan sido
rcprcscniadas. Arisiofancs, na concdia Hus, cn
quc squilo c Eurpcdcs discuicn scus ncriios,
pc na loca daquclc csias palavras. As ninIas
iragcdias nao norrcran conigo".
19
Das suas iragcdias apcnas scic cIcgaran
conplcias aic nos. Supcuntcs, Os Pc)sus,
P)onctcu Ag)Ioudo, Sctc cIc]cs cont)u TcIus c a
irilogia dc Orcsics quc conprccndc as iragcdias
Aguncnnon, Coc]o)us c Euncndcs.
Parccc icr sido Os Suplicanics" a princira
quc foi rcprcscniada. c a nais rudincniar das
suas iragcdias quc conIcccnos. o Coro,
conposio por cinqucnia filIas dc Danaus, c o
pcrsonagcn principal, liniiando-sc, quasc, os
rcsianics pcrsonagcns, a fazc-lo falar. Mas o quc
falia cn iccnica c novincnio aao c suprido
pclo lirisno apaionado c culcranic do csiilo.
Noian-sc ja, ncsia olra, os princiros passos,
para a aric dranaiica dcfiniiiva, nos conirasics
dc paiao c nas luias dc scniincnios quc sc
dcscnrolan cn aninados dialogos.
Os Pc)sus, a scgunda iragcdia c un quadro
pairioiico cn quc sc nosira a IunilIaao dos
pcrsas, vcncidos pclos grcgos. A laialIa dc
Salanina aparccc piniada ncla con una
vivacidadc, un novincnio, un colorido, quc so
lIc podian scr dados por qucn ncla iivcssc
conpariicipado.
Mas ondc a garra do gcnio nclIor inprinc a
sua narca c nas iragcdias quc fornan a irilogia
dc Orcsics c consiiiucn una das naiorcs
criacs da aric dranaiica dc iodos os icnpos,
20
ianio pclo adniravcl podcr dc conccpao cono
pcla najcsiadc c gravidadc do csiilo, a riqucza c a
clcgancia da linguagcn, o cunIo cpico quc
Icrdou dc Honcro.
Airilui-sc a squilo a criaao da nascara c
do cotu)no. Scgundo alguns auiorcs, foi clc quc
iniroduziu cn ccna un icrcciro aior falanic.
Supriniu os rcciiaiivos do fragncniario drana
lrico priniiivo, dcu unidadc ao dialogo c
anpliiudc falula. Nas suas iragcdias, o Dcsiino
paira, cono sonlra invcncvcl, acina dos
Ioncns c dos dcuscs, inprinindo na vida o
csiigna crucl da faialidadc.
A iragcdia Coc]o)us, c aqucla cn quc a aao
sc dcscnrola nais icairalncnic. Cliicnncsira,
quc iinIa assassinado scu narido Agancnnon,
cncarrcga sua filIa Elccira dc fazcr un sacrifcio
cpiaiorio junio do iunulo do pai, para apaziguar
os scus Mancs c afasiar os sinisiros prcssagios
dun sonIo. Elccira dirigc-sc ao iunulo
aconpanIada pclas cscravas (Coc]o)usi quc
lcvan os vasos c prcscnics funcrarios c fornan o
Coro. CIcgada ali, invoca a sonlra do Pai a
qucn pcdc quc vinguc o crinc dc quc foi viina.
Dc rcpcnic, vc solrc o iunulo una nccIa dc
calclos, parccidos con os scus, quc supc scrcn
dc Orcsics c faz voios pclo scu rcgrcsso. Orcsics,
quc sc iinIa cscondido con Plado quando viu
aproinar-sc o grupo fornado por Elccira c pclas
21
Cocforas, aparccc c os dois irnaos conlinan
vingar o pai. Orcsics aprcscnia-sc no palacio
cono un csirangciro c aprovciia-sc dun ardil
para naiar Cliicnncsira c Egisio, scu scgundo
narido. Aparccc dcpois ao povo cilindo o vcu
cn quc os assassinos iinIan cnvolvido
Agancnnon para quc nao pudcssc dcfcndcr-sc.
Dc suliio pcrdc a razao c rciira-sc para Dclfos
cujo dcus lIc ordcnara o nairicdio.
L. V.
22

C O F O R A S
PRIMEIRO ATO
CENA I
OFESTES, PLADO

OFESTES iu, a qucn icu pai confiou a
guarda dos norios, Hcrncs sulicrranco, sc ncu
proicior c ncu anparo. volio finalncnic ninIa
pairia, apos un longo clio. Junio dcsic iunulo,
cu invoco-ic, ncu pai. cscuia-nc! Vc csics
calclos quc cu corio pcla scgunda vcz c dos quais
Inaco rccclcu ouirora as princias, cono prcnio
do alincnio quc nc dcu na ninIa infancia; c a ii
quc os consagro; sao a ofcrcnda da anargura...
Ouc vcjo cu? Oucn sao aquclas nulIcrcs
vcsiidas dc luio? Ouc dcvo pcnsar? Alguna nova
dcsgraa afligc csic palacio? Scrao lilacs quc
clas irazcn para apaziguar os nancs dc ncu pai?
Sin, scn duvida... AI! c Elccira, c ninIa irna;
rcconIco-a pcla sua profunda irisicza. Zcus,
fazjc quc cu possa vingar a noric dc ncu pai!
vcn cn ncu aulio! Plado, rciircno-nos;
olscrvcnos o fiio dcsia ccrinnia funclrc.
23

CENA II
O COFO, ELECTFA

ELECTFA. Enviada pclos scnIorcs dcsic
palacio, irago lilacs; laio no pciio rcpciidas
vczcs; as ninIas faccs cscorrcn sanguc dos
sulcos quc as ninIas unIas rasgan nclas. Mcu
coraao alincnia-sc dc suspiros. Esics iccidos
rasgados, csics vcus cn farrapos solrc o ncu
scio dcsnudo, anuncian o sofrincnio c o irisic
inforiunio. O Tcrror, con os calclos criados,
filIo profciico dos sonIos, anunciando a vingana
no ncio do sono, cnirou no aposcnio das
nulIcrcs, ao fundo dcsic palacio, c quclrou o
silcncio da noiic con o scu griio. Os augurcs icn
afirnado, por paric dos dcuscs, quc os nancs cn
colcra crgucr-sc-ian conira os scus assassinos.
icrra, o icrra, c para afasiar csias ancaas quc
una csposa (ouso cu pronunciar csic nonc!i, quc
una csposa npia ic cnvia csia ofcrcnda!
Ofcrcnda dcnasiado inuiil! Cono rcsgaiar o
sanguc quc cla vcricu? lar infcliz!... dcploravcl
Ialiiaao! Mais sol para ii! Dcsdc a noric do
ncu scnIor cnvolvcn-ic odiosas ircvas. Ja nao
cisic aquclc solcrano podcroso, invcncvcl, cuja
najcsiadc sulnciia iodos os coracs. O icnor
rcina Iojc ali. Todo aquclc quc c fcliz c un dcus,
24
c nais quc un dcus para os noriais. Mas a
jusiia visiia scnprc os culpados. Ela fusiiga-os,
qucr cn plcno dia, qucr un pouco nais iardc,
luz do crcpusculo ou na olscuridadc da noiic. A
icrra fccunda lclcu o sanguc; a noric vingadora
gcrninou; cla dcvc dcsalrocIar. O crinc c, para
o scu auior, a fonic dos nalcs nais crucis; nao
Ia pcrdao para qucn profana o saniuario do
Iincncu. Ainda quc sc rcunisscn iodos os rios
do univcrso, clcs nao podcrian lavar un odioso
parricdio. Eu, a qucn os dcuscs cnvolvcran na
runa da ninIa pairia, a qucn arrclaiaran da
casa paicrna c rcduziran cscravidao,
rccalcando o odio anargo do ncu coraao, vcjo-
nc olrigada a acaiar as ordcns, jusias ou
injusias, do inpcrioso iirano quc Iojc dispc da
ninIa vida. Mas sccrciancnic, dcvorando os
ncus suspiros, cIoro o irisic dcsiino do ncu rci.
25

SEGUNDO ATO
CENA I
ELECTFA, O COFO

ELECTFA. Ficis cscravas, ja quc nc
aconpanIais ncsia ccrinnia irisic, ajudai-nc
con os vossos consclIos. Ouc dcscjos cprinirci,
quc voios farci a ncu pai, quando cspalIar csias
lilacs funclrcs solrc o scu iunulo? Dir-lIc-ci
quc irago csics prcscnics da paric dc ninIa nac,
da paric duna csposa qucrida, ao csposo quc cla
csircnccia? Nao, nao icrci cssa coragcn. Ouc
palavras posso profcrir cniao, rcgando o iunulo
dc ncu pai? Pcdir-lIc-ci quc cnvic, cono c jusio,
a digna rcconpcnsa dos scus audaciosos crincs
quclcs quc lIc cnvian csics prcscnics? Ou
anics, visio quc ncu pai foi viina dun crinc,
dcvo cspalIar cn silcncio csic licor sagrado c,
cono nos sacrifcios cpiaiorios, arrcncssando
csic vaso para iras dc nin, fugir scn volvcr os
olIos? Oucridas anigas, aconsclIcn-nc; porquc,
scn duvida, conpariilIais do ncu odio. Alri-nc,
scn rcccio, o vosso coraao. AI! scnIorcs,
cscravos, iodos csianos igualncnic ncrcc do
Dcsiino. Sc icndcs alguna opiniao nclIor, dcscjo
quc na conuniqucis.
26
O COFO. Ja quc o ordcnais, cplicar-nc-ci
scn rodcios. aicsio-o por csic iunulo, iao
sagrado para nin cono un aliar.
ELECTFA. Dizci, pois rcspciiais o iunulo
dc ncu pai.
O COFO. Ouando rcgardcs o scu iunulo
pcdi-lIc pclos quc o anavan.
ELECTFA. E quc anigos podcrci noncar?
O COFO. Vos, cn princiro lugar c iodos os
ininigos dc Egisio.
ELECTFA. Mas cniao pcdirci apcnas por
vos c por nin?
O COFO. a vos quc pcricncc pcnsar
nisso, c a vos quc calc dizc-lo.
ELECTFA. E qucn nais podcrcnos
associar a nos?
O COFO. OI! lcnlrai-vos dc Orcsics,
cnlora csicja auscnic.
ELECTFA. Sin, vos iluninais o ncu
coraao.
O COFO. Dcpois, rccordando o crinc,
dcscjai aos scus auiorcs...
27
ELECTFA. O quc?... livrai-nc da ninIa
inccricza...
O COFO. Ouc vcnIa un dcus ou un
norial...
ELECTFA. Julga-los ou puni-los?...
O COFO. Dizci ousadancnic, naiar os
assassinos.
ELECTFA. Nao scra inpicdadc dirigir aos
dcuscs scnclIanics voios?
O COFO. Porquc? c rcsiiiuir aos vossos
ininigos o nal quc vos fizcran.
ELECTFA. Hcrncs sulicrranco, fazc-nc
pcrcclcr quc os ncus voios aprazcn s
divindadcs infcrnais quc rcinan ondc ncu pai
Ialiia, c propria icrra quc gcra, alincnia c
rccupcra iudo. Dcrranando csias funclrcs
lilacs, cu invoco-ic, ncu pai. lana un olIar
dc picdadc para nin c para o icu qucrido
Orcsics; fazc-nos cnirar no icu palacio. Agora
andanos crranics, irados por aqucla dc qucn
nasccnos. Ela ofcrcccu o icu lciio a Egisio, o
cunplicc na iua noric. Eu, sou cscrava; Orcsics,
indigcnic c fugiiivo; ao passo quc os culpados, no
ncio dos prazcrcs, gozan insolcnicncnic o fruio
dos icus iralalIos. Fazc quc Orcsics volic c
iriunfc ncsics lugarcs. Escuia a ninIa voz, ncu
28
pai! pcrniic quc cu icnIa un coraao nais casio
c naos nais puras quc ninIa nac. Eis os ncus
voios para icus filIos. Ouanio aos icus ininigos,
aprcscnia-ic a scus olIos arnado da vingana.
Vcn naia-los, cono clcs ic naiaran. Tais sao as
naldics quc cu junio s ninIas prcccs. Sc-nos
propcio. Ouc os dcuscs, a icrra c a jusiia
vingadora sc junicn a ii! Con os ncus voios,
rccclc as ninIas lilacs.
(Dzcndo cstus puuu)us )cgu o tnuo; cn
scgudu, uotu-sc pu)u o co)oi.
ELECTFA. Fazci ouvir os vossos lancnios,
cnioai o Iino funclrc, cono c cosiunc.
O COFO. Dcrrancnos una iorrcnic dc
lagrinas por un scnIor dcsvcniurado; quc clas
rcgucn o scu iunulo; quc sc nisiurcn s
lilacs; quc unas c ouiras sirvan para afasiar
os nossos nalcs, para alaicr os nossos ininigos.
ncu scnIor, o ncu rci, cscuia-nos do scio das
ircvas! Ai! Ai! qucn ic vingara? Oucn salvara
icus filIos? Ouc o dcus dos ciias, quc o proprio
Maric lancc os dardos dilaccranics, os dardos
fulninanics quc lcvan a ioda a paric una
incviiavcl noric.
ELECTFA. Esia iudo pronio; ncu pai
rccclcu as lilacs. Divino ncnsagciro do Olinpo
c dos infcrnos...
29
(Dzcndo cstus puuu)us, )cpu)u nos cuIcos quc
O)cstcs tnIu dcposto soI)c o tnuo. Co))c cn
scgudu pu)u ]unto do co)oi.
ELECTFA. Oucridas anigas, conpariilIai
da ninIa surprcsa.
O COFO. Dizci, ncu coraao palpiia dc
icnor.
ELECTFA. Enconirci, solrc o iunulo, csia
nadcia dc calclos...
O COFO. Dc qucn sao? Ouc Ioncn ou
nulIcr os dcps ali?
ELECTFA. Nao c difcil conjcciura-lo.
O COFO. Cono? Enlora nais jovcn,
infornai-nc.
ELECTFA. Sou cu aqui a unica quc posso
ofcrcccr csia ofcrcnda a ncu pai...
O COFO. Aquclcs quc lIc dcvian ial
ofcrcnda sao scus ininigos.
ELECTFA. No cnianio, csics calclos sao
pcrfciiancnic scnclIanics...
O COFO. A quais?... csiou ansiosa por
salc-lo...
30
ELECTFA. Aos ncus; parcccn scr os
ncsnos.
O COFO. Scria un prcscnic fciio
sccrciancnic por Orcsics?
ELECTFA. nuiio vcrosnil, porquc csics
calclos sao dclc.
O COFO. Cono ousou clc vir a csics
siios?
ELECTFA. Tcra cnviado csia ofcrcnda a
scu pai.
O COFO. un novo noiivo dc lagrinas,
sc anuncia quc clc nao nais rcgrcssara sua
pairia.
ELECTFA. AI! ncu coraao foi assaliado
por ondas dc irisicza; un dardo pungcnic nc
ircspassou. Conicnplando csics calclos, ncus
olIos inundan-sc dc anarssinas lagrinas. A
qual dos argianos podcrian clcs pcricnccr? Nao
ccriancnic qucla quc assassinou o csposo, a
ninIa nac, cujo odio sacrlcgo pclos filIos
dcsncnic un nonc iao icrno. Mas cono
asscgurar-nc dc quc clcs scjan una ofcrcnda dc
Orcsics, o nais qucrido norial? Todavia a
cspcrana acaricia-nc... Ai! Porquc c quc csics
calclos nao falan c dissipan a ninIa duvida
crucl? Porquc c quc clcs nc nao dizcn sc dcvo
31
rcpcli-los con indignaao, por icrcn sido
coriados nuna calca ininiga, ou sc, provindo
dc ncu irnao, cono lcgiina ofcrcnda da sua
angusiia, quc c ianlcn a ninIa, sao un digno
ornancnio do iunulo paicrno? Dcuscs quc o
salcis, cu vos invoco!... Ouc icnpcsiadc agiia a
ninIa alna!... Sc nc cspcra a salvaao, quc csic
fraco gcrncn lancc, pois, una profunda raiz!...
Mais ouiro indcio... vcsigios dc passos, idcniicos
aos ncus... Vcjo pcgadas difcrcnics... Unas sao
dc Orcsics; ouiras dc algun anigo quc o icnIa
scguido... O coniorno dos pcs, os iaccs, sao
scnclIanics aos ncus... Ai! iudo auncnia a
ninIa pcriurlaao c a ninIa nagoa.
32

CENA II
ELECTFA, O COFO, OFESTES, PLADO

OFESTES. Suplicai aos dcuscs quc
rcalizcn ianlcn o rcsio dos vossos dcscjos.
O COFO. E quc oliivc cu aic agora?
OFESTES. Vcdcs aquclc quc Ia nuiio
icnpo dcscjais.
ELECTFA. Oucn nc ouvisics, pois,
lancniar?
OFESTES. ConIco os vossos voios
ardcnics por Orcsics.
ELECTFA. Pois lcn! cn quc c quc clcs
foran aicndidos?
OFESTES. Ei-lo, nao procurcs ncnIun
ouiro, ncn qucn nais vos anc.
ELECTFA. Esirangciro, qucrcis arnar-nc
alguna cilada...
OFESTES. So sc for para cu proprio cair
ncla...
33
ELECTFA. Oucrcis insuliar os ncus
dcsgosios...
OFESTES. Os vossos dcsgosios? dizci
ianlcn os ncus...
ELECTFA. Ouc? sois Orcsics? c con clc
quc falo?
OFESTES. Esiou dianic dc vos c nao nc
rcconIcccis! vos quc pclo sinplcs aspccio dcsics
calclos ofcrccidos a ncu pai, ficasics cnlriagada
dc cspcrana; quc olscrvando os vcsigios dos
ncus passos julgasics vcr-nc logo. Pcgai ncssa
nadcia, aproinai-a dos ncus calclos,
scnclIanics aos vossos, rcconIccci o siio dondc
foi coriada; rcparai ncsic vcu, fciio pclas vossas
naos; vcdc sc nao foran os vossos dcdos quc
fizcran csic iccido, quc iraaran csics
dcscnIos... Doninai-vos; nodcrai a vossa alcgria.
os quc nais dcvian qucrcr-nos iornaran-sc
nossos ininigos.
ELECTFA. Oucrido oljcio das qucias dc
iua fanlia, cspcrana da ninIa vida, iu por por
qucn icnIo cIorado! aI! a iua coragcn rcsiiiuir-
ic-a o cciro dc icu pai. Docc oljcio quc rcunc
iodas as afcics da ninIa alna! porquc ja nao
posso dcfcndcr-nc; sin, iudo quanio dcvia dc
anor a ncu pai, a una nac quc dcvo odiar, a
una irna cruclncnic sacrificada, iudo sc rcuniu
para ii, carinIoso irnao, quc vais fazcr a ninIa
34
fclicidadc c a ninIa gloria. Assin a viioria, a
vingana c, solrciudo, o solcrano dos dcuscs
vcnIan cn nosso aulio!
OFESTES. Zcus! Zcus! conicnpla o
csiado a quc nos cnconiranos rcduzidos; vc os
filIos duna aguia gcncrosa quc una Iorrorosa
scrpcnic asfiiou nas suas cspiras; cono orfaos
infclizcs, acossados por una fonc crucl,
dcnasiado fracos para irazcrcn para o ninIo o
alincnio Ialiiual, assin csia Orcsics assin csia
Elccira, filIos quc pcrdcran o pai c anlos
lanidos do scu palacio. Sc dcias pcrcccr os
rclcnios do rci quc ouirora ic Ionrou c ofcrcccu
iao nagificcnics sacrifcios, dc quc nao rccclcras
scnclIanics ofcrcndas? Sc a raa da aguia sc
ciinguc, quc avc lcvara os icus augurios aos
noriais? Sc csia arvorc sagrada scca aic raiz,
janais colrira os icus aliarcs, nos dias das
sagradas Iccaionlcs. Proicgc-nos. facil para ii
o lilcriarcs da IunilIaao c rcaninarcs csia
casa quc parccc aniquilada.
O COFO. FilIos salvadorcs dos larcs
paicrnos, nao lcvanicis a voz; rcccai irair-vos c
quc algun vil dclaior prcvina aquclcs quc rcinan
ainda. AI! Ouc cu possa vc-los consunidos pclo
fogo!
OFESTES O oraculo do podcroso Apolo
nao nc iraira. Elc ordcna-nc quc cnprccnda
35
iudo c a sua voz ccoou no niino do ncu coraao.
Anuncia-nc Iorrvcis dcsgraas sc nao pcrsigo os
assassinos dc ncu pai; qucr(i quc os fira cono
clcs o fcriran. As suas insisicnics ancaas ainda
nc arripian. Sc nao olcdco, nalcs scn conio
vingarao cn nin una sonlra quc nc dcvc scr
qucrida. Aquclc quc cnsina os noriais a
acalnarcn os nancs irriiados dissc-nc quc una
crucl nolcsiia, invadindo as ninIas carncs, a
lcpra, Iavia dc corrocr o princpio da ninIa vida
con os scus dcnics afiados; quc os ncus calclos
lranqucarian anics dc icnpo. Falou dc icnvcis
Furias quc nasccrian do sanguc dc ncu pai,
dun cspcciro cujos olIarcs vcria lrilIar dc noiic.
Porquc a scia quc lanan, do scio das ircvas,
aquclcs a qucn una nao parricida ps icrno
vida, o pavor noiurno c a raiva arnada dun
laicgo dc lronzc, dilaccran, pcriurlan c
pcrscgucn dc cidadc cn cidadc, o dcsgraado
quc os nao vinga. Ncsic csiado, ncnIuna
conpariicipaao nos sacrifcios, nas lilacs;
ncnIun lugar nos aliarcs; ncnIuna
Iospiialidadc ou convivcncia con o oljcio visvcl
da colcra dun pai. Alorrccido, dcsprczado por
ioda a gcnic, sofrc-sc una noric lcnia, cn
pcnosos iorncnios. Dcvo acrcdiiar, scn duvida,
cn iais oraculos; c ainda quc nao acrcdiiassc
nclcs, ncn por isso corria ncnos vingana. Un
conjunio dc noiivos nc inpclc. a ordcn do ccu,
a noric dcploravcl dun pai, a niscria quc nc
36
oprinc, finalncnic a vcrgonIa dc vcr sulnciidos
a duas nulIcrcs os corajosos c cclclrcs cidadaos
quc dcsiruran lion; porquc Egisio icn o coraao
duna nulIcr; vcrcnos, cn lrcvc, sc nc cngano.
O COFO podcrosas Parcas! quc Zcus
faa lrilIar a sua jusiia! quc o ulirajc scja
punido pclo ulirajc! A cquidadc griia lcn alio c
rcclana os scus dirciios. Ouc o crinc scja
vingado pclo crinc! quc o quc fcrc scja fcrido! c a
nais aniiga das lcis(11i.
OFESTES. ncu pai, ncu dcsvcniurado
pai! vindo do clio para junio do icu lciio
funclrc, quc Ici-dc dizcr, quc Ici-dc fazcr para
conscguir quc o dia succda, aqui, noiic? Ai! a
ponpa do luio c o unico iriluio quc a aniiga casa
dos iridas rccclc!
O COFO. Mcu filIo, os dcnics dcvoradorcs
do fogo nao dcsirocn o scniincnio cnirc os
norios. A sua colcra nanifcsia-sc ainda dcpois.
Os nancs icn-sc lancniado, o vingador
aparcccu. O pai c os filIos confundcn as
lagrinas c inploran jusiia.
ELECTFA. Escuia agora, ncu pai! as
ninIas lancniosas qucias. Tcus filIos cIoran
solrc csic scpulcro, anlos suplicanics, anlos
fugiiivos. Oual foi o lcn quc lIcs ficou? O quc c
quc clcs nao icn sofrido? Mas os scus nalcs nao
sao irrcncdiavcis.
37
O COFO. Os dcuscs, sc quiscrcn,
iransfornarao csics quciuncs cn griios dc
alcgria; cn vcz dcsias lancniacs funclrcs, os
canios dc viioria rcconduzirao ao scu palacio csic
irnao quc vcio juniar-sc-vos dc novo.
ELECTFA. Porquc nao norrcsic iu, ncu
pai, ao fcrro dos Lcios, nos nuros dc Troia,
dciando o icu palacio colcrio dc gloria c os icus
filIos con una vida Ionrosa asscgurada! Nuna
icrra csiranIa icrias cnconirado un solcrlo
iunulo; norrcndo con os anigos quc norrcran
gcncrosancnic por ii, scrias grandc aic ncsno
cnirc as Sonlras, prncipc scnprc augusio c
vcncrado pclos icnvcis scnIorcs dos infcrnos,
porquc fosic rci duranic a vida c o Dcsiino iinIa
dcposio nas iuas naos o cciro c o podcrio. Mas
ai! nao norrcsic cn lion c nao fosic cnicrrado
nas nargcns do Escanandro, con iodos csscs
grcgos inolados pclo fcrro. Ouc? prouvcssc ao
ccu quc iivcsscn pcrccido dcssc nodo aquclcs
quc ic assassinaran, c, iscnio dos nalcs quc
sofrcsic, soulcsscs dc longc do scu ircspassc.
O COFO. Essc dcsiino, o ninIa, filIa,
iinIa sido circnancnic lclo! pcdis un favor
nais prccioso quc iodos os favorcs da soric nais
prospcra... Sucunlis dor... nas a foriuna
aiingiu-vos con un duplo golpc. Os vossos
dcfcnsorcs ja nao cisicn; c as naos dos nossos
odiosos iiranos nada rcspciian. Infclizcs
38
crianas, sois vos quc principalncnic o
cpcrincniais!. ..
ELECTFA. Crucl pcnsancnio! dardo quc
dilaccra ncu coraao! Zcus, Zcus, fazc sair,
cnfin, dos infcrnos a ncrccida puniao dos
culpados c parricidas noriais! Ouando nc
rigozijarci con as lagrinas anargas dcsics
indignos csposos, no scu uliino suspiro?
ninIa nac... AI! lcn o sci... Mas porquc
consirangcr-nc?... O dcus da vingana adcja
ninIa volia. A colcra c o odio inccndcian-nc o
rosio, alrasan-nc o coraao... Zcus, quc dcicns
o icu lrao podcroso, fcrc, fcrc as calcas
crininosas c da-ic a conIcccr pclos icus golpcs.
Inploro jusiia para csscs injusios noriais...
Dcusa quc vingais os norios, cscuia-nc. o
sanguc vcriido pcdc sanguc; assin o qucr(i a lci.
as Furias cIanan a noric para vingar
inforiunados nancs... Divindadcs do infcrno,
ondc csiais? Inprccacs dos norilundos, ondc
csia o vosso podcr? Vcdc os inforiunados
dcsccndcnics dos iridas, vcrgonIosancnic
cpulsos do scu palacio. Zcus, ondc podcrcnos
rcfugiar-nos?
O COFO. Mcu coraao csircnccc quando
oio csias qucias lancniosas. Ora os vossos
gcnidos nc lanan nun icrrvcl dcscspcro, ora a
vossa audacia, quc sc anina, suspcndc a ninIa
dor c nc rcsiiiui a cspcrana.
39
ELECTFA. Ouc dirci cu? rccordarci iodos
os nalcs quc ninIa nac nc fcz sofrcr?... Irci
lisonjca-la?... nada podc cnicrnccc-la. Oual lolo
crucl, sua alna fcroz nao podc scr anansada.
Mais larlara quc una cissiana(12i, vilrou un
golpc icrrvcl... Fcdolrou; c dcniro cn pouco nao
podcn coniar-sc as fcridas. Inforiunada!... na
ninIa calca rciinc ainda o rudo dcsics golpcs
funcsios!... ninIa nac... o nulIcr npia!...
ousasic scpuliar un rci scn o concurso do povo,
un csposo scn lagrinas ncn lancnios!
OFESTES. AI! ccus! dc quanios ulirajcs
nc infornais! Os dcuscs c csic lrao, far-lIos-ao
pagar lcn caro(i. Ouc cu possa norrcr dcpois
dc nc icr vingado!
ELECTFA. Mal cpirou, coriaran-lIc as
circnidadcs do corpo(13i... c scpuliaran-no
dcpois dc o icrcn iraiado assin... Ela supunIa
cnircgar-vos ao inforiunio... Ouvis o Iorrvcl
insulio fciio a vosso pai...
OFESTES. Ouc!? foi cssc o scu dcsiino?
ELECTFA. E cu, anarfanIada pclo
dcsprczo, por indignidadcs, afasiada do palacio
cono un aninal pcrigoso, csiranIa alcgria, nao
conIcccndo nais do quc lagrinas, nao iivc ouira
fclicidadc quc nao fossc a dc oculiar os ncus
suspiros c as ninIas lagrinas. Ouc csia
narraiiva sc vos gravc no coraao, quc os ouvidos
40
vo-la iransniian alna. Eis o quc clcs fizcran;
cis o quc prcicndcis salcr. quc o vosso coraao
scja inflcvcl! E iu, ncu pai, vcn juniar-ic a icus
filIos. Invoco-ic cIorando, c iodos quc aqui csiao
sc nc associan. Escuia-nos; volia a vcr a luz do
dia. ajuda-nos conira os icus ininigos. A fora vai
luiar con a fora; a vingana con a vingana.
dcuscs, sccundai a jusiia!
O COFO. Eu ircno ao ouvir csia suplica. A
scnicna csia lavrada Ia nuiio; quc os nossos
voios lIc aprcsscn a cccuao! faial scric dc
dcsvcniuras! o golpcs sanguinarios, golpcs
sacrlcgos da vingana! o luio funcsio! o nalcs
scn rcncdio, cnraizados na casa dos iridas! Nao
c nunca por naos csiranIas, c scnprc pclas
naos nais qucridas quc clcs pcrdcn a vida.
Dcusa dos infcrnos, dcusa do sanguc, cscuiai o
Iino quc vos c consagrado! Dcuscs sulicrrancos,
cscuiai as nossas prcccs; prcsiai aulio a csias
crianas c fazci-as iriunfar!
OFESTES. ncu pai, casic varado por
indignos golpcs! da-nc o cciro c o icu podcr.
ELECTFA. Tanlcn cu, ncu pai, icnIo
ncccssidadc do icu aulio para cnganar Egisio c
naia-lo. Eniao os Iunanos prcsiar-ic-ao as
Ionras a quc icns dirciio; c, nos dias
consagrados aos nancs, nao scras privado,
vcrgonIosancnic, dc ofcrcndas c sacrifcios.
41
Eniao, insialada dc novo no icu palacio, dc possc
dos ncus lcns, nos dias do ncu Iincncu lcvar-
ic-ci lilacs c o icu iunulo scra o princiro
oljcio do ncu culio.
OFESTES. Tcrra! alrc-ic; quc ncu pai vcja
csic conlaic!
ELECTFA Proscrpina, conccdc-nos una
viioria lrilIanic!
OFESTES. Mcu pai, rccorda-ic do lanIo
cn quc pcrdcsic a vida!
ELECTFA Fccorda-ic dcsics lagos ondc
cnconirasic a noric!
OFESTES Fosic cnvolvido cn vcrgonIosas
cadcias!
ELECTFA Fosic surprccndido nuna
infanc arnadilIa!
OFESTES Dcspcria con a rccordaao
dcsics ulirajcs!
ELECTFA Erguc, crguc a calca
vcncranda; nanda a vingana cn socorro dc icus
filIos; ou anics, rcsiiiui, iu ncsno, os golpcs quc
ic vilraran sc qucrcs vcnccr cono fosic vcncido.
Escuia csia uliina prccc, o ncu pai! Vcs dois
orfaos junio dcsic iunulo; icn picdadc dc icu
filIo c dc iua filIa; nao dcics pcrcccr, con clcs,
42
a raa dc Pclops. Por clcs solrcvivcras a ii
ncsno; A gloria dc scus filIos rcssusciia un pai,
scnclIana da coriica quc susicnia a rcdc c
inpcdc quc sc pcrca no fundo das aguas. Escuia-
nos! c solrc ii quc nos cIoranos. Salvar-ic-as a ii
proprio calando os nossos voios, csias jusias
Ioncnagcns dcvidas ao icu iunulo c s iuas
cinzas, nal Ionradas aic agora. (A O)cstcsi. O
projcio csia anadurccido, c icnpo dc o cccuiar;
c icnpo dc cpcrincniar os dcuscs.
OFESTES Corro a fazc-lo... Todavia, dizci-
nc, anics dc nais nada, porquc cnviou cla csias
ofcrcndas? Ouc a lcvou a icniar rcparar Iojc un
nal irrcparavcl? Honras iardias prcsiadas a
cinzas inscnsvcis! Ouc podc cla cspcrar dcsics
prcscnics? Elcs csiao nuiio alaio do scu
nalcfcio. Todas as lilacs junias, nao
cpiarian o sanguc dc un so Ioncn. ial c a lci.
No cnianio, infornai-nc, sc pudcrdcs.
O COFO Posso, o ncu filIo! porquc csiava
prcscnic. Aicrrorizada con un sonIo c viscs
noiurnas, cssa nulIcr npia ordcnou csics
sacrifcios.
OFESTES Salcis quc sonIo foi?
O COFO Ela julgou, dissc-nos, icr dado
luz una scrpcnic.
OFESTES E cono acalou cssa visao?
43
O COFO O nonsiro rcccn-nascido, cono
una criana dc cuciros, aproinou-sc procura
dc alincnio; c, no sonIo, cla dcu-lIc o scio.
OFESTES Essa odiosa scrpcnic fcriu-o,
scn duvida...
O COFO Ela sugou, a longos golcs, o
sanguc con o lciic.
OFESTES AI! cssc sonIo rcalizar-sc-a!
O COFO Apodcrada dc icrror, cla dcspcria,
griia; incdiaiancnic as lanpadas ciinias
rcconcaran a lrilIar no palacio. Ordcnou, cn
scguida, csias lilacs funclrcs, na cspcrana dc
prcvcnir assin os nalcs quc a ancaan.
OFESTES icrra! o iunulo dc ncu pai!
possa cu rcalizar cssc sonIo! Parccc icr una
pcrfciia rclaao conigo. A scrpcnic nasccu do
vcnirc quc nc concclcu. cnvolvida nos cuciros,
sugou o scio quc nc alincniou, nas fcz corrcr o
sanguc con o lciic. Dc dor c dc rcccio, a nac
gcncu; o Iorrvcl nonsiro quc cla anancniava c
o prcssagio da sua noric. Eu scrci a scrpcnic;
arrclaiar-lIc-ci a vida; jusiificarci o sonIo. E vos
nao o inicrprciais assin?
O COFO. AI! assin ncsno! Mas insiru os
vossos anigos. Oucn dcvc agir? qucn dcvc ficar?
44
OFESTES. Diz-sc cn poucas palavras.
Elccira dcvc voliar c oculiar cuidadosancnic os
ncus projcios. Elcs inolaran un Icroi pcla
fraudc; pcla fraudc c nuna arnadilIa, norrcrao
por sua vcz. Assin o prcdissc o dcus dos
oraculos, Apolo, profcia quc aic agora nunca
ncniiu. Ouanio a nin, sol a aparcncia dun
viajanic, aprcscniar-nc-ci con Plado poria do
palacio, cono Iospcdc c anigo dc gucrra dcsia
fanlia. Iniiarcnos a linguagcn cnprcgada
proino do Parnaso c o soiaquc da Focida.
Ccriancnic ningucn nos acolIcra no palacio,
porquc ali iudo rcspira violcncia. Espcrarcnos
quc algucn quc passc nos vcja c lIcs diga.
Porquc rcpclcn csics csirangciros? Egisio nao
csia? nao salc quc clcs csiao ali?" Una vcz quc
cu iransponIa o liniar da poria, qucr o cnconirc
scniado no irono dc ncu pai, qucr clc vcnIa ao
ncu cnconiro para nc falar c aicndcr, nao
duvidcis, anics quc icnIa icnpo dc nc
prcguniar. Esirangciro, qucn cs?" csicndo-o
norio a ncus pcs, con un golpc fulninanic; c,
lcn dcprcssa, un sanguc nais prccioso
dcsscdcniara, pcla icrccira vcz, a Furia quc a
noric nao dcia dc aconpanIar aqui. Porianio
vos, Elccira, fazci quc no palacio iudo concorra
para a cccuao dos ncus dcsgnios. (Ao Co)oi. E
vos, fazci voios; salci falar c calar-vos a
proposiio. Plado vigiara o rcsio c asscgurar-nc-a
o ciio dcsic conlaic sangrcnio.
45

CENA III

O COFO. O ar csia povoado dc avcs crucis
c icnvcis. os aniros do nar csiao cIcios dc
nonsiros, ininigos dos noriais; as icnpcsiadcs
nas nuvcns fornan-sc con os vaporcs da icrra;
avcs, nonsiros, icnpcsiadcs, podcn conIcccr-sc,
podc prcvcnir-sc-lIcs a colcra. Mas qucn salc
aic ondc vai a audacia dos Iunanos, o
arrclaiancnio das nulIcrcs, o iransporic do
anor, scnprc vizinIo da dcsgraa, c a raiva das
paics? O odioso anor, no coraao duna
nulIcr, c nais fcroz quc o Ioncn c o lruio.
Scrvc dc icsicnunIo, scn nos clcvarnos a
pcnsancnios nais alios, o projcio concclido por
una nac larlara, a infcliz Alica(14i, dc inflanar
o faial iiao ao qual as Parcas iinIan ligado a
vida dc scu filIo, no noncnio cn quc clc iinIa
visio o dia c soliado os scus princiros vagidos.
icsicnunIo disso a sanguinaria c dcicsiavcl
Scila(15i quc sacrificou a scus ininigos o norial
nais qucrido. Scduzida pclos colarcs lrilIanics
dos crcicnscs, pclos prcscnics dc Minos, a npia!
coria, scn Icsiiar, o inorial calclo dc scu pai
adornccido, c suliiancnic Niso dcscc ao rcino
das Sonlras. Visio quc lcnlranos csias irisics
Iisiorias, rccordcnos, cnlora con dcsgosio, un
46
odioso Iincncu, funcsio a una fanlia inicira, c
a iraiao duna csposa a un csposo valcnic c
corajoso. Ouc un Ioncn sc vinguc dos ininigos,
c cssa a sua gloria. a Ionra duna nulIcr csia
cn dirigir cn paz a sua casa; quc cla nunca ousc
arnar o scu lrao! Mas iudo fica a pcrdcr dc
visia anic o crinc dc Lcnnos. crinc cccravcl,
quc iodos rcpudian. Ouc nalcfcio sc lIc podc
conparar? Tanlcn a raa inicira, quc sc iinIa
nancIado nun odioso sacrilcgio, dcsaparcccu da
icrra, cposia ao dcsprczo dos Iunanos. ncnIun
dclcs rcspciia o quc os dcuscs odcian. Ouc dcvo
cu augurar dc ial ccnplo? O gladio corianic da
vingana lrilIa solrc as calcas dos culpados.
Nao c inpuncncnic quc sc calcan aos pcs iodas
as lcis. A najcsiadc dc Zcus foi ulirajada; nas os
fundancnios da sua jusiia sao inalalavcis. A
Parca agua o fcrro c rcconduz o filIo a csia casa.
Erinis, a qucn nada cscapa, vcn pcdir conias do
sanguc dcrranado Ia ianio icnpo.
47

TERCEIRO ATO
CENA I
O COFO, OFESTES E PLADO,
laicn poria do palacio.

OFESTES. Escravos, rcspondci-nc. ..
(Hutc scgundu uczi. Nao Ia ningucn ncsic
palacio?... (Hutc tc)cc)u uczi. Pcla icrccira vcz, cu
prcgunio a qucn dcvc rccclcr os csirangciros sc
Egisio conIccc a Iospiialidadc.
48

CENA II
OS PFECEDENTES, O POFTEIFO.

O POFTEIFO. Aqui csiou. Esirangciros,
qucn sois?
OFESTES. Idc anunciar-nc a vossos
anos, c a clcs quc cu procuro. irago-lIcs noicias
quc lIcs inicrcssan. Aprcssai-vos. O carro
icnclroso da noiic aproina-sc; c aliura dos
viajanics sc rccolIcrcn cn casa dc Iospcdciros
anavcis. Ouc a dona da casa, quc a scnIora
vcnIa... ou anics, irazci aqui o pairao, para lIc
podcr falar scn consirangincnio; un Ioncn, cn
prcscna douiro Ioncn cplica-sc livrcncnic c
scn rodcios.
(O po)tc)o uotu uconpunIudo po) Ctcnncst)ui.
49

CENA III
O COFO, OFESTES, PLADO, CLITEMNESTFA,
ELECTFA.

CLITEMNESTFA. Esirangciros, dizci-nos,
quc prcicndcis? Enconirarcis aqui o quc icndcs o
dirciio dc cspcrar, lanIos, lciios para vos
rcfazcrdcs da fadiga c coracs cIcios dc
afalilidadc; sc algun assunio nais inporianic
vos iraz, isso diz rcspciio a ncu narido c cu dar-
lIc-ci paric.
OFESTES. Eu sou focio, dc Daulis. VinIa
para Argos irazcndo conigo, cono vcdcs, a ninIa
lagagcn. Enconirci no caninIo un Ioncn quc
nao conIccia, nas quc nc dissc scr Esirofio o
focio. Prcguniou-nc ondc ia c cnsinou-nc o
caninIo. Esirangciro, acrcsccniou clc, ja quc
idcs a Argos, lcnlrai-vos dc dizcr aos parcnics dc
Orcsics quc clc norrcu, nao vos csqucais disso;
quando voliardcs, dir-nc-cis sc clcs qucrcn quc
o scu corpo scja lcvado para Argos ou prcfcrcn
quc fiquc scpuliado para scnprc na icrra
csiranIa cn quc iinIa cnconirado Iospiialidadc;
por cnquanio, as suas cinzas, jusiancnic
Ionradas con as nossas lagrinas, csiao
cnccrradas nuna urna dc lronzc". Fcproduzo o
50
quc clc nc dissc, nas ignoro sc falo quclcs a
qucn ial noicia inicrcssa; c ncccssario, porcn,
quc a nac dc Orcsics scja infornada.
ELECTFA. dcsgraada, csiou
irrcncdiavclncnic pcrdida! Irrcsisivcl Dcsiino
quc pcrscgucs a nossa raa! nada ic cscapa.
privas-nc dc iodos os cnics quc nc cran
qucridos; os icus dardos incviiavcis aiingcn aic
os quc csiavan nais afasiados. Orcsics
conscrvava-sc prudcnicncnic nun porio
alrigado da icnpcsiadc; nas Iojc dcsirois con
clc a consoladora cspcrana quc nos rcsiava dc
voliar a icr dias dc alcgria.
OFESTES. Era irazcndo noicias fclizcs
quc cu dcscjaria aprcscniar-nc a iao rcspciiavcis
Iospcdciros c ncrcccr o scu acolIincnio. qucn
nais quc un Iospcdc dcscja lcn aos scus
Iospcdciros? nas, dcpois da ninIa proncssa,
scria un crinc nao infornar dcsic aconiccincnio
as pcssoas gcncrosas dc qucn rccclo
Iospiialidadc.
CLITEMNESTFA. Nao scrcis, por isso,
ncnos dignancnic iraiado, ncn ncnos anigo
dcsia casa. Ccdo ou iardc, qualqucr ouira voz nos
iraria a noicia. Mas c icnpo ja, para viajanics
faiigados duna longa jornada, dc salorcar algun
rcpouso. Escravo, condu-lo, con aquclcs quc o
aconpanIan, aos aposcnios dos Iospcdcs; quc
51
clcs cnconircn ali iudo aquilo dc quc prccisan.
Encarrcgo-ic disso c dar-nc-as conias do quc
fizcrcs. Nos vanos iransniiir a noicia ao scnIor
dcsia casa; icnos anigos c rcsolvcrcnos con clcs
o quc Ia a fazcr.
52

CENA IV

O COFO. Cuardcnos, qucridas
conpanIciras, guardcnos lcn o scgrcdo dc
Orcsics. icrra vcncravcl! o iunulo rcspciiavcl
quc guarda as cinzas dun rci quc ouirora
conandou nil navios, cscuiai os nossos voios,
proicgci Orcsics! CIcgou o noncnio cn quc a
fraudc dcvc scrvi-lo; quc o dcus das sonlras,
Hcrncs sulicrranco, o conduza pclas suas naos
ncsic sangrcnio conlaic.
(Austun ugucn quc su do puuco c nudun
ncdutuncntc dc ussuntoi.
Esic csirangciro nao irouc aqui scnao luio...
53

CENA V
O COFO, CILISSA, ana dc Orcsics.

O COFO. Vcjo a ana dc Orcsics lanIada
cn lagrinas. Cilissa, o quc c quc vos faz iranspor
assin as porias do palacio? A dor quc vos
aconpanIa iransparccc, cnlora o nao qucirais.
CILISSA. Aqucla quc rccclc csics
csirangciros, ordcnou-nc quc procurassc Egisio,
scn dcnora, a fin dc quc possa ouvir da loca
dclcs, con ccricza, a noicia quc iroucran.
Dianic das cscravas, cla cscondcu, sol una
nascara irisic, a alcgria quc csic aconiccincnio
lIc causou. Esics Iospcdcs acunularan a sua
vcniura c a dcsgraa dcsia fanlia. Ccriancnic
Egisio podcra alandonar-sc alcgria ao ouvir ial
noicia. AI! dcsgraada! os icrrvcs nalcs
acunulados Ia ianio icnpo no palacio dos
iridas, iinIan ja afligido lasianic o ncu
coraao; nas ainda nao iinIa sofrido una dor
assin. A ninIa coragcn pcrniiiu-nc suporiar
iudo; nas, o ncu qucrido Orcsics... a afciao da
ninIa alna... qucn cu anancniara quando saiu
do vcnirc naicrno... cujos griios ianias vczcs nc
cIanaran dc noiic!... Ouanias pcnas c fadigas
pcrdidas! pois nao sao ncccssarias nil
54
prccaucs para criar una criana dcsprovida dc
razao cono o lruio? Envolvida nos cuciros nao
podc cprinir-sc cnlora csicja aiorncniada pcla
fonc, pcla scdc, ou por quaisqucr ouiras
ncccssidadcs. O fraco insiinio a quc olcdccc, c
iudo quanio a guia. Ai dc nin; ana c govcrnanic,
una c ouira foran lcn ludilriadas nos scus
cuidados! una c ouira rccclcran o ncsno
prcnio. Esia dupla funao foi-nc confiada
quando rcccli Orcsics das naos dc scu pai; c
agora, inforiunado! sci quc ja nao cisic... Mas
icnIo quc ir procura daquclc quc causou iodas
as nossas dcsgraas. Con quc prazcr clc vai
cscuiar-nc!
O COFO. Mas cono ordcnou cla quc clc
vicssc?
CILISSA. Cono?... Eplicai-vos, nao vos
conprccndo.
O COFO. Ela dissc quc vicssc so, ou con
guardas?
CILISSA. Con o scquiio arnado quc o
aconpanIa.
O COFO. isso quc c prcciso nao dizcr a
cssc scnIor odicnio; dizci-lIc quc vcnIa so, c
scn rcccio, salcr a noicia. Transniii
proniancnic cssa ncnsagcn con alcgria. a vossa
fclicidadc, scn quc o sailais, dcpcndc disso.
55
CILISSA. Parccc-vos? Dcpois dcsia
noicia?...
O COFO Mas sc Zcus, finalncnic,
afasiassc os nossos nalcs...
CILISSA. Cono? Orcsics norrcu c a nossa
cspcrana con clc.
O COFO. Ainda nao. qucn lcr lcn no
fuiuro julgara dc ouiro nodo.
CILISSA. Ouc dizcis? Esiarcis nclIor
infornadas quc nos?
O COFO. Idc, cunpri as ordcns quc vos
dcran; dciai ao ccu o cuidado dc rcalizar os
scus dcsgnios.
CILISSA. Vou, pois, c olcdco-vos. Possan
os dcuscs olIar-nos favoravclncnic!
56

CENA VI

O COFO Agora, pai dos dcuscs do Olinpo,
cala ncus voios! fazc quc os ncus jusios
dcscjos sc rcalizcn plcnancnic! Tu salcs porquc
cu ic inploro, o Zcus! vcla por clc, dcus podcroso;
pcrniic quc ncsia casa clc vcna os scus
ininigos. Sc lIc prcsias o icu invcncvcl apoio, clc
far-lIcs-a scniir iodo o pcso da sua vingana. Vcs
o filIo dun Ioncn quc csircncccsic jungido ao
carro do inforiunio; nodcra o cccsso das suas
pcnas. Podcra clc lcvar ao fin a sua pcnosa
carrcira? Vc-lo-cnos, finalncnic, cIcgar ao
dcscjado icrno dc scus nalcs? E vos, Ialiianics
dcsics vcncravcis larcs, dcuscs lcnfciiorcs,
cscuiai-nos! cIcgou o vosso dia; vingai aquclcs
cujo sanguc foi vcriido ouirora.
Mas quc a noric nao volic a gcrar a noric.
Esics uliinos golpcs scrao jusios. Haliianic do
aniro profciico! quc Orcsics cnirc dc novo no scu
palacio; quc os nossos olIos o vcjan livrc c saia
das ircvas quc o cnvolvcn! Ouc o filIo dc
Maia(16i lIc prcsic, coniigo, un jusio aulio c
sccundc os scus projcios! Muiias vczcs os icus
oraculos sao olscuros, c as iuas palavras
incplicavcis cnvolvcn-sc duna noiic quc
ncnIun dia dissipa. Mas, sc lIc conccdcs a
57
viioria, far-ic-cnos prcscnic das nais ricas
ofcrcndas, Ionrando con as nossas lagrinas o
iunulo do nosso rci. O ciio dc Orcsics fara a
nossa fclicidadc c scra o icrno dos nalcs duna
fanlia quc csiinanos. E iu, qucrido prncipc,
forialccc a iua coragcn; no noncnio dc vilrarcs
o golpc, sc cla ic disscr. Mcu filIo, c iua nac quc
ic inplora", lcnlra-ic do quc cla ousou conira
icu pai, lcva aic o fin una vingana icrrvcl;
ionando un coraao dc Pcrscu(17i, rcsiiiu
sonlra quc ic c qucrida, aos vivos a qucn
odcias, o quc a iua colcra lIcs dcvc, fazc corrcr o
sanguc, inola os culpados assassinos.
58

QUARTO ATO
CENA I
O COFO, ECISTO, CILISSA

ECISTO. Foran procurar-nc c vin
incdiaiancnic. Soulc quc uns csirangciros aqui
cIcgados propalan a noicia da noric dcploravcl
dc Orcsics. Anuncia-la no palacio, scria
acrcsccniar un doloroso pcso ao crinc cuja
rccordaao pungcnic ulccrou ja os coracs. Mas
cono asscgurar-nc da vcracidadc dc scnclIanic
infornaao? Nao scra apcnas un loaio acciic dc
anino lcvc por nulIcrcs inidas c quc dcprcssa
sc dcsfaz? Esiais lcn infornada dcssa noicia?
CILISSA. Ouvi conia-la. nas cnirai,
inicrrogai csscs csirangciros. As infornacs nao
icn inporiancia quando nos podcnos clucidar
por nos ncsnos.
ECISTO. Sin, qucro vc-los c salcr sc clcs
proprios foran icsnunIas da sua noric ou sc c
un loaio con pouco fundancnio. Elcs nao
podcrao iludir a ninIa pcrspicacia.
(Ent)u con Gssui.
59

CENA II

O COFO. Zcus! quc Ici-dc cu dizcr? por
ondc Ici-dc concar as ninIas prcccs c as
ninIas suplicas? cono cprinir iodos os ncus
dcscjos? En lrcvc o fcrro assassino, iinio dc
sanguc, aniquilara, para scnprc, a raa dc
Agancnnon ou rcsiiiuir-lIc-a o lrilIo, a
lilcrdadc, o cciro c os lcns da sua aniiga
Icrana. Tal c o conlaic quc Orcsics vai iravar
sozinIo con dois sacrlcgos assassinos. Ouc clc
possa alcanar a viioria!
ECISTO (dct)us du ccnui. Ai! Ai! AI
dcuscs!
O COFO. Daic, rcdolra... (Vccn ugucn
quc su do puucoi. O quc Ia? quc sc passa no
palacio?... (A pu)tci. Esia iudo fciio; afasicno-
nos, a fin dc quc parca quc nao ionanos nisso
ncnIuna paric.
60

CENA III
O COFO, UM ESCFAVO ou OFICIAL, quc sai do
lado por ondc cnirou Egisio c vai laicr poria
dos aposcnios da rainIa, o qual icn ainda ouira
poria alcn daqucla por ondc cnirou Egisio.

O ESCFAVO. AI! dcsgraado, dcsgraado!
o ncu scnIor csia norio!... AI! ircs vczcs
dcsgraado! Egisio ja nao cisic!... Mas alri
dcprcssa, alri a poria dos aposcnios das
nulIcrcs... DcspacIai-vos... nao para socorrcr
Egisio... ai! ja nao c icnpo... Alri... Ningucn
rcspondc... Parccc quc dorncn... os ncus griios
sao inuicis... Ondc csia Cliicnncsira? quc faz
cla? AI! cn lrcvc a sua calca vai ionlar
ianlcn sol o gladio da vingana.
61

CENA IV
O COFO, O ESCFAVO, CLITEMNESTFA.

CLITEMNESTFA. Ouc c? dondc vcn csics
griios?
O ESCFAVO. Aquclcs quc sc dizia csiarcn
norios, naiaran os vivos.
CLITEMNESTFA. AI! dcuscs, pcrcclo csic
cnigna. A asiucia pcrdc-nos cono nos iinIa
scrvido... Dccn-nc dcprcssa un nacIado,
qualqucr arna... Ja quc sou forada a isso,
vcrcnos a qucn calc a viioria.
62

CENA V
O COFO, CLITEMNESTFA, OFESTES con una
cspada na nao.

OFESTES. a vos quc cu procuro; Egisio
rccclcu o scu salario.
CLITEMNESTFA AI! dcsgraada! qucrido
Egisio, ja nao cisics!
OFESTES Anai-lo? pois lcn !
conpariilIarcis do scu iunulo; scdc-lIc ficl aic
dcpois da noric. (Ec ugu))u-u c quc)c nutu-ui.
CLITEMNESTFA Dcicn-ic, o ncu filIo!
Fcspciia o scio cn quc rcpousasic ianias vczcs,
ondc sugasic o lciic quc ic alincniou.
OFESTES (Dctcn-sc c uotu-sc pu)u Pudoi.
Plado, quc Ici-dc fazcr!? Posso cu, scn
csircncccr, apunIalar ninIa nac?
PLADO. Ouc c fciio dos oraculos dc Piios?
Ouc c fciio dos icus jurancnios? Nao icnos
ouiros ininigos a nao scr os dcuscs.
OFESTES (dcpos dunu puusui. ...Tu
vcnccs, sao jusios os icus consclIos... (u
Ctcnncst)u, u))ustundo-ui. Scgui-nc, c junio
63
dclc (nost)undo, dct)us du ccnu, o ocu ondc sc
dcuc supo) quc cc nutou Egstoi quc cu qucro
inolar-vos. En vida, prcfcrisic-lo a ncu pai; quc
a noric vos una ainda con clc, a vos, a ananic
dcssc iraidor, a vos, ininiga dc vosso csposo!...
CLITEMNESTFA. Anancnici a iua
infancia, poupa a ninIa vclIicc.
OFESTES. Maiasics ncu pai, podcria cu
vivcr convosco?
CLITEMNESTFA. Foi o Dcsiino, ncu filIo,
quc fcz iudo.
OFESTES. ianlcn o Dcsiino quc vos
vai dar a noric.
CLITEMNESTFA. Mcu filIo, icnc as
inprccacs dc iua nac!
OFESTES MinIa nac?... vos, quc nc
alandonasics ao inforiunio!?
CLITEMNESTFA. Confici-ic a ficis
Iospcdciros.
OFESTES. Vcndcsics-nc, a nin, filIo
dun pai livrc.
CLITEMNESTFA. E ondc csia o prcnio quc
rcccli?
OFESTES. O prcnio! coraria dc o dizcr...
64
CLITEMNESTFA. Di-lo, nas dizc ianlcn
as infidclidadcs dc icu pai.
OFESTES. rcis vos, scniada ncsic
palacio, quc acusavcis un Icroi disianic?
CLITEMNESTFA. Mcu filIo, a auscncia do
narido c pcnosa para sua nulIcr.
OFESTES. Mas o narido auscnic so para
cla iralalIa.
CLITEMNESTFA. Mcu filIo, qucrcs cniao
naiar iua nac?
OFESTES. Nao sou cu, sois vos quc vos
condcnais.
CLITEMNESTFA. Pcnsa nisio. cacs
dcvoradorcs vingarao iua nac.
OFESTES. Nao vingarao clcs ncu pai, sc
cu o csquco?
CLITEMNESTFA. En vao cu cIoro lcira
do iunulo...
OFESTES. O dcsiino dc ncu pai dccidiu
da vossa soric.
CLITEMNESTFA. Ai dc nin! cu gcrci c
anancnici csia scrpcnic! Horrcndo sonIo, cono
cras vcrdadciro!
65
OFESTES. Culpada dun assassnio, un
assassino vos punc.
(A))ustu Ctcnncst)u pu)u ]o)u du ccnui.
66

CENA VI

O COFO. Lancnicno-los a un c ouiro.
nas sc o infcliz Orcsics c consirangido a
dcrranar ianio sanguc, dcscjcnos, ao ncnos,
quc o facIo dcsia raa janais sc ciinga! O icnpo
vingou Prano c os scus sudiios. Dois gucrrciros,
dois lccs, cniraran cn casa dc Agancnnon.
Insirudo pclo oraculo dc Apolo, o Icroi cilado
iudo rcalizou. Enviado por dcicrninaao do ccu,
quc clc iriunfc no scu palacio. Enconirou o icrno
dc suas pcnas, rciona a possc dc scus lcns, quc
dois iorpcs assassinos iinIan usurpado. Os quc
vcnccran pcla iraiao sao punidos pcla asiucia. A
ccclcnic filIa dc Zcus cnpunIou o gladio;
noriais, con razao nos lIc cIananos jusiia. A
sua colcra cicrninadora soprou solrc os scus
ininigos; o profcia do Parnaso, quc Ialiia un
aniro profundo ncsic nonic, iinIa-o prcdiio
alcriaiancnic; cla visiia, cnfin, na sua vingana,
a nulIcr pcrfida quc a ulirajara. A divindadc c
cono forada a nao scrvir nunca os naus.
Adorcnos, cono c jusio, a poicsiadc quc rcina
nos ccus.
(O)cstcs upu)ccc ncstc noncnto; us po)tus do
puuco cstuo uIc)tus; uccn-sc, u dstuncu, os
co)pos dc Egsto c dc Ctcnncst)u. T)uzcn, uo
67
ncsno tcnpo, o ucu cn quc Aguncnnon sc
cncont)u)u cnuoudo quundo ]o)u ussussnudo uo
su) do IunIoi.
68

QUINTO ATO
CENA I
O COFO, OFESTES, ELECTFA, PLADO,
AFCIANOS.

O COFO. Finalncnic alvorccc o dia. o
nosso pcsado jugo dcspcdaou-sc. Fcccanos, por
nuiio icnpo, vcr-vos adorncccr para scnprc na
noiic da dcsvcniura, nas cn lrcvc o icnpo, quc
iudo faz, nudara a facc dcsic palacio quando as
vossas cpiacs lIc iivcrcn lavado as naculas.
A foriuna, nais risonIa, cscuiara os nossos
voios. Os dcsiinos dcsia fanlia ionarao ouiro
curso. finalncnic lrilIa o dia.
OFESTES. Vcdc csics dois iiranos dc
Argos (upontu os dos co)posi, csics assassinos
dcsiruidorcs da ninIa casa, ouirora scniados
orgulIosancnic no irono, unidos pclo anor, c
agora ainda, cono podc vcr-sc, ficis a scus
jurancnios. Anlos iinIan jurado naiar ncu
dcsdiioso pai c norrcr junios; cunpriran iudo.
Vcdc, vos quc ianias vczcs os ouvisics falar, vcdc
csic iccido ariificioso dc quc o inforiunado nao
pdc dcscnlaraar-sc, csic lianc cn quc os scus
ncnlros sc cnconiraran cnlcados. (Aos csc)uuos
quc scgu)un o ucu dc quc cc ]uui. Dcsdolrai c
69
nosirai csic vcsiuario faial. Ouc o pai, nao o dc
Orcsics, nas dc ioda a naiurcza, o sol, vcja a
olra npia duna csposa. Un dia, sc nc
acusarcn, clc icsicnunIara con quc jusiia cu
naici, nao digo Egisio porquc sofrcu a soric
dcvida a un vil adulicro, nas ninIa nac... Pois
quc!? aqucla quc concclcu ianio odio conira o
narido cujo anor iinIa gcrado filIos no scu
vcnirc, pcnIorcs da sua icrnura, aniigancnic
qucridos, Iojc funcsios, c assin quc cu lIc dcvo
cIanar? Nao c una Iidra, una vlora, cujo
coniaio, por si so, ncsno scn nordcdura,
cnvcncna? Esic lao, csia rcdc, csic pcrfido vcu, c
una arnadilIa dcsiinada aos Iospcdcs dos
losqucs, ou vcsiuario dc noric, una norialIa
scpulcral? Invcnao infanc, digna dun salicador
quc, pcrfido para con os scus Iospcdciros,
vivcndo apcnas dc roulos, con o aulio dcsic
iccido nos scus assassinaios, facilncnic
acunularia crincs. Crandcs dcuscs! quc janais
Ialiic convosco scnclIanic csposa! Anics cu
norra scn posicridadc!
O COFO (oIsc)uundo os dos co)posi. AI!
dcploravcl cspciaculo!... (Contcnpu
pu)tcuu)ncntc o co)po dc Ctcnncst)ui. Esia
noric c Iorrvcl... (Vc O)cstcs quc, dc oIos ]xos
no co)po du nuc conccu u pc)tu)Iu)-sci. Ouanio
nais clc dcnora a canina-la, ianio nais a sua
dor auncnia.
70
OFESTES. Foi cla inoccnic ou culpada?...
AI! icnIo a prova ncsic vcsiuario quc o punIal
dc Egisio iingiu dun sanguc cujas nancIas sc
nao dcsvancccran con o icnpo. visia dcsic
iccido, faial a ncu pai, ora nc vanglorio, ora nc
lancnio. CIoro o scu crinc, a sua puniao, csia
raa ioda... A ninIa viioria c Iorrorosa c dcsonra
as ninIas naos!
O COFO (uc u pc)tu)Iucuo dc O)cstcs quc
uuncntu pouco u poucoi. NcnIun norial sc
iorna crininoso inpuncncnic. Todos sao
casiigados, nais ccdo ou nais iardc.
OFESTES. Scja cono for, sci a soric quc
nc cspcra. Cono corccis fogosos quc sc cvadcn,
os ncus scniidos dcsvairados nc arrasian
conira ninIa voniadc. O ncu coraao suspira dc
icrnura c palpiia dc raiva. Enquanio conscrvo
ainda a razao, qucridas anigas, cu rcpiio quc nao
foi injusiancnic quc naici ninIa nac,
nancIada con o sanguc dc ncu pai c dcicsiada
pclos dcuscs. O profcia dc Piios, afirno-o,
inciiou-nc ianlcn. Os scus oraculos
asscguraran-nc quc csia aao nao scria, dc
ncnIun nodo, considcrada un crinc. Sc a nao
iivcssc praiicado, anunciava-nc clc una puniao
quc ncn scqucr dirci, pois ncnIun irao lIc
piniaria o Iorror. Irci, porianio, con csia coroa c
csic rano, irci ao scu saniuario, ccniro(18i da
icrra, ondc ardc una cIana incorrupivcl. ali
71
cpiarci o ncu nairicdio. Elc proiliu-nc quc
alraassc ouiros aliarcs. Vos, argianos, scdc
icsicnunIas, un dia, sc cu ncrcci csics nalcs.
quanio a nin, para o fuiuro, crranic, vagalundo,
cilado, cis o rcnonc quc dciarci cn norrcndo.
O COFO. A vossa vingana foi lcgiina.
Nao vos acuscis a vos ncsno, nao prcssagicis
dcsgraas. Lilcriasics a cidadc dc Argos,
jusiancnic por icrdcs alaiido dois nonsiros.
OFESTES (to)nu-sc ]u)osoi. AI! qucridas
anigas!... vcjo-as a csias ncgras Corgonas(19i...
ccrcadas dc inuncras scrpcnics... Nao posso
livrar-nc.
O COFO. Ouc faniasnas vos pcriurlan?
prncipc iao ficl a vosso pai, quc rcccais?
OFESTES. Nao sao faniasnas, sao cacs
dcvoradorcs, as Furias quc vingan una nac.
O COFO As vossas naos csiao ainda
iinias dc sanguc; cis a causa da vossa
pcriurlaao.
OFESTES Podcroso Apolo!... o scu nuncro
auncnia... o sanguc disiila dos scus olIos!
O COFO. Ha cpiacs. idc inplorar Apolo,
quc clc vos livrara dos vossos nalcs.
72
OFESTES. Vos nao as vcdcs... nas cu
vcjo-as... Elas pcrscgucn-nc, nao posso livrar-
nc.
(Sui.
O COFO. Ouc possais scr fcliz, quc un
dcus lcnfazcjo sc dignc vclar por vos! Trcs vczcs
a icnpcsiadc aoiiou csic palacio. Aqui sc viu o
dcploravcl Ticsio dcvorar os scus proprios filIos;
viu-sc o naior dos rcis, o cIcfc da Crccia,
nassacrado nun lanIo. Agora vcio Orcsics
rcparar, ou, di-lo-ci? acunular csias dcsgraas.
Ouando lIcs cIcgara o icrno? ondc acalara csia
cadcia dc crinc c dc vingana?
FIM
73

Notas
(1i En Janciro cclclravan-sc as fcsias Lcnaias;
cn Fcvcrciro, as Anicsicrias; cn Maro, as
grandcs Dionsias; c cn Dczcnlro, as pcqucnas
Dionsias.
(2i Tragcdia dcriva dc t)ugos (lodci c odc
(canioi.
(3i Arisiofancs, Hus.
(4i squilo rcproduzia alguns passos dcsia pca
na sua iragcdia Pc)sus.
(5i Aicncu dcscrcvc un lanqucic quc clc icvc
con Sofoclcs quando csic ia ionar o conando da
cpcdiao dc Sanos.
(6i Arisiofancs considcra-o un cclclrc pocia
iragico" (Fcstus dc Dcnctc); Husi c pc-o cn ccna
na concdia Fcstus dc Dcnctc).
(7i Arisiofancs aludc durcza dos scus vcrsos
(Vcspus, v. 462; Fcstus dc Dcnctc)i c acusa-o dc
plagiar Sofoclcs na pca Tc)cu (Aucs, v. 281i.
(8i Arisiofancs, Nuucns.
(9i Eliano, IV, II, 8.
74
(10i Supc-sc quc csic cpiiafio icnIa sido
dciado pclo proprio squilo.
(11i Esia lci cra cIanada pclos grcgos lci dc
Hudununto. Arisioiclcs (Etcu, liv. V, cap. 8i
cnuncia-a. Ouc a pcna scja considcrada jusia sc
o culpado sofrc o ncsno nal quc fcz". Moiscs
csialclcccra a ncsna lci cnirc os judcus. oIo po)
oIo, dcntc po) dcntc. Solon aplicou-a cn Aicnas
dc nodo nais scvcro, pois qucn vazassc un olIo
a un cidadao, ficaria con os dois vazados.
(12i Povo pcrsa dos arrcdorcs dc Susa.
(13i Os aniigos supunIan quc coriando os
lraos c as pcrnas ao corpo dc un Ioncn
assassinado, inpcdian quc o norio susciiassc as
suas furias conira os assassinos.
(14i Mac dc Mclcagrc.
(15i Scgundo Ovidio (Mctuno)]oscs, liv. VIIIi
Scila coriou o faial calclo dc quc dcpcndia a vida
dc Niso, lcvada apcnas pcla sua paiao por
Minos.
(16i Mac dc Hcrncs.
(17i Pcrscu, filIo dc Zcus c dc Danac, coriou a
calca dc Mcdusa c lilcriou Andrncda.
(18i Dclfos cra para os grcgos, o ccniro da icrra.
No fanoso icnplo conscrvava-sc o fogo sagrado,
75
quc nao dcvia dciar ciinguir-sc; c as
saccrdoiisas cncarrcgadas dc conscrva-lo cran
viuvas c nao virgcns cono succdia cn Fona con
as Vcsiais (Pluiarco, Vdu dc Nunu Ponpo, 13i.
(19i Monsiros icrrvcis cujos calclos cran
scrpcnics.

(i qucrc" na fonic digiializada
(i caros" na fonic digiializada
76

2002 squilo
Vcrsao para cDool
cDoolsDrasil

__________________
Agosio 2002
Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc pagou por cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
cDoolsDrasil.org
Edics cn pdf c cDoolLilris
cDoolsDrasil.org
__________________
Maro 2006

Você também pode gostar