Você está na página 1de 2

12 REGRAS PARA A CORRECTA

ESCRITA DO GALEGO



1. LH, NH :
Alhariz, filho, molhar...; lenha, Minho, sonho...
2. MH, -M :
umha, algumha e nengumha; bom, imm, polem...
3. -OM, -SOM, -TOM, -XOM (salvo ocasiom) :
naom, ilusom, questom, reflexom...
4. -UI- (mas coita):
cuitelo, enxuito, muito, truita...
5. -H- (nunca interior de palavra):
a, anelar, baa, coibir, inabilitar, veculo...
6. / Z : (+ a, o, u) :
: (+ a, o, u)
trs l, n e r (mas: anzol, bonzo, cinza e zarzuela):
calar, dulor, pina, gravano, fora, bero...
-aa/o/ar; -oa/o/ar; -ua/o/ar :
raa, lao, caar; poa, moo, roar; boua, buo, aguar
(mas: prazo, bazar e gozo)
-ia/o (mas baliza, Galiza e juzo) : justia, chourio...
-aal, -om (salvo razom e sazom) : lamaal, acom....

z :
za-, zo-, zu- (mas: anja e oca/o): zagal, zona, zunir...
-azm, -zinha, -zinho: folgazm, cozinha, paizinho...
-eza (salvo: cabea e pea): agudeza, beleza...
-izar (mas: iar e esbranquiar): batizar, realizar...
-zir (salvo: ressarcir): conduzir, cerzir, luzir...






7. G / J / X : com valor fnico de // (hoje, peixe, genro)
g : (+ e, i) :
-ger, -gir: ranger, tanger...; cingir, fugir...
-igem, -ugem, -agem: origem, ferrugem, selvagem...
j :
-eja, -ejo, -ejar (salvo vexar): veja, rejo, desejar...,
-jeito/-ar, -jeiom, -jecto/-ar, -jecom:
jeito, rejeitar, sujeito, abjecto, injectar, objecom...

x :
enx- (salvo: engendrar, engenho, enjoo): enxebre...
ditongo + x : ameixa, baixo, caixa, paixom, queixo...
(salvo: aleijar, ameija/amijoa, apreijar, beijo, car-
queija, cereija, feijom e queijo).

8. Q- (+ ua, e, i, uo; ue, ui):
qual, freqente, aqicultura, oblquo...; leque, quinze...
(salvo: cu [e deriv.: cuada, cuecas, cueiro]; cuitelo,
cuidar; conspcuo, incuo e vcuo).

9. -SS- : sempre intervoclico, nunca depois de ditongo:
Derivadas de primitivas comeadas por s:
antessala, assoar, bissexual, dezasseis...
Pret. imperfeito de subjuntivo: amasse, comssemos...
-ssimo, -cessom, -cussom, -fissom, -gressom, -missom,
-pressom e -sessom.

ass-, diss-, ess-, foss-, mass- e pass- :
assduo, dissertar, essncia, fssil, massagem, passeio...
(salvo: asa, asilo, asir; disenteria e masoquismo).

10. V :
haver, dever e escrever.
-ava- (pret. imperf. 1 conj.) : andava, cantvades,
davam
-vel : amvel, estvel, flexvel, provvel...
-vr-: escalavrar, lavrar, livrar, livre, livro, palavra e
Vreixo.






11. REGRAS DE ACENTUAOM:
1 Segundo a terminaom da palavra:
Acentuam-se Terminaes Exemplos
agudas
-e (+ m, s, ns)
-a (+ m, ns, s)
-o (+ s)
merc, algum...
alemm, fars...
al, avs...

esdrxulas
(todas)
graves resto txi, acar...
monosslabos -a(s) -e(s) -o(s) j, f, ms, vs...
Som esdrxulas as acabadas em consoante +
ditongo crescente tono: cincia, glria,
lngua, tnue...

2. -i, -u tnicos formando slaba ss ou com -s:
egosta, mido, monho...; ainda, raiz, triunfo...

3. ditongos com vogal tnica mdia aberta:
anis, fiis..., anzis, lenis...; chapu, cu, jia, heri...


12. USO DO TIL : , (optativo)
:
(s): amanh, avel, c, l, ma, manh, r e rom.
plural -es (sing. -m): ces, catales, pes...
(mas: afns, afegns, Balcns, divns, galns, imns e
titns).

masc. -o(s) / fem. - (s): ano / an, irmo / irm...
:
pe, pes, pem (opes de pr com pom, ps, ponhem).
plural -es (sing. -om): aces, iluses, lees, razes...
(mas: bons, bombons, dons, pompons, sons e tons).




A ORTOGRAFIA GALEGA
Como conseqncia da imposiom no nosso pas da
lngua espanhola como nica de ensino durante
dcadas e da submissom da norma oficialista a esse
idioma (por pretensas razes pedaggicas), esten-
deu-se o preconceito da dificuldade da ortografia
legtima galega, vendo-se a espanhola, j aprendida e
socializada, como mais fcil ou mesmo mais natural.
Na realidade, a nossa ortografia tem para ns umha
dificuldade similar das outras lnguas romnicas
para as suas respectivas comunidades. Inclusive, o seu
aprendizado objectivamente mais fcil para ns que
o da ortografia espanhola para os hispano-americanos
(Monteiro Santalha, O Ensi-no, n. 4). Desde a
fontica, levanta os mesmos pro-blemas para ns o
aprendizado de s/ss e c//z que para os brasileiros o de
s/z e c//ss. Se para ns parece difcil o uso de j/x/g
+e,i
,
similar aconte-ce com o uso de x/ch e j/g
+e,i
no resto da
Galegofonia.
Neste documento apresentamos a ortografia galega
explicada apenas em 12 regras de fcil apren-dizado.
Com elas, e tendo em conta os derivados das palavras
a que afecta cada regra (p. ex., de prazo, excepom a
-ao, temos aprazar; de engenho, excepom a enx-,
temos engenharia ou engenheiro; de justia, justiar;
etc.), poder alcanar-se um amplo domnio da nossa
ortografia em pouco tempo. Finalmente, deve ter-se em
conta que um dos melhores meios de evitar ou corrigir
as faltas de ortografia a consulta da forma visual da
palavra (que ligamos sua forma auditiva) e portanto
a leitura em bom galego, umha ez que a capacidade de
escrever correctamente alicera mais no uso e
aplicaom do que no aprendizado terico das normas e
as suas excepes.

LIVROS E RECURSOS DE CONSULTA
RECOMENDADOS:


BARBOSA LVARES, Jos Manuel. 1999. Curso Prtico
de Galego. Corunha: AGAL

CASTRO LPEZ, Maurcio. 1998. Manual de Iniciaom
Lngua Galega. Ferrol: Fundaom Artbria.
Comissom Lingstica da AGAL. 1985. Pronturio
Ortogrfico Galego. Corunha: AGAL
Comissom Lingstica da AGAL. 1989. Estudo Crtico das
Normas do ILG-RAG, Corunha: AGAL (2 ed.
corrigida e acrescentada).
Comissom Lingstica da AGAL. 1989. Guia Prtico de
Verbos Galegos Conjugados, Corunha: AGAL
Comissom Lingstica da AGAL. 1989. Relatrio sobre o
Til de Nasalidade, in Aglia n. 19, Corunha: AGAL
O Portal Galego da Lngua: http://www.agal-gz.org
Ciberdvidas: http://www.ciberdudidas.com






http://www.agal-gz.org
agal@agal-gz.org
Apartado 453
32080 Ourense









A ORTOGRAFIA

GALEGA


exposiom simplificada
em 12 regras
com exemplos

Você também pode gostar