Você está na página 1de 13

FI001

Aula 2

Base de kets e representaes matriciais


Comearemos estudando os autokets de uma observvel (representada por
um operador Hermiteano A).
Teorema: Os autovalores de um operador Hermiteano A so reais; os autokets
de A com autovalores distintos so ortogonais.
Lembre que A|a0 i = a0 |a0 i e que A Hermiteano, e portanto ha00 |A = ha00 |a00
onde a, a,... so autovalores de A. Multiplicando a primeira equao pela
esquerda por ha00 | e a segunda equao por |a0 i pela direita e subtraindo uma
da outra, temos
(a0 a00 )|ha00 |a0 i = 0
Um produto resulta em zero, se um dos fatores zero (ou ambos). Tomemos
dois casos
(1) a0 = a00 ! ha0 |a0 i =
6 0, ! a0 = a0 e, portanto real
(2) a0 6= a00 ! a0 6= a00 , ! ha00 |a0 i = 0 e, portanto ortogonais
possvel construir um conjunto ortonormal de kets ha00 |a0 i =
Este conjunto, por hiptese, completo

MAPLima

a0 ,a00

Base de kets e
representaes matriciais

FI001
Aula 2

Autokets como Base de kets


Escreva | >=

X
a0

ca0 |a0 >

Multiplique pela esquerda por ha00 | e obtenha ca00 = ha00 |i

Assim, |i =

X
a0

|a iha |i o que nos leva a

~ =
Anlogo expanso de um vetor V
h|i = h|(

X
a0

Se h|i = 1 !
0

|a iha |)|i =

X
a0

|ha |i| =
0

|ha0 |i|2

|ca0 |2 = 1

a0

a0

(|a iha |).|i = |a iha |i = ca0 |a i. Se a0 |a iha | temos


a0 seleciona a porc
ao de |i na direc
ao de |a0 i
MAPLima

Relao de
completeza

~)
ei (
ei .V

a0

|a0 iha0 | = 1

Operador
de projeo
X

a 0 = 1

a0

Base de kets e
representaes matriciais

FI001
Aula 2

Representaes matriciais
Um operador X pode ser escrito na forma X = 1X1 =

XX
a00

ha00 |X|a0 i

a0

|a00 iha00 |X|a0 iha0 |

Insira o operador unidade

linha e coluna de uma matriz


0

B ha(1) |X|a(1) i ha(1) |X|a(2) i . . . C


. B
C
X = B ha(2) |X|a(1) i ha(2) |X|a(2) i . . . C
@
A
..
..
..
.
.
.
0
1
representado por
B ha(1) |X|a(1) i ha(2) |X|a(1) i . . . C
. B
C
fcil mostrar que X = B ha(1) |X|a(2) i ha(2) |X|a(2) i . . . C pois
@
A
..
..
..
.
.
.
00

00

vimos que ha |X|a i = ha |X |a i

Assim, para obter a matriz do conjugado


Hermiteano tome a matriz transposta e o
complexo conjugado de todos seus elementos

Se o operador e Hermiteano temos que ha00 |X|a0 i = ha0 |X |a00 i = ha0 |X|a00 i
MAPLima

Representaes matriciais

FI001
Aula 2

Z = XY
00

00

O elemento de matriz ha |Z|a i = ha |XY |a i =


| i = X|i
0

ha | i = ha |X|i = ha |X.1|i =

Isso sugere

h | = h|X
0

a00

a000

ha00 |X|a000 iha000 |Y |a0 i

ha0 |X|a00 iha00 |i

operador unidade
1
0

B ha(1) |i
B
. B ha(2) |i
|i = B
B ha(3) |i
@
..
.
0

C
C
C
C,
C
A
0

h |a i = h|X|a i = h|1.X|a i =

B ha(1) | i C
B
C
. B ha(2) | i C
| i=B
C
B ha(3) | i C
@
A
..
.

X
a00

h|a00 iha00 |X|a0 i o que sugere

.
h| = (h|a(1) i h|a(2) i h|a(3) i . . . ) = (ha(1) | i ha(2) | i ha(3) | i . . . )
.
h | = (h |a(1) i h |a(2) i h |a(3) i . . . ) = (ha(1) |
MAPLima

i ha(2) |

i ha(3) |

i ... )

Representaes matriciais

FI001
Aula 2

Assim, nesta representao matricial


h |i = h |1|i = h |(

X
a0

|a iha |)|i =

operador unidade
(h |a(1) i

e h |X|i = h |1.X.1|i =

h |a(2) i

XX
a0

a00

h |a(3) i

...

a0

h |a0 iha0 |i =

B ha(1) |i
B (2)
B
) B ha |i
B ha(3) |i
@
..
.

1
C
C
C
C
C
A

h |a0 iha0 |X|a00 iha00 |i fica representado por

B ha |X|a i
B
(1)
(2)
(3)
(h |a i h |a i h |a i . . . ) B ha(2) |X|a(1) i
@
..
.
MAPLima

(1)

(1)

(1)

(2)

ha |X|a i
ha(2) |X|a(2) i
..
.

B ha(1) |i
B
... C
C B ha(2) |i
B
... C
A B ha(3) |i
@
..
..
.
.

1
C
C
C
C
C
A

Representaes matriciais

FI001
Aula 2

A representao matricial do produto externo fica


0

B ha(1) | i
B
. B ha(2) | i
| ih| = B
B ha(3) | i
@
..
.
0

C
C
C
C (h|a(1) i
C
A

h|a(2) i

B ha(1) | ih|a(1) i
B
= B ha(2) | ih|a(1) i
@
..
.

ha(1) | ih|a(2) i
ha(2) | ih|a(2) i
..
.

...

... C
C
C
A
..
.

A representao matricial de um operador na sua base de autokets fica


X
X
0
0
00
00
A = 1.A.1 =
|a iha |A|a iha | =
|a0 ia00 a0 a00 ha00 | =
a0 ,a00

a0 ,a00

operador unidade

X
a0

a |a iha | =

ha0 |A|a00 i = a00 ha0 |a00 i = a00


MAPLima

h|a(3) i

a0 ,a00

X
a0

a 0 a 0

Operador
de projeo
6

Representaes matriciais

FI001
Aula 2

Sistemas de Spin
|Sz ; i ! |ipara economizar

Como fica o operador unidade (tambem chamado de operador identidade)?


E o Sz ?

Sz = ~2 |+ih+|

Note que Sz |i = ~2 |i

1 = (|+ih+|) + (| ih |)
~
2|

ih |

Uma definic
ao u
til S+ ~|+ih | e S ~| ih+| mais tarde S = Sx iSy

levantador

Note que S+ |+i = ~|+ih |+i = 0 e que S+ | i = ~|+ih | i = ~|+i

Quando no d para levantar, a operao d zero

abaixador

Note que S | i = ~| ih+| i = 0 e que S |+i = ~| ih+|+i = ~| i

MAPLima

Quando no d abaixar, a operao d zero

1
.
.
|+i =
; | i=
Representaes matriciais
0

~
0
1 0
0 1
.
.
.
Sz =
; S+ = ~
; S =~
1
0
1
0 0
2

0
1
0
0

FI001
Aula 2

Medidas, observveis e relaes de incerteza


Antes da medida da observvel A, podemos pensar que o sistema pode ser
representado por
X
X
0
|i =
ca0 |a i =
|a0 iha0 |i
a0

a0

quando a medida feita, tudo se passa como se o sistema fosse atirado


(colapsasse) em um dos autokets de A (aquele correspondente ao autovalor a)
|i

medida

! |a0 i

Uma medida normalmente muda o estado do sistema, exceto


|a0 i

medida

! |a0 i

Note, entretanto, que antes da medida no sabemos qual dos a ser obtido.
Postulamos que a probabilidade de encontrar a
MAPLima

|ca0 |2 = |ha0 |i|2

normalizado

Medidas, observveis e
relaes de incerteza

FI001
Aula 2

Na vida real para verificarmos que a probabilidade de encontrar a est correta,


preparamos muito sistemas em |i e medimos at verificar que a distribuio
estatstica das medidas est correta. Uma coleo de sistemas, todos preparados no
mesmo estado |i , chamado de ensemble puro. Um feixe de tomos de prata
que passaram por um experimento de Stern-Gerlach SGz um ensemble puro
caracterizado pelo estado |Sz ; +i.
|i

|a0 i

Medida
A

Medida seletiva
|a00 i com a00 6= a0

Em uma nova medida, qual a probabilidade de medirmos A e obtermos


a? e de obtermos aa?
| ha0 |a0 i |2 = 1
MAPLima

| ha00 |a0 i |2 = 0

FI001
Aula 2

Valor esperado de A com respeito ao estado |i


Valor esperado e definido por hAi = h|A|i = hAi (notacao comum)
hAi = h|1.A.1|i =

a,a00

00

h|a iha |A|a iha |i =

ha0 |A|a00 i = a00 ha0 |a00 i = a00

Cuidado

00

a0 ,a00

X
a0

a0 |ha0 |ii|2

Uma mdia ponderada.


Nossa noo intuitiva de
um valor mdio medido

Valor mdio pode dar qualquer coisa entre o menor e o maior


valor das medidas efetuadas
O valor de uma medida um dos autovalores

MAPLima

10

FI001
Aula 2

Um pouco mais de Sistemas de Spin


Ser que temos o suficiente para definir |Sx ; i e |Sy ; i? Veremos que sim e
at para definir os operadores.
Na Experincia de Stern-Gerlach quando tomamos um feixe |Sx ; +i e o
passamos por SGz, o feixe dividiu-se igualmente em |Sz ; +i e |Sz ; i, de tal
forma
|i notao
simplificada
1
1
|h+|Sx ; +i| = |h |Sx ; +i| = p , pois |h+|Sx ; +i|2 = |h |Sx ; +i|2 =
2
2
Assim, |Sx ; +i =

p1 |+i
2

p1 ei
2

Nada mudaria se multiplicssemos


por uma fase global (escolhemos uma
para ter o coeficiente do |+i real).

| i

De forma semelhante, obtemos |Sx ; i =


Como hSx ; |Sx ; +i =
MAPLima

1
2

+ 12 ei(

Assim, |Sx ; i =

0
1)

p1 |+i
2

= 0 ! ei(

p1 |+i
2

p1 ei
2

0
1)

p1 ei 1 | i
2

0
1

| i
1

11

Um pouco mais de
Sistemas de Spin

FI001
Aula 2

De |Sx ; i =
Sx = ~2 (|Sx ; +ihSx ; +|

A=

X
a0

a |a iha | =

p1 |+i
2

p1 ei
2

a 0 a 0

mas |1 e | = | 2e
1

i2

|+ih | + e 1 | ih+|)

a0

|Sy ; ihSy ; |) = ~2 (e

Ser
a que d
a para definir

| i, obtemos

note que Sx = Sx , como deveria ser

De forma similar, podemos construir|Sy ; i =


Sy = ~2 (|Sy ; +ihSy ; +|

|Sx ; ihSx ; |) = ~2 (e

2?

(ei 2 e
2

p1 |+i
2
2

p1 ei
2

| i, e

|+ih | + e 2 | ih+|)

Que tal SGx seguido de SGy?

1
|hSy ; |Sx ; +i| = |hSy ; |Sx ; i| = p
2

MAPLima

i2

1
|1 ei(
2

cos
|

sin

= 0 faz elementos de matriz Sx reais e

2)

1
|= p
2

= faz eixos x,y,z convencionais


2
12

Um pouco mais de
Sistemas de Spin

FI001
Aula 2

Resumindo:

|Sx ; i =

p1 |+i
2

p1 |
2

|Sy ; i =

p1 |+i
2

pi |
2

Sx = ~2 (|+ih | + | ih+|)
Sy = ~2 ( i|+ih | + i| ih+|)

Mostre que: S = Sx Sy ;

[Si , Sj ] = iijk ~Sk

onde [A, B] = AB

{Si , Sj } = 12 ~2

ij

BA e {A, B} = AB + BA

ijk = 1 para permutac


ao cclica e

1 para permutac
ao n
ao cclica

~S
~ S 2 + S 2 + S 2 = ( 3 )~2 e que [S 2 , Si ] = 0
Mostre tambem que: S 2 = S.
y
z
x
4
MAPLima

13

Você também pode gostar