AS PAISAGES NATURAIS.

INTERRELAOS
NATUREZA - SOCIEDADE

TEMA 4
A INFLUENZA DO MEIO NA ATIVIDADE HUMANA

1-O MEIO NATURAL COMO RECURSO

-Meio natural d
RECURSOS ser humano
primarias
satisfacen necesidades
bens econmicos

1.1.O relevo como recurso

-Relevo espanhol garda relaom com certas activs. humanas:

Infle nos asentamentos

buscando os + ajeitados e

acordes coas necesidades de cada intre htco.

en outeiros

Infle na ativid. agraria

en vales

no caso espaol dun jeito

desfavoravel: gram altit. e fortes pdetes. (pouco aptas para a

agric.)

Proporciona recursos minerais e energet.:

1

rochedos e relevo 1rio.

concas 3ciarias.

carvom/ miner. metlicos e non met.

Nas comunicaoes

canteiras

a distribui. do relevo mtnhoso.

na periferia produze:
MESETA
mala comunica. entre
LITORAL
tneis/viadutos

para salvar as pdtes.

As peculiaridades poden actuar como atrativo turstico:

cidade encantada de Cuenca / volcns canarios

O relevo costeiro mediterr.: pode actuar

Positivam.

Negativam

praias extensas: ativ. turstica

forma rectiln. poco favorav.

para creac. de portos e para
obter recursos pesq.

1.2. O clima como recurso

Infle na distribui. da povoa. e no hbitat:

POVOA.

nom habita zonas de clima adverso

z. de mtnha. ou de seca extrema

Influenza na agric.: cultlivos q. Precisan umas condi.

trmicas e pluviomt.
Na maior parte do territ. o clima non favorav.:
-temperat. extremas ( ou xeadas ou intensas radiac.)
-precipita. escasas e irregul.(As veces tormentas e sarabia)
Tb. hai zonas con suaves temperat.:
-cultivos hortofrutc. do litoral mediterr.

Proporciona diversas ftes. de enerx. renovaeis e limpas:

-vto.: parques elicos
-insolaom : para usos domsticos
-precipit. do N.: centrais e minicent. hidroeltricas.

Infle nas activid. do sector terciario:

-trptte.: afectado por xeadas, nboas ou fortes precipitac.
-certo turismo basado no clima: de sol e praia / de neve.

1.3. A agua como recurso

(v. mapa pg- 123)
1.3.1 O uso da agua :
-Fundament. para a vida e para numerss. aitiv. humanas, de a q. os
asentamentos humanos sejam perto dos recursos hdricos.
3

 Destacam no regado agrario (80% do consumo); nos setores

econmicos e nos fogares e concelhos.

Nos ltimos anos gram > do consumo devido ao desenvolvem.
Econmico, urbano e do nivel de vida.
Na produ. energ. en centrais hidroel.

-Tm. como refrixerante nas centr. nucleares e trmicas.

1.3.2 O balance hdrico: relaciona recursosconsumo que se fai

deles.
-No caso espanhol procedem das precipita e acuferos.
-Balance en Espaa= + (+ oferta q. Demanda), mas h um deficit.
Hidrico anual devido aos seguintes problemas:
-IRREGULAR DISTRIBUI DOS RECURSOS:
Dispoibilid. da auga: pcipalm. dos ros

- a maiora irregular.
-desigual distribuc. espacial
-concas excedentar. (do N., Douro, Texo, Ebro)
-concas equilibradas (demais concas atlnticas)
-concas deficitarias

(as demais concas mediterr.)

-a agua dos acuferos, da desaliniza e da reutiliz. Das depurad.

Representa um volume menor.
IRREGULAR CONCENTRA. DA DEMANDA:

-no arco mediterr. por ser o lugar de maior dinamismo demogrf.

e econm. pero con recursos escasos.
-INSUFIC. DOS ENCOROS E AS PERDA DE AGUA:
-A agua armacenada nos encoros nom cobre demanda.
-As perdas anuais de agua devido a : regas nom ajeitadas e
fugas nas conduoms.

1.3.3 As ovras hidrulicas:

-Fin que persegue: regular, xestionar os recursos e paliar os
problemas.
-Haber 3 tipos de medidas para conseguir istes obxectivos:
1. LEI DE AUGAS: todas as augas superficiais e os seus leitos

son propriedade do estado.

-As POLTICAS HIDRUL., teen como obxectivo > os recursos,
previr inundacins, mellorar a calidade da auga, fomentar o
aforro
2. OS PLANS HIDROLXICOS DE CONCA: establecen que

obras son necesarias en cada conca.

elaboradas por
confederac. hidrogrf.

governos CC.AA.
5

3. O PLAN HIDROLXICO NACIONAL: coordina os plans das

concas e regula os recursos hdricos de todas.

-Novo Plan Hidrlox. Nacional: prev investir en obras
-ambientais
-de regularizac.
-construc. de novas presas
-obras de trasvasamento

d) As obras hidrulicas:
-regular os recursos hdricos
-Son infraestruct. para
-mellorar a calid. das augas.
PARA REGULAR OS ROS: mediante encoros, canles e

trasvasamento
-Os encoros: son grandes extensions de auga almacenada
artificialm. mediante presas en zonas de topograf. abrupta.
TIPOS
privados: produc. electricid.

pblicos: paliar escaseza

de auga.

-As canles de distribuc.: para abastecer

ncleos de poboac.

/ indust.

/ a rega.
6

-Os trasvasamentos: son trasvasem. de auga entre concas

excedentarias e as deficitarias. (auga do Rdano a Catalua)
PARA REGULAR OUTROS RECURSOS HDRICOS

Algns lagos pirenicos : a + de 2000 m. de altitude para

producir enerx. hidroelct. (explicar tipo de obra)

Os acuferos: aproveitados por medio de pozos e galer.

para usos agrc., ind., e as veces urbanos. Risco de
esgotamento.

A auga do mar: utilzase a desalinizac.

Na poca actual o proceso abaratouse. Sistema usado nas
zonas de Espaa con + escaseza de recursos (Canar.,
Baleares.,Ceuta, Almera).
Prevista a construc. de novas ptas. no levante e Melilla.
(v. debuxo px. 121)

OBRAS PARA MELLORAR A CALIDADE DAS AUGAS:

-De 2 tipos:
PTAS. POTABILIZADORAS: tratan augas para o consumo
PTAS. DEPURADORAS: tratan augas residuais para que
non contaminen.

1.5 O solo
-Aspectos nos que infle:
1. Na producc. agrc., gandeira e forestal pois dependen da

fertilidade do solo.
-En xeral en Espaa a calid. dos solos en Espaa mediocre.
Contraste entre zonas con solos ricos e outras pobres.
2. Na poboac.: pois tradicionalm. os asentamentos humanos

fixronse en zonas de solos ricos e frtiles.

3. Nas vivendas e infraestruct.: afectadas polas caracterst. do

solo. (problemas cos solos arxilosos ).

1.4.A vexetacin
-Imprescindibel para a vida: FOTOSNTESE.
Proporciona tm. recursos como:
-alimentos: para humanos (froitos) e animais(landras)
-M.P. para as industr. (txtil, construcc., mobles)
-fontes de enerx.: lea, carbn vexetal
-recurso para lecer e o recreo.

 Proteccin e mellora da calidade do medio:

-diminucin da contamin. atmosfr.
-pantalla contra o rudo.
-mitiga a evaporac. ao proxectar sombra sobre as augas.
-protecc.do solo gracias as races.
-a transformac. en humus e polo tanto fixa o nitrxeno no chan.

INFLUENCIA DA ACTIVIDADE HUMANA NO MEDIO

1- OS PROBLEMAS AMBIENTAIS
1-1.A contaminacin atmosfrica
-Causa

contaminantes primarios
vertidos dctamente. atmsfera
contaminantes secundarios
consecuencia das reacc. qumicas e
fotoqum. dos contam. primarios.

-Productos + contamin.:

Monxido de carbono (CO)

Dixido de carb.
(CO2)
Dixido de xofre
(SO2)
Partculas de po e fume.

-Procedencia:

Da combust. de fuel e carbn rico en xofre

Das emisins industr.
Dos automb.
Calefacc.domsticas
Do cloro de refrixerantes e aerosois
(v. debuxos pp. 124-125)

a) A choiva cida:
- unha precipitac.con + acidez co normal.
-Producida cando:
emisins de Xofre + Nitrx.
mesturados con
1

VAPOR DE AUGA.
caen na superf. terrestre cando chove.
-Provoca anteracins na vexetacin, solos, augas e nos edificios.

b) A capa de ozono:
- a responsbel de filtrar as radiacins ultraviol. do sol.
-Problema: diminucion do grosor da capa.
causantes: o cloro nos CFC (clorofluorocarburos)
-nos aerosois
-nor refrixerantes.
-Provoca: alteracins e cancros de pel e cataratas en humanos.
a vida vexetal e animal.

e) O efecto invernadoiro:
-Emisin a atmsfera de gases: METANO

DIXIDO DE

CARBONO.
-Efectos: deixan pasar a radiacin solar pero retena e mpidenlle
que rebote cara o exterior (acta = cun cristal de invernadoiro)

11

-Consecuencias:

aumento

xeral

de

temperatura

cambios

climticos. ( > da seca)

d) Camp de po e contaminacin:
-Nas grandes cidades en inverno e con situacin @.
-Responsbeis: as partculas de po e fume en suspensin.
ascenden nas zonas centrais. (zonas con temp. altas)
descenden na periferia, creando unha circulac. interna.
-Desfanse por :

forte vto.
choiva.

-Efectos:

alteracins nas ptas.

enfermidades pulmonares

e) O rudo:
-Contribe ao deterioro ambiental
-Dase fundamentalm. nas cidades e afecta a sa poboac.
-Causas:
-> do trfico.
-actividades industr.
- emisins de certos establecem. (discot., pubs)
-Consecuencias:
- fsicas: cefaleas, xordeira, hipertensin
-psicolxicas: ansiedade, insomnio, agresividade
1

1.2. A deforestacin ou destruccin da cuberta vexetal.

-Prodcese polas seguintes causas:
1. A agric. e a gandera desde antigo roturaron o bosque para
destinalo a zona cultivada ou pradera para o gando.
1. A ocupacin urbana, as instalacins indust. fixronse en
moitos casos a costa do bosque.
2. Os incendios forestais que afectaron a grandes zonas
arboradas. Gran parte deles provocados.
-Vense favorecidos pola densificacin do sotobosque (abandono
de usos tradicionais) ou pola repoboac. con especies que arden
con facilidade. (pieiro / eucalipto ).

1.3. A contaminacin, a erosin e a desertizacin do solo

CONTAMINAC. DO SOLO: consecuenc. dos vertidos industr.

e urbanos e sobre todo no uso de fertilizantes qumicos e

praguicidas de uso agrcola, que intoxican os solos a longo
przo.
A EROSIN. un fenmeno natural, acentuado polas

pendentes e polas choivas torrenciais (erosin natural).

1

-O home pode intensificar o fenmeno, ben pola deforestacin,

ou por prcticas agrc. e gandeiras inaxeitadas.
A DEFORESTACIN: uso excesivo da tala impedindo ca

vexetac. fixe o solo e as races retean a auga da choiva.

EXCESIVO

PASTOREO: nos pastos pobres acenta a

erosin. O mesmo ocorre cando non se deixa descansar a

terra e se abusa de fertilizantes e praguicidas qumicos.
A DESERTIZACIN: ou perda

da capa fertil do solo

resultante da erosin extrema.

(non entra para exame)

1.4.A sobreexplotacin e a contaminacin das augas.
-A sobreexplotacin: resultado do > do seu consumo para usos

-agrarios
-urbanos
-industriais

-Fxose necesario a construcc. de obras hidrulicas

CONSECUENCIAS
-modificronse leitos dos ros.
-sobreexprotronse acuferos.
-prodcense descensos no seu nivel que pode traer

-desecamento total ou parcial

-intrusin maria nos acuferos
litoroais.
-consecuentem. salinizac. da auga.

- A contaminacin das augas:

-Producida polo refugallo evacuado polo home.
-Se o refugallo excesivo:
Non se osixena
Non se purifica dun xeito natural.
-A contaminacin producto de actividades econmicas do home:
1. contaminacin rural : producto de

limpeza de cortes
uso de fertiliz. + pesticidas
pozos mouros q. contaminan augas subterrn.
2. contaminacin industrial: producto de

verquidos sen dupurar a augas e mares

verquidos de petrleo mareas negras

PROVOCAN
-algas txicas e metais pesados venenosos
(por medio dos peixes intgranse na cadea alimentaria)
-mareas negras que afectan a fauna, augas e costas.

-ZONAS + CONTAMINADAS DO LITORAL ESPAOL

-Ra do Nervin
-Delta do Llobregat
-Golfo de Cadiz.
debido proximidade de complexos industriais
-Estreito Xibraltar
-Costas Galiza

zonas prximas s rutas dos petroleiros.

(saber concepto RSU) px. 129

2. A PROTECCIN DOS ESPAZOS NATURAIS E A POLTICA
AMBIENTAL

2.1 A creacin e a ampliacindos espazos naturais protexidos.-Segn a lei de Conservacin de Espazos e da Flora e da Fauna
Silvestres, establcense os distintos tipos de espazos protexidos:
A) OS PARQUES: reas naturais onde as actividades econmicas

e humanas non influiron. Dous tipos:

Parques Nacionais:

-Relativa extgensin.
-Peculiaridades: xeolxicas, hidrogrficas, de vexetac. ou fauna.
-Coxestionados polo Estado + C.C.A.A.
Parques Naturais:

-De menor extens.

-Conviven: a explotacin de recursos primarios da zona +
turismo rural.
-Xestionados polas CC.AA.

B) AS RESERVAS NATURAIS:
-De superfcies non moi grandes
-Protecc. de elementos biticos que son raros ou frxiles.

C) OS MONUMENTOS NATURAIS:

-Formac. naturais que destacan pola sa singularidade, rareza ou

beleza.
D) AS PAISAXES PROTEXIDAS:
-reas con valores estticos e culturais.
-Necesidade de compatibilizar:
medio ambiente e o aproveitamento.

O MEDIO ECOXEOGRFICO

E OS SEUS

PROBLEMAS NA GALIZA
1.A DIVERSIDADE DO MEDIO XEOGRFICO GALEGO
-Creacin e funcionam. dos tpicos
1.1 As formas do terreo
-Substrato litolxico variado:
rochas gneas

r. metamrficas

(granito)
-Relevo a base de:
bloques elevados e afundidos
> de altura de costa a interior.
-Distinguimos as seguintes unid. morfolxicas: (v.mapa
137).
a) A franxa litoral:
-Temos a costa + extensa da penns.
-Moi diversa:
-Ras abrigosas.
-Grandes acantilados(costa da Morte)
-Costa rectiln. (rasa cantbrica
1

b) As serras:
-Sitas na zona Oriental galega Ancares, Courel, serra do
Eixe-
-Formadas na oroxenia Alpina, e.terciaria.
-Relevo formado por unha sucesin de vales e cumios con
cristas de cuarcita.

b) Superfcies de aplanamento:
-Existencia de amplos espazos aplanados:
interior de Lugo

Bergantios / Xallas / Barbanza

(Terra Ch)

(chairas + reducidas)

c)Depresins interiores:
-Desde As Pontes (ao N.) at Vern (ao S.), depres.
encadeadas en direcc. N.-S.
-Fondo cuberto por sedimentos fluviais

e) Os vales fluviais:
-A arteria + destacada a do Mio-Sil, debido a sa lonxit.
e a abundancia do caudal.

-Abundancia dos vales debido abundancia fluvial que son

os que drenan o territorio.
FIN