Você está na página 1de 64
ee NRA Pee eer) ena eM Reece) Cee ce MR Let Cre cencey | i | CADERNOS NAVAIS 1. 31" Outubro ~ Dezembre 2009 Contributos para uma caracterizacdo da Geopolitica Maritima de Portugal Humerto Santos Racha Grupo oe estuds e Retlento statics oauror Humber Soto Rocha & fil da Amada, cena em Cea tars Naval (Ran 6: Maria) po Ese Nel e maar am Eartig plo Urner Tern de Ua Tnsna uperr oe Cencae Soca Pte No mar cesenperhas Tunes a bdo <0 rviresea MRP “Sores © do fagata RRP hares Gaba como investiga needed into do Otowe,deseneve vabanes 9 Sse ct ‘Stato, Capac e Reese Intaratr, com pinepl nscEnes tor Sets So 0 co de Eve Rf Ext (GER), ‘nn Dascho Simee 207 3 Se be, 0 inte. chet 2 esuasher Ge femade (con), Stance ap rn ce aoe «Ra So Eee, {etiam te mone wintncs fe ete Scr Sain rte Grape de Go see eran tale ce ‘tre gta com enc prs Hari Sos ‘or competche cpmeitas © GERE pomeve ible 3 mattas ue terre arog om 2 0 ebro siges ot eyes Gos Cares Mawes, ‘stor dea Cee cot ce Norma Corertas poe uma caractreago a Geopotcs Mann Ge Portugal couse oenoyano: 31 auto — Cement 2008 nig: Comal Cutan Capo de Stas «Rae Estate (GERE) 150 sra-sesise197 Dept aga 182 12902 [EHECUGRO GRAFICA: Artie Coebo Das 5. A Trager 60 xaroes| inorce force vs 4, wvrRoDUckO 2, SINOPSE DAS PRINCIPAIS TEORIAS GEOFOLITICAS 24, 22 23, 2a, 3.0m Ba 32 33 0 pariado do pensamento pré-gopalica statis geopotias cscs eo pensarment gepaltica mating. Friadch Ratel : i. aul Vidal de La Blache dot Kjelen ar Heusofer ‘Ned Thayer Mahan Halord Macknge sons ' Raval Castex . dale Viens vives vo 22.2, A valdade cas tevias geopolnces cscas 226, A falncia das torias gecpoiias ciscas 2.2¢, Um medelo da aberdagem es8e2 an ‘nove Geopoica : Nichols Soykman . boos Saul Cohen ‘Aépoca de guerars Yes Lacoste Geardid 0 Tuatha . Samvel Hontington 23a, A vadade 2 "nova Geopliiea” 2.30, A falénca da "nov Geopaitica® 2.36. _ Um modelo da abordagem 3 nove geopoltica No hi modelos prfatos [MODELO DE CARACTERIZAGRO DE GEOPOLITICA MARTINA Condes pra martimidade 2 consiénca geopoiicn : Factores de ealagio Ge Eto de uo geopoltics mits SESRLU RN EUR RER EE «© ° 34. A contri do modelo 4.4 REALIDAOE PORTUGUESA 4A, A Geoaraia 4a. AGeografia Fisica 4.1.0(0) Localeageo 4:1.(2). Morfologa 4:4.2(3). Recursos naturals 4.0. A Geografa Humane ou Soc! 4.1.8(1).0 capital humane 4.1.6). As inrorestutaras 4.1.8). A consclnca geopoltice 42. A oltica 42a, A Poles Btema 4.2.a(1)- As Relagies Iteracoras ‘A Orgarizazio das Nagies Unidas Uniée Euepes AnaTo A ciplomaca naval vo 42b A Defesa ~ 4.2b(2) 0 orgamento 4.2.8(2) 0 empennamento nas missdesintenacionas 4.210(3) 0s males mitares 42.b(8) Os mos masts nbomitres pr Desa 43, Potika Nacional 43a. Economia 43. ALe de Programegio Mina: 43e, A Poltie marioma ‘3ee{1), Sector marine @ patusrio 43.¢(2),Esvatégia pare os assuntos do mar 43.4. 0 Sistema ce Autriace Marina Be Sequence 43.¢(1) A sepuranga martina 43.0(2) A vigioes maritima 43.82) Os meios maritmas 6 5 o a 5 a e 64 56 6 65 6 n B ” 4 18 102 5, UM CONTRIBUTO ESTRATEGICD PARA A CARACTERIZACAO GEOPOLITICA... 6, CONCLUSGES (Da Gosgrai Fisica e Hur De sentiments a popula: Portugal na cen iteaciona: ‘A eaizage itera ea Potea Nacione!: 1p pensamento 8 aco: BLIOGRARTA 108, 107 108 108 108 10 13 "Se no mar no fordes poderosos, tudo ogo sera contra nds 0. Francisco de Almeida 4, inrRoouGko oregal tem manifesado uma reeproximacio 20s temas maritimes, sbordados em diferentes fora, desde os academices,poiicas e empresas fee das raztes para este aumento do iteresse pelos temas markimes €.0 ‘levedo poteneal que 0 ar representa pare Portugal cada 2 sue lcaleagso ‘geogrfea e que Tol dentticado por varios Seas, no se omiindo aqul gu mente 2 Pelli ‘AenvoWvante poltica nests assunts poderé estar relacionada com o facto deste potencal de iqueza e desenvoWimento ter dois aspectos subjacentes ‘Grectamente com ea flacoracos: a necesigade Ge delnear polices e esta: tiles que perntom Wansformar esta poten em capacidades © nde o de prover sveruals confit, pis onde ha recursos, ha dsputas e vontades ‘posts de varios acres, tanto Intros como de outros Estados, | importéncia da geopalica martima tem vindo a ser amplamente reconneada iteracionalmente, Nes tines decadas tem surido em todo © frundo ume maior corscnela da importanea do mar esobretudo das zones {asters coma factor de deservawientoSustetivel De igual forms, tense thservado uma emergéncia de efecvs epotendalscorfltos relacionadas com ‘mar como selam a vtleagc das inves de comunicagao martimas, dos meios fe wansporte e 2 exploragso dos recursos morimios vives eres, igragao Haga, rareatraco, 9 ameoraterorstae 2 pratara entre ouos, Tanto 2 Organizagio das Nagios Unidas como outas orgonizasfes inter racorais tim prestado ater 3 esta tts, consubstandada em vos panos (estutus clades pare 2 get e convalo des sates lacoradas com o ma Em especial 2 Unido Europea, tem dado Importénca @ potice martima como cemonsira a sua recente formblargo de um dos objectvos exategions pare 2005-2008: “tarna-se especialmente necessrig trmos uma potca mar tina abrangerte, orlntada para o desenvolvimento de uma economia martima Forescentee para a plena exporaczo do potencial das actvicades cenlracas no "ay, de ume forma sustentavel para 0 ambiente Portugal assum formalmente, desde 2003, 05 “objectives politicos de \alorizar 2 importncia estragies do mar” em Resolugse ap Corcelno de instres (81/2003) prjectando intemacianelmente essa prieridada com vista a tar plea partido das suas potendaldades econéricas, plticas e cultura. Com este incremento do interesse pela exploracéo das referas potencaldaces swgia inevtavemente 0 carvito de worlades opostas © ‘onsrugio de poder: dols aspects inlmarsente igados com 2 Estatég, dr endo Grecamente respeits # seguranga dos Estados. Sendo esta utlzar30 das potencalidases do mar numa perspectva geo police e estatégica, uma matiri to vastae wansversal, grocurose com este fexto dar contibutes para a identicagao e carocteriacto do geopottca de Portugal ns sua vertente martina, pea andlseconcreta do caso porque: 5 mmecanismos envlvdes na canducBo da geopottica, como se arulem equ 05 resultados, caracterizanco a geopoltice maritima Ge Portugal, ou sje, uma (geopotica onde o may, 9 usO 6 mar, tem um papel predominate, ‘© texto es dvisdo em quatro partes, fazendo-se na primeira ume snopse as prnepass teonas geopolticas com pripal inedéncis nos. acpectos ‘elaconadas com os assuntos co ma, Segidamente, com os elementos lden- Ucacos fr-se-e uma caracterzacso de ume geopolice marta 2 que cores ponders a elaboragao de um modelo de anaise, Na tercare e quarta pate Fed enguadrar a realdade ce Portugal an mocco previemente 2005200 pars se rotrarem conclusies da ceracterizacao da geozolica: as polices dos ‘assuntos co mare a reacao de Portugal com a sue GeogiaTa,atraves dos seus ‘Secioree, da popula & dos ectoresintemaconae "Desde @ Geopotica de Kellen, pelo menos, cou justicads a suspeigio de que 0 Esto é ‘eet por dentro e poder por fora” Polio Valente de Arita ‘SINOPSE DAS PRINCIPAIS TEORIAS GEOPOLITICAS. No obstante os importantes convibutos para a importncia do estuto da relagbo geogrfie-potka dos ules 25 seclos, 0 "persamento geopcico Como estusa e mete fo corsideredo comp lendo side iodo no final do ‘Steula XDX com a6 toons de Freeh Ratz, 2 reflario Vidal La Blache ‘23s soquentes spordagens de Rudi Kjeten, ‘he longo do estudo das teri geopoltcas,pode-se dstingur um periado chamade "déssio" que se incia com Fredrieh Ratz) eum periodo comm mente see como “nove geepolties’, composta por novos concetos, eberda- fens erealcades como por evempio 0 armamento nuclear que veram alterar 3: abordagens anteriores, Néo sendo paiodes de pensamento estangues, tom porém caracteristicas dstirtas e dentiicvels, ‘Antes do perodo designado com cassco 0 pensamento ere mais num sentido Ge geograa polica sendo als, o tro Geopofica reterdo pela pr fneia vez por Keen’, Estos designagSes, meramente conceptuais das fases do pensamento geor pottic,tém essumido Vas terminclogias por Gferenes autores: classia, de Fermi, possiblist,indkldualsta-etca, “escola, medeme, pes-naderne, Fenascica ou nova geonotica’, entre outa, com aounantes & ntressartes Contibutos,todes valdos mss hem sempre consensuais. 2.1, © periodo do pensamento pré-geopolitico © pensamerto e sstematizarso da relacSo da ceogratia com a politica remanta a0 seculo VI ac desce Sun-Tay passanco par Heredoto (48-420 2G), até os autores mas recente 7 Gaus & coemiinene caniaods o acinar ee Gemalto wos outoes ‘Shoanes por fuel eles ve te ale a9 pemaro exper st gem ‘Seep: (Ce Cosi tran Sano ~ Hrs Y Gepttcn, p20 pase po Feiner de srl nen un err Saas Cant, Vay, Pe ae Galas Aston Pc” Oo pe open ta p10 Fun, Proms Aus fe Slope, 9. cos, cost, Foran Sore ~ Wek Guoein,pb 22625 {hes Went Ft ea Gao 9,7, exo Peele 2 Testa Geivosfers Gogaca,. 4 ALNETON, Plo lee de - Co peer do > Great ue Suns rv ene Set 2 495 2. € abe asa caso wea trae ‘ci spasm su 96 Pas dato tv stem etcromeee So ‘sts o tard baz opts &o has Goer’ pat ¢ gamer sr ste ‘inde que SunTas née seje geralmente considerado um geopoltio, dea ‘certamentcorirbutas pare os varios precrsores da Geopalica pos dave Importénoa 8 canfgurocio gecgraica das teatos de quer, 9 vantagem que 0 seu conhecimentae aprovetamante dava aos chefes militares comprovand- Sse que, J&-nesee tempo, a conduczo da guerre estava Inimamente igada 2 ‘candurso da police. na Gréc, Héccoto excreveu sobre os aspectos gongréfcas nas suas bres, endo sica um cos primelras a estabelecer uma relorso enre 0 m0 {3 caractorstcas dos homens. “Temim Arsttees (384-322 a.C),chamave a senso para form como a geografa fsa infuencava o desenvolvimento da cidace edo Estado @ icentfeava as qualdades edefitos ds varos paves eupeus das regis frias ‘quertes arbuingo esses caracterstcas os cones cates e consequer= temante a gecerafa. Foi nessa crete de pensamento que ormulou que Os helricos detinham as vrtues de une © outs povos pergue estavem na con ‘uénea das varas reales. Além das vues Go pov, eruncou anda 2 = portinle que cetermmnades pats assumiam de acordo com os Tactores 2e0- (rics cima, nando e sobretudo a proximidade do mar que fvorecs ose Gesenvlvimento por serem mas ordsperes, araentes edelensives Hd outros pensadorescontempordneos de Sur-Tau, Hérodotoe Atel, que iguaimence equaconaram 2 importncla da geogafia 20 processopalieat tendo naturament, cada um as suas particulardadesinrinsecas Estes foram scaulosproficos em pensadores de flerentes eilzacbes ce reges dstartes fama a Europa, a Inde e 2 China que contestam com os sbeuos da Idade esi ance néo se cesacam mutes nomes que tenham dace contbues rele= ‘antes para este pensamento, ‘xcepsdo para um tunisno, tpn Knaléoun (1332-1406) que escreveu 8 0 final dessa epoca histriea. a defersor que 0 rie ambiente de um e5pa59 ‘eterminava 0 caréctere as fculdddes de um ovo. Fl anda 20 pormeno: de defn 3 rea compreentida ene 0s paaelos 202 e 38° do herssteio norte ‘como uma sree privlegada para a hummaniade. 18 na pace do Renascimento com 0 reaver dos pensadores dsseos assacado as agens ocesnicas e vansconthentas suglu ura rove vage de pensacores como Hagsavel (1469-1527) que desvalonzou > cimensfo ter {ora focando a fone de poder na capacdade do “Prince” e na sua vontade Fo nesta Gpoca que Jean Bodin (1530-1596), talver recuperando 2s ices «e Iba Rhaldoun divaiv o nemistéro norte em 20rasetentrona,intemédia temporada e meridional, strbulndo 8 temperade as condgdes mas averévels Tae some Gori 51479 a), Hotes (e077 3), rate 320347 2c) Seles a6) pb (e220) eee ac zach rma arseel + Exp ana, too ma sve Tis Maras ds ait { | t | para dominay € uma concepeéo baseada ra Jocalzaclo geogréia conside- Fanco 8 infuencia deste lncalzaglo no fermagio do caracer 09 povo 20 cual {2 cove acaptar um forma de secedade © de govero. Inculy como fctares ‘devnugnda o elma, © regime de vers, o eleva, aproximidade do mare 3 ferssdade co sols Marcando a passagem ara 2 [dade Modema, surciy um importante conceit: 0 de rontira naturl, que velo demarcar as frontera europeias ands 1 Totado de Westefalie am 1648, Um des responcdvels po esta concepe30 f rmand deen cu Plessis (1585-1642), que nvoduau o factor "razon oat, iReoraeopaltn rover mas qs ae wr 3 no Silo Ml, com oraonaiso proto do Séuo ds Lzesonée roure'® incemerto Gn usar dos Canoes martmos, 9 expamse ‘Shona, »energercia do cameo com o exremo oetse cntnente ame ‘ony icon nese ts conemnone posure se atiran pao Ui ees de Sande desorcinenta so conheemert, ntsc (69. ifss)agm te cons os faces gees [a alementeeruncdos domexou 2 erdencar 2 mporance oe alguns foctores da geograa hunere {Srovsdoncgrf elle or ws ecomumes, sss sents no frm iio cre dos emene oben ds nstues pleas «soca. Ae ‘ou ue ve mat 2 vido do mundo em roas is, emperstose quetes JPodesinands que exes tonas gum mats propia 8 reps repobiance, Fonsquos cespoten, respecivanert. Com o suo XK 0 advent cor eloeorsinkias do Frage revo luisa, sui por convaposedo ns emosho tn Seems nate € eopatco alam de um congregat de és ares do conhecmert: Fics, Sade, brea, Pltsosla cite ours ecu yoo cntibur parea wescente Inportc co fer humans ro person Jeo. Um dos ésfoscexocodos desta epoc, Immanuel Kent (17241804) convoy ue 2 atm ssemensva om ppl selerinonte ra else Exe squpamanios namanc.Pstenomente, Auguste Com (17561857) re ‘Graau 2 iportca eo fxtodo eo cited exrocetismo. ‘nga nese saci, © ange cntitto de Grote, uo dos seus cesudosastocodes §ceuteGos pots etropeis has clan oars © ‘Sidi buss. co motenor pine meenco, er caro 9 exces ‘Soracta goos case etogrens ee pape resend a fomuloao Semecnloge geooaec 7 longo desessécos virse uma evi dos factors geopotcos csc Seto sessment orate dee osama ob sess ra ot foctores Foto geag cs, com © neodugso de sigue rows cle frrtoe como pov evensovs impoitenca rissa 6 pope So Extaco {envscada ees va comrade lem dima. ronmeace do mar ‘Gro factor de vertagem 2 Pols Postrmente Ton Kaloun eu 05 ifort eo dng poe em segue Jeon Bean dar hovaments porta aes factors gogrtins vendo ao lange destes Epos atria entre uns foctores © euros, Naturalmente, ado se consegue definr onde comegou a Geopolitia, at porque 0 terme em sinem sempre susctou olargado eonsenso Porém, como linha de paride para este estado no sendo um dos abjecoves, 9 dlscuseH0 tesrica onde se iniou a Geopolitics, essurivise a tese dos consagrados avtores anteiormente refers, coma tendo sido Fredric Ratzel (1844-190) © primero geopoltco 2.2. Asteorias geopolitcas cssicas.e 0 pensamento geopolitica maritime. Patindo da abordagem consensual do inco da Geopolica com Friedrich Ratze, 2 que coesponde um pensamento aga designedo dlssco © tendo fom vata S denise de um paradigm goopelica makina, apresertarse © festudo das obras de_dverses autores, esquematizando-se numa metit as Principals ideas, concetes e pensamentes tanto expiotos como os impltos Fas obras, com prnwipal ncérea nas que tem relaggo com a sbercagem Friedrich Ratzel Friedrich Ratze, na sue utilzacBo do geografia como céncia feral para 0 ceriendimento do Estado conforme entiace paltca,consderou que 0 Estado tem duas coordenadas essencals: 0 espago © 8 posiaer © concetta de expaco prende-se com a caracterizaco de dre em termes Ge amensdo,relewo, hima, vegetacao © Mdrografe, enquanto 9 posiao ext8 Felaconada Com e sua localzaeio geogatice, pesgso relatvamente 30s ac ‘dentes geoaratices e proximidade ao mar Estes dois ‘actors, espagoe posgfo,nSo ram porém determinates para © poder do Estado, cependendo em grande part do sentido de espago"” do ovo. Este conceit & um pouco subjectva, vaduzindo essendalmente s forma Inata como uma populacso entende oespago que a rods e sobretudo a forma coma consequem dnomzar a aprovear a: suas forgas. Este pensomento de Ratuel fei complementado pela sua "Tenia dos Espagos” eas “Les do Cesciment territorial dos Estados" podendo ser gene- reamente decompostas nos Seguites postuloso ‘ses sage “pose dvi otc os temos emoreau Rate" ge oa pice Cape em AED, Pao re. = Bp “ies mi Af Ps Co pe pe a, 1 Rion, rao ete de bo pater cose te, 107-10. [Taos dos espocos es do ereainento arta ds Estados — (Ree EE an [cutee nemeucre onan | x ‘Ooo deum Esato aurana 2 eens dia | |i cesses se-ona | cn rosin ata a Po (gee eum mee woe | agate dum Eo segura acto sets | [feces ae de mck, sue corel [Gages tevinoncrs | sewage mien ce i epetdoe sccusomate do | aepoate dum stances cma | | st povoe acuncome ferss | amalgamacio ea atsorlo de uncodes mencres; | (ERRORS, Berns loe ae a imemins e Sermers oe ecatades | 0 rome ecaron om cece “entsosestencssi (Sonesta ote minal oe maga ge eee sta ade 3 nc pees ‘overt an 5 eI | ener eas ws cn on panes SSsinene pea | Rlemon sles, me {Ren i SHPO ree an ade ea 8 enc i soivsclpusio css ores Bons ea ‘Quodre 4 Os portuados da “Teoria dos Espacos" © as “Le Sortoria. Paul Vidal de La Blache Uma rescclo as teoras de Ratrel, a que naturaimente estave também associeda ums reggdo pai? veio Go francés Paul Viol de La Blache (1845- 518), pond parses abordagem determinista,deferdendo que a natureza fe 9 cposigo dos novos dversas elements natures cabendo-hes consegue orverter esies elementos de aliculdades em potendaliades®. Le Blache Cansiderava que 0 Estado devia tra proveto do que a Geogffia the propor ‘Sonave © assim tere poseblidodes de se deservolver economicamente,tecno- lagiamente, ociaimente e policamente, desde que 0s homens consequssem superar os cbstsculs impostes pela geogfa Rudolf Kjetlen “Tamm, ajeito de iin complementar&s teria de Ratz, Rudo Kjllen (1868-1922) conserou wes facets importantes. do Estado: a Juridica, 2 ‘eogréficae police que funcionavam de uma forma organista, numa visSo 4, ANEIOA, Foto vaurte de -o per do paueno Esta, 110 to Ea apecagn¢ bin cura ce peso 0 se sss Que OU en ‘exegos econ comin va SURE Rane Detomare de Giozltes, pp. 17-51. a o Estado como forma de vids sonsvel eraconsi, O Estado agia assim, em fang das “ids bolbgkas" Nesta wsio organicsta,Kjllen afrmou que os Estados tim uma forma propia de acta fazendo-o de azorao com 9 sus petsonaléade © 08 Inte esses, manfestando-se 0 seu pode’ no rlaionamento extend © ‘aspecto jurdco do Estado. tha grande Impartancia. a0 nivel do furcionsment temo, dando também imporsrela 29 Det Intemacoral recionamento externe ate a0 panto onde se debatesse em confit por ‘uestdes vias, empregand ai Ses poder CConcretizando, Keen consider co cranes indssocivess de anise do ‘saya oo Estado que agrupou em tes endogenase duis exigenas: 2 Gamo poli, 2 socpattea e catopatc,vespectnemente, pe ut ago, eo ents (2 riqiezs do Estado per outro, conorne resume ho sequins gua inane ener Diners elses] | Breet ou demepates Terie L J ‘Quadro 2-Dimenades de nile do Estado, consieradas por Kjelen Relatvamente&s dimensdes endigenas, centravarse no esto do 20.0 como entidede natura e cultural, a orgarizarzo Ga suo entruture e insiugbes 25 formas de exercicio de pacer e sistema ntegracor e interesses, Quanto 45 dimensces exogenas consderava 0 terikérlo no expaco,fcalzagio°€ res eetves rauezas que 6 Inculs na dmensio iqueza do Estado" Esta anise ol evoluindo att 3s fomulacbes da tese de “nculac ter- ‘tora do Estado” na qual os Estados tem © Sou nUdleo territorial Theo no Podendo nunca dele desvinclar-se de "Lei de inchdualacho geoosea co tertéio" através ca qual o Estado procure no inter “ert natural © exterior "rontera natura Karl Haushofer Ker Hausholr (1869-1946), 2 part da segura déeda do sola, cefendeu a suas ideas, serdo 2s mas corhedeas a texe das paregibes, © ele dos “Esiados-orecores”e 8 concordinaa com o ancsto de exporoatal Ge Rata! 5 MED, Feld vile oOo sede copia tao» 12. '5 As de etaoo camo tin eine wo een br de Ken “Staten sen “ita eas ce to de ce is AU ribo vr de Do ocr so pan E99 14 5 Slane amesni oh cepa rroaer em ht, sep de pence, rtm quo grands reps munis de sentis ts Greg as mennos San ces Se foe” (see CGN ree coc ume cas preg) msioiod re Yenc etc (ae repo Mase brerke screen roy @ Sat LIN cus Speen, sasconrene ndare 9 ete Soa {ay cpl Oar! Gra Sua ana nde 9 opis ep base tna co Pct e's Pavares (Sete 9 Aen Be ius inns ro Aten ache or eandondreaer cam raster § hatha, 0 Unio Sota 0 Sph x ao ne ga fo “ie va» expat forte enn por rata ttc net Doers Fics, cocrespondendo oun cmersso coal = | NV 7 \ A Fgura As pantopies de Karl Maushofer Alfred Thayer Mahan © rorte-americeno fred Thayer Mehan (1640-1914), esceveu sobre & Imporines 6 utlzagSo do mar pelas grandes poténciss, senco também ‘onsiderado um geopotica porauanto abservou es elementos corstbuites do Dade (em particular do poder maritima) a posigbo geograea, 9 marfolga © fextersao do terre, populaggo © governo numa primera fase, para de se Sinan, Goa ates Beatie 0.2 uida observer a importncia das india lgndas 20 met 0 mercado, @ mar fina mereante, a rarinna mitar e as bases aan consdero tés grandes propesigtes 0 comérco maritima & essen 8 prosperdade econémica das poténdas, 9 melhor forma de assegurar 2 pro- tecrZo do comércio mario negando sultaneamenteo dos opoventes& deter uma esquadra que mantenha a supremaca naval e iaiiente que a nao com ‘Supemaca naval serie sempre caper de devoter quaiquspotinci miter ‘Abra The innuence af Sea Power upon History’ ests cveiéa em catorze captlbs,sendo 0 primero deciado a consierares sobre 9 poder matt {ela mais extanca)e or restates a ums abordagem histrcs Gas cmaanhae compates maritimes ente 1660 e 1783.0 primer capfuo serve de pase 3 leture dos seguintes © nele constam os pricipas do pensariento de Mahan sobre o packs marlimo e que ¢ vansversl 2 quasetotallage das suas obras Os elementos condcionantes do peder mariim cansiderads por Mahar 530 epresentados no quacro seguinte: rl _| i |onanenenenro are covers arco | ite ace nt a ete agers Sor ewe ree co keys” nan Seabees copinca | tte mre | ean ge crate pores mata 6 puto inp po on ipa tora ears, | Teco de ua poor ae ocaal March, oto | ies ota cs cbetare ocr oar 9 cons eras Gr cy, Can po «Bibs Se] isigy bon conn osaa0 © awe cand 9 tenes Wo] enti mrine, (Rrra eran soto tte Meron do| ro or tress poe ant, | Atnaaraote (ou ue aad cme oa sus de una aero eo Gxa ars'»pessyaso gut sc ae | Sa nmoie co ams ge uso 6 st peers | tae ane fro aes Geos ass Ge Comune | Chetan pus ser ee | 1 ese, waa © — nanan on Ss Awe. 36 ct por GRA, Con. = Goo, Sesto 12 Ga cam, ~ Gels Ganggty an Sey 0.33 2 Sain aed The "Te eco ea owe on Fy, 660-1783, 25-0. comers | st i pe note, | cralrts a teas de canaries de nha de cosa © nab |[Sstctorsnn | pean da dest coma peo et | _Araremticte cum rao om poo pou nana, —h seraones ir Saaaeacien te etanto do aribie cro | ‘sera do peer rater,» pepo lo duvet se encode [Err abetre mu ma greene 0 ppuagao am veagdo | ‘eto Ge pope pare 0 conde wai: I [0 sess ao gaara smashes de crt vos jeives do puss qu eens | [EX osrnerng os gor os abetesestatipens defies; | | | xcsene mos possi de eso ra avorinct eee) | ots passes mats democrats | ‘a veo orate oe eae | Ocenlonrrte do enpcensmests mats spots as | goaoee corse aces | A clagioo const ie! nara 9a 9s empress; | neessance do gona dru mara de gu asus 8 Halford Mackinder Na sequéncia desta resenta dos principals terzadores geopolitics, hi um ‘ator que ndo pode dear ce ser referdo, Halford Matknder (1851-1947) ‘onaiderad por mutas 9 princcal tectco do poder terestre,nBO obstente 0 ‘bjectivo desta ssetaclo procrarcaracerizar uma geopalice maritima, 3 ao porn ca, agronomists, CORBET, Aan — Pols Sattne Sram, gp S998 oormes meena po “chvepane, he emo ‘Set ra tert or oes rapes ns cone ame ou elas ae ‘Sgn foqas nore omar urs ervglo rob ceo ce fs 9 beeps \Suraysuosacsits a sun cyocase ae Corte. Eas pos pura 8 se ftomcaere am dnaragem ar pos Ss. Na eiauga ha spri ‘oom derfanr teams sete © nm pserorerte tf ws (Soy Pons) os snus ts nc pots ¢ scrote a amo tip 8 {torn roots, Scone aniotnio~ Capos Gaeta d atten p29. ” Acresce 0 Interesse a0 obecivo proposto, 0 facto de Mackinder ser ing ‘eter enero numa das épocas de higar do Intro Branco, ndubtavement ‘oma potznia marfime, sobre as vantagens do poder teres. q ‘Avisio de Mackinder da “superisidade do poder teres” assentava em tubs pares: 2 concepsao do pivot geogrsica da hist, 2 ws80 de confront 160 “soa power" no este da Europa @ fundanamento do "midland Oceans ‘gue corespordeu temporalsente a fs fases: er 1904, 1919 com o a Primera Giera Muldlal © 1943 com 0 ral da Segunda Guerre Mundil®, 4 Macknderconsiderou que a grande massa continental da Eurésiaconirha ng sau interior uma zona pwot corespandenta 3s plaiGes russas, por 9 oe encontrarem elevedasreservas Ge recuss ese echada aos acessos marr ‘nore palos mares goados 60 Arco, aleste pals tuncras da Stes 2 aul ‘aos cordineres Go subcontnerte indiana, tendo como inlea rea 6 sea ‘ati 9 zone central da Europa através de creulagho tres, Em redor des ‘rea phot, esto doi ands ewalventes:o cescerte Interior gu IReral eo {cesconte exterior au Insular compostn plas poténcas mariimas®. Com exis ensderandos, Macnderponderou que as armeacas para as potas maria ‘lam do poder teresre que doranasse 0 zune pt, nese caso a Russi Uma outa conduséo importante, ruma altura que se abordava i Importinca da consoidacao do poder martimo © tereste por parte das potencies que aspravam 20 dominio munca, era. que seria mals fool Uma poténes terest que domnasse a Zena plot adguirr poder martimo do cue ts potercia mertuma somar poder terest. Isto baseare-se no pressypos> ‘ue oe poderes terrestes eslariam dotedes Ge Varsportes mecarcos rapes eficentest, senco a sea pet composta por poder nteramante continent, © escent interior por poder marina e continental © 0 crescents exterior fxcusiamente por poder mariimo”. Mais tarde, este pensamento velo a ser acaptado & realldade geopaliicn entretanto pbsenada no pos Primelra Guere Mundal: 0 fim dos Imig Austro"Hingaro © Oomno, @ rupture da. Uniéo Sovitica com os restates pases europeus e 2 emergénca dos Estados Unidos como poten mundal. Elta nova adeptaedo veo altar igeramente as fronteras da zona pvat que | Pfoora 2 chamar “heartand’, cassando a incur essenciaimente 2 dren Fotsonte # Unido Sovieics, uma afea mas a sul e a oeste alem de fetr dmce como ue seguige area pivot porém com uma imporancia yor do cue a Eurdsia para. detencso do poder manda. Opensamer ere er feu bem taduzido na sua face “Who rules East Europe ‘he Heartnd: Wine rues the Hearland commands the Word rake the Wovid Island commands the World" vimente com 0 advento do final da Segunda Guerra Mundial a teoria de fg alto a ser adaptads reabdade geopoltic, a vioria das potencas i ainda & Ungo Sowetica, sobre a potend teresve Aleman, BS reertiond” Euroasitico passou a sor litaco a leste pe Ho Yenessay gis surgu um nove “heardand” nos Estados Unidos. ‘entre estes dos “heatlang” que o dominio munca seré disputado na Ga zone do "milang occa” que abarca 0 Ooeano Antico © os seus Suplomertares'™: Arico, Balico, Mediterraneo e as Carabas. ‘anda 2 consider como Seas dsértcas as envohenes dos gos Ge do mide oan, 0 desert Sahara e macarons, desrtos ds Sia | Sipe oven, Nases, carte do Canad e sub acto 00 Oeste amercano. 3 eiod Poa vases seb pose do Pogue Ea 158, 2 lt scones erm arias Pa ts “TRE Gogg oto Mee, 1, Demo aad are Tec at nb ae pane 5 Grows rar odrar am sgn oe ae pra ese oat of ‘ur eean” © cess marr ory corsa bal Stra, pr a gta Etec oom, naa cara 0 meant ears we congue us Geta Hct ‘lhe fun, apo tess oohen ers doar. Asia es > ‘Shore cano “pra mtn ean foscanas com so Oe Moons S| a oa nn crt Eo crt oR oti SGhiaeintn pct are em 2a ‘Gninas moran e oebcan como stew de seersesp 9 seahngs Gs ones: Hey rg ene reread Mata © Ocoee (te eet ‘ERRED nent nan oe pts e ooaentge 5 en “arg, ae rete Se Raat oe cn et = SEER Poo wt co bo pas donee ta FS sg) Hs Sten, ecru cgi nea Poe Goat {> Aneto notte Ys dE pt 0 once Eta BS? pens miro

Você também pode gostar