Você está na página 1de 11

VARIÁVEIS ALEATÓRIAS DISCRETAS

DISTRIBUIÇÃO HIPERGEOMÉTRICA

Prof. André Jalles


Departamento de Estatística e Matemática Aplicada
DADOS CATEGÓRICOS
POPULAÇÃO E AMOSTRA
X X O X X O O O X O O X O O O X X O X X X X O X X X O X X O X X X O X O X X O X X X X O O O X O X O
X X X X X X O X X X O X X X O O X X X X O O X X X X X X O O X O O O X X O O X X O X X O X X X X X X
O X X X X O O O O O O X O X X X X O X X X O X O O O O O X X X O X X X O O X X O X X O X O X O O O X
X O O X X X X X X X X O X O X O O O O X O O X X O O O O O X X X X X O O O O O O X O X O X O X X O O
O O X X X O X X X X X X O O X O X O O O X O X O X X O X O O X O O O X X X X O X O O X O O X X X X X
O O X O O O X O X O X O X O X X O O O O O X O X O O O O X O O O X X O X O O O X X X X O X X O O O X
O X O X O O X X X X X O X O O X X X X O O X X O X X O O O O O O O X X X O O X O X X O O X O O X O O
O O O O O X X O X O X O O O O O O X O O X O X X O O O O O O O X O O X O O O X O O O O X X X O O O O
O X O O O X X X O O O X X O X X X O O X X X O O O X O O X O O O O O O O X X X X X O O O X X O X X O
O X X X X O X X X X X O X O X O X O X X X X X O X O O X X X X X O O X O X X O O X O X X O O X O O O
X X O O X O O X X O X O O X O O O O O O X O X O O O O O X O O O O O O X O O X X X O O X O O X O X O
O O O O O X O O X X X X O O X X X X X X X O X X O X O X X O O O X X X X X O O X X X O O X O O X O X
X O O O O O O X O O O O X X X X X O O X X X O X O X O O X O X O O X O O X O O O O O O X O X O X O X
O O O X X X X O X O X X O O X O X O O O O X O X X X O X O X X O O X X X O O O X X X O O O X O O X O
X X X X X X O X X O X X X O O X X X X X X X O O X O X X X O X O X X O X X X O O O X X X X O X X O X
X X O O X X O O O X X O X X X O X O O X O X O X X O X X X O X O O O O X X X X X O X X X O X O X O X
O O X O X X X X O X X X X O O X O X X X X O X X X O X O O X O O X O X X X O O O X X O X O X O X X X
X X O X X X O O X O O O O X X X X X X O O X X X X O X X X O X X O X X X X O O O X O O X O X X O X X
O X O X O O O X O O X O O O X O O O X X X X X O X X X O O O O O O X O O X X X O X X O X X X X O X X
O X X O X O O O O O O O O O X X O X O O O X X X X O O O O O X X X O X O X X X X O O X O O O O X O X
X O X X X X O X O X O X X X O O O X O X O X X X X O O O X X X X X O O X O O X O O O X O X X O X O X
X X O X X X O O O O O O X X O O X O O O X O X X X X O X X O X O X X X O X X X X O O O X O O X O X O
X O X O O X O O X X X X X O O X X O O O O O X O X O O O X X X O X O O X X O O O O O X O O X O O X X
O O X O X O O X X O O X O X X X O O O O O O O O O X X X X X X O O X X O O X O O O O O O X X X X X O
X O X X O X O X O O O X X X O X X X O O X O O X X X O X O X O X X O O X O O O O X X X X O X O O X X
O O O X X X X O X O X O X O X O X O X O X X X X X X X X X X O X X O O O O X X X O X X X X O X O X O
O X X X O X X O O O O X X X X X X X X X O X O O X X X O O O O O O O X O X X X X X X O X O X O O X O
X O X O X O X O O O X O O O O X O O O X O O X X O X X X X X O X O O O O X O X X X X O X X X O O X O
X O X X X X O O X O X X O O O X O O O X O O O O O X X O X X O X O O X X O X X X X O O X X X X O O O
X O X X O X X O O X X X O O X O O X X X X O X O O O O O X X X O O X O X O O O X X O X X O X O X X X
O O O X X X O O X O X X X O X O O X X X X X O X X X O O O O O X O X O X X O O O O O X X X X X O O O
O X X X X O X X O X O X X O O X X X O X O O O X X O X X O X X X O X X X O X X X O O X X X X X O X X
O O X O X O X O X O O O X X O O O X X X X X X O X X O X X O X O O X O O O X O O X O X O X O X X O O
X X X X X X X X O O X O X X X X O O X O O X X O O O O O X O O X O O X O X X X O X O O O X O O X O X
X O X X X X X O X X X X X O X X X X X X X O O O O X X X X X X X O O X O X O X O O O X X O X X O X X
X O O O O O O O X O X O O O O O O O X O O O X O O X X X X X X X O O X O O X X O X X X O X O O O X O
X O O X O O X X O O X X O X O O O O O O X O X X X O X O O X X X X X X O O X X X O X X X X X X O X O
O X O O X X X O X X X X X X O O O X O X O X O O X O O O O O O O X O X O O X O O X X O X X O X X O X
O O O O X X O O O O X O X X O O O X X O O O O O X X O X O X X X O X X X X O O O O X X O O O O X O X
O O O O O X O O X O O O X X O O X O X X X O O X X X X X X O O X O O X O O X X O O X X X O X X O O O
VARIÁVEIS ALEATÓRIAS DISCRETAS
MODELO HIPERGEOMÉTRICO
𝑀 𝑁−𝑀
𝑃[𝑋 = 𝑥] = 𝑥 𝑛 − 𝑥 , ∀𝑥 ∈ 𝛺 = {𝑚𝑎𝑥{0, 𝑛 − 𝑁 − 𝑀 , … , min{𝑛, 𝑀}}
𝑋
𝑁
𝑛

• i ) Uma população é constituída de N indivíduos/objetos;


• ii ) M indivíduos/objetos possuem uma característica específica;
• iii ) n indivíduos/objetos são aleatoriamente selecionados desta
população (sem reposição).

Seja X a variável aleatória que registra o número amostral


de indivíduos/objetos com a referida característica.

Então: X  X = { max{0,n-(N-M) }, ... , min{n,M} }. A variável


aleatória discreta, assim definida, tem distribuição
Hipergeométrica de parâmetros N, M e n:
X~Hipergeométrica ( N , M , n ).
Distribuição Hipergeométrica com N=500, M=200 e n=20

0,2
n = 20
0,18

0,16

0,14

0,12

0,1

0,08

0,06

0,04

0,02

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
PROVA BÁSICA DA SOMA DE
PROBABILIDADES
𝑀 𝑁−𝑀
σ𝑛𝑥=0 𝑥 𝑁𝑛−𝑥 =1
𝑛
𝑥+1 𝑎× 𝑥 +1 𝑏 = 𝑥+1 𝑎+𝑏

𝑎 𝑖 𝑏 𝑗 𝑎+𝑏 ℎ
 σ𝑎𝑖=0 𝑥  σ𝑗=0
𝑏
𝑥 = σ𝑎+𝑏
ℎ=0 𝑥
𝑖 𝑗 ℎ
𝑎 𝑖 𝑏 𝑎+𝑏 ℎ
 𝑖=0
σ ℎ
𝑥  𝑥 ℎ−𝑖 = 𝑥
𝑖 ℎ−𝑖 ℎ
𝑎 𝑏 𝑎+𝑏
 𝑖=0
σ ℎ
 =
𝑖 ℎ−𝑖 ℎ
Fazendo-se: a=M, b=N-M e h=n
COMPORTAMENTO DAS PROBABILIDADES
 P[X = x]  P[X = x-1] ou P[X = x]  P[X = x+1]
𝑀 𝑁−𝑀 𝑀 𝑁−𝑀
𝑥 𝑛−𝑥 𝑥−1 𝑛−𝑥+1
𝑁 ≥ 𝑁
𝑛 𝑛
𝑀! (𝑁−𝑀)! 𝑀! (𝑁−𝑀)!
𝑥! 𝑀−𝑥 ! 𝑛−𝑥 ! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥 ! (𝑥−1)! 𝑀−𝑥+1 ! (𝑛−𝑥+1)! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥−1 !
⇒ 𝑁! ≥ 𝑁!
𝑛! 𝑁−𝑛 ! 𝑛! 𝑁−𝑛 !
1 1 (𝑀 + 1)(𝑛 + 1)
⇒ ≥ ⇒ 𝑥
𝑥(𝑁 − 𝑀 − 𝑛 + 𝑥) (𝑀 − 𝑥 + 1)(𝑛 − 𝑥 + 1) 𝑁+2

𝑀 𝑁−𝑀 𝑀 𝑁−𝑀 𝑀! (𝑁−𝑀)! 𝑀! (𝑁−𝑀)!


𝑥 𝑛−𝑥 𝑥+1 𝑛−𝑥−1 𝑥! 𝑀−𝑥 ! 𝑛−𝑥 ! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥 ! (𝑥+1)! 𝑀−𝑥−1 ! (𝑛−𝑥−1)! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥+1 !
𝑁 ≥ 𝑁 ⇒ 𝑁! ≥ 𝑁!
𝑛 𝑛 𝑛! 𝑁−𝑛 ! 𝑛! 𝑁−𝑛 !
1 1 𝑀+1 𝑛+1
⇒ ≥ ⇒ 𝑥 −1
(𝑀 − 𝑥)(𝑛 − 𝑥) 𝑥+1 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥+1 𝑁+2

• P[X = x*]P[X=x], x, se x*ϵ[(M+1)(n+1)/(N+2)-1; (M+1)(n+1)/(N+2)]


VALOR ESPERADO

𝑀 𝑁−𝑀 𝑀! (𝑁−𝑀)!

𝐸[𝑋] = σ𝑛𝑥=0 𝑥 × 𝑃[𝑋 = 𝑥] = σ𝑛𝑥=0 𝑥 𝑥 𝑛−𝑥


𝑁 = σ𝑛𝑥=0 𝑥 𝑥! 𝑀−𝑥 ! 𝑛−𝑥 ! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥 !
𝑁! =
𝑛 𝑛! 𝑁−𝑛 !
(𝑀−1)! (𝑁−𝑀)!
𝑀 (𝑥−1)! 𝑀−𝑥 ! 𝑛−𝑥 ! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥 ! 𝑀
= 𝑛 𝑁 σ𝑛𝑥=1 (𝑁−1)! =𝑛𝑁
(𝑛−1)! 𝑁−𝑛 !
VARIÂNCIA E DP
𝑉𝑎𝑟[𝑋] = 𝐸[𝑋 2 ] − (𝐸[𝑋])2 = 𝐸[𝑋(𝑋 − 1)] + 𝐸[𝑋] − (𝐸[𝑋])2
𝑛 𝑀 𝑁−𝑀
𝐸[𝑋(𝑋 − 1)] = ෍ 𝑥 𝑥 − 1 𝑥 𝑛−𝑥
𝑁
𝑥=0
𝑛
𝑛 𝑀! (𝑁 − 𝑀)!
𝑥! 𝑀 − 𝑥 ! 𝑛 − 𝑥 ! 𝑁 − 𝑀 − 𝑛 + 𝑥 !
= ෍ 𝑥 (𝑥 − 1) =
𝑁!
𝑥=0
𝑛! 𝑁 − 𝑛 !
(𝑀−2)! (𝑁−𝑀)!
𝑀(𝑀−1) 𝑛 (𝑥−2)! 𝑀−𝑥 ! 𝑛−𝑥 ! 𝑁−𝑀−𝑛+𝑥 ! 𝑀(𝑀−1)
= 𝑛(𝑛 − 1) σ
𝑁(𝑁−1) 𝑥=2 (𝑁−2)! = 𝑛(𝑛 − 1)
𝑁(𝑁−1)
(𝑛−2)! 𝑁−𝑛 !
𝑀 𝑀−1 𝑀 2
𝑀2 𝑀 (𝑁 − 𝑀) (𝑁 − 𝑛)
𝑉𝑎𝑟 𝑋 = 𝑛 𝑛 − 1 +𝑛 −𝑛 2 = n
𝑁 𝑁−1 𝑁 𝑁 𝑁 𝑁 𝑁−1

𝑀 (𝑁 − 𝑀) (𝑁 − 𝑛)
𝐷𝑃[𝑋] = 𝑉𝑎𝑟[𝑋] = n
𝑁 𝑁 𝑁−1
Variáveis Aleatórias Discretas
Modelo Hipergeométrico
X~Hipergeométrico ( N , M , n )
𝑀 𝑁−𝑀
𝑃[𝑋 = 𝑥] = 𝑥 𝑛 − 𝑥 , ∀𝑥 ∈ 𝛺 = {𝑚𝑎𝑥{0, 𝑛 − 𝑁 − 𝑀 , … , min{𝑛, 𝑀}}
𝑋
𝑁
𝑛

• E[X] = n(M/N)
• Moda[X][(n+1)(M+1)/(N+2)-1, (n+1)(M+1)/(N+2)]
• Var[X] = n M/N (N-M)/N (N-n)/(N-1)
• DP[X] =  n M/N (N-M)/N (N-n)/(N-1)
Obs. como (n+1)(M+1)/(N+2)-1n(M/N)(n+1)(M+1)/(N+2)

• Se o Valor esperado é um número inteiro ele é igual ao Valor


modal
VARIÁVEIS ALEATÓRIAS DISCRETAS
MODELO HIPERGEOMÉTRICO: EXEMPLO
• Uma urna contém 20 bolas brancas e 40 bolas
azuis. 20 bolas são aleatoriamente retiradas da
urna (sem reposição). Seja X a variável que
conta o número amostral de bolas azuis.
X~Hipergeométrica( 60 ; 40 ; 20)
• E[X] = 20(40/60) = 40/3  13,3
• Moda[X]  [13,9-1 ; 13,9] = 13
• Var[X] = 2040/6020/6040/59  3,013
• DP[X]   3,013  1,736
VARIÁVEIS ALEATÓRIAS DISCRETAS
X~HIPERGEOMÉTRICA (60 , 40 , 20)
0,25
n = 20

0,2

0,15

0,1

0,05

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Você também pode gostar