Você está na página 1de 76

1

www.ebooksbrasil.org
2

Cocforas
squilo
Traduao
Llo Vilcla

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil

Fonic-lasc Digiial
Digiializaao dc cdiao cn acl
Ediiorial Inqucriio, Lisloa, 1939

2002 squilo
3

NDICE
Noicia solrc a iragcdia grcga. 6
Noiicia accrca dc squilo. 15

COFOFAS
PFIMEIFO ATO
Ccna I. 22
Ccna II. 23

SECUNDO ATO
Ccna I. 25
Ccna II. 32
Ccna III. 45

TEFCEIFO ATO
Ccna I. 47
Ccna II. 48
Ccna III. 49
Ccna IV. 52
Ccna V. 53
Ccna VI. 56

QUAFTO ATO
Ccna I. 58
Ccna II. 59
Ccna III. 60
Ccna IV. 61
Ccna V. 62
4
Ccna VI. 66

QUINTO ATO
Ccna I. 68

Noias. 73
5

COFORAS

SQUILO
6

NOTCIA SOBRE A TRAGDIA GREGA

A nusica c a dana consiiiucn, dcsdc a nais
rcnoia aniiguidadc, as fornas csiciicas dc quc o
Ioncn sc scrviu ara cicriorizar os scniincnios
quc nao odia calar cn si. Ainda o Ioncn vivia
cn irilos, crrando dc icrra cn icrra ara
conciliar as suas ncccssidadcs con os rccursos
csoniancos da naiurcza, c ja o lruo, o
fciiicciro, quc cra ao ncsno icno saccrdoic c
ncdico, asirologo c consclIciro, iransfigurado cn
dcnnio ou colcrio dc anulcios, cccuiava as
suas danas cilciicas ara fazcr corcisnos c
sacrifcios roiciaiorios.
Aic ncsno cnirc os ovos sclvagcns a dana
dcscncnIa una funao inorianic, scndo
inuncras as suas alicacs. Ia danas
rcligiosas, funclrcs, icracuiicas, gucrrciras, cic.,
ruidosas c novincniadas, sacudidas,
frcnciicas, dcliranics, ara cciiar a conaiao
dos dcuscs, afasiar os csriios nalcficos quc
rovocan as docnas, iornar os coros agcis,
confornc o scu oljciivo. Podc dizcr-sc quc
ncnIuna ccrinnia dc ccria nonia sc cfciua scn
a corrcsondcnic dana sinlolica. Esia cigc, or
vczcs, una induncniaria aroriada, con
adornos lizarros, ara quc os danarinos sc
7
iorncn icnidos ou adnirados cla fcaldadc, a
violcncia, a coragcn, o vigor, a fora, a agilidadc,
cilan os anulcios c cfciucn os novincnios quc
o riiual inc. Ncsias groicscas rcrcscniacs
Ia ja, or vczcs, alguna coisa dc dranaiico,
dcsiacando-sc un crsonagcn ara csialclcccr
dialogo con os rcsianics quc fornan una
csccic dc coro. Mais iardc, a dana nodifica as
suas fornas, csiiliza as aiiiudcs, iniroduz
nodulacs suavcs na riniiiva vcriigcn dos
riinos dcliranics, no aroisno dos conassos
raidos. Quando a graciosidadc c a lcvcza
iriunfan, c nulIcr quc calc o acl rincial.
O nagico iornou-sc o saccrdoic quc ninisirava
acnas os sacrancnios c rofcria as fornulas
riiualcscas, cnquanio as saccrdoiisas, as
lailarinas sagradas, agiiando os flclcis coros
ondulanics nas convulscs da dana, iraavan
as curvas nagicas dc cncaniancnio quc Iavian
dc cnrcdar os dcuscs nas suas nalIas
nisicriosas. Era assin quc as Vcsiais do
aganisno dcscnvolvian icnas riiualcscos, con
cnlriagos dc sonIo, nuna alucinaao divina. E
os dcuscs dciavan-sc fascinar or aqucla
nnica csiranIa, quc iinIa filiros suiis. A dana
rcalizava una oljciivaao do cnsancnio
nciafsico. Era o novincnio quc crinia as
idcias; cra o gcsio quc dclincava fornas,
csculindo osics.
8
Na Crccia, a forna dranaiica nasccu do culio
dc Dionisos, cujas fcsias sc rcalizavan quairo
vczcs no ano, con grandc solcnidadc(1}.
Enquanio sc roccdia ccrinnia do
sacrifcio dc un lodc(2}, cn Ionra dc Dionisos,
un gruo dc crsonagcns, con nascaras
rcrcscniaiivas dc Pans, Saiiros c Silcnos o
coricjo do dcus danava ao rcdor do aliar do
sacrifcio cnioando o dtunIo csccic dc
ocsia coral cuja criaao sc airiluc a Arionic c
quc cclclrava qualqucr cisodio da vida dc
Dionisos.
A ariir dc ccria aliura, iniroduziu-sc una
inovaao quc, insignificanic na aarcncia, foi o
rinciro asso ara o nascincnio do drana.
dcsiacou-sc un crsonagcn do coro ara
dcscncnIar o acl dc Dionisos, o qual rcciiava
o diiiranlo, no vcsilulo do icnlo, coriando,
cn lrcvcs frascs, os danarinos do coro,
agruados cn volia do aliar do sacrifcio, a
iniciarcn o canio. Nos icnos riniiivos cra o
rorio ocia qucn rcciiava as suas conosics,
calcndo ao coro o acl nais inorianic. O
nonologo assou dcois a scr indccndcnic do
coro, aic quc, no icno dc Solon, ccrca dc 540
anos anics da nossa cra, Tcsis cnircncou o coro
con a rcrcscniaao da lcnda dc Dionisos dando-
lIc a forna dialogada quc crniiia inicrvalos dc
9
dcscanso aos crsonagcns quc danavan ao
dcrrcdor do aliar, scn inicrroncr a ccrinnia.
Os scus disculos, Qucrilo, Praiinas dc
Flionic c, solrciudo, Frnico(3} iniroduziran
alguns acrfcioancnios na iccnica icairal.
Frnico disiriluiu o coro cn gruos, ara lIc dar
naior nolilidadc, fcz aarcccr nulIcrcs cn
ccna, cla rincira vcz, c icvc a audacia dc iraiar
un aconiccincnio conicnoranco na iragcdia
Tonudu dc Mcto. Esia ca, rcrcscniada cn
494, conovcu iao rofundancnic o ovo dc
Aicnas quc o scu auior foi condcnado a agar
una nulia dc nil dracnas or icr rccordado o
dcsasirc. Acnas sc conIcccn ouqussinos
fragncnios das suas iragcdias, Fcncus(4},
Accstcs, Tuntuo c Dunudcs.
Foi ouco a ouco quc a forna dranaiica
iriunfou da forna lrica do diiiranlo. A rincio,
cono cra naiural, o niio dc Dionisos scrvia
cclusivancnic dc assunio s conosics
diiiranlicas, nas, a lrcvc irccIo, os ocias
liiurgicos, icndo csgoiado ja iodos os rccursos da
lcnda, quc assin sc iornava nonoiona, dciaran
dcrivar a faniasia ara ouiras rcgics
incloradas, cn lusca dc novos noiivos.
Eniraran cniao cn ccna os rcis c os Icrois
lcndarios cujos crfis dolorosos ou scvcros,
angusiiados ou fcrozcs, Iavian ja sido nodclados
na inaginaao oular cla voz nclodiosa dos
10
acdos aqucus quc insiraran, na Jnia, a
cocia Icroica c dos caniorcs sagrados do divino
Hclicon quc fizcran surgir, na Dcocia, a cocia
rcligiosa.
Esic cnriquccincnio ciraordinario dc
conicudo iragico lcvou squilo a iniroduzir na
iragcdia un novo crsonagcn (dcutcugonstu}
quc dialogava con o rinciro (otugonstu},
assando o coro a icr una inoriancia
sccundaria. Con Sofoclcs aarccc un icrcciro
aior (ttugonstu}, quc dcscncnIava divcrsos
acis; c Eurcdcs iorna o coro indccndcnic da
aao quc sc dcscnvolvc, ccrccndo a sua funao
acnas nos cnircaios.
Assin a iccnica icairal aiingiu con squilo, a
sua forna dcfiniiiva, assando as rcrcscniacs
a cfciuar-sc cn lugarcs aroriados os
rinciros icairos Icniciclos dcscolcrios c cn
anfiicairo no ncio dos quais sc crguia un aliar
cn Ionra dc Dionisos (a qucn as fcsias
coniinuavan a scr consagradas} c una larraca
dondc saan os aiorcs c ondc sc rccolIian,
consoanic as cigcncias da aao. Ao saccrdoic dc
Dionisos cra conccdido un lugar csccial no
icairo.
Os aiorcs usavan nascaras cnorncs ara
quc iodo o anfiicairo udcssc conicnlar a sua
crcssao; c un calado csccial, dc grandc
11
aliura o cotuno ara assin lIcs auncniar
as roorcs do coro, iornando-os caazcs dc
crinir, sinlolicancnic, a csiaiura noral dos
dcuscs ou dos Icrois quc rcrcscniavan. O uso
dc nascaras nao crniiia, cvidcnicncnic, quc os
aiorcs sc scrvisscn da crcssao fisionnica
ara aconanIar, na sua nolilidadc, o
dcscnvolvcr da aao; c assin o icairo aniigo icn
acnas un valor liicrario c sinlolico.
As nascaras da iragcdia arcscniavan iraos
quc scrvian ara caracicrizar o gcncro iragico c
as disiinguian das nascaras da concdia. As
rinciras cran incssoais c rocuravan susciiar
o icnor, a adniraao, a icdadc, ao asso quc
csias rcicndian acnas rovocar o riso ou a
indignaao, qucr rcroduzisscn caricaiuralncnic
a fisiononia da cssoa visada, qucr
rcrcscniasscn un iio social ou fosscn sinlcs
alcgorias.
O conno, quc dirigia as dionsias, unIa a
concurso as cas dc ircs ocias iragicos c dc
ircs ocias cnicos, dcois dc ccluir aquclas
quc lIc nao arccian dignas dc scr
rcrcscniadas; c o cocgo, cscolIido cnirc os
cidadaos nais ricos das irilos, fazia as dcscsas
da rcrcscniaao. O auior cnsaiava os coros
(coodduscuo}, rcscrvava gcralncnic ara si un
dos acis, insirua os aiorcs c dirigia a
rcrcscniaao. Cono sc iraiava duna funao
12
ullica, o Esiado agava aos aiorcs c ocias o
salario csialclccido, aic quc Agrrio fcz arovar
un dccrcio quc suriniu csic cncargo.
Na roria iragcdia Iavia una aric
rcscrvada Musa cnica. Os ocias iragicos,
adniiidos a concurso, cnviavan ao cnino un
gruo dc quairo cas (tctuogu}, consiiiuindo
as ircs rinciras (togu} a aric iragica c a
ouira a aric cnica, na qual cnirava un coro dc
Saiiros. Nao cIcgou aic nos ncnIuna iciralogia
conlcia; acnas sc conIccc una irilogia dc
squilo Ocstu c un drana sairico dc
Eurcdcs O Ccoc.
As olras dos ocias iragicos cran
sulnciidas a un juri conosio dc dcz cidadaos
cscolIidos clo cnino, cnirc os quc ja iivcsscn
conlciado o scrvio niliiar. Sc rcccais quc os
cscciadorcs, or ignorancia, nao crcclan as
vossas suiilczas, iranquilizai-vos. nao c assin,
iodos clcs fizcran a gucrra", diz o coro da
concdia Hus a Eurcdcs c squilo quc discuicn
scus ncriios. As rcrcscniacs duravan iodo o
dia; c noiic roccdia-sc voiaao ara
classificar os concorrcnics. O ocia quc
alcanava o rinciro rcnio inolava un loi a
Dionisos.
As idcias doninanics na iragcdia grcga sao a
lilcrdadc noral c a faialidadc. Moira, o dcsiino,
13
cra ara os grcgos una divindadc inlacavcl. o
solo cra ouco fcriil, convulsionado or ircnorcs
dc icrra, criado dc nonianIas dc cncosias
ngrcncs, rasgado or valcs fundos c acriados,
ialado or succssivas invascs quc os ciios dos
Icrois nao odian conicr ncn o aulio dos
dcuscs cviiar. Por isso o Dcsiino c sucrior aos
Ioncns, aos Icrois c aos rorios dcuscs.
A iragcdia grcga dccaiu raidancnic a ariir
dc Eurcdcs. Enlora os noncs dc squilo,
Sofoclcs c Eurcdcs, sc dcsiaqucn acina dc
iodos os ouiros c scjan os unicos dos quais
ossunos cas conlcias, sao dignos dc
ncnao os iragicos. onc(5}, anigo niino dc
squilo, cuja rincira iragcdia foi rcrcscniada
cn 452 a.J.C.; Aqucu, auior das iragcdias Ccno,
Edo, Fotcto c Onuc; Agaionc(6} quc, lasianic
novo ainda (416 a.J.C.}, alcanou o rcnio da
iragcdia, fcsicjando cssc iriunfo con un
lanqucic quc Plaiao nos dcscrcvc; Ncofronc, quc,
scgundo Suidas, cscrcvcu 20 iragcdias, cnirc clas
una Mcdcu quc Eurcdcs arccc icr iniiado;
Floclcs(7}, solrinIo dc squilo, quc olicvc o 1.
rcnio da iragcdia nuna conciiao con
Sofoclcs; Asidanas, ncio dc Floclcs, quc
alcanou quinzc vczcs o rcnio da iragcdia;
Carcino(8}, quc iniroduziu, nas suas cas,
dcuscs quc sc lancniavan; Xcnoclcs(9}, filIo dc
Carcino, quc vcnccu Eurcdcs nuna conciiao
14
dranaiica c fazia frcqucnic cnrcgo dc
naquinas.
L. V.
15

NOTCIA ACERCA DE SQUILO

Pouco sc salc dc osiiivo solrc a vida dc
squilo, cuja figura aarccc cnvolvida nuna
aurcola dc lcndas.
Nasccu no ano 525 a.J.C. cn Elcusis, lurgo
da iica, a norocsic dc Aicnas, fanoso clos
Crandcs Misicrios quc ali sc rcalizavan. Era filIo
dc Euforion, icndo-sc disiinguido nas laialIas dc
Maraiona, dc Aricnisiun, dc Salanina c dc
Plaicia, anics dc sc iornar noiavcl cono ocia
iragico. Scu irnao Cincgcrio norrcu cn
Maraiona. Scgundo alguns auiorcs, cra ianlcn
irnao dc Annias, nas nao Ia rovas suficicnics
dcsic arcnicsco.
Prcsunc-sc quc icnIa concado a cscrcvcr
quando cra ainda nuiio novo; iodavia nao sc
conIcccn as suas rinciras olras. Por una
inscriao, cnconirada nos narnorcs dc Paros,
salc-sc quc olicvc o rinciro rcnio nos
concursos ullicos quc iivcran lugar cn 485,
coniando orianio, 40 anos dc idadc. Anics disso,
iinIa cnirado cn conciics con Qucrilo,
Praiina c Frnico, disculos dc Tcsis.
16
Os scus ciios rcciiran-sc dcois, a onio
dc scr arcciado clo ovo cono ncnIun ouiro o
iinIa sido. Das 80 iragcdias quc dciou, 52
oliivcran rcnio. A sua fana csicndcu-sc
Siclia ondc fcz varias viagcns, a conviic dc
Hicronc, rci dos sculos.
Dcois dc alguns anos dc auscncia, rcgrcssou
a Aicnas cn 469. Prcicndc-sc clicar csia
auscncia, clo dcsciio dc icr sido rcicrido or
Sofoclcs (ou or Sinonidcs, scgundo ouiros
auiorcs} nun concurso iragico, nas csia Iioicsc
c invcrosnil, visio quc Sofoclcs alcanou o scu
rinciro ciio cn 469 c squilo ainda sc
cnconirava cn Aicnas dcz anos dcois, quando
foi rcrcscniada a irilogia dc Ocstcs (459}. Alcn
disso, olicvc, ncssc inicrvalo, o rinciro rcnio
con a irilogia dos Sctc contu TcIus.
Aos a csircia da Ocstu, cfciuou una
viagcn a Ccla ondc norrcu, ircs anos dcois,
scn icr voliado a Aicnas. Esia uliina viagcn dcu
ianlcn lugar a varias inicrrciacs. Julga-sc
quc sc viu forado a cilar-sc dc Aicnas cn
viriudc dc sc arcscniar, na iragcdia Euncndcs,
cono dcfcnsor das aniigas insiiiuics c do
Arcoago. Isso valcu-lIc scr acusado dc icr
rcvclado cn ccna os scgrcdos dos Misicrios, nas
foi alsolvido. Enlora csia vcrsao scja acciiavcl,
Ia ccrios indcios dc quc csia acusaao fora fciia
alguns anos anics da sua viagcn.
17
Scgundo a lcnda, norrcu con o cranio
fraiurado or una iariaruga quc una aguia lIc
icria dciado cair solrc a calca. Esia lcnda icn,
orcn, iodo o caraicr duna alcgoria. O ccrio c
quc norrcu no ano 456 a.J.C., cn Ccla, na
Siclia, c as suas cinzas foran dcosias nun
suniuoso nausolcu ondc sc inscrcvcu o ciiafio
scguinic.
18

ESTE TMULO ENCEFFA SQUILO,
FILHO DE EUFFION, ATENIENSE.
MOFFEU NAS FECUNDAS PLANUFAS DE
CELA. OS FAMOSOS DOSQUES DE
MAFATONA E O MEDO DE LONCA
CADELEIFA PODEM FALAF DA CLFIA
DO SEU VALOF, POIS O PUSEFAM
PFOVA(10}.
Ao scu sculcro vinIan cn crcgrinaao os
iragicos osicriorcs ara invocar o Nunc c a
insiraao do ai da iragcdia", cognonc quc lIc
foi dado. Tal cra o arco cn quc os aicnicnscs o
iinIan quc, alguns anos aos a sua noric,
arovaran un dccrcio scgundo o qual scria
conccdido un coro a qucn quiscssc rcrcscniar
qualqucr das suas iragcdias; c aconicccu nais
quc una vcz quc, dcois dc norio, ainda as suas
cas iriunfavan das dos conciidorcs.
Dciou dois filIos. Euforion c Donc quc
ianlcn cscrcvcran iragcdias c fizcran
rcrcscniar as quc scu ai dciou. Suidas diz quc
Euforion alcanou quairo vczcs o rcnio con as
iragcdias dc scu ai quc ainda nao iinIan sido
rcrcscniadas. Arisiofancs, na concdia Hus, cn
quc squilo c Eurcdcs discuicn scus ncriios,
c na loca daquclc csias alavras. As ninIas
iragcdias nao norrcran conigo".
19
Das suas iragcdias acnas scic cIcgaran
conlcias aic nos. Sucuntcs, Os Pcsus,
Ponctcu AgIoudo, Sctc cIccs contu TcIus c a
irilogia dc Orcsics quc conrccndc as iragcdias
Aguncnnon, Cocous c Euncndcs.
Parccc icr sido Os Sulicanics" a rincira
quc foi rcrcscniada. c a nais rudincniar das
suas iragcdias quc conIcccnos. o Coro,
conosio or cinqucnia filIas dc Danaus, c o
crsonagcn rincial, liniiando-sc, quasc, os
rcsianics crsonagcns, a fazc-lo falar. Mas o quc
falia cn iccnica c novincnio aao c surido
clo lirisno aaionado c culcranic do csiilo.
Noian-sc ja, ncsia olra, os rinciros assos,
ara a aric dranaiica dcfiniiiva, nos conirasics
dc aiao c nas luias dc scniincnios quc sc
dcscnrolan cn aninados dialogos.
Os Pcsus, a scgunda iragcdia c un quadro
airioiico cn quc sc nosira a IunilIaao dos
crsas, vcncidos clos grcgos. A laialIa dc
Salanina aarccc iniada ncla con una
vivacidadc, un novincnio, un colorido, quc so
lIc odian scr dados or qucn ncla iivcssc
conariiciado.
Mas ondc a garra do gcnio nclIor inrinc a
sua narca c nas iragcdias quc fornan a irilogia
dc Orcsics c consiiiucn una das naiorcs
criacs da aric dranaiica dc iodos os icnos,
20
ianio clo adniravcl odcr dc conccao cono
cla najcsiadc c gravidadc do csiilo, a riqucza c a
clcgancia da linguagcn, o cunIo cico quc
Icrdou dc Honcro.
Airilui-sc a squilo a criaao da nascara c
do cotuno. Scgundo alguns auiorcs, foi clc quc
iniroduziu cn ccna un icrcciro aior falanic.
Suriniu os rcciiaiivos do fragncniario drana
lrico riniiivo, dcu unidadc ao dialogo c
anliiudc falula. Nas suas iragcdias, o Dcsiino
aira, cono sonlra invcncvcl, acina dos
Ioncns c dos dcuscs, inrinindo na vida o
csiigna crucl da faialidadc.
A iragcdia Cocous, c aqucla cn quc a aao
sc dcscnrola nais icairalncnic. Cliicnncsira,
quc iinIa assassinado scu narido Agancnnon,
cncarrcga sua filIa Elccira dc fazcr un sacrifcio
ciaiorio junio do iunulo do ai, ara aaziguar
os scus Mancs c afasiar os sinisiros rcssagios
dun sonIo. Elccira dirigc-sc ao iunulo
aconanIada clas cscravas (Cocous} quc
lcvan os vasos c rcscnics funcrarios c fornan o
Coro. CIcgada ali, invoca a sonlra do Pai a
qucn cdc quc vinguc o crinc dc quc foi viina.
Dc rccnic, vc solrc o iunulo una nccIa dc
calclos, arccidos con os scus, quc suc scrcn
dc Orcsics c faz voios clo scu rcgrcsso. Orcsics,
quc sc iinIa cscondido con Plado quando viu
aroinar-sc o gruo fornado or Elccira c clas
21
Cocforas, aarccc c os dois irnaos conlinan
vingar o ai. Orcsics arcscnia-sc no alacio
cono un csirangciro c arovciia-sc dun ardil
ara naiar Cliicnncsira c Egisio, scu scgundo
narido. Aarccc dcois ao ovo cilindo o vcu
cn quc os assassinos iinIan cnvolvido
Agancnnon ara quc nao udcssc dcfcndcr-sc.
Dc suliio crdc a razao c rciira-sc ara Dclfos
cujo dcus lIc ordcnara o nairicdio.
L. V.
22

C O F O R A S
PRIMEIRO ATO
CENA I
OFESTES, PLADO

OFESTES iu, a qucn icu ai confiou a
guarda dos norios, Hcrncs sulicrranco, sc ncu
roicior c ncu anaro. volio finalncnic ninIa
airia, aos un longo clio. Junio dcsic iunulo,
cu invoco-ic, ncu ai. cscuia-nc! Vc csics
calclos quc cu corio cla scgunda vcz c dos quais
Inaco rccclcu ouirora as rincias, cono rcnio
do alincnio quc nc dcu na ninIa infancia; c a ii
quc os consagro; sao a ofcrcnda da anargura...
Quc vcjo cu? Qucn sao aquclas nulIcrcs
vcsiidas dc luio? Quc dcvo cnsar? Alguna nova
dcsgraa afligc csic alacio? Scrao lilacs quc
clas irazcn ara aaziguar os nancs dc ncu ai?
Sin, scn duvida... AI! c Elccira, c ninIa irna;
rcconIco-a cla sua rofunda irisicza. Zcus,
fazjc quc cu ossa vingar a noric dc ncu ai!
vcn cn ncu aulio! Plado, rciircno-nos;
olscrvcnos o fiio dcsia ccrinnia funclrc.
23

CENA II
O COFO, ELECTFA

ELECTFA. Enviada clos scnIorcs dcsic
alacio, irago lilacs; laio no ciio rcciidas
vczcs; as ninIas faccs cscorrcn sanguc dos
sulcos quc as ninIas unIas rasgan nclas. Mcu
coraao alincnia-sc dc susiros. Esics iccidos
rasgados, csics vcus cn farraos solrc o ncu
scio dcsnudo, anuncian o sofrincnio c o irisic
inforiunio. O Tcrror, con os calclos criados,
filIo rofciico dos sonIos, anunciando a vingana
no ncio do sono, cnirou no aoscnio das
nulIcrcs, ao fundo dcsic alacio, c quclrou o
silcncio da noiic con o scu griio. Os augurcs icn
afirnado, or aric dos dcuscs, quc os nancs cn
colcra crgucr-sc-ian conira os scus assassinos.
icrra, o icrra, c ara afasiar csias ancaas quc
una csosa (ouso cu ronunciar csic nonc!}, quc
una csosa nia ic cnvia csia ofcrcnda!
Ofcrcnda dcnasiado inuiil! Cono rcsgaiar o
sanguc quc cla vcricu? lar infcliz!... dcloravcl
Ialiiaao! Mais sol ara ii! Dcsdc a noric do
ncu scnIor cnvolvcn-ic odiosas ircvas. Ja nao
cisic aquclc solcrano odcroso, invcncvcl, cuja
najcsiadc sulnciia iodos os coracs. O icnor
rcina Iojc ali. Todo aquclc quc c fcliz c un dcus,
24
c nais quc un dcus ara os noriais. Mas a
jusiia visiia scnrc os culados. Ela fusiiga-os,
qucr cn lcno dia, qucr un ouco nais iardc,
luz do crcusculo ou na olscuridadc da noiic. A
icrra fccunda lclcu o sanguc; a noric vingadora
gcrninou; cla dcvc dcsalrocIar. O crinc c, ara
o scu auior, a fonic dos nalcs nais crucis; nao
Ia crdao ara qucn rofana o saniuario do
Iincncu. Ainda quc sc rcunisscn iodos os rios
do univcrso, clcs nao odcrian lavar un odioso
arricdio. Eu, a qucn os dcuscs cnvolvcran na
runa da ninIa airia, a qucn arrclaiaran da
casa aicrna c rcduziran cscravidao,
rccalcando o odio anargo do ncu coraao, vcjo-
nc olrigada a acaiar as ordcns, jusias ou
injusias, do incrioso iirano quc Iojc disc da
ninIa vida. Mas sccrciancnic, dcvorando os
ncus susiros, cIoro o irisic dcsiino do ncu rci.
25

SEGUNDO ATO
CENA I
ELECTFA, O COFO

ELECTFA. Ficis cscravas, ja quc nc
aconanIais ncsia ccrinnia irisic, ajudai-nc
con os vossos consclIos. Quc dcscjos crinirci,
quc voios farci a ncu ai, quando csalIar csias
lilacs funclrcs solrc o scu iunulo? Dir-lIc-ci
quc irago csics rcscnics da aric dc ninIa nac,
da aric duna csosa qucrida, ao csoso quc cla
csircnccia? Nao, nao icrci cssa coragcn. Quc
alavras osso rofcrir cniao, rcgando o iunulo
dc ncu ai? Pcdir-lIc-ci quc cnvic, cono c jusio,
a digna rcconcnsa dos scus audaciosos crincs
quclcs quc lIc cnvian csics rcscnics? Ou
anics, visio quc ncu ai foi viina dun crinc,
dcvo csalIar cn silcncio csic licor sagrado c,
cono nos sacrifcios ciaiorios, arrcncssando
csic vaso ara iras dc nin, fugir scn volvcr os
olIos? Qucridas anigas, aconsclIcn-nc; orquc,
scn duvida, conariilIais do ncu odio. Alri-nc,
scn rcccio, o vosso coraao. AI! scnIorcs,
cscravos, iodos csianos igualncnic ncrcc do
Dcsiino. Sc icndcs alguna oiniao nclIor, dcscjo
quc na conuniqucis.
26
O COFO. Ja quc o ordcnais, clicar-nc-ci
scn rodcios. aicsio-o or csic iunulo, iao
sagrado ara nin cono un aliar.
ELECTFA. Dizci, ois rcsciiais o iunulo
dc ncu ai.
O COFO. Quando rcgardcs o scu iunulo
cdi-lIc clos quc o anavan.
ELECTFA. E quc anigos odcrci noncar?
O COFO. Vos, cn rinciro lugar c iodos os
ininigos dc Egisio.
ELECTFA. Mas cniao cdirci acnas or
vos c or nin?
O COFO. a vos quc cricncc cnsar
nisso, c a vos quc calc dizc-lo.
ELECTFA. E qucn nais odcrcnos
associar a nos?
O COFO. OI! lcnlrai-vos dc Orcsics,
cnlora csicja auscnic.
ELECTFA. Sin, vos iluninais o ncu
coraao.
O COFO. Dcois, rccordando o crinc,
dcscjai aos scus auiorcs...
27
ELECTFA. O quc?... livrai-nc da ninIa
inccricza...
O COFO. Quc vcnIa un dcus ou un
norial...
ELECTFA. Julga-los ou uni-los?...
O COFO. Dizci ousadancnic, naiar os
assassinos.
ELECTFA. Nao scra inicdadc dirigir aos
dcuscs scnclIanics voios?
O COFO. Porquc? c rcsiiiuir aos vossos
ininigos o nal quc vos fizcran.
ELECTFA. Hcrncs sulicrranco, fazc-nc
crcclcr quc os ncus voios arazcn s
divindadcs infcrnais quc rcinan ondc ncu ai
Ialiia, c roria icrra quc gcra, alincnia c
rccucra iudo. Dcrranando csias funclrcs
lilacs, cu invoco-ic, ncu ai. lana un olIar
dc icdadc ara nin c ara o icu qucrido
Orcsics; fazc-nos cnirar no icu alacio. Agora
andanos crranics, irados or aqucla dc qucn
nasccnos. Ela ofcrcccu o icu lciio a Egisio, o
cunlicc na iua noric. Eu, sou cscrava; Orcsics,
indigcnic c fugiiivo; ao asso quc os culados, no
ncio dos razcrcs, gozan insolcnicncnic o fruio
dos icus iralalIos. Fazc quc Orcsics volic c
iriunfc ncsics lugarcs. Escuia a ninIa voz, ncu
28
ai! crniic quc cu icnIa un coraao nais casio
c naos nais uras quc ninIa nac. Eis os ncus
voios ara icus filIos. Quanio aos icus ininigos,
arcscnia-ic a scus olIos arnado da vingana.
Vcn naia-los, cono clcs ic naiaran. Tais sao as
naldics quc cu junio s ninIas rcccs. Sc-nos
rocio. Quc os dcuscs, a icrra c a jusiia
vingadora sc junicn a ii! Con os ncus voios,
rccclc as ninIas lilacs.
(Dzcndo cstus uuuus cgu o tnuo; cn
scgudu, uotu-sc uu o coo}.
ELECTFA. Fazci ouvir os vossos lancnios,
cnioai o Iino funclrc, cono c cosiunc.
O COFO. Dcrrancnos una iorrcnic dc
lagrinas or un scnIor dcsvcniurado; quc clas
rcgucn o scu iunulo; quc sc nisiurcn s
lilacs; quc unas c ouiras sirvan ara afasiar
os nossos nalcs, ara alaicr os nossos ininigos.
ncu scnIor, o ncu rci, cscuia-nos do scio das
ircvas! Ai! Ai! qucn ic vingara? Qucn salvara
icus filIos? Quc o dcus dos ciias, quc o rorio
Maric lancc os dardos dilaccranics, os dardos
fulninanics quc lcvan a ioda a aric una
incviiavcl noric.
ELECTFA. Esia iudo ronio; ncu ai
rccclcu as lilacs. Divino ncnsagciro do Olino
c dos infcrnos...
29
(Dzcndo cstus uuuus, cuu nos cuIcos quc
Ocstcs tnIu dcosto soIc o tnuo. Coc cn
scgudu uu unto do coo}.
ELECTFA. Qucridas anigas, conariilIai
da ninIa surrcsa.
O COFO. Dizci, ncu coraao aliia dc
icnor.
ELECTFA. Enconirci, solrc o iunulo, csia
nadcia dc calclos...
O COFO. Dc qucn sao? Quc Ioncn ou
nulIcr os dcs ali?
ELECTFA. Nao c difcil conjcciura-lo.
O COFO. Cono? Enlora nais jovcn,
infornai-nc.
ELECTFA. Sou cu aqui a unica quc osso
ofcrcccr csia ofcrcnda a ncu ai...
O COFO. Aquclcs quc lIc dcvian ial
ofcrcnda sao scus ininigos.
ELECTFA. No cnianio, csics calclos sao
crfciiancnic scnclIanics...
O COFO. A quais?... csiou ansiosa or
salc-lo...
30
ELECTFA. Aos ncus; arcccn scr os
ncsnos.
O COFO. Scria un rcscnic fciio
sccrciancnic or Orcsics?
ELECTFA. nuiio vcrosnil, orquc csics
calclos sao dclc.
O COFO. Cono ousou clc vir a csics
siios?
ELECTFA. Tcra cnviado csia ofcrcnda a
scu ai.
O COFO. un novo noiivo dc lagrinas,
sc anuncia quc clc nao nais rcgrcssara sua
airia.
ELECTFA. AI! ncu coraao foi assaliado
or ondas dc irisicza; un dardo ungcnic nc
ircsassou. Conicnlando csics calclos, ncus
olIos inundan-sc dc anarssinas lagrinas. A
qual dos argianos odcrian clcs cricnccr? Nao
ccriancnic qucla quc assassinou o csoso, a
ninIa nac, cujo odio sacrlcgo clos filIos
dcsncnic un nonc iao icrno. Mas cono
asscgurar-nc dc quc clcs scjan una ofcrcnda dc
Orcsics, o nais qucrido norial? Todavia a
cscrana acaricia-nc... Ai! Porquc c quc csics
calclos nao falan c dissian a ninIa duvida
crucl? Porquc c quc clcs nc nao dizcn sc dcvo
31
rccli-los con indignaao, or icrcn sido
coriados nuna calca ininiga, ou sc, rovindo
dc ncu irnao, cono lcgiina ofcrcnda da sua
angusiia, quc c ianlcn a ninIa, sao un digno
ornancnio do iunulo aicrno? Dcuscs quc o
salcis, cu vos invoco!... Quc icncsiadc agiia a
ninIa alna!... Sc nc cscra a salvaao, quc csic
fraco gcrncn lancc, ois, una rofunda raiz!...
Mais ouiro indcio... vcsigios dc assos, idcniicos
aos ncus... Vcjo cgadas difcrcnics... Unas sao
dc Orcsics; ouiras dc algun anigo quc o icnIa
scguido... O coniorno dos cs, os iaccs, sao
scnclIanics aos ncus... Ai! iudo auncnia a
ninIa criurlaao c a ninIa nagoa.
32

CENA II
ELECTFA, O COFO, OFESTES, PLADO

OFESTES. Sulicai aos dcuscs quc
rcalizcn ianlcn o rcsio dos vossos dcscjos.
O COFO. E quc oliivc cu aic agora?
OFESTES. Vcdcs aquclc quc Ia nuiio
icno dcscjais.
ELECTFA. Qucn nc ouvisics, ois,
lancniar?
OFESTES. ConIco os vossos voios
ardcnics or Orcsics.
ELECTFA. Pois lcn! cn quc c quc clcs
foran aicndidos?
OFESTES. Ei-lo, nao rocurcs ncnIun
ouiro, ncn qucn nais vos anc.
ELECTFA. Esirangciro, qucrcis arnar-nc
alguna cilada...
OFESTES. So sc for ara cu rorio cair
ncla...
33
ELECTFA. Qucrcis insuliar os ncus
dcsgosios...
OFESTES. Os vossos dcsgosios? dizci
ianlcn os ncus...
ELECTFA. Quc? sois Orcsics? c con clc
quc falo?
OFESTES. Esiou dianic dc vos c nao nc
rcconIcccis! vos quc clo sinlcs asccio dcsics
calclos ofcrccidos a ncu ai, ficasics cnlriagada
dc cscrana; quc olscrvando os vcsigios dos
ncus assos julgasics vcr-nc logo. Pcgai ncssa
nadcia, aroinai-a dos ncus calclos,
scnclIanics aos vossos, rcconIccci o siio dondc
foi coriada; rcarai ncsic vcu, fciio clas vossas
naos; vcdc sc nao foran os vossos dcdos quc
fizcran csic iccido, quc iraaran csics
dcscnIos... Doninai-vos; nodcrai a vossa alcgria.
os quc nais dcvian qucrcr-nos iornaran-sc
nossos ininigos.
ELECTFA. Qucrido oljcio das qucias dc
iua fanlia, cscrana da ninIa vida, iu or or
qucn icnIo cIorado! aI! a iua coragcn rcsiiiuir-
ic-a o cciro dc icu ai. Docc oljcio quc rcunc
iodas as afcics da ninIa alna! orquc ja nao
osso dcfcndcr-nc; sin, iudo quanio dcvia dc
anor a ncu ai, a una nac quc dcvo odiar, a
una irna cruclncnic sacrificada, iudo sc rcuniu
ara ii, carinIoso irnao, quc vais fazcr a ninIa
34
fclicidadc c a ninIa gloria. Assin a viioria, a
vingana c, solrciudo, o solcrano dos dcuscs
vcnIan cn nosso aulio!
OFESTES. Zcus! Zcus! conicnla o
csiado a quc nos cnconiranos rcduzidos; vc os
filIos duna aguia gcncrosa quc una Iorrorosa
scrcnic asfiiou nas suas csiras; cono orfaos
infclizcs, acossados or una fonc crucl,
dcnasiado fracos ara irazcrcn ara o ninIo o
alincnio Ialiiual, assin csia Orcsics assin csia
Elccira, filIos quc crdcran o ai c anlos
lanidos do scu alacio. Sc dcias crcccr os
rclcnios do rci quc ouirora ic Ionrou c ofcrcccu
iao nagificcnics sacrifcios, dc quc nao rccclcras
scnclIanics ofcrcndas? Sc a raa da aguia sc
ciinguc, quc avc lcvara os icus augurios aos
noriais? Sc csia arvorc sagrada scca aic raiz,
janais colrira os icus aliarcs, nos dias das
sagradas Iccaionlcs. Proicgc-nos. facil ara ii
o lilcriarcs da IunilIaao c rcaninarcs csia
casa quc arccc aniquilada.
O COFO. FilIos salvadorcs dos larcs
aicrnos, nao lcvanicis a voz; rcccai irair-vos c
quc algun vil dclaior rcvina aquclcs quc rcinan
ainda. AI! Quc cu ossa vc-los consunidos clo
fogo!
OFESTES O oraculo do odcroso Aolo
nao nc iraira. Elc ordcna-nc quc cnrccnda
35
iudo c a sua voz ccoou no niino do ncu coraao.
Anuncia-nc Iorrvcis dcsgraas sc nao crsigo os
assassinos dc ncu ai; qucr(} quc os fira cono
clcs o fcriran. As suas insisicnics ancaas ainda
nc arriian. Sc nao olcdco, nalcs scn conio
vingarao cn nin una sonlra quc nc dcvc scr
qucrida. Aquclc quc cnsina os noriais a
acalnarcn os nancs irriiados dissc-nc quc una
crucl nolcsiia, invadindo as ninIas carncs, a
lcra, Iavia dc corrocr o rincio da ninIa vida
con os scus dcnics afiados; quc os ncus calclos
lranqucarian anics dc icno. Falou dc icnvcis
Furias quc nasccrian do sanguc dc ncu ai,
dun cscciro cujos olIarcs vcria lrilIar dc noiic.
Porquc a scia quc lanan, do scio das ircvas,
aquclcs a qucn una nao arricida s icrno
vida, o avor noiurno c a raiva arnada dun
laicgo dc lronzc, dilaccran, criurlan c
crscgucn dc cidadc cn cidadc, o dcsgraado
quc os nao vinga. Ncsic csiado, ncnIuna
conariiciaao nos sacrifcios, nas lilacs;
ncnIun lugar nos aliarcs; ncnIuna
Iosiialidadc ou convivcncia con o oljcio visvcl
da colcra dun ai. Alorrccido, dcsrczado or
ioda a gcnic, sofrc-sc una noric lcnia, cn
cnosos iorncnios. Dcvo acrcdiiar, scn duvida,
cn iais oraculos; c ainda quc nao acrcdiiassc
nclcs, ncn or isso corria ncnos vingana. Un
conjunio dc noiivos nc inclc. a ordcn do ccu,
a noric dcloravcl dun ai, a niscria quc nc
36
orinc, finalncnic a vcrgonIa dc vcr sulnciidos
a duas nulIcrcs os corajosos c cclclrcs cidadaos
quc dcsiruran lion; orquc Egisio icn o coraao
duna nulIcr; vcrcnos, cn lrcvc, sc nc cngano.
O COFO odcrosas Parcas! quc Zcus
faa lrilIar a sua jusiia! quc o ulirajc scja
unido clo ulirajc! A cquidadc griia lcn alio c
rcclana os scus dirciios. Quc o crinc scja
vingado clo crinc! quc o quc fcrc scja fcrido! c a
nais aniiga das lcis(11}.
OFESTES. ncu ai, ncu dcsvcniurado
ai! vindo do clio ara junio do icu lciio
funclrc, quc Ici-dc dizcr, quc Ici-dc fazcr ara
conscguir quc o dia succda, aqui, noiic? Ai! a
ona do luio c o unico iriluio quc a aniiga casa
dos iridas rccclc!
O COFO. Mcu filIo, os dcnics dcvoradorcs
do fogo nao dcsirocn o scniincnio cnirc os
norios. A sua colcra nanifcsia-sc ainda dcois.
Os nancs icn-sc lancniado, o vingador
aarcccu. O ai c os filIos confundcn as
lagrinas c inloran jusiia.
ELECTFA. Escuia agora, ncu ai! as
ninIas lancniosas qucias. Tcus filIos cIoran
solrc csic sculcro, anlos sulicanics, anlos
fugiiivos. Qual foi o lcn quc lIcs ficou? O quc c
quc clcs nao icn sofrido? Mas os scus nalcs nao
sao irrcncdiavcis.
37
O COFO. Os dcuscs, sc quiscrcn,
iransfornarao csics quciuncs cn griios dc
alcgria; cn vcz dcsias lancniacs funclrcs, os
canios dc viioria rcconduzirao ao scu alacio csic
irnao quc vcio juniar-sc-vos dc novo.
ELECTFA. Porquc nao norrcsic iu, ncu
ai, ao fcrro dos Lcios, nos nuros dc Troia,
dciando o icu alacio colcrio dc gloria c os icus
filIos con una vida Ionrosa asscgurada! Nuna
icrra csiranIa icrias cnconirado un solcrlo
iunulo; norrcndo con os anigos quc norrcran
gcncrosancnic or ii, scrias grandc aic ncsno
cnirc as Sonlras, rncic scnrc augusio c
vcncrado clos icnvcis scnIorcs dos infcrnos,
orquc fosic rci duranic a vida c o Dcsiino iinIa
dcosio nas iuas naos o cciro c o odcrio. Mas
ai! nao norrcsic cn lion c nao fosic cnicrrado
nas nargcns do Escanandro, con iodos csscs
grcgos inolados clo fcrro. Quc? rouvcssc ao
ccu quc iivcsscn crccido dcssc nodo aquclcs
quc ic assassinaran, c, iscnio dos nalcs quc
sofrcsic, soulcsscs dc longc do scu ircsassc.
O COFO. Essc dcsiino, o ninIa, filIa,
iinIa sido circnancnic lclo! cdis un favor
nais rccioso quc iodos os favorcs da soric nais
roscra... Sucunlis dor... nas a foriuna
aiingiu-vos con un dulo golc. Os vossos
dcfcnsorcs ja nao cisicn; c as naos dos nossos
odiosos iiranos nada rcsciian. Infclizcs
38
crianas, sois vos quc rincialncnic o
ccrincniais!. ..
ELECTFA. Crucl cnsancnio! dardo quc
dilaccra ncu coraao! Zcus, Zcus, fazc sair,
cnfin, dos infcrnos a ncrccida uniao dos
culados c arricidas noriais! Quando nc
rigozijarci con as lagrinas anargas dcsics
indignos csosos, no scu uliino susiro?
ninIa nac... AI! lcn o sci... Mas orquc
consirangcr-nc?... O dcus da vingana adcja
ninIa volia. A colcra c o odio inccndcian-nc o
rosio, alrasan-nc o coraao... Zcus, quc dcicns
o icu lrao odcroso, fcrc, fcrc as calcas
crininosas c da-ic a conIcccr clos icus golcs.
Inloro jusiia ara csscs injusios noriais...
Dcusa quc vingais os norios, cscuia-nc. o
sanguc vcriido cdc sanguc; assin o qucr(} a lci.
as Furias cIanan a noric ara vingar
inforiunados nancs... Divindadcs do infcrno,
ondc csiais? Inrccacs dos norilundos, ondc
csia o vosso odcr? Vcdc os inforiunados
dcsccndcnics dos iridas, vcrgonIosancnic
culsos do scu alacio. Zcus, ondc odcrcnos
rcfugiar-nos?
O COFO. Mcu coraao csircnccc quando
oio csias qucias lancniosas. Ora os vossos
gcnidos nc lanan nun icrrvcl dcscscro, ora a
vossa audacia, quc sc anina, suscndc a ninIa
dor c nc rcsiiiui a cscrana.
39
ELECTFA. Quc dirci cu? rccordarci iodos
os nalcs quc ninIa nac nc fcz sofrcr?... Irci
lisonjca-la?... nada odc cnicrnccc-la. Qual lolo
crucl, sua alna fcroz nao odc scr anansada.
Mais larlara quc una cissiana(12}, vilrou un
golc icrrvcl... Fcdolrou; c dcniro cn ouco nao
odcn coniar-sc as fcridas. Inforiunada!... na
ninIa calca rciinc ainda o rudo dcsics golcs
funcsios!... ninIa nac... o nulIcr nia!...
ousasic sculiar un rci scn o concurso do ovo,
un csoso scn lagrinas ncn lancnios!
OFESTES. AI! ccus! dc quanios ulirajcs
nc infornais! Os dcuscs c csic lrao, far-lIos-ao
agar lcn caro(}. Quc cu ossa norrcr dcois
dc nc icr vingado!
ELECTFA. Mal cirou, coriaran-lIc as
circnidadcs do coro(13}... c sculiaran-no
dcois dc o icrcn iraiado assin... Ela suunIa
cnircgar-vos ao inforiunio... Ouvis o Iorrvcl
insulio fciio a vosso ai...
OFESTES. Quc!? foi cssc o scu dcsiino?
ELECTFA. E cu, anarfanIada clo
dcsrczo, or indignidadcs, afasiada do alacio
cono un aninal crigoso, csiranIa alcgria, nao
conIcccndo nais do quc lagrinas, nao iivc ouira
fclicidadc quc nao fossc a dc oculiar os ncus
susiros c as ninIas lagrinas. Quc csia
narraiiva sc vos gravc no coraao, quc os ouvidos
40
vo-la iransniian alna. Eis o quc clcs fizcran;
cis o quc rcicndcis salcr. quc o vosso coraao
scja inflcvcl! E iu, ncu ai, vcn juniar-ic a icus
filIos. Invoco-ic cIorando, c iodos quc aqui csiao
sc nc associan. Escuia-nos; volia a vcr a luz do
dia. ajuda-nos conira os icus ininigos. A fora vai
luiar con a fora; a vingana con a vingana.
dcuscs, sccundai a jusiia!
O COFO. Eu ircno ao ouvir csia sulica. A
scnicna csia lavrada Ia nuiio; quc os nossos
voios lIc arcsscn a cccuao! faial scric dc
dcsvcniuras! o golcs sanguinarios, golcs
sacrlcgos da vingana! o luio funcsio! o nalcs
scn rcncdio, cnraizados na casa dos iridas! Nao
c nunca or naos csiranIas, c scnrc clas
naos nais qucridas quc clcs crdcn a vida.
Dcusa dos infcrnos, dcusa do sanguc, cscuiai o
Iino quc vos c consagrado! Dcuscs sulicrrancos,
cscuiai as nossas rcccs; rcsiai aulio a csias
crianas c fazci-as iriunfar!
OFESTES. ncu ai, casic varado or
indignos golcs! da-nc o cciro c o icu odcr.
ELECTFA. Tanlcn cu, ncu ai, icnIo
ncccssidadc do icu aulio ara cnganar Egisio c
naia-lo. Eniao os Iunanos rcsiar-ic-ao as
Ionras a quc icns dirciio; c, nos dias
consagrados aos nancs, nao scras rivado,
vcrgonIosancnic, dc ofcrcndas c sacrifcios.
41
Eniao, insialada dc novo no icu alacio, dc ossc
dos ncus lcns, nos dias do ncu Iincncu lcvar-
ic-ci lilacs c o icu iunulo scra o rinciro
oljcio do ncu culio.
OFESTES. Tcrra! alrc-ic; quc ncu ai vcja
csic conlaic!
ELECTFA Proscrina, conccdc-nos una
viioria lrilIanic!
OFESTES. Mcu ai, rccorda-ic do lanIo
cn quc crdcsic a vida!
ELECTFA Fccorda-ic dcsics lagos ondc
cnconirasic a noric!
OFESTES Fosic cnvolvido cn vcrgonIosas
cadcias!
ELECTFA Fosic surrccndido nuna
infanc arnadilIa!
OFESTES Dcscria con a rccordaao
dcsics ulirajcs!
ELECTFA Erguc, crguc a calca
vcncranda; nanda a vingana cn socorro dc icus
filIos; ou anics, rcsiiiui, iu ncsno, os golcs quc
ic vilraran sc qucrcs vcnccr cono fosic vcncido.
Escuia csia uliina rccc, o ncu ai! Vcs dois
orfaos junio dcsic iunulo; icn icdadc dc icu
filIo c dc iua filIa; nao dcics crcccr, con clcs,
42
a raa dc Pclos. Por clcs solrcvivcras a ii
ncsno; A gloria dc scus filIos rcssusciia un ai,
scnclIana da coriica quc susicnia a rcdc c
incdc quc sc crca no fundo das aguas. Escuia-
nos! c solrc ii quc nos cIoranos. Salvar-ic-as a ii
rorio calando os nossos voios, csias jusias
Ioncnagcns dcvidas ao icu iunulo c s iuas
cinzas, nal Ionradas aic agora. (A Ocstcs}. O
rojcio csia anadurccido, c icno dc o cccuiar;
c icno dc ccrincniar os dcuscs.
OFESTES Corro a fazc-lo... Todavia, dizci-
nc, anics dc nais nada, orquc cnviou cla csias
ofcrcndas? Quc a lcvou a icniar rcarar Iojc un
nal irrcaravcl? Honras iardias rcsiadas a
cinzas inscnsvcis! Quc odc cla cscrar dcsics
rcscnics? Elcs csiao nuiio alaio do scu
nalcfcio. Todas as lilacs junias, nao
ciarian o sanguc dc un so Ioncn. ial c a lci.
No cnianio, infornai-nc, sc udcrdcs.
O COFO Posso, o ncu filIo! orquc csiava
rcscnic. Aicrrorizada con un sonIo c viscs
noiurnas, cssa nulIcr nia ordcnou csics
sacrifcios.
OFESTES Salcis quc sonIo foi?
O COFO Ela julgou, dissc-nos, icr dado
luz una scrcnic.
OFESTES E cono acalou cssa visao?
43
O COFO O nonsiro rcccn-nascido, cono
una criana dc cuciros, aroinou-sc rocura
dc alincnio; c, no sonIo, cla dcu-lIc o scio.
OFESTES Essa odiosa scrcnic fcriu-o,
scn duvida...
O COFO Ela sugou, a longos golcs, o
sanguc con o lciic.
OFESTES AI! cssc sonIo rcalizar-sc-a!
O COFO Aodcrada dc icrror, cla dcscria,
griia; incdiaiancnic as lanadas ciinias
rcconcaran a lrilIar no alacio. Ordcnou, cn
scguida, csias lilacs funclrcs, na cscrana dc
rcvcnir assin os nalcs quc a ancaan.
OFESTES icrra! o iunulo dc ncu ai!
ossa cu rcalizar cssc sonIo! Parccc icr una
crfciia rclaao conigo. A scrcnic nasccu do
vcnirc quc nc concclcu. cnvolvida nos cuciros,
sugou o scio quc nc alincniou, nas fcz corrcr o
sanguc con o lciic. Dc dor c dc rcccio, a nac
gcncu; o Iorrvcl nonsiro quc cla anancniava c
o rcssagio da sua noric. Eu scrci a scrcnic;
arrclaiar-lIc-ci a vida; jusiificarci o sonIo. E vos
nao o inicrrciais assin?
O COFO. AI! assin ncsno! Mas insiru os
vossos anigos. Qucn dcvc agir? qucn dcvc ficar?
44
OFESTES. Diz-sc cn oucas alavras.
Elccira dcvc voliar c oculiar cuidadosancnic os
ncus rojcios. Elcs inolaran un Icroi cla
fraudc; cla fraudc c nuna arnadilIa, norrcrao
or sua vcz. Assin o rcdissc o dcus dos
oraculos, Aolo, rofcia quc aic agora nunca
ncniiu. Quanio a nin, sol a aarcncia dun
viajanic, arcscniar-nc-ci con Plado oria do
alacio, cono Ioscdc c anigo dc gucrra dcsia
fanlia. Iniiarcnos a linguagcn cnrcgada
roino do Parnaso c o soiaquc da Focida.
Ccriancnic ningucn nos acolIcra no alacio,
orquc ali iudo rcsira violcncia. Escrarcnos
quc algucn quc assc nos vcja c lIcs diga.
Porquc rcclcn csics csirangciros? Egisio nao
csia? nao salc quc clcs csiao ali?" Una vcz quc
cu iransonIa o liniar da oria, qucr o cnconirc
scniado no irono dc ncu ai, qucr clc vcnIa ao
ncu cnconiro ara nc falar c aicndcr, nao
duvidcis, anics quc icnIa icno dc nc
rcguniar. Esirangciro, qucn cs?" csicndo-o
norio a ncus cs, con un golc fulninanic; c,
lcn dcrcssa, un sanguc nais rccioso
dcsscdcniara, cla icrccira vcz, a Furia quc a
noric nao dcia dc aconanIar aqui. Porianio
vos, Elccira, fazci quc no alacio iudo concorra
ara a cccuao dos ncus dcsgnios. (Ao Coo}. E
vos, fazci voios; salci falar c calar-vos a
roosiio. Plado vigiara o rcsio c asscgurar-nc-a
o ciio dcsic conlaic sangrcnio.
45

CENA III

O COFO. O ar csia ovoado dc avcs crucis
c icnvcis. os aniros do nar csiao cIcios dc
nonsiros, ininigos dos noriais; as icncsiadcs
nas nuvcns fornan-sc con os vaorcs da icrra;
avcs, nonsiros, icncsiadcs, odcn conIcccr-sc,
odc rcvcnir-sc-lIcs a colcra. Mas qucn salc
aic ondc vai a audacia dos Iunanos, o
arrclaiancnio das nulIcrcs, o iransoric do
anor, scnrc vizinIo da dcsgraa, c a raiva das
aics? O odioso anor, no coraao duna
nulIcr, c nais fcroz quc o Ioncn c o lruio.
Scrvc dc icsicnunIo, scn nos clcvarnos a
cnsancnios nais alios, o rojcio concclido or
una nac larlara, a infcliz Alica(14}, dc inflanar
o faial iiao ao qual as Parcas iinIan ligado a
vida dc scu filIo, no noncnio cn quc clc iinIa
visio o dia c soliado os scus rinciros vagidos.
icsicnunIo disso a sanguinaria c dcicsiavcl
Scila(15} quc sacrificou a scus ininigos o norial
nais qucrido. Scduzida clos colarcs lrilIanics
dos crcicnscs, clos rcscnics dc Minos, a nia!
coria, scn Icsiiar, o inorial calclo dc scu ai
adornccido, c suliiancnic Niso dcscc ao rcino
das Sonlras. Visio quc lcnlranos csias irisics
Iisiorias, rccordcnos, cnlora con dcsgosio, un
46
odioso Iincncu, funcsio a una fanlia inicira, c
a iraiao duna csosa a un csoso valcnic c
corajoso. Quc un Ioncn sc vinguc dos ininigos,
c cssa a sua gloria. a Ionra duna nulIcr csia
cn dirigir cn az a sua casa; quc cla nunca ousc
arnar o scu lrao! Mas iudo fica a crdcr dc
visia anic o crinc dc Lcnnos. crinc cccravcl,
quc iodos rcudian. Quc nalcfcio sc lIc odc
conarar? Tanlcn a raa inicira, quc sc iinIa
nancIado nun odioso sacrilcgio, dcsaarcccu da
icrra, cosia ao dcsrczo dos Iunanos. ncnIun
dclcs rcsciia o quc os dcuscs odcian. Quc dcvo
cu augurar dc ial ccnlo? O gladio corianic da
vingana lrilIa solrc as calcas dos culados.
Nao c inuncncnic quc sc calcan aos cs iodas
as lcis. A najcsiadc dc Zcus foi ulirajada; nas os
fundancnios da sua jusiia sao inalalavcis. A
Parca agua o fcrro c rcconduz o filIo a csia casa.
Erinis, a qucn nada cscaa, vcn cdir conias do
sanguc dcrranado Ia ianio icno.
47

TERCEIRO ATO
CENA I
O COFO, OFESTES E PLADO,
laicn oria do alacio.

OFESTES. Escravos, rcsondci-nc. ..
(Hutc scgundu ucz}. Nao Ia ningucn ncsic
alacio?... (Hutc tcccu ucz}. Pcla icrccira vcz, cu
rcgunio a qucn dcvc rccclcr os csirangciros sc
Egisio conIccc a Iosiialidadc.
48

CENA II
OS PFECEDENTES, O POFTEIFO.

O POFTEIFO. Aqui csiou. Esirangciros,
qucn sois?
OFESTES. Idc anunciar-nc a vossos
anos, c a clcs quc cu rocuro. irago-lIcs noicias
quc lIcs inicrcssan. Arcssai-vos. O carro
icnclroso da noiic aroina-sc; c aliura dos
viajanics sc rccolIcrcn cn casa dc Ioscdciros
anavcis. Quc a dona da casa, quc a scnIora
vcnIa... ou anics, irazci aqui o airao, ara lIc
odcr falar scn consirangincnio; un Ioncn, cn
rcscna douiro Ioncn clica-sc livrcncnic c
scn rodcios.
(O otco uotu uconunIudo o Ctcnncstu}.
49

CENA III
O COFO, OFESTES, PLADO, CLITEMNESTFA,
ELECTFA.

CLITEMNESTFA. Esirangciros, dizci-nos,
quc rcicndcis? Enconirarcis aqui o quc icndcs o
dirciio dc cscrar, lanIos, lciios ara vos
rcfazcrdcs da fadiga c coracs cIcios dc
afalilidadc; sc algun assunio nais inorianic
vos iraz, isso diz rcsciio a ncu narido c cu dar-
lIc-ci aric.
OFESTES. Eu sou focio, dc Daulis. VinIa
ara Argos irazcndo conigo, cono vcdcs, a ninIa
lagagcn. Enconirci no caninIo un Ioncn quc
nao conIccia, nas quc nc dissc scr Esirofio o
focio. Prcguniou-nc ondc ia c cnsinou-nc o
caninIo. Esirangciro, acrcsccniou clc, ja quc
idcs a Argos, lcnlrai-vos dc dizcr aos arcnics dc
Orcsics quc clc norrcu, nao vos csqucais disso;
quando voliardcs, dir-nc-cis sc clcs qucrcn quc
o scu coro scja lcvado ara Argos ou rcfcrcn
quc fiquc sculiado ara scnrc na icrra
csiranIa cn quc iinIa cnconirado Iosiialidadc;
or cnquanio, as suas cinzas, jusiancnic
Ionradas con as nossas lagrinas, csiao
cnccrradas nuna urna dc lronzc". Fcroduzo o
50
quc clc nc dissc, nas ignoro sc falo quclcs a
qucn ial noicia inicrcssa; c ncccssario, orcn,
quc a nac dc Orcsics scja infornada.
ELECTFA. dcsgraada, csiou
irrcncdiavclncnic crdida! Irrcsisivcl Dcsiino
quc crscgucs a nossa raa! nada ic cscaa.
rivas-nc dc iodos os cnics quc nc cran
qucridos; os icus dardos incviiavcis aiingcn aic
os quc csiavan nais afasiados. Orcsics
conscrvava-sc rudcnicncnic nun orio
alrigado da icncsiadc; nas Iojc dcsirois con
clc a consoladora cscrana quc nos rcsiava dc
voliar a icr dias dc alcgria.
OFESTES. Era irazcndo noicias fclizcs
quc cu dcscjaria arcscniar-nc a iao rcsciiavcis
Ioscdciros c ncrcccr o scu acolIincnio. qucn
nais quc un Ioscdc dcscja lcn aos scus
Ioscdciros? nas, dcois da ninIa roncssa,
scria un crinc nao infornar dcsic aconiccincnio
as cssoas gcncrosas dc qucn rccclo
Iosiialidadc.
CLITEMNESTFA. Nao scrcis, or isso,
ncnos dignancnic iraiado, ncn ncnos anigo
dcsia casa. Ccdo ou iardc, qualqucr ouira voz nos
iraria a noicia. Mas c icno ja, ara viajanics
faiigados duna longa jornada, dc salorcar algun
rcouso. Escravo, condu-lo, con aquclcs quc o
aconanIan, aos aoscnios dos Ioscdcs; quc
51
clcs cnconircn ali iudo aquilo dc quc rccisan.
Encarrcgo-ic disso c dar-nc-as conias do quc
fizcrcs. Nos vanos iransniiir a noicia ao scnIor
dcsia casa; icnos anigos c rcsolvcrcnos con clcs
o quc Ia a fazcr.
52

CENA IV

O COFO. Cuardcnos, qucridas
conanIciras, guardcnos lcn o scgrcdo dc
Orcsics. icrra vcncravcl! o iunulo rcsciiavcl
quc guarda as cinzas dun rci quc ouirora
conandou nil navios, cscuiai os nossos voios,
roicgci Orcsics! CIcgou o noncnio cn quc a
fraudc dcvc scrvi-lo; quc o dcus das sonlras,
Hcrncs sulicrranco, o conduza clas suas naos
ncsic sangrcnio conlaic.
(Austun ugucn quc su do uuco c nudun
ncdutuncntc dc ussunto}.
Esic csirangciro nao irouc aqui scnao luio...
53

CENA V
O COFO, CILISSA, ana dc Orcsics.

O COFO. Vcjo a ana dc Orcsics lanIada
cn lagrinas. Cilissa, o quc c quc vos faz iransor
assin as orias do alacio? A dor quc vos
aconanIa iransarccc, cnlora o nao qucirais.
CILISSA. Aqucla quc rccclc csics
csirangciros, ordcnou-nc quc rocurassc Egisio,
scn dcnora, a fin dc quc ossa ouvir da loca
dclcs, con ccricza, a noicia quc iroucran.
Dianic das cscravas, cla cscondcu, sol una
nascara irisic, a alcgria quc csic aconiccincnio
lIc causou. Esics Ioscdcs acunularan a sua
vcniura c a dcsgraa dcsia fanlia. Ccriancnic
Egisio odcra alandonar-sc alcgria ao ouvir ial
noicia. AI! dcsgraada! os icrrvcs nalcs
acunulados Ia ianio icno no alacio dos
iridas, iinIan ja afligido lasianic o ncu
coraao; nas ainda nao iinIa sofrido una dor
assin. A ninIa coragcn crniiiu-nc suoriar
iudo; nas, o ncu qucrido Orcsics... a afciao da
ninIa alna... qucn cu anancniara quando saiu
do vcnirc naicrno... cujos griios ianias vczcs nc
cIanaran dc noiic!... Quanias cnas c fadigas
crdidas! ois nao sao ncccssarias nil
54
rccaucs ara criar una criana dcsrovida dc
razao cono o lruio? Envolvida nos cuciros nao
odc crinir-sc cnlora csicja aiorncniada cla
fonc, cla scdc, ou or quaisqucr ouiras
ncccssidadcs. O fraco insiinio a quc olcdccc, c
iudo quanio a guia. Ai dc nin; ana c govcrnanic,
una c ouira foran lcn ludilriadas nos scus
cuidados! una c ouira rccclcran o ncsno
rcnio. Esia dula funao foi-nc confiada
quando rcccli Orcsics das naos dc scu ai; c
agora, inforiunado! sci quc ja nao cisic... Mas
icnIo quc ir rocura daquclc quc causou iodas
as nossas dcsgraas. Con quc razcr clc vai
cscuiar-nc!
O COFO. Mas cono ordcnou cla quc clc
vicssc?
CILISSA. Cono?... Elicai-vos, nao vos
conrccndo.
O COFO. Ela dissc quc vicssc so, ou con
guardas?
CILISSA. Con o scquiio arnado quc o
aconanIa.
O COFO. isso quc c rcciso nao dizcr a
cssc scnIor odicnio; dizci-lIc quc vcnIa so, c
scn rcccio, salcr a noicia. Transniii
roniancnic cssa ncnsagcn con alcgria. a vossa
fclicidadc, scn quc o sailais, dccndc disso.
55
CILISSA. Parccc-vos? Dcois dcsia
noicia?...
O COFO Mas sc Zcus, finalncnic,
afasiassc os nossos nalcs...
CILISSA. Cono? Orcsics norrcu c a nossa
cscrana con clc.
O COFO. Ainda nao. qucn lcr lcn no
fuiuro julgara dc ouiro nodo.
CILISSA. Quc dizcis? Esiarcis nclIor
infornadas quc nos?
O COFO. Idc, cunri as ordcns quc vos
dcran; dciai ao ccu o cuidado dc rcalizar os
scus dcsgnios.
CILISSA. Vou, ois, c olcdco-vos. Possan
os dcuscs olIar-nos favoravclncnic!
56

CENA VI

O COFO Agora, ai dos dcuscs do Olino,
cala ncus voios! fazc quc os ncus jusios
dcscjos sc rcalizcn lcnancnic! Tu salcs orquc
cu ic inloro, o Zcus! vcla or clc, dcus odcroso;
crniic quc ncsia casa clc vcna os scus
ininigos. Sc lIc rcsias o icu invcncvcl aoio, clc
far-lIcs-a scniir iodo o cso da sua vingana. Vcs
o filIo dun Ioncn quc csircncccsic jungido ao
carro do inforiunio; nodcra o cccsso das suas
cnas. Podcra clc lcvar ao fin a sua cnosa
carrcira? Vc-lo-cnos, finalncnic, cIcgar ao
dcscjado icrno dc scus nalcs? E vos, Ialiianics
dcsics vcncravcis larcs, dcuscs lcnfciiorcs,
cscuiai-nos! cIcgou o vosso dia; vingai aquclcs
cujo sanguc foi vcriido ouirora.
Mas quc a noric nao volic a gcrar a noric.
Esics uliinos golcs scrao jusios. Haliianic do
aniro rofciico! quc Orcsics cnirc dc novo no scu
alacio; quc os nossos olIos o vcjan livrc c saia
das ircvas quc o cnvolvcn! Quc o filIo dc
Maia(16} lIc rcsic, coniigo, un jusio aulio c
sccundc os scus rojcios! Muiias vczcs os icus
oraculos sao olscuros, c as iuas alavras
inclicavcis cnvolvcn-sc duna noiic quc
ncnIun dia dissia. Mas, sc lIc conccdcs a
57
viioria, far-ic-cnos rcscnic das nais ricas
ofcrcndas, Ionrando con as nossas lagrinas o
iunulo do nosso rci. O ciio dc Orcsics fara a
nossa fclicidadc c scra o icrno dos nalcs duna
fanlia quc csiinanos. E iu, qucrido rncic,
forialccc a iua coragcn; no noncnio dc vilrarcs
o golc, sc cla ic disscr. Mcu filIo, c iua nac quc
ic inlora", lcnlra-ic do quc cla ousou conira
icu ai, lcva aic o fin una vingana icrrvcl;
ionando un coraao dc Pcrscu(17}, rcsiiiu
sonlra quc ic c qucrida, aos vivos a qucn
odcias, o quc a iua colcra lIcs dcvc, fazc corrcr o
sanguc, inola os culados assassinos.
58

QUARTO ATO
CENA I
O COFO, ECISTO, CILISSA

ECISTO. Foran rocurar-nc c vin
incdiaiancnic. Soulc quc uns csirangciros aqui
cIcgados roalan a noicia da noric dcloravcl
dc Orcsics. Anuncia-la no alacio, scria
acrcsccniar un doloroso cso ao crinc cuja
rccordaao ungcnic ulccrou ja os coracs. Mas
cono asscgurar-nc da vcracidadc dc scnclIanic
infornaao? Nao scra acnas un loaio acciic dc
anino lcvc or nulIcrcs inidas c quc dcrcssa
sc dcsfaz? Esiais lcn infornada dcssa noicia?
CILISSA. Ouvi conia-la. nas cnirai,
inicrrogai csscs csirangciros. As infornacs nao
icn inoriancia quando nos odcnos clucidar
or nos ncsnos.
ECISTO. Sin, qucro vc-los c salcr sc clcs
rorios foran icsnunIas da sua noric ou sc c
un loaio con ouco fundancnio. Elcs nao
odcrao iludir a ninIa crsicacia.
(Entu con Gssu}.
59

CENA II

O COFO. Zcus! quc Ici-dc cu dizcr? or
ondc Ici-dc concar as ninIas rcccs c as
ninIas sulicas? cono crinir iodos os ncus
dcscjos? En lrcvc o fcrro assassino, iinio dc
sanguc, aniquilara, ara scnrc, a raa dc
Agancnnon ou rcsiiiuir-lIc-a o lrilIo, a
lilcrdadc, o cciro c os lcns da sua aniiga
Icrana. Tal c o conlaic quc Orcsics vai iravar
sozinIo con dois sacrlcgos assassinos. Quc clc
ossa alcanar a viioria!
ECISTO (dctus du ccnu}. Ai! Ai! AI
dcuscs!
O COFO. Daic, rcdolra... (Vccn ugucn
quc su do uuco}. O quc Ia? quc sc assa no
alacio?... (A utc}. Esia iudo fciio; afasicno-
nos, a fin dc quc arca quc nao ionanos nisso
ncnIuna aric.
60

CENA III
O COFO, UM ESCFAVO ou OFICIAL, quc sai do
lado or ondc cnirou Egisio c vai laicr oria
dos aoscnios da rainIa, o qual icn ainda ouira
oria alcn daqucla or ondc cnirou Egisio.

O ESCFAVO. AI! dcsgraado, dcsgraado!
o ncu scnIor csia norio!... AI! ircs vczcs
dcsgraado! Egisio ja nao cisic!... Mas alri
dcrcssa, alri a oria dos aoscnios das
nulIcrcs... DcsacIai-vos... nao ara socorrcr
Egisio... ai! ja nao c icno... Alri... Ningucn
rcsondc... Parccc quc dorncn... os ncus griios
sao inuicis... Ondc csia Cliicnncsira? quc faz
cla? AI! cn lrcvc a sua calca vai ionlar
ianlcn sol o gladio da vingana.
61

CENA IV
O COFO, O ESCFAVO, CLITEMNESTFA.

CLITEMNESTFA. Quc c? dondc vcn csics
griios?
O ESCFAVO. Aquclcs quc sc dizia csiarcn
norios, naiaran os vivos.
CLITEMNESTFA. AI! dcuscs, crcclo csic
cnigna. A asiucia crdc-nos cono nos iinIa
scrvido... Dccn-nc dcrcssa un nacIado,
qualqucr arna... Ja quc sou forada a isso,
vcrcnos a qucn calc a viioria.
62

CENA V
O COFO, CLITEMNESTFA, OFESTES con una
csada na nao.

OFESTES. a vos quc cu rocuro; Egisio
rccclcu o scu salario.
CLITEMNESTFA AI! dcsgraada! qucrido
Egisio, ja nao cisics!
OFESTES Anai-lo? ois lcn !
conariilIarcis do scu iunulo; scdc-lIc ficl aic
dcois da noric. (Ec uguu-u c qucc nutu-u}.
CLITEMNESTFA Dcicn-ic, o ncu filIo!
Fcsciia o scio cn quc rcousasic ianias vczcs,
ondc sugasic o lciic quc ic alincniou.
OFESTES (Dctcn-sc c uotu-sc uu Pudo}.
Plado, quc Ici-dc fazcr!? Posso cu, scn
csircncccr, aunIalar ninIa nac?
PLADO. Quc c fciio dos oraculos dc Piios?
Quc c fciio dos icus jurancnios? Nao icnos
ouiros ininigos a nao scr os dcuscs.
OFESTES (dcos dunu uusu}. ...Tu
vcnccs, sao jusios os icus consclIos... (u
Ctcnncstu, uustundo-u}. Scgui-nc, c junio
63
dclc (nostundo, dctus du ccnu, o ocu ondc sc
dcuc suo quc cc nutou Egsto} quc cu qucro
inolar-vos. En vida, rcfcrisic-lo a ncu ai; quc
a noric vos una ainda con clc, a vos, a ananic
dcssc iraidor, a vos, ininiga dc vosso csoso!...
CLITEMNESTFA. Anancnici a iua
infancia, oua a ninIa vclIicc.
OFESTES. Maiasics ncu ai, odcria cu
vivcr convosco?
CLITEMNESTFA. Foi o Dcsiino, ncu filIo,
quc fcz iudo.
OFESTES. ianlcn o Dcsiino quc vos
vai dar a noric.
CLITEMNESTFA. Mcu filIo, icnc as
inrccacs dc iua nac!
OFESTES MinIa nac?... vos, quc nc
alandonasics ao inforiunio!?
CLITEMNESTFA. Confici-ic a ficis
Ioscdciros.
OFESTES. Vcndcsics-nc, a nin, filIo
dun ai livrc.
CLITEMNESTFA. E ondc csia o rcnio quc
rcccli?
OFESTES. O rcnio! coraria dc o dizcr...
64
CLITEMNESTFA. Di-lo, nas dizc ianlcn
as infidclidadcs dc icu ai.
OFESTES. rcis vos, scniada ncsic
alacio, quc acusavcis un Icroi disianic?
CLITEMNESTFA. Mcu filIo, a auscncia do
narido c cnosa ara sua nulIcr.
OFESTES. Mas o narido auscnic so ara
cla iralalIa.
CLITEMNESTFA. Mcu filIo, qucrcs cniao
naiar iua nac?
OFESTES. Nao sou cu, sois vos quc vos
condcnais.
CLITEMNESTFA. Pcnsa nisio. cacs
dcvoradorcs vingarao iua nac.
OFESTES. Nao vingarao clcs ncu ai, sc
cu o csquco?
CLITEMNESTFA. En vao cu cIoro lcira
do iunulo...
OFESTES. O dcsiino dc ncu ai dccidiu
da vossa soric.
CLITEMNESTFA. Ai dc nin! cu gcrci c
anancnici csia scrcnic! Horrcndo sonIo, cono
cras vcrdadciro!
65
OFESTES. Culada dun assassnio, un
assassino vos unc.
(Austu Ctcnncstu uu ou du ccnu}.
66

CENA VI

O COFO. Lancnicno-los a un c ouiro.
nas sc o infcliz Orcsics c consirangido a
dcrranar ianio sanguc, dcscjcnos, ao ncnos,
quc o facIo dcsia raa janais sc ciinga! O icno
vingou Prano c os scus sudiios. Dois gucrrciros,
dois lccs, cniraran cn casa dc Agancnnon.
Insirudo clo oraculo dc Aolo, o Icroi cilado
iudo rcalizou. Enviado or dcicrninaao do ccu,
quc clc iriunfc no scu alacio. Enconirou o icrno
dc suas cnas, rciona a ossc dc scus lcns, quc
dois iorcs assassinos iinIan usurado. Os quc
vcnccran cla iraiao sao unidos cla asiucia. A
ccclcnic filIa dc Zcus cnunIou o gladio;
noriais, con razao nos lIc cIananos jusiia. A
sua colcra cicrninadora sorou solrc os scus
ininigos; o rofcia do Parnaso, quc Ialiia un
aniro rofundo ncsic nonic, iinIa-o rcdiio
alcriaiancnic; cla visiia, cnfin, na sua vingana,
a nulIcr crfida quc a ulirajara. A divindadc c
cono forada a nao scrvir nunca os naus.
Adorcnos, cono c jusio, a oicsiadc quc rcina
nos ccus.
(Ocstcs uuccc ncstc noncnto; us otus do
uuco cstuo uIctus; uccn-sc, u dstuncu, os
coos dc Egsto c dc Ctcnncstu. Tuzcn, uo
67
ncsno tcno, o ucu cn quc Aguncnnon sc
cncontuu cnuoudo quundo ou ussussnudo uo
su do IunIo}.
68

QUINTO ATO
CENA I
O COFO, OFESTES, ELECTFA, PLADO,
AFCIANOS.

O COFO. Finalncnic alvorccc o dia. o
nosso csado jugo dcscdaou-sc. Fcccanos, or
nuiio icno, vcr-vos adorncccr ara scnrc na
noiic da dcsvcniura, nas cn lrcvc o icno, quc
iudo faz, nudara a facc dcsic alacio quando as
vossas ciacs lIc iivcrcn lavado as naculas.
A foriuna, nais risonIa, cscuiara os nossos
voios. Os dcsiinos dcsia fanlia ionarao ouiro
curso. finalncnic lrilIa o dia.
OFESTES. Vcdc csics dois iiranos dc
Argos (uontu os dos coos}, csics assassinos
dcsiruidorcs da ninIa casa, ouirora scniados
orgulIosancnic no irono, unidos clo anor, c
agora ainda, cono odc vcr-sc, ficis a scus
jurancnios. Anlos iinIan jurado naiar ncu
dcsdiioso ai c norrcr junios; cunriran iudo.
Vcdc, vos quc ianias vczcs os ouvisics falar, vcdc
csic iccido ariificioso dc quc o inforiunado nao
dc dcscnlaraar-sc, csic lianc cn quc os scus
ncnlros sc cnconiraran cnlcados. (Aos cscuuos
quc scguun o ucu dc quc cc uu}. Dcsdolrai c
69
nosirai csic vcsiuario faial. Quc o ai, nao o dc
Orcsics, nas dc ioda a naiurcza, o sol, vcja a
olra nia duna csosa. Un dia, sc nc
acusarcn, clc icsicnunIara con quc jusiia cu
naici, nao digo Egisio orquc sofrcu a soric
dcvida a un vil adulicro, nas ninIa nac... Pois
quc!? aqucla quc concclcu ianio odio conira o
narido cujo anor iinIa gcrado filIos no scu
vcnirc, cnIorcs da sua icrnura, aniigancnic
qucridos, Iojc funcsios, c assin quc cu lIc dcvo
cIanar? Nao c una Iidra, una vlora, cujo
coniaio, or si so, ncsno scn nordcdura,
cnvcncna? Esic lao, csia rcdc, csic crfido vcu, c
una arnadilIa dcsiinada aos Ioscdcs dos
losqucs, ou vcsiuario dc noric, una norialIa
sculcral? Invcnao infanc, digna dun salicador
quc, crfido ara con os scus Ioscdciros,
vivcndo acnas dc roulos, con o aulio dcsic
iccido nos scus assassinaios, facilncnic
acunularia crincs. Crandcs dcuscs! quc janais
Ialiic convosco scnclIanic csosa! Anics cu
norra scn osicridadc!
O COFO (oIscuundo os dos coos}. AI!
dcloravcl csciaculo!... (Contcnu
utcuuncntc o coo dc Ctcnncstu}. Esia
noric c Iorrvcl... (Vc Ocstcs quc, dc oIos xos
no coo du nuc concu u ctuIu-sc}. Quanio
nais clc dcnora a canina-la, ianio nais a sua
dor auncnia.
70
OFESTES. Foi cla inoccnic ou culada?...
AI! icnIo a rova ncsic vcsiuario quc o unIal
dc Egisio iingiu dun sanguc cujas nancIas sc
nao dcsvancccran con o icno. visia dcsic
iccido, faial a ncu ai, ora nc vanglorio, ora nc
lancnio. CIoro o scu crinc, a sua uniao, csia
raa ioda... A ninIa viioria c Iorrorosa c dcsonra
as ninIas naos!
O COFO (uc u ctuIuuo dc Ocstcs quc
uuncntu ouco u ouco}. NcnIun norial sc
iorna crininoso inuncncnic. Todos sao
casiigados, nais ccdo ou nais iardc.
OFESTES. Scja cono for, sci a soric quc
nc cscra. Cono corccis fogosos quc sc cvadcn,
os ncus scniidos dcsvairados nc arrasian
conira ninIa voniadc. O ncu coraao susira dc
icrnura c aliia dc raiva. Enquanio conscrvo
ainda a razao, qucridas anigas, cu rciio quc nao
foi injusiancnic quc naici ninIa nac,
nancIada con o sanguc dc ncu ai c dcicsiada
clos dcuscs. O rofcia dc Piios, afirno-o,
inciiou-nc ianlcn. Os scus oraculos
asscguraran-nc quc csia aao nao scria, dc
ncnIun nodo, considcrada un crinc. Sc a nao
iivcssc raiicado, anunciava-nc clc una uniao
quc ncn scqucr dirci, ois ncnIun irao lIc
iniaria o Iorror. Irci, orianio, con csia coroa c
csic rano, irci ao scu saniuario, ccniro(18} da
icrra, ondc ardc una cIana incorruivcl. ali
71
ciarci o ncu nairicdio. Elc roiliu-nc quc
alraassc ouiros aliarcs. Vos, argianos, scdc
icsicnunIas, un dia, sc cu ncrcci csics nalcs.
quanio a nin, ara o fuiuro, crranic, vagalundo,
cilado, cis o rcnonc quc dciarci cn norrcndo.
O COFO. A vossa vingana foi lcgiina.
Nao vos acuscis a vos ncsno, nao rcssagicis
dcsgraas. Lilcriasics a cidadc dc Argos,
jusiancnic or icrdcs alaiido dois nonsiros.
OFESTES (tonu-sc uoso}. AI! qucridas
anigas!... vcjo-as a csias ncgras Corgonas(19}...
ccrcadas dc inuncras scrcnics... Nao osso
livrar-nc.
O COFO. Quc faniasnas vos criurlan?
rncic iao ficl a vosso ai, quc rcccais?
OFESTES. Nao sao faniasnas, sao cacs
dcvoradorcs, as Furias quc vingan una nac.
O COFO As vossas naos csiao ainda
iinias dc sanguc; cis a causa da vossa
criurlaao.
OFESTES Podcroso Aolo!... o scu nuncro
auncnia... o sanguc disiila dos scus olIos!
O COFO. Ha ciacs. idc inlorar Aolo,
quc clc vos livrara dos vossos nalcs.
72
OFESTES. Vos nao as vcdcs... nas cu
vcjo-as... Elas crscgucn-nc, nao osso livrar-
nc.
(Su}.
O COFO. Quc ossais scr fcliz, quc un
dcus lcnfazcjo sc dignc vclar or vos! Trcs vczcs
a icncsiadc aoiiou csic alacio. Aqui sc viu o
dcloravcl Ticsio dcvorar os scus rorios filIos;
viu-sc o naior dos rcis, o cIcfc da Crccia,
nassacrado nun lanIo. Agora vcio Orcsics
rcarar, ou, di-lo-ci? acunular csias dcsgraas.
Quando lIcs cIcgara o icrno? ondc acalara csia
cadcia dc crinc c dc vingana?
FIM
73

Notas
(1} En Janciro cclclravan-sc as fcsias Lcnaias;
cn Fcvcrciro, as Anicsicrias; cn Maro, as
grandcs Dionsias; c cn Dczcnlro, as cqucnas
Dionsias.
(2} Tragcdia dcriva dc tugos (lodc} c odc
(canio}.
(3} Arisiofancs, Hus.
(4} squilo rcroduzia alguns assos dcsia ca
na sua iragcdia Pcsus.
(5} Aicncu dcscrcvc un lanqucic quc clc icvc
con Sofoclcs quando csic ia ionar o conando da
ccdiao dc Sanos.
(6} Arisiofancs considcra-o un cclclrc ocia
iragico" (Fcstus dc Dcnctc; Hus} c c-o cn ccna
na concdia Fcstus dc Dcnctc.
(7} Arisiofancs aludc durcza dos scus vcrsos
(Vcsus, v. 462; Fcstus dc Dcnctc} c acusa-o dc
lagiar Sofoclcs na ca Tccu (Aucs, v. 281}.
(8} Arisiofancs, Nuucns.
(9} Eliano, IV, II, 8.
74
(10} Suc-sc quc csic ciiafio icnIa sido
dciado clo rorio squilo.
(11} Esia lci cra cIanada clos grcgos lci dc
Hudununto. Arisioiclcs (Etcu, liv. V, ca. 8}
cnuncia-a. Quc a cna scja considcrada jusia sc
o culado sofrc o ncsno nal quc fcz". Moiscs
csialclcccra a ncsna lci cnirc os judcus. oIo o
oIo, dcntc o dcntc. Solon alicou-a cn Aicnas
dc nodo nais scvcro, ois qucn vazassc un olIo
a un cidadao, ficaria con os dois vazados.
(12} Povo crsa dos arrcdorcs dc Susa.
(13} Os aniigos suunIan quc coriando os
lraos c as crnas ao coro dc un Ioncn
assassinado, incdian quc o norio susciiassc as
suas furias conira os assassinos.
(14} Mac dc Mclcagrc.
(15} Scgundo Ovidio (Mctunooscs, liv. VIII}
Scila coriou o faial calclo dc quc dccndia a vida
dc Niso, lcvada acnas cla sua aiao or
Minos.
(16} Mac dc Hcrncs.
(17} Pcrscu, filIo dc Zcus c dc Danac, coriou a
calca dc Mcdusa c lilcriou Andrncda.
(18} Dclfos cra ara os grcgos, o ccniro da icrra.
No fanoso icnlo conscrvava-sc o fogo sagrado,
75
quc nao dcvia dciar ciinguir-sc; c as
saccrdoiisas cncarrcgadas dc conscrva-lo cran
viuvas c nao virgcns cono succdia cn Fona con
as Vcsiais (Pluiarco, Vdu dc Nunu Pono, 13}.
(19} Monsiros icrrvcis cujos calclos cran
scrcnics.

(} qucrc" na fonic digiializada
(} caros" na fonic digiializada
76

2002 squilo
Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil

__________________
Agosio 2002
Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
cDoolsDrasil.org
Edics cn df c cDoolLilris
cDoolsDrasil.org
__________________
Maro 2006

Você também pode gostar