Você está na página 1de 36

A mobilidade urbana

no planejamento da cidade

A mobilidode urbono
no plonejomenlo do cidode

!
Apresenloo
Nos llimos goolro oocooos nosso ois vivoncioo omo mooono siqniicolivo om roloo oo oril oo soo
ooloo. oo om ois mo|oriloriomonlo rorol lronsormoo-so om orbono. Cs lovonlomonlos roconlos nos
moslrom goo mois oo 8C oo nosso ooloo vivo om cioooos.
Nossos cioooos croscorom, om qorol, oo ormo ocolorooo, osonlnoo o oo mooo no lono|ooo. Com isso,
ossorom o convivor com omo sorio oo roblomos, oonlro olos o corncio oo inro-oslroloro - sobrolooo oro
o ooloo oo mois boixo ronoo - o o ooqroooo ombionlol. / ormo oo ocooo oo solo orbono,
ossociooo o olilicos soloriois ooco inloqrooos, ocoboo or inlooncior noqolivomonlo o sislomo oo
mobilioooo nos cioooos, ossim como o sislomo oo mobilioooo mol lono|ooo conlriboio oro o oxislncio oo
cioooos som omo rozovol goolioooo oo vioo orbono.
\isonoo romovor o orlicioo oos oqonlos sociois no conslroo oo riorioooos oo olilico orbono,
conormo rooslo no Eslololo oo Cioooo, o Minislorio oos Cioooos, or inlormooio oo Socrolorio Nocionol oo
Tronsorlo o Mobilioooo rbono - SoMC8 o com ooio oo lnslilolo 8rosiloiro oo /ominislroo Moniciol -
l8/M, orosonlo oslo oblicoo. Prolonoo-so, com osso iniciolivo, conlriboir oro o moior conbocimonlo oo
ooloo oos inslromonlos o oorlonioooos | oisonivois oro molborio oo mobilioooo orbono.
"
Jodo moru uqui|
E uqui moru Poberto|
#
$
Promover o mobilidode urbono
suslenlvel signilico:
"permilir oos cidodos o direilo de
ocesso seguro e elicienle, hoje e no
luluro, oos espoos urbonos"
o que cerlomenle ler como
conseqncio direlo o melhorio
do quolidode de vido.
Hoge tem
futeboI|
Cuprichu pru
munter u
formu|
%
&
om nosso lro|olo oo coso oo lrobolbo coslomomos
consomir orlo siqniicolivo oo nosso |ornooo oirio,
somos obriqooos o roolizor qronoos ooslocomonlos orgoo
o roqio onoo ns moromos no nos ooroco os ocilioooos
bsicos orbonos, lois como oscolos, oslos oo sooo, roos
oo lozor,
os moios oo ooslocomonlos, so|om olos o o oo om
lronsorlos orbonos, so roolizooos om conoios
oosovorvois como, or oxomlo, colooos osborocooos o
nibos om nmoro insoicionlo oo soorlolooos.
As cidodes, de um modo gerol, opresenlom
ospeclos lovorveis mobilidode urbono?
So ns consioorormos goo, om nosso cioooo, nossos oiroilos oo
ocosso soqoro o oicionlo oos osoos orbonos oslo qoronlioos,
o rososlo o sim. Mos b cosos onoo lois oiroilos oinoo no
oconlocom o isso ooo sor ocilmonlo orcobioo goonoo.
Mu periferiu distunte
untes do guIo cuntur
comeu o Iongo diu do
sr, Poberto
'

Mos como o crescimenlo desordenodo dos cidodes pode induzir mois e moiores deslocomenlos?
Coonoo os cioooos croscom oo ormo no lono|ooo, no b o roocooo om oislriboir os ocilioooos orbonos
no lorrilrio. Nossos cosos, o oosncio oo oo oo Pooor Pblico locol ocobo or ocililor o crioo oo roos o olo
boirros inormois, som sorvios o ogoiomonlos blicos, silooos comons om roos ooslooos oos conlros
orbonos, onoo o volor oo lorro o mois boixo, o goo ocobo or inoozir o conconlroo oo ooloo oo monor
ronoo. Nosso conrio, o oriorio oo cioooo crosco o o cioooo so osroio.
Esso ooloo crio omo ollo oomonoo or inro-oslroloro bsico o rinciolmonlo or lronsorlo blico. Engoonlo
isso, o conlro oo cioooo moilos vozos ico sobolilizooo, mosmo conlonoo com looo o inro-oslroloro oisonivol.
Tooos ossos roloxos ooom ocobor comromolonoo o mobilioooo oos ossoos no osoo orbono, qoronoo ossim
omo corronlo som im, om ciclo vicioso.

Como esloro os nossos cidodes doqui o 10 onos?


/ soqoir omo rooslo oo gooslionomonlo goo nos o|ooor o rololir sobro omo olilico soslonlvol oo croscimonlo orbono.
Dovomos sobor, iniciolmonlo, so oxislo omo inloqroo onlro os olilicos soloriois, osociolmonlo os oo
bobiloo, sonoomonlo, mobilioooo orbono o oso oo solo,
C lono|omonlo oo croscimonlo oo cioooo orionlo-so sob o onlo oo vislo oo inlorosso blico, oo sobro o
inlorosso inoivioool
/ olilico bobilocionol roocoo-so om olilizor os roos | rovioos oo inro-oslroloro oo sonoomonlo o oo
lronsorlo Como oxomlo, lomos oos goo visom combolor os vozios orbonos, islo o, lorronos oo
conslroos vozios oo sobolilizooos goo oooriom oslor obriqonoo orlo oo ooloo,
Cs ro|olos bobilocionois consioorom o lronsorlo blico o cololivo o o ooslocomonlo oo oooslro,
volorizonoo, ossim, o oso oo osoo blico
Hovor vios soicionlos oro o goonlioooo oslimooo oo voicolos circolonoo
Sor ossivol ooslocor-so, com conorlo o soqorono, no osoo oo cioooo o oolo osoroir lonomonlo soos oorlos
Poro ovilor goo os silooos inooso|vois oconloom o onoomonlol goo so romovo o orlicoloo oo oos,
oonlro o oro oo osoro oo qovorno, oro ooor ossoqoror omo geslo inlegrodo do pollico de
mobilidode urbono.
Poro lonlo, no ooomos osgoocor goo o orlicoloo oos olilicos oo...
... Uso do 5olo + Hobiloo + 5oneomenlo + Mobilidode Urbono = Uso mois rocionol
dos recursos pblicos + Geslo mois elicienle do cidode + Melhor quolidode de vido.
!
"
A legisloo municipol e o mobilidode urbono
Possivois mooioos om rol oo mobilioooo orbono | onconlrom rosoloo no loqisloo moniciol. Poro ozor oso
oolos, voc oovo orionlor-so olos Plonos Diroloros, bom como, conbocor o loqisloo orbonislico moniciol.
Egoonoo olomos om loqisloo orbonislico moniciol, roorimo-nos bosicomonlo.
o Loi oo so o Ccooo oo Solo,
o Loi oo Porimolro rbono,
o Loi oo Porcolomonlo oo Solo,
oo Coiqo oo Cbros,
oo Coiqo oo Posloros.
Mos o que o Plono Direlor?
E o inslromonlo bsico oro orionlor o olilico oo
oosonvolvimonlo o oroonomonlo oo oxonso orbono
oo Moniciio, inloqronoo o oso oo solo, bobiloo,
sonoomonlo o mobilioooo orbono, olom oo rolovonlo
oorlonioooo oo orlicioo sociol no oolorminoo
oo olilicos orbonos o riorioooos oo invoslimonlo.
#
$
Em sinloso, o Plono Direlor o o Plono Direlor lnlegrodo de Ironsporle so moilo imorlonlos, ois
inoicom os oirolrizos o oos nocossrios oro molboror o mobilioooo orbono. m osoclo goo om moilo conlriboi
oro o molborio oo goolioooo oo mobilioooo orbono o o oorlo oo lronsporle pblico de quolidode o om
quonlidode sulicienle oo olonoimonlo oos oomonoos oxislonlos, oo so|o, om lronsorlo blico oicionlo. Poro
lonlo, os oos oo lono|omonlo orbono oovoro lombom consiooror os orionloos ooinioos no olilico oo
lronsorlo, onoo olqomos mooioos soro onoomonlois.
o molborio oo circoloo nos conlros, o goo ooor olo imlicor om oososlimolor o ocosso oo oolomvois
orlicoloros noslos roos,
o roorqonizoo oo linbos oo nibos o o inloqroo onlro nibos, lrom , molr o lronsorlo biorovirio,
o ooogooo oo inro-oslroloro nocossrio, lol como roos, ossoios, ciclovios, corroooros oo lronsorlo,
os lorios oos ossoqons ocossivois o looos, oslimolonoo o oso oo lronsorlo cololivo.
No oloboroo oo Plono Dirolor o no conslroo oos lonos o roqromos osociicos, os Moniciios oovoro
incororor o iooio oo goo o mobilidode cenlrodo nos pessoos e no nos veculos, o goo, orlonlo o
nocossrio riorizor o ocosso omlo o oomocrlico oo osoo orbono o oos moios no molorizooos oo lronsorlo.
%
&
o que pode ou no pode no ocupoo do solo?
b omo ooinio sobro o
olloro mximo oro os
rooios
ooo-so conslroir
goolgoor lio oo oso om
looos os roos oo cioooo
oxislo limilo oo roo
conslroioo or lolo
reu Iivre
tuu de
ocupudo
{reu
construdu}
guburito
ufustumento
frontuI
ufustumento
IuteruI
ruu
ufustumento
IuteruI
ufustumento de
fundos
recuo
'

Outro lei municipol que em


muito pode contribuir poro o
Mobilidode Urbono o Lei do
Permelro Urbono. Entende-
se como permetro urbono o
linho que contorno os reos
urbonos e de exponso urbono,
e os seporom dos reos rurois.

Do que lrolo o Porcelomenlo do 5olo?


C orcolomonlo oo solo ooo ocorror or moio oo loloomonlo oo oo oosmombromonlo. Trolo-so oo soboiviso oo
lorro om lolos ooslinooos o ooiicoo, com oborloro oo novos vios oo circoloo, mooiicoo oo omlioo oos
vios oxislonlos. No oosmombromonlo, o rinciol oiorono o goo no b oborloro oo novos vios oo circoloo.
Poro molboror o mobilioooo oo ossoos o morcooorios or moio oo lono|omonlo o qoslo oo
orcolomonlo oo solo orbono olqomos orionloos so onoomonlois.
roslrinqir o orcolomonlo oo solo oos roos oislonlos oo roo orbonizooo,
inconlivor o romoo oo loloomonlo oo boixo ronoo om roos bom olonoioos olo lronsorlo cololivo,
inloqror o sislomo virio oos novos loloomonlos com o sislomo virio oxislonlo,
romovor o ocossibilioooo oos ossoos com ooicincio oo com mobilioooo rooozioo,
ooolor oosonbo goo roicio o ooogooo oo volocioooo oos voicolos, riorizo o soqorono oos oooslros o
ocililo o circoloo o o inloqroo oos oivorsos roos oo cioooo,
romovor os moios oo lronsorlos no molorizooos, conslroir ciclovios o ciclooixos.
!
"
1 o Cdigo de Posluros osloboloco, om linbos qorois,
conoios oro o bom convivio nos roos orbonos.
m oxomlo oo conlriboio oo Coiqo oo Posloros no
loconlo o mobilioooo orbono oiz rosoilo os orionloos
oo olilizoo oos osoos blicos, como colooos. C
rogonlo oso oo mosos oo boros om colooos ooo lor
soos limilos oslobolocioos oo mooo o no ro|ooicor os
conoios oo mobilioooo no cioooo.
Colros oxomlos oo conlriboio oo Coiqo oo
Posloros oro o mobilioooo orbono so.
o oslobolocimonlo oo crilorios oro o imlonloo
oo mobilirios orbonos [como boncos oo |ornois,
loloonos blicos, oslos oo ilominoo blico
olc.} nos roos blicos.
o ooinio oo borrios oro corqo o ooscorqo oo
morcooorios oo oslobolocimonlos comorciois,
o ooinio oo locois oro o comorcio ombolonlo
[comols},
#
$
lPIU Progressivo no Iempo
So os roriolrios oos lorronos no comrirom com os noliicoos oo Prooiloro oro conslroir oo soboivioir soos
lorronos, o Prooiloro ooor comoor o oomonlor o lmoslo Prooiol o Torriloriol rbono - lPT o cooo ono o
ooor olo oosorori-los. Eslo inslromonlo o o lPT Proqrossivo no Tomo.
Doslo ormo bosco-so goo o roriooooo orbono comro soo Fono Sociol.
Em 2004 o cidode de Curilibo odoplou seu Plono Direlor oo Eslolulo do Cidode e oplicou o
lPIU Progressivo nos reos oo longo dos principois vios urbonos que correspondem oos
principois corredores de lronsporle pblico do cidode. Assim, locolizondo mois e
%
&
Concesso Oneroso do Direito de Construir
C Plono Dirolor ooo rocomonoor goo om olqomos roos so conslroo mois oo goo iniciolmonlo ormilioo, somro
goo so comonso com conlroorlioos o Prooiloro. /qinoo ossim, o Prooiloro osl osonoo inslromonlo cbomooo
Concosso Cnoroso oo Diroilo oo Conslroir.
Cs bonoicios oos conlroorlioos ooom sor olicooos no imlonloo oo ogoiomonlos orbonos o comonilrios,
om roqromos oo lronsorlo, o romovonoo o molborio oos roos o o mobilioooo orbono olrovos, lombom, oo
oroonomonlo o oo oirocionomonlo oo oxonso oo cioooo.
Operoes Urbonos Consorciodos
/ Prooiloro ooo, lombom, ozor coincioir o inlorosso blico com o inlorosso oo invosliooros rivooos nos
cbomooos Coroos rbonos Consorciooos.
Noslos Coroos, o Prooiloro orlicio com roriolrios, moroooros, osorios o omrosrios inlorossooos, no
cooroonoo oo om con|onlo oo ro|olos oro oolorminooos roos oo cioooo com o ob|olivo oo molboror os
conoios oo vioo oo ooloo o o goolioooo orbono o ombionlol. /lqomos ooslos ooroos ooom sor oiriqioos
osociicomonlo oro o mobilioooo orbono.
Com bose nos direlrizes do Plono Direlor de Belo Horizonle poro o sislemo de
lronsporle e mobilidode urbono loi monlodo o Operoo Urbono Borrelo, que incluo o
conslruo de umo esloo com umo reo poro o operoo do sislemo de lronsporle e
umo reo com edilicoes deslinodos oo uso comerciol, de servios e residenciol. Previo,
olm disso, o melhorio dos ruos em lorno do esloo. Esso operoo leve objelivos
especlicos poro o mobilidode urbono.
'
!
Porlicipoo cidodonio
5endo o idio do mobilidode centrodo nos pessoos, o conhecimento dos demondos de mobilidode
peculior dos usurios s pode ser mois bem trobolhodo otrovs de conois permonentes de
porticipoo efetivo dos diversos setores do populoo. A gorontio do porticipoo do populoo nos
ossuntos relocionodos o coletividode represento muito mois que o respeito o legisloo em vigor.
um meio efetivo de construo do cidodonio.
De mos dodos
A implementoo de umo poltico de mobilidode urbono no pode ser dissociodo de umo poltico de
desenvolvimento urbono, tompouco dos questes ombientois.
Poro umo Cidode Melhor
ncorporor o questo do mobilidode no plone[omento urbono pode significor olguns desofios o serem
vencidos, sobretudo no compo institucionol. Dependendo de codo coso, deve-se buscor o cooperoo
institucionol entre municpios, estodos e governo federol, ossim como incorporor novos formos de
gesto porticipotivo, incluindo usurios e diversos setores interessodos.
Iodos mobilizodos em prol do Mobilidodel
!
!
!!
!"

Você também pode gostar