Você está na página 1de 14

ain-aat coxo, manco

Tetun-Portugs ai-nanas anans


Ttum-Portugus ai-nani
ain-badak
trepadeira
baixo (pessoa)
ain-fatin pegada
ain-fuan dedo do p
aas alto ain-fukun cavilha
aat mau, ruim ain-kelen coxa
aban amanh ai-nona anona
abanat feitio, mandinga ain-tanen sola do p
ab-feto av f. ain-tuban calcanhar
ab-mane av m. ain-tuur joelho
abuabu neblina; nvoa ai-raruut araruta
abut raiz f. ai-riin coluna
ahi fogo ai-saar vassoura
ahi-kadesan cinzas ai-sanak ramo, galho
ahi-kose fsforos ai-sasiik adivinha
ahi-lakan chama ai-suak alavanca
ahi-latun carvo de madeira ai-tahan folha
ahi-matan forno ai-tarak espinho
ahi-naroman luz artificial f. ai-tonka bengala
ahi-oan lmpada, candeia akadiru acadiro
ahi-suar fumo akar sagu
ahu cal f. alin irmo mais novo
ahu-ruin coral alin-feto irm mais nova
ai madeira alu almofariz f.
ai-ata nona anona aman pai
ai-ata ata (fruta) -aman macho (animal)
ai-balun ba aman-banin sogro
ai-been seiva, resina aman-boot tio
ai-bubur eucalipto aman-hakiak pai adoptivo
ai-dila papaia aman-sarani padrinho
ai-dona pau ameasa ameaar
ai-farina mandioca ami ns, nos (excl.)
ai-fuan fruto ami-nia nosso (adj., excl.)
ai-funan flor ami-nian nosso (pron., excl.)
ai-han comida amlulik padre, sacerdote
ai-hun rvore f. amu amo
ai-kabelak tbua amu-bispu bispo
ai-kakeu casuarina an si mesmo
ai-kameli sndalo anar-fatuk carvo
ai-knaar ancinho anin vento
ai-knananuk cano f. anin-fuik furaco
ai-knanoik conto, histria anin-teen lesma-do-mar
ai-knotak toro, cepo, barrote antigu antigo
ai-kulit casca asu co
ai-lalete passadio asubain guerreiro
ai-laran floresta, mato asu-kutun pulga
ai-leten copa de rvore atan escravo
ai-lia gengibre aten fgado
ai-lolon tronco aten-barani corajoso
ai-manas pimento aten-book pulmo
ai-moruk medicamento aten-boot corajoso
ain perna; p atis tear
ain-aas alto (pessoa) atu para (conj.); tencionar

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 1


atus lima quinhentos belak chato, plano
atus cem, cento bele poder
atus-resin-lima cento e cinco belit colar-se
au bambu belo lamber
azl azul belun amigo
berinjela beringela timorense
bero beiro
ba a, para; ir + verbo bero-liman flutuador
b ir besi ferro
baba tambor besik perto
babeur tentar besi-kakatua alicate, tenazes f.pl.
baboton moleirinha besi-kusar prego
babuar cabaa besi-laknabit alicate, tenaz f.pl.
babuar-lotuk melo biar embora (conj.)
babuku caracol bibi cabra
badain arteso bibi-ain p-de-cabra
badain-faru alfaiate bibi-atan cabreiro
badak curto bibi-malae ovelha
badi estaca de cavar bibi-rusa veado, cervo
badinas diligente bidu dana
baibain habitualmente biin irm mais velha
bailoro vero bikan prato
bain tempo biln confuso, perplexo
bainaka convidado biru azul
bainhira quando bisibisi sussurrar
bainrua depois de amanh bitak chato, plano
baki muro biti esteira
baku malu bater-se bobar enroscar; intrigar
baku bater boek camaro
balada animal boi balanar
baliu machado bokon molhado
balu alguns bokur gordo
baluk pedao bolu chamar
balun parte; metade; alguns bonko corcovado, corcunda
bandu proibir book mexer
bangasl cabana boot grande
bani abelha bosan gasto
bani-been mel bosok falso
barak muito bosu estar farto
bare amido, goma, fcula botir garrafa
baruk-teen preguioso botu-botu murmurar
basa dar uma bofetada bou monto
basar mercado bua areca
batar milho buan bruxa
baur arco-ris buat coisa
bee gua buatamak tipo, gajo
bee-doko paludismo, malria buatinak mulher f.
bee-lihun lago bubu inchar (-se)
bee-nain libelinha buka procurar
beiala antepassado bulak louco
beibeik muitas vezes buli chaleira
beik estpido; ignorante buras abundante
bein av m. busa gato
bein-feto av f. buti apertar
bei-oan neto buti-liman pulseira

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 2


butuk monto dukur dormir
dulas fazer dar voltas
duni asu caar (animais)
daan cozer em gua duni caar, perseguir
dada puxar duni deveras
dada iis respirar duu acusar, culpar
dadalak ribeiro duut erva, relva
dadeer manh
daderus barata
dadur preso ehas barata
dadur-fatin priso f. ema raiseluk estrangeiro
dahaat quarto (adj.) ema pessoa
dahikus ltimo embora embora (conj.)
dahituk stimo entrega entregar
dahuluk primeiro eskada escada, escadaria
dai tarrafa etu arroz cozido
dala vez f.
dalan caminho
dalan-inan estrada faan vender
dalimak quinto fafiur codorniz f.
dalis tranar fafulu bambu fino
dame paz fahe dividir
daneen sexto fahi porco
dapur cozinha faho mondar
daruak segundo fai amassar, amachucar,
dasanuluk dcimo esmagar
dasiak nono fai malu colidir
dato nobre fakar derramar, entornar
datoluk terceiro fali de novo
daualuk oitavo falta carecer, faltar
daudaun actualmente falun embrulhar
daun agulha falur pombo
debu charco fani espirrar
dehan dizer fanun despertar, acordar
deit s, apenas faru camisa
dere golpear faru-liman manga
derok limo faru-manas casaco
derok-masin lima fase lavar
deut amassar fatin lugar
diak bom fatuk pedra
didin parede f. fatuk-kuak caverna
dihi vespa feen esposa
dikur corno, chifre fehuk-midar batata doce
diman lana fehuk-ropa batata
doben caro, querido fekir mostrar os dentes
dodok apodrecer-se fera rachar, fender
dois cheirar mal ferik velha
doit moeda festa festa
dolak ribeiro feto uma-laran criada
dolar arrastar-se, rastejar feto mulher f.
dolen tutano -feto fmea
domin amor feto-faluk viva
dook longe feto-foun nora
dudu empurrar feto-klosan solteira
duir rolar feton irm (de homem)

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 3


feto-oan rapariga fuuk cabelo
feto-raan virgem fuuk-balanda loiro
feto-siik adivinho
fiar crer; f f.
fihir fitar, olhar fixo garfu garfo
fila virar, girar gaveta gaveta
fila fali voltar goiabas goiaba
filafali de novo gosta gostar de
fila rai arar grilu grilo
fini semente f.
finje fingir
fisur furnculo haas manga
fitar cicatriz f. haat quatro
fitun estrela haatnulu quarenta
f dar habai assoalhar
f lisensa permitir habit entalar
f neon agradecer hadak maca, padiola
foer sujo hadeer acordar
f-empresta emprestar hadera an jejuar
f-fali devolver hadia consertar
foho montanha hadomi amar
foho-leet vale hae capim
fohorai jibia hafaho mondar
foin acabar de hafila virar, girar
foin-sae jovem hafoin depois
fokit extrair, arrancar hafuhu espreitar, espiar
folin preo hahalok aco f.
folin-aas caro (custoso) hahn comida
folin-kmaan barato hahii louvar
foos arroz sem casca hahihik gemer
f-perdua perdoar hahoris parir, dar luz
fore feijo hah comear
fore-rai amendoim hai arraia
forsa fora, poder hakaas an esforar-se
forte forte hakaas obrigar
foti alar hakadak enfileirar
foti-an arrogante hakahik impedir
foun novo hakarak querer
fraku fraco hakat atravessar
fuan corao; fruto hakerek escrever
fuhur moleirinha haketak separar
fui despejar hakfodak ficar admirado
fui flauta hakfuik assobiar
fuik bravo, selvagem hakfudik fingir
fukun n hakilar gritar
fulan lua haklalak aclamar
fulan ms hakmatek sossegar
fulin espiga hakneak ajoelhar-se
fulun pelo hakohak abraar
funu guerra hakoi sepultar, enterrar
funu-balun inimigo hakotu partir em dois
furak lindo hakribi desprezar
furin espuma hakruuk curvar-se
futu atar juntos, ligar haksesuk brigar
futu-kabun cinto haksiak ralhar

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 4


haksoit saltar, pular hatais roupa
haksolok contente hatais vestir
haksolok regozijar-se hatama inserir
haktuir contar, relatar hatn responder
hakur ultrapassar hatau obstruir
hakurut amarrotar, enrugar hateke olhar
halai correr hatene saber
halakon destruir hatenu latir
halao cumprir hatete dizer
halerik gemer hatudu oin-midar sorrir
haleu circundar hatudu mostrar
hali gondo hatn nahan descarregar
halibur reunir hatn baixar
halimar brincar hau eu, me, mim
halo aat danificar, prejudicar hau-nia meu (adj.)
halo jejn jejuar hau-nian meu (pron.)
halo tuir obedecer hean remar
halo fazer hedan pandano
haluha esquecer hedi pregar
hamate apagar hein esperar
hamaus acariciar hela ficar; morar
hameno encomendar heli lia negar
hamlaha estar com fome hemu beber
hamnasa rir; sorrir hena pano, tecido
hamoos limpar hetan encontrar, achar
hamriik estar de p hiit alar
hamrook estar com sede hikar dobrar
hamulak rezar hili apanhar do cho
hamutuk juntos hili escolher
han comer hira quanto
hananu cantar hirus zangar-se
handii visitar hirus-matan peito
hanehan espremer hitin colo
hanesan como hitu sete
hanetik obstruir hitunulu setenta
hanoin pensar ho (prep.) com
hanoin-hetan lembrar-se hoban ensopar, pr de molho
hanoin-hikas arrepender-se hodi (conj.) para (conj.)
hanorin ensinar hodi (prep.) com
hapara parar hodi trazer, levar
harabat pr juntos hois torcer
harahun escangalhar hola obter
haraik-an humilde hori desde
hare arroz em casca, nele horibainrua anteontem
haree ver horik morar
harii erguer horikalan ontem noite
hariis banhar-se horisehik ontem
harohan rezar horiuluk h muito
haruka comandar horon cheirar
haruka enviar horun fel, blis f.
hasai tirar hosi de, por
hasan bochecha hosu peidar
hasan-hun queixo hotar jurar
hasan-rahun barba hotu acabar
hasara zombar de hotu, hotu-hotu todo

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 5


hudi banana
huin vagina ka ou
hun fundo, comeo ka lae? que...?
husar umbigo kaan-teen sfrego, guloso
husik deixar kabaas ombro
husu perguntar; pedir kabas-lahan fio
huu soprar kabat (kawat) arame
kabeen saliva, cuspo
kabeer liso
i e kaben casar-se
ibun boca kabuar redondo
ibun-kulit lbio, beio kabuk grvida
ibun-rahun bigodes kabun barriga
ida um kabun-solur diarreia
ida-idak cada kabura feto
iha nee aqui kadeia priso f.
iha neeb ali kadeira cadeira
iha neeb onde kadeli anel
iha em; haver; ter kadiuk caranguejo
iis cheirar kadunan palcio
ikan peixe kaebauk crescente-coroa
ikan-gama tubaro kaer segurar; apanhar
ikun cauda, rabo kaer tomar
ikus ltimo kaf caf
ikusliu, ikusmai finalmente kafoli langotim, tanga
ilas imagem f. kafui flauta
imajen imagem f. kaha pepino
imi vs, vos kahur misturar
imi-nia vosso (adj.) kail anzol
imi-nian vosso (pron.) kain caule, talo, haste f.
inan me kakae cacatua
-inan fmea (animal) kakehe leque
inan-banin sogra kakorok garganta
inan-boot tia kakorok-fukun pomo-de-Ado
inus nariz kakorok-talin traqueia
inus-metin constipao f. kakutak crebro, miolos
inus-teen monco, ranho kakuuk coruja
isin corpo kala talvez
isin-diak sadio, so kalan noite f.
isin-lolon corpo kaleen estanho
isin-manas febre f. kalili escudo (arma)
isin-molik nu kalili-kuak sovaco
isin-moras doente kalohan nuvem
ita ns, nos (incl.) kamarua concubina
Ita o senhor, a senhora, kamat arranhar
voc kamii camim
Ita-Boot Vossa Excelncia kampaa saro de mulher
ita-nia nosso (adj.,incl.) kamudi leme
ita-nian nosso (pron.,incl.) kanek chaga
kanta cantar
kanuru colher
jambata ponte f. kaps belo, formoso
jambua toranja karak-teen avarento
janela janela karau bfalo
karau-baka vaca

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 6


kari espalhar knaar trabalho
karik talvez knaban balde
karl saca knedok concha
karn saca knoruk pescoo
karuda hortel f. knosen-ruin costelas
karuk esquerdo knotak cintura, cinta
karuuk beringela timorense knua aldeia
kasian coitado knuan bainha de espada
kastigu punir, castigar koa cortar
kasu anular, riscar koalia falar
katak que (conj.) kohen bolsa
katak significar koi ra(s)par
katana catana koir barbear
katar comichar koko provar (comida)
kateri tesoura koko ensaiar
katuas velhote kolan pntano, brejo
katuma piolho da roupa kole cansado
katupa catupa kolen salrio, ordenado
kau corvo kolu despir
kaut saco kona tocar
kbiit fora, poder kona-ba acerca de
kee cavar konta contar, relatar
kedas imediatamente kopu copo
kedo r f. kopukopu borboleta
kela grilo kore desligar
kelu pulseira kr-kaf castanho
kesar queixar-se kr-mohu desbotar
kesi amarrar, atar kosar-been suor
keta no + imperativo; para kose esfregar
no kosok tenro
kiak pobre kosok-oan criana
kibukibu pirilampo kota cidade f.
kidan cadeiras f.pl., anca, koto feijo bravo
quadril kotu partir em dois
kidun cu kotuk dorso, costas
kiik pequeno kotuk-ruin coluna vertebral
kikir sono kous trazer ao colo
kikit escamas f.pl. kraik baixo
kilat espingarda krekas magro
kili fazer ccegas kroat afiado
kinur amarelo kruduk corcovado, corcunda
kitilili pirilampo krukut spero
kiukae codorniz f. kuana direita
klamar alma kuartu quarto
klaran meio, centro kuda cavalo
klarek pouco fundo kuda plantar
klean fundo kudaku caracol
kleuk torto kuda-kusin sela, selim
kleur muito tempo kudeik coxo, manco
klobor cabana kukulai borboleta
kloot estreito kukur trovo
kluni almofada kukus cozer a vapor
kmaan leve, ligeiro kulapur bolor, mofo
kmanek belo, formoso kulat cogumelo
kmeak castanho kulit pele f.

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 7


kulu (-tunu) fruta-po
kulu-naka jaca
kumbili tubrculo
kumu apertar
kuran precisar de
kurita polvo
kusa cavilhar
kusi bilha, pote
kutun bicho
kuu beliscar

la no
laan vela (de barco)
laba cortar em fatias
labadain aranha
labarik beb
labele no + imperativo; para
no
ladn no muito
lae no
laen marido
lafaek rai-maran lagarto
lafaek crocodilo
lafatik peneira
lahalimar extremamente
laho rato
lah sem
lai queira; um pouco
laiha sem
lailais depressa
lais rpido
lakateu rola
lakeru abbora
lakin antigo
lakohi recusar
lakon desaparecer
lakon perder
laku civeta
lalaek gafanhoto
lalar mosca
lalar torrar
lalatak sombra
lalatik verme
lalehan cu
lalenok espelho
lalian centopeia
lalian trempe f.
lalika no preciso
laloran onda
lamas apalpar
lanu bbado
lanu-teen beberro
laoras em Tf9.84 0 TD(beberro)Tj-1 Tf-9.84 -1.178 TD(lah278 TD(lanu)Tj/T8 1 Tf9.841/T 1 Tf9.84 0 TD(no .84 0 TD(rola)Tj/T6 1 Tfa1.178 TD(lalika)Tj/T8 1 T4 1.178 TD(lalika)Tj/T8 1 T4r/Ta1.178 TD(lali

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 8


liutiha depois maksoik rico
livre livre maksorin rim
livru livro malae estrangeiro
lo(k)raik tarde f. malahuk cinzento
lohi enganar maliboo gara
loja loja malirin frio
loke abrir malu um ao outro
loko-an presunoso maluk companheiro
lolo cntaro, jarra maluk parente
lolo esticar malus btele
loloos correcto, certo mamar mole, macio
loos direito; direita; correcto; mamiik bexiga
verdadeiro mamuk vazio
loos (adv.) sim mamut morno
lori trazer, levar manabe alforreca
lori-empresta pedir emprestado mann vencer; ganhar
loriku papagaio manas quente
loro, loro-maran sol manduku r f.
loron dia m. mane homem
loro-natutun meio-dia -mane macho
loron-boot festa mane-faluk vivo
loron-domingu domingo mane-foun genro
loron-kinta quinta-feira mane-klosan solteiro
loron-kuarta quarta-feira mane-oan rapaz
loron-sbadu sbado mane uma-laran criado
loron-segunda segunda-feira mangame delirar
loron-sesta sexta-feira maninga feitio, mandinga
loron-tersa tera-feira manko tigela
losu extrair, tirar manteiga manteiga
lotuk delicado manu-aman galo
luan largo manu-fuik ave f., pssaro
lubun grupo manu-fulun pena
luhan curral manu-knuuk ninho
luhu cesto plano manu-liin pardal de arrozal
luku mergulhar manu-rade pato
lulik santo, sagrado manu-tolun ovo
lulun enrolar maran seco, enxuto
lumut musgo Maromak Deus
lumut verde martelu martelo
lurn rua masin sal
lutu luto masin-midar acar
lutu sebe f., vedao, cerca maski embora (conj.)
matak adj. no maduro, cru
matak s. sanguessuga
maas bocejar matan olho
mahar espesso matan-balanda de olhos azis
mahon sombra matan-been lgrima
mahon-been orvalho matan-delek cego
mai vir matan-dook feiticeiro
maib mas matan-dukur sonolento
mak, maka que matan-fukun sobrancelha
makaas forte matan-fulun celha
makdadi chumbo matan-kliir vesgo
makerek listrado matan-kulit plpebra
makikit guia matan-moris cuidadoso

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 9


mate morrer; morto; morte f. mout afundar-se
matebian alma de morto mukit carecer, faltar
matek paralisado (mundu-) raiklaran mundo
matenek sbio munuk rombo
maun irmo mais velho musan gro, caroo
maus manso, domesticado muta vomitar
mean vermelho mutin branco
mear tossir mutisala prolas
meda sarigueia
meer salgado
mehi sonhar naan irmo (de mulher)
meik afiado naan carne f.
mela pulga nafatin sempre
merak turvo nahe estirar
merik sarna nai senhor
mesamesak sozinho nailulik padre, sacerdote
metan preto nain dono, proprietrio
meti mar f. nakali ferver
metin firme nakbetok rombo
meti-ulun recife nakdedar tremer
meza mesa nakdoras escorregar
midar doce nakloke estar aberto
mihis fino, tnue nakonu cheio
mii mijar, urinar nakoron roncar
miin urina namkari espalhar-se
mina leo namkurut enrugar-se
mina-morin perfume namlaik murchar
mina-rai petrleo namlele boiar, flutuar
mirain formiga branca nanl lngua
moat chupar nanarak palato, cu da boca
modo hortalia nani nadar
modok verde nanis antecipadamente
modo-tahan legumes verdes naok furtar, roubar
moe (ter) vergonha naok-teen ladro
moen rgos genitais naran nome; qualquer;
mohu apagar-se contanto que
molok antes de naruk longo, comprido
momoos claro nata mascar, mastigar
monok mudo natar arrozal
monu cair nati percevejo
moon claro natoon bastante; adequado;
moos limpo conveniente
moras doer; dor f.; doente; nee este; esse; isto; isso
doena neeb aquele
more desbotar neeb que (pron.)
morin fragrante neen seis
moris vivo; viver; vida neenulu sessenta
moris mai nascer nehan dente
morteen colar de coral nehan-isin gengiva
moruk amargo nehek formiga
morun veneno neineik lento
ms tambm neon mente f.
mosu aparecer nesun pilo
mota rio nia arti significar
motok estar com soluo nia ele, ela, o, a

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 10


nia, ninia seu (adj.)
nian seu, dele, dela (pron.)
niki morcego para parar
ninian seu, dele, dela (pron.) parente parente
ninin margem pateka melancia
niran gengivas patu pato
nisik sufocar, engasgar paun po
nisik sufocar-se pedasuk pedao
no e pepinu pepino
nona concubina pombu pombo
nono ferver, cozer ponte ponte f.
nonook calar-se presiza precisar de
nunee assim
nurak jovem, novo
nusa ilha raan sangue
nusu punho raga cesto
nuu coco rahun-aat m sorte f., desdita
nuu-been gua de coco rahun-diak boa sorte f.
nuudar como rai guardar
rai terra
rai-abu neblina; nvoa
tu, te, ti rai-henek areia
oan filho; cria; pequeno rai-ketan fronteira
oan-feto filha rai-kotun ilha
oan-kaduak gmeo rai-kuak buraco
oan-kiak rfo rai kuna guardar rancor
oan-mane filho rai-lakan relmpago
odamatan porta rai-monu penhasco
odan escada de mo rai-mutin madrugada, amanhecer
odi odiar rain pas
oe vime rai-nain fantasma m.
ohin hoje rai-nakaras anoitecer
oho matar rai-nakukun escurido, trevas
oin cara, rosto rai-naroma madrugada, amanhecer
oin-aat feio rai-naroman luz do sol f.
oin-halai vertigens f.pl. rai-olat barranco, ravina
oin-hanesan parecido, semelhante rai-rahun poeira
oin-ida deit mesmo rai-suut vulco
oin-kamutis plido rai-tarutu trovo
oin-ketak separado rai-tatinis penhasco
oin-merik espinhas, acne f. rai-tetuk plancie f.
oin-nakukun desmaio rama arco de setas
oin-oin, oioin vrios rama-isin flecha, seta
oins como ramata acabar
okos parte inferior f. rasik mesmo
ona j rate sepultura
-nia teu (adj.) reben dez mil
-nian teu (pron.) reen-toos testa
oras hora rei beijar
orasida logo resik demasiado
osan dinheiro rian cunhado
osan-mean ouro rihun mil
osan-mutin prata riku rico
osan-rahun trocado ritan cola
otas idade f. riti cobre

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 11


r barco s quem
r-ahi navio se se
rohan compadecer-se sedu cedo
rohan ponta, fim sei ainda; marcador do
rona ouvir; escutar futuro
rota cana seidauk ainda no
rua dois selae se no
ruanulu vinte selan sela, selim
ruanulu-resin-ida vinte-e-um selu pagar
ruanulu-resin-lima vinte-e-cinco seluk outro
ruin osso seluk outro
ruma algum, qualquer semana, basar semana
ruu roer semo voar
sente sentir
serb servir
s o que serbisu trabalho
saan cedo serve servir
sabraka laranja sia nove
sadere apoiar-se sianulu noventa
sadia compadecer-se sidade cidade f.
sae subir sigarra cigarra
saeru arrotar siik advinhar
sai sair; tornar-se siin azedo
saida o que sikun cotovelo
saki cortar de pancada silu partir
sakunar escorpio simu receber
sala erro; pecado sin sim
salriu salrio, ordenado sintura cintura, cinta
sale percevejo sinu sino
salurik guarda-chuva sinzentu cinzento
sama pisar, calcar sipu concha
samea cobra sira eles, os, elas, as
samodo cobra verde sira-nia deles, delas (adj.)
sanametan fuligem f. sira-nian deles, delas (pron.)
sanan panela sobu desmoronar
santan leite de coco soe deitar (fora)
sanulu dez soi possuir
sanulu-resin-haat catorze solok felicidade f.
sanulu-resin-hitu dezassete sona fritar
sanulu-resin-ida onze sona picar
sanulu-resin-lima quinze soran incitar
sanulu-resin-neen dezasseis sori defender
sanulu-resin-rua doze sorin lado
sanulu-resin-sia dezanove soro caar (animais)
sanulu-resin-tolu treze soru tercer
sanulu-resin-ualu dezoito sosa comprar
sapatu sapato subar esconder
saran entregar sui pentear
sarani cristo; baptizar sukaer tamarindo
saroo acocorar-se sukat medir
sasn bens (mpl.) suku regio tribal
sasin testemunha suku apunhalar
sasoro canja suku coser
sasuit pente sulan rolha
satan reter suli correr, fluir

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 12


sunu acender tau tan acrescentar
sunu queimar tau pr
sura contar tauk ter medo
surat carta taxu frigideira
surat-tahan papel tebe dar um pontap
surik espada tebedai dana de mulheres
suru tirar com colher tebes certo
susar dificuldade f. tebetebes realmente, muito
susu mamar tee cagar
susubeen leite tee-been diarreia
susuk mosquito teen excremento
susun seio tee-oan intestinos, tripas
susu-raan sanguessuga tein cozinhar, cozer
suta seda teki osga
suut soprar tekitekir de repente
tempu tempo
tene convidar
taa talhar tenke ter de
taan cesto de folha de tenta tentar
palmeira teon ursinho-do-mar
tabelen pender teri aparar
tafui cuspir terus sofrer
tahan suportar tesi lia decidir
tahu lodo, lama tesi cortar destacando
taka fechar; cobrir testemua testemunha
takruik coluna vertebral tetak picar, moer
tala, teu gongo tiba entupir
talas taro, inhame tiha arremessar
tali corda tiha rede f.
tali-hun palmeira tii fiar
tama entrar tilak cortar em fatias
tamis provar (slidos) tilun orelha
tamun defumar tilun-diuk surdo
tan mais tilun-hun sono
tan por causa de timir queixo
tanan nu timis provar (lquidos)
tanara bigorna tinan ano
tanba porque tinan inverno
tanbas por que toba dormir
tane suster toba-fatin cama
tanis chorar tobi quarto
tans por que todan pesado
tanutuk martelo tohar quebrar
tara pendurar tohu cana-de-acar
tarata insultar tokon cem mil
tarde tarde adv. tolan engolir
taru apostar tolok insultar
tarutu barulho tolu trs
tasak maduro; cozido tolunulu trinta
tasi mar tomak inteiro
tasi-ibun beira-mar, costa toman acostumar-se
tata morder too chegar; at
tatera ameaar toos duro
tatolan goela, faringe f. toos horta
tatoli expedir, remeter toos-nain agricultor

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 13


tua vinho utu-tolun lndea
tuak vinho, tuaca uu tubaro
tua-mutin vinho, tuaca uut p, farelo
tuan velho
tua-siin vinagre
tuba rai resistir venenu veneno
tubuk boto, rebento vizita visitar
tudik faca
tudn chapu cnico
tuir seguir; continuir; ao x ch m.
longo de xapeu chapu
tuirmai depois xikra chvena
tukir assar em bambu xina-uma loja
tuku tuur ajoelhar-se xumasu almofada
tuku golpear
tula carregar
tulun ajudar
tun baixar
tuna enguia
tunis ervilha timorense
tunu assar
turu gotejar, pingar
tusan dvida
tutan juntar, ligar
tutun cume, cimo
tutur levar cabea
tuu espetar
tuur estar sentado; morar

ualu oito
ualunulu oitenta
uat veia
udan chuva
udan-boot inverno
uitoan pouco
ukun-fuan regra
ular lagarta
uluk antes (adv.)
uluklai antes de tudo
ulukliu antes de tudo
uluknain antes de tudo
ulun cabea
ulun-fatuk cabea
ulun-molik calvo, careca
ulun-moras dor de cabea f.
ulun-ruin caveira
uma casa
umakain famlia
uma-kakuluk tecto, telhado
uma-kreda igreja
uma-nain dono de casa
uti pnis
utu piolho
utur bolor, mofo

Instituto Nacional de Lingustica, 2003 14

Você também pode gostar