ANN. XIII - N. ,S0 JULIO - AUGUSTO AN D. MCMXLII!

PALAESTRA
L A T I N A

HOMERUS
H«rm*s *x marmor· in Mueaao Británico

S U M M A R 1U M
miiiiimiiiHHHimtiiimiHiiiiiHitmiiimiimimiimimiHitmii

Exercitationes Schol ar es
(TO M ELIN , C A M P S , M a r i a n o , N o g u é s )
Lectoribus s al ut em, (A v e n a r iu s)
Veni coronaveris, ( U r q u io i.a )
Regina Pacis, (L u c e s o l a )
Nova et Vetera. ( M ir )
De Georgii erratione (A v e n a r iu s)
C o m m e r c i u m Epistulare (M ir , W a g n e r ,
C a n a Ls )
Per O r b e m. (M esa )
H o me r i Odys s e a, (R u iz )
Bibllographia, (Jim é n e z )
C u ri os a et Jocosa. (N ugator)
Ordinirii et Superiorum pcrmiuu

www.culturaclasica.com
 E x e r c ita tio n e s S c h o la re s
B a lb u s B a lb u m r e c t iu s in t e lle g it Me q u i t a s t e i s la avecilla ·
tftn h e r mo s a ! ¡ Gr an desgracia!
Nobi l i s a d v o c a t u s e m i t a b agricola
¡Oh paj ar it o sin dicha!
ingens l i g no r um p o n d u s ; hic d u m relin-
. Po r ti i n f l a ma d os de l l an t o
q u e b a t in d o m o a d v o c a t i ligna v e nd i ta ,
r e pp e ri t i nter ea l igonem: q u e m vi dens tiene sus oj os mi niña!
a d v o ca t us , dixit agricolae: Amice, s up er
Luis C am ps, C. M. P.
E IV la tin ita tis cu rsu .
hoc p o n d e r e l i gn o ru m m a g n a lis e xo r t a
est. — R e s p o n d i t agricola: Q u o p a c to ?
O B e a ta V ita!
— Q u i a ego a te emi, dixit a d v o c a t u s ,
Il l i mem c ir cum f on te m c o n s e d i m u s ,
t o t u m p o n d u s ; i deo n eq u i s tollere ligo­
gaudi i s in s p a ti o l at o m o n s t r a n t i b u s
n e m . - T u n c agricola: Ergo litem dicis
fruendo; p r ae ci pu e , q u o d m a j o r e m ad
esse ha c de re? — E q u i d e m , lis int er
nos v o l u p t a t e m ferebat, j u c u n d u s s o n u s ,
n os est; ait a d v o c a t u s : tu ipse vides.
q u o c u m i mp er i os i popul i , s i bi l ant e a ur a
—Decem argent ei s c e r t e m u s litem hic
z ephyr i j licunda, s u p e r no s a g i t a b a n t se
n o n esse. — Sit ita, dicit a d v o c a t u s . —
pleni r a m i sui t r e m e n t e s p a ss e r i b u s m a ­
De ce m a r g e nt e a p a c t a s u n t ? ait ag r ic o­
culosis, qui s u m m a ope n i t e b a n t u r n o s ­
la. Q u i d dicis? — Dico ét a s s e r o m e a
t ra s i m u l a r e c u m can t ic is suis. H u c
o m n i a ligna. — T u a? r e s p o n d i t agricola;
r a uc a p h a s i a n a , illuc su a ve s a u d i e b a n ­
si nt ergo t ua profecto; a cci pe li gonem.
t ur a l a ud a e, illae c a n e b a n t me ru l ae , t u r di
Vi di s t i ne litem n o n esse? I gi t ur m e a
et iliaci, e m p u p a e q u e ; u s q u e hi bl a ea e
q u o q u e est s p o n s i o et p l u r i m u m scio
a pe s, in n o s t r a terra, levi s u s u r r o flores
q u a m tu, s a p ie n s a d vo c a t u s .
ex u g u nt . Aes t iv u m t e m p u s o m n i a s p i ­
S t e p h a n u s T o m e i .i n , C. M P.
r a b a n t . Ros m a r i n u s , t h i m u s , i m b u u n t
in A r g e n tin a , e 4 l a t i n i t a t i s c u r s u .
o d o r e m , v a p o r a n t p o m a ; r a m i vix s u s t i ­
nere fructus p o s s u n t . O b e a t a vita!
L u g e te , o V e n e r e s A. M a r ia ñ o , C. M . F.
(Ex operibus C. V. Catulli) X e r a e E q u i t u m (a d A q u a s S a n c ta s )

¡Llorad, G r a c i a s y A m o r c i l l os ,
flor de h u m a n a bizarría! .M ile s a c u t u s
¡Se m e ha m u e r t o el p a jar il l o Miles p e d i b u s Matri t u m t e n d en s ,
de m i n iñ a las delicias! c u m forte respexi sset , r a e d a m vidit a d ­
A fe q ue Lesbia lo a m a b a v e n t a n t e m a d u o b u s e qui s t r a c t a m . L a ­
m á s qu e a sus p r o p i as pu p i l a s. b o r e itineris et a r m o r u m p o n d e r e def es­
sus, d o m i n u m r a e d ae r og a t ut c on s i s t a t:
P o r q u e m e l o s i t o era
«Parce, q u a es o , i nq u i t si te sic mo r or :
y t a n bien la c o n oc í a scire t a m e n velim n u m M a t r i t u m eas».
c o m o la hi j i t a a la m a d r e : Cui r a ed a ri u s : « M a t r i t u m e q ui d e m
Ni de su regazo se iba; tendo». —«.Si sic est, m e a dj uv a serius-
p i a ba a s ól a su d u e ñ a , que s en t ie s me g r at um» . —« Qu i d vis f a­
i ba al l á y a cá venía. ci am?» —«Pe to ut s a gu m ho c M a t r i t u m
A h o r a v a g a n d o va feras». —Li bent er f aci am: sed dic ubi
p o r s e n d a s o s c u re c id a s s a gu m, itinere confecto, d e p o n e n d u m
de d o n d e a na di e, se dice, mi hi sit». —«Noli sollicitus esse de h ac
re; e g om e t i n t r a s a g u m ibo», R a e d a e
la vuel t a fué c o n c e d i d a .
d o m i n u s t enere r i su m nequi vi t mi li t i que
¡Oh! Mal h a yá is , de la m u e r t e rogavit^ut r a e d a m c o n s c e n d e r et .
oscuridades malignas G e o r ü i u s N o g u é s , C . M . F.
que os tragáis t o d a belleza. E II C u rsu .

66

www.culturaclasica.com
C u m e m e t i s , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

www.culturaclasica.com
 T e x to s P a la e s tra
P re p a ra d o s p o r P P . M isioneros del C o ra z ó n de M aría

A p a r ta d o 1042. - L au ria, 5. - T e lé fo n o 15013. - B a r c e lo n a

Para el Primer Curso: P r i m e r C u r s o de Len gua L a ti n a

Historiae Sacrae C ompendium adaptado al C uestionario Oficial 3 ptas.
Texto, notas, vocabulario 4 ptas.
S e g u n d o C u r s o de Lengua Lati na
Para el Segundo Curso: adaptado al Cuestionario Oficial 5 ptas.
«
Epitome Historiae Graecae Tercero y C uarto
(2.a ed,) Texto, notas, vocabulario 5 pts. C u r s o de Lengua L a ti n a
adaptado al Cuestionario Oficial
Para el Tercer Curso:
(en preparación)
C ic e ro n i s E p i s tu la e S e le ct ae
Solo texto latino 1 pta.
Texto, notas, vocabulario 4 ptas. R e p e t i t o r i um
C a e s a r is de Bello Civili Libro de prácticas escolares para
las prim eras clases de .latín.
Texto y notas 5 ptas,
Contiene:
Program as, (Vocabularios, Ejer­
Para el Cuarto Curso: cicios, Temas, Curiosidades
C ic e ro n i s p r o Archia P o e t a Indices.
Solo texto latino l'p ta . Precio en símil tela ,15 ptas.
Texto, notas, vocabulario 3 ptas.
C ic ero ni s in C a t i l i n a m O r a t i o I Palaestra Latina
Solo texto latino 1 pta. Colección com pleta,
Texto, notas, vocabulario 3 ptas. desde Enero de 1930
hasta Diciembre 1942,
Para el Quinto Curso: en fascículos sueltos 100 ptas.
Virgilii A e n e id o s liber II
Solo texto latino( 2 ptas. De próxima aparición:
Texto, notas, vocabulario 4 ptas.
H o r a t i i C a r m i n a S el ect a
Para el Sexto o Séptimo curso Texto, notas, vocabulario
P r u d e n t i i C a r m i n a Sele ct a
C ri s pí Sa ll us ti i S el ect a
(2 a edición, en preparación)
Texto, notas, vocabulario
Texto, notas, vocabulario
C a n t o l . ° de la O d i s e a C a n t o 2.° y 3.® de la O d i s e a
Texto y notas 5 ptas. Texto y notas

EN PREPARACION OTROS TEX TO S

Deuaaates Mpefíale· a libraría· j, «a pedida* de «eaiideraetdir» a Prahsom y C
aiagm

www.culturaclasica.com
AN. XIII. - N. 80 JULIO - AUGUSTO AN D MCMXLII1

PALAESTRA LATINA
Pratium subnotationis annute, lolutiona antelata, eit io poetarum in Hispaniaet Lusitania, n pes. in America et Philippinis insu-
lie, et ia pes. in reliquis civitatibus - Pretium mittatur oportet ad AJm inistrettrem , Lauria, 5 - Bartintnt - A ptrt. 1*4*

LECTORIBUS PALAESTRAE
E G E N T I B U S interpretationem Georgii Pelleterii quaedam novata vocabula aut
L jam dpprehensa sunt, aut certe deprehendes, quorum vel novitatem admireris,
vel sensum quaeras. Sic ergo habe: me nunquam fuisse, nunquam futurum esse in nu~
mero eorum, qui linguam Latinam occidunt ea omnia respuentes atque proscribentes,
quae in veterum non inveniant libris usitata, proinde quasi illi veteres nostra indituta
et noverint et suis descripserint vocabulis. Si nulla jam licet introduci vocabula rctle
quae trada sint ex vetudis, fontibusque hauda non solum Graecis, veram etiam ex iis
potissimum linguis quae in terris sermonis quondam Latini hodiernis rebus non raro
convenientissima excogitata habent vocabula, quae illi veteres ultro arripuissent, cum
legitimae cognoscerentur Latinae puritatis propagines: si non liceat Latine loquentibus
uti vocabulis, quae novis inventis aut inditutis ita imposita sunt, ut in linguas trans­
ierint nationum omnium, internationalia sint vocabula, lingua Latina cadaver erit,
nos Latine loquentes induemur pellem a serpente tepefado tempore veris dedrittam.
Deus meliora! hic mecum exclames. In re tamen tam clara setttper in incerto haerebi­
mus, nisi ille cogetur coetus virorum dodorum, cujus communi conspiratione fas sit de
de jure novarum vocum decernere.
Itaque, ut praecipua tibi odendant mea nova: Rasputinum «lignipedent» feci,
quod alterum crus eius ligneum erat, sicut crassipedent et latipedem et tardipedem di­
xerunt antiqui. Quetidam hominem etiam «vitratum oculos» dixi, accusativum Grae
cum usurpans. «Vitrare» apud Ducangiunt reperies. Et si ferratum, et argentatum, et
auratum, et barbatum dicimus, cur non etiam «vitratum » liceat facere, sicut elegan
ter faciunt «vilrer» Galli, nos Itali elegantius fere novimus «vetrata carta» quam
non facile, antiquis illis Ciceronibus penitus incognitam, redius aut clarius cognomi­
nabis quam «cartam vitratam» et te ego, si ab d i nendum voce dixeris, quod apud
neminem classicum scriptorem effodiatur, te ego ineptum hominem nimiumque putidum
ratus tuis te relinquam bacillis depascendum.
Neque potui divelli a voce illius vehiculi, quod hodiernis Graecis «autocinetum»
ed, quod nos dutomolum (currumj vitata hibrida voce quae eft «automobile» inter­
dum vocamus, quam excogitavit jam ante annos quadraginta Philadelphiae Arcadius

67

www.culturaclasica.com
Avellanus argutissime: esse illum ’currum, quod non jungatur jumento, quod de-jugis
sit, contradione f a d a ut in bigis et quadrigis, *digam», Hanc vocem ego hoc accepto
libentius, quod flatirn dat nomen redoris ejus currus, quem digarium esse agnoscimus
eademque forma usi adjedive lychnum digarium dicimus, capsum digarium, casus
digarios.
Huic voci ad elegantiam i atinam nihil deeit, nisi hoc, quod apud Ciceronem
aut saltem Caesarem non eil: sed ipse Cicero digam ultro acceptaret et ei, qui hoc
nomen invenisset plauderet, tam bene ei videretur Latinum esse.
Et ferroviarium «agmen» ante solebam appellare, quod ferrea ageretur via,
illum ordinem curruum concatenatorum, qui motrice machina trahuntur. Sed ecce tibi
nuper in Budapeilinensi Juventute <tramen» vel «tramentum» ferroviarium scilicet,
quod via traheretur ferrea. Ego libentissime tale vocabulum addo meo vocabulario,
quoniam video et redissime derivari (immo alio sensu jam exiliterat) et non minus
significanter id quod trahitur continet quam «treno» italicus et «train» gallicus. N e ­
que eil necesse dicere me ex tramento tramentarium facere, ut magiftrum tramenta-
rium, tabulas tramentarias, tramentarias mutationes. Et quoniam de via ferrea
loquimur, ipsas illas ferreas regulas, quibus aliqua via ferrea eil, quas rails et rotaie
vocant, ut rotalia (rotale) nominem, vel rotabula, hoc eil quae ad rotationem perti­
nent, vel quibus rotantur currus rotae, nisi forte meliora alicunde abilulero, indudus
sum.
Tantum erat, quod te nunc volebam monitum. Hoc tamen lubet addere: invitari
te, ut tua in medio ponas judicia, meliora meis proferas, alia interroges; nam iis ipsis
judiciis et interrogationibus efficies, et P alaestra sit quod profitetur nomine: s&ola
ludandi. ‘Vale. Romae, V. Kal. M ajas a. 19^3.
A V E N A R IU S

Veni C oronaveris
Fest i vo r e s o n a n t n u n c juga m o n t i u m
t u r b a r u m s tr epi t u, p e r qu e c a c u m i n a
a u t t r a c t u s d u b i o s i m a q u e val l i um
si gna p r o s i l i u n t pi c ta c ol or i bu s
p r im i s , q u a e zephyr is t r a d i t a fl a nt ib us ,
p a n d u n t u r nitidi l u mi n i s ad facem.
I ns i gne s v e n i u n t c u m p o p u l o viri:
hic s a cr ae s o p h i a e mille r e condi t i s
d o c t u s notitiis, ille m i c a n t i b u s
acris m i li ti ae m a g n u s h o n o r i b u s ;
a lt e r C h r i s t i a n u m n ob i s infulis;
a lt e r magnificis in p r o p r i o s greges
p r a e s t a n s officiis i mp e ri a li b u s .
F e r v e n s p e c t o r i b u s q u a e latet i n t im is
c un c ti l a et i t i a m voci bus e x p r i mu n t .
Q u o d si n u n c li beat n os c er e p l a ni u s
c ur m o n t e s t r e pi d e n t i n s o l i to m o d o ;
qu a e re c o n v e n i a n t Virginis a tr i a
t u r m a e sic h o m i n u m laeta c r e p a n t i u m ,
n u n c p r ae c la ra dies, n u n c ag i tu r dies
q u a late p o p u li solliciti s u a e
Regi nae egregiae t e m p o r a circulo
ex a u r o et l apide mu l t i pl i c i a m b i u n t .
F r. Jo seph u s B. U r q u /o l a , O . F. M.
O n i a ti , 1943.

68

www.culturaclasica.com
 REGINA PACIS
« A e llo d u m v a s to fu r e r e n t tu m u ltu »

Omni um princeps operum, Maria, Nil habet sanctum; ruit omne praeceps
Temporum lapsum dominaris una; Per nefas; culpis temerat pudendis
Lucis aeternae sine labe splendor Qui dqui d augustum, Domini perosa
Sola et imago. Nomen et ipsum.

Te sibi matrem Dominus paravit Undique exardent animi et frementes

Ant equam mundum faceret, manuque Intonant linguae: «novus ordo rerum...
Prodiga caeli sereret profundum Nolumus Christum... Crucis exeeranda
Aethera stellis. Transiit aetas».

Jam profecturus pater exui Adam Caedis effrenae cupidas ferina

Te Dei novit monitu parentem Scindit et gentes agitat simultas,
Alteram nobis Geniti daturam Cunctaqne alternae furor ater urget
Munere vitam. Pectora cladis.

Te novum signum cecinit p r op he ta ' Cl amitat pacem; tigridum furentes

Virginem Matrem, Moisique vinci More sed pergunt laniare fratres!
Te rubus miro retulit stupenti · Bella jam tristi lacrimosa mundum
•Nescius igne. Caede cruentant.

Rore te vellus Gedeonis udum Ast nimis terrent animum futura

Caelitus factum, Noe te eoiore Visa praesagae graviora mentis;
Nubi um tractus vario serenans Quantus, heu! terris labor et malorum
Innuit Iris. Ingruit horror!

Altera aeternae, pia Mater, Iris Supplices audi, pia Virgo, et Iris
Pacis, oh! nobis miserans adesto, Pacis illustra, procul a salute
Justa nam summi Genitoris orbem Jura ut errantes recolant redempti
Ira perurget. Regia Christi.

Mentis humanae tenebras superne Sub crucis signum coeant ubique

Disjice horrendas, aciemque dia Gentis humanae populi volentes,
#
Luce conhrmans rationis ausa Ac Bonus Pastor regat unus unum
Contine vana. Christus ovile.

Falsa promentes sequitur prophetas A loisius L ucesole, Presb.

Obsequens vulgus; fera turma Christo
Surgit insultans, odiisque flagrans G o n z á le z . C a tá n , a p u d B o n a s A u r a s

Saeva minatur. » 30 A u g u s ti 1 9 4 2 .

69

www.culturaclasica.com
 iV o v a e t v e te r a
Tempus aestivum
S ic u t h o m i n u m vita a p r i m a in-
f a n ti a in dies r o b o r a t u r a t q u e firma-
m a t u r u s q u e ad c o n s t a n t e m a e t a ­
t e m , q u a h o m o in flore j u v en tu t is
c o n s t i t u t u s o p e r o s o s perficere valet
l a b or e s ac f r uc tu s ingenii et m a ­
n u u m perci pere, sic a n n i c u r s u s
p r o g r e d i t u r et r i de n t e s veris flores,
a d v e n t a n t e a e s ta t e, in f ruct us m u ­
t a n t u r : « Tr ans i t in a e s t a t e m p os t ver
r o b u s t i o r a n n u s » ( O v i d i u s ). A c vere
t o t a n a t u r a m a x i m o vigore et r o b o ­
re o r n a t a c on sp ic it ur : Sol d i u t u r n i o ­
res ducit dies, qui m a x i m o c al en t ae st u; c a e l u m s u d u m a p p a r e t , nisi r e p e n t i n a
c o h o r i a t u r t e m p e s t a s et i m b e r i rr uat ; n o c t es brevi ores fiunt; lenis a u r a d i em r e ce ­
d e n t e m refrigerat u m i d a m q u e p a r a t n o c t e m ; stel l ae c ir c um m a g n u m a e t h e r i s a x e m
pl aci de v o l v u n t u r et a s tr a fixa fulgenti s p l e n d e n t l umi ne ; ut r i d e nt h o m i n i b u s
a es t i va n o c t e v a g a nt i a sidera!...
M a t u r a t a e segetes a l b e n t e s a r i st a s i n c li n a n t, q u a e m e s s o r u m falcibus c ed a nt :
t r i t i c u m , siligo, 1 r ob u s , 2 far, 3 h o r d e u m , ^ a v e n a , 5 secale 6 falce m e s s o r i a 7 a u t ve­
r u c u l a t a 8 m e t u n t u r a u t m e s s o r i a m a c hi n a . 9 M a n i p u l i 10 seu me rg i te s v i n c i u n t u r
a t q u e in m a n i p u l o r u m c u m u l o s 11 g l o m e r a n t u r . Area d e in d e p a r a t u r et i ngent i c y­
l i nd ro 12 s o l i da t ur , p l a u st r i s me rg it e s in a r e a m a d v e h u n t u r et e q u o r u m et m u l o r u m
r a p i d o cur su inci pi t t ri t ur a; r u s t i c u s t r ibul o 13 i n s i d e n s v e h i tu r et s u b v e s p e r u m ,
c u m v en t u s perflat, v e nt il ab ro 14 t r i t i c u m et p a le a v e n t i l a n t u r 15 ut s e c e r n a n t u r ;
v a n n o 16 t a n d e m f r u m e n t u m a ce ri bu s 17 et a r e nu l i s p u r g a t u r . Q u a e o m n i a n o s t r a
a e t a t e m a c hi n a t r i t u r a t o r i a 1® perficit. T r i ti c um d e in d e et aliae segetes in h o r r e u m , 19
in s i r u m , 20 in g r a n a r i u m 21 a s s e r v a n t u r ad p a n e m c o n fi c ie n du m, ad a n i m a l i u m
p a b u l u m , cet.
P a r i t e r alias fruges, l e g um i na , olera «fundit h u m o facilem v i c tu m j u s t i s s i m a
tellus»; or yz am, 22 t u be ra s ol a na , 23 p h a s e o l o s , 24 cicera, pisa, 25 s p i n a ci a s, 26 bet as, 27
be ta ce os . 28 c a e p a s . 29 allia, lycopersica, 30 m e l c n g e n a s . 31 br as s i c as , 32 cet.; a t q u e
ar bor es, f ruct i bus o n u s t a e l aet ae agricolis p o m a
p or ri gunt ; cerasa, m a l a , pira m a l a p e r s ic a 33 et a r ­
m e n i a c a , 34 p r u n a , 36 ficus p o d r S m i , 36 c u m fragis, 37
rubis, 38 m e l o n i b u s . 39 citrullis. 40 cet.
S u b finem m. a ug u s t i v e na t i o n i s li cent i a d a tu r .
V e n a t o r , p r i m a solis luce, surgit e lecto, ve st e m i n ­
dui t e x p ed i t io r em , s aepe i m p l u v i a m , 41 c al ceat sibi
p er on es , 42 vel o c r ea s 43 a p t a t calceis, c a p u t obt egi t
petaso ad solis c al or em a r c e n d u m , s c l o p e t u m , 44 d u a ­
bus c a n n i s 45 i n s t r u c t u m , a bs t e rgi t et p a r at , r e t i c u ­
l um 46 u m e ri s i mp o n i t , e m b o l o r u m c i n c t o r i o 47 s u c ­
cingitur, et ca ne v e na t ic o c o m i t a t u s , m o n t a n a , v a l ­
les, n e m o r a p e t it ubi c un ic ul i et lepSres in perfugiis

70

www.culturaclasica.com
placide quiescunt, et perdices, coturnices, p al umb e s nidos texerant et eorum pulli
prope va ga nt ur Ol i m venabulis, arcu, sagittis praeda a uc u pa b at u r , nunc aut em
m a xi me per sc lo pe ta ti o ne m. 48-Scl opet um embolis 49 oneratur: 50 ii vero referti sunt
pyrita seu pulvere s u l p h u r a t o , 51 interjectis minor ibus plumbeis globulis; 52 c o n c u ­
t itur seu a d d uc i t u r 53 ligula 54 quae percussorem 55 movet et emboli fundulum 56 fe­
rit, hic vero percussoris ictu ignem concipit at q u e pyritae in embol o incluso c o m ­
m u n ic a t, projectilis c aps ul a di spl odi t ur 57 et magna vi globuli plumbei in p r ae da m
e m it tu n t u r . Si recte sp ec ul a tu m 58 et collineatum 59 est, praeda percussa decidit et a
c ani bus i nvestigatur a tque o d o r a t u r ; 60 ex venatione l autae cum amicis i n s t r uu n t u r
epulae. —Parvuli qu oq u e venatores aves i n s e q uu n t u r easque amite, 61 illice, 62 pedi
ca, 63 t r a ns e nn a , 61 au cu p ar i delectantur.
S u n t qui piscatui plus q u a m auc up i o indulgere ma lu n t , et a r un di ne m 65 s u ­
m u n t , lineam 66 h a m o 67 i n s t r u u n t cui escam 68 infigunt et longo t empor e stant es
piscium s pect ant a d ve n tu m et mo r su m; alii n a s s i s 69 seu sirpiculis piscatoriis ad
r i pa m fluminis apposi t i s piscantur; qui t amen ex piscium venatione vivunt, c y m b u ­
l am c o n s ce n du n t , et in medi o mari, in piscina, in flumine, n oc t ur no in primis t e m ­
pore, everricula 70 t e nd u n t quae, post aliquoi horas, piscibus o nu s t a levant adspor-
t a n tq u e ad litus.
Ha c et i am t e m p es t a t e cor pus lavare et refrigerare rpaxime juvat Plures cotti-
die d omi l av an t ur in balneo, l a b r o 7' instructo, vel in baptisterio 72 vel per lavatio­
nem irrigatoriam, 73 alii c um calor invalescit, pr aesertim vero post d e a m b ul a ti o n e m
per p ine ta vel per m o n t i u m c ac u mi n a , d e sc en du nt in lacum, in piscinam ad maris
litus, ubi n a t a n t e s refrigerantur; t he rma e 74 q u o qu e curationis 75 causa f r eq u e nt an ­
tur. S ae pi us in balneis publicis a podyt e ri um seu vestiarium 76 est, ubi vestes c o t i ­
d ia na s huj us di s p or tu s 77 a m a n t e s p o n u n t q u ae c u st o d i a n t u r et veste balnearia, 78
semicinctio, 79 subligaculo balneario 80 i nd u u nt ur .
T a nd e m, ut ca lor em et sitim ae st a te de pe ll a mus , o m n i a frigida a p p e t i m u s ; d o ­
mi a l i m e n ta in f ri g i d a r io 81 r e p o ni mu s ne c o r r u m p a n t u r , a q u a et vinum mensis
c um gelu a p p o n u n t u r , per diem nobis in deliciis sunt p ot at iu n c ul ae frigidae, 82 r e­
frigerantia: 83 cerevisia. 84 gaseosa, 85 sipho, 86 citronea. 87 a u r a n t i n a . 88 s i c e r a . 88*
q ua e mac hi na refrigeratoria seu nivaria 89 d o mi vel in t he r mopol i o, 90 vel in cafea-
ria 91 refrigerantur; s aepe etiam per vias in c ed e nt e s a c a u p on e refrigeratore 92 c u p ­
pedi as g e l a t a s 93 emi mus .
Vos, pueri, d u m talia gus t at i s et laeti ferias aestivas agitatis, pl ur imu m relaxate
a n i m u m , «ut is a pt io r ad c o g it a nd u m redeat vobis».

F o c a b u la riu m

x siligo, inis, f., trigo candeal. io merges, itis seu manipulus, 19 horreum, troje.
2 robus, oris, n„ rabión. haz,, gavilla. 20 sirus, i , silo
3 far, farris, n., escanda. ii manipulorum cumulus seu 21 granarium. granero
q hordeum , cebada. acervus, hacina, fascal. 22 oryza, arroz,
3 avena, avena. 12 cvlindrum, rodillo. 23 tuber solanum, patata.
6 secale, is, n., centeno. i 3 tribulum, trillo. 24 phaseolus, aluvia, frisol.
j falx messoria seu stramentaria. i ^ ventilabrum, bieldo. 23 pisum, guisante.
hoz,. 13 ventilare, aventar. 26 spinacia, espinaca.
8 falx veruculata seu fenaria, 16 vannus, us f., harnero, criba. 27 beta, acelga.
• . guadaña. 17 acus, eris, n., granzas. 28 betaceus, remolaéba.
9 machina messoria, segadora (má· 18 machina, trituratoria, trilla ­ 29 caepa, ae, caepe n., cebolla.
• quina de segar). dora. 30 lycopersicum, tomate.

71

www.culturaclasica.com
31 melongena, berenjena. 36 fundulus, i, m., pistón (dei 76 vestiarium, apodyterium ,
32 brassica, col. cartucho). guardarropas, ropero.
33 (m alum) armeniacum, alberchi- 37 displodere, disparar. 77 disportus, us, gymnas, ádis,
go, abridor. 38 speculari, dirigir la mira f., deporte.
3 4 (m alum) persicum, melocotón. fapuntar). . 78 vestis balnearia, bañador
33 p ru n u m , ciruela. 39 collineare, apuntar. traje de baño.
36 ficus prodrSm us, grossus, i,.m. 60 odorari, rastrear. 79 semicinctium, taparrabos
breva, 61 ames, itis, palo, horquilla con fa ld a .
3 7 fraga, orum , n. pl., fresas. para tender la red. 80 subligaculum , subligar,
38 robus, i, m., fram buesa. 62 illix, icis, reclamo. aris, n.. taparrabos.
39 melo, onis, melón. 63 pedica, lazo, trampa. 81 frigidarium, fresquera, refri­
40 citrullus, i, sandía. 64 transenna, cepo. gerador.
41 impluvia, impermeable. 65 a rundo, inis, caña de pescar. 82 potatiuncula frigida, sorhe-
4 2 pero, onis, botas. 66 linea, hilo (atado a la caña , te, helado.
43 ocreae, arum, polainas. de pescar). 83 refrigerans, antis, refresco.
44 sclopetum, escopeta. 67 hamus, i, anzuelo. 84 cerevisia, cerveza.
45 canna, cañón de escopeta. 68 e s c a , cebo. 83 gaseosa, gaseosa.
.36 reticulum, morral. 69 nassa seu sirpiculus pisca­ 86 sipho, onis, sifón.
47 em bolorum cinctorium (theca), torius, nasa, cesta para 87 citronea (se. aqua) limonata,
cartuchera. pescar. lim onada.
48 sclopetatio, onis, f., (deporte), 70 everriculum, red barredera. 88 aurantína ¡aqua), naranjil
caza cpn escopeta. 71 labrum , bañera. 88* sicera, sidra. \(orange)·
49 em boluf (capsula projectillis), 72 baptisterium, cuarto de ba­ 89 machina refrigeratoria seu
cartucho. ño, (piscina pequeña den­ nivaria, cámara frigorífica,
30 onerare, cargar. tro de cata: entre los ro­ nevera.
31 pyrites, ae, m. pulvis su lp h u r a ­ manos). 90 therm opoliu m , bar.
tus, pólvora. 73 lavatio irrigatoria, ducha. 91 cafearia (taberna), café.
32 plumbeus g lobulus, perdigón. 7 4 thermae, arum , pl., aguas 92 caupo refrigerator, vende­
33 concutere, adducere, apretar. termales. dor de helados, sorbetero.
3 4 ligula, gatillo. _ 73 curatio, onis, f., tratam ien­ 93 cuppediae gelatae, sorbete,
3 3 percussor, percusor. to de una enfermedad. helado.
A la b o n a e , X K al. J u n io , M CM X IJ I l. JO SE PH U S M.a MlR, C. M. F.

C om m ercium E /fistu la re
Josephus M . a M ir, C. Ai. F. cl. viro J‘ osepho Wagiter s. p.

Paucos ante hos dies alumnis, qui cursum latinitatis quintum —extremum in
noPri s Collegiis— exigunt, scriptiunculam liberam indixi, ita tamen, ut epiPulam
ad amicos aut ad siholares noPros alibi degentes conscriberent. Eis nuper aliquot
«Juventutis» vePrae fasciculos — quos ex sede noPra Barcinonensi acceperam— in
aula oPendi atque perlegi. O r a vul tus que omnium sibi ephemeridem magno opere
placuisse significant. ' *
Data die scriptionum codicillos tradunt, aperio, lego et . . . admirationem mi­
hi concitant et gaudium, quae oculis inspicio: alii ad fratres suos «Populant es» in
Lusitania, in Baetica Provincia, in Italia commorantes, lepidas narrationes scribunt,

72

www.culturaclasica.com
sed et duo ad scholares Hungaricos — quorum humanitatis ac litterarum amorem
perceperunt, quorum Hdem catholicam mirati sunt, quorum faceta et ridicula ipsis
risum moverunt— , verba faciunt cum eisque sermonem indituere expetunt. Quas
igitur, honorate vir et «Juventutis» Moderator, conscripserunt, epidulas, ad te
mittendas inditui, ut, si tibi ledoribusque grata fore censueris, typis exprimas
atque edas.
Nunc autem, hac arrepta occasione, quid ego de vedra «Juventute» sentiam,
apert i dicam. I nt er rogar i enim minores lectores «quae maxime in Juventute pla­
cerent»: majorum sententiae ac voces non displicebunt certo.
V e d r um illud r u d i u m in lalinum sermonem, quod plurimum in ver ri s Colle­
giis fervet, mirabile in primis videtur: ea contentio, qua adulescentes ac juvenes
nobili aemulatione hac exercentur palaestra: ii redorum animi nervique, ut alumni
latinitatem calleant, ut faceta proferant et narrationes, ut ludos scenicos scite expri­
mant et agant, ut carmina latina musica modulatione cantent, ut hodiernis rebus
apta parentur verba et locutiones, ut per radiophonium summi latinitatis magidri
orationes ledionesque edicant: quis haec omnia non demiratur? eaque nobis hispa-
nis r imu lo s animosque non addent ut, qui majora de latinitate percepimus benefi­
cia, majore simul nobilitate et gloria vobiscum hac contendamus palaedra? — Ac
catholica sensa, quibus abundat «Juventus», quis non laudet? Hispanis praeter ea
erga ingenuos nobilesque Hungaricos officium exdat explendum. Dum alma Hi s­
pania Mater bello nuper transado hodes — non filios— profligaret, «Juventus»
semper Nationalidarum partes tuita et prosecuta ed: si igitur etiam nunc nemo
hispanorum pro eo tibi, colende vir, gratiam rettulit, en accipe nodram, dum tot
errationes, tot pericula, tot praesentis mortis minae, quas passi sumus, in mentem
veniunt. In illis lugendis eventibus procul a nobis, — vos hungarici— nodri since­
ro animo miserebamini...
Non nullas notaveram lucubrationes, quibus legendis in «Juventute» maxime
deledatus sum, eas tamen minime exprimam cum haec mea epidula plus aequo
protrahatur. Plurima ex «Juventute* nova verba in schedulis redegi, quae confe­
ram, optima seligam atque usu adhibebo. Lugendum sane non omnes fasciculos ab
anno 1938 nos habere, et jam ab mense a ugud o eam non legimus. — Qua ingressi
edis via, drenui pergite omnes et adulescentes et magidri alta ornati dodrina
audoresque in colenda latinitate indefessi.
Plurimum valete, et Deus pacis vota vedra fortunet.
Alabona, — ad Caesaraugudam — kal. februariis anni 1943.

*J. Wagner rev. collegae ‘Josepho M .at Mir s. p. d.

Gaudio non mediocri affedus perlegi tres epidolas, quarum primam et secun­
dam jam in «Juventute» editas tibi transmittere possum, tertia autem proximo fas­
ciculo edetur. Etiam ego saepe f r ud ra P alaestram L atinam exspedo. Quamquam
«Inter arma silent Musae», tamen P alaestra L atina et «J uventus» non silent, sed

73

www.culturaclasica.com
cum tota iere Europa bello flagret, epiilulae, libri et alia liujus generis per cursum
publicum missa persaepe non adveniunt ad eum, cui dabantur.
Unus ex sociis meis juvenilibus, Al exander W e b er respondet alumnis tuis,
quam epiftulam tibi hic trado, ut in P alaestra L atina publicare velis. Spero fore,
ut vincula amicitiae inter alumnos tuos et socios meos in dies solidiora et firmiora
fiant. Responso AI exandri W e b e r in P alaestra L atina publicata exspedlabo iterum
responsum unius ex alumnis tuis ut in «Juventute» edatur. Etiam W e b e r sacerdos
fieri vult, quare commercium epislulare jucundissimum fore ambobus certum e£L
Sed etiam aliis et Hispanis et Hungaris utiles jucundacque ledtu erunt epiftulae
utrimque datae atque acceptae, cum vitae rationes duorum popul orum tam similes
sint. Saluta, si vis, meis verbis Rev. collegam Jimenez, nec non alumnos tuos,
quorum conatibus ut Superi faveant, toto corde precari nun quam desino. Te autem
iterum salutans valere jubet is, qui supra nomen scripsit. Deus te protegat!
Dabam Budapeftini, V m. Maji a. D. 1943.

J‘ osepbus M . a M ir, J‘ osepho Wagner sal.

Dum mecum ipse cogitarem fore ut epistulam meam ac discipulorum in cursu
poifali intercidisset, milii tuae suavissimae cum duobus «Juventutis» fasciculis r e d­
ditae sunt, sed W e b e r tuus nunquam, — pro dolor!— , aderat. — Humanitatem
igitur tuam rogo ut exemplar Weberii epiftulae mittere quantocius ad nos velis vel
eam in «Juventute» cures edendam, ne denuo in vedlura. publica corruat. — M o d e ­
rator noster Jimenez grato tibi animo plurimam salutem reddit. Vale. Id. Auguftis.

Claretiani Poilulantes s&olaflicis hungaris latinum sermonem colentibus S. P.

Commercium cpiftularc cum illis inftitucre, qui magno ¿ludio latinas etiam
colunt litteras, nos maxime juvat. Propterea ad vos, linguae latinae adamantes, has
litteras scribere conftituimus. Amorem, quo hanc linguam prosequimini, in suis
pagellis clare oftendit «Juventus*. Vobis enixe ideo gratulamur. Nos qui nt um lati­
nitatis cursum agimus atque Horatii Artem Poeticam jam vertimus, triilia Ovidii
carmina valde mirati sumus et modo in vertenda Aeneide Vergilii obledlamur. Prae­
teritis annis Ciceronis, Livii, Salluftii, Curtii, Caesaris etc., plura seletta vertimus
fragmenta. Vos autem quos a udiores interpretamini? Aulis libentissime adsumus;
in eis nunc egregias Sandlorum Patrum homilias peroramus, nos enim Sacrum AL
tare subire exoptantes, eloquentia ornatos esse admodum oportet. Nonnul li s diebus
aliquos dialogos exhibemus. Vos classicos Terentii Pia utique dialogos seu comoe­
dias repraesentare minime ignoramus. Litteris quoque graecis et hispanis diligenter
vacamus. Quindecim diebus nuper quievimus ut, a ¿ludiis vacantes, hilares celebra­
remus Divini Pueri natalem. Dulcia (€¿^1 sed jam transierunt, et iterum, audlis
viribus, in aulas convenimus. P alaestram L atinam si legeritis, aliquas forte inve­
nietis lucubrationes noilras. Si a vobis litteras acceperimus, magna afficiemur laeti­
tia, sicque inter nos ^ ¿ l i t u t u m erit commercium cpi¿lulare. Valete et iterum valete
in Domino. Alabonac, kalendis februariis, M C M X L I I I .
A lo isiu s C a n a l s , C . M . P .

74

www.culturaclasica.com
 De erratione Georgii PeIleterii pueri

VI. Exemerat illa cx risco tenuem merendae penum, ad quam invitabat filio-
lum, panem, caseum, poma, illa intenta vicissitudini cuniculorum, qui cum magna
admiratione Georgii diem obscurare coeperunt, mammae invitationes negligebat.
Certe illa non sentiebat esuriem Georgii, quem ad extremum ciborum adspectus
magis occupabat, quam quod ferrovium agmen indentidem sorbebatur montibus.
Materna perspicientia mulier in oculis legebat desiderium pueri, et velut filium
suum invitabat eum, ut ex istis cibariis acciperet. Quin etiam abscindens tergiver­
sationem ejus cibum ei in manu posuit, et postquam animadvertit eum jam magno
cum gaudio pasci epulis ab ipsa Providentia oblatis, materne ei subridens hortaba­
tur ut libere sibi sumeret quantum vellet.
Providentia, inquam, quae etiam jejunam pascit aviculam, vcluti pia mater
vigilans, erranti filiolo in tempore necessaria suppeditaverat alimenta. Subit etiam
Georgii menti ea cogitatio, et manus tacite immissa in sacculum, ubi quondam
quieverat thesaurus ejus, alium ibi attigit thesaurum, eum, quem data opera secum
duxerat unicam sarcinulam, metallicam illam quadrulam Matris Auxiliatricis, con­
sciae lacrimarum suarum et somniorum, cui hoc iter ex principio commendaverat.
Et Mater caelestis, ut paucis horis ante ex altari Taurincnsi, etiam tum gratam
habuit ingenuitatem obsequiumque parvi servi sui, ejusque animum perfudit certae
affectione serenitatis, cum etiam sedata fame bene corpus esset.
Quodam loco percursus ad eam portam aedis, quae accessus in currus am bu ­
lacrum patebat, adstat homo duobus comitatus custodibus, qui circumspectis via­
toribus magna vi clamat: Sumite in manus syngraphos. Georgiolus conspectis per
forem custodibus, exsiliens interrogat bonam illam feminam: Quid est, oro, quod
iste sibi porrigi jubeat? Illa tractum ex sinu libellum porrigens inspectori dicit
puero: Populant syngraphos ab illis, qui ingredi volunt Galliam. Tum Georgiolus
ad se rediens, ipse, cum adeo se percelli timore cogitaret, subrisit. Vir ille Geor-
gium intuitus, geStum fecit interrogationis, cui puer clara voce respondit «Non in
Galli ani eo ego». Cum illi progressi essent ad alios, in mentem ei venit, quod ei
dixerat qui tesseram emit: Habesne saltem syngraphum? Tenebat habere se syn­
graphum respondisse. Et fuit haec matura longiorum deliberationum conclusio:
apparere hoc agmen ferrovium, ubi venisset Nizzam, continuare cursum et longo
fortasse emenso spatio perventurum esse in Galliam.
Re autem vera fines Galliae paucis diStabant ¿hilometris, quae machina agmen
per continuos raptans cuniculos punito temporis confecit. Ecce tibi in loco cui San
Dalmazzo di Tenda nomen longa Statio. Unus de publicis custodibus conscenso
agmine singulos perluStrans currus viatores oStcndere documenta jussit. Quantope-
ra obstupuisse cjnses Georgiolum jussis officialis! Syngraphum exhiberet, quem,
quod in Galliam non iret, non haberet. — Tu ergo quonam iturus es? — Nizzam.
— Porro Nizza non eSt urbs sita in finibus Galliae? — Age oStende tesseram! — Ni-

75

www.culturaclasica.com
hil in tessera quidem vitii ed; sed hoc e d peccatum parvi viatoris, quod privus e d
syngrapho. Ergo non continuabis iter. Age descendamus; me sequeie ad commis·
sarium.
Ergo cudos publicus (o nefarium custodum genus!) puerum duxit in oecum,
ubi jam alii ¿labant manibus tenentes ¿hartas. Illic assidet homo ora severior. Is
singulorum ¿hartas examinat oculis, i ns pedas tradit cudodi , ut illic signum impri­
mat. Qui Georgium adducebat, hunc illi severo homini dem on dr a ns clara voce
enuntiat: Ecce puer — sine documento hic Nizzarti contendit. Ille erigens leniter
caput: Ecquis ed? inquit. — Ad matrem eo, sic incipit misellus inter obortas et
leniter per genas cadentes lacrimas, Et truculentus: Viderimus, viderimus, repetit,
et vertens se ad cuiiodem, per jocum certe addit: Includi hunc paulum in carcere,
hanc saltem n odem, non nocuerit. Quae vox vcluti gladius alte vulneravit animum
Georgii tot jam turbi ni bus illius diei exasperatum nimium. Qui non magis audito
carcere inclusionem timuit, quam quae ultro subierunt: se a publico custode ut
maleficum reduci ad collegium; graviter objurgari a praefedis, ridet i a condiscipu­
lis. N u n qu a m se commissurum, ut pateretur talia; longe p ra edar e incertae se sine
duce mandare fugae, praecipitare se in tenebras, quae jam descendebant ex altis
illis montibus, quam se diutius permittere c ud o du m manibus. Et catus elabitur per
confertos, qui ad t r a d a t o r i u m commeant, et se immiscet turbae di pant i odi um
neque eum quisquam notat aut interpellat. A d ingressum dat ioni s aliquis eum
poscit tesseram: Ohe, ceao tesseram! Tradit Georgiolus tesseram et, quo scripulo
temporis ille consummat impressae dat ioni s litteras, se subducit et insano se aufert
cursu, priusquam officialis etiam attendat viatotem, qui per errorem exhibuisset
tesseram, qua liceret ei continuare iter.
Qu o na m dicant currere infelicem puerum per tenebras jam etiam ultimas viae
albedines vorantes? Stimulantne hunc frigora sic insanum currere? Sic secum q ui ­
dam, qui in via occurrerat puero, et conversus adhuc prosequebat ur oculis, tacite
loquitur. Neque vero idi cursori adhuc in mentem venerat illa via quo duceret, ut
effugeret cudodes, effugeret caveam, nihil praeterea sollicitus. Et tamen ille tam
severus, ut videbatur, commissarius animo tam certe tenero tamque paterno erat,
ut cum gaudi o infelicem puerum cognito errore viae suae reddidisset. Sed Deus,
sicut diximus, cujus consiliis omnia serviunt, quae nos tam leviter calamitates esse
dicimus, permiserat. An quisqUam sibi persuadeat puer um anxium per n o d u r n a
currentem.frigora tum neglectum decurrisse ab eo, sine quo ne capillus quidem ex
ejus capite caderet?
Neque vero membra ejus jam adeo fatigata diutius servare pot uerunt in c u r ­
rendo velocitatem, quam d i mu l a b a t animus. Itaque remoratus gressum paulum
subdi tit et manu compressit pulsationes pedoris, quae eum cum splenis doloribus
cruciabant. Caligine nodi s et frigida, quam agri exhalabant, nebula p ro s p e d u s non
patebat ultra paucos passus, quibus ea quae retro reliquerat ab iis quae sequeren­
tur dividebantur. Q u o magis corpus cursu incaluerat, eo tum, ubi condi ti t, acer­
bius mordebant frigora. Tum vero animum pueri i nvadunt simul omnia: t enebr a­

76

www.culturaclasica.com
r u m horror, frigus, nebula, solitudo, et derelictum se sentiens adnititur viali lapidi
et prorumpens in singultus ingeminavit mammam, mammam, dejedi vocem animi.
Confessa res e d quandam esse conjundioneni animorum inter homines etiam
longe separatos, quam rem nondum penitus explicatam dodi dodis notavere no­
minibus. Sic etiam eo ipso tempore, quo Georgiolus tanto intervallo didans anxio
animo repetebat matrem, in edita illa casa collis non minore affedu animus matris
requirebat filium. Cum patre mater assidebat ad focum, in quo emoriebatur ignis
et incommodum obtinebat silentium. Pater ¿tridentem dentibus retinens tabaci fistu­
lam et ignem intuens animo recogitabat, quam vacua domus, vespertinis praesertim
horis, discessu lascivientis pueri fada esset; mater demisso capite acu texebat,
mente requirebat Georgiolum suum, cujus recordatio majores in animo ejus extur­
baverat angores quam consueverat, et jam coeperant lacrimae humedare ei oculos
et erat compellatura conjugem, ut ei aperiret eam quae se teneret aegritudinem,
cum auguda in eo colle area personuit pedibus propinquantis et paulo pod etiam
loquentia hominis. Et hera quidem subsiliens voce dolentis potius quam mirantis
exclamat Georgium. Andreas surgit, aperit forem, quaedam mussat cum peregrino
homine, redit in diaetam afferens complicatam cartam fulvi coloris. Et tremebat ei
manus ad tenuem lucem petrolei accedenti, portabat enim telegramma. Tum ma­
ter jam non celans timorem et anxietatem inclusam pedore Georgiolum clamat et
infortunium. Et quis confirmare audeat telcgrammata ida hora in illum terrae a n­
gulum perlata boni esse nuntia? Erat sic: Georgiolus pod meridiem discessit quo­
nam incertum. Diredor.
Ipse qui haec legis mente finge, quot opiniones parentes totam illam nodem
discruciaverint de casu filii. Et mihi praesagiebat animus mali aliquid, inquit ma­
ter. O miserum Georgiolum! Ubi te nunc esse dicam? In summa — dicit magna
voce Andreas, partim, ut animum adderet conjugi, partim ut mitigaret etiam qui
timores suam mentem turbare coeperant— in summa hoc telegrammate certiores
reddimur abisse illinc puerum; etiam tridior esset nuntius esse mortuum.
Et augens vocem minabatur dissolutulo filiolo salutationem adventanti minus
honorificam: quem certe brevi intervallo, inquit, t edum subire paternum conspica-
bere, ubi recipiat j udam idius fortitudinis atque fugae mercedem. Sed ne ipse
quidem Andreas ignorabat minas illas vanas fuisse futuras, si vere Georgiolus ad­
venisset, ut finem imponeret suspensae illi exspedationi du da e in totam illam
nodem.
A ndreas H aberl, S. V. D.
/sequarj

HECENS PRODIIT
SALLUSTI DE CATILINAE CONJURATIONE
Edición escolar anotada por el R. P. Carlos Mesa, C. M. F.
Venit a pu d «Textos Palaestra», Lauria. 5 · Ba rc el ona
Edición de solo texto: 2 ptas. Edición de texto y not as: 4 ptas.

77

www.culturaclasica.com
 P e r O rbem
Ex c l a r is s i mo c o m m e n t a r i o e P e r lo
s tu d i o e l 'u s o d ei l a t i n o » (an. IV, n n. I et
II), s e q u e n t i a licet b r ev i at a in c o m m o ­
d u m l e c t o r u m , circa linguae l at i nae
u s u m a p u d sueeos. —L a t i n u m i n t e r Sue-
cos q u i n a m i n t r o d u x e r i n t , i g n o t u m est;
c o n s t a t vero j a m p r i m o sa ec ul o post
C h r i s t u m m e r c a t o r e s r o m a n o s ad eos
c o m m e a s s e : n u m m i , a r m a , i m m o et v o ­
c a b u l a q u a e h a c t e n u s pa rc e d e t o r t a in
h o n o r e sunt , h u j u s rei fidem faciunt.
Longe p lu ra et gr ae ca et l a ti n a u n a c u m
fide Chr is t i ana a l l a t a sunt .
Eccl esi ae ope, saec. XIII, g r a m m a t i
cae s c h o l ae a p e r t a e s u n t q u a e p e ne s
sedes e p i sc o pa l es et m o n a s t e r i a vige­
b a n t ea p r a e c i p u a c u r a ut discipuli a pt e
c o m m o d e q u e l at i ne scri bere ac loqui
discerent. Libri d e er an t ; ore di s c ipl i na e
t r a d e b a n t u r . P o s t e a a d h i b i t a Ar s G r a m ­
m a tic a , seu A r s D o n a ti, q u a m t e m p o r i ­
bus l ab en ti bu s, d o c t r i n a l e A l e x a n d r i de
V illa Dif p l e r u m q u e suffecit. Classici, ut
videtur, m a x i m e a d h i b e b a n t u r .
R e n a t u s t e m p o r e libri latini f ue runt
ii p r i m o in s u e e o r u m officinis typis
i m p r es s i . P o s t a c c e p t a m vero lut hera-
n a m , q u a m d i c u nt , e m e n d a t i o n e m (I)
l atinis litteris m a j o r est h a b i t a c ur a ut
ex c o n s t i t u t i o n i b u s s t u d i o r u m a p p a r e t
q u a e pl ur es a b a n n o 1539 ad 1571 factae
s u n t.
H a r u m p o s t r e m a illud in pr imi s
p r o p o s u i s s e v i d e tu r s c h o l a r u m a l u m n i s
u t sc. l a t i n a lingua recte o r n a t e q u e di ce­
re p o s s e n t ac scribere.
De h o r i s (51) u n a et q u i n q u a g i n t a
q u a e in u n a q u a q u e h e b d o m a d e s t udi i s
d a b a n t u r , u n a et t ri gi nt a e r a n t latinis
litteris d e s t i n a t a e, r el i qua e ceteris di s­
ciplinis ' q u a s latine q u o q u e discere
oportebat.
Jam p r i m o curriculi a n n o pueri u s i ­
t a t i o r a ver ba m e m o r i a e m a n d a b a n t p o s ­
t er io ri bu s vero lege s a n c t u m erat: n ih il
in schola n i s i la tin e. Vel in c ol l o q u ii s l u ­
d i s q ue vigebat ho c p r a e c e p t u m , q u o d
qui infregissent p o e na afficiebantur. P r o
s u p e r i o r i bu s schol i s Ci cero s o l u t a e o r a ­
www.culturaclasica.com
t ioni s m a g i s t e r h a b e b a t u r , ligatae V e r ­
gilius.
O r d o s t u d i o r u m an. 1611 l a ti ne q u i ­
dem p r o m u l g a t u s , minus temporis
g r a m m a t i c a e , pl us classicis tri bui t .
G u s t a v o A d o l p h o rege, c u m s u e e o
r u m res m a x i m e florerent, s t u d i o r u m
O r d o non % nihil i m m u t a t u s est (1649)
C o m m e n i i j u d i c i o u s u s nec n o n d o c t r i ­
nis / A idovici Vives, hi s p a ni . In l u d o infe­
riori seu triviali de 176 h o r i s h e b d o m a ­
d al i bus , 106 h o r a e ad l a t i n a m l i ng u a m
p e r t i n e b a n t , in s u p e ri o r e l u d o de t o t i ­
d e m hori s, l atinis p r a e ce p t i s 48 d a b a n ­
tur hor ae , graecae l inguae 20. latinis
d i s p u t a t i o n i b u s 8. l at i na lingua ceterae
t r a d e b a n t u r di sci pl i nae. Vel p u e r i s
p r a e s c r i p t u m erat ut «exercitatio l atine
l o q u e n di in g y m n a s i o p e r p e t u a foret».
Ab an. 1693, n ov a s t u d i o r u m r a t i o ne
p r o m u l g a t a , l atini s e r m o n i s s t u d i a m a ­
gis m a g i s q u e r ec es s e ru n t , p u e r o r u m a d i ­
t us ad l a t i n i t a t e m serus fact us est.
N o s t r a a et at e, lege sc. a n n i 1933 id
p r o p o s i t u m est u t pueri r o m a n o r u m
s c r i p t o r u m faciliores locos int el l egant
r ec t eq u e irt s u e e a n a m linguam· c o n v e r ­
tant ; ut l a t i n a s l i tteras a t t i n g a n t ; ’ut ro-
m anarum graecarumque antiquitatum
n o n n i mi s a n g u s t a m c o g n i t i o n e m a r r i ­
pi an t .
De 57 publ i ci s schol i s, c lassi ca via
seu s ectione i n c e d u n t 53, q u o r u m a l u m n i
a u t per q u a d r i e n n i u m senis in h e b d o m a ­
de horis, a u t per t r i e n n i u m s e p t en i s vel
o c t o n i s h o r is l a ti n i t a ti da re j u b e n t u r .
Q u i s a ne a l u m n i vix pl ur es s u n t
q u a m qui r e s p u u n t .
Q u i lat i nae p h i lol ogi ae sese d e d u n t
in Suecis. pro h a b i t a t o r u m n u m e r o , n e ­
q u a q u a m exiguus; pl ures e ti a m di sert a-
t iones ad d o c t o r i s g r a d u m c o n s e q u e n ­
d u m l atine s c r i b un t u r .
J a m i n d e ab a n n o 1896 in l ucem Go-
t erborgi p r odi t , c u r a n t e W . L u n d s t r o m ,
c i mo . Professore, an. 1942 e vivis s u b l a ­
to, « E r a n o s , acta p h ilo l o g ic a S u e c a n a » ,
ubi l a t i n a vel m a t e r n a lingua s c r ip t a
e du n t u r . ‘ C arolus M e s a , C. M. F.
78
 o- <Sp J- û* N
e _c *6 H « 2 ^s- — « w O*
<* w ?· W ri *O çp
>J O G ° H
"O O s r < S' *
~ «sl M
o s. o.
H?v m tT
Q JL
-—,jC
Pi T— a . i » E- 2 2.
P a - - 2. Os
.M N H
O O
<
s3c Í3 —
3■ Si* £ <jo
3%^O
3 ?
G .. r·
* 3 q
> - ^ ?S > o a
o> 2 ?
2 3 3 3 °-P o "'5 “ -Ç5
C_ « . £j
33' -·
r» c - JL T3 — “T 3 f» üm 1|-^ ° TJ
S- », Ho _S- ;i
J5. R· ~ yu ni -C •e J5'
rt1 u ■*n P C1 u * -OS
£- "§ q < o fi * 6 i?' n

Peneo
°s. u c O-
C- fc o3* II OQ* X »- 0 ? £ ~ 3

ma
3 rn q. 3u o 1? P
■ T= 'O
m R 3n%a - o
3 co rR1. •itu ? x— nui o o- S* " s

c. 3 2 o S O /'t r* «-
E»M u> o) o w 3 H o/ ” _ . a
R· sc 5 S
J r 35
HOM ERI ODYSSEA a

3 S-
o © C> SL 2
3 ».
” ft " M
s o.
rr T3Q Oj
O ___ " o O- u N
», CU H
h -tf .. G — — 'r - ÎÏ3
2. c jj ¿s ¿S T3 2 SL
g~ _S —w C o .!- *o
·£. u
s 22 — o-
SL N a C- n
fc '4, __
_ n o 2 I
¿ u JP c „
»< y n ►»c P
B z ~ si 3 R< c/)
C na* 5" ^·<
S c- o
nr-' H "« &1
_ t, c_
r0> & > "O
Í? u r*·» 3
frti O y a-
ft
-· n n
J5' 2
n03 "?
-1 ^—Nti m
G -5* 'O
e< S £r -g^ -S<
*
i s>
7’ />.

r- -o R O 2. Bt
N *** O ' — U» r»J·
O Rc 3 S H J* U» OC
s* •n
§,•2 M o

f» 3 n c
II 3 S Sr
-S i ff>J «> 2
y «a
o ST 3 H S,
S. ' P . N £
1 X c
fru —-5! J?
t: o 0*
en I

'"3 3 in 3
? I B 0►t C a s 3 r £ . '£ _j CU Cu M*
ro 0 s* C
LUOJ

►n -1 n * **■* 5 ^ 3
't u o . o 3 o a*
O o
las

O E>' S 'P t . s a-
2 -5 3 P- X o. 8 1- o (À
c- E 1 ? V» en
a - ' S : g ^■3 r | ■ -g 4
s Mr o _s en C- o" s
t ? Í
o To ». .r C' al ^.
o 2 §■ ? 3 Ó 1 -C o c
H 5’
ocl -2>r — o C- 5ft n9 a* <
g
n
q c« i a sr o
e C n
'B N cr n O s- £
n *1 ST
Si
DAN IEL RU IZ C .

o M i -U 2 0 70 *
> eu 3 r 1
T= 'O a - eu
1 * U e. ? = « £
? 4- e> o
c x
www.culturaclasica.com
« S X 3 ■3 «g
o :© r "R
P 2. R
en

n2 ». P N CV
R.
«. C 2r». m s. 5J C . -S
* *» « 3 n »
Ti r* rr- n
O —
~! <*
3 J6 3
«
<r o ^eu
*T3 eu a- a. G •n »> G cr
o o Us u
•n o- . O eu U
rl 3 o>> o SI X
JVÍ O M o X
ft
aca

C H3 3
*T3 O
tono
tolë

< U) a3 n ·©
o S o O
»1 5 ' O
^1 5T S 0 r»
 A Ou, CU -O £ N a - n o “ ?r
*P1 C 3 sJ

lo d
u> a O A 3 -u u> □. :r. « Ow
O O* 'O -r· CfQ 2 « ~
<* o P A A
3 Jl U·
sC o3 A 00 a rr? M
• 3 ¿7* P- <
P C _ J" A C fQ „0 j— > ■; eu ’* i-o i-> r>
rj n 3 ^3
or i **a <t ='~
cft £L o o c
Q P 3A O 3 -· 3 P- U
C* .P ST* P PC
J Q 3

no
ur: c •1 30 _Q 2 nS B
·“ £!.
,
o- o r* P 0 C » IV “ 3 “O c-
C t/J A n ar us O. je ",
fl G. \j
r*o A 0 a " ¿U
o C O vi P C U13O
P > 1 -3
o G I -S-
O 1 P C " —
P G tu
A cu A. ‘o> cr —
H C l P c ' _s · gj 3
o’ •“i S

un
A
— —A£ A * —
P -' A eu P2. 3 ac O* « R 5 O

ov
As »1 A A JH ” R A N
A 0 Cu R, n</> C
ao ■n·. o C' g“
o* CU S> H3 «n CO* *_o p o . i~ ' A r* . 1
2 eA 3~ A -v 10' C .M p . -û A
H‘
re
o CU J 1 P A* tt »
A x — n
om i
uou

? -< A G A o ^ A ? ' 5 <» las

O

2 -< =r p, 3 3 "C A r* *<3Q — eu ~3

£: a ·>· Ü
C A c n ~ c»O
>-
C 3 3P ^3
A 2 A -· - 5 o *
*Ul g O O W 3 3 6» £ “CO -3^ H3 3* eu 0-j
Ov 5% ■** C -ri o A "35 P *0 P "^O
Ç3 A|2is £’ s cm/s
T3 J» ! 2 N n O eu
S. 2 S S A a- CU uû A _ U 3 >
rT* A c "6
rt — IL- Cl < C 3 c A
A A
A J". î® a
AA £>
Cu w
o c: pn ns
-O “-O
>2 3 ^
“O «
a- — 3 3 Sv S. _>î"
U
O
CO/* '♦j A P i C » oT <r' sa
ft., Q O o- V c o o P n x u

i . V.
s1 ^
»

de un
<%

como
P A 2 17“3
p 2O P «
exprès

^3 O/ rj
Us O S" 5- Si 0
cT ^ n *>2 P· O ? f* P 0*
U u 3- H 2 2 3 —
. n
Su s 1 O 2 2 - 0 ***3 A
A £ o
o(A -’t ' o Cu O 0 Si re, C P
Js J ; A A ■ 3 r 5* %o
·(»» A A .JT! P 5 7 S 2
5 à s. .- \C c S us. 3 A
eu n g· s* N A s: A 'T. eu S C- C- 1
A i ^ p ^ o o A ! m3 0 7 — ',· — ^ j

www.culturaclasica.com
 .n C i M 0 c 0 G 0
^ w b 5 C «
vl cr C-l « o . .u:
.2e
*e U "2
W. in s ^ 0 e
« _ ,2 a ^ c
m ism o

O <« *0
rt z -
£ -u *T4 ·-V ~ r> cL » - j 1' 0 \j
n . “m U
-T...
D -*>S £s -c. î f .2
c u
a-
Cu £ Ó s- ' S 1u î—»^î X
5 x ^ U 1 U> ■c ■5 4Í *3
ex

.S “ §.- es _o ,0 *5 .>
= E ■■5 s c. ^y «i 5b *> vi
J E J - 1 w.
g .. OU u I -2
2 *o **î>
« T3
tir
y
n > «
~= 'n ÍE t Sc O U ~ 3
3 O <* <r -« -o ·-
/o 2 £>■ -2 « y· g c
5 vc>
°
o q.
.2 o .c S i
www.culturaclasica.com
© N
nU t»
u 03 P
a> ' r ‘5*> V) ¿ —
£
_ »H N j u» j u c d
£ * 30 rt Ui
u >í »-* «C C-
Q i- o
o.
5 "3 -5 u
0 en fO ■ rg 3
H Ü
3 >
' ü «lO
~¿
»S D-
- h J, 2
5- *c.
·- d
Î7*
DA N IEL RU IZ C .

3 o I
^ 1 j. ¿J -e -3 ^ ·= o f2 er- 00
.-TT <-C [i ?f D S ^o
S “ 3 "
w
P i- *2 *4 2£ _ v2 n-
U G ffl
C G ^ c uJ
** a >1 >
«uJ^ 3X V
0 .·. w
o«
b-
o &
: 1 _ 3 I- w ’
£ (K O
E
r
J>
î o - “■' CU O (il
c E ^ .H V
•i? ¿g - s O
~ «W w s L .a <5b J2 5 >s $ ïl «-
> f3 'C <x
0
0
1> + .2 v
T3 u .ji
«— ~r_ —
^ ^
!
-· — « 5 < P
w #tü V. -c » ■· c^, ^
L. 3 u ^ c >
Q o o
's 2 ·»
W
Vj
O
_o r^i '( 1 ) /0 2 q- _2 u
*T3 %* c ^
N M >· S
« c
0
C T-
Z fï 9>
£ £
3
> J·' «
«
0 2 2
t S
su : ii 3 < « Y ■- -o -z ij o
00 u.
N o .2 *- Il « < = — c o i-*
^3 au g
x *3 n 'O >-, >
3 --:
E
c
& Æ .’ ■z -C
O 0 C
1 -O cî3 vÇ>J ~5 i” * 2 5G
u 3 *3 îOf c
.0 U U "2 •U Kl
Ca uer.

-G C ..
ft ^5 0 — Os C
J C Cu rt JX> ** c . i - sO
^2
f4 •*0 M •1 8*'®
^~j S 0"L
~ O
2 S
G r« -J Air r·
Zi ►
— o *<0 Z
e -- ir
lü ^ j5
V7- v.M —
c *c· *~ o>
o c¿ ^ - — c · VvV
·*.J-
* Ë O I»
OT-
&& > n
'0 vJ -b Ji
HOM ERI ODYSSEA n

_
; m u ■ ? - . Jü — s
(li — Ï5 ai O- £ « c
g 'V •r¿ « u
- O ^ 0
2 X *«c¿ .b
■ -a 't 1 0 u

iv o ,
2 en (0 3 c » 3
3
C V» s 2 n b·*
5 5b 3 ^3
zr A M ^
ci '
CT _ j3 3
l·-

lltc
« S s u
t; 5* -O . 5 •~ fi 0 u!.

P
It -»
* 13 Ui fi G-. c
u 0 O l> 0 u >
« .° n 3* Si u* 0 c*

.
&C î-1 u s ro

> con
JZ

caso
0

op.
^ 0 n 1 u O
_ 3 u C î '-
OC
X y ’ü » u
U 2 « - 01 E -o =
— o ^ « >

l.m ta ■
»■5 cr CG V0J 2
5b
3 0 VI ) z, ■d u -u> « rs •i>C
5 E AAf
1 O *“tl>
' eu O 'OJ 0w 'S " 3 l i '> 1 U c > b c
« '3 C ?U -0 ès- U
• SD rs 3 tu a «0 "rt
Zq t> .b o H rt "S "O 1 3 *+
n fi _ zr oc g u· U
O* s h» « VJ 0 «5 u C N u O
^ tfi S, c * 3 ,o O- 5 fO u
f9
*s 0
gen.

_ y 'i> 3i
voz

tT* E
s e£ 3fc
kj“ *a E cr X ■*ri V 5 E
 O 4> «3 K o
*X
i»S
O-
c
, -e UJ 33
'«
O-i s
Û0 O
C
O oo ~ υ
rt υrt ε
« j .
u 5l. cn.
-b- "3
« E
^3 V» νϋ 'ja cfc _D Cu O 3 *■* J c
o
υ rt *£ r
rt u >0J
£ O rt
U r
'o h
u ·-
-
o>
Î >
•a N
H O - C = « 7 —**. Z 2 3
o ^ o Cj io .S r ÏÎ.
_sf
uο li
Λ-
Cfi O)- u o
>
^— ■"
c σ* o
0 O -
sfe
°OC H
S
^ £ H ^
ε o
* O
«- 'r T> .S·” ~0 * v O ^3
r— rtw *o — --
.£ o z o Ai
»C ‘u
£>- < T O
rt u xrt «U
JO ; (j O V¿ «
IN
O O
^ o -6 -*= »n
o “ OC 0 C O tj
o E
c
!o '.2
,c uc 'i»s *r u ·*A
—> >
-o v) v "î
c§ ¡-.s
o t; V 3 ^ Ί 2 o ?r> Ü
υ 3 5 £ ty C- zr J 2 rt c ω û-r
www.culturaclasica.com
D A N IE L R U IZ C . M

Vi 1 υ 1 u · c υ 0
P or

1 su-

r- O o o
con

O ^ ó ^ fe υ
c
u U
3 H
1 d rt Vf "ΰ 3
00 o
c
o T2
cr* V Vt o
X v^‘ VB sf S 5 tS Τ2
ε
ay o

o
~3 1 r£ e /o <-e
< -n U
r¿ ja 0 <
-J3 Ί3 u e-
c lo s

o.
su

uj O r-
que

*■« rt « νω
θ' V5 > T2
n
C5 - t ·
»- w
rt —— c -T3 .3
o o
rt U O rt cn. o d -O
0$ g
H3 Ό
sj
o1ζ<'
c V)
t> UJ
£ o <o
C n
n VI ο t- l> pvr
ΐ 1 -3C
O .2 vo
C
υ O o" O
3 H S- rt r> Ο
3 Ο Ο c o 5 Γ3 _o O >3
c
H ^3
c
o MU 3
>
o
3 'O r>
ON / o
.*οο **3 2 c1> ;§ ' J ! o u S P S
o
rj
-- z
u
O w 5- -3 ✓5~ SJ
rt ^ c<r. aC ·<· rt υ
3 u
« t- E ■ C-. v0 > -- O H 7.
en

i υ 2c rtu- <
Π3
VJ
* tr υ
n:
O
(0 "5
/2
<Λ u U Λ /O C -o 1 T7 >A
C“
~O- *r ^
0
u >
0 υ C
i

Γ2 £- > ■"o
.« ~3 ,2 C-ι
° O « Λ
Jz urt rt j; fe rt ‘5r- O
u Ü E
Q , ,
U OC
e O
't* cS
Los C

fe C O U - ~O O
rrs θ' rt. o t\. o
lengu

fC oC υrt
OÛ » 3
ι- ΌP) 'ï·
para

<Λ ^ , ω ^
U U
-T3 -O o <0 M . «
>s<O oj H u rt u 1 >
cr 0 urt 3-Ο V
u
HOM ERI O DYSSEA a
 . b ~= s -2 '2 p
S 1 _> jJ j j -s
*S* ~0
*u* ,r'
o
w g <5 £
* . O ^ e on o
« Ip E
Q O'oUJ
2.-S O
(t O 3 U « o
« w ”o
Q- v» 'to H £ ? ^ c 'cn_
a
'o _o .- Q ÎU 1 13
JZ e 1_ It ~
H *"* ~w f3 ¿o
- s * ?; «
uu 2~ «£ °S- ·= I 6, Cfc ¿5 ¿ ' £ j HO
¿'O
-3 ? * -o
www.culturaclasica.com
; % ’t ■*.
S ^ Ü *
3 » -fc> 5 '-a o- K
t¿ O * <u ,r > ' r'» ê « Æ> H -ÏÏ
Q_ E e a b ^2 C
3 ^ 2 »U i N
K* rt
b- _2
D A NIEL R U IZ C .

c c 3 O
o
o v *3
g < *“> c
fi o
✓ 3 *s
~3 c o
S •33
•o o C
u
u r ui
3 *4
3* 'C· -C
vO sb J0
’u H o <*
ft >
c «O w o
*4j> i rO vi,
u c
V
so lo

Cl **Ü
o "3 c
V) 1> u
3 «
E c r *b
H O M E R I O D Y SSE A a

IM M
^0
o
<5 S
irj Û3-
« _û t \
„ /o
tí 3 £ H c
o
'Z Cl I
'M > * o
/ u r 4v ,

o b jc

a£ g
v ie n e

~c S O ·· **
a de

o o ,pE *¡¡ H 'E -

o
*£r C-. — C o
o
-5 '«J
O—cu i Ol.
(0 g o T2 c 3 >¿ o
i z Z2 e> «f,
C ^1 ^ o O ir
< tr
^L. =
C oL T3 *>j ç<
/O «
C Q
V
GC c o > 'O
.2 ^ rO
00 rt *■«
.3 3 . .H •3 Q-» O Os 0
X *u u 'Z *5
 www.culturaclasica.com
D A N IE L R U IZ C .
H O M E RI O D Y S S E A a

'3N '·>o o
S ul
C 1 a 2 u« '3 ►
E
s 1 *·=>
8 o
3 £ A
?3j "5
C- n
-Z * «
^ ’o «f s I o
. ai o
3 ^ 'T? “ vif é
S u ï /o ¿
C eu c
2 « O ^ C5
tr*
*> v) o
Kf ° ^ fO
? O /o * .iC ¿o
^0
in

Car
cîm
C W
ir> 3 3 S I
 o «r 1 ··*** ·£O IO o **» «fl
8 -¿ w
T3 3 -s o
e gO-i 32
.w
§ -V 5
u r ^ C
ni
J
-5 « s
!
t/j U 3 3
"C J2 S v- U4 ni -T3 o- cr
P-. C u t:
s 3 V u
S
U Cfl °
o 5 -S g
o
O
t 60
^

WL·.
C 'g n
s = « ,9
o ¿3 </i 'U £ U O
o s sigl o s
ivi era m

z o jo H U o O-
imp

CXj T3 1ij ¡U
www.culturaclasica.com
uu¿ rz u
O S o O
00 u O c-
C tf
'O 3 <3 U
·—
0-, A c
u
o s c C o o *
o O S t2Vi c
>-> «-> r» ·— 2
«s
o
-a
c
u
N
0> 5 oo o a .
~0 (.> 4>J
U C_ 3 u !o
s o O C — *-
-O
w
\i
nu *íl
U J c m
wi
T3 >< i
U __ C «f* C
cr O « 22 S £
- c 3 t- 4J £ c- oU
o
T3 q-> f4 00 S:
-
z o
JS
u
<« _ c
fS
3 O :2 S
tv. S
m 5
UJ O - .2 ”T3 ra r g o _o ^o n<W V.F w-
o -o 0-1 u 60
1/1 -3 2 -a 4> ^
£3 u j ·-
>
uE ^
*u) O i ri
0 * —
o 60 n % ° ° o ^< 22
T3
O
C o
^
·=
u
-o
o
«»
- o
oc ¿_
K uj
u
""O « eo u -u 00 "3 M
UJ
O > Au- ; ia
o o <5! <u
c<7>
o
Z 60
-O >-<
tfl
CQ -T3 60 w on
'O
— -O o tH “ o Ifl
3 3 C £ ^ O-
IT T 3 Q . —. _ Z ._
<ts d- -ÜJ -o Q J2
^ -S3
m '-rj
3
-T ? —
s J w¡
s
U-.
i »
«O o »■o*-
i a 2
„ >
T 3* B '-JL <1 H o
a» p
O - 2o jf
5» *3 d- 3 «j
p . ^
E^ '> S „ *3 gn</ ,U
> ‘>
J m·-
.“ . <-» 3 0
1 i> ^O
uj ro 3
P ^ CQ U
*j - O cr J50
*2
60 '3c60 N
_ rt
(U
c
>» O
, — v 2 «
H O M ERI O D YSSEA a

-C - o
E “ (0 2 3 E VS
s |
3 .r
u «>3 "2 O o .
UJ cu
■ffi P n .— j* ^ <h
^ Q- W “*"3 8 S o E
“-a ** l °r ^ ?
- ^3 --3
2 «.E J l U 'S »- m' O
O ^£ ' "So
§ I « ¡5- '3 X
< 2 i ° *2 3 E o « c On g- o
^ u >N w u ! - 'S •o ^ 9- ? — H W3
un

m
U
un

SD u na E - J U ” s* * S h
JO > o £ X
9- rt oc 'a M
N ~o
e Hrt3 N ^ao *3©
o ?2 5 * *v y 3
como

*3 •3
·— 5o
Trxetv

Cu o CJ O &D
O C g ^ 'O 2 - 3 -
VC2

E > ^3 rS>
*■*-» 8 8 3 Jj « 5 3 .,„. 3 c ~ U
vr O
o
o u zL * 6 5 Z -s £ o 'S ~
'O >·, . ÍV-
X5 rf
v u ra g p— d¡ •3 \ / b"
-a OJ D- tu 'O
5> «o
l_f UJ
O "3
‘3 O a V/ ^ D w -t N
O
P
?1 tí ab.
'a o u <« C o - ’5 -o - S . o
Q_ 'W
O
3 r-¿ M>> 9- OL- — '«j
1: 1 -
to tS * >UI o * + O)

mei;
con
.2. 3 > 6 E
u C . * *JlT 'U) : > 8 S
o ^
fc 55
3 rt
> e
0-1 s
o
u r2 0 ¥ ^5 33 O<
U
U
4 3 o
o c H rt O na -3
C E
00 a£b «2
a\ vo -ph ro
•1 u 0- u a^- .Ü. 3 a. a" OÑ fS . .
<N vO O ¿ S
3 « ^ Ü
fñ *3
i? r ^ -O
"C c rt O
L« O QT* 0 ^2 a
o
-2
$5
'UJ M
Q- ^
f f t rt
# —« N »>
u I oj fO fC r o
De u
o .S S ,u
atrás
O > > u ** <«
C O W
na o> CV ab
>* -3 f «a B *
O O
>© J X
<ts t>
0
G ' ^
t>
te t-> SP u Il J 3J.
O X '«
« « eu
17 y <tn «
Sw^ . *.
- s .-
3
o
*efl-» CÛ O
SV' 39-
o. _ j *> o
3
3^ «
^
î1-
O-
. 1 * ut
r ^ 00
N |
S . j j U
O 3 r3
[L O ^ cp Ou- J2
¿V u \ /
C
-
uc
U
%
G
> ^ ’fj
3 C
"Z "3
£ "G zo o
www.culturaclasica.com
X ·*“ f*J 3
V/Io r- °«Ü- ·=
-,
C .

e F LA* G tu .£
'» ‘B
.£P
U u
R U IZ

*
9 - S- 3
H ^
O
U
.1 ^ E .5 H3 O 3
5 c ’Z u
D A N IE L

» c ^ V>
vO £
o 2
V?· f* o
*3 JL J S
« - ¿ - l -o
?*} ÎÎr, ^ '3 (U
» ^
-C ."O c efl ^ 5 lJ
* £ < * * *
c
/O O '0 Û-. *“5 r- CL, ^
.. ü «J '111
c . r. -o
33
O - :2 o N 5 O -
O j-
'S
Cl N
o
S -~ •J·
MO fl ”3
Q - -y « s
3 /· o __o c
5b uo ^
— u o N •>0 • o> n ü
$ v û - ^ O a rr- '5 Cl r> V5 '-5 Al>
O - vr«
r> 0 ce ' 10 X • to Cîi
Zeu

U
e tc .;

h 2 o -·- D u
u 2
S C ~3 Jj
~ r rs rH r t ;> ON r o as ffl eei r o N,T!'
T f< tx H t ~o ' Z ^5 u rî 3 ÎS ON a © rs <ü
N "9* I f t m m c vO •T n ^ © -a O r- C — rH 2 •S^ rs *^î 00 00 00 © O-
« rH rH rn rH rH O ^ es es oi r» ij es rs rs es

2'
fN <*S
im-pet-

•2 ^ ÎS v> o'
U 3 u 'fl »o
*N u V

fo rm a
es '5 *c 3 tx, e^i r2
c£ ^ cr s !,;
C O ~ 1.· »a n rs
'

V) l*' \*f O efl

o 3 u
TD ,ts > 2 es
o 3 0 5' * *“ 3 £ _ ·
o .2 o n ce 3
C C •s S
ues
"E- *3 © ♦fl v3
efl o -y ’5 d •S ce
u > 'G vO «j
et u .2 *ej
O n o u 0 CJ
S ot QJ P
C Ues OJ J J > V) C efl
- -2
3 o ir n3
u 3 u G 2 2
v) * -T' rS
tj ttp 4> WJ c
U B -2 CJ H
oa "u
U rS

ue
O ·- t- B
o > E
C
rt
>
©
*u
u
> 3^ eu
cu "Gw efl
L. _ ] O
U u >n * ' 5b
a

£ y X > j j * 3 s .2
J5 2 x
O D Y S S E A

-e -
\ / n *-u» "G o
'X — u > T3 O- u>
V s
E
B 55 rL > r
’-V u
=L
O L»
. U
©
-U) îf: «
'3 x <2
>s *r-K >
- £ 9 - 3 u 0 _2 efl
*T3
H O M E R J

-O B -o C
_G CS fl B ffl O 3
H u V) Vi u
UJ ~o
O ‘-* O C OC O
1o :2= à sj.
e «
CO. _
a
X .2
'3 ce
3 "O <3 W LJ
,__ : ü
?»
^ ¡J
-D —
te
«-> fî c b -e; r ? *u jb 2C S'*“
u
fifc> O 2
fl ,
l
S*
X
3 â. c" <r y O l
O
H E '2tj o _ . J J 8 “ · " rtî
?> N 'O
¿ o
Lf . V ?> ' «L o
O o
CJ « «/} O 3 ’3 fl W o «
,ë jj o -
O
o C !-■ o 'Sf >2? 5 •5 b «
H — D
O- o
u
C O Cu 5 ··=> o iSaO
»
^ ¿O
G-
10 îÔ AJ · »
. <
Hj ü
■■: Z
. >
o T,
eu © O
. . S - ' 5 *IJJ
tft On lû
, rs · u
O y
aô
•^ 5 ^ g 00
» sH rH
r- rHH ^
t £4û 3 m CA !Î5 oU ^ u v
Ü *>· '= 3 u ô £ O s es <5 rs
NO
^ n O- o ^5 ^ E h '« o o *5 O s
Os
in .3 g
o ruS
VINOS d e MISA

J. DE MULLER, S. A.
TA R RA G O N A
Casa Fundada en 1851

Medalla de O ro en la
Exposición Vaticana de 1888 (S. S. León XIII)
Proveedores de Sus Santidades
Pío X, Benedicto XV, Pío XI y Pío XII

G a ra n tía d e a b s o lu ta p u re z a
EXQUISITA CALIDAD

Certificados del Excmo. Sr. Arzobispo de

Tarragona y de muchos otros limos. Prelados

C u m e m e t i · , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

www.culturaclasica.com
II
jj
HIJO DE QUINTIN RU1Z DE GAUNA
ii V e la s L itú r g ic a s p a r a e l C u lto
:: E c o n o m í a increíble u s a n d o mis velas especiales co n el
U
CAPITEL GAUNA patentado.
L A M P A R A DE C E R A «GAUNA» p a r a a l u m b r a d o del T a b e r n á c u l o , de c u a t ro
días de du ra ci ón . ¡LIMPIEZA A B S O L U T A ! jTRANQUILIDA COMPLETA!
V I T O R I A (Alava)

::::::::::::::::::::::::::::::: a ······!········· vi::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

II II
Lapiceros Mecánicos y de
FOTOGRABADOS II cuatro colores '

:::::::::
Plumillas oro 14 k.
y chapadas II

M.SOLANO II
Fornituras en General

¡ C a sa
T ef locan
PLUMAS Estilográficas
Aribao, 9, interior' - Teléfono, 3 0 2 5 5 jj
Ventas al Mayor
F o n tan ella, 10, 2 ° , · 2.a

BARCELONA T eléfono 23750

BARCELONA
jj

i:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

ENCUADERNACION, EDITORIAL Y PARTICULAR

■ ,. N A V A R R O
1

MATILDE, 7 BARCELONA (G.) TEL. 78193

En las oompras haced referencia a PALAESTRA LATINA

www.culturaclasica.com
 JBiblioffra p h ia
P a b ó n - E c h a u r i . — Dice. G r ie g o -E s p a ­
ñol. con lista de formas verbales y
a pé ndi c e G ra ma ti ca l. — Fd. Spes,
S. A , Barcelona. 1943.
E ph eb os mediae i nstitutionis qui lin­
guae a uc to ri bu sq ue graecis recens in
I lispania vacare t e ne n tu r ma x im e doleo,
non quia auct ores iinguaeque graeca
haud digna sit quae o mn i laude ac s t u ­
dio foveatur; sed quia, post tam longum
tempor is l aps um, fere magistri d e sunt
et libri. O p e r a igitur ad ha nc i nopi am
lev a nd a m, q u a n t l u a c u m q u e sir.t quidni
ma g no plausu et favore accipienda? At
si de opere agitur quae, praeter a u c t o ­
r um p r ae d i c a me n t u m , c o m m e n d a t u r j u ­
gi l abore et cura, voluminis brevitate,
v e rb or um q ue copia, proprietate inter­
pretationis, nitida impressione, q u an t i s
non efferemus l audi bus? Neque est quod
de s u m m u l a g r a m m a t i c a q u i d q u a m di­
c am. O m n i b u s , ni fallor, placebit. Hoc
t a me n des i de ra ba m, decem verborum
genera n ume rul i s n o t a t a esse, difficilio­
ribus etiam ver bor um formis propositis.
E. S i m o n e t , S. J. — M o r f o l o g í a L a tin a ,
I, Pr ecept os ; II, Ejercicios. Libr. C e r­
vantes, Cádiz, 1942. — J. L e a l , S. J.
S i n t a x i s L a tp ia , I, Preceptos; II, Ej er­
cicios. Libr. Cervantes, Cádiz, 1943.
— F. S e r n a , S. J. — P r o s o d ia y M é ­
trica, 1942.
Pa tr es Societatis Jesu, cum s emper
fecerint, n un c qu oq ue in Hi s p a ni a enixe
col l ab or an t pro cultu r en a t uq u e li t t era­
r u m lat i narum. ’ Exs t ant ex. gr. Cur sus
Comilliensis, Verolensis, Port uensi s,
q ue m grato a n i m o c o m m e n d a n d u m s us ­
cepimus, q u e m q u e re vera c o m m e n d a ­
mus, non t a n t u m grat i t udi ni s officio,
sed meri t o et pr ae st a nt i a laboris. C u r ­
sus Linguae Lalinae c o n s ta t mor phol o-
gfa, syntaxi, pr os odi a et metrica, stilfs-
tica; morp h ol og ia duplici volumine, di­
dáct i co videlicet et practico; syntaxis
q u a t t u o r vol umi ni bus, h. e. didáctico et
87
www.culturaclasica.com
practico, ut in morphologia, et duo
praeterea de selectis auctoribus. — Ratio
operis placet, q u a m q u a m rigidus Aris­
t archus mi n u t a q u a ed a m notaret. C e t e ­
rum charta perlucida, t yp o r um mensur a,
nitida impressio opus qui dem c o m m e n ­
dant.
R d o . D r. A n t o n i o G r i e r a . — [)iscur-
sos lerdos en la R eal A c a d e m ia de B u e ­
nas f.etra s de B a rce lo n a en su recepción
p ú b lica .
Die 9 m. februarii a. 1941 Rdus. Dr
Ant oni us Griera ma gno consessu in S o ­
ciorum n u m e r u m Regalis Academiae
B o n a n u m Litterarum c oo p t a tu s est. Q u a
in solemni sessione o r at i onem habui t
di s er tam in duas partes divisam, q u a ­
rum in pr ima de studiis philologi» is ro-
manicis in Hi spani a luculenter diseruit.
Viri eximii, qui s u m m a m o p e ra m in ex­
s tr ue nda c onf ir ma nda que apud nos
hac d i s c i p l i n a cont ul er unt , scite
c o m m e m o r a n t u r : ut Nebrissensis, J
Valdés, Mayans, ac de l i nguarum geo­
graphia, de t o po n o m i a , de semasiologia.
de g r a mm a ti c a historica, de phonet i ca
e xpe ri me nt a n, de cet. disputat, ac toto
or ationis tractu s olidam h a ru m discipli­
n a r u m cogni t i onem in orat ore a dmi r ar i
licet. Altera pars 'originem linguae his-
pa na e sedulo inquirit: qua m aliqua ex
parte diversam a Dno Menéndez Pidal
proposuit. T an d e m de origine linguae
vasconicae ediserit, ac, veterem profe­
rens thesim. illam a latina m u t u a t a m
dicit et exemplis p h o n e ti c am e vol ut i o­
nem explicat. — Huic elaborat ae o r a ti o ­
ni or nat e et eleganter Dnus . E de Mon-
toliu respondit: vitam, ingenii a n i mi s ­
que virtutes, opera Dris. Antonii Griera
significans atque extollens. Qui d vero
de v a sc on um lingua s e nt ie nd u m et cui
a d h er e nd u m , Dri. Griera an iis, quae
a J. Car o Baroja ( E m e n t a , X, 2-1942)
p r o p o n u n t u r , argumentis, doctores vi-
denat; d u m nos n or o Academico ex i mo
g r a tu l a mu r eique novas lauros in lexi-
cographicis studiis augur amur .
J. Jiménez, C. M. F.
 Curiosa e t jo co sa
15. Ludovi cus p a u l u l u m a me ns i s
recedit in q u i b u s laute c e n a ba t . C a u t e
t a m e n a p u d l a g oe n am v i na r ia m p a p y ­
r u m collocat h ac i n s c ri p t i o n e : —«In m e '
r u m ex sp u i» .
C u m i t e r u m ad c enas accesisset m e ­
rumque potaturus intendisset inscrip­
t i o ne m legit mal i gne a j o c a to r e q u o d a m
c o m p l e t a m : — «.fit eg o qu oq ue» .

11. Ergo b el la r ia m t a b e r n a m ( c o n fi -
t e r i a ) profiteris, Fabi? 16. —Elius, puer; ais te p e n s u m
—Q u i d e m , j am a m e n s e junio. s c h o l a s t i c u m absolvisse, d u m c h a r t a
— Q u o t vero j am bellaria deglutisti, o m n i n o est alba?
l ur c o? —N o n n e h o c erat pensi a r g u m e n ­
—Bel l ar ia? Nulla, n a m ad u l t i m a t u m: « S e g n i tia e e f f e c t u s p a te fia n t» ?
c o m p u t a t erus.
—V e r u m n e dicis?... Q u i d ergo?
—L a m b e r e ' t a n t u m licet. 17. — H e u s , p u e r , si ob diem nata­
lem tuum pesetis decem singulis pro
singulis a n n is tuis te donaverim , quid
ultra desideraveris?
12. - V id es h u n c h o m i n e m qui hic
—T o t a n n o s , a edepol , q u o t a e t a s t u a
p ro p e in s e c u n d o s ed i um or di ne sedet?
n u m e r a t , avia cara.
M u l t a s l a c r i ma s abst ersi t .
—Q u i s n a m ergo est h o m o hic?
—M u c c i n i o r u m ( p a ñ u e l o ) vendi t or.
18. —Q u a e n a m ars pe ri cu lo s i or m a ­
x i me tibi videt ur ?
— S ut o r i s profecto; si e ni m in m e n ­
13 I n S C H O L A . — Si tibi d a r e m p r u ­ s u r a e r r at , pel l em perdit.
na sexagi nt a, pé rs i c a m a l a ( m e l o c o t o n e s )
sexdeci m, pira d u o d e c i m , c er as a d u o
s u p r a q u i n q u a g i n t a , m e l o n e s d en i qu e 19. —Eja, puer; «H elio ga balus », no­

s e p t em cum sex discipulis tuis d i s p e r ­ men est c o m m u n e ?

t i enda, qui d singuli caper ei i s? —M inim e gentium .

( D i s c i p u l u s tacet. M a g i s t e r in s t a t:) —O p tim e quidem , videris ad am u s­

— Ej a, age, r e sp o n d e a s . sim intellexisse quae de propriis et

—Alvi dol ores. 14 com m unibus nom inibus heri explicavi

m axim a qua potui diligentia. A tque
M a r i a .. ?

— Vae! M aria est nom en com m unis­

14, Q u a m vidi a c t i o n e m in t h e a t r o s i m u m .
ea est ut ne s ci a m profecto an c o m o e ­
d i a m vel t r a go e di a m e a m di xeri m.
—E cq ui s illius finis? 20. I n p e r i c u l o p u b l i c o .
—P e r m a t r i m o n i u m , —Dic mihi, s odes, u b i n a m G a lli h a ­
—Ergo revera, q ui d d u b i t a s? Tr a go e ­ bi ta re nt .
d i a est. —E cas t or l In gallinario.

Typographia — F. Campj Calmet. — Teleph. 54. — Tarrcgae in Prov. Ilerdensi,

www.culturaclasica.com