Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
1 Ober
2 Ober
3 Ober
4 Ober
Pad D'gua
Pad De Mel
Pad De Cachaa
Pad De Dend
5 Ober
6 Ober
7 Ober
8 Ober
Milho De Galinha
Deburu (Pipoca)
Feijo Preto
Feijo Branco
9 Ober
10 Ober
11 Ober
12 Ober
Feijo Mulatinho
9 Qualidades De
Legumes Picados
9 Acaraj
9 Ekuru
13 Ober
14 Ober
15 Ober
16 Ober
9 Bolos De Arroz
9 Bolos De Canjica
9 Retroses De
Linha Branca
Couve Picada
1
1
1
7
1
9
1
1
2
1
1
Como Proceder
1 - A pessoa levada esteira previamente estendida onde se ir fazer
o eb. Todas as comidas devem estar ao redor da mesma acompanhada de suas
respectivas velas.
Fazendo o Eb
y gbl lr , y gbl
me varra sobre a cabea dele, me varra.
y gbl lr , y gbl
me varra sobre a cabea dele, me varra.
Gbl, Gbl Kin sr ,
Varra, varra o que estiver sobre a cabea dele,
Ik Gbl lr , ik gbl ara nlo.
Varra Ik de sobre a cabea dele, varra Ik para que ela v embora do seu
corpo.
EB EGN
Aqui daremos um Eb Egn que poder servir como limpeza para qualquer
pessoa, que por algum motivo venha a precisar do ato de bori.
Material Necessrio:
4
4
4
4
4
4
Modo de Fazer:
Passar tudo no corpo da pessoa seguindo a ordem acima. A canjica deve ser
passada sempre comeando no alto da cabea. As folhas devem ser batidas
no corpo da pessoa e posta tambm no cho junto ao Eb.
Cantigas de Eb
Saara r eb k nn,
Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora)
Saara r eb k nn
Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora)
Cantiga Para a Pipoca
y gbl lr , y gbl
me varra sobre a cabea dele, me varra.
y gbl lr , y gbl
me varra sobre a cabea dele, me varra.
Gbl, Gbl Kin sr ,
Varra, varra o que estiver sobre a cabea dele,
Ik Gbl lr , ik gbl ara nlo.
Varra Ik de sobre a cabea dele, varra Ik para que ela v embora do seu
corpo.
EB BRANCO
Aqui apresentado um Eb Branco, que pode ser usado como referncia para
todos os Boris. Pode ser passado em qualquer pessoa que necessite passar
por esse ato.
Materiais Necessrios:
Obs: No se usa mel aos filhos de Od. Assim como no se usa dend em
filhos de sl.
Modo de Fazer:
Estende-se pano no cho. Pede para que a pessoa fique em p sobre ele.
Colocar em cada lado da pessoa, cinco pedaos de pano. Ir passando tudo
no corpo da pessoa, colocando em cada pano, comeando pelos que esto do
lado esquerdo. Em seguida colocar tudo no pano do cho juntar tudo
amarrar no alto da arvore frondosa em de preferncia que d frutos.
Cantigas de Eb
Saara r eb k nn,
Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora)
Saara r eb k nn
Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora)
BORI
Aps tudo feito hora de levar a pessoa para Enin. Uma pessoa
previamente escolhida vai at o lugar que se encontra recolhida a pessoa,
e pede para que encoste sua cabea em suas costas e lhe segure pelas
mos. Dessa forma a pessoa deve ser levada at a Enin (Esteira), sempre
de cabea baixa e sem nada dizer.
Chegando ao local, a pessoa deve fazer meno de se sentar durante duas
vezes e sentar-se na terceira vez. Nessa hora todas as comidas (sobre a
enin), e temperos (ao lado) devero estar prontos para o ato. O Igb Or
dever ser posto a frente da pessoa, juntamente com o restante da mesa.
Deve ser passada banha de Or nas seguintes partes:
Comea-se o Bori respingando o cho com gua por trs vezes. A cada vez
que se joga a gua ao cho deve ser pronunciado:
OMI TN - guas novas
NA TN - caminhos novos
PELE TN - calma novamente
Saudaes aos Ancestrais
Invoca-se nessa hora os Ancestrais (Ok run) pedindo licena dizendo:
AGO MO JUBA GBAGBA
Meus respeitos e Licena aos antigos;
KOLOBO SE'R
Desejamos boa sorte
AWA BA SE'R
Boas realizaes
SAUDANDO O OBI (ZELADOR)
Saudaes Com Obi (Seco) Mo Direita
Nessa hora o Zelador(a) ainda com o Obi interio, pede ao Obi o que se
deseja pessoa:
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
KOSI
para
KOSI
para
KOSI
para
KOSI
para
KOSI
para
KOSI
para
IK
que no tenhamos morte
RN
que no tenhamos doenas
F
que no tenhamos perdas
J
que no tenhamos derramamento de sangue
FTB
que no tenhamos desentendimentos
AR IK BBWA
que a morte no nos veja
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
OBI
Obi
NIBI
para
NIBI
para
NIBI
para
NIBI
para
NIBI
para
IK
evitar
RN
evitar
F
evitar
J
evitar
DN
evitar
a morte
as doenas
as perdas
derramamentos de sangue
obstculos
G FN MI OR
D-me licena cabea
G FN MI ORIS
d-me licena Orix
G FN MI RISNL BB K.
D-me licena Grande Orix, Pai acima de todos!
E por ltimo:
OR MO KI E PL !
Cabea eu vos sado delicada e gentilmente!
G Y OLR,
Com licena, salve o Senhor da cabea.
G Y ELD!
Com licena, Salve o Senhor da Criao (Oldmar).
G SWJ OR!
D-me licena frente da cabea! - Nesta hora toca-se a testa do oficiado.
G LHIN OR!
D-me licena parte de trs da cabea! - Toca-se a nuca do oficiado.
G TN OR!
D-me licena lado direito da cabea! - Toca-se o lado direito da cabea
do oficiado.
G SI OR!
D-me licena lado esquerdo da cabea! - Toca-se a parte esquerda da
cabea do oficiado.
10
11
12
Cada : 2 abertos com a parte interna para cima e 2 fechados com a parte
externa para cima.
"Muitos Bens e Grandeza, Muitos Inimigos" -
No emprestar dinheiro.
No sair da cidade sem dar um presente para Ogum
Cirurgia. Perigo de vida.
Oxossi fala de justia.
No fazer trabalhos espirituais.
Rezar para os ancestrais.
13
Ao levantar-se o consulente diz: Que O Que Vem Para O Bem Seja Para O
Bem. Muita Sade. Ningum Gosta Da Morte .
Se cair duas vezes seguidas, refere-se a uma pessoa muito doente e com
problemas financeiros, que tem que fazer uma obrigao logo. Faz-se
limpeza com um galo preto grande diante de Exu. Com o esporo
confecciona-se um patu que dever ser levado sempre com a pessoa.
SOBRE O JOGO DE OBI - OBSERVAES
Observaes Sobre Algumas Cadas
14
15
OBIKMAK
NADA DE MORTE
OBKMARUN
NADA DE DOENAS
OBKMASJ
NADA DE PROBLEMAS, BRIGAS
OBKMASFO
NADA DE PERDAS
OBI AO CORPO
16
COBRINDO A CABEA
Com um Oj, deve ser coberta a cabea da pessoa. Se Pega a quartinha do
prprio Bori, e oferece-se a pessoa, pedindo que tome 3 goles. No caso de
ter oferecimento de animais a cabea, a mesma no dever ser coberta
ainda. Arruma-se o Obi mastigado no centro da cabea de forma que no
caia. S aps serem oferecidos os animais que a cabea e coberta.
Importante : Assim que todas as comidas forem postas na mesa do Bori
(animais sacrificados), a cabea da pessoa deve ser descoberta para que
possa comer.
Quanto aos Animais Oferecidos - Rezas
Todos os animais oferecidos a Or, devero ser encostados (cabea) na
fronte da pessoa dizendo:
OR MO P JE, OR MO P JE
Or, eu o convido a comer, eu o convido a comer;
WRE K'O B'RE K'O LOORE
Rogamos que voc se cubra de bnos e de bondade.
INICIANDO O BORI
Depois de tudo confirmado atravs do Obi, dado incio ao ato de Bori. O
ncio dado quando evocamos as foras necessrias.
Aps a sequncia ao lado devidamente cantada ( Orin rs, Orin jl e
Agbnnrgn) louva-se Or cantando:
OR O OR
17
CABEA, CABEA
OR APE'RE OR O A BI YE YE
CABEA TRAGA-ME COISAS BOAS, CABEA QUE NASCEU DA MAME
OR O LESE IKODIDE LESE RS
CABEA AOS PS DO IKODIDE E AOS PS DO RS
Aps a cantiga, d-se inco ao Oro Np.
INICIANDO O BORI - ORIN RS
Invocando a fora dos rss
RS W NI EJ
O DIDE MI SO KI N'BO SORI A LE
AGO BO LAE-LAE
RS W NI EJ
O DIDE MI SO YIN BO ONON
SE W LORE, SE WA LORE
BABA A ILE E SIN
(S/GN/OD...) RS K A ORO LONI
SE AW SE LORE BABA A ILE E SIN
Traduo
RS VENHA SUPRIR NOSSAS NECESSIDADES
PONHA-ME DE P, EU VS PEO SAUDANDO-O
E CULTUANDO VOS EM NOSSA CASA
ATENDA CUBRA SEMPRE SEMPRE
RS VENHA SUPRIR NOSSAS NECESSIDADES
PONHA-ME DE P, EU VOS PEO CULTUANDO NO CAMINHO
18
19
KSI
KSI
KSI
KSI
KSI
KSI
KSI
KSI
KSI
20
01 ORIKI DIVERSOS:
- DE EXU (UMA SAUDAO DIANTE DOS ASSENTAMENTOS, CARREGOS E LOCAIS
PARA DESPACHOS):
S OTA ORS
OSETR L ORUKO BABA MO O
ALAGOGO IJA LORUKO YA NPEE
S ODARA OM KUNRIN IDOLOFIN
OLE SONSO SORI ESSE ELESE
KOJE KOSI JEKI ENI NJE GBE MI
AK LOWO LAI MUTI S KURO
AK LAIYO LAI MUTI S KURO
ASOTUN SOSI LAI NI ITIJ
S APATA OLOMO LENU
AI OKUT DIPO IY
ALAGEMOO ORUN A NLA KALU
PAPA WARA ATUKA MASESA
S MASEMI OM ELOMIRAN NI KOSE
F S
(INVOCAO)
ALAKEGUN KI RINGUN IERI
OJINLE AERE KI RAIE MOKUNTELE
ARINJINA KI ROJU RO MO RE TOL
JE KARON KARON GBE TIUA GBO
JE KARON KARON SORO ARA UA
JE KARON KARON GBO TAIE TARA UA
ORUK IF O LAPE ORUKO IF O LAPE
MO GBAIE PEFA E GBA MIO EGBA MILA
AIE TOTO O E DARIJU MIO EIN MOPE
KASORIKI IF KASORIKI ES
ES BURUKU O, ES OONA
ES ABENUGAN, ES ORITA
ORUKO GBOGBO IN MI MOPE LA PEPO
EJE OIE MI O L ORUKO IYA MI OSORONGA
ATOJE NUA TOKAN JE DO
EJE OIE MI KALE O
- ORIKI PARA ACORDAR EXU:
AGIBAL, AGIBAL, AGIBAL.
ADACOR, ALACOR
ADACOR, ALACOR
ADACOR, ALACOR
AGIFALAR (NOME DO EXU) TEMP INL
AGIFALAR (NOME DO EXU) TEMP INL
AGIFALAR (NOME DO EXU) TEMP INL
EXU MOP
EXU MOP
EXU MOP
21
MOJUB, AX
(todas as vezes que rezar o oriki, bater pa).
-
EXU:
K S YI TI Y MO JEUN
TBI Y SE IGNW TI K
NI FI TI EXU SIWJ.
(No existe ningum que coma
Ou esteja instalado com realeza,
Sem que haja recorrido a Exu primeiro).
- PARA SE FAZER OFERENDA PR EXU:
EXU ODARA
ONILE KONGUN KONGUN DE RUN
B OBIRIN J
B KNRIN UM
ONBOD RUN
BAB !
W GBMI !
(OU... W GB... NOME DO PEDINTE)
G KI R J NN DR,
EXU LGMN RUN.
MAJ K MO (NOME DO PEDINTE...) NR IJ R.
EX MAX MI,
MAX (NOME...)
AG LONN FN WA,
XNN (NOME...) N RERE,
AX!
- ORIKI OGUN
22
23
- ORIKI OSOSI
(Dahom - Oriki Sav)
ODE ONIJA
SESE LEHIN ASO
EE KO PO DE
OJU TI O RI EGBIN KO FO
OJO PO IY MA BI
A KEERE TO GBON SINON
ODE KO TO KU AGBANLI
O SI IDI BATA LEERI EBE
ODE NWO MI ERU NBA MI
IJL ODE
IJL WU MI
NE O SUN IJL NI TEMI
ODE LO BI MI D AGBA
IJL WU MI
NGE O SUN IJL NI TEMI
ENI BI NI LENI IJO
EWURE KO NI SI MO R
KO RODO AGUNTAN
- ORIKI SOPONA
(Oriki Ketu)
ENIKENI AWA PE LI AGBA
BABANIJE ALAJOGUN IYALAYEWU AJOGUN APAKE
AWA KO FO ENI KI OM PA ENI JE
ROJU NLO NI ELE MIRAN
IRAWE OJU OMI WELE NI SE WELE
OKOYIKO O GBA ODE ELERAN KI MO UM ERAN
ARIKO OJE KI NRO KO
AGEGE IDE KI KO OPE
AWON TI OBU OKO ENI LI ONA OKO
AWA RU OKU E DE BOLI
IPO KOSI ENU KO SUN
SAKA SIKI GBA OJU ONA
ONI WOWO WDO
GBA OM LI OGUN DANU
- ORIKI OSUMARE
(KETU)
OSUMARE A GBE RN LI APA IRA
24
25
OM FE SE EGB WO YEMOJ
YA MI AWOYO MA JE LI EWU
YA OMINIHUN
OM GBOGBO NIT OLODE
A O BO OM R
BI O NI JO LE JO ONI YEMOJA
OGUN Y KE OLODO
YA KI O FI ORI MI BO MI OJARE
- ORIKI OSAYIN
IB AKODA
TI NDA TIRE LORI EREWE
IB ASEDA
TI NTE TIRE NILE PEPE
IB OSANYIN OLOJA EBORA
EWE E GBODO SUN NIGBO
EWE E GBODO SUN LODAN
PELEBE NI TEWE
EWE EE SUN L OKO
EWE EE SUN NIJ
EWE PELEBE
ELEWE OM E JIRE O
OJIS ORISA JIRE
OLOJA EBORA JIRE
OM OLOSANYIN JIRE
AS AS AS
DE OSSAYN (MAIS UM ORIKI):
PELB NITOB EW, PELB NITOB
KOB PLB AKN PLB
KUAWA AWAKU, AXU PLB EW
PLB NITOB O.
- ORIKI NAN BURUKU
(ORIKI ABEOKUTA)
SESE IB O
IBA IYE NI MO JE NI KI JE TI ARUN
EMI WA FORIBALE FUN SESE
OLUIDU PE O PAPA
ELE ADIE KO TUKA
YEYE MI NI BARIBA LI AKOKO
EMI A KO NI ALA MO LE GBE AGADA
EMI A WA KI ONILE KI ILE
BA ILE GBE MI NIKAN
26
BABA MI A JI MO NI JE EJA
WA NI JE EJA KE APEJA
BABA MI ORUKU O BANU BURUKU MU
AWA OM ASIROGUJO
OMO OLUSE GBE OLUSEGBE NIKAN
ARA EPE O EPE OSULE O ASIGORO AM OLOKA
- ORIKI R
OJU R
IKOKO R
OPA OTUN
OPA OSI
OR PL OR PL PEL R O
R PL ATETE MIRAN
ATETE BENIN KOOSA
KOOSA TI DANI KIB
LEENIN R ENI R PL
R ABIENIN R BA
KI BO B KYO SESE
R O
- ORIKI EGUNGUN
A JE OLELE MA LE E SARE
A JE MOINMOIN SE SASO
AGUNGUN ARA OKO
ODUN PE AWO ELEJIO OSU OMO ARINNAKO
AJODUN WA RO DE AW AROSINKO
ODUN LA RATA ODUN LA ROBI
ODUN WA DI PEREGUN
ODUN NI PEREGUN YE
AJODUN WA RO DE AWO AROSINKO
EGUNGUN OJE YA WA JIYO WA JEPO
ADUDAMADA BI ENI PORI
O YO FUN SARA RE LO YIN
YAAGBO YAAJU BI OSUN IWERU
AGBALAGBA YA WA J IYO WA JEPO
ODUN WA DA PEREGUN
ODUN NI PEREGUN YE
ERIN SESE TI KOWEE E DUN
OLOBI MA JE NBI KO WU MI O
OLOBI MA JE NBI KO WU MI
OMO BII PLUMOKO O
OLOBI MA JE NBI KO WU MI
- MAIS UM ORIKI DE EGUNGUN (EVITAR FICAR RECITANDO TOA!):
BAB LAX X INX IK ALRA KDUN
KDUN A SAGAN NUGN IK ADE RE IK
27
28
- IJUB IF
(Rezar todas as vezes que for necessrio consultar If, para no ter
interferncias negativas)
OLOJO ONI MO JB RE
OLUDAIYE MO JB RE
MO JB OMODE MO JB AGBA
BI EKL BA JB L
IL A LNU
K IBA MI SE
MO JB WON GB MRNDLGUN
MO JB BABA MI
MO TUN JB AWON Y MI
MO JB RNML OGBAIYE GBRUN
OHN TI MO NA WI LOJO ONI
KORI B FUN MI
JOWO M JE K D MO
N K D MO
OHUN TI A BA TI WI FUN OGBA LOGBA NGBA
TI LKS NI S LWUJ IGBIN
TI EKESE NI NSE LAWUJ W
OLOJO ON KOGBA R MI YW YW
AS AS AS
TRADUO
Oh! Senhor do dia de hoje, sua beno
O criador da Terra, sua beno
Sua beno crianas, sua beno os mais velhos
Se a minhoca pede alimento Terra, esta conceder
Que assim meu pedido seja concedido,
Peo permisso aos ancies 16 Odu
Que meu pedido seja atendido
Sua beno meu pai
Ainda peo permisso a minha me
Sua beno runmil
Que vive no Cu e na Terra
Que o que eu disser hoje
Assim seja para mim
Por favor no permita que meu caminho seja fechado
Porque o caminho nunca fechado para magia
Qualquer coisa que eu disser para Ogba, ele aceitar
O que Ilakose diz a ltima palavra
Assim como Ekesee o ltimo da famlia do caramujo
O senhor do dia de hoje
Aceite minha palavra e verifique-a.
29
IF OGBO
IF OUA
OM ENIRE OM ENIRE
FILHO DE ENIRE, FILHO DE ENIRE
OM EJ MEJI
FILHO DE DUAS COBRAS
T SARE GRANRAN GANRAN LOR EREWE
AQUELE QUE CORREU RAPIDAMENTE SOBRE AS FOLHAS
AKERE FINU SOGBON
O PEQUENO QUE EST CHEIO DE SABEDORIA
AKONOLIRAN BI IYE KAN ENI
AQUELE QUE SOLIDARIZA CONOSCO
IB AKODA
COMO SE FOSSE DE NOSSA PRPRIA FAMLIA
IB ASEDA
SUA BENO, PRIMEIRO SER CRIADOR NA TERRA
OLOJO ONI IB A R O
SUA BENO, CRIADOR DO DIA DE HOJE
AS AS AS
- PARA SER REZADA A TERMINO DO JOGO, COM O OBJETIVO DE PASSAR A
RESPONSABILIDADE
AO
CLIENTE,
QUANDO
ESTE
RESOLVE
NO
TOMAR
CONHECIMENTO DO LHE FOI DITO.
ORUKO AWON / ORIS IF MIRAN
TOU NIKE YORUBA TI O I TO SI
RNML MI ABIB / OOBI UNLE OLOKUN
OLOKUN AWO UO MIPE
Obs.: acostumar-se a rezar aps a saudao de abertura, antes de
iniciar o jogo, pois com certeza, no ter esquecimento ao terminar,
pois muito comum acontecer de esquecer. Passe imediatamente a
responsabilidade.
30
ORIKI AJILOGBE
- para cumprimentar, saudar e comunicar ao OD OGBE, tudo que se
far por IF a RNML, e para que todos os oferecimentos sejam
aceitos e se consiga xito em tudo.
ESINSIN LO UNPOJU SE ID
OT LO BEJO LATN
OWO SE ID WEREKE
OWO SE ID WEREKE
LODIF FUN LADE OYRIJ
LA DE OYRIJ LO NSE AYA, EJI OGBE
NIJO TE WON UM EN IMO
TI NUON JEN DO SORO R
WON N KO RUBO
IJ NA N NIOUN BERE SI FENU
IMO WI TIRE
ATI EWE, ATE AGBA KI F
ENU IYE WI TEMI
ATEWE, ATAGB (BIS)
Saudao para despedir a fase negativa do OD, que dever feita na
entrega do eb, no devido local.
1 - STURA WAGBA TETE ODABO
2 - OGUN DABE WAGBA TETE ODABO
3 - WORUN OPIN WAGBA TETE ODABO
4 - WORUN SOBE GBA WAGBA TETE ODABO
5 - OKONRAN OSA KEKI WAGBA TETE ODABO
6 - OTUN ORIKO WAGBA TETE ODABO
7 - OTURUPON OKONRAN WAGBA TETE ODABO
8 - EJIOGBE WAGBA TETE ODABO
9 - OKONRAN YK WAGBA TETE ODABO
10 - * ----------- WAGBA TETE ODABO (* Nome do OD que se entrega
eb).
- OBATALA
(ORIKI IF)
OBATALA OGIRY OBA EJIOGBE
OBATALA ALA ASE
OBA TAPA LODE IRANJE
O FUN ENI NI O GBA FUN EENI TI KO NI
A DAKE SIRI SIRI DA ENI LI EJO
O WO ENI PEPEPE BI ENI KI RI ENI
ABI OWO GBOGBO YO OMO LI OFIN
O GBA GIRI DANU LI OWO OSIKA
ELE JE OHUN AWA FUN NI JE
ONI ILE O FI O JE TI LEKUN
OBA BI OJ GBOGBO BI ODUN
ALA ALA NIKI NIKI
31
Traduo
Orao a GNYON
Pai dos ancestrais venha nos trazer boa sorte
Belo ancio do mistrio, venha depresa
Comedor de ovelhas
Belo ancio do mistrio, venha depresa
Saudaes Orix escute-me ancio comedor de inhame pilado
32
DO FO
DO JO
SE TUN
MERIN
33
34
LNN S PA , LNN S PA ,
ON KI WRE, ON KI WA PA.
GN ONRE, LNN S PA
OLNN KI WRE.
(PARA VS QUE MATAMOS NO CAMINHO,
PARA VS QUE NS MATAMOS NO CAMINHO
SENHOR QUE NOS ABENOA
SENHOR PARA QUEM MATAMOS
OGUM, SENHOR DE IR,
PARA QUEM SACRIFICAMOS NO CAMINHO,
SENHOR QUE NOS ABENOA)
- Adr Awon rs - Iyami srng
y kr gbo ymi o
Pequeninas mes, idosas mes
y kr gbohn mi
Pequeninas mes, ouam minha voz
y kr gbo ymi o
Pequeninas mes, idosas mes
y kr gbohn mi
Pequeninas mes, ouam minha voz
Gbogbo Elye mo gbt
Todas as senhoras dos pssaros quando eu
gbm ile
Cumprimo a terra
y kr gbohn mi
Pequeninas mes, ouam minha voz
Gbogbo Elye mo gbt
Todas as senhoras dos pssaros da noite
gbm ile
Todas as vezes que comprimo a terra
y kr gbohn mi
Pequeninas mes, ouam minha voz
02 REZAS FORTES:
- REZA PARA SUSPENDER QUALQUER TIPO DE EB:
Pegue uma quartinha, v jogando a gua e rezando, durante 3 vezes:
Ik nib
Itan ik
Ik nib
Itan ik
Ik nib
Itan ik
Ag mojub
- REZA PARA LOUVAR OS ORISHS, ANTES DO XIR:
LILO LRO COR BAB
35
36
OGUM:
OXSSI:
OSSAIM:
OSHUMAR:
NAN:
OSHUN:
YEMONJ:
37
SHANG:
OSHAL:
OSHAL IBIM AY EPABAB EPABAB EIM EIM ELED BAB OLODUMAR ELED
EMIM ABI LHILAI ELED EMIM .
- ALGUMAS REZAS COLHIDAS DO LIVRO NA MINHA CASA PRECES AOS ORIXS E
ANCESTRAIS, DE JOS FLVIO PESSOA DE BARROS, PALLAS EDITORA, RIO DE
JANEIRO, 2003:
- Para que Xang d segurana casa e proteo:
wre l, wre l kl,
wre l, wre l k ol,
wa bo nyin ma r wa jal,
wre l k ol.
(Traduo: Abenoe-nos e traga boa sorte nossa casa,
Que ela no seja roubada,
Abenoe-nos e traga boa sorte nossa casa,
Que no venham ladres,
Ns que o cultuamos,
Jamais veremos nossa casa roubada,
Abenoe-nos e traga boa sorte nossa casa,
E que no venham os ladres)
- Uma reza para despertar o ax, a fora sagrada dos vegetais,
animais, minerais, alimentos e objetos do ritual africano:
dndn baba tr re
dndn baba tr re
Bb terro `le
Monl tr re
dndn baba tr re
(Odundum, Pai, espalhe sua calma
Odundum, Pai, espalhe sua calma
Grande esprito, espalhe sua calma
Odundum, Pai, espalhe sua calma)
Ew ogb rok
Ew ogb rok
Ew ogb rok bb
Ew ogb sobj
(A folha do rei Irok
38
as
as
ti
as
ko lomo
ko lomo
bi kan
ko lomo eg
Or
Or
s k r s
Or
39
40
41
Traduo
Yy Opr ! Oxum uma mulher com fora masculina. Sua voz
afinada como o canto do ega. Graciosa me, senhora das
guas frescas. Opr, que ao danar rodopia como o vento,
sem que possamos v-la. Senhora plena de sabedoria, que
todos veneramos juntos. Que como ptk com Xapan. Que
enfrenta pessoas poderosas e com sabedoria as acalma.
Ork Osnyin
Agbnigi, rmode abdi sns Esinsin abedo knnknni;
Kgo egbr irn Akp nigb rn k sunwn Totio tin,
gb aso knrn ta gg. Els kan j els mj lo. Ew
gbogbo kki ogn gbnigi, ss kosn Agogo nla se erpe
agbra gb wn l tn, wn dp tnitni Arni j si kt
di ogn my Els kan ti l else mj sr
Traduo
Aquele que vive nas rvores e que tem um rabo pontudo como
estaca. Aquele que tem o fgado transparente como o da
mosca. Aquele que to forte quanto uma barra de ferro.
Aquele que invocado quando as coisas no esto bem. O
esbelto que quando recebe a roupa da doena se move como se
fosse cair. O que tem uma s perna e mais poderoso que os
que tm duas. Todas as folhas tm viscosidade que se tornam
remdio. gbnigi, o deus que usa palha. O grande sino de
ferro que soa poderosamente. A quem as pessoas agradecem sem
reservas depois que ele humilha as doenas. rni que pula
no poo com amuletos em seu peito. O homem de uma perna que
excita os de duas pernas para correr.
Ork Lognd
Ganagana bi ninu elomi ninu A se okn soro sinsin Tima li
ehin yeye re Okansoso gudugu Oda di ohn O ko ele p li aiya
Ala aiya rere fi ow kan Ajoji de run idi agban Ajongolo
Okunrin Apari o kilo k tmotmo O ri gb t sn li egan O
t bi won ti ji re re A ri gbamu ojiji Okansoso Orunmila a
wa kan m dahun O je oruko bi Soponna / Soro pe on Soponna e
ni hun Odulugbese gun ogi run Odolugbese arin here here
Olori buruku o fi ori j igi odiolodi O fi igbegbe l igi
Ijebu O fi igbegbe l gbegbe meje Orogun olu gbegbe o fun
oya li o Odelesirin ni ki o w on sila kerepa Agbopa sn
kakaka Oda bi odundun Jojo bi agbo Elewa ejela O gbewo li
ogun o da ara nu bi ole O gbewo li ogun o kan omo aje niku A
li bilibi ilebe O ti igi soro soro o fibu oju adiju Koro bi
eni l o gba ehin oko m se ole O j ile onile b ti re
lehin A li oju tiri tiri O r saka aje o d lebe O je ow
baludi O k koriko lehin O k araman lehin O se hupa hupa li
ode olode lo jo p gbodogi r woro woro O p oruru si ile
odikeji O k ara si ile ibi ati nyimusi Ole yo li ero O dara
de eyin oju Okunrin sembeluju Ogbe gururu si ob olori A m
ona oko ko n l A mo ona runsun rdenreden O duro ti olobi k
r je Rere gbe adie ti on ti iye O b enia j o rerin sn O
se adibo o rin ngoro yo Ogola okun k ka olugege li rn
Olugege jeun si okur ofun O j gebe si orn eni li oni O
42
dahun agan li ohun kankan O kun nukuwa ninu rere Ale rese
owuro rese / Ere meji be rese Koro bi eni lo Arieri ewo ala
Ala opa fari Oko Ahotomi Oko Fegbejoloro Oko Onikunoro Oko
Adapatila Soso li owuro o ji gini mu rn Rederede fe o ja
knle ki agbo Oko Ameri ru jeje oko Ameri Ekn o bi awo
fini Ogbon iyanu li ara eni iya ti n je O wi be se be Sakoto
abi ara fini
Traduo
Um orgulhoso fica infeliz que um outro esteja contente
difcil fazer um corda com as folhas espinhosas da urtiga
Montado de cavalinho sobre as costas de sua me Ele
sozinho, ele muito bonito At a voz dele agradvel No
se coloca as mos sobre o seu peito Ele tem um peito que
atrai as mos das pessoas O estrangeiro vai dormir sobre o
coqueiro Homem esbelto O careca presta ateno pedra
atirada certeiramente Ele acha duzentas esteiras para dormir
na floresta Acord-lo bem o suficiente Ns somente o vemos
e o abraamos como se ele fosse uma sombra Somente em
Orunmila ns tocamos, mas ele no responde Ele tem um nome
como Soponna / difcil algum mau chamar-se Soponna
Devedor que faz pouco caso Devedor que anda rebolando
displicentemente Ele um louco que quebra a cerca com a
cabea Ele bate com seu papo numa rvore Ijebu Ele quebrou
sete papos com o seu papo A segunda mulher diz ao papo para
usar um pente (para desinchar o papo) Um louco que diz que o
procurem l fora na encruzilhada Aquele que tem orquite
( inflamao dos testculos) e dorme profundamente Ele
fresco como a folha de odundun Altivo como o carneiro Pessoa
amvel anteontem Ele carrega um talism que ele espalha
sobre o seu corpo como um preguioso Ele carrega um talism
e briga com o filho do feiticeiro dando socos Ele veste boas
roupas Com um pedao de madeira muito pontudo ele fere o
olho de um outro Rpido como aquele que passa atrs de um
campo sem agir como um ladro Ele destri a casa de um outro
e com o material cobre a sua Ele tem olhos muito aguados
Ele acha uma pena de coruja e a prende em sua roupa Ele
ciumento e anda "rebolando" displicentemente Ele recolhe as
ervas atrs Ele recolhe as ervas atrs Ele anda "rebolando"
desengonado para ir ao ptio interior de um outro A chuva
bate na folha de cobrir telhados e faz rudo Ele mata o
malfeitor na casa de um outro Ele recolhe o corpo na casa e
empina o nariz O preguioso est satisfeito entre os
passantes Ele belo at nos olhos Homem muito belo Ele
coloca um grande pedao de carne no molho do chefe Ele
conhece o caminho do campo e no vai l Ele conhece o
caminho ruins Ele est ao lado do dono dos obi e no os
compra para comer O gavio pega o frango com as penas Ele
briga com qualquer um e ri estranhamente Ele tem o hbito de
andar como a um bbado que bebeu Sessenta contas no podem
rodear o pescoo de um papudo O papudo come no inchao de
sua garganta Ele quebra o papo do pescoo daquele que o
possui Ele d rapidamente crianas s mulheres estreis Ele
guarda seus talisms numa pequena cabaa A noite coisa
43
44
A Ri Gbamu Ojiji
Ns somente o vemos e o abraamos como se ele fosse uma
sombra
Okansoso Orunmila A Wa Kan M Dahun
Somente em Orunmila ns tocamos, mas ele no responde
O Je Oruko Bi Soponna /
Ele tem um nome como Soponna /
Soro pe on Soponna e ni hun
difcil algum mau chamar-se Soponna
Odulugbese Gun Ogi run
Devedor que faz pouco caso
Odolugbese Arin Here Here
Devedor que anda rebolando displicentemente
Olori Buruku O Fi Ori J Igi Odiolodi
Ele um louco que quebra a cerca com a cabea
O Fi Igbegbe L Igi Ijebu
Ele bate com seu papo numa rvore Ijebu
O Fi Igbegbe L Gbegbe Meje
Ele quebrou sete papos com o seu papo
Orogun Olu Gbegbe O Fun Oya Li O
A segunda mulher diz ao papo para usar um pente (para
desinchar o papo)
Odelesirin Ni Ki O W On Sila Kerepa
Um louco que diz que o procurem l fora na encruzilhada
Agbopa Sn Kakaka
Aquele que tem orquite ( inflamao dos testculos) e dorme
profundamente
Oda Bi Odundun
Ele fresco como a folha de odundun
Jojo Bi Agbo
Altivo como o carneiro
Elewa Ejela
Pessoa amvel anteontem
O Gbewo Li Ogun O Da Ara Nu Bi Ole
Ele carrega um talism que ele espalha sobre o seu corpo
como um preguioso
45
46
Okunrin Sembeluju
Homem muito belo
Ogbe Gururu Si Ob Olori
Ele coloca um grande pedao de carne no molho do chefe
A M Ona Oko Ko Nl
Ele conhece o caminho do campo e no vai l
A Mo Ona Runsun Rdenreden
Ele conhece o caminho runsun redenreden
O Duro Ti Olobi K R Je
Ele est ao lado do dono dos obi e no os compra para comer
Rere Gbe Adie Ti On Ti Iye
O gavio pega o frango com as penas
O B Enia J O Rerin Sn
Ele briga com qualquer um e ri estranhamente
O Se Adibo O Rin Ngoro Yo
Ele tem o hbito de andar como a um bbado que bebeu
Ogola Okun K Ka Olugege Li rn
Sessenta contas no podem rodear o pescoo de um papudo
Olugege Jeun Si Okur Ofun
O papudo come no inchao de sua garganta
O J Gebe Si Orn Eni Li Oni
Ele quebra o papo do pescoo daquele que o possui
O dahun agan li ohun kankan
Ele d rapidamente crianas s mulheres estreis
O Kun Nukuwa Ninu Rere
Ele guarda seus talisms numa pequena cabaa
Ale Rese Owuro Rese /
A noite coisa sagrada, de manh coisa sagrada /
Ere Meji Be Rese
Duas vezes assim coisa sagrada
Koro Bi Eni Lo
Rpido como algum que parte
Arieri Ewo Ala
A proibio do pssaro branco o pano branco
47
48
49
50
LA Nyan Hamana
Ele caminha movendo-se com altivez.
Ika K Boro Boro
O malfeitor no morre depressa.
K L K R O Ba Ona Oja Ile Su
Ele faz com que no mercado nada se compre e nada se venda.
Agbo L Ara A Yaba M Pa ( Mo) Abemu
Agbo faz com que a mulher do rei no cubra a nudez de seu
corpo.
O Se Firi Oko Ero Oja
Ele se torna rapidamente o senhor daqueles que passam pelo
mercado.
Bara Fi Imu Fon Awon Sebi Ok L O Si
Quando Bara assoa o nariz, todo mundo acredita que o trem
vai partir.
Ero Palemo Wara Wara
Os passageiros preparam-se rapidamente.
gn - Com Traduo a Cada Linha
Osinmoleba
O prximo a Deus
Olomi Nile Fi Eje We
Aquele que tem gua em casa, mas prefere banho com sangue
Olaso Ni Le
Aquele que tem roupa em casa
Fi Imo Bora
Mas prefere se cobrir de mariw
La Ka Ay
Poderoso do mundo
Moju Re
Eu o sado
Ma Je Ki Nri Ija Re
Que eu no depare com sua ira
Iba gn
Eu sado Ogun
51
52
O Ta Of S In,
Ele atirou a sua flecha contra o fogo,
In K Pir.
o fogo se apagou de imediato.
O T Of S Orn,
Atirou sua flecha contra o sol,
Orn R Ws.
O sol se pos.
Ogbgb T Ngba Omo R.
salvador, que salva seus filhos !
On Mrw Pk.
senhor do mrw pk !
Ode Bb .
Meu pai caador
O D Oj Ogun,
chegou na guerra,
O Fi Of Kan Soso Pa Igba nyn.
matou duzentas pessoas com uma nica flecha.
O D N Igb,
Chegou dentro da mata,
O Fi Of Kan Soso Pa Igba Eranko.
usou uma nica flecha para matar duzentos animais selvagens.
A Wo Eran Pa S Ojbo gn Lkay,
Arrasta um animal vivo at que ele morra e o entrega no
ojubo de Ogum.
M Wo M Pa O.
No me arraste at a morte.
M S Fi Of Owo Re D Mi Lr.
No atire sofrimentos em minha vida, com seu Of.
Od , Od , Od ,
Od! Od! Od!
soos Ni Nb Od In Igbo J,
Dentro da mata, Oxosse que luta ao lado do caador
Wp K De Igb Re.
para que ele possa caar direito.
53
54
55
Abt, Ar B Ew Aj
Abat que floresce exuberante como as folhas da rvore aj
Oris T Nm Omo M y
Orix que pune a me juntamente com o filho
B Obaluay B M Won Tn
Depois que Obalua acabar de castig-los
O Tn L Sr Lo Bb
Ainda poder castigar o pai
Ors B j
Orix semelhante a uma feiticeira
Obaluay mo Il Os, Mo Il j
Obalua conhece tanto a casa do feiticeiro como a da bruxa
O Gb Os L'j,
Desafiou o feiticeiro
Os Kn Fnrnfnrn
E este correu desesperado
O Pa j Ku kan Soso
Matou todas as bruxas permitindo que apenas uma vivesse
Ors Jngbn
Orix forte
Obaluay A M Ni Ton Ton
Obalua, que faz as pessoas perderem a voz
Obaluay SS Od Re Hn M
Obalua, abra seu odu para mim
K Ndi Olw
Para que eu seja uma pessoa prspera
K Ndi Olomo
Para que eu seja uma pessoa frtil.
Osumare - Com Traduo a Cada Linha
Osumare A Gbe Orun Li Apa Ira
Osumare permanece no Cu que ele atravessa com o brao
Ile Libi Jin Ojo
Ele faz a chuva cair na terra.
56
57
58
59
60
Yy Olomi Tt.
Graciosa me, senhora das guas frescas.
Opr j Bri Kalee.
Opr, que ao danar rodopia como o vento, sem que possamos
v-la.
Agb Obnrin T Gbogbo Ay N'pe Sn.
Senhora plena de sabedoria, que todos veneramos juntos.
B Snpnn J Ptk.
Que como ptk com Xapan.
O B Algbra Ranyanga Dde.
Que enfrenta pessoas poderosas e com sabedoria as acalma.
sun Iponda
Oliri Pa Koko Eni Pon
Poderosa, no empurre o povo de Iponda.
O Ri Onise Oba Ayi Kase
Ela recebe o mensageiro do rei sem respeit-lo
O Je Dandan Oloran
Ela aceita as palavras do queixoso
O Fi Aja W Inu Eke W
Com sua sineta ela fura o ventre mentiroso.
Omo Olu Igbo Soki Red Omo Ni
No se pode carregar debaixo do brao o filho da mata de
Iponda.
sun Ijumu - Com Traduo a Cada Linha
Osun Ijumu Olod Ide
Osun Ijumu, dona de um pilo de cobre.
OIya Ijumu Alaiye Ma Gun Od Poro
Osun Ijumum no monta com vivacidade no pilo
Efon Tere M Gun iy
POsun pode surgir subitamente no mundo.
Eyn Fe Ki Efon Ki O Na Mi
Vocs querem que Osun me castigues.
Eyn Fe O Fi Owo Ye Ko Mi M Ara
Deixem a criana rodear meu corpo com sua mos
61
62
Jejene Ni M Ewure
A cabra sentir medo.
Bi Sango B W Ile
Se Sango entra na casa
Jejene Ni M Osa Gbogbo
Todos os Orisa sentiro medo.
OYE
Oye uma posio sacerdotal nos candombls de nao,
pessoas so escolhidas para exercer determinadas funes
para o bom andamento da casa religiosa.
Aqueles que possuem oye so chamados oloye masculino e
ajoye feminino.
Essas pessoas sero adosu ou no , recebem o cargo na
confirmao ou em sua iniciao de acordo com sua
capacidade. Essas pessoas no adosu so os verdadeiros ogan
e ekedi que nascem com os sete anos como reza a tradio, h
casas que raspam para esses cargos, porm, esses iniciados
no possuem status dos antigos e devem contar seu tempo de
iniciao tal qual um yw, portanto no de bom senso
raspar e sim confirmar, destarte, afirmar que no existe
ogans e ekedis para divindades como caboclos, baianos, exus,
etc.
Todos oye so para os rs.
Os ttulos keto correspondem, sobretudo estrutura da casa
com seus fundamentos, por exemplo: o t - culmiera, ise
(s opa) - il Omolu e famlia, ibo, etc.
A palavra oloye significa Ol = aquele que possui, oye um
titulo e ajoye tambm, as ekedjis so chamadas assim nas
casas grandes ou ykoroba.
A palavra oloye segundo me Stella do Afonja pode ser
traduzido como conselheiro, que est registrado em seu
ultimo ensaio Meu Tempo Agora.
Observe agora alguns ip e oye das casas antigas e de
algumas casas novas srias atuais que respeitam a tradio
afro-brasileira:
ylrs ou yls: Possui as mesmas funes sendo que a
segunda responde na ausncia da primeira, quando h as duas
na casa, geralmente a yls torna - se a segunda. Com o
falecimento da ylrs ela pretendente a assumir seu
63
64
65
66
67
BAR
ESHU
BAR
ESHU
AZIQUIR NI VODUM
VODUM CADI CABI
AZIQUIR NI VODUM
VODUM CABI CABI
- CANTIGAS DE OXAL:
AJAL MR MR MI AL FRICAN
AG FIRIMI
(Traduo: JL fez o meu or minha cabea Me germinou e fez
crescer,
al que segura e mantm a minha cabea)
BRIC QUI AJAL BAB QU QUIAMR
QUI AJAL BRIC
(Assim no or cabea que no sade cumprimente JL .
O pai que est no topo, e ns o conhecemos e saudamos
JL, no h or que no o faa.)
INHIM A CM DNGU R INHIM A CM
INHIM A CM DNGU R INHIM A CM.
(Ns somos vossos filhos, orientados com
delicadeza e bondade, de vs somos filhos)
B BAB B UNJAU, B BB B UNJAU
RIX XAL BRI B, BAB B UNJAU.
(Milho branco cozido, pai, estamos comendo milho branco cozido,
Orix que nos cobre com seu manto branco, milho branco cozido,
Pai, ns estamos comendo milho branco cozido.)
AJAGUNAM BIT OL
AJAGUNAM BIT OL
OL OL LOL
BAB B
OSHAGUIAN ALOD
QUE MI BAB
SHIR
QUE MI BAB SHIR
QUE MI BAB SHIR
- CANTIGAS DE YEMANJ:
MARAB LAI
68
YEMANJ
MARAB LAI
YEMANJ
YH OD REC
OSSY YEMANJ
YH COT DERECE
J OR
JOCFY YHA JAU R
NI JAU R
YH JAU ERE
JOCFY YH JAU RE
ALOD ALOD LOD
UBAUB
ALOD ALOD ALOD
UBAUB
- CANTIGAS DE OXUM:
ARID BE
OMIR
ARA AU MIR
OMIM DESCEN DOLORUM
MIR
ARA AU MIR
OSHUN ADOLAIA
E MONA DOIM
OSHUN ODALAIA IAB
E MUI D OIM
E A DOSHUN MAG
I L OR
- CANTIGAS DE OXSSI:
FARA R R FIB
OD FIB
FARA REU AFOX
OMOROD
ARAU OD ARER OK
EU ANIX R LOK
COMO AFADERAM
AGOG MIR
OD F MIR
COR UM MAL
E AGOG AR
AR AR AG
AGOG MAL
AR L OCIBOD
ER SI BOD
69
OD AR L OCI BOD
ER SI BOD
E LEGIBAM
LEGIBAM BAM BAM
OD LEGIBAM
ODCI MOBONA
LEGIBAM BAM BAM
OD LEGIBAM
E DA BI AU
E DO BI AU BAB
OD
OD
OD
OD
OD
OMOROD
OMOROD
ARER
OMOROD MA
OMOROD ONI
- SASSANHAS DE OSSAIN:
ABEB EMB
ABEB MEMB
ABEB
ABEB EMB A
BEB MEMB
ABEB
ATACOLE OJ EU
AINAM NA COLE
OJU A BOCUM
OJ UM A BURURU
ODA UM A BURURU
OSSAIN A
LOR A INAM
XAU UREPEP
VODUM OSSAIM ALAR
XAU UREPEP
VODUM OSSAIN ALAR
- CANTIGAS DE OGUN:
EU XIR OGN
ER J J
EU XIR OGN
ERRO J J
ERU J J
OGN AJ
MARI
ACOR AJ
MARI
70
AU L P
L PANAM
AGN AJ
MARI
E ATUN NH NH
- CANTIGAS DE OMOLU:
NIL U AU
LESS ORISH
OF IL
ONIL EU AU
LESS ORISH
OF IL
COLOD COLOD
SIM SIM
SIM SIM COLOD COLOD
SIM SIM
SIM SIM COLOD
OMONILL QUI
NI XU AR
SAREU A CAAJ
- CANTIGAS DE OSHUMAR BESSEN:
OSHUMAR A
LEL MAL
OSHUMAR
LEL MEL
ARAC
LEL MAL
OSHUMAR
OSHUMAR COBEGIR
COMBEGIR
LECIL BEREC
UN GUERAN GUERAN
LECIL BEREC
GUERAN GUERAN
- CANTIGAS PARA LOGUN-OD:
LOGUN OD
YAMAF LE COTUN AYA
LOGUN AB KOIA KOIA
LOGUN AB KOIA KOIA
ISE ISE FIRIMIA
LOGUN AB KOIA KOIA
FALA LOGUN FALA LOGUN LOGUN FALA
----------------
71
FER FER
NA PAJUANA XAUNANA
FRE FRE
NA PAJUANA
OD GUER
AI LOGUN
OD GUER
FARA LOGUN-OD
- CANTIGAS DE YANS:
OI D
ARI
NIJ CAR LCI
JOCOL
OI
OI
OI
OI
T
T
T
T
T
T OI
T AUAB
T ALOI
ELOI BELOI
ELOI NICLOI
- CANTIGAS PARA OB:
AJAMBA ELEC
AJ UNC
OB ELEC
AJ UM CI
ALU OU OB
SAMBA OU OB
AJAMBA ELEC
AJ UNC
OLUOJ
OLUOJ
OLUOJ
OLUOJ
PAROJ
PARAM
PAROJ
PARAM
72
MI CORAAJ
QUEU AL
MONIL CORAJ
NANAM INSUR
OMONIL CORAJ
CORAJ CORAJ
AFUM L L CORAJ
YA LAAUR
A IE TOLOX
A MUNHAM MUNHAM
JAQUESS
NAN AJADER
- CANTIGAS PARA XANG:
FINIMAM FINIMAM
AIR LAIR
FINIMAN BAIZ
AIR LAIR
FINIMAM BAIZ
QUIR
QUE IQU XOROD
OLUA
SOBA IMAN ISSAL
ORISH
QUINISSEBIU
AIR LAIR IR
05 - RESUMO DAS PRINCIPAIS COMIDAS DOS ORIXS:
-
ABAR:
73
- ACA:
Um quilo de milho branco
gua
Folha de bananeira
Deixe o milho de molho e d-lhe uma quebrada. Mantenha o milho por
mais quatro dias, sempre trocando a gua. Retire a gua, deixe secar
e passe o moinho. Peneire para se obter a farinha de milho branco,
ou farinha de eb. Pode-se usar essa farinha em flocos, mas
necessrio deixar de molho antes. Dissolva a farinha na gua e leve
ao fogo at se obter um angu consistente (ec). Enrole em folhas de
bananeiras (passadas no fogo para amolecer) e deixe esfriar e
enrijecer naturalmente. O aca comida de todos os orixs,
fundamental em qualquer ritual do Candombl, principalmente nos
sacrifcios. timo acompanhamento para comida de azeite, como
peixes assados.
Nota: h quem prefira usar farinha granulada de milho e gua, j
venda nos mercados.
- ACA DE LEITE:
Farinha de eb (seguir receita anterior)
Leite de cco
Acar a gosto
Ch de erva doce
Folha de bananeira
s seguir a receita anterior, mas no convm utilizar a farinha de
flocos. O ch de erva doce deve ser forte, para dar um sabor
especial. Para retirar o leite do cco, rale e esprema (para tirar o
leite grosso). Depois acrescente a gua quente e esprema novamente
(para extrair o leite fino). O aca de leite pode ser oferecido a
Oxal e a todos os orixs. No pode faltar na festa do pilo, nem no
Olubaj. uma oferenda que atrai paz e prosperidade.
- ACARAJ:
Um quilo de feijo fradinho
Quatro cebolas grandes raladas
Uma cebola pequena (para colocar no tacho de fritura)
Sal a gosto
250 g de camaro seco socado
Azeite de dend.
Quebre o feijo, deixe de molho, com uma peneira, retire as cascas e
passe no moinho, reserve o caldo que escorre para dar liga.
Acrescente sal e cebola ralada e bata com a colher de pau. Adicione
tambm o camaro e v batendo at encorpar. Frite os bolinhos, s
colheres, em azeite bem quente. Coloque uma cebola inteira no tacho
de azeite, e entre um bolinho e outro, passe a colher pela gua. O
acaraj deve ser oferecido a Ians com pedido de vitria e sucesso
74
75
76
Azeite de dend
Um bagre
P de camaro seco
Sal a gosto
Trs cebolas grandes raladas
Folhas de bananeira
Refogue o feijo no azeite com o p de camaro e a cebola. Coloque o
milho cozido de um lado do alguidar e o feijo de outro. O peixe
deve ser temperado com dend, cebola e p de camaro e assado em
forma forrada com folha de bananeira. Coloca-se o peixe sobre a
comida, entre o feijo e o milho. Oferea a Loguned com os pedidos
de sorte no amor e poder de seduo.
- COMIDA DE OGUN:
Um inhame do norte
Meio quilo de feijo fradinho
Meio quilo de milho de galinha
Nove jils
Nove folhas de fortuna
Azeite-de-dend
Asse o inhame num fogareiro de carvo. Torre o feijo e o milho
separadamente. Frite os jils no azeite de dend. Coloque num
alguidar o feijo de um lado e o milho do outro, no centro coloque o
inhame (de p). Coloque os jils a as folhas da fortuna em torno.
Oferea a Ogum com uma nota de dinheiro de baixo valor e pea a
abertura de caminho para negcios, dinheiro e prosperidade. Despache
em uma estrada de cho, em uma subida.
- COMIDA DE OSSAIM:
Um quilo de milho de galinha bem cozido
Sete lascas de fumo de corda
Duas cebolas grandes raladas
Camaro seco socado
Mel
Azeite de dend
Refogue o milho no azeite com camaro e cebola. Coloque num alguidar
com as lascas de fumo ao redor e regue com bastante mel. Oferea a
Ossain na mata, antes de colher as folhas para seus ebs. Colha as
folhas na madrugada, de preferncia.
- DOBURU:
250 g de milho alho
Areia da praia peneirada (ou branca)
Um cco
Esquente bem a areia e jogue o milho (no estoure tudo de uma vez).
Separe as pipocas mais vistosas e peneire de novo. Repita o
procedimento, escolhendo mais pipocas. Descasque o cco, retire
77
canjica
branca,
bem
cozidos
78
79
80
- OMOLOCUM:
Um quilo de feijo fradinho, escolhido (selecione bem os gros),
cozido e escorrido
Quatro cebolas grandes raladas
Azeite de dend
300 g de camaro defumado
Camares frescos grados para enfeitar
5, 8 ou 16 ovos cozidos
Sal a gosto
Cozinhe o feijo e escorra. Refogue com a cebola e o camaro
defumado e d uma correo de sal. Afervente os camares frescos com
sal e frite no dend. Enfeite com ovos cozidos e o camaro. Jogue
tambm um fio de azeite de dend em cada ovo. Oferea a Oxum em uma
tigela de loua. As mulheres que no conseguem engravidar devem
passar antes na barriga e pedir fertilidade a Oxum.
(Nota: h tambm o Ipet-de-Oxum, que mais que uma comida, um
verdadeiro ritual.
Tal comida somente pode ser preparada aos ps de Oxum (seu
assentamento) e constitui-se de uma pasta de inhame (um pad)
temperada com gengibre e camares secos. A pasta torna-se amarela
com o acrscimo do dend e, depois das rezas e de rodar sobre a
cabea de Oxum (assentamento), em um lindo balaio enfeitado de
objetos e folhas sagradas, torna-se o maior smbolo de riqueza dessa
deusa, valendo mais que o ouro. O Ipet volta para a casa de Oxum e
s ento dividido, garantindo o seu poder).
-
Farinha de mandioca
Azeite de dend
Misture com as mos, em um alguidar, a farinha e o azeite. Jogue na
rua chamando por Exu e fazendo seus pedidos. Jogue tambm algumas
moedas. Pea que Exu livre seus caminhos dos inimigos, traga boa
sorte, clientes, boas notcias e afaste a inveja e todo tipo de
feitiaria de sua vida.
- VATAP:
Dez pes dormidos
Trs cebolas grandes raladas
300 g de camaro seco
250 g. de amendoim
Castanha de caju
Um copo de leite de cco grosso
Dois copos de leite de cco fino
Gengibre ralado
Duas xcaras de ch azeite de dend
Sal a gosto
81
82
83
OUTRAS COMIDAS
Material Necessrio:Feijo Preto Cebola K de Camaro
Seco Azeite-de-dende
Maneira de Fazer:
Cozinha-se o feijo preto, s em gua, e depois refogase cebola ralada, camaro seco e Azeite-de-Dend.
COMIDA PARA OSANYIN
Material Necessrio:Batata-doce Cebola Azeite-de-Dend
1 Ober
Maneira de Fazer:
Cozinha-se a batata-doce s em gua. Depois, descanase e amassa-se feito pur. Ai, mistura-se num refogado
de cebola ralada com Azeite-de-Dend, e coloca-se tudo
num ober.
COMIDA PARA OSHUMAR
Material Necessrio:Feijo Fradinho Milho Vermelho
Cebola Azeite-de-Dend
Maneira de Fazer:
Cozinha-se o feijo fradinho em gua. Separado,
cozinha-se o milho vermelho tambm em gua. Depois,
juntar o feijo e o milho, num refogado de cebola
ralada com Azeite-de-Dend.
Nota: Oshumar e Ew comem juntos. Oshumar a cobra
macho e Ew a cobra, chamados no Jej de Dan-Bessn ou
Azaund.
Material Necessrio: Milho Vermelho Feijo Fradinho
Azeite-de-Dend Camaro Seco 1 Ober 1 Inhame ( grande)
Ovos Cozidos 1 Cco 1 Litro de Mel
Maneira de Fazer:
Cozinha-se o milho s em gua. Separado, cozinha-se o
feijo fradinho, tambm s em gua. Refoga-se o feijo
com Azeite-de-Dend, cebola ralada e camaro seco
socado. Coloca-se o feijo em metade de um ober e, na
outra metade o milho vermelho. Frita-se um inhame e
coloca-se por cima em fatias, em volta, enfeita-se um
84
85
86
87
88