Você está na página 1de 8

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL APELAO CVEL. SERVIDOR PBLICO ESTADUAL. POLICIA CIVIL. REGIME DE SOBREAVISO. PAGAMENTO DE HORAS EXTRA JORNADA. PRINCPIO DA LEGALIDADE. NECESSIDADE DE PRVIA AUTORIZAO PARA O PRSTIMO DE SERVIO EXTRAORDINRIO. LEI COMPLEMENTAR N 10.098/94 E DECRETO N 40.987/2001 E N 43.438/04. AUSNCIA DE PROVA. NUS DO AUTOR, A TEOR DO DISPOSTO NO ART. 333, I, DO CPC. ADEMAIS, O REGIME DE SOBREAVISO NO POSSUI PREVISO LEGAL. NO DEMONSTRAO DE EVENTUAL INCORREO NO PAGAMENTO DAS HORAS RECEBIDAS DE FORMA EXTRAORDINRIA. NEGARAM PROVIMENTO AO APELO. UNNIME.

APELAO CVEL N 70042165795 JOSE CARLOS ROCHA MARINHO LUIZ HENRIQUE MARTINS SCHUMACHER

QUARTA CMARA CVEL COMARCA DE SO VALENTIM APELANTE APELANTE APELANTE APELADO

LINDOMAR LUIS SIRTULI ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

ACRDO

Vistos, relatados e discutidos os autos. Acordam os Desembargadores integrantes da Quarta Cmara Cvel do Tribunal de Justia do Estado, unanimidade, em negar provimento ao apelo. Custas na forma da lei.

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL

Participaram do julgamento, alm da signatria, os eminentes Senhores DES. ALEXANDRE MUSSOI MOREIRA (PRESIDENTE) E DES. EDUARDO UHLEIN. Porto Alegre, 21 de setembro de 2011.

DES. AGATHE ELSA SCHMIDT DA SILVA, Relatora.

RELATRIO
DES. AGATHE ELSA SCHMIDT DA SILVA (RELATORA) Trata-se de recurso de apelao interposto por JOS CARLOS ROCHA MARINHO e OUTROS em face da sentena (fls. 140-1) que julgou improcedente a ao de rito ordinrio proposta contra o ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL, em que visam ao pagamento de valores relativos a horas prestada sob o regime de sobreaviso.

No apelo (fls. 143-9), defendem a aplicao analgica da CLT, j que no h disposio estatutria a respeito, deferindo o direito ao pagamento de valores relativos ao regime de sobreaviso a que se submete. Dizem que o sistema de sobreaviso imposto aos servidores, sem a devida contraprestao. Alegam que a Portaria n. 186/02, que esclarecia acerca da ilegalidade do regime de sobreaviso, foi revogada pela Portaria n. 219/03. Pedem o provimento do recurso, com a procedncia da demanda que visa ao pagamento de horas prestadas sob o regime de sobreaviso.

Recebido o apelo (fl. 150) e apresentadas as contrarrazes (fls. 151-64), subindo os autos para julgamento.

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL

Neste grau de jurisdio, opina o Ministrio Pblico (fls. 167-8) pelo desprovimento da apelao.

o relatrio.

VOTOS
DES. AGATHE ELSA SCHMIDT DA SILVA (RELATORA) Presentes os requisitos de admissibilidade, conheo do apelo.

Buscam de sobreaviso.

os

autores,

servidores

da

Polcia

Civil,

reconhecimento do direito ao pagamento de horas trabalhadas sob o regime

De pronto, importante salientar que a parte autora, embora no postule expressamente o pagamento de horas extras, mas sim o pagamento de horas prestadas em regime de sobreaviso, sendo horas de trabalho extra jornada, a forma de pagamento, em tese, seria pela via extraordinria.

Deste modo, partindo desta premissa, no merece guarida a presente irresignao recursal, considerando a posio adotada por este Colegiado a respeito da necessidade de autorizao do governador do Estado.

Destaca-se que a atuao da administrao pblica deve pautar-se pelo disposto em lei, no podendo dela se afastar, sob pena de responsabilizao administrativa, civil e penal por conceder direitos sem amparo legal.

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL

Como bem ensina Hely Lopes Meirelles a legalidade como princpio de administrao (CF, art. 37, caput) significa que o administrador pblico est, em toda a sua atividade funcional, sujeito aos mandamentos da lei e s exigncias do bem comum, e deles no se pode afastar ou desviar, sob pena de praticar ato invlido e expor-se a responsabilidade disciplinar, civil e criminal, conforme o caso. (...) enquanto na administrao particular lcito fazer tudo que a lei no probe, na Administrao Pblica s permitido fazer o que a lei autoriza. A lei para o particular significa pode fazer assim; para o administrador pblico significa deve fazer assim.

Em se tratando de servidor pblico estadual, o autor est vinculado ao Estatuto e Regime Jurdico nico dos Servidores Pblicos Civis do Estado do Rio Grande do Sul, qual seja, a Lei Complementar n 10.098/94.

Dispe o art. 33 da referida Lei Complementar:


Art. 33 - Por necessidade imperiosa de servio, o servidor poder ser convocado para cumprir servio extraordinrio, desde que devidamente autorizado pelo Governador. 1 - Consideram-se extraordinrias as horas de trabalho realizadas alm das normais estabelecidas por jornada diria para o respectivo cargo. 2 - O horrio extraordinrio de que trata este artigo no poder exceder a 25% (vinte e cinco por cento) da carga horria diria a que estiver sujeito o servidor. 3 - Pelo servio prestado em horrio extraordinrio, o servidor ter direito a remunerao, facultada a opo em pecnia ou folga, nos termos da lei. (grifou-se)

Por outro lado, a Lei Complementar n 11.649/2001 que disps sobre a Gratificao por Exerccio de Servio Extraordinrio realizado pelos servidores policiais civis, servidores do Quadro do Instituto-Geral de Percias 4

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL

e servidores do Quadro da Superintendncia dos Servios Penitencirios, estabeleceu em seu art. 1 que as hipteses de necessidade imperiosa de servio de que trata o artigo 33 da Lei Complementar n 10.098/94, seriam regulamentadas por Decreto do Poder Executivo, tendo o Decreto n 40.987/2001 assim definido:
Art. 1 - Fica regulamentada a convocao para a prestao de servio extraordinrio dos servidores do Quadro da Polcia Civil, do Quadro do InstitutoGeral de Percias e do Quadro da Superintendncia dos Servios Penitencirios nas hipteses previstas no artigo 1 da LEI COMPLEMENTAR N 11.649, de 19 de julho de 2001, nos termos dispostos por este Decreto. Art. 2 - A realizao de servio extraordinrio dever ocorrer, quando se torne imprescindvel a extenso da jornada normal de trabalho dos servidores indicados no artigo anterior, para atender a situaes excepcionais e temporrias, bem como por imperiosa necessidade de servio, estas ligadas atividade-fim dos respectivos rgos, mediante juzo de convenincia e oportunidade, desde que previamente autorizada pelo Governador do Estado. 1 - A gratificao por exerccio de servio extraordinrio somente poder ser paga aps a prestao dos servios e respeitada a autorizao a que se refere o caput deste artigo. [...] Art. 5 - A jornada extraordinria de trabalho que for efetivada, devidamente comprovada e justificada por superior hierrquico, sem a prvia autorizao, ser compensada com folga, face o que faculta o artigo 33, 3 da LEI COMPLEMENTAR N 10.098, de 3 de fevereiro de 1994.

Assim, resta evidente que a prestao do servio extraordinrio no pode prescindir da necessria autorizao pelo Poder Executivo,

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL

concedida aps exame da convenincia e oportunidade da Administrao Pblica.

Dessa forma, ainda que o Decreto n 43.438/2004, dentre outras providncias, tenha disposto em seu art. 3, 9, que as "Delegacias de Polcia de Pronto Atendimento funcionaro durante as vinte e quatro horas do dia, ininterruptamente, organizadas em at cinco equipes por turno, devendo os plantonistas cumprirem a carga horria de quarenta horas semanais, cabendo-lhes o direito percepo de horas extras, ou compensao da carga horria", tal exigncia no restou afastada. (grifei)

No que diz com o requisito legal anteriormente mencionado, do conjunto probatrio dos autos, no se verifica qualquer autorizao prvia para prestao de horas extras pelo autor.

Assim, no havendo comprovao da requisio e respectiva autorizao por parte do ente pblico para o exerccio de servio extraordinrio, tampouco demonstrao, por parte do autor, de que tenha efetivamente laborado alm do regime normal de trabalho, descabe provimento do apelo.

Nesse sentido, trago os seguintes precedentes das 3 e 4 Cmaras Cveis desse Tribunal de Justia:
SERVIDOR PBLICO ESTADUAL. INSPETOR DE POLCIA. HORAS EXTRAS. ADICIONAL NOTURNO. Policial civil, atuando em regime especial, no possui direito ao adicional noturno, nos termos do art. 113 da Lei Complementar n. 10.098/94, pois o trabalho noturno integra horrio normal de trabalho. Conseqncia do regime especial de trabalho com

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL folgas que compensam o trabalho de planto (24 horas de trabalho por 72 hora de folga). Pagamento de horas extraordinrias a exigir expressa autorizao do Governador, mediante decreto, nos termos do art. 1 da Lei Complementar n. 11.649/2001. Precedente especfico. SENTENA MANTIDA. APELAO DESPROVIDA. (Apelao Cvel N 70027132307, Terceira Cmara Cvel, Tribunal de Justia do RS, Relator: Paulo de Tarso Vieira Sanseverino, Julgado em 11/12/2008) ADMINISTRATIVO - SERVIDOR PBLICO ESTADUAL INSPETOR DE POLCIA - PRETENSO AO PAGAMENTO DE HORAS EXTRAS SEM A EXISTNCIA DE PROVA DA PRVIA AUTORIZAO DA AUTORIDADE COMPETENTE APLICAO DO ART. 33, CAPUT, DA LEI N 10.098/94 - EXERCCIO DE ESCALA DE PLANTO DE SERVIO DE 24 HORAS POR 72 HORAS DE FOLGA - MODALIDADE PECULIAR DE SERVIO DESCABIMENTO DA PRETENSO PRINCPIO DA LEGALIDADE AO QUAL EST ADSTRITA A ADMINISTRAO PBLICA - PRETENSO DE COMPENSAO COM FOLGAS MATRIA NO VENTILADA NA INICIAL - INOVAO PARCIAL NO-CONHECIMENTO. Apelo parcialmente conhecido e desprovido. (Apelao Cvel N 70022836647, Quarta Cmara Cvel, Tribunal de Justia do RS, Relator: Joo Carlos Branco Cardoso, Julgado em 17/09/2008)

Mesmo que assim no fosse, no caso dos autos, em que pese a prtica do regime de sobreaviso, que no tem previso legal 1, no demonstra igualmente a parte autora eventual incorreo no pagamento das horas recebidas de modo extraordinrio, conforme se v das fls. 28-9, 87-9, 92-3 e 97-8.

APELAO CVEL. SERVIDOR PUBLICO ESTADUAL. POLICIAL CIVIL. REGIME DE SOBREAVISO. PRINCPIO DA LEGALIDADE. O pagamento de sobreaviso ao servidor exige previso expressa na lei, atendendo ao comando do artigo 37, da CF, situao que inocorre no caso concreto. Em que pese tenha sido juntada aos autos a determinao da autoridade competente, esta foi revogada um ms aps a sua edio, no tendo os servidores demonstrado o efetivo labor nessas condies. APELO DESPROVIDO. (Apelao Cvel N 70038619078, Terceira Cmara Cvel, Tribunal de Justia do RS, Relator: Rogerio Gesta Leal, Julgado em 07/10/2010)

L D E JU NA

ST

T R IB U

I A

ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL

PODER JUDICIRIO
TRIBUNAL DE JUSTIA

R S

AESS N 70042165795 2011/CVEL

Ainda, para fins de evitar embargos de declarao com fins de prequestionamento, cumpre consignar que, no se faz necessria a meno explcita de todos os dispositivos legais invocados pelas partes, e que o julgador deve apontar aqueles necessrios para fundamentar sua deciso. De qualquer forma, dou por prequestionada a matria em debate.

Do exposto, nego provimento ao apelo.

DES. EDUARDO UHLEIN (REVISOR) - De acordo com o(a) Relator(a). DES. ALEXANDRE MUSSOI MOREIRA (PRESIDENTE) - De acordo com o(a) Relator(a).

DES. ALEXANDRE MUSSOI MOREIRA - Presidente - Apelao Cvel n 70042165795, Comarca de So Valentim: "NEGARAM PROVIMENTO AO APELO. UNNIME."

Julgador(a) de 1 Grau: ALEXANDRE KOTLINSKY RENNER

Você também pode gostar