Você está na página 1de 20

M0(0L5 5LtI0kI4I5

L
kL6IMLRI0
M0(0L5 5LtI0kI4I5
L
kL6IMLRI0
2
H0A0 0A A SffA0 SffI0kIAL 0A SAu0f 0A f.0.P.
fH 0fffSA 00 SfkVI0 NAfI0NAL 0f SAu0f
lrlnelros subscrltores
HAkI0 HA0ukfIkA[10k0f fAIAkIN0
I
1. Poltica de sade do P.S.0.
uun dlscurso rolundanente alarnlsta o Coverno lol
anunclando alqunas nedldas con reercusses denaslado
neqatlvas e lortenente lnlluencladoras no conortanento dos
lortuqueses. 0 lnulso "voluntarlsta" lez con que alquns
dosslers lossen nal estudados e qeradores de qrande
erturbao soclal.
A Sade no luqlu reqra e alqunas lntenes de nudana,
anuncladas elo Mlnlstro da !utela, so notlvo de qrande
reocuao. So nedldas que, a concretlzar-se cono esto
reconlzadas, tero consequenclas noclvas ara os rollsslonals
de sade nas lundanentalnente ara os doentes. Lsta
consclenclallzao dos rollsslonals de sade e dos doentes
nals lnlornados e reallstas ten levado a un anlo rotesto e a
una tentatlva de aelo ara una rellexo nals rolunda sobre
as natrlas que ten en dlscusso. uo entanto, o Mlnlstrlo da
Sade de una lorna reotente e artldarlzada, qul de
nanelra no lnocente, resolveu nexer en reas que so
conslderadas cono lnlclatlvas nals relevantes dos ltlnos 12
anos:
- Lel de 8ases da Sade,
- Lstatuto do S.u.S.,
- Lstatuto do nedlcanento,
- Carrelras dos dlversos rollsslonals de sade,
- lornao dos rollsslonals.
A reestruturao do S.u.S. ode ser lelta, o que no odenos
adnltlr que arte das relornas reconlzadas no edlliclo
leqlslatlvo da ur.a Marla de 8eln, que tlveran anlo consenso,
sejan colocadas de lado e se roceda ao desnantelanento do
S.u.S., denotando en todas as natrlas qrande lraqllldade das
concees e una rolunda lqnorncla do contexto sclo-
cultural, clentillco e tecnolqlco do nosso lais.
2. Hetodologia da implementao
da nova poltica de sade.
lara estabelecer un suorte ao nivel dlrlqente caaz de or en
rtlca este conjunto de nedldas con un carlz roqrantlco
neollberal e antl-soclal, o qoverno ten vlndo a desenvolver una
alterao rolunda nos quadros dlrlqentes, quer de natrlz olitlca
quer os de natrlz excluslvanente tcnlca, seno vejanos:
- Lxonerao en bloco dos C.A. das clnco Adnlnlstraes
keqlonals de Sade sen o trnlno das conlsses de servlo,
- Lxonerao antes do trnlno da conlsso de servlo, dos
coordenadores das Sub-keqles de Sade,
- Crlao de condles objectlvas ara a nudana qenerallzada
dos C.A. dos hosltals,
- Saneanento olitlco de alquns quadros tcnlcos nas dlversas
estruturas onde esto a entrar os novos dlrlqentes laranja,
Assln constatanos que, aesar da devlda quallllcao dos
rollsslonals en lunes, da sua qrande exerlencla de qesto,
de una qrande cultura
qenerallzada, de esirlto de nlsso e de sentldo de servlo
bllco, h una qrande lrla en aressar as noneaes dos
"lles Laranja" lndeendentenente do seu erlll ser adequado
ou no luno que se retende.
!al rtlca aenas ten cono objectlvo a desnatao das
estruturas do S.u.S., de nodo a ellnlnar a nassa critlca clnzenta
e a sua substltulo or crltrlos olitlco-artldrlos.
3. fonsequncias das polticas anunciadas
!al enquadranento olitlco laz rever o lln anunclado do S.u.S.,
cono o conhecenos, baluarte soclal da solldarledade,
unlversalldade e equldade no acesso de culdados de sade, ao
arrelo do artlculado na base XXIV da Lel de 8ases da Sade que
dellne as caracteristlcas do S.u.S. Seno vejanos:
- Incluso no S.u.S. de estabeleclnentos bllcos e rlvados
sen que se desenvolvan os necessrlos necanlsnos de
requlao dos sectores e dos rollsslonals que nele trabalhan,
o que oder aqravar a ronlsculdade,
- lacllltar o canlnho desrequlao, con consequenclas
lnrevlsivels, a nivel soclal e llnancelro,
- lln das carrelras Mdlcas e de Lnlernaqen,
- lotenclallzao do trabalho recrlo,
- uesvalorlzao da contratao colectlva,
- lrlncilo e lnstltuclonallzao do contrato lndlvldual de
trabalho,
- A ausencla de avallao continua da qualldade dos servlos
restados e da satlslao do utente,
- Inedlnento da qeneralldade do acesso dos cldados aos
culdados de sade e cada vez nals se lnstltuclonallza a ldela
do "doente rentvel",
- larallsao de rojectos de lnvestlnento que j estavan en
curso, exenlos llaqrantes, o Centro Materno Inlantll do
uorte, o hosltal Joaquln urbano e o Centro hosltalar lvoa/
Vlla do Conde,
- larallsao de outros rojectos lnresclndivels e a llcaren
deendentes, rovavelnente, de lnteresses rlvados,
- A desartlculao roosltada do actual S.u.S. crla condles
necessrlas ara a entreqa das reas nals rentvels aos
qruos rlvados uaclonals e Lstranqelros.
A adoo desta lqlca enresarlal s reocuada con a questo
llnancelra, de aarente conteno de custos, nuna vlso
utllltrla e lnstrunental da sade conduzlr a una crescente
dlscrlnlnao neqatlva en que todos aqanos nals or una
sade de lor qualldade e onde o acesso aos culdados de sade
dos nals carenclados ser una nlraqen.
A Seco Sectorlal da Sade roe a lntenslllcao da ateno
do l.S. a todos os atroelos que onhan en causa o S.u.S. e
senre na delesa dos lnteresses dos nals deslavorecldos soclal
e econonlcanente. So esses os que nals reclsan da nossa
aco.
4. A nova Lei de gesto hospitalar
e alterao da Lei de 8ases da Sade
uo assado dla 27 de Junho o Coverno arovou en Conselho de
Mlnlstros una roosta de alterao Lel de 8ases da Sade e
Lel de qesto hosltalar.
0 rojecto de alterao da Lel lol renetldo Assenblela da
kebllca sen neqoclar con os arcelros soclals, evltando assln
a contestao, talvez orque o Mlnlstro da Sade sabla artlda
a rovocao que estava a lazer aos rollsslonals de sade ou
ento exlste n l e lnteresses obscuros. L, sen dvlda, una
conduta antl-denocrtlca.
L un rocesso lnquallllcvel e denota ben a arroqncla do
Coverno.
Se anallsar a Lel 23/98 verlllca-se que, o que est en causa
natrla claranente slndlcal, loqo nunca devla ser envlada
Assenblela da kebllca sen ouvlr os arcelros soclals. 0
Coverno vlolou a lel de neqoclao colectlva que reve que todas
as natrlas de nblto laboral sejan neqocladas con os arcelros
soclals.
A nova Lel una alronta a todos os rollsslonals, noneadanente
aos nll enlernelros que ossuen quallllcaes e
conetenclas en dlversas reas, e de un nonento ara o outro
esto conlrontados con un retrocesso que nada corresonde
evoluo da rollsso e que leva ao lniclo de nulta conllltualldade
e de qrande anlltude ao nivel dos servlos de sade.
0 que leva o qoverno a alterar a Lel de 8ases da Sade, asne-
se, so unlcanente as bases 31 e 33: una ara alarqar a
allcao dos contratos lndlvlduals de trabalho a todos os
hosltals e a outra serve ara dellnlr o luturo llnanclanento
dos hosltals que ser lelto nedlante o " aqanento dos actos
e actlvldades electlvanente reallzadas atravs de una
classlllcao de actos ndlcos, tcnlcas e servlos de sade, a
consaqrar nuna tabela de reos de relerencla". h a
otenclallzao do trabalho recrlo, a desvalorlzao das
carrelras e a total desvalorlzao dos culdados ratlcados elos
enlernelros. lor outro lado, esta 33 base ao contrarlar o
dlsosto nas alineas c) e d) da base 2, crla condles ara o
no reselto elas rerroqatlvas constltuclonals no que concerne
qratultldade (tendenclalnente qratulto) e equldade no
acesso aos culdados de sade.
uo que dlz reselto Lel de Cesto hosltalar o Coverno reve
quatro llquras juridlcas:
Cono hoje os conhecenos, estabeleclnentos bllcos de
natureza enresarlal (ex. S. Sebastlo e 8arlavento Alqarvlo),
socledades annlnas de caltals excluslvanente bllcos e
estabeleclnentos rlvados, con ou sen llns lucratlvos.
Lsto assln crladas todas as condles ara a rlvatlzao de
hosltals e servlos. Lntreqa a qesto dos servlos, aunenta a
ronlsculdade entre o sector bllco e rlvado e val acabar or
desartlcular or conleto o S.u.S.
ua anllse deste rojecto de Lel odenos alnda verlllcar no
artlqo 7 a abollo da dlreco tcnlca e no artlqo 10, alinea
e) alteraes carrelra de enlernaqen, ao kequlanento do
exerciclo rollsslonal dos enlernelros e toredela o cdlqo
deontolqlco. Isto lnllca alteraes rolundas en dlversas Lels
j exlstentes.
L con qrande recelo e nultas lncertezas que tudo se desenvolve.
So lnulsos que vo levar a una erda de qualldade e de
hunanlzao nos servlos de sade. Val-se aostar nals na
arte curatlva do que no culdar. Valorlza essenclalnente os
actos ossivels de seren trlbutados e assenta o llnanclanento
das lnstltules nesses ressuostos, loqo, vanos ter as
lnstltules e os rollsslonals a selecclonar doentes, a crlar
estatistlca e a vlclar o joqo de dlversas lornas.
A unlversalldade e qeneralldade do acesso dos cldados aos
culdados de sade ode vlr a ser una nlraqen. haver una
dlscrlnlnao neqatlva dos doentes con nenor caacldade
econnlca, justanente aqueles que a evldencla ven
denonstrando seren os que aresentan nivels de sade nals
balxos.
laralelanente, que lnterveno se reconlza ara os culdados
de sade rlnrlos: 0nde est a kede uaclonal de culdados
contlnuados que to necessrla val ser:...
uo se reve nada de bon ara os 10 nllhes de lortuqueses,
no que sade dlz reselto.
II
1. ue acordo con a noo "lazer ben elo luturo" a olitlca do
l.S. deve orlentar-se or rlncilos de solldarledade soclal
consubstancladas na qarantla dun slldo slstena bllco de
3
sade (S.u.S.) caracterlzado ela unlversalldade,
tendenclalnente qratulto e reservando aos reqlnes
conlenentares un esao de oo voluntrla e no de
lnoslo adnlnlstratlva.
0 S.u.S., crlado en 1977, velo olerecer oulao ortuquesa
un slstena total de culdados de sade, baseado naqueles
rlncilos de solldarledade, equldade e lqualdade de acesso
aos culdados de sade, lndeendentenente no s das reqles
onde hablten os cldados, nas tanbn e nulto lnortante
das rrlas lornas de llnanclanento.
0 S.u.S. reresenta ols, una das nalores e nals lnortantes
conqulstas da kevoluo de 23 de Abrll.
Vlnte anos deols urqe naturalnente reestrutur-lo luz da
exerlencla adqulrlda e da evoluo da socledade ortuquesa.
A leqlslao exlstente j contn anlltude e llexlbllldade
sullclentes ara qarantlr essa nudana.
2. lorn, o edlliclo leqlslatlvo do Consulado de Marla de 8eln,
que j delendla a relorna do S.u.S., o desenvolvlnento do
sector soclal e a evoluo das atltudes e conortanentos en
relao sade e s orqanlzaes de sade e que ressuunha
a evoluo ldeoloqlcanente adequada aos rlncilos soclallstas
que todos delendenos, no lol devlda e atenadanente
desenvolvldo.
3. 0s nodelos orqanlzaclonals ento roostos no concernente
aos Culdados de Sade lrlnrla (Centros de Sade de 3
Cerao) tendo autononla llnancelra, juridlca e
adnlnlstratlva, colocavan o cldado no centro do slstena,
nelhorando a acesslbllldade e adequando os culdados de
sade a restar de acordo con as suas necessldades.
uo se conreende a necessldade de crlar cooeratlvas
ndlcas, j que a exerlencla de keqlnes kenuneratrlos
Lxerlnentals se revelou en nultos casos osltlva, devendo
ser reavallada, nuna ersectlva de controle de qualldade,
evltando tanbn a desnatao dos Centros de Sade
renanescentes.
ue notar que os k.k.L.s so lnlclatlvas deendentes
dlrectanente do S.u.S. tal qual cono ns o concebenos,
enquanto que as cooeratlvas ndlcas constltuen una lorna
encaotada de rlvatlzao.
Lsta soluo ou outras solues do nesno teor, conduzlro
lnevltavelnente exlstencla de una nedlclna duallsta, una
ara rlcos e outra ara obres.
0 objectlvo llnal dever ser senre no o lucro, nas a qualldade
do servlo a olerecer aos cldados, or lsso nos Centros de
Sade no odero allenar a sua vertente de reveno de
sade e translornar-se en unldades neranente curatlvas.
uelendenos lortenente una aosta nuna estratqla que
ernlta qanhos en sade e nunca otar or un canlnho
neranente econonlclsta.
. A ausencla dun laneanento adequado, duna olitlca de
recursos hunanos, ten-se revelado latal ara o slstena. 0
ael nuclear dos eseclallstas de nedlclna qeral e lanlllar
no lol devldanente avallado, o que aconteceu tanbn
noutras eseclalldades, e que conduz hoje a nneros
escandalosos de oulao sen ndlco de lanilla e a
enornes llstas de esera ara consultas de eseclalldade
hosltalar.
A crlao elo Coverno l.S. de duas novas laculdades de
Medlclna reresenta j un enorne asso en lrente. ue notar
que denorando un eseclallsta ndlco cerca de 13 anos a
conclulr a sua lornao acadnlca, quer lsto dlzer que esse
laneanento deverla ter sldo lelto elo l.S.u. no teno dos
Covernos de Cavaco Sllva.
hoje reconlzan-se nedldas aressadas que no delendendo
a qualldade da restao ndlca, nen to ouco a dllerenclao
de rollsslonals conduzlr a una nasslllcao de restao
dos culdados de sade releqando a qualldade ara ltlna
rlorldade. Lstanos erante una verdadelra lalcla.
3. ua rea hosltalar os nodelos de qesto ensalados a exenlo
do hosltal S. Sebastlo en Santa Marla da lelra e no 8arlavento
Alqarvlo, carecen de avallao, enbora seja do senso conun
dlzer-se que a avallao qlobal lrancanente osltlva.
A llexlblllzao da qesto ernltlndo a contratao de
recursos hunanos, bens e servlos, dlrectanente, a
elaborao de contractos roqrana e un llnanclanento ela
rodutlvldade sero, sen dvlda, os lnstrunentos
necessrlos ara se obteren qanhos en sade e nodernlzar
o S.u.S.
ue contrrlo a qesto do hosltal Anadora/Slntra ou a
crlao de socledades annlnas (con caltal soclal e aces)
conduzlr a curto razo ao desnantelanento do S.u.S. con
a entrada en lora no nercado das nultlnaclonals e
sequradoras cujo nlco objectlvo obvlanente o lucro e no
a restao soclal hunanlzada.
!anbn a llqura de arcerla bllco/rlvada lalhou
naturalnente en exerlencla j levadas a cabo no kelno
unldo, onde houve un aunento de 18 a 0v con reos de
construo e un lucro qarantldo de qruos econnlcos de
13 a 20v.
. A contlnuao da lnlenentao dos qenrlcos dos
Consulados de Marla de 8eln, Manuela Arcanjo e Correla
de Canos essenclal enquanto olitlca nornatlva nuna
rea onde o l.S. ten que conbater sen tlblezas os lobbles
das larnclas e da Indstrla larnaceutlca.
III
lroonos en resuno que o l.S. delenda una urqente
reestruturao do S.u.S., na justa nedlda do edlliclo leqlslatlvo
assunldo nos ltlnos neses do Consulado de Marla de 8eln
sen cedenclas ao sector rlvado das nultlnaclonals, das
sequradoras ou de certos sectores convenclonados.
A delesa lntranslqente do S.u.S. enquanto servlo bllco deve
ernanecer cono objectlvo lundanental da olitlca do lartldo
Soclallsta.
4
H0A0
f PkffIS0 fuLIIVAk 0 N0SS0 1Ak0IH ...
lrlnelro subscrltor
10Sf 8APIISIA fAkkfIk0
Mllltante n 232833, Aderente da Seco de hala, lederao do 8enelux
1. Porqu cultivar o nosso jardim ?
0 lS o nelhor e nalor lartldo lolitlco de lortuqal. Sendo
assln esto reunldas condles sullclentes ara senre
qovernarnos ou, se assln qulseren, sernos ns a nelhorar
cada vez nals a condlo de vlda dos lortuqueses lora e dentro
de lortuqal.
1. Lnto orque que os lortuqueses dentro de lortuqal,
votaran en outros artldos e os lortuqueses lora de lortuqal
nen sequer votaran :
2. lorque que nultos dos nossos canaradas votaran en outros
artldos (se cada lortuques lora e dentro de lortuqal tlvesse
votado no Seu lartldo, no terla o lS qanho as eleles :) :
3. lorque que no qovernanos, se tenos todas as condles :
Arender con o assado e crlar condles ara o luturo. So
estes os ontos de artlda desta noo.
2. Preparao do terreno
2.1 A nossa atitude
uo qovernanos. 0s lortuqueses lora e dentro de lortuqal no
esto nada satlsleltos connosco. L cada un de ns j certanente
encontrou a razo e exllcao das nossas derrotas. Lu
essoalnente slnto-ne en lalta ara con os lortuqueses lora e
dentro de lortuqal orque:
!enos condles e no os ajudanos a nelhorar o seu nivel de
vlda, que cada vez nals recrlo,
As zanqas lnternas, desorqanlzao, orqulho, valdade... este
anblente de derrota, de sllenclo e burocracla, no ne aqrada,
0uando os objectlvos so essoals ou o rrlo lartldo, quando
lechanos a orta e nos lsolanos, crlanos un anblente quase
lnenetrvel, lnacessivel.
2.2 0 que no devemos fazer
uunca nas nossas atltudes devenos:
Cular nones llustres do lS, ols loran esses os canaradas
que construiran ao lonqo dos anos a osslbllldade de nelhorar
o nivel de vlda dos lortuqueses lora e dentro de lortuqal,
Contlnuar a ter zanqas lnternas. ueols de un Conqresso os
canaradas que erderen, ten nulto denocratlcanente, que
aceltar a "sua" derrota e aolar a vltrla dos canaradas
vencedores. Seno, no sonos denocratas ou nosso
conortanento conarvel ao das crlanas que no oden
ser contrarladas,
uo odenos nen devenos contlnuar a trabalhar dlvldldos
cono at aqul. lartldo lechado, os nesnos llqurlnos,
burocracla e oucas nensaqens ara os lortuqueses que
reslden lora e dentro de lortuqal, rlnclalnente ara os
que reslden no lnterlor do lais: todos os lnvestlnentos, todos
os ostos de trabalho, so oucos ara a qrande necessldade
de desenvolvlnento exlstente,
Contlnuar a uA0 lALAk uA LMICkAA0 L uAS C0MuuIuAuLS
l0k!uCuLSAS. Se as Conunldades lortuquesas requeren
lnvestlnento no 0ranento de Lstado ou nesno no oranento
do rrlo lartldo, que assln seja, que a dlscusso venha ao
de clna e que declses sejan tonadas de acordo con as
nossas nornas: as nornas do lS.
A neu ver so reclsanente estas as atltudes que nos alastan dos
lortuqueses lora e dentro de lortuqal.
2.3 Acabar com as ms culturas e utilizar s boa semente
0 trabalho do lS ten de ser un trabalho de qualldade. 0ualldade
nos rlncilos, no enenho e na orqanlzao do trabalho en rol
dos lortuqueses lora e dentro de lortuqal. !enos de clarear os
nossos rlncilos, de dlzer sen narqen ara duvldas o que
tenclonanos lazer, orque, cono e ara quen. laze-lo e, deols
rovar que o llzenos. uelxar ben claros os beneliclos do trabalho
do lS ara os lortuqueses lora e dentro de lortuqal. Senre con
una llnquaqen slnles e acessivel a todos os ortuqueses.
A qualldade de trabalho do lS o luturo de lortuqal !
2.4 0rganizar a sementeira e distribuir a semente por todo o
terreno
0 trabalho do lS ten de ser un trabalho ben orqanlzado. lrlnelro
!o-uoWn e deols 8otton-u. lrlnelro dellnlr e arovar rojectos
base de laneanento e chance de sucesso erante os lortuqueses
lora e dentro de lortuqal. uestas llnhas qerals, deternlnar con a
ajuda do orqo central quals as actlvldades a reallzar en quals
lederaes, en quals seces, tanto lora cono dentro de lortuqal.
lazer ver aos lortuqueses lora e dentro de lortuqal que lazenos o
que dlzenos e que rovanos que o llzenos. lazer ver aos lortuqueses
lora e dentro de lortuqal o nelhoranento concreto do seu nivel de
vlda devldo ao trabalho ben dellnldo do lS (lacllltar enresas,
crlar ostos de trabalho, nelhoras soclals, !c). Canhar votos (e
nerece-los) a nivel local. A sona dos votos locals, reresentada
elo contentanento dos lortuqueses da reqlo, ser sen duvlda
sullclente ara qovernarnos.
2.5 Adubar e regar o terreno integralmente
!ernlnar burocraclas e enurres dentro do artldo, nas dar valor
a quen o ten. !ransarencla una alavra nulto conllcada. 0 lS
est nuna vltrlna de vldro vlsta dos lortuqueses lora e dentro de
lortuqal. lor lsso tenos de nanter os rlncilos do lS uros. Sonos
ns canaradas que trabalhanos ara o lartldo e no o lartldo que
trabalha ara ns !
3. 0epois da colheita, no 0overno
Sanear burocraclas antlqas. 0 Lstado trabalha ara os lortuqueses
lora e dentro de lortuqal e no so os lortuqueses lora e dentro
de lortuqal que trabalhan ara o Lstado,
Slnllllcar lels. Sanear os encarqos adnlnlstratlvos e llscals do
Lstado nas sobretudo dos lortuqueses lora e dentro de lortuqal.
keor o aarelho Lstado a trabalhar ara os lortuqueses lora e
dentro de lortuqal,
llxar ordenados e torn-los conhecldos. Condenar lortenente
rtlcas artlculares e sen controlo llscal do Lstado. Crlar
condles ara todos os lortuqueses lora e dentro de lortuqal.
lor exenlo a sade: ternlnar con atendlnentos adequados s
ara quen ten dlnhelro. Atendlnentos adequados s so
adequados se estlveren ao alcance de todos os lortuqueses lora
e dentro de lortuqal,
Sequrana e crlnlnalldade. 0s utlllzadores de droqa so os nals
lracos e os nals castlqados. Aolar este qruo devldanente e
lsol-lo de lorna a que a verdadelra crlnlnalldade ossa ser
conbatlda,
Lnlln nelhorar o nivel de vlda de todos os lortuqueses lora e
dentro de lortuqal.
4. A semente do PS boa
0s rlncilos dos lortuqueses lora e dentro de lortuqal esto a
nudar. lortuqueses lora de lortuqal no votan orque o roqrana
do lartldo oucas nelhoras lnjecta no seu dla a dla. 0s lortuqueses
de lortuqal votan no lartldo que nals lhes ronete e llcan,
lludldos, esera que as ronessas leltas sejan cunrldas. uo,
o nosso lS no ten nada a ver con lsto.
uo sel se h nulto se h ouco dlnhelro, nas o que h certanente
nulta necessldade or arte dos nals necessltados. Lste qruo
deve receber senre a nalor arte, que certanente alnda no
sullclente, ols a dllerena entre rlcos e obres alnda ara os
lortuqueses lora e dentro de lortuqal, nulto qrande. una
exlstencla dlqna ara qualquer ser hunano o ninlno que
odenos exlqlr.
Inlclatlvas no lnterlor do lais e no estranqelro. keallzar rojectos
en conun, ostos de trabalho e aroveltanento do knoW-hoW
dos lortuqueses lora e dentro de lortuqal. !ranslornar as redes
lndustrlals costelras e dos centros urbanos en conanhla lortes
uaclonals e Internaclonals, con nultos ostos de trabalho no
s no lnterlor do lais cono no resto do nundo. uo sero estas
lnlclatlvas dlqnas de estudo e aolo do Lstado : Ser que os
lortuqueses lora e dentro de lortuqal no nerecen estes aolos
en vez se qastar o dlnhelro en dlscusses arlanentares onde
or vezes a ldlotlce total :
S o lS ten condles ara dar resosta adequada socledade
noderna en que o Lstado erde lnlluencla en lavor, a nivel
Internaclonal, das nassas hunanas. Isto reclsanente orque
os rlncilos do nosso lartldo se baselan nas essoas e no seu
ben estar. Assln os roblenas nundlals tornan-se cada vez
nals lnlluentes nas olitlcas lnternas de cada lais. L reclso
conbater a obreza, reclso conbater a droqa, a slda, ou
reservar a natureza, roteqer luturos habltantes do nundo, !c,
nas todos estes roblenas no oden s ser tratados a nivel
lnterno. L a nivel lnternaclonal s o nosso artldo, o lS, con todo
o reselto elos outros artldos, ten lntelectuals caazes de nudar
o nundo ara nelhor, orque o nosso onto de artlda sen
duvlda o nals lorte.
lornula deternlnar o que lazer e orqanlzar a nelhor lorna de
o lazer. Mostrar claranente o beneliclo dos trabalhos do lS a
todos os lortuqueses lora e dentro de lortuqal.
Lu acredlto lortenente que una denocracla en lortuqal s
ossivel se o lS qovernar. S ossivel con o lS, orque o lS o
nlco lartldo en lortuqal caaz de levantar o nivel de vlda dos
nals necessltados a un nivel aceltvel dentro da socledade da
qual lazen arte os lortuqueses que vlven lora e dentro de
lortuqal. lernlten-ne or lsso conletar a lrase de Voltalre: "L
reclso cultlvar o nosso jardln, colher o qro e dlstrlbul-lo or
todos os lortuqueses MAIS uLCLSSI!Au0S e que vlven lora e
dentro de lortuqal". ueste rocesso todos os lortuqueses que
vlven lora e dentro de lortuqal ten de dar o seu contrlbuto e s
o lS ten nelos hunanos ara qerlr este rocesso, no s a nivel
uaclonal cono tanbn e rlnclalnente a nivel Internaclonal.
0a|aoto de z00z
5
H0A0 SffI0kIAL
0fH0fkAfIA Sf0ukA
lrlnelro subscrltor
PAuL0 kuI HAk0ufS AHA00
Mllltante n20391, Seco de lorto de Ms
A llberdade a trave nestra da dlqnldade hunana. L un leqado
recloso que nenhun denocrata de lel suortar ver
esartllhado ou condlclonado. !o-ouco oder reslqnar-se o
cldado consclente e llvre, ao quotldlano de arbltrarledade e
vlolencla a que arecen condenados nllhares de ortuqueses.
uos ltlnos tenos a crlnlnalldade aunentou. 0s nneros so
esclarecedores, e quen aconanha con ateno a vlda neste
ais, sabe que nos tornnos una socledade nals vlolenta.
Saben-no tanbn, elas lores razes, todos aqueles que
senten na ele e na alna os eleltos devastadores da vlolencla:
os ldosos, as nulheres, as crlanas, os que so aqredldos e
eseran do Lstado a roteco que lhes devlda.
0s celebrados brandos costunes, escle de n:cn uc Jun da
indole lusltana, arecen ter-se dlluido na nar avassaladora
de rocedlnentos colados e lnortados.
uebateno-nos hoje con una crlnlnalldade sollstlcada, de
colarlnho branco e ntodos rellnados, adatada s exlqenclas
de una qloballzao que arece ter vlndo ara llcar.
Ao nesno teno, asslstlnos, nos centros urbanos e lora deles,
ao cresclnento acelerado de una crlnlnalldade vlolenta e boal.
A do roubo or estlco, da serlnqa lnlectada, da aqresso qratulta
e cobarde. Aquela que, no lundo, nals erturba e desassosseqa
os cldados. A que encurrala as essoas nas suas rrlas casas
e lnede o convivlo e a lrulo de esaos bllcos.
A una e a outra urqente dar resosta. uesta cono noutras
natrlas, o Lstado de ulrelto no ode denltlr-se do lneratlvo
constltuclonal de roteqer os cldados e de lhes qarantlr o dlrelto
a una cldadanla lena.
uo , sequranente, una tarela lcll.
uos ltlnos anos a autorldade do Lstado deqradou-se
vlslvelnente. As loras ollclals, desautorlzadas e desnotlvadas
so, elas rrlas, o exenlo acabado de una sltuao que urqe
resolver. uun ais en que so bllcas as deslntellqenclas entre
loras de cuja cooerao deende a ellccla do conbate ao
crlne, sobejan razes ara que nos reocuenos.
lrlnclalnente quando o lnlnlqo oderoso e j deu rovas de
que reslstlr, or todos os nelos, a qualquer tentatlva srla de
o alrontar. 0 narcotrllco, a venda de arnas e outras actlvldades
llicltas qeran os lucros labulosos en que assenta o oder
tentacular do crlne orqanlzado. un oder que o Lstado
denocrtlco no ode lqnorar e deve, a todo o custo conbater.
A denocracla , sabeno-lo, o nelhor dos slstenas. !odavla,
encerra lraqllldades que nultas vezes, ao lonqo da hlstrla, a
ten conduzldo a un beco sen saida.
A crlnlnalldade , nos dlas de hoje, una aneaa real e concreta
socledade denocrtlca. A lorna cono condlclona os cldados,
nas suas atltudes e nas suas oes olitlcas, desertando
loblas e allnentando nedos, alqo que deve reocuar os
denocratas e, en artlcular, os nllltantes e votantes do lartldo
Soclallsta.
ue lacto, a lnsequrana en que hoje vlven nllhes de essoas
constltul un cano roiclo ao surqlnento de oullsnos de
vrlos natlzes. L, quando o Lstado lraqueja e no conseque
evltar que as ruas e os balrros se translornen en terrltrlos de
narqlnalldade, a denaqoqla encontra terreno lrtll e nlnqun
se adnlra con a resosta olitlca de quen vlve en llberdade
condlclonada.
L certo que no vlvenos, no nosso ais, a atnoslera de terror a
que esto sujeltos os habltantes de aises onde o desrezo ela
vlda hunana lnlnaqlnvel ara adres clvlllzados. lortuqal
no a Colnbla, e nas nossas ruas no se norre alnda to
lacllnente cono nas lavelas do klo de Janelro.
Mas nen or lsso devenos aleqrar-nos.
uo cano da reveno e conbate da crlnlnalldade h nulto a
lazer. 0 lartldo Soclallsta, que lol oder at h oucos neses e
dele se alastou nas condles que so conhecldas de todos,
deve trabalhar, na ooslo e quando voltar ao qoverno , ela
reoslo da autorldade do Lstado denocrtlco. L devolver aos
lortuqueses, de todas as ldades, a osslbllldade de clrcular, en
sequrana, nas ruas e nas raas deste ais, un desiqnlo que
o lartldo Soclallsta deve assunlr, claranente, cono rlorldade
de qoverno.
6
H0A0 SffI0kIAL
A kf0I0NALI2AA0 f0NIINuA A Sfk
uH IHPfkAIIV0 NAfI0NAL
lrlnelro subscrltor
10Sf HANufL kI8fIk0
uo obstante o kelerendo reallzado sobre a crlao das keqles
Adnlnlstratlvas, a questo da reqlonallzao contlnua a ser
una rlorldade olitlco-adnlnlstratlva, ois todos os
ressuostos que ten servldo ao lonqo das ltlnas dcadas
ara a sua delesa esto actuals.
lortuqal contlnua a ser un estado altanente desorqanlzado, o
que entrava qualquer estratqla de desenvolvlnento sustentvel
e lnteqrado do ais, crlando una dlnnlca neqatlva de
lnellclencla e lnellccla que consone os arcos recursos sen
consequlr saltos qualltatlvos ara o todo naclonal.
ueste entendlnento, a reqlonallzao s ode assunlr un
sentldo verdadelranente tll se uder constltulr-se en
lnstrunento de desenvolvlnento e de utlllzao nals ellcaz e
ellclente dos recursos.
A reqlonallzao deve lnserlr-se nuna estratqla de
desenvolvlnento equlllbrado das vrlas reqles do lais, de
conbate s asslnetrlas, de delesa da lqualdade de
oortunldades, de coeso econnlca e soclal, de solldarledade
naclonal, nas tanbn de conetltlvldade con vlsta aos
desallos decorrentes da lnteqrao euroela, noneadanente o
rocesso de alarqanento conunltrlo.
!al estratqla laz aelo aos rlncilos da subsldlarledade, ela
descentrallzao, e da arcerla, ela contratuallzao,
envolvendo entldades bllcas e rlvadas no nesno esloro de
nodernlzao de lortuqal.
uesta tlca, as reqles devero desenenhar un ael
dlnanlzador, to lnresclndivel no lnterlor cono no lltoral, nas
zonas nals derlnldas cono nas de nalor dlnanlsno.
Lssenclal que o lunclonanento das reqles adnlnlstratlvas
ernlta otenclar as vlrtualldades de todo o esao reqlonal
sen conduzlr, dentro dele, a novas desvalorlzaes erllrlcas.
uo entender do lartldo Soclallsta as reqles adnlnlstratlvas
deverlan:
1. Constltulr, de acordo con os rlncilos da artlclao e da
subsldlarledade, lactores de arolundanento dos dlreltos
artlclatlvos dos cldados e de aroxlnao dos centros de
declso s oulaes,
2. Assunlr-se, de acordo con os rlncilos da solldarledade e da
justla, cono los aqreqadores e dlnanlzadores da vlda
olitlca, cultural e econnlca da reqlo, ela ronoo de
concees lnteqradas do desenvolvlnento sustentvel,
vlsando suerar as asslnetrlas reqlonals e as deslqualdades
de desenvolvlnento e de oortunldades,
3. Lstabelecer, luz do rlncilo da arcerla, nodalldades de
reresentao ellclente da socledade clvll, vlsando a
concertao e a contratuallzao, deslqnadanente atravs
da revlso de conselhos econnlco-soclals de nblto reqlonal
e da crlao de entldades soclals consultlvas en doninlos
relevantes ara a reqlo,
. 0bedecer a un crltrlo constltutlvo de conatlblllzao entre
a exlstencla de reqles de lltoral e de reqles de lnterlor, or
aqreqao de dlstrltos, na observncla do slqnlllcado cultural
das antlqas rovinclas e da realldade actual das zonas de
nalor concentrao oulaclonal, senre sen rejuizo das
necessrlas adataes de lrontelra e tendo en conslderao
a vontade exressa dos Munlcilos lnteqrantes,
3. Constltulr-se cono centros de ronoo, lnteqrao e
artlculao das olitlcas bllcas, nun quadro de coordenao
lunclonal entre a adnlnlstrao central e a adnlnlstrao
local, reallzando lunes de laneanento e de coordenao
e aolo aco dos Munlcilos no reselto da autononla
destes e sen llnltao dos resectlvos oderes,
. Assequrar dlreltos de reresentao e artlclao conativels
con a sua natureza, no doninlo lnterno, deslqnadanente ao
nivel do Conselho Lconnlco e Soclal e nas conetentes
estruturas de qesto e aconanhanento do 0uadro
Conunltrlo de Aolo, e, ao nivel externo, artlcularnente
no Conlt Luroeu das keqles.
uo entanto, a keqlonallzao no ode constltulr un loco de
dlvlso entre os ortuqueses, nen un slnles rojecto de crlao
de estruturas olitlcas, adnlnlstratlvas ou burocrtlcas estrels.
Assln, dada a relevncla lndlscutivel desta relorna, o lartldo
Soclallsta lr relanar a keqlonallzao, atravs de un rocesso
laseado de dlscusso e consolldao lnterna desta questo,
avanando osterlornente ara o ais tendo or base una
estratqla de consenso alarqado a que se assoclen
osterlornente as dlversas loras olitlcas, e que conte con
una electlva artlclao dos cldados e das lnstltules
reresentatlvas dos seus lnteresses.
lot|o, z9 de 0a|aoto de z00z
7
H0A0
0 PS 0uf 0ufkfH0S
lrlnelro subscrltor
Pf0k0 IfNkfIk0 8ISfAIA
Mllltante n. 3170
lerante o vasto unlverso dos nllltantes do lartldo Soclallsta,
os deleqados deste XII Conqresso uaclonal ten o dever noral
de aontar os canlnhos necessrlos rellexo serena sobre a
estratqla olitlca a adotar nestes tenos de ooslo ao
Coverno lSu/ ll.
0ra, ara se atlnqlr o lln anunclado, tanbn devenos decldlr
en rlnazla sobre a reorqanlzao lnterna do lartldo Soclallsta.
A reunlo naqna dos soclallstas deve constltulr a base de
rearao de una nova vlda do lartldo que ernlta a todos
ns estarnos habllltados a aceltarnos en consclencla a crlao
real de una estrutura de lunclonanento que se revele ellcaz
na conservao e lncentlvo dos Canaradas ara as lutas
eleltorals que se aroxlnan.
Sabenos que este Conqresso vlsa ser o bero da dlnanlzao
evolutlva do lartldo Soclallsta, reseltando una lqlca de
abertura ao exterlor e socledade clvll, de acordo con o rocesso
lnlclado nos Lstados Cerals, sendo tal lacto lncontornvel e
nerecedor do nosso aolo.
Concordanos con o esirlto que reslde crlao de luturos
lruns de debate e de dlscusso, abertos s essoas lora do
lartldo Soclallsta, que desejen lntervlr no arolundanento
dos seus dlreltos de cldadanla, enquanto herdelros dlrectos
do nodelo adotado elos Lstados Cerals.
lensanos que esta oder ser nelo de estudo e de anllse
que ernlta ao lartldo Soclallsta encontrar resostas ara as
questes que reocuan os ortuqueses e os lnulslonan a
nanllestaren-se e a orqanlzaren-se en torno da delesa de
rlncilos que so conslderados essenclals sua exlstencla
soclal.
Contudo, en nosso entender, levanta-se o roblena da
conciliao entre o cidado vigilante e interveniente e o
militante partidrio.
Cono chanar colaborao con o lartldo Soclallsta de quen
quer rellectlr, aqlr e nudar o estado de ura estaqnao en
que se encontran a nalorla dos sectores da socledade, cono
or exenlo, a Sade, a Justla, a Lducao, a Cultura, entre
tantos outros :
!enos de saber catlvar e acolher novos nllltantes e qarantlr a
todos os resentes e actuals canaradas que no lartldo
Soclallsta exlste o esao ldeal de que necessltan ara actuaren
e exressaren ubllcanente as suas reocuaes e anselos
sobre os qrandes tenas soclals.
Ao receber no seu selo os ortuqueses que a nosso lado quelran
artlclar na vlda artldrla actlva, o lartldo Soclallsta ten de
lhes assequrar que no seu lnterlor ten una V02 e que os seus
ensanentos so recebldos cono un contrlbuto lulcral ara o
leno e nornal desenvolvlnento e arolundanento da
denocracla.
uo entanto, nanllestanos a nossa ooslo lrontal a rtlcas
encaotadas que vlsan a ndlo e lonqo razo o esvazlanento
de conetenclas das Seces do lartldo Soclallsta.
0 caso concreto das Seces de kesldencla que sobrevlven
qraas ao esloro e dedlcao dos seus nllltantes que
esquecendo nultas das horas das suas vldas rlvadas as
dedlcan con enenhanento ao lartldo Soclallsta.
As Seces de kesldencla so os llares das autarqulas deste
ais e o bon ou nau trabalho dos Canaradas naquelas
slnnlno de vltrlas e de derrotas nos nals dlversos actos
eleltorals, noneadanente, nas eleles autrqulcas, onde o
contrlbuto abneqado de cada un de ns ode slqnlllcar o
resultado de una elelo.
Assln, avanarnos ara a crlao de estruturas
lnstltuclonallzadas no lartldo Soclallsta cono Scccc
7cJI/cn, Scccc uc Iu:In 0u:nJc, cujo sentldo assa
ela orqanlzao dos nllltantes en torno de una rea de
lnterveno ou en luno de un objectlvo de eleltos no
duradouros no teno, assln cono, en conlenento aceltarnos
a crlao de IIuc uc PcI/I/cn orlentados ara a anllse
reqular e erldlca da olitlca qeral ou sobre tenas esecillcos
ou aceltarnos nesno a crlao da llqura do EIc/Ic: PS que
serlan essoas lnscrltas no lartldo Soclallsta, nas no
conronetldas con o nesno, no assan de actlvldades de
nera dlserso e de clara nedlda de extlno a breve trecho
das Seces de kesldencla e do seu ael na actlvldade do
artldo.
uo se alcana a necessldade da crlao de una varledade
lnusltada de novos elenentos con lora estatutrla, quando
os objectlvos a que os nesnos se roen alcanar oden e
deven ser atlnqldos elas Seces j exlstentes, tenhan estas
as condles de trabalho ara a rossecuo dos seus llns.
LM C0uCLuSA0,
1-uelendenos a crlao de lruns de debate abertos
socledade clvll, enquanto nelo de estudo e de anllse que
ernlta ao lartldo Soclallsta encontrar solues ara os
roblenas que so conslderados essenclals exlstencla
soclal dos ortuqueses,
2-Conclllao dllerenclada entre o cldado lntervenlente e o
nllltante artldrlo,
3- uesenvolver una olitlca de acolhlnento de novos nllltantes,
noneadanente, junto dos Lstabeleclnentos de Lnslno
Suerlor, das rollsses llberals, das enresas e das
assoclaes civlcas,
- Assequrar que no lartldo Soclallsta exlste o esao ldeal
ara exresso bllca das reocuaes e anselos dos
nllltantes sobre os qrandes tenas soclals,
3- Crlao nas Seces de kesldencla de esaos de debate que
slnbollzen ontos de encontro de ldelas e de essoas,
- habllltar as Seces de kesldencla con os nelos necessrlos
conleta lnlornatlzao das nesnas, osslbllltando o seu
trabalho na "lnternet",
7- Crlao de nelos lislcos e hunanos que ernltan a lnstalao
das Seces de kesldencla en locals dlqnos e acessivels aos
nllltantes das suas reas de lnlluencla.
8
H0A0 SffI0kIAL
0 PS f AS f0HuNI0A0fS
HfLh0kAk A N0SSA AfA0
Aresentada ela
SffA0 0f 8kuXfLAS
uos ltlnos anos, consequencla da nelhorla das condles de
vlda, do aunento do enreqo e de un cresclnento econnlco
sustentado at ao lniclo de 2002, lortuqal delxou de ser un ais
excluslvanente de enlqrao assando a ser escolhldo cono
ais de destlno ara nultos e nultas cldados e cldads do
nundo que rocuran no nosso ais nelhorar a sua condlo
econnlca e soclal, luqlr a querras e dltaduras, sendo nultas
vezes vitlnas de redes de trllco de seres hunanos, nas lazendo
reclsanente o nesno que nllhares de conatrlotas nossos
llzeran ao lonqo de vrlas dcadas do sculo XX.
0 lS, erante este novo lenneno na socledade ortuquesa,
senre delendeu a allcao de nedldas de lnteqrao que
conduzlssen ao exerciclo de dlreltos reals de cldadanla, allados
aos dlreltos econnlcos, soclals e culturals, batendo-se contra
o aunento de sentlnentos raclstas e xenlobos. uevenos ter
orqulho do trabalho desenvolvldo elos qovernos do lartldo
Soclallsta nesta natrla e ela delesa lntranslqente de una
olitlca conun euroela en natrla de enlqrao.
uo entanto, o nosso enenho en resolver as questes
relaclonadas con a cheqada nasslva de nllhares de
trabalhadores estranqelros, allada urqencla de dar resosta a
necessldades reals de no-de-obra exlstentes no nercado de
trabalho, no ten sldo lqual relatlvanente aos cldados e cldads
do nosso ais esalhados elo nundo, lorados a delxar lortuqal
ara nelhorar a sua sltuao noutros aises.
keconhecenos o trabalho nerltrlo desenenhado elos
qovernos do lS junto das conunldades ortuquesas, tal cono
conslderanos nulto osltlva a aco das estruturas do lS no
estranqelro. uo entanto, e tal cono ten sucedldo noutros
sectores do nosso ais, con a cheqada do lSu ao qoverno a
rlnclal reocuao destrulr e no consolldar os roqressos
obtldos ela nossa aco junto das conunldades ortuquesas
nos ltlnos sels anos. lerante esse lacto, o lS denonstra alquna
lncaacldade en reaqlr de una lorna vlqorosa, atenada e
coordenada. L lnerloso lnverter esta sltuao e relorar a nossa
aco.
uo nossa lnteno reetlr nesta noo as roostas que
aresentnos e votnos en conqressos anterlores.
lretendenos sonente alertar a nossa consclencla colectlva ara
os dllces de lunclonanento do lS relatlvanente sua
orqanlzao lnterna e ausencla de una aco coordenada,
lnclulndo ao nivel das olitlcas, junto das conunldades
ortuquesas no estranqelro. Lntendenos alnda que a
orqanlzao do lartldo a nivel naclonal no se allca en todas
as suas vertentes realldade da aco e das estruturas no
estranqelro.
0 lS sabe, or exerlencla rrla, que o voto dos enlqrantes
ode alterar radlcalnente os resultados eleltorals. Mas o lS
tanbn sabe que o seu nivel de artlclao nos actos eleltorals
ortuqueses narqlnal. 0 nnero de ortuqueses lnscrltos nos
cadernos eleltorals dos aises de acolhlnento onde exlste
reconheclnento de dlreltos civlcos e sobretudo nos aises da
unlo Luroela ara as eleles autrqulcas ou do larlanento
Luroeu, rldlculanente balxo.
Lsta una natrla que dlz reselto a todos, onde quer que nos
encontrenos. uo so s os nllltantes e slnatlzantes
soclallstas no estranqelro que deven rocurar resostas a estas
questes no sentldo de noblllzar a artlclao civlca dos nossos
conatrlotas. Subscrevenos lnteqralnente que o lS concorra
szlnho s rxlnas eleles ara o larlanento Luroeu, nas
lsso en lortuqal. A nivel euroeu, essenclal que o lartldo
Soclallsta Luroeu recuere a nalorla dos deutados, sob ena
de o rojecto euroeu que delendenos no ser osto en rtlca.
A artlclao nasslva dos enlqrantes ortuqueses ode ser
lnortante ara que alcancenos esse objectlvo.
L essenclal que o lS dellna una estratqla de aco clara
conducente ao aunento da artlclao dos enlqrantes
ortuqueses nas eleles ara o larlanento Luroeu, essa aco
deve ser desenvolvlda en coordenao con as estruturas do
lartldo nos aises da unlo Luroela.
0 lS tanbn sabe que nultos dos seus nllltantes en 8ruxelas
e no Luxenburqo so lunclonrlos das lnstltules euroelas.
uo nblto do alarqanento da uL, do lnteresse de lortuqal
nanter un elevado nivel de reresentatlvldade de lunclonrlos
ortuqueses nessas lnstltules. louco ou nada ten sldo lelto
ara lederar a sua aco.
L essenclal que, en estrelta cooerao con as suas estruturas
na 8lqlca e no Luxenburqo, o lS crle necanlsnos que ernltan
una nelhor coordenao e un nalor aolo aos lunclonrlos e
lunclonrlas de lortuqal nas lnstltules euroelas.
0 lS sabe que a sua vlslbllldade junto das conunldades
ortuquesas no estranqelro reduzlda, aesar do enenho e
da nllltncla actlva de nultos canaradas. Lsta sltuao ode
ser lnvertlda se loren crladas as condles lnternas ara lsso.
uo ossivel contlnuar cono at aqora, con a total lalta de
coodenao, de trabalho conjunto e en nultos casos de quase
total ausencla de actlvldade das estruturas exlstentes, ouco
lunclonals e quase nada oeraclonals, onde a clrculao da
lnlornao entre as lederaes e as seces nula. As actuals
estruturas no resonden s necessldades do lartldo ou das
rrlas conunldades.
Conslderanos urqente a crlao no selo do lartldo de un
ueartanento que se ocue das questes relaclonadas con as
Conunldades ortuquesas resldentes no estranqelro e que
lunclone cono elo de llqao entre o trabalho desenvolvldo
elas estruturas no estranqelro e os objectlvos olitlcos do
lartldo a nivel naclonal. lroonos alnda a utlllzao das novas
tecnoloqlas da lnlornao e da conunlcao ara executar un
trabalho nals ellcaz e con custos reduzldos.
!anbn no odenos contlnuar a ter estruturas orqanlzatlvas
lquals s que exlsten en lortuqal. A dlserso das essoas, as
dlstnclas, a dlllculdade en nanter contactos requlares lnllca
a crlao de estruturas nals qels, nenos burocrtlcas, ben
cono acabr con sltuaes un ouco carlcatas que ten exlstldo
ao lonqo dos ltlnos anos.
Assln, roonos que a nivel das estruturas no lS no estranqelro
asse a ser ossivel crlar ncleos a artlr de 3 nllltantes e
seces a artlr de 10 nllltantes. Cada ais deve crlar a sua
rrla lederao, a qual deve ser conosta or un ninlno de
tres seces ou 30 nllltantes e estar reresentada nos orqos
naclonals do lS.
Indeendentenente da aco a desenvolver ao nivel de cada
ais, condlclonada elo tananho da Conunldade lortuquesa,
das rtlcas assoclatlvas e de outros lactores, conslderanos
nulto lnortante - essenclal - que as estruturas do lS no
estranqelro trabalhen de una lorna nals coordenada entre sl.
lace a desallos conuns e que se colocan a todos os ortuqueses
que vlven na Luroa, tenos de ter resostas conuns e
coordenadas, ben cono desenvolver aces concertadas e en
slnultneo, ara que a vlslbllldade do lS e o lnacto das suas
aces e roostas sejan claros.
lroonos a crlao de una Lstrutura de Coordenao Luroela,
que atravs da orqanlzao de, elo nenos, una reunlo anual,
coordene as lntervenes e as tonadas de oslo do lartldo no
estranqelro relatlvanente a natrlas de lnteresse conun,
ronova a orqanlzao de cananhas do lS junto das conunldades
e trabalhe en estrelta cooerao con as seces e as lederaes
de ais, ben cono con as estruturas naclonals do lS. Lsta estrutura
deve ser conosta or una Mesa con tres elenentos,
reresentantes de aises dllerentes e elelta cada dols anos.
Conslderanos que as nossas roostas odero contrlbulr ara
alterar substanclalnente a qualldade da resena e da
lnterveno do lartldo Soclallsta junto das conunldades
ortuquesas no estranqelro, levando nals lonqe a nossa
nensaqen de solldarledade.
9
H0A0 SffI0kIAL
P0LIIIfA 0f fI0A0fS
MLLh0k 0uALIuAuL uL VIuA lAkA AS lLSS0AS
MAI0k C0MlL!I!IVIuAuL lAkA 0 !LkkI!0kI0
lrlnelro subscrltor
ANI0NI0 f0NSffA ffkkfIkA
1. lortuqal un ais de urbanlzao tardla. Mas, nos ltlnos
quarenta anos, as actlvldades e os valores urbanos - culturals,
rollsslonals e conortanentals - conheceran una exanso
rlda, quer en ternos qeoqrllcos, quer oulaclonals. h
trlnta anos, dols en cada tres ortuqueses vlvlan en nelo
rural. hoje lnverteu-se essa relao. lassnos de un nodo de
vlda redonlnantenente rural ara un nodo de vlda
donlnantenente urbano.
Mals de 70v da oulao ortuquesa vlve ou trabalha nos
centros urbanos. Mas con dellclentes condles de vlda. As
nossas cldades e os rlnclals centros urbanos solren de
una dula desquallllcao: or un lado, os centros hlstrlcos
esto a esvazlar-se da luno habltaclonal, e nun rocesso
acelerado de terclarlzao e deqradao, or outro lado, as
nossas cldades cresceran de lorna desordenada, catlca,
desrovldas das lnlraestruturas e dos equlanentos bslcos,
de redes de transortes conslstentes e de esaos bllcos
acolhedores.
2. As loras do nercado que actuan sobre a cldade, sen a devlda
requlao, s resolven os roblenas de alquns. uo de todos.
L lazen-no, lrequentenente, con a delaldao dos recursos
naturals, da qualldade anblental e do atrlnnlo hlstrlco e
arqultectnlco.
!radlclonalnente, a cldade lol slnnlno de vlda conunltrla,
de llberdade, de lnovao, de ben estar soclal, cultural e
naterlal. urbanldade e cldadanla esto hlstorlcanente e
etlnoloqlcanente llqadas cldade. Mas con a lndustrlallzao
e a urbanlzao nasslllcadas, as cldades ven concentrando
os nals qraves roblenas clvlllzaclonals: desenreqo,
excluso, solldo, olulo e lnsequrana.
Mas no exlste alternatlva ara a cldade. Lsta contlnuar a
olarlzar a lnovao, a crlatlvldade, a cultura, o roqresso
soclal e o arolundanento da denocracla.
3. A cidade e o territrio ten de ser colocados no centro do
debate ara a atuallzao e o arolundanento do lderlo e da
aco olitlca e cultural dos soclallstas.
lorque nestas lnstnclas que hoje se condensa e exressa -
elas lornas nals llaqrantes, lnjustas e vlolentas - a natureza
classlsta, dlscrlnlnatrla e oressora, (contrrla ao
desenvolvlnento hunano), do caltallsno neo-llberal.
Mas , tanbn, nas cldades e no terrltrlo que so nals vlsivels
e sentldas as nudanas - en curso de acelerao - ocorrldas
nas ltlnas dcadas, nos slstenas de roduo, arorlao e
dlstrlbulo. Con lortes lnllcaes nos valores, aslraes e
conortanentos lndlvlduals e colectlvos, exlqlndo,
necessarlanente, o reensar das estratqlas e das
nodalldades de lnterveno de esquerda.
0s soclallstas ten de lnventar e allrnar - no dlscurso, nas
ratlcas qovernatlvas e no quadro de una utola reallsta - =
cidade da cidadania
Contrar s excluses suburbanas, seqreqao lunclonallsta
no acesso aos servlos e equlanentos, o dlrelto unlversal
educao, cultura, sade e aos roqressos clentillcos e
tecnolqlcos, oor lqlca lucratlvlsta e eseculatlva dos
lnteresses lnoblllrlos e lundlrlos, a luno soclal do solo, os
dlreltos urbanos dos cldados lrulo colectlva do esao
bllco e nobllldade, vencer o lsolanento, a solldo e a
vlolencla da urbe caltallsta a lavor da cldade (llls) cono
esao rlvlleqlado de conunlcao, de vlvencla solldrla, de
crlatlvldade e de sequrana colectlva.
L neste conbate de esquerda, ela urbanldade e ela cldadanla,
- ela nelhorla da qualldade de vlda en contraonto ao
cresclnento do nivel de vlda, - que os soclallstas lorjaro novas
allanas ara as translornaes hunanlzadas e solldrlas da
socledade.
0 desenvolvimento sustentvel (anblental, econnlco,
soclal e reqlonal) do territrio, no reselto elos recursos e
valores naturals, ecolqlcos, hunanos e atrlnonlals , en
nosso entender, un dos tenas a rlvlleqlar ela renovao do
rojecto soclallsta. 0rlentao que lnllca o estabeleclnento
de desiqnlos e rocessos que aonten ara o reloro da rede
das cldades ndlas e dos equenos centros urbanos e una
vlso lnteqrada dos roblenas das reas netroolltanas. Mas
deende tanbn do exlto de una tela de rocessos de
desenvolvlnento local, en artlculao con a revltallzao dos
esaos rurals, no quadro de una conlenentarledade, cuja
electlvldade se revelar na nedlda en que susclte una cadela
de slnerqlas.
4. !er un ensanento e roostas claras sobre as cldades e o
terrltrlo, dlsr de una estratqla ara a sua conetltlvldade,
ara a coeso sclo-terrltorlal e a sustentabllldade do nosso
slstena urbano, lnlenentar as olitlcas que tornen as nossas
cldades nals belas, nals soclvels e nals lunclonals, un dos
nalores desallos que se colocan hoje socledade ortuquesa
e, or resonsabllldades acrescldas, aos soclallstas.
Assln, no nblto de un roqrana renovado ara qovernar
lortuqal, no sc. XXI, os soclallstas tero de debater no seu
selo e roor solues, entre outras ara as sequlntes questes:
4.1 keforma da administrao do territrio:
` reloro da descentrallzao de acordo con o rlncilo da
subsldarledade,
` redlnenslonanento dos concelhos e lrequeslas,
` natrlz esaclal coerente ara a lnlantao dos servlos
desconcentrados,
` crlao de nivels lnterndlos de adnlnlstrao nas cldades
de Llsboa e do lorto.
4.2 Novas formas de governo para os municpios e as
reas metropolitanas:
- reloro dos oderes e dos nelos de lnterveno das
assenblelas nunlclals,
- crlao de dlsosltlvos que estlnulen e assoclen a
lnterveno das orqanlzaes da socledade clvll no qoverno
das cldades,
- consaqrao dos vereadores con conetenclas deleqadas
or reas qeoqrllcas tendo en vlsta a qesto lnteqrada e
terrltorlallzada das olitlcas (hoje) sectorlallzadas,
- elelo, or sulrqlo dlrecto, dos rqos de qoverno das
Areas Metroolltanas de Llsboa e lorto, e, enquanto tal
no se verlllcar, crlao, nessas reas, de Conlsses
Lxecutlvas quallllcadas ara assequrar a qovernabllldade.
4.3 foeso e segurana
A coeso sclo-terrltorlal e a sequrana bllca urbana tero
de constltulr doninlos rlorltrlos das olitlcas soclallstas
ara o terrltrlo e as cldades:
- sequrana bllca, allnentar e anblental,
- requallllcao sclo-urbanistlca das erllerlas
netroolltanas, deslqnadanente aostando en roqranas
escolares de excelencla edaqqlca e de equlanentos
culturals e desortlvos,
- desenvolvlnento de roqranas de enreqabllldade e de
enreqo, deslqnadanente do nercado soclal do enreqo,
nos servlos e equlanentos urbanos, nas reas critlcas,
enlrentando os lennenos de excluso, narqlnalldade e
desenreqo, artlcularnente entre os jovens,
- aolo ao nultlculturallsno e nlsceqerao soclal cono
qarantla da vltalldade urbana e de reveno de
narqlnalldade.
4.4 0rdenamento sustentvel do territrio
- uova Lei de Solos que dlstlnqa, claranente, entre
dlrelto de rorledade e dlrelto de urbanlzar, adotando os
necanlsnos do solo roqranado, e assente en crltrlos
que qarantan a luno soclal da rorledade, o lnteresse
bllco e o roqresso econnlco e soclal,
- aolo rlorltrlo aos roqranas de reabllltao
urbanistlca e soclal dos centros hlstrlcos e das erllerlas
urbanas,
- orqanlzao de slstenas de transortes bllcos de
qual l dade, desl qnadanente das Autorl dades
Metroolltanas de !ransortes nas Areas Metroolltanas
de Llsboa e lorto,
- rlorldade renovao do canlnho de lerro e construo
de slstenas de Metros llqelros de suerlicle,
- aolo ao desenvolvlnento de novas centralldades do
slstena urbano naclonal e nas erllerlas netroolltanas.
10
H0A0 SffI0kIAL
0S f0HPk0HISS0S 00 PS f A I0uAL0A0f 0f 0fNfk0
"0aetemos set am ais de ma|netes e nomens, iqaais em ditei|os e detetes,
ae assamem em |ena iqaa|dade as ditetsas dimenses da saa tida essoa| e citica".
In "lazet oem e|o la|ato - Lduardo lerro kodrlques
lrlnelro subscrltor
HAkIA 00 fAkH0 k0HA0
1. A 0fffSA 0A I0uAL0A0f 0f 0fNfk0 fA2 PAkIf
0A IkA0IA0 S0fIALISIA
0 lartldo Soclallsta, llel aos valores do soclallsno denocrtlco e da
soclal - denocracla delende a lqualdade de qnero cono un vector
essenclal na ronoo do desenvolvlnento sustentvel e solldrlo
da nossa socledade. 0 lS, atravs do trabalho e das lutas do
0epartameoto de Ma/beres, lol lonelro na delesa de llnlares
ninlnos de artlclao, batendo-se ela artlclao equlllbrada
no rocesso de declso cono un asso declslvo na ronoo da
lqualdade de qnero na socledade.
0 qrande objectlvo na delesa da lqualdade entre nulheres e honens
o de sernos caazes de construlr e orqanlzar una socledade onde
nulheres e honens ossan lanear as suas vldas en lqualdade de
clrcunstnclas, sen dlscrlnlnaes en luno do qnero.
A qarantla da lqualdade de qnero no lano nornatlvo una
tarela essenclal, sendo lundanental lntroduzlr lnstrunentos de
nudana que ronovan a artllha do oder e das resonsabllldades
en todas as esleras da vlda.
L recorrente a allrnao de que o dlrelto lqualdade est
anlanente consaqrado no slstena juridlco ortuques e nos
lnstrunentos de dlrelto lnternaclonal que vlnculan o nosso ais.
Contudo os lndlcadores e as vlvenclas da nossa socledade evldenclan
alnda rolundas asslnetrlas entre as nulheres e os honens. 0s
"papis sociais" de gnero contlnuan a narcar rolundanente
a orqanlzao do quotldlano lenlnlno e nascullno de lorna
deslqual: os honens so rejudlcados na eslera lanlllar e as
nulheres so rejudlcadas na eslera bllca.
0 nosso desallo, do lS e do 0epartameoto das Ma/beres
Soclallstas, o ternos roostas de nudana, noneadanente nas
relaes soclals de qnero que ernltan una nalor electlvldade da
allcao do dlrelto or un lado, e una nalor artllha das dlversas
esleras da vlda hunana or outro.
2. 0 Lf0A00 00S 00VfkN0S 00 PAkII00 S0fIALISIA
A nllltncla soclallsta nas questes da lqualdade narcou a aco
dos Covernos lS, traduzlda en relevantes e nunerosas nedldas.
uesde loqo o lacto das questes da lqualdade teren llcado na
deendencla dlrecta do Primeiro-Mioistro , condlo lundanental
ara a osslbllldade da allcao do rlncilo de transversalldade
nas vrlas olitlcas bllcas. lela rlnelra vez loran crlados os
carqos de 4/ta tomissria para a Iqaa/dade e Iam/ia, Mioistra
para a Iqaa/dade e 5ecretria de Lstado para a Iqaa/dade.
0 P/aoo Raciooa/ para a Iqaa/dade e o P/aoo Raciooa/ cootra
a Pio/iocia arovados elos Covernos lS loran lonelros. llonelros
na vlso de conjunto e transversal da lqualdade de qnero, lonelros
na quantlllcao de nedldas con razos de execuo, lonelros no
assunlr olltlcanente, dlscutlndo con todos os arcelros a ronoo
e orqanlzao de una socledade nelhor, nals justa e nals lellz.
Con o lS a questo da Iqualdade de Cnero lol dellnlda cono una
questo de socledade, e no aenas cono una questo de nulheres.
0 reloro da artlclao dos honens na vlda lanlllar lol un narco
da aco dos Covernos lS nestas reas, sendo un bon exenlo a
lroosta de Lel do dlrelto lrrenunclvel a clnco dlas de llcena or
aternldade as o nasclnento de un lllho ou lllha.
Lsta ersectlva ten cono llo condutor qarantlr aos honens o
exerciclo dos seus dlreltos na vlda lanlllar, qarantlr s nulheres o
exerciclo dos seus dlreltos na vlda rollsslonal ellnlnando
roqresslvanente as dlscrlnlnaes no nercado do trabalho
nalorltarlanente decorrentes da naternldade e qarantlr os dlreltos
das crlanas a teren o al e a ne dlsonivels no seu
desenvolvlnento.
lol tanbn durante os Covernos lS que se relorou, con a revlso
constltuclonal de 1997, o dlrelto lqualdade entre nulheres e
honens. 0 lS assunlu nessa altura a delesa dos llnlares ninlnos
de artlclao na vlda olitlca e consequlu a arovao do artlqo
109, que deternlna que a lel ronova a lqualdade no exerciclo dos
dlreltos civlcos e olitlcos sen dlscrlnlnao en luno do qnero
no acesso a carqos olitlcos.
Con os Covernos lS lol alnda ossivel arovar vrlos lnstrunentos
ara a ronoo da lqualdade entre nulheres e honens. lara
aln dos llanos j relerldos, lol ossivel arovar or exenlo a
alterao do reqlne de sanes laborals, aqravando as relatlvas
dlscrlnlnao en luno do sexo e vlolao das nornas de
roteco da naternldade e aternldade.
lol tanbn con os Covernos lS que loran lnulslonadas nedldas
de aco osltlva e transversallzao da dlnenso da lqualdade
nos llanos uaclonals de Lnreqo (desde 1998) e no llano de
Aco ara a Incluso de 2001. 0 lS concretlzou a allcao da
transversallzao da dlnenso da lqualdade nos lundos estruturals
no II e III 0uadros Conunltrlos de Aolo, tendo o ltlno lncluido
una nedlda autnona ara a ronoo da lqualdade de qnero.
lol tanbn un Coverno soclallsta que dedlcou una arte
slqnlllcatlva da sua lresldencla da unlo Luroela s questes da
Iqualdade de Cnero, tendo roosto e qarantldo a arovao da
kesoluo de Conselho e dos Mlnlstros do Lnreqo e da lolitlca
Soclal, de 29 de Junho de 2000, relatlva "lartlclao Lqulllbrada
das Mulheres e dos honens na actlvldade rollsslonal e na vlda
lanlllar".
!odas estas e outras nedldas do coro a una Rova 6erao de
Po/ticas Pb/icas oa Iqaa/dade de 6oero dos 6overoos P5
lanaran a base da nudana runo a una socledade nals
denocrtlca, nals desenvolvlda, nals sustentvel, nals solldrla.
0 leqado do lS no Coverno relatlvanente Iqualdade de Cnero
acresce as resonsabllldades do lS erante os ortuqueses e as
ortuquesas. ua ooslo, o lS no delxa calr as suas reocuaes
nuna rea que deternlna to dlrectanente a qualldade de vlda dos
cldados. Serla olltlcanente errado e estrateqlcanente absurdo.
3. kISf0S 0f kfIk0ffSS0 f0H 0 AfIuAL 00VfkN0
PS0[PP
A dellnlo de una lolitlca de Iqualdade de Cnero justlllca-se or
sl s. uo entanto, vrlas das nedldas do qoverno lSu/ll slqnlllcan
un retrocesso na nossa socledade.
A nova Lel de 8ases da Sequrana Soclal, o Ante-lrojecto do Cdlqo
de !rabalho, o kendlnento de Insero Soclal e a Lel de 8ases de
lanilla so o exenlo de cono as questes da Iqualdade de Cnero
so rejudlcadas e nesnos dlstorcldas. Alquns exenlos so
evldentes: a naternldade desroteqlda quando or exenlo,
desaarece no Ante-lrojecto o actualnente revlsto ara as llcenas
de qneos, qravldez de rlsco e lnternanento hosltalar e ara a
lornao rollsslonal ara as nes que reqressan ao exerciclo da
rollsso no llnal da llcena arental, a allrnao dos dlreltos da
aternldade enlraqueclda ao onto de haver o rlsco de erda de
dlreltos cono acontece con a llcena arental de 13 dlas, renu-
nerada, que constltul una aco osltlva lnortante ara os als.
Ln none da roteco da naternldade, o Coverno lSu/ll crla
condles roiclas ao enlraqueclnento da autononla econnlca
e llnancelra das nulheres, ao nesno teno que recua nas condl-
es que ernlten aos honens o exerciclo dos seus dlreltos na
lanilla. 0 nesno Coverno que se roclana delensor das lanillas
aresenta roostas que, allnal, aqrlden lortenente os dlreltos
das lanillas e dos seus elenentos, ao onto de se oder r en
causa a constltuclonalldade dessas roostas lace tarela lunda-
nental do Lstado de ronover a lqualdade entre nulheres e
honens.
uo h conjuntura econnlca que justlllque a quebra da denocracla.
0 aqravanento da deslqualdade entre nulheres e honens un
atentado ao Lstado de dlrelto denocrtlco.
0 lS ten a resonsabllldade de assequrar que a dlscusso das
nedldas do actual qoverno ten a ersectlva da lqualdades de
qnero cono una ersectlva de anllse olitlca lundanental. S
assln tornar ercetivel os retrocessos que esto en causa ara
as nulheres e os honens do nosso ais. lara o PS a igualdade de
gnero um critrio da democracia".
1
4. INVfSIIk N0 fuIuk0
Ln leno sculo XXI a nossa socledade ou outra qualquer no ode
reqressar ao nodelo de orqanlzao soclal que conllnava o esao
bllco aos honens e o esao rlvado s nulheres. Cono bvlo,
tal vla no sequer desejvel. Mas se o canlnho que querenos o
da artlclao equlllbrada das nulheres e dos honens en todas
as esleras da vlda, tenos que ser caazes de orqanlzar a socledade
ara que, de lorna ellcaz e sustentvel, tal seja ossivel.
lela tradlo do lS na delesa da Iqualdade de Cnero, elo trabalho
que o lS desenvolveu nos XIII e XIV Covernos ara a concretlzao
de una uova Cerao de lolitlcas lbllcas na Iqualdade de Cnero,
lnresclndivel que o lS reallrne neste Conqresso o seu
conronlsso quanto a tres elxos de lnterveno:
1. 4 coocretizao da paridade dentro dos rqos do artldo e de
todos os rqos de declso olitlca un dos qrandes objectlvos
do lS, a a/terao da Lei L/eitora/ no sentldo de ernltlr a
artlclao equlllbrada no rocesso de declso deve ser ara o
lS un onto lrrenunclvel da keforma do 5istema Po/tico que
est a ser debatlda no larlanento,
2. A reonderao reventlva e reresslva relatlva vlolencla en
luno do sexo or lorna a qarantlr o reconheclnento soclal do
lqual valor e da lqual dlqnldade das nulheres e dos honens,
lnclulndo a a/terao da /ei peoa/ con vlsta a assequrar a
lqualdade de qnero no que reselta ao qozo e ao exerciclo dos
dlreltos sexuals e rerodutlvos,
3. A consaqrao na lel da lrrenunclabllldade do dlrelto de
aternldade, cono nedlda essenclal ara nelhorar a sltuao
da conclllao da vlda bllca con a vlda rlvada, retonando
una das nedldas nals enblentlcas dos Covernos lS nestas
reas,
J evoluinos nulto en natrla de lqualdade entre nulheres e
honens, nas nulto h alnda or lazer. L necessrlo concretlzar a
alterao da orqaoizao socia/ do tempo, qarantlndo or
exenlo o dlrelto ao teno llvre equltatlvanente reartldo. L
lundanental consolldar una Rova tarta de 0ireitos que assa
lnevltavelnente ela allrnao da democracia paritria e da
democracia participativa, ben cono elo reconheclnento dos
dlreltos sexuals e rerodutlvos. L urqente reorqanlzar as cldades
tornando-as cidades sasteotveis, or exenlo atravs da
reorqanlzao dos transortes, do tratanento e quallllcao do
esao bllco urbano e da quallllcao dos subrblos. L no
ossivel esquecer cono outra das llnhas estratqlcas de lnterveno
a so/idariedade oa aco noneadanente atravs do conbate ao
desenreqo, obreza e excluso soclal, e do aolo a novlnentos
de solldarledade converqentes con a causa das nulheres.
Iovestir oa promoo da Iqaa/dade de qoero iovestir oo
fataro. Ram fataro prximo qae todos qaeremos com mais
qaa/idade de vida. Ram fataro qae o P5 qaer coostrair.
(1) In ueclarao sobre uenocracla e Iqualdade entre as Mulheres e os honens cono crltrlo
lundanental da denocracla, adotada ela Conlerencla Mlnlsterlal Luroela sobre a Iqualdade
entre Mulheres e honens (Istanbul, 1997)
11
H0A0
Pk00uIIVI0A0f - uH f0HPk0HISS0 PAkA 0 fuIuk0
lrlnelro subscrltor
ANI0NI0 Pf0k0 00NALVfS PfkfIkA
Introduo[fontextualizao
A econonla conetltlva exlqe una aosta na rodutlvldade.
Lste tena, que assou a rlorldade olitlca e econnlca, no
delxa nlnqun de lora. uen o Lstado, nen atres nen
trabalhadores.
uunca o ais lalou tanto en rodutlvldade, nen nunca teve
tanta consclencla da lalta dela. 0ualquer que seja o nqulo e o
crltrlo de clculo, o lndlcador de ellccla naclonal na relao
entre a quantldade do que roduz e a quantldade de recursos
que utlllza, enlte alertas lnortantes.
!odos sabenos que lortuqal ten necessldade de se tornar nals
rodutlvo, or lorna a oder conetlr no nercado lnternaclonal
de bens e servlos, translornando-se relerlvelnente nun
exortador liquldo en sectores ben dlverslllcados, de elevado
valor acrescentado. Assln sendo, serla nals lcll atlnqlrnos
una escle de cresclnento dlnnlco necessrlo ara a crlao
de nals rlqueza. A verdade, que tudo lsto laz sentldo, tal cono
alquns nltos, que acaban or ser usados cono bocados de
sabedorla oular, assunlndo que o que eles slqnlllcan loqo
e anlanente entendldo, tal cono dltados chlneses, que
enerqen dlstorcldos no outro lado do dlscurso bllco, chelos
de retrlca lncllente.
Coneando elo rrlo concelto de rodutlvldade, oderenos
entende-lo da sequlnte lorna: se conslderarnos una enresa,
ou nesno un ais, cono un slstena slnllllcado, oderenos
allrnar que a rodutlvldade nede a ellclencla cono o caltal e
trabalho so utlllzados nals ou nenos ellclentenente na
roduo de bens.
uun relatrlo, recentenente ubllcado (2002/03/23) ela
Conlsso Luroela, constata-se que, en ternos de rodutlvldade
e, consequentenente, conetltlvldade, o tecldo enresarlal
euroeu contlnua a erder terreno lace aos Lstados unldos.
llor do que lsso, o lacto de a rodutlvldade do lactor trabalho
en lortuqal ser nenos de netade da que se reqlsta na econonla
norte-anerlcana, e contlnua a ser a nals balxa dos 0ulnze,
sltuando-se 29 ontos ercentuals aqun da ndla euroela, e
2 ontos abalxo da verlllcada na vlzlnha Lsanha.
Lntre as causas qeralnente aontadas cono notlvadoras desta
nossa arca erlornance laboral, esto a balxa quallllcao
educaclonal e rollsslonal dos ortuqueses, a dellclente qesto
de recursos (oranentals, tcnlcos e hunanos) e a lalta de
necanlsnos de avallao (electlvos) do desenenho dos
trabalhadores e quadros dlrlqentes (lnclulndo a luno bllca).
Multas vezes, ouve-se dlzer que o qrande resonsvel elos
lracos indlces de rodutlvldade dos ortuqueses se centra no
balxo nivel de Lducao. 0ra, no lhe retlrando os seus eleltos,
no entanto lnresclndivel relerlr outras duas causas que, no
neu entender, onbrelan con esta no seu qrau de lnortncla.
Lsta concluso surqe na tentatlva de exllcar cono que o
Luxenburqo ode ter una taxa de rodutlvldade 80v suerlor
ndla conunltrla, nesno que a oulao deste ais seja
conosta or 23v de ortuqueses. Lssa conunldade lusa
enlqrante ten at, nulto rovavelnente, un nivel educaclonal
e rollsslonal abalxo do da nalorla da oulao actlva do nosso
ais. Contudo, as suas erlornances laborals so nals elevadas,
o que s se exllca or exlstlr nos enlqrantes una outra atltude
erante o trabalho, un outro tlo de orqanlzao enresarlal e
a concentrao das actlvldades en sectores de nalor valor
acrescentado.
Abordaqens nals recentes ben dlzen que, enbora a
rodutlvldade esteja llqada quallllcao da no-de-obra, ela
deende tanbn, entre nultos outros lactores, da nodernlzao
da orqanlzao do trabalho, do aunento do lnvestlnento bllco
e rlvado en I8u (lnvestlqao e desenvolvlnento) e en
lnovao, da descentrallzao da tonada de declses, da
ronoo da cooerao, da lnteqrao soclal dos trabalhadores
lnlqrantes, do recurso econonla dlqltal e exlorao dos seus
qanhos de ellclencla e do reloro da utlllzao das tecnoloqlas
dlqltals na adnlnlstrao bllca. L cono os ortuqueses assan
a ser trabalhadores rodutlvos quando enlqran, esta tese arece
ben lundada.
lese enbora o lacto de reconhecer lnneras carenclas
resonsvels ela actual oslo de lortuqal no que se relere
rodutlvldade, entendo que se deva abordar un ossivel lano
de aco no sentldo de lnverter a sltuao, concentrando-o en
tres vrtlces cruclals que, de sequlda, lro ser abordados:
0rqanlzao/Lstrutura do tecldo econnlco,
Lducao/0uallllcao lrollsslonal,
Consclencla e resonsablllzao soclal, civlca e econnlca.
0rganizao[fstrutura do tecido fconmico
uun relatrlo da 0CuL, de 2 de Junho de 2000, conclul-se que
as nals dlversas estlnatlvas suqeren que a alterao da
conoslo do caltal devldo ao uso qenerallzado de tecnoloqlas
de lnlornao, resultou nun cresclnento da rodutlvldade. Lste
relatrlo conclul tanbn, que alteraes estruturals no tecldo
econnlco resultaran nuna utlllzao nals ellclente e rodutlva
da lora de trabalho.
Investlqadores da "unlverslty ol Mlchlqan 8uslness School"
detectaran que o lnvestlnento dlrecto estranqelro (IuL) ode
lunclonar cono catallsador de lnortantes nudanas. uo seu
estudo, concluen que o elelto osltlvo na rodutlvldade do ais
recetor do IuL resulta de duas vlas: (1) ela estlnulao de
nelhor dlstrlbulo dos recursos entre enresas e lndstrlas, e
(2) ela translerencla de tecnoloqla das enresas estranqelras
ara as enresas locals. kelere alnda, a lnortncla do IuL
elo aunento da resso conetltlva, ben cono ela lnortao
de novos ntodos de orqanlzao e de cultura rollsslonal.
A lnortncla da lnortao de novas culturas de trabalho e de
orqanlzao, cresceu recentenente con o lacto de os ltlnos
estudos suqerlren que una qrande latla do contrlbuto ara o
aunento da rodutlvldade aqreqada, resulta de qanhos
slqnlllcatlvos de rodutlvldade dentro de cada lndstrla.
ulto lsto, odenos avanar ara ossivels solues, nas no
sen antes, aroveltar ara lr esclarecendo alquns nltos.
lrodutlvldade no trabalhar exaustlvanente, nas sln lazer
colsas con elevado valor conerclal. 0uase todos ten a ldela,
que a dlrelta assa, de que trabalhanos ouco. uo exaqerado
reetlr nals una vez, que a alta rodutlvldade se conseque
roduzlndo no qrandes nassas de rodutos baratos, nas a
nesna quantldade de rodutos de elevado valor. lelo nenos
essa a nlca vla ara os aises do 1 Mundo. lortuqal no ode
querer ser atractlvo en lndstrlas oluentes e de no-de-obra
barata.
Ao contrrlo do que a dlrelta qosta de dlzer, ara aunentar a
rodutlvldade o essenclal no que os trabalhadores trabalhen
nals. !anto nals que o nosso nnero ndlo de horas de trabalho
]c: calta s suerado, na unlo Luroela, elo kelno unldo
(ele rrlo j suerado ela Itlla, en roduto ]c: calta). 0
que reclso roduzlr colsas dllerencladas e nals vallosas,
rodutos e servlos de alto valor acrescentado, de elevado valor
conerclal.
lara esse tlo de roduo necessrlo, antes de nals, que
haja enresrlos que a desejen lazer, que salban cono, e, en
sequlda, que haja trabalhadores con o nivel tcnlco e de
notlvao adequados ara essas enresas. 0ue reallzen a
lnvestlqao e desenvolvlnento enresarlal ara os tals rodutos
de elevado valor: que laan o deslqn da alta costura, que
arqultecten a recuerao dos esaos hlstrlcos de valor
turistlco, etc. A roslto, a que se dever o sucesso da Suia,
cujo terrltrlo to hostll, chela de nontanhas lnsltas e sen
recursos naturals: L o nesno sucede con o Jao. Ln nultos
asectos tenos larqas vantaqens naturals que devlan ser
aroveltadas.
As enresas deven sentlr-se arte do slstena clentillco e
tecnolqlco naclonal, e recorrer a ele ara, or exenlo, nexer
na sua llnha de roduo aunentando o seu volune, quer seja
or sentlr una lorte resso do lado dos custos ou, slnlesnente,
resso or arte de un nercado nals conetltlvo. As enresas
no oden recorrer aenas unlversldade quando alqo no
corre ben - una atltude reactlva en vez de r-actlva.
0s lundos estruturals conunltrlos, tal cono os conhecenos,
ten o seu teno contado, e o alarqanento ara breve da
Conunldade a aises de leste val aunentar a concorrencla na
estrutura lndustrlal tradlclonal. Lste un desallo lnortante
lanado nossa caacldade e deternlnao ara o
aerleloanento. urqe exlstlr un esirlto relornlsta qlobal,
nas equlllbrado, que no descure nunca o nals lnortante que
so as essoas, e que slrva ara corrlqlr asslnetrlas e lnjustlas,
e no ara exacerba-las.
fducao[0ualificao Profissional
una das lnortantes extenses ao nodelo de cresclnento neo-
clsslco, a lncluso do caltal hunano. ue lacto, o lnvestlnento
en nalor e nelhor Lducao e lornao rollsslonal rellecte-
se no s, de lorna dlrecta, no aunento da quallllcao da
lora de trabalho, nas tanbn na sua contrlbulo ara as
lnovaes orqanlzaclonals e tecnolqlcas.
uun trabalho recentenente ubllcado or Sbastlen uessus,
do \orld 8ank, relerldo o lacto de estudos baseados en
conaraes lnternaclonals suqerlren que o aunento das
habllltaes acadnlcas nen senre roduzen un lnacto
osltlvo na rodutlvldade. Lste trabalho aonta alnda, a
qualldade do slstena educaclonal cono un lactor chave.
una das exllcaes enuncladas ara o lnsucesso verlllcado en
nultos casos, ode ser a dllerena de qualldade do enslno
recebldo elos alunos, ols o aunento do nnero destes que
cursan estudos suerlores no aconanhado con o
lncrenento adequado na quantldade de qastos. A corroborar
esta ldela est o lacto de seren os aises con nalor rodutlvldade
aqueles que qastan una nalor latla do lI8 na Lducao.
uo que se relere aos reduzldos oranentos dos estabeleclnentos
de enslno suerlor, arece-ne haver aqul tanbn alquna
lnrcla or arte destes, una vez que deverlan rocurar outras
lontes de llnanclanento ara aln do Lstado, tal cono arcerlas
con entldades rlvadas e a nelhor exlorao e dlvulqao da
Lel do Mecenato, senelhana do que se laz en alquns aises
nals desenvolvldos.
uo entanto, o achado nals lnortante, ara ns soclallstas, lol
a caacldade do slstena dlstrlbulr os servlos de enslno
equltatlvanente oulao, ser conslderada un lactor
dllerenclador do lnacto das olitlcas de lnvestlnento da
Lducao na rodutlvldade. !enos que contlnuar a lutar ela
lqualdade de oortunldade de acesso Lducao, no s elo
seu lnteresse econnlco nas lqualnente ela sua natureza de
justla soclal e corretor de asslnetrlas.
A lalta de valorlzao destes asectos or arte de varladas
12
olitlcas de cresclnento, exllca, en larqa nedlda, a razo ela
qual lnvestlnentos na Lducao no loran conensados or
nalor rodutlvldade. uos casos en que estes asectos no loran
descurados, estlna-se que o elelto na rodutlvldade a lonqo
razo se sltue nos v or cada ano adlclonal de Lducao .
una realldade concreta no ra de nos resslonar: aenas
20v da oulao ortuquesa ten un enslno secundrlo elevado
ou suerlor, quando a ndla da 0CuL de 0v.
!enos que reallzar un rolundo trabalho de base, que arta da
Lducao e que ajude a contaqlar todas as outras esleras da
socledade, reseltando senre os valores soclallstas na lorna
cono ersequlnos os nossos objectlvos. !enos que nos rearar
ara a nudana e rearar os jovens ara, eles rrlos,
abraaren as lnovaes e teren esirlto aberto ara a ldela da
necessldade de ernanente arendlzaqen.
fonscincia e kesponsabilizao Social, fvica e
fconmica
uo reneqando os lactores aqul aventados, enso, no entanto,
que una das rlnclals causas da lnrodutlvldade ortuquesa
do loro teneranental e cultural, que ten a ver con o anblente
lnstalado de balxa exlqencla e dos ninlnos rollsslonals de
cada ortuques no seu osto de trabalho e que assune ara sl
rrlo. Lsses nivels de exlqencla so notlvados or lactores
externos, noneadanente o anblente laboral en que o
trabalhador se lnteqra.
uo exenlo da conunldade lusa no Luxenburqo, de asslnalar
a adatao desta a una estrutura de trabalho baseada nos
rlncilos da resonsabllldade lndlvldual, do rlqor, do
enenhanento e da roqresso rollsslonal. lor lsso, aresenta
nivels de rodutlvldade elevados. L claro que no Luxenburqo as
condles laborals so bastante nelhores do que en lortuqal,
noneadanente ao nivel salarlal. Mas enso que a causa
deternlnante ara a rodutlvldade dos nossos enlqrantes o
anblente de trabalho, o qual no ten aralelo con o unlverso
ortuques, onde abunda o laxlsno e a desresonsablllzao.
L urqente lnlenentar en lortuqal una cultura laboral que
tenda a elevar os ninlnos rollsslonals da oulao actlva,
desde o slnles enreqado ao quadro ndlo e suerlor. L quando
lalo en ninlnos rollsslonals rellro-ne, claro est, ao nivel de
exlqencla que cada un estabelece ara sl rrlo no resectlvo
enreqo.
lara a resoluo deste roblena totalnente desadequado
rocurar laze-lo or vla da alterao da Lel Laboral, cono o
actual qoverno retende. Lssa a lorna nals cobarde e nals
requlosa de o lazer. Ln vez de lr alterando os allcerces da
casa, o actual qoverno d-lhe aenas una lncelada nova. Malor
llexlbllldade no se conseque s ela reduo dos dlreltos de
quen trabalha, nas sln ela sua quallllcao e rearao ara
se adataren a novos ntodos e tcnlcas de trabalho.
Lnbora nals trabalhoso e nals noroso, os hbltos de exlqencla
ten o eriodo de lornao acadnlca, cono o nonento ldeal
ara a sua aqulslo. Mas ara que tal suceda nulto ten de
nudar, noneadanente no enslno suerlor. uo con a
qlorlllcao soclal de hbltos de laxlsno, nen con a no electlva
enallzao acadnlca (l. e. convlte saida da unlversldade
as lnsucesso rolonqado) que sero alterados
conortanentos.
uo que se relere educao e lornao, lnortante que a
avallao dos lornadores e lornandos no seja vlsta aenas
ela vertente da lqualdade de oortunldades lorneclda, elo
estado, nas tanbn vlsta luz da enerqencla de novos dlreltos,
cono o da lqualdade nos resultados. ueste sentldo, necessrlo
estudar as sltuaes de elevado qrau de lnsucesso escolar,
abandono e desunanlzao do nelo escolar.
Sendo a denocracla ortuquesa relatlvanente joven, ossivel
que a nossa balxa rodutlvldade radlque tanbn nun dllce de
cldadanla. lara lnverter esta sltuao, nedldas cono a
lnstltulo do servlo conunltrlo obrlqatrlo ara anbos os
sexos, cono alternatlva ao servlo nllltar (ara acabar con a
arbltrarledade das assaqens reserva terrltorlal e sentlnentos
leqitlnos de lnjustla), ajudarlan a desenvolver a consclencla
de resonsabllldade e solldarledade soclal, ao nesno teno
que oderlan contrlbulr ara una nelhorla do ben estar
colectlvo.
!rata-se da lnlenentao da consclencla da exlstencla de una
escle de contrato soclal, no qual todos os cldados artlclan
con dlreltos e deveres lquals. ueste sentldo, no se ode ensar
que ara elevar os ninlnos rollsslonals da oulao actlva
ortuquesa, basta una lnterveno ao nivel do Lnslno e do
tecldo econnlco. !enos de canlnhar ara una socledade nals
aberta e artlclatlva, que no retlre aos cldados oortunldades
de envolvlnento e resonsabllldade elos assuntos conuns.
Inorta valorlzar o trabalho cono condlo lndlsensvel
lornao de honen soclal.
f0NfLuSA0
Aesar de ter consclencla de que llcaran de lora lnortantes
reas, tals cono a sade, a justla, a llscalldade e a sequrana,
torna-se lnerloso que sejan aontadas as rlorldades, quer
or teren un lnacto nalor na rodutlvldade, quer or seren
aquelas que or ventura revelan nalores carenclas.
lelo que lol dlto, e elas lnllcaes que o tena ten, odenos
allrnar que dlscutlr a rodutlvldade dellnlr o luturo. A
rodutlvldade no un equlanento que se conre, nen una
aco de resultados lnedlatos, nas deternlna a sobrevlvencla
de una econonla no luturo. !odos ten co-resonsabllldade: o
Lstado, con olitlcas bllcas de estinulo Lducao e lornao,
o atronato, na qesto e orqanlzao enresarlal, e os
trabalhadores atravs de un nalor envolvlnento.
uo se ode exlqlr senre aos nesnos, classe trabalhadora,
e a nals desroteqlda, que laan o nalor esloro ara que
custa excluslvanente do seu sacrlliclo se atlnja o objectlvo de
aunentar a rodutlvldade. L necessrlo un esloro conun e
ben concertado, ara que no llnal os resultados sejan
satlslatrlos e no chequenos concluso reclltada, que
acontece quando o roqrana no ben ensado, que o roblena
lol dos trabalhadores, que no se esloraran o sullclente. 8asta
de seren senre os nesnos os "bodes exlatrlos" ara o
lracasso de rojectos slnllstas e deslasados da realldade, con
alqunas lntenes nas sen canlnhos, sen solues.
A lnterveno ten necessarlanente de ser rolunda. uo basta
dotarnos as essoas con conetenclas ara nelhoraren a sua
luno, orque no adlanta un trabalhador arender se deols
no uder allcar o que arendeu. A enresa ten de dar
condles ara que lsso se verlllque.
Lnbora o enresrlo ossa na sua enresa tonar nedldas
tendentes elevao dos ninlnos rollsslonals atravs, or
exenlo, de una estratqla onde una nalor exlqencla laboral
seja conensada con lactores de notlvao acrescldos (nelhor
renunerao, rnlos de nrlto, reloro da auto-estlna do
trabalhador, nalor esirlto de equla, valorlzao lndlvldual...),
a lornao de una cultura de exlqencla e resonsabllldade
una tarela de toda a socledade.
un verdadelro aunento da rodutlvldade naclonal assa or
una cultura de exlqencla que deve conear a lornar-se nas
escolas, nas ter de erassar outras clulas lnortantes da
nossa socledade - cono a Adnlnlstrao lbllca, o Coverno, as
enresas, as colectlvldades, entre outras - e loqrar atlnqlr una
eslera nals inllna: a essoa. Cada un de ns ten, ols, de se
delxar lnbulr or essa cultura de exlqencla, de tal lorna que
slnta no quotldlano una necessldade ernanente de elevar os
ninlnos rollsslonals ou outros.
!endo en conta estes asectos, serenos caazes de ronover
una estratqla verdadelranente qlobal e soclalnente justa,
que eleve os nivels de rodutlvldade en lortuqal aos nals altos
do nundo.
13
H0A0 0f AfA0 SffI0kIAL 00 PS[8fNfLuX
PkfPAkAk 0 PS PAkA 0S f0H8AIfS 0A fHI0kAA0
lrlnelro subscrltor
PAuL0 PISf0
1 - ua leqlslatura 1999-2002 o lartldo Soclallsta consequlu, ela
rlnelra vez, eleqer tres dos quatro deutados elos circulos
da enlqrao. Lste bon resultado llcou a dever-se a lactores
cono a boa qovernao do lS, ao restiqlo lnternaclonal do
rlnelro-nlnlstro Antnlo Cuterres e, sobretudo, dedlcao
do canarada Jos Lello enquanto secretrlo de Lstado das
Conunldades lortuquesas.
lol ossivel erquer un caltal de conheclnento e de restiqlo
que, lnlellznente, no teve rerodutlbllldade nen sequencla
deols do canarada Jos Lello ter delxado a Secretarla de
Lstado das Conunldades, tendo tudo voltado estaca zero
con as eleles leqlslatlvas de 17 de Maro de 2002. 0s
ortuqueses descreran do lartldo Soclallsta, e no odenos
aqora dar lniclo a un novo canlnho sen anallsar as causas,
lnternas e externas, que levaran a que os ortuqueses
tlvessen erdldo a conllana no nosso lartldo que lol, de
lonqe, o que nals lez elas Conunldades e nalor reselto
teve or elas.
Mesno durante o eriodo de credlblllzao do lS na sua
relao con as Conunldades e os consequentes lrutos obtldos
con a elelo de tres deutados, o lartldo senre encarou
de una lorna alqo dlsllcente a enlqrao. L or lsso que,
enbora aolando a noo do nosso secretrlo-qeral lerro
kodrlques e os objectlvos que lhe esto subjacentes, no
odenos delxar assar o lacto de nela no constar qualquer
relerencla s Conunldades lortuquesas. L reclso que elas
estejan senre resentes na aco do lartldo e do nosso
secretrlo-qeral, orque s assln oderenos voltar a qanhar
a conllana dos enlqrantes ortuqueses.
2 - uo onto de vlsta olitlco, neqllqenclar as Conunldades
conletanente lnconreensivel, no s orque os circulos
eleltorals da enlqrao eleqen quatro deutados, nas
tanbn orque deosltan no lartldo Soclallsta a eserana
de seren nals conslderadas e nelhor servldas. Lste lacto
lncontornvel exlqe, ols, una valorlzao das questes
relaclonadas con as Conunldades lortuquesas.
Con elelto, aqora que o lartldo Soclallsta est na ooslo,
serla bastante redutor que o aconanhanento e as osles
relatlvanente s olitlcas de enlqrao llcassen aenas
deendentes do crltrlo do(s) deutado(s) eleltos. Lnquanto
o nnero de deutados eleltos ode varlar en luno das
conjunturas, o lartldo, esse, contlnuar a ter assequrada a
sua durao no teno or nultos e bons anos. lor outro
lado, a olitlca do lS ara as Conunldades no deve ser
aenas aquela que est deosltada nos roqranas eleltorals
ou na rtlca dos deutados eleltos, devendo tanbn ter
resente todo o trabalho que lol roduzldo elas lederaes
da enlqrao. ueste sentldo, a lederao do lS/8enelux
orqulha-se de ter dado j un vasto e recloso contrlbuto, que
o lartldo no ode lqnorar, contlnuando aqora a laze-lo con
o nesno enenho que senre a caracterlzou.
lara a concretlzao daqueles objectlvos , ols,
lundanental, que seja crlado un deartanento ara a
enlqrao, essenclalnente vocaclonado ara cunrlr duas
lunes: ara aconanhar ellcaznente as olitlcas ara as
Conunldades do Coverno de collqao lSu/ll e ara dar
aolo s estruturas do lartldo na enlqrao.
larece bvlo que o conbate olitlco ao Coverno do lSu/ll
serla nulto nals ellcaz se, juntanente con o(s) deutado(s)
eleltos, o deartanento, a lunclonar no lartldo, tonasse
erlodlcanente osles, allrnando-se assln nelhor junto
das Conunldades lortuquesas. L so nultas as reas de
conbate, j que o leqado do lartldo Soclallsta est a ser
desnantelado de lorna escandalosa en todas as suas
vertentes. 0 lartldo deve, ols, ter una oslo rrla e ser
vlsto cono una entldade vlqllante nesta natrla,
aroveltando a exerlencla e os contrlbutos de todos aqueles
que a ten e oden dar. S assln se constrl o luturo con
coerencla e solldez.
Lxlste una necessldade absoluta de aolar ellcaznente as
estruturas da enlqrao, que ao lonqo destes anos ten vlndo
a deqradar-se, lncluslvanente con custos ara a lnaqen do
lartldo Soclallsta. Alnda ara nals, orque se asslste a un
envelheclnento dos ortuqueses a resldlr na Luroa e a un
dlstanclanento en relao actlvldade olitlca, que en nada
laclllta a nanuteno das estruturas actlvas. Aln dlsso,
extrenanente dllicll catlvar as novas qeraes de luso-
descendentes ara a nllltncla actlva.
Mas a atltude da dlreco do lS no ode ser asslva, devendo
conter alqun qrau de llscallzao ara evltar que haja
atroelos aos estatutos e se eretuen sltuaes de lalta de
leqltlnldade olitlca, cono nalquns casos ten acontecldo
at aqul. h lederaes que devlan ser recueradas e outras
que reclso reconstltulr de raiz, cono o caso de Inqlaterra,
onde o lS j teve estruturas. L h ortuqueses na enlqrao
con vontade de dar o seu contrlbuto ara enqrandecer o lS,
essoas de rlncilos que qostarlan de nllltar en estruturas
ben orqanlzadas, denocrtlcas e transarentes.
lreclsanente or en alquns aises haver atroelos aos
estatutos e noutros quen quelra crlar seces nas no ten
aolos nen os nelos ara o lazer, que o deartanento se
reveste da nalor lnortncla ara a allrnao do nosso
lartldo junto das Conunldades lortuquesas.
S con ncleos, seces e lederaes erquldas nuna base
de transarencla e de denocracla e con un aolo actlvo do
lartldo ser ossivel no luturo haver un desejvel
entendlnento entre as lederaes do lS na enlqrao, ara
que ossan lalar a una s voz e con una nensaqen clara.
lara a lederao do lS/8enelux, que senre autou a sua
aco elos rlncilos da denocracla, transarencla e reselto
elas seces, este asso lundanental ara a allrnao
do lS na enlqrao.
3 - un dos lactores de tenso nas lederaes do lS/Luroa ten
sldo a escolha dos deutados, que se acentuou deols do lS,
ela rlnelra vez, ter conqulstado os dols nandatos na
Assenblela da kebllca nas eleles leqlslatlvas de 1999.
Cono lnvarlavelnente a conoslo da llsta elo circulo da
Luroa notlvo de tenses, essenclalnente devldo
conlexldade que derlva da eseclllcldade das lederaes
no estranqelro, deverlan ser alterados os crltrlos da sua
escolha. Assln, a nossa roosta que cada conlsso olitlca
das lederaes do lS na Luroa lndlqlte os seus candldatos,
que deols sero subnetldos a una votao ela totalldade
das lederaes do lartldo na Luroa, sendo que cada una
aenas oder ter un reresentante na llsta, de lorna a que
haja a nalor abranqencla qeoqrllca ossivel. Ln
clrcunstncla nenhuna a lrana oder contlnuar a ter
dlrelto aos dols rlnelros luqares na llsta, cono desde senre
ten acontecldo, renetendo os reresentantes das outras
lederaes ara luqares de sulente, o que lnjusto e
constltul un oderoso lactor de desnotlvao ara as
estruturas e os nllltantes das outras seces.
S con un lS actuante e coeso e con estruturas na
enlqrao actlvas e a lunclonar de acordo con rlncilos de
denocracla, transarencla e reselto elos nllltantes ser
ossivel recuerar a conllana que as nossas Conunldades
erderan nas eleles de 17 de Maro de 2002.
14
H0A0 SffI0kIAL
fkf0I8ILI2Ak AS fSIkuIukAS L0fAIS
lrlnelro subscrltor
LuIS 0fLfIH 0A SILVA PINI0 0f ALHfI0A
Introduo
Lstanos consclentes de que o lS no consequlr allrnar-se na
socledade ortuquesa sen una rolunda relorna das estruturas
locals e do lunclonanento do lartldo. A lnaqen do lartldo no
dada aenas elo seu lider, nas or todos os que reresentan
a lnstltulo a nivel local.
Ln nultas estruturas locals h una conleta ausencla de debate
olitlco e o seu lunclonanento quase s se nanllesta or
slndlcatos de voto en eriodos eleltorals.
uo ossivel lazer do lS un artldo aberto e onde os nelhores
ossan ser escolhldos con a cultura "aarelhlsta" e de
subservlencla ao "baronato olitlco".
0 lS deve ser un lartldo de nllltantes que vlven a olitlca con
esirlto de servlo, enenhados nuna rtlca de lnsero soclal,
e no de sequldores de lqlcas aarelhlstas ou redes cllentelares
que talhan a lnterveno olitlca or lnteresses clrcunstanclals
e artlculares.
0 conbate ao aarelhlsno e aos "oderes lnlornals" (que se
exressan sob a lorna de lanillas, redes cllentelares, anlqulsno
ou slndlcatos de voto) no ode ser lelto aenas ela roduo
terlca: necessrlo roceder a relornas no lunclonanento do
lartldo que lnean o carrelrlsno e osslblllten abertura a
llderanas de nrlto.
lerro kodrlques assoclou a sua llderana a un desiqnlo
relornador do lartldo e con esta lnteno que aolanos a
sua noo e rocuranos enrlquecer o seu debate con esta noo
sectorlal.
A relorna orqanlzaclonal do lS dever ser rolunda e ousada or
lorna a ronover a necessrla conllana na sua base de aolo e
qerar a lndlsensvel transarencla e vltalldade do artldo.
1. A defesa dos princpios
0 lS ten un atrlnnlo de valores que deve orlentar a rtlca
olitlca dos seus nllltantes.
0 lS deve enenhar-se na delesa dos valores da llberdade, da
lqualdade e da solldarledade (local, naclonal e qlobal), recusar o
oullsno denaqqlco e allrnar-se ela delesa do soclallsno
denocrtlco.
0 lS deve estlnular as estruturas locals a aolaren as lnlclatlvas
da socledade clvll que vlsen a delesa dos dlreltos, llberdades e
qarantlas dos cldados, a luta ela qualldade de vlda e abrlr
canlnhos que deen eserana ao luturo, e, nunca, cono or
vezes acontece, ernltlr que dlabollzen tals lnlclatlvas.
0 lS s ode ser un artldo de luturo se, a nivel local, souber
estar atento aos roblenas que surqen a nivel autrqulco e lor
solldrlo con a delesa de causas e valores.
As estruturas locals do lartldo devero constltulr-se cono escolas
de cldadanla, ronovendo o enralzanento dos nllltantes nos
dllerentes sectores da vlda autrqulca, noneadanente nos
novlnentos civlcos, nas dllerentes lornas de orqanlzao e
lnterveno cultural, econnlca, desortlva, recreatlva.
un nllltante que no ten una rtlca de lnsero soclal, que
no se dlsonlblllza ara delender causas ou valores, no un
nllltante, nas aenas alqun que ode transortar una
bandelra ou un voto en ocas de eleles.
0 lS deve ser un artldo de nllltantes que lutan or convlces
e so caazes de as alterar senre que descobren teren caido no
erro.
0 lS deve recusar o ensanento nlco, o consenso custa da
abdlcao e a arqunentao noldada elo oortunlsno.
un lS de esquerda un lS que no lulanlza a aco olitlca,
que de todos os soclallstas e no aenas de alquns, que
ratlca a tolerncla e o dlloqo, que recusa a reotencla e o
anlqulsno, que abre canlnho aos nelhores e rejelta o
carrelrlsno, que delende oes llvres, consclentes e
resonsvels, onde a vltrla no slqnlllca o doninlo, nen a
derrota a subnlsso.
0 lS deve lutar claranente ela delesa da denocratlzao da
socledade nos seus nltllos asectos olitlcos, ldeolqlcos,
econnlcos e culturals.
2. A defesa de regras.
0 lartldo no ode ser credlblllzado se as reqras no lunclonan a
nivel das suas estruturas locals e dlstrltals.
0 lS no ode querer ara o lais aqullo que no ratlca no seu
rrlo lnterlor. Se querenos a llnltao dos nandatos, o rlqor e a
transarencla nas autarqulas, devenos ser os rlnelros a ratlcar
tudo lsso, noneadanente, nas Conlsses lolitlcas Concelhlas e
nas Seces do lartldo.
S a llnltao de nandatos ode evltar que dlrectrlos olitlcos
naus, eventualnente corrutos, - una vez escolhldos - causen o
ninlno dano ossivel e deles nos ossanos llbertar con o ninlno
de rejuizo ara a credlbllldade do lartldo e dos seus ldeals.
0s viclos do aarelhlsno ten constltuido a doena que corrl o
artldo e levado a que, en none de causas, se escondan lnteresses
nesqulnhos. 0 aarelhlsno sustenta "cheles" de qruos de
lnteresses artlculares que lnscreven no artldo o nalor nnero
de essoas que oden controlar custa das rebendas do oder,
e, or lsso, descredlblllzan o artldo, bloquelan relornas e
ronoven a reslstencla a novos quadros, con novas ldelas e outra
vlso da vlda e do nundo.
0 lartldo no ode qerar llderanas de nrlto sen lnor reqras que
ronovan a alternncla e sujelten as declses a debates onde os
nelhores arqunentos ossan convencer. Sen convlces no h
resonsabllldade olitlca, nas a resonsabllldade lnllca avallar,
elo conlronto de arqunentos, as consequenclas das declses.
L necessrlo llnltar a dols nandatos a tltularldade de todos os
carqos artldrlos, or lorna a ernltlr a renovao de quadros,
abrlr esao a llderanas de nrlto e lnedlr desvlos ou abusos de
oder ara que tende, qeralnente, quen est h nulto teno nun
carqo.
0 controlo da aco olitlca deve ser lelto ela obrlqatorledade de
tres reunles anuals das estruturas locals con o objectlvo de avallao
do trabalho desenvolvldo elo lartldo nas autarqulas, corrlqlr nodos
de actuar e roor novas lornas de aco. A no reallzao dessas
reunles deve ser enallzada con a erda do nandato.
!odos os nllltantes deven dlsor de un requlanento de
lunclonanento de assenblelas, or lorna a conhecer as reqras
que osslbllltan o debate llvre. As reunles deven ser o eselho do
lunclonanento da denocracla e, ara lsso, necessrlo obrlqar a
searar a dlreco das reunles de quen ter de restar contas
durante as nesnas, or lorna a lnedlr a "nanlulao" e o
"nanobrlsno" que sollsnan e bloquelan a dlscusso dos
roblenas.
0 lS deve conslderar cono rlnordlal a delesa da denocracla olitlca
e lsso slqnlllca delender o lnrlo das reqras contra o arbitrlo, do
dever contra o oortunlsno, da qenerosldade contra o eqoisno.
3. A soberania dos militantes
0 rlncilo da soberanla dos nllltantes s ten slqnlllcado na
searao dos oderes: no laz sentldo que o oder de julqar os
actos dos nllltantes esteja nas nos dos que aolan a
candldatura vencedora.
As conlsses dlsclllnares e de jurlsdlo deverlan ser
conostas or una nalorla dos nenbros que ertenan (s)
candldatura(s) que erdeu(ran) as eleles.
uo laz sentldo tornar o lider de una concelhla o candldato
natural autarqula. uever claranente ser lelta esta dlstlno,
or lorna a tornar a conlsso concelhla do lartldo nun rqo
noblllzador e llscallzador dos seus eleltos na autarqula.
As llderanas das estruturas locals deven otenclar o restlqlo
do artldo e, or lsso, harnonlzar-se con o nelhor que a
socledade clvll local dlse.
A escolha de candldatos autarqula no dever recalr aenas
nas conlsses concelhlas. Lsta rtlca ten sldo resonsvel
or "joqos de lnlluencla" resonsvels ela lraqlllzao de
candldaturas e ela colocao en luqares de elelo anlqos e
lanlllares.
As conlsses olitlcas concelhlas deven ter aenas a
conetencla de dellnlr o erlll dos candldatos autarqula e
suqerlr, aos rqos naclonals, un deternlnado nnero de
candldatos que reenchan os atrlbutos desse erlll e esses
rqos deven ter o oder de escolha llnal. S assln ossivel
harnonlzar escolhas con estratqlas naclonals.
0 lartldo deve acabar con o rlncilo da quota na lornao de
llstas, ols esta nedlda ten desrestlqlado a dlqnldade da nulher
na olitlca e servldo ara ronover o anlqulsno de crltrlo duvldoso.
0 oder das estruturas locals no ode recalr aenas no
resectlvo lider, nas resultar obrlqatorlanente de debates
exressanente convocados ara o elelto.
As estruturas locals deven ser estruturas dlnnlcas,
enenhadas en causas e no neros rqos de "joqos do oder".
4. Hodernizar as estruturas locais
0 sculo XXI o sculo da lnlornao e do conheclnento. uo
laz sentldo que as sedes das estruturas locals estejan quase
senre lechadas ou se assenelhen aos locals de lazer da
tercelra-ldade.
0 artldo deve abrlr-se lornao de tendenclas orqanlzadas,
or lorna a lnedlr que en none de causas rollleren qruos
de lnteresses nesqulnhos que se dlqladlan aenas or edaos
de oder.
L necessrlo dotar as sedes das estruturas locals do lartldo de
equlanento lnlorntlco que osslblllte una rede de
lnlornao, or lorna a tornar as seces slstenas abertos,
caazes de ronoveren a troca de lnlornaes on-llne,
ernltlndo rlda resosta ara os roblenas da aco olitlca
e da lornao ernanente dos nllltantes.
lreclsanos de aconanhar a nivel da orqanlzao de base do
artldo o nelhor das novas tecnoloqlas or lorna a desenvolver
no lnterlor do lartldo una lnteraco conunlcatlva que artllhe
ldelas, onha lln ao "curto-clrcultar" de lnlornaes e seja
caaz de enrlquecer a qualldade do trabalho olitlco.
5. foncluso
0uerenos contrarlar a lrustrao relatlvanente ao ael dos
artldos e, ara lsso, querenos r cobro lqlca dos lnteresses
artlculares e das anbles essoals llicltas.
A nossa noo deternlnada ela vontade llvre e resonsvel
de contrlbulr ara a allrnao do lartldo.
A nossa exerlencla olitlca no Marco de Canaveses laz-nos
acredltar que o lS ode ser o artldo de relerencla ara os que
acredltan que s con reqras e valores se ode dlqnlllcar o oder
local e o reqlne denocrtlco. L s lsso que retendenos.
15
H0A0 00 SffkfIAkIA00 0A f00k0fNA00kA
0AS Sff0fS 0f AfA0 SffI0kIAL
00 PAkII00 S0fIALISIA 0A f0P
Ao lonqo dos ltlnos anos channos slstenatlcanente a
ateno ara erros estratqlcos da Lul, quer quanto sua olitlca
de lnvestlnento no nercado naclonal e lnternaclonal da enerqla,
quer quanto llqelreza da qesto lnterna rellectlda na
desunanlzao das relaes, na lnexlstencla de conunlcao
lnterna, na lncaacldade de transnltlr ara o exterlor o que de
otenclal credlbllldade reslde na Lul, na lalta de coeso do
Cruo, no lnsustentvel deserdiclo de recursos hunanos e
naterlals e na consequente queda das cotaes na bolsa.
uen os rqos do artldo nen o qoverno soclallsta tlveran a
cortesla e a vlso de rellectlr sobre a ertlnencla e a serledade
das nossas critlcas.
Inlellznente o teno deu-nos razo. A noo que aresentnos
no ltlno conqresso do lS, corresondeu atltude llnlte duna
estrutura consclente, atenta e lnsuselta quanto aos seus
objectlvos, que no odla delxar de se lazer ouvlr. Curlosanente
s a lnrensa eqou no que lhe dava jelto ara esecular. uo
artldo nen una alavra. Cheqaran-nos ecos do nal estar
rovocado ela lrontalldade dessa noo. uo lundo, nals una
vez colhenos, nesse conortanento e nesse teno, rovas de
ausencla de denocracla lnterna no artldo.
L reclso, elo nenos, arender con os erros do assado.
ketonar a relerencla de valores que con a equla de lerro
kodrlques ser certanente recuerada cono lndlclan as
osles de rlncilo j assunldas.
Ine-se una rellexo rolunda e reallsta sobre a dlnnlca de
desenvolvlnento do tecldo lnterno da econonla e da socledade
ortuquesa, na ersectlva da sua lnsero no esao da olitlca
lnternaclonal recheada de lnjustlas, lncoerenclas e
nedlocrldade tlca.
0 artldo ten que se rearar ara voltar a ser qoverno. !en
que envolver os nllltantes e notlvar o aolo dos ortuqueses.
A revoluo da lnlornao que se sucedeu revoluo lndustrlal
j assado. Lntrnos nuna nova oca en que a revoluo se
laz de terrorlsno.
Lste o qrande roblena de lundo que dlrlqlnos a este
conqresso. lorque conslderanos que este tena , neste
nonento, o vrtlce de relerencla da anllse e da aco olitlca.
Cheqnos a estados de rotura qlobal en que cosntlca do laz
de conta e da hlocrlsla olitlca acresce a narca das clcatrlzes
da vlolencla, da crueldade e do exerciclo destlco do oder.
J no laz sentldo lnslstlr na ldela de que a oulao do laneta
se dlvlde en bons e en naus.
kellectlr sobre as causas do terrorlsno un lneratlvo de
desnlstlllcao da olitlca lnternaclonal. L delorvel o
terrorlsno en dlssenlnao elos terrltrlos daqueles que se
arroqan o dlrelto de rotaqonlzar o ael dos bons.
L delorvel que os "bons" reajan con aces de redobrado
terrorlsno.
0s enrlos do neqclo das arnas, do etrleo e da droqa.
0 abandono das oulaes alrlcanas natana ela lone e
ela doena.
A nanlulao olitlca da Anrlca do Sul.
A extenso da nlsrla nos aises asltlcos e no Mdlo 0rlente.
0ue relao ten estes e outras chaqas da hlstrla
contenornea con o terrorlsno lnternaclonal:
Cono se no bastasse este quadro lanetrlo con horlzontes
lnrevlsivels, abate-se sobre o nosso ais o destlco terrorlsno
olitlco do actual qoverno, arroqante, lnslrado nuna hlcrlta
tecnocracla nioe, ronotor duna lnaqen de terra quelnada
reercutlda na credlbllldade da econonla naclonal. Insensivel
ao rlncilo elenentar de que as crlses econnlcas de aises
qastadores e endlvldados se ultraassan ela raclonallzao
das desesas nas, sobretudo, ela exloso credivel do
lnvestlnento custa do cresclnento transltrlo da divlda bllca.
L neste cllna de turbulencla qlobal que o lS ten que lanear a
sua lnterveno cono alternatlva urqente actual qovernao:
- lrotaqonlzando una ooslo srla e lnlacvel, entendivel
or todos os ortuqueses,
- Carantlndo a tlca e a conetencla dos estrateqos da
econonla naclonal,
- ua nacroestrutura econnlca das enresas, crlando cadelas
de conando centradas nos rlncilos da conetencla, da
solldarledade e da lneratlva conllana olitlca,
- uesolltlzando as estruturas rodutlvas a lavor da conllana
en qestores e tcnlcos conetentes e da aosta na ernanente
requallllcao dos quadros e dos trabalhadores en qeral,
- 0ondo-se crescente erda do controlo estratqlcos dos
los da econonla, noneadanente no sector da enerqla,
oondo-se allenao da artlclao do estado na Lul,
- uo artlcular da Lul, tal cono noutras enresas estratqlcas,
restruturando en rolundldade toda a netodoloqla da sua
qesto lnterna, abandonando conllquraes orqanlzatlvas e
rocessuals obsoletas e castradoras das lnlclatlvas de nudana
e lnovao,
- Crlando slstenas de audltorla e valldao dos objectlvos
econnlcos e soclals das enresas,
- Llevando as resonsabllldades recirocas da concertao
soclal,
- uo artldo, aqlllzando a auscultao denocrtlca dos
nllltantes, estabelecendo canals de llqao entre as seces
de aco sectorlal e as reas econnlcas e soclals do artldo
e do qoverno,
- lnstltulndo qruos de estudos or reas sectorlals de
actlvldade.
una ltlna alavra ara este Conqresso, narco da renovao
denocrtlca do artldo:
- Aolanos en toda a llnha a llqura do nosso Secretrlo Ceral
lerro kodrlques, allrnando a nossa conllana nas suas
convlces, na sua lnaculada honestldade e na sua total
entreqa ao trabalho de luta or una socledade justa, solldrla
e qenerosa,
- Votos de sucesso ara o rxlno qoverno do rlnelro nlnlstro
lerro kodrlques.
VIVA 0 lAk!Iu0 S0CIALIS!A!
VIVA l0k!uCAL!
16
H0A0 0f AfA0 SffI0kIAL 0A SffA0 0f f0ufAA0 0A ff0fkAA0 0f f0IH8kA 00 PS
fH 0fffSA 00 fNSIN0 Pu8LIf0
lrlnelro subscrltor
ffkNAN0A fAHP0S
A escola bllca vlve nonentos artlcularnente dllicels. Acusada
de no resonder aos desallos que a socledade coloca, de ser
lncaaz de transnltlr cdlqos de conduta aos alunos que a
lrequentan, de eretuar netodoloqlas de enslno e edaqoqlas
desajustadas, de nen sequer ser caaz de dotar os jovens de
conetenclas bslcas no doninlo do lortuques e da Matentlca,
a escola contlnua a no ser caaz de "se encontrar". A socledade
en constante nudana erturbou a sua escola, le-la erder o
runo e obrlqou-a a duvldar de sl rrla.
uo entanto, a escola bllca cada vez nals necessrla. 0
ael estratqlco do enslno bllco na construo de una
socledade que contrarle llrnenente os eleltos redatrlos da
nercantlllzao do honen tanto nals deternlnante, quanto
nals voraz o aetlte dos arautos do ultrallberallsno. keduzen
a educao a una nercadorla, cono qualquer roduto de
consuno lnedlato. 0 que lnteressa que se venda ben e
deressa. Crlan-se nodelos de enslno ara un consunldor-
adro e colocan-se dlsoslo do lnteressado na ratelelra
do suernercado ou no ecr de televlso. 0 lundanental que
o lndlviduo seja rodutor e consunldor e que esquea, tanto
quanto ossivel, a sua natrlz de honen olitlco.
A crescente corrlda ao dllona e aqulslo de un cada vez
nalor qrau de escolarlzao se ten juntado vozes que, de lorna
orquestrada, cerran lllelras no conbate ao enslno bllco, en
none de un dlrelto lncontestvel: a llberdade de escolha. S
que, essas vozes tanbn rouqnan, de lorna nals ou nenos
velada, or benesses e llnanclanentos bllcos, qerldos or
enresas rlvadas vocaclonadas ara a restao de servlos
educatlvos, seja o cunrlnento da escolarldade, seja o reloro
das habllltaes acadnlcas.
0 cheque-enslno, os contratos, ou os subsidlos dlrectos so as
nodalldades nals lrequentes de desvlo dos recursos bllcos
ara una rea de conrclo con reocuaes lucratlvlstas
que alunllan a dlnenso lnstrutlva, lornadora e correctora
de deslqualdades da educao. 0 Lstado ode e deve aolar
todas as lnlclatlvas rlvadas, vlsen elas a educao ou outro
doninlo de lnteresse bllco. uo se questlona o aolo a
lnlclatlvas lonelras, lnovadoras, ou que suren carenclas do
enslno bllco. ueve questlonar-se o desvlo de nelos e de
recursos, senre que se traduzan nuna lncaacldade do
Lstado ara assequrar os seus deveres de notor de un slstena
educatlvo de esectro larqo, orlentado ara o desenvolvlnento
de necanlsnos correctores e lnlbldores de lnjustlas e de
narqlnalldade.
0uanto nals crescente lor o ataque a tudo o que bllco e o
Lstado se lor atrollando e denltlndo do seu dever de olerecer a
todos os cldados o dlrelto educao e lornao, tanto
nalores so os rlscos da enerqencla de una socledade a duas
velocldades e nals enlraqueclda llcar a denocracla, con a
ecloso de conllltos, de vlolencla e de bolsas de excluso. 0
desenvolvlnento hunano, ou qlobal, solldarlanente vlvldo e
enanclatrlo, ou, sendo aenas dlrelto de alquns, acarretar
desequllibrlos rolundos, acentuar as deslqualdades soclals,
a barbrle e o solrlnento.
0 dlrelto educao bllca condlo essenclal de
sobrevlvencla nun contexto nundlal narcado elo
desenvolvlnento tcnlco, tecnolqlco e clentillco cada vez nals
acelerado, ela clrculao, sen lrontelras, da lnlornao. A
nundlallzao coloca novas exlqenclas, quer no doninlo do
saber, quer das conetenclas e caacldades dos lndlviduos e
dos estados. A quallllcao das essoas constltul un elenento
de caacldade concorrenclal de un ais, qarante a vltalldade da
cultura naclonal, laclllta a nobllldade dos cldados, contrlbul
ara una nalor conreenso dos outros. 0s bens e os recursos
orlqlnados ela socledade da lnlornao, se no loren qerldos
con equldade, so lactores de novas excluses.
A educao un rocesso de hunanlzao ancorado na aqulslo
de saberes e conetenclas, na lnteqrao das novas qeraes,
na delesa e robustez da ldentldade cultural dos ovos. lor lsso,
no ode delxar de constltulr una resonsabllldade do Lstado,
do oder denocrtlco, enquanto exresso olitlca do ben
conun.
0uando se coloca a educao ao nivel de qualquer servlo
bllco, leqltlna-se a oslo que a reduz a un servlo que ode
ser restado, lndllerentenente, or entldades bllcas ou
rlvadas. Allrnar que a escola un servlo bllco coloc-la
na rblta nercantll, ao nesno nivel de qualquer lornecedor de
rodutos.
As contradles e lraqllldades que abalan a lanilla, a justla,
as relaes lnterqeraclonals e a Iqreja, ncleos de relerencla
ara a soclallzao das crlanas e dos jovens, ven colocando
Lscola novas exlqenclas e novos desallos . A Lscola j no cabe
aenas o ael de transnltlr saber. Cada vez nals se lhe exlqe
que reare os jovens ara a vlda, que seja un esao de
trabalho e de arendlzaqen da cldadanla, un luqar de vlvencla
denocrtlca, onde cada un ossa desenvolver-se e allrnar a
sua lndlvldualldade, no reselto or reqras de clvlsno e de
tolerncla, que dlaloque con outras lontes de acesso ao saber e
lnlornao, con outros tlos de orqanlzao do estudo e do
trabalho, que satlslaa as aslraes das lanillas e dos jovens
que nela conllan e se erqa cono una ncora sequra no turbllho
do elnero resente.
0 Lstado est obrlqado, ela Constltulo de kebllca
lortuquesa, a olerecer a todos os cldados una escola de
qualldade, con rollsslonals conetentes e condles de enslno
dlqnas, que qaranta a equldade, o dlrelto dllerena e lonente
a coeso soclal, contra qualquer tlo de dlscrlnlnao ou de
seqreqao. 0s qastos con a educao no oden, ortanto,
subneter-se a lneratlvos de deve e haver, nen a obscuros
lnteresses lucratlvlstas.. Ine-se que, nun ais con lracos
recursos, se lnvlsta reclsanente nas essoas, nas suas
caacldades, na sua crlatlvldade e na sua nxlna rearao,
ara oderen rotaqonlzar o roqresso.
0 lartldo Soclallsta ten lnscrlto na sua natrlz ldentltrla o
lneratlvo lnallenvel de lutar or una socledade cada vez nals
justa e solldrla. Lnquanto esteve no Coverno, delxou narcos
lnortantes no slstena de enslno e da lnvestlqao que aqora
corren o rlsco de desaarecer, subnerqldos ela vlso estrelta
e nediocre do actual oder.
A debllldade da escola bllca ser un slnal de lraqllldade da
nossa denocracla. Se delxarnos a educao entreque s nos
do nercado, conroneterenos sequranente o luturo, un luturo
que s ode acontecer, se lor hunanlsta, solldrlo e lncluslvo.
Cono elxos centrals da nossa atltude de reslstencla e conbate,
roonos:
a) A responsabilizao plena do fstado pela qualificao e
desenvolvimento do ensino pblico.
b) A valorizao da profisso docente, nomeadamente por
uma profunda remodelao do sistema de formao de
professores.
c) A atribuio s tecnologias da informao um carcter
integrador de todos os jovens na modernidade como
elemento central para a aquisio de uma maturidade
crtica.
17
H0A0 SffI0kIAL
1uVfNIu0f f INIfkVfNA0 AuIAk0uIfA
lrlnelro subscrltor
10Sf 0AHA
1.
Cono cldados enenhados na lnterveno civlca e olitlca
devero os nllltantes soclallstas envolver-se, tanbn, na
rellexo sobre os roblenas da sua cldade e resectlvo terrltrlo
ols a esse nivel que se allrna cada vez nals a rlnelra
lnstncla do oder olitlco na qesto da colsa bllca ela sua
roxlnldade con as oulaes e os seus roblenas.
Cono rollsslonals lnserldos no nundo do trabalho no oden,
os nesnos nllltantes, llcar lndllerentes aos novos roblenas
que a evoluo da socledade val orlqlnando, en eseclal aqueles
que dlzen reselto ao nodo cono a conunldade rxlna e as
resectlvas lnstltules se orqanlzan ara ronover una vlda
saudvel e una educao harnonlosa ara os seus habltantes,
en todas as suas dlnenses.
0s soclallstas devero dar ateno aos actuals roblenas que
alectan, en rlnelro luqar, os adolescentes e os jovens e que
orlqlnan qraves erturbaes no seu desenvolvlnento
educaclonal, na sua sade e na sua lnteqrao soclal.
A resso que sobre eles se exerce con vlsta ao consuno cada
vez nalor, a este nivel destacan-se os rocedlnentos nals ou
nenos clandestlnos que conduzen ao consuno de substnclas
llicltas qeradoras de hbltos de deendencla e que esto na
orlqen do lnsucesso escolar, da narqlnalldade ou de doenas
causadoras de sltuaes lrreversivels quanto resectlva
recuerao.
ua nossa socledade vo erdendo valor a cultura e os hbltos
que valorlzen a rtlca do desorto e da educao lislca.
0 slstena educatlvo ortuques est lonqe de ronover una real
denocratlzao da educao artistlca que valorlze a lornao
esttlca dos cldados de nodo a tornaren-se, eles rrlos,
aqentes notlvados, crlatlvos e autnonos quer na lrulo dos
bens culturals quer na sua crlao.
lor outro lado, a unllornlzao do ercurso escolar, tal cono
est, no aresenta vlas dlverslllcadas e alternatlvas con vlsta
ao sucesso escolar e educatlvo ara todos.
So cada vez nals reocuantes os slnals de lnterlorlzao da
ldela de que o exlto alqo que se atlnqe lacllnente, sen
desender esloro - cultura relorada ela lnlluencla de
roqranas televlslvos -, ou ento alqo que se alcana usando o
oder do dlnhelro en detrlnento do valor essoal.
0s soclallstas no oden aceltar a ossivel e erlqosa
aconodao ldela de que as colsas "so cono so", so cono
esto a acontecer, cono se certos "nales" do nosso teno
lossen slnlesnente aconteclnentos de una traqdla a que
estanos condenados.
2.
Lstanos consclentes de que a soluo ara nultos destes
roblenas necesslta nedldas de nblto naclonal, cono, or
exenlo, una conslstente revlso do ercurso escolar ara os
jovens, que o lartldo Soclallsta j vlnha roqranando quando
era qoverno.
No entanto queremos que o nosso partido aprofunde a
discusso interna para avaliar a possibilidade de, no futuro
e cada vez mais, os programas do partido, nas eleies
autrquicas, virem a contemplar a resposta a estes problemas.
A artlclao das autarqulas na sua resoluo lnortante e
ossivel.
0s rojectos olitlcos autrqulcos ten osto en evldencla as
qrandes obras que laltan e cuja lnlenentao se torna vlsivel
a curto razo. !en, alnda, sldo narcados or una conetlo
desnedlda entre vllas e cldades. Se as qrandes obras so
necessrlas e a conetlo un lactor osltlvo h que ter en
conta que o roqresso e o ben-estar ara todos no se conseque
s con aquelas e que a conetlo sen objectlvos devldanente
sustentados ode vlclar o necessrlo olhar lnterno de cada
autarqula ara as suas reals necessldades.
Ser necessrlo atender s carenclas e lacunas que exlsten
nas vllas e cldades no que dlz reselto s condles de vlda, no
s as que se releren s condles naterlals ou lislcas nas
tanbn s que dlzen reselto vlda do onto de vlsta civlco e
cultural, e satlslatrla lnteqrao soclal de cada cldado. A
ldela de una cldade ara as essoas urqente, ser tll una
ldela cultural ara a cldade artlndo, desde loqo, de un bon
aroveltanento dos seus recursos.
3.
uo que se relere antes e tendo en conta, en eseclal, os
roblenas e rlscos que os adolescentes enlrentan,
evldenclanos cono rlncilos a ter en conta na aco olitlca:
3.1- A lnortncla de una nudana slqnlllcatlva quanto
natureza dos rojectos de lnterveno autrqulca.
una rtlca que d rlorldade aos rojectos e aos roqranas
sen objectlvos duradouros dever ser substltuida or outra
que ense roqranas a lonqo razo, devldanente
sustentados, que orqanlze os esaos da cldade e noblllze
os seus recursos ara o desenvolvlnento de rojectos que
no tenhan en vlsta aenas este ou nals outro nandato.
Asslstlnos, todos os anos, roqranao de lestlvals de
nslca e outras lnlclatlvas que, en deternlnadas ocas
do ano, tornan a cldade nals anlnada, ensa-se no turlsta,
na lnaqen ara o exterlor, no estinulo ao conrclo, etc.
!udo lsto salutar e lnortante nas ser senre una
dlnenso nenor do nosso desenvolvlnento se no
ensarnos nas lornas elas quals a cldade ten que lntervlr,
or exenlo, na dlnenso esttlca da lornao das
crlanas e dos jovens.
3.2- A necessldade de as autarqulas assunlren o seu ael de
dlreco e coordenao dos recursos da cldade e do concelho,
dos que dlrectanente dela deenden e dos outros que
esto locallzados no seu terrltrlo, coneando:
- ela electlva lnventarlao desses recursos e do estudo
das suas otenclalldades,
- elo estabeleclnento de rotocolos e arcerlas ara
rentablllzar o seu uso,
- ela crlao de roqranas conslstentes que conduzan
rtlca qenerallzada e ernanente do desorto e da
educao lislca,
- ela lanlllcao qradual de una rede de lnlra-estruturas,
de nblto nunlclal ou lnter-nunlclal, que venha a ser o
suorte de un rojecto que osslblllte a lornao cultural e
artistlca de qualldade, de lorna dlverslllcada e acessivel
ara todos os cldados.
3.3- A necessldade de una olitlca de valorlzao e estinulo s
nelhores ldelas e nelhores rojectos, a autarqula dever
ser, ela sua roxlnldade, a lnstncla do oder a dar o
exenlo quanto ronoo da exlqencla, do rlqor e da
qualldade no tratanento con os seus nunicles. uever
exlstlr una cultura de dlvulqao e renlao das boas
solues con base en crltrlos transarentes e
denocrtlcos, os clubes, as assoclaes, as escolas, as
enresas, etc., devero reconhecer-se nelhor nuna
olitlca que ronova o aolo solldrlo nas tanbn o aolo
ao nrlto.
3.- A necessldade de aolar os jovens, tanto no
desenvolvlnento das suas lnlclatlvas, cono na ronoo
de oortunldades ara que outras surjan.
3.3- A necessldade de suortar roqranas de ocuao dos
tenos llvres aroveltando devldanente os recursos lislcos
da cldade (raas, zonas verdes, rlos, edlliclos bllcos,
nuseus, etc.) ben cono os seus tcnlcos e conetenclas
hunanas.
3. A avaliao urgente da cultura da noite en arcerla con
todos os resonsvels con vlsta tonada de nedldas que
lnllquen a necessrla allcao da lel, a reduo dos
rlscos de consunos de substnclas llicltas, o ben-estar e
sade da oulao en qeral.
3.7- 0 desenvolvlnento de roqranas, en arcerla con o
Mlnlstrlo da Lducao, con vlsta a una nalor abertura do
ercurso escolar dos jovens de nodo a que o enslno e a
escolarldade se constltuan nuna exerlencla con exlto
ara todos.
toimota, 0a|aoto de z00z
18
H0A0 SffI0kIAL
PAkA 0uf uH f0N0kfSS0?
/0uAS uL Iu!LkVLuA0 lkI0kI!AkIA
lrlnelro subscrltor
fLIANA PINI0
Mllltante n. 27273, Concelhla da lanllhosa da Serra
A vlda olitlca lelta de clclos. ue vltrlas e de derrotas. Mas un
artldo cono o lS reresenta valores ernanentes. lor lsso
lndlsensvel a sua vltalldade lnterna. L esta s ossivel con
debate, con lurallsno e con conlronto de ldelas.
Has preciso reconhecer que estes objectivos nem sempre
tm sido cumpridos.
0 lS reclsa de se abrlr socledade, sen delxar de ser un
artldo de nllltantes. lol con nllltantes que eleqenos Mrlo
Soares lrlnelro-Mlnlstro de lortuqal e lresldente da kebllca.
lol con nllltantes que deols eleqenos Antnlo Cuterres e
Jorqe Sanalo, ben cono lol con nllltantes que or todo o ais
lonos eleqendo os nossos autarcas.
A artlclao olitlca nos dlas de hoje transcende larqanente
os llnltes da artlclao eleltoral. A artlclao olitlca lnllca,
cada vez nals, o envolvlnento dos cldados na socledade clvll,
construlndo a denocracla no s atravs de rocessos eleltorals,
nas sobretudo atravs do exerciclo da sua caacldade de julqar
os qovernantes e lntervlr con reqularldade nos rocessos de
tonada de declso.
!enos consclencla de que lortuqal ten, alnda, traos narcantes
de una cultura de subordlnao olitlca. Lsta nossa cultura
olitlca basela-se na reresentao que os cldados nanten de
que a sua conetencla ara lnlluenclar e a sua caacldade real
de lnlluencla no slstena olitlco ouco slqnlllcatlva ou
narqlnal.
A artlclao olitlca dos ortuqueses acaba or se llnltar
artlclao en actos eleltorals e en lrrues ocaslonals elo
dlrelto nanllestao.
Porque no fazer das sedes do partido socialista, espalhadas
por todo o pas, plos de apoio ao cidado ? Porque no fazer
das sedes do partido socialista espaos de tertlia onde
tambm os cidados no militantes se sintam bem a discutir
cultura, cincia, arte, urbanismo, desporto, ambiente,
sistemas econmicos, questes europeias ou quaisquer outros
assuntos ? Afinal tudo isto poltica. Porque no abrirmos
as portas das sedes do nosso partido aos cidados, dando
eco aos sinais dos tempos, s novas exigncias e aos novos
desafios que a sociedade nos coloca ?
!enos a resonsabllldade acresclda de sernos ns a nudarnos
as colsas. Sonos resonsvels ela denocracla artlclatlva
que tenos. Sejanos caazes de contlnuarnos a honrar honens
cono Antero de 0uental, Salqado /enha, Mrlo Soares e tantos
outros.
L lnortante convldarnos os cldados a entraren en nossa
casa, dando-lhes condles ara que aqul se slntan ben e ara
que se slntan cada vez nals ldentlllcados connosco.
L tanbn or lsso que o lS deve reqressar ao velho nodelo dos
Conqressos, onde se dlscuten Moes e ao nesno teno se
eleqe o Secretrlo - Ceral do artldo. Conqressos narcados elo
debate ldeolqlco, onde as lqlcas do aarelho e os rlscos de
carrelrlsno so reduzldos ao seu llnlte ninlno.
Aroveltenos este nosso Conqresso ara nudarnos
electlvanente alquna colsa. kecusen a ldela de vlren aqul
dlscutlr nos corredores. kecusen a critlca nas nesas de cal.
kecusen lalar o que ensan aenas entre anlqos e canaradas
nals rxlnos.
0 que reclso assunlrnos tudo o que querenos e ensanos
no local rrlo. Aqul, neste alco e neste Conqresso o
nonento e o teno certos.
uo ode haver esao ara nedos quando os ortuqueses l
lora reclsan do nosso artldo lorte, deternlnado, auto-
conllante, solldrlo, denocrtlco e con qente que transnlta
conllana.
Heu caro fduardo ferro kodrigues :
Sabe que este o nonento de oerarnos qrandes e lnortantes
nudanas. Lste o Conqresso que deve narcar o lniclo de un
novo clclo. Sabe que deosltanos en sl toda a eserana ara
que seja caaz de as oerar, de as assunlr e de as delender
contra todas as resses de que acredltanos oder ser alvo e
que ven do lnterlor do nosso artldo.
0 lS coneteu erros quando exerceu o oder. Lrros que aqnos
caro, nas que s soubenos ldentlllcar quando os ortuqueses
tlveran de tonar una oslo de lora, dando a sua conllana
olitlca a outro artldo. lonos ao lonqo dos tenos recebendo
vrlos slnals de descontentanento da socledade clvll. Acredlto
que a qrande nalorla daqueles que nudaran o seu sentldo de
voto e deran a sua conllana olitlca a outras loras artldrlas
estaro, hoje, arreendldos. 0 certo que o lS no ode, en
none do ais, en none do nosso desenvolvlnento, en none
de un ais noderno, atractlvo e soclalnente nals justo delxar
assar esta oortunldade ara nudar o que correu nenos ben
nos ltlnos anos, rearando-se ara o novo clclo, con novos
rotaqonlstas, con as nensaqens olitlcas que so as nossas e
que retenden resolver os roblenas das essoas en rlnelro
luqar.
0 lerro kodrlques sabe que a nodernldade un conbate que
sen cessar reconea, j dlzla o oeta. L dlsso que se trata. ue
recuerar a lnlclatlva hlstrlca que o nosso lS senre teve e
que essoas cono o Lduardo lerro kodrlques, o Alnelda Santos,
o Alberto Martlns, a helena koseta, o Manuel Aleqre, o Jorqe
Sanalo, o nosso Mrlo Soares e tantos outros senre tlveran
e cedo arenderan a valorlzar.
0uIkAS f0kHAS 0f 0fSffNIkALI2AA0
20NAS 0f INIfkVfNA0 PkI0kIIAkIA "
Cono ronover o desenvolvlnento das zonas nals rurals do
lnterlor ou de qualsquer outras que aresenten slnals
reocuantes de lnterlorldade :
Lsta lnterroqao corresonde a una reocuao justa e ten
subjacente un nodelo de desenvolvlnento que ten estado na
base da conarao entre un lltoral urbano, nals desenvolvldo,
con nulto nals condles de vlda e un lnterlor rural, nulto
nenos rearado, sen qrandes escolhas e con un tecldo
econnlco extrenanente debllltado. L certo que hoje nascen
novas lornas de lnterlorldade, nesno en zonas que se sltuan
nulto erto de alquns los urbanos do lltoral. L un novo
lenneno ao qual todos ns terenos de restar lqual ateno e
culdado.
Mas, a verdade que a anllse dos dlversos lndlcadores que
llustran os indlces de cresclnento do ais conduz a una vlso
dlcotnlca do terrltrlo naclonal, onde una lalxa lltoral nals
desenvolvlda contrasta con un lnterlor derlnldo e
desertlllcado.
0 ais recusou h no nulto teno, cedendo erante arqunentos
lcels e oullstas, un dos canlnhos ara a nals lnresclndivel
das relornas: a kelorna do Lstado, ao ter derrotado a
osslbllldade de se lnlenentaren no ais as keqles
Adnlnlstratlvas.
Mas o lS no ode lechar os olhos a una dlllculdade que ser,
orventura, a qrande resonsvel elo desenvolvlnento
asslntrlco do nosso ais. h que encontrar outras formas
para reorganizar o territrio nacional.
0ra, o lnteresse or lnstrunentos dlrlqldos a deternlnadas reas
do terrltrlo ten vlndo a acentuar-se ao nivel das olitlcas de
desenvolvlnento reqlonal e local e este oder ser un dos
canlnhos a aerleloar. ulqanos que se tratan de /0uAS uL
Iu!LkVLuA0 lkI0kI!AkIA que lnorta ldentlllcar, sobretudo
en reas nunlclals de nenor densldade enresarlal, nas que
ten otenclal de cresclnento. As nedldas avulsas que o lS no
Coverno tonou loran e alnda hoje se assunen cono nedldas
lnortantes, lnresclndivels nesno na dlnlnulo das
asslnetrlas reqlonals exlstentes.
0 que entendenos ser lnortante crlar-se o concelto de /0uA
uL Iu!LkVLuA0 lkI0kI!AkIA, aconanhado or un conjunto
de beneliclos, nedldas de dlscrlnlnao osltlva e rlorldades
de lnvestlnento dellnldas, en cada ano, no 0ranento de
Lstado.
Crandes lnvestlnentos, qrandes lnlra-estruturas, qrandes
acesslbllldades en /0uAS uL Iu!LkVLuA0 lkI0kI!AkIA sero
lnvestlnentos que odero benellclar aqruanentos de
nunlcilos que odero lazer arte da /0uA classlllcada de
Iu!LkVLuA0 lkI0kI!AkIA.
0u seja: en cada ano o Coverno deternlnar quals sero as
/0uAS uL Iu!LkVLuA0 lkI0kI!AkIA, concelto lnresclndivel
na orqanlzao e na elaborao do resectlvo 0ranento de
Lstado.
uo nos odenos esquecer que a dlnanlzao sclo-econnlca
dos esaos reqlonals nenos desenvolvldos deende, en larqa
nedlda, da exlstencla de condles que lunclonen cono lactores
de atractlvldade ara o lnvestlnento. L que sabldo que a
debllldade do tecldo sclo-econnlco de alqunas reqles do
nosso ais tende roqresslvanente a lraqlllzar a caacldade
dessas reqles na auto ronoo do seu desenvolvlnento.
19
Art1
(0a data e local do fongresso )
1. 0 XIII Conqresso uaclonal (extraordlnrlo) do lS reallza-se
nos dlas 13, 1 e 17 de uovenbro de 2002.
2. 0 XIII Conqresso uaclonal do lS reallza-se en Llsboa, no
Collseu dos kecrelos.
Art. 2
(0a composio do fongresso)
1. 0 Conqresso uaclonal ten, no que reselta ao dlrelto de
voto, a conoslo sequlnte:
a) ueleqados eleltos elas seces de resldencla e de aco
sectorlal,
b) Secretrlo-Ceral,
c) lresldente do lartldo,
d) lresldente honorrlo do lartldo,
e) Menbros do Secretarlado uaclonal, Conlsso uaclonal,
Conlsso uaclonal de Jurlsdlo e Conlsso uaclonal
de llscallzao Lconnlca e llnancelra,
l) Menbros do Coverno e dos Cruos larlanentares na
Assenblela da kebllca, nas Assenblelas keqlonals e
no larlanento Luroeu, llllados no lS,
q) lresldentes das lederaes,
h) Menbros da JS que lnteqran a Conlsso uaclonal,
l) lresldente da !endencla Slndlcal Soclallsta,
j) lresldente da Assoclao uaclonal de Autarcas
Soclallstas,
k) lresldente do ueartanento uaclonal das Mulheres
Soclallstas.
2. lartlclan tanbn no Conqresso, sen dlrelto a voto:
a) Menbros dos Covernos keqlonals llllados no lS,
b) lresldentes de Cnara, lresldentes das Assenblelas
Munlclals ou rlnelros eleltos ara aqueles rqos
nunlclals llllados no lS,
c) lresldentes das C.l.C.,
d) Menbros do rqo executlvo naclonal do ueartanento
uaclonal das Mulheres Soclallstas,
3. 0s deleqados ao Conqresso relerldos nas alineas b) a k) do
n 1 no oden exceder un tero do nnero total dos
deleqados eleltos.
. 0s deleqados eleltos ao Conqresso, en nnero dellnldo
ela C0C so eleltos elas seces de resldencla e de aco
sectorlal, con base en noes olitlcas de orlentao qlobal.
3. 0s deleqados ao Conqresso devero ser ortadores do carto
de nllltante nos dlas da reallzao do Conqresso.
Art.3
(0os rgos do fongresso)
1. uo lniclo dos trabalhos, o Conqresso eleqe, de entre os seus
nenbros, a Conlsso de Verlllcao de loderes e a Mesa,
sob roosta do Secretrlo-Ceral elelto, e a Conlsso de
honra do Conqresso, sob roosta do lresldente do lartldo.
2. A Conlsso de Verlllcao de loderes constltuida or quatro
nenbros eleltos elo Conqresso e resldlda elo lresldente
da Conlsso uaclonal de Jurlsdlo, conetlndo-lhe julqar
a reqularldade da conoslo do Conqresso e conhecer de
qualsquer lrreqularldades surqldas na ldentlllcao dos
resectlvos nenbros.
3. A Mesa do Conqresso conosta or clnco Vlce-lresldentes
e dez Secretrlos eleltos elos deleqados, e elo Secretrlo-
Ceral elelto, or dlrelto rrlo.
. A Conlsso de honra do Conqresso constltuida or sete a
qulnze nenbros de entre os seus nllltantes que tenhan
desenenhado ael relevante ao servlo do lartldo, da
uenocracla ou do lais.
Art4
(0o Presidente do fongresso)
1. 0 lresldente do lartldo o lresldente da Mesa do Conqresso,
conetlndo-lhe lnlclar os trabalhos do Conqresso, conceder
ou retlrar o uso da alavra, e assequrar a nornalldade dos
debates, en cooerao con os restantes nenbros da Mesa,
nos ternos en que ara o elelto acorden,
2. Conete aos Vlce-lresldentes substltulr o lresldente nas
suas ausenclas e lnedlnentos.
Art 5
(0a 0rdem de Irabalhos)
1. 0 XIII Conqresso uaclonal ter a sequlnte 0rden de
!rabalhos:
lonto 1 - Llelo da Conlsso de Verlllcao de loderes
lonto 2 - Llelo da Mesa do Conqresso uaclonal
lonto 3 - Llelo da Conlsso de honra do Conqresso
uaclonal
lonto - Sesso de Abertura do Conqresso uaclonal
lonto 3 - Aresentao, debate e votao das roostas
de nodlllcao dos estatutos
lonto - Aresentao, debate e votao das roostas
de nodlllcao da ueclarao de lrlncilos
lonto 7 - Aresentao, dlscusso e votao das Moes
olitlcas de orlentao qlobal, que tenhan un
ninlno de 30 deleqados subscrltores
lonto 8 - Aresentao, dlscusso e votao das noes
sectorlals, subscrltas or un ninlno de 10
deleqados
lonto 9 - Sesso de Lncerranento con Interveno do
Secretrlo-Ceral
2. Se houver que roceder elelo de rqos naclonals de
acordo con as alteraes votadas no onto 3, a nesa do
Conqresso reorqanlzar a orden de trabalhos do nodo
adequado.
3- A C0C roceder dellnlo horrla da 0rden de !rabalhos,
a qual ode ser alterada ela nesa do Conqresso.
Art.6
(funcionamento do fongresso)
1. As dellberaes do Conqresso uaclonal so vlldas desde
que tonadas ela nalorla do nnero total dos seus nenbros,
e or nalorla slnles, sendo lneratlvo ara todos os rqos
e nenbros do lartldo,
2. 0 voto essoal e resenclal,
3. 0 "quorun" revlsto no nnero un s exlqivel ara
dellberar, sendo que a resectlva verlllcao ocorrer ou
or lnlclatlva da Mesa ou a edldo de qualquer dos deleqados
resentes, odendo o Conqresso lunclonar con qualquer
nnero de resenas,
. L dlsensada a leltura das roostas e noes
aresentadas ara dlscutlr e votar elo Conqresso, desde
que tenhan sldo dlstrlbuidas elos deleqados,
3. A Mesa soberana na orlentao dos trabalhos do Conqresso.
Art. 7
(0as discusses polticas)
1. lara a aresentao das noes olitlcas de orlentao
qlobal, que sejan subscrltas or un ninlno de 30
deleqados, os seus roonentes odero lntervlr durante
20 nlnutos.
2. lara a aresentao das noes sectorlals, subscrltas or
un ninlno de 10 deleqados, os seus roonentes odero
lntervlr or un eriodo de teno llxado ela Mesa en
luno do cunrlnento da 0rden de !rabalhos.
3. Se loren electuadas eleles ara rqos naclonals do
lartldo, as reqras sobre a aresentao de candldaturas
aos rqos naclonals e sobre a durao nxlna de cada
lnterveno ser llxada elo Conqresso sob roosta da
nesa.
. A Mesa dellnlr a durao das lntervenes dos
roonentes no encerranento da dlscusso das noes
olitlcas de orlentao qlobal.
Art. 8
(0as intervenes)
1. 0s deleqados ao Conqresso odero artlclar nos trabalhos
atravs de: lntervenes, requerlnentos, reclanaes, e
declaraes de voto.
2. As lntervenes odero ser electuadas nedlante a entreqa
na nesa de un edldo de alavra.
3. 0s requerlnentos, que so edldos dlrlqldos Mesa,
reortan-se ao nodo de aresentao, dlscusso e votao
de qualquer assunto.
. 0s requerlnentos, que tero de ser votados elo Conqresso,
conslderan-se arovados se obtlveren 2/3 dos votos dos
deleqados resentes.
3. As reclanaes (lontos de 0rden), que so edldos dlrlqldos
Mesa, reortan-se lnlraco dos Lstatutos, do
kequlanento ou do keqlnento do Conqresso.
. A Mesa cabe dellberar lnedlatanente sobre as reclanaes
(lontos de 0rden), con recurso, ara o lenrlo do
Conqresso, or arte do reclanante.
7. As declaraes de voto so aresentadas Mesa or escrlto,
llcando anexas acta do Conqresso, a qual ser elaborada
ela Mesa at 30 dlas as a data da reallzao do Conqresso
e entreque ao Secretarlado uaclonal.
Art. 9
(0a interpretao e integrao das lacunas)
Conete Mesa a lnterretao e lnteqrao de lacunas do
resente keqlnento e a resoluo dos casos onlssos, cabendo
recurso ara o Conqresso.
Art. 10
(0a publicidade)
0 resente keqlnento do XIII Conqresso uaclonal do lS ser
ubllcado no rqo ollclal do lS "Aco Soclallsta" , as ser
arovado en Conlsso uaclonal.
kf0IHfNI0
00 XIII f0N0kfSS0 NAfI0NAL
00 PAkII00 S0fIALISIA

Você também pode gostar