Você está na página 1de 5

RELAO ENTRE FONTICA E FONOLOGIA Migul Eugenio Almeida UEMS Unidade Unive !i"# ia de $a dim %& Con!ide a'(e!

! ini)iai! A *Rela'+o en" e ,on"i)a e ,onologia- )om. eende uma ela'+o de

in"e de.end/n)ia0 .o 1ue am2a! " a2al3am )om o ,onema4 ma! !o2 en,o1ue di,e en"e& Ao e!"a2ele)e mo! a! .o!!5vei! ela'(e! en" e ela! 6,on"i)a e ,onologia70 e!"amo! 2u!)ando o! elemen"o! de a. o8ima'+o .a a o e!"udo do ,onema& E0 em ou" o momen"o0 e!"amo! eviden)iando o! elemen"o! 1ue )a a)"e i9am a! e!.e)i,i)idade! de )ada a2o dagem a e!.ei"o do me!mo 6,onema7& Ne!"a no!!a . o.o!"a de an#li!e0 au8iliamo:no! 2a!i)amen"e do! !eguin"e! e!"udio!o! da linguagem0 em ge al; Malm2e g0 em *A! nova! "end/n)ia! da ling<5!"i)a6=>?=74 Genouv ie e @eA"a d0 em *Ling<5!"i)a e en!ino do .o "ugu/!- 6=>BC74 DORDA0 em *In" odu'+o ao! e!"udo! ling<5!"i)o!- 6=>?C74 Fe ei a Ne""o0 em *In" odu'+o E ,onologia da L5ngua @o "ugue!a- 6=>?C7& Com ele!0 . o)u amo! !i"ua o )am.o da ,on"i)a e da ,onologia0 e!.e)ialmen"e4 .a a 1ue .o!!amo! eviden)ia o! ,onema! !o2 o Fm2i"o da ,on"i)a e da ,onologia no e!"udo da l5ngua& A!!im0 a. e!en"amo!0 a !egui 0 a no'+o de *,onema- de uma l5ngua dada& =& No'+o de ,onema O ,onema )om. eende o meno elemen"o . e!en"e de uma dada l5ngua& Ge!"a "e0 ele 6,onema7 a ,o ma e!" u"u an"e de!"a 6l5ngua70 ge ando a! al"e a'(e! . o,unda! de !igni,i)ado 6!en"ido7 1uando . o)edemo! E !u2!"i"ui'+o de um elemen"o 6,onema7 .o ou" o da me!ma o dem0 num me!mo .on"o da )adeia ,alada& Tomamo! o !eguin"e e8em.lo;

/p/ato X /b/ato

No )a!o0 o! ,onema! H.H e H2H di,e en)iam:!e um do ou" o .o um Ini)o " a'o ,on"i)o di!"in"ivo; 1uan"o E ,un'+o da! )o da! vo)ai!0 o ,onema H.H !u do e H2H !ono o& A di,e en'a o2!e vada a ma )a da n+o:!ono idade : J : em H.H e da !ono idade em H2H& Com i!"o0 o elemen"o do " a'o di!"in"ivo !ono idade :0 no a!.e)"o do !igni,i)an"e0 im.li)a no"o iamen"e a mudan'a de !igni,i)ado en" e a! e!.e)"iva! ,o ma! 6.a"o 8 2a"o74 .oi!0 )on,o me o! e!"udio!o! da l5ngua; *O ,onema a meno unidade de !om )a.a9 de . odu9i modi,i)a'(e! do !en"ido .o me a )omu"a'+o6K70 !em "e . L. io um !en"ido& M&&&N O ,onema a unidade m5nima .e "inen"e de uma l5ngua dada-& 6GENOUORIER4 @EPTARG0 =>BC0 .&QR:QS7& No )on)ei"o0 .e )e2emo! a ela'+o de .e "in/n)ia do ,onema .a a )om a l5ngua& Ele 6,onema7 e!"# em ela'+o )om a l5ngua E medida 1ue a )om.(e o !eu !igno& R& A! a2o dagen! da ,on"i)a e da ,onologia A !egui ve i,i)amo! o ,onema na! di,e en"e! a2o dagen! da ,on"i)a e da ,onologia0 a!!im; a ,on"i)a de!) eve o !om 1uan"o E a "i)ula'+o0 "onalidade0 al"u a4 .odendo de,ini a , e1u/n)ia da! vi2 a'(e! !ono a!& Ge ou" a .a "e0 a ,onologia mo!" a a! o.o!i'(e! en" e uma unidade e ou" a de me!ma )la!!e 6modo de a "i)ula'+o0 .o e8em.lo7 num me!mo .on"o da )adeia ,alada0 .a a di!"ingui um le8ema do ou" o0 !o2 o .on"o de vi!"a do !igni,i)ado& Gian"e di!"o0 )a2em ao ,one"i)i!"a e ao ,onLlogo a! !eguin"e! "a e,a!;
Go !om MiN0 o ,one"i)i!"a .ode de!) eve a a "i)ula'+o0 a "onalidade0 a al"u a4 .ode de,ini a , e1</n)ia de vi2 a'(e! .o meio de a.a el3o! e!.e)iai! ele " a2al3a )om uma !u2!"Fn)ia0 no )a!o a !u2!"Fn)ia !ono a& M&&&N o o2Te"o do ,onLlogo0 a 1uem in"e e!!a an"e! de mai! nada !a2e 1ue HiH uma unidade 1ue !e o.(e a ou" a!0 .o e8em.lo no !i!"ema ,onolLgi)o do .o "ugu/!& M&&&N o HiH e8i!"e n+o )omo um dado au"Unomo0 ma! )omo uma unidade de valo me amen"e ela)ional0 ,o mal& T a2al3a )om uma ,o ma& 6GENOUORIER4 @EPTARG0 o.& )i"&0 .&=?S7&

A l5ngua )omo ,o ma 6Sau!!u e7 e8. e!!a E a2!" a'+o .elo !igno& E!"e "e)e o !i!"ema da l5ngua0 a .a "i da! unidade! meno e! 6,onema!7& A e!"e e!.ei"o0 .a a o! au"o e!; *M&&&N "an"o no !igni,i)an"e 1uan"o no !igni,i)ado0 o !igno ling<5!"i)o uma ,o ma& Ele na!)e de )om2ina'+o a 2i" # ia da1uele!-& 6GENOUORIER4 @EPTARG0 o.& )i"&0 .&=?V7& W gui!a de e!)la e)imen"o0 a ,o ma )o e!.onde a de"e mina'+o ge al .a a um ,onema ou !e1</n)ia ,on/mi)a .leno! de !igni,i)a'+o0 ou !eTa0 )a.a9e! de ,o ma o R

)on"eIdo de uma idia4 .oi! o !igni,i)an"e " adu9 a .a "e ,Uni)a do !igno e. e!en"ando o !igni,i)ado de!"e !igno mo ,ema :& 6CXMARA $R&0 =>B=0 .&=R%27& En"endemo! 1ue a ,o ma em !i .u a a2!" a'+o& Ela !e in!e e num !i!"ema de !igno! "o nando .o!!5vel a )omuni)a'+o 3umana& Gi"o de ou" a ,o ma; @o signo en"ende:!e algo 1ue e8i!"e .o ou" a )oi!a di,e en"e0 1ue indi)a algo dive !o de !i me!mo; .o e8em.lo0 a ,uma'a !u.(e o ,ogo0 a .om2a " a9 E men"e a idia de .a90 e")&6?7 0 .o "an"o0 da e!!/n)ia do !igno o "e )a #"e in"en)ional; 1ue di9e 0 a" ai a a"en'+o n+o !o2 e !i0 ma! !o2 e a )oi!a de 1ue !igno& 6MONGIN0 =>B%0 .&=SQ:=S?7& O !igno e. e!en"a a ela'+o do 3omem .a a )on!igo0 .a a )om o ou o e .a a )om o unive !o 1ue o envolve& E e!"a e. e!en"a'+o 1ue ma )a no"o iamen"e a e8. e!!+o mai! 5n"ima da na"u e9a 3umana0 .e mi"indo0 "odavia0 o )on3e)imen"o do 3omem em !ua .leni"ude& I!"o .e mi"e ao 3omem )amin3a )ada ve9 mai! .a a a !ua evolu'+o in,ini"a0 E medida 1ue am.lia o !eu )on3e)imen"o !o2 e "oda! a! )oi!a!0 am.lia o !eu a )a2ou'o linguagei o& A.L! a e8.o!i'+o no)ional do ,onema0 "o na:no! .e )e."5vel iden"i,i)a o o2Te"o ,o mal da ,on"i)a e da ,onologia& Do 2a 6=>?C0 .&=?Q70 1uan"o ao o2Te"o ,o mal da ,on"i)a0 di9:no!; *A ,on"i)a e!"uda o! !on! da linguagem a "i)ulada 3umana& @ eo)u.a:!e )om a .a "e !igni,i)an"e do !igno ling<5!"i)o e n+o )om o !eu )on"eIdo-& Ge!"a ,o ma0 ela de!) eve o! elemen"o! ,5!i)o! do! *!on! da linguagem-0 ou !eTa0 a .a "e ma"e ial do !igno ling<5!"i)o& S+o e!!e! elemen"o! ,5!i)o! do !om .e "inen"e! ao !i!"ema da l5ngua 1ue )on!"i"ui a 2a!e do !igno& Con,o me o ,onLlogo; u5do! vo)ai! !igni,i)a"ivo!0 1ue .odem ag u.a :!e )om ou" o! u5do! vo)ai! igualmen"e !igni,i)a"ivo! e0 )on!e1<en"emen"e0 ,o ma unidade! !igni,i)a"iva! maio e!& 6FERREIRA NETO0 R%%=0 .&=R7& O 1ue in"e e!!a ao ,onLlogo o e!"udo do! !on! !igni,i)a"ivo! .a a o !i!"ema da l5ngua )om. eendida& Ele! devem ,o ma ,o mando um )on)ei"o0 .a!!am a "e um "odo do !igno lingu5!"i)o& I!oladamen"e0 )omo o2!e vamo!0 ele! !+o u5do!0 ma! a "i)ulado! )om o! demai! e ela'+o de .e "in/n)ia4 .oi!0 )on,o me Malm2e g 6=>?=0 .&==%7; *O ,ilLlogo )3ama .e "inen"e! ou di!"in"ivo! ou .o "ado e! de !igni,i)a'+o a! di,e en'a! de !on! u"ili9ada! M&&&N .a a di!"ingui ,onema! )a a)"e 5!"i)o!4 )3ama a! ou" a! de n+o .e "inen"e! ou n+o di!"in"iva! 6Q7-& Gida"i)amen"e0

e!"a2ele)emo! a ela'+o en" e a ,on"i)a e a ,onologia4 ma! do .on"o de vi!"a . #"i)o0 3# uma in"e de.end/n)ia en" e ela!0 .a a 1ue o! ,alan"e! .o!!am ,a9e u!o da l5ngua& A e!"e e!.ei"o0 o ,one"i)i!"a .onde a; M&&&N ma"e ialidade do !i!"ema0 i!"o 0 a "i)ula'(e! e!.e)5,i)a! do " a"o vo)al 1ue !e .e mi"em de!) eve de"al3adamen"e0 1uan"o organizao cognitiva de unidades abstratas0 i!"o 0 o e)on3e)imen"o0 a !ele'+o e a o gani9a'+o 1ue o! ,alan"e! ,a9em de a!.e)"o! e!.e)5,i)o! da! a "i)ula'(e! do " a"o vo)al& 6FERREIRA NETO0 o.& )i"&0 .&=V7& Ge!!a ,o ma0 o ma"e ial !ono o )om. eende o u!o da l5ngua .elo! !eu! ,alan"e!& E!"e ma"e ial 6elemen"o !igni,i)an"e7 d# !u.o "e .a a a ,o ma'+o do !igno ling<5!"i)o0 .o 1ue0 de a)o do )om o ling<i!"a; *Toda l5ngua u!a um nIme o limi"ado e . e)i!o de ,onema!0 1ue !e di!"inguem un! do! ou" o! .o )e "o! )a a)"e 5!"i)o! ,on"i)o! . e)i!o! 1ue !+o de"e minan"e! .a a !ua di!"in'+o mI"ua&- 6MALMDERG0 o.& )i"&0 .&=%>7& O! elemen"o! ,on"i)o! !+o .o "ado e! de !igni,i)ado 1uando ,o mam um )onTun"o le8i)olLgi)o& S& Con!ide a'(e! ,inai! A ,on"i)a e a ,onologia )om.le"am:!e .a a e8.li)a a no'+o de ,onema no !i!"ema da l5ngua4 .oi!0 en"endemo! o ,onema da l5ngua en1uan"o elemen"o .e "inen"e a ela 6l5ngua7& No Fm2i"o da ,on"i)a0 o ,onema de!) i"o ,i!i)amen"e inven"a iando a! !ua! . o. iedade! a)I!"i)a! e o! a!.e)"o! ,i!iolLgi)o! de !ua . odu'+o& @o "an"o0 !+o o! elemen"o! ma"e iai! ,5!i)o! 1ue elen)amo!0 no )a!o0 ou !eTa0 o! elemen"o! 1ue )om.(em a .a "e do !igni,i)an"e de um !igno lingu5!"i)o0 1ue o ma"e ial !ono o& Ge ou" a ,o ma0 a ,onologia e!"a2ele)e o .a.el ,un)ional do! ,onema! .a a a ,o ma'+o do! mo ,ema!0 1ue de"e minam a .a "e !igni,i)an"e de um !igno& Ge!"a "e0 o .a.el ,un)ional do ,onema ela)iona o elemen"o ,5!i)o )om o elemen"o de !igni,i)a'+o .e "inen"e ao !i!"ema da l5ngua& REFERYNCIAS DIDLIOGRZFICAS;

DORDA0 F& S& Introduo aos estudos lingusticos& V& ed& S+o @aulo; Edi"o a Na)ional0 M=>?CN& CXMARA $R0 $& M& Dicionrio de lingustica e gramtica; e,e en"e E l5ngua .o "ugue!a& =%& ed& @e" L.oli!; Oo9e!0 =>B=& FERREIRA NETO0 [& Introduo fonologia da Lngua Portuguesa& S+o @aulo; \ed a0 R%%=& GENOUORIER0 E&4 @EPTARG0 $& Lingustica e ensino do portugus& T adu'+o de Rudol,o Ila i& Coim2 a; Almedina0 =>BC& MALMDERG0 D& As novas tendncias da lingustica& T adu'+o de F an)i!)o da Silva Do 2a& S+o @aulo; Edi"o a Na)ionalH EGUS@0 M=>?=N& MONGIN0 D& O homem !uem " ele# Elemen"o! de An" o.ologia Filo!L,i)a&

T adu'+o; R& Leal Fe ei a e M& A& S& Fe a i& S+o @aulo; Edi'(e! @aulina!0 =>B%&

Você também pode gostar