ANTONII MfiSMER

M a r i s b u r g ( e n s i i A c r o n . S u e v.
A.A. LL. & PhiL Doh

DISSERTATIO
PHYSICO - MEDICA
DE

PLANETARUI4INFLUXU.
Quam
AUTHORITATE ET CONSENSU
Iiluftriflimorum,, Perilluftrium > Magnificorum,
Sptiiabilt'um, Clarililmorutn Virorum,
REVERENDISSIMI AC MAGNIF1G1 HOMWt

UNIVERSITATIS RECTORIS;
RevmndiJJimi lllujtrijf., ad' amplify Uamhii .

UNIVERSITAXIS CANCFXLARII;
lUttftriJJimi, tengnifici ac Clarijf. Inchtit Facul* M*dic#

DOMINI PRiESIDIS;
Terilhijifis ac Magvtifici Indyta Facultatis Medic*

DOMINI VICE - PRiESIDIS;

VtriUuJith>Magnifi ac Spetfab. Inclyt, Facul. Medic#

DOMINI DECANI;
D.D/Sacrs, Ctrfarco-Regiae, ApoftolicaequcMajfiatis Coniiliariorum, ac Archiatrorum

Nec non

CLAR1SSIMORUM DD. PROFESSORUM;

yenerafc'V^wiu Scnioris, atque totius atnpliffimi
fpdti. MEDICORUM COLLEGII;
pro Do&oracus Laiirea
Summisque in Medicina Honpribus, & Privilegiis
legitime impetrandis

public# difquijitiom fubmittit.

Difputabittir in Palatio Univerfitatis Die

Menfis Maii MDCCLXVI.

VIKDUBONili# T^pis^GhclcaUim.

Multa renafcentur, qua jam ceciderc cadentque

Que nunc fuiy: in honore, . . .
Horat.de an. Poet.

PRiEMO N I T UM.

Eruntfoftaffe nonnuJli,
qui front em contrahant, qiiorumqiie reprehenfionem incurram, cum
ex titulo qiialiscunque hujus Dipfertathinctilce videant, j)0/
calafttis , appetita celeberrimi
Meadiir tentamina, me hominem
tantulum nihilominus conari infiuxumAJirormn a Medica difciplina Magnorum Virorum jujfu
diu exidantem poji liminiorevocare, eidemqae Medicorum patrocinhm Jiudia rurfus concu
Mare. Qiioram ammos ut minus
averfos initio redderem,
monendum duxi, non eurn mihi

A2

pro-

propofitum ejje, Ajlrontm infill*

xum tueri\ quern AJirologi olim
defendebant 3 it a nempe 5 ut ex
eo&fiituros reritm eventus, bominumque fata divinari pojfe ja-.
Parent, & eomm fimul crumenasJplendidis mendaciis emungerent. Venim iUiiddimtaxatpirce
oculis habuij demonjirandi nempe3 Corpora Cwlejiia in Tellnrem
n'ojlram, contentaque omnia in
ea corpora agerey illaqnemovere, agitareimmntare, corpora
proinde nqfira iisdem imprejjionibusJiibjacere. Qu'odjievicero>,
manifejiefeqidtur, Aftrorim in
no* mfiuxwn dari,eumque Medicorum attentionem, &gratiam
non mereri tantum>fedflagitare.
Nmn autem illttd confeaitus Jimx
quod mibi. propofiieram, iUorum
judfcio relinquam, qui injiidims

ferendis non antiqiiis prceconce.ftis opinionibusfe abripi Jimint,

vel quorumdam authoritati plus
minium tribmint, fed qui candorem injudicandt) afferunt\ ingenuoque bellce veritatis amore da\cuntiir. NdmiUi merito contemnendi jimt, qiii eo conjjlio aliorum fcriptaemlmmt, ?/ eacar*
pant i nodumque, nt dicitur,
Scirpo queerant. St.cui veri
hcec cogitata nojlra probabuntur,
plus, ac mibi,
ingeniiquefit, # longe magisrem
provehere*, dilatare poterit,
qui prcecife morbi ab AJlrorum inflexu exoriantur\ demonJlrare, quodque iitilius,
optabilius eft, qiiapotifflmnm ratione &via iUismedendiimjit&c.
Ad me,quodattinet, dabo ope
rant, ut continuis experiments
A3

obfervationibus hcinc 'Spartam, prout tenuitas viriiim meet

rum feret, promoveam, quid"
que inde Medica Difciplim pro*
ficere poffit, plenius cognofim.
Quod fi res minime ex wto
cejjerit, Honejli, bene irijlitfiti homines faitem, quamprafsietulibonam voluntatem laudabunt. Si vero conatus meos
fortunaverit Deus, turn me ingentem, omnique prcetio majorem5 opera, laborunique mercedem retulijje putabo.

DE
PLANETARUMINFLUXU.

Planetarum influxiri ex
conftanti obfervatione
omni retro state tantus honos a mortalibus habitus eft,
ut Agricultura, ars Nautica, Medicina plurimum eorum imperio tribuerent, donee Aftrologi fuperveiierunt, qui innumeris \ vanisque
A4
com-

DE PLANETARUM

commentis fuis veritatem hauc foedum in inodum corruperunt, acdeformarunt.

Verum recentiores Philofophi
eradicandis veterum praejudiciis laudabiliter occupati fuperftitiofas
Aftrologorum quisquilias tam folidemumprofligarunt, utvix amplius illis fuburranae plebeculae, deliraeque anus patrocinium relinquatur.
Surrexit turn Magnus Newtonus, qui veras Naturae Leges geometrice perfecutua, ipfam Mundi fabricam contemplation! noftras fiibjecit, legesque AtiraBionis, quibus
lilachina Univerfi gubernatur, condi-

INFLU XV.

didit. Etli cognits attra&ionis veftigia omni fere state apud clariilimos vi^os inveniantur, Newtono
nihilominus fumma laus debetur,
quod earn .omnium maxinie illuftraverit, innumerisque experiments,
& obfervationibus citffa omnem dubitationem apud asquos rerum asflimatores collocaverit; turn prascipue, quod eandem feliciffim adhibuerit, ad phaenpnienorum prafertim caeleftium explicationem. Videamus quatenushoc Syftema rationi certe, & experiential confentaiieum fcopo noftro. accQriiodari
queat.
Omnia corpora fefe mutuo petunt, aut fefe mutuo verfus tenA 5
dunt,

ip

DE PLANETAR UM-

dunt* viyquae fingulis particulis materiae in fingulas particulas competit; &.vis, qua corpus in Jilia agit,
efficitur ex omnibus viribus conjun
ctis partieularuni, ex quibus corpus
conftat; ideo vis haec crefcit in ratione , in qua Materiae quantitas augetur, & immutabilis eft in fingulis
particulis, ad eandem diftantiam
temper eadem. , aufta autemdiftantia decrefcit, ut quadratum diftantias augetur. Effe&us hie reciprocus:
Gravitatis yel Attraftionis* noinine.
infignitur, & pro Lege Naturae uniyerfali, infallibili habetur, quae tri-.
plici hac propofitione exponitur :
i. Omnia corpora in fe mutuo gravia
funt. 2. Gravitas bcec materia quantitati Qroportionalis eft. x. M huequa-

INFLUXU.

it

les diftantias eft inverfe, ut quadratum diftantiie;

Gravitatem hanc reveradari inSyftemate noftro Planetario, ex Phzenomenis probandum

venit*
Planetae a Sole ad diftantias vrtriasimpetui prims proje&ioius, & rnaffe proportionatas femel projefili, revolvuntur circa omniumcorporum
Syftema componentium commu
ne Centrum Gravitatis, quod pro
pter Solis ingentem niagnitudinem,
qujv reliqua corpora longk fuperat,
parum ab eodem diftat.' In motibus
fuis lineas ellipticas defcribunt. Singulorum Planetarum primariorum
orbitaj difponuntur, utfocorum al
ter cadat in centro Solis, unde Pla
ne*

it

DE PL4SETARUM

jneta in iingulis revolutionibus femel

adSolemaccedit, femelque recedit.
Foci diftantia a centro figurae variat,
pendetque a celeritate & dire6tione
primae proje&ionis, major eft. in remotioribus, prope Solem exigua eft
excentricitas. Planeta non asquali
celeritate in omnibus punfilis orbitas Gix fertnr, quo minus a Sole diftat, eo celerius movetur; 3 tempom ,-in quibus arcus variiprbitee percurruntur, funt inter fe, ut arete litieif ad centrum folis determinate.
Quadrat a tetnporum periodicorum Jingularum orbiiarum funt inter fe, ut
cubi diametrorum maximarum. . Sagaciffimo Keplero has motuum cselejftium leges deprehenfae primum
funt, obfervationibusque pofteriorum

I N F L U X 17,
-

'

13

rum quoque A ftronomoruni confirm

mate.
Quas proin motnum phaenomena,
propria efle corporibus} quae ita cir-v
ca aliud moventur, ut a vi in foco
exiftente in orbita fua retineantur,
demonftratuni eftMathematicis (a)
quaeque veritates illis adeo luculentse funt, ut reciproce unarn ex al
tera inferant: in omni enim corpo
ra , quod per lineam curvani moyetur, duae fpe&andje funt vires mdefinenter in illud agentes, quarum
una & feraita curvilinea per tangentem corpus retrahitur, altera ad all*
quod puntum veluti centrum im~
pellitur , ex quibus fimul agentibus
nio() Newton Sc&t 2. & 3. princip. Maths*

14

D PLANETAH UM

motus curvilineus inde fit. Datur

itaque Vis, qua Planet Soleni verfus trahuntur cum autem aftioni
eontraria Temper & aequalis lit rea6tio , > Sol ab ipfis Planetis attrahatur,- necefle eft,* & quidem ea rationeadfingulumquae eft inter horumilliusque maffam; fequitur
Soleni motuiquafi antagonifte fubjici, motu licet exiguo agitari, dum
Planetse orbes fuos defcribunt ; atque hac Solis agitatio obfervationibus comprobatur.
Cum fecundarii motu communi
fimul una cum primariis circa Solem
volvantur, Jiquet eandem Vim, qua
hi ad Solem.feruntur&illos eun,dem Verfus agere*
Se-

INFLUXU;

is

Secundariorum iriregularitates,
quae refpefilu Lunas admpdum fenfibiles funtconfifmant hanc quoqtie
fecundariorum gravitatem in Solem.
Non minus primarios in fe mutuo
agere ex eo vel maxime conftat,
quod fefe in motibus turbent notabiliter. Obfervarunt Aftronomi,
Saturaum a via paululura deflefitere, ubi Jovi Planetarum maximo eft
proximus: ita, ut Jbvem* & Satttrnuminfe mutuo -graves effe imme,diatis obfervationibus conftet. Hunc
quippe ex Legibus Attra&ionis lupra allegatis operbfiore computatiQne deducunt perturbationum calcu?
lurii: Ex aftione Jovis in Saturnum,
acceffus ejus augetur ad ioleni ^
atio-

i6

DE PLANE TARUM

A6tione Saturni in Joveni 3VOT minuitur gravitas Jovis in Solem. Gravitas Martis in Solem TITTS aflione
Jovis JIM proximi rainuitur. Praste*
rea ex a&ione mutua Planetarum fequitur lineas ellipticas lentiflime
transferri,7 utearumaxes variasfucr
9
ceflive refpiciant plagas, hi enini
immobiles effent, fi in Solem tantum
graves effent. Saturnus obfemnr
te Flamftedio turbat motum fatellitum Jovis, hos paulialum ad fe trabens i quod probat & hos fecundarios in Saturnum, & hunc in ipfos
gravitare.
t

Ex ha&enus ditis evidenter patet, feptemdecim Syftema Planetatarium componentia corpora in fe

mu-

INFLUXU. .

i7
'*

rnutuo gravitare. Cometarum tnotus quoque a lege gravitatis-pendere, ex obfervationibus innotuit , &
liorum refpetu,'ut circa Planetas,
Solis gravitas praevalet, hacque gra
vitate a femita re&a defledtuntur:
Viae auteni curvaturam ab hac eadem gravitate etiam pendere, ex eo
iequitur, quod corpus ex hac gra
vitate delcribat Ellipfim, ant Parabolam , aut Hyperbolara, incujus
foco eft Sol.
Licet extra fcopum hujus operis
fit computum Lunas tradere, neceffe
tamen duxi, breviter exponere,
quse Telluri & Lunae ex mutua gra
vitate inter fe, & Solem contingant
phenomena; ut eo facilius efficaciaiu. generalem viriunt .CQncipia^
B
mus,

18

D* PLANETAR UM

mus, quo exa&ius earum novimus

effedtus. Quoniam pnetereairregularitates, quibus Luna obnoxia
eft, funt omnino fimiles illis, quae
in reliquis Planetis contingunt, eandemque caufam agnofeunt, fas eft ,
ut cun&a de Luna dicta, illis quoque fuo modo applicentur.
Luna circa Tellurem in Ellipfi
movetiir; cujus< focoruni alteramoccupat Telluris centrum, . a quo
tuns diftantia media eftfemidiame-'
trorum Telluris 60 Lun# ternpus
periodicum circa Tellurem eft 27,
dierum & 7. hor. 43. min. circiter:
Et exa&iflime in eodem tempore
circa axem rotatur.
Orbitae excentricitas fingulis revolutionibus, varias fubitmutationes;

INFLUXU.

19

aes; augetnr,! dum Lima. SLzygiastranfit, minuitur, dum in quadraturis verfatur; eft vero excentricitas
'omnium maxima polita linea Apfidum in Sizygiis. Vis'enim turbans
in Sizygiis eft dupla vis turbantis in
quadraturis 5 excentricitas media eft
iemid: 3 f.
Planum orbitae cum piano Eccliptics efficit angulumcirciter 5. gr.
Sed non conftans pariter eft hsec in
clination ubi ad SLzygias pervendre
Nocfi, inclinatio plane eft omnium
minima ; maxima in quadraturis.
Prieterea in motu Lunas circa Tellurem non motu parallel feruntur,
neque Linea Apfidum, neque Nodor um-, fed hasc in antecedents, ilia
in confequentia fertur, prima in 9.
B, a
cir-

20

DE PLANETARUM

circiter ahnis revolutionism peragit;

fecunda in 19. circiter. Oinnes,
quoshic pofuimus, errores inmotu
Lunas paululum major'es funt, in
conjunflione quani oppolitione.
Ergo motuLunae generaliter conliderato minuitur gravitas Luns in
Tellurem acceflu Solis; eademque
cum minus a Tellure trahatur, ' ab
hac magis recedit, quam recederet,
fi talis gravitatis diminutio nbn dar
retur; augetur ergo in hoe cafu Lunse diftantia, etiam tempus periodicum, & tempus hoc maximum
eft, ut & diftantia Lunae, caeteris
paribus, maxima, verfante Tellure
in Perihelio, quia omnium , minime
a Sole diftat.
Con-

1NFL U X U.

Confideratis ita motuum Phamomenis,. quas abattraftione Luna ao

cidunt; difpiciendum pariter venit,
quae ex eadem caufa in:fuperficie
Telluris contingent mutationes.
Tellus ut & omnia corpora in fiujus fuperficie in. Lunam gravitaht
(qua vi, Telius retinetur in orbita
circa commune 'centrum gravitatis
hujus & Lunae) ideo particulae aqueae
in hac fuperficie , quse ad centrum
Telluris, aut hujus Viciniam tendunt, Lunam verlus quoqueferuntur, & a gravitate fua amittunt;
quoniam autem cum reliqua Tellu
ris mafia minus; coherent, eadenl
vi a fuo centro avertuntur, adreftituenduin aequilibrium cum reliquis
Lunam verfus attolluntur.. . Quarn
Bg
ob

22

DE PLANETARVM

ob rem a<5lione Lunae aqua adipifcitur figuram fphaeroides formatara ex

revolutione ovalis circa axem ma
jorem, qui continuatus per Lunam
tranfiret. Manifeftum itaque ell
aquam magis attolli> in Meridiano,
in quo. linea datur, & > in Meridiano.
oppofito, quam in locis intermediis*
Ex motu circa axem fingulis diebus
lunaribus loca fmgula per Meridianum Lunae-, & Meridianum oppofiturn tranfeunt, id eft bis ilia transeunt, ubi aqua ex atione Lunae ats
tollitur, & bis, ubi ex eadera a&ione deprimitur; & fic in die lunari ,
mare' bis attollitur , bis deprimitur
in loco quocunque.
Quae de Luna demonftrata funt,
adSolem applicari poffunt, ideo ex
afilio-

I NFL UXtJ.

aftione Solis aque finguUs diebus

naturalibus bis attollitur mare, bis
deprimitur. Agitatio hasc multo mi
nor eft propter imnienfam diftantiam, quam, quffi a Luna pendet:
iisdem. tamen legibus fubjicitur,
a6lione Lunze ad 10. ped, a&ione So*
lis ad 2. ped. aititudinem communis
ter attollitur mare, .
Non diftinguuntur motus ab a&ione Luns & Solis pendentes > #fed
confunduntur, & ex hujus atione
tantuni mutatur maris fluxus luna*
ris. Quae mutatio fingulis diebus
variat, propter inasqualitatem in
ter diem naturalem, & diem luna*
rem: dies lunaris naturalem 51. mini,
fuperat.
B 4

la

24

DE PLANETARUM

Jn-Sizygiis ex araborum luminarium a&ionibus concurrentibus attollitur aqua, & ideo magis attollitur. Minus 'afcendit mare in qua-.
Qratufis; nam ubi aqua Lunse a&ione attollitur, ibi deprimitur ex atftione Solis & vice verfa.. Idcirco
duni Luna k Sizygia ad quadraturanx
tranfit afcenfus quotidiani de die in
diem minuuntur: augentur contra
in fnotu Lunas a quadratura ad Sizygiaiii. In Novilunio etiam cete
ris paribus agitationes majores funt,
quani in PlenUunio.
Si Luminaria ex iEquatoris piano
recedentia confideremus, videmus
agitationem niinui, &. minorem dari pro majori Luminarium . declinatione. Quod clare patet, fi hasc

1NFLUXU.
1.", |

25
'

in Polls concipiamus; tunc enini

axis figurae Sphaeroidis cum axeTelluris coincidit; &; omnes Se&iones
ad jEquatorem parallelae ad axem
Sphaeroidis funt perpendiculares,
ideoque circulares. Ita, ut aqua in
fmgulis circulis latifudinis ubique
eandem habeat - altitudinem, quae
motu Telluris non mutatur in locis
peculiaribus.
Si ex Polo recedant luminaria,
agitationem continuo niagis ac magis augeri facile videriius, donee
omnium lit maxima, revoluta Sphael'oide circa lineam ad axem fuam perpejidicularem , pofito Sphaeroidis
axe in piano iEquatoris.
Hinc liquet, quare in Sizygiis
prope aequino&ia, a~fhis omnium
B 5
ma-

A6

T>E

PLJNETARUM

maximi obferventur, ambobus luminaribus in^Equatore, aut props

huncVerfantibus. A&iones Lunae
&Solis eo niajores funt, quo minus*
liasc corpora a Tellure diftant; ciim
auteni minor Soils diftantia detur,
hoc verfante in lignis Auftralibus >
fepe atnbo iEftus maximi asquino&iales in illo fitu Solis obfervantur;
id eft ante iEquino&ium vernum &
poft autamnale; quod tamen non
fmgulis annis obtinet; quia ex fitu
orbitae lunaris &; diftantia Sizygiaa
ab iEquino&io, variatio dari poteft.
Haec cum ita .fine, facillimo negotio fit applicatio totius hujus do
6trinK adAtmofphajram, atque inftituta proportion aeris ad aquam,
quae circiter eft i. ad iqoo. novimus

t, i

INFLVXU.

i i-

j-7

mus atmofphaeram JEftus tempore

decies aut duadecies millies altiorem fieri. Hue omnia Phenomena
confpirant, quas projbarent fluxum
& refluxum in aere eodem prorfus
modo fieri, ac in aqua. - Conftans
eft obfervatio flatus Cceli maximS"
ventofos incidere in iEqumo&iutn
vernuni, aut autumnale. Notum
etiameft, pacatum alioquin aerem
Ventorum vi plus minus agitari,
plerumque meridie, aut media no6te, Idem pariter contingere liquet,
cum intumefcit maxime maris a?ftus;
hoc eft Luna fummum Coeli Verticem, aut Wc oppofitum locum tenente, Novam denique plenamque
Lunam "Cceli tempeftates plerum
que, Ventis coortis commutare,
ne-

28

DE PLANETARUM

nemini nonperfpe&um eft. Ifti funt

eifeiStus-, qui non aliain agnofcunt
caufam, quamLunae, Solisque gravitatem in Tellurem ; quae cum baud
abludat, ut diximus, ab ilia, quae
inter omnia-&fihgula reliqua Coeleftia Corpora datiir, conjicere licet,
non levioris quoque momenti eorum a&ionem effe in Tellurem.
Ab orimi aetate compertum fuit,
graviffimos Naturae erentus circa
iEquino&ia turn maxime accidifie,
ubi Novilunium, aut Plenilunium,
conjuntiones Planetarum, Ecclipfes, Coraetaruni apparitiones in eadem coincidere. Hasc enim nunquam non magnas in Terra revolu
tions caufarunt, & ihtimjf. etiani
6jus vifcera commoverunt.
Pli-

INFLUXU.

Plinio jam notatum, Terrae motus Vere^ & Autumno folemnes;

Id quod recentiores Phjdici certiflimis obfervationibus cotifirraarunt;
Celebris Ternatae Vulcanus reguiariter Menfe Aprilis & Septembris
fevit. Baglivius fuae astatis graviffimos terrae motus obfervavit eore6le tempore, ubi notabiiiores contigere Planetarum conjun&iones.
Tiphonum furor circa Plenilunium,
& Novilunium nautis formidabilis
eft. Infignis obfervationum numerus comprobat, Cometarum apparitiones terribilia quaeque Naturae
phenomena: feroces montium igni
vomorum eruptiones, diros terras
motus , inundationes, peftes, portendifle.
His

DE PLANET4R UM

Hisita perpenfis, fatis luculentef

apparet, mutationes in Cceleftibus
Corporibus vix ullas evetiirfc , quitt
& fluida, & folida Telluris. noftrae
inconfenfum inde trahantur. EGquis itaque inficias ibit > fabiicam
Animalem quoque ab iisdem caufis
haud mediocriter commoveri ? &
animal eft pars Telluris & fluidis &
folidis conftans, quorum proportio
& Equilibrium infenfibilitermutata,
fenfibiliffimos produnt efifeftus.
Aer Elementum eft , in quo vivimus, cujus varium Regimen corpo
ris organici Harmoniam. turbat;Quem enim latet', aerem calidumy
frigidum, ficcum, humidum, motum,
ftagnantem, variis inquinatum partiewlis animantia cun&a afficere? Si
Lu*

31

INFLUX U,
"

" ' "

"

'

1 r ' 11

I I I

'

rnfc,

Luna nos in Atmofphaera decies miilies altiore fepelire, fi circa circuni

exhalationes toto Horyjzonte diffufas e variis plagis colligere, & fupra
cervices noftras accmnulare valeat ?
fi ergo poteft elTe caufa ventorum,
caloris, frigoris, nubium, nebularum,
tempeftatum &c. quisquaefa! non
evidenter videt, hujusSideris in nos
dominatum?
Nec tamen quis credat> effeftusJEftus aerei ex mutata aerisprelfione.
dire&e pendere; nam etfi columna
aerea in tantara molem intumeat, ea
utpote a Luna attra<5ta,&tque fuften-.
tata inipeditur, quominus effe&um
ullum fui pendens exferat in partes
fubje&as. Neque etiara huic atmoiphajj-s elevationi refpondetBarometrum obfervante Clarif. Rama^zin.

ja

DE PLJNETJRUM

Nifi forte quandoque, quatenus

di6ta induxit Meteora. Manifeftus
igitur eft hie Lunaeinfluxus, ut fuper vacanettm videatur, huic ulterius
exponendo infiftere.
Eft porro alia influxus fpecies in
corpus animale, quae nonabillisvulgaribus Atmolphaerae qualitatibus
pendere videtur; fed potius imme
diate ab ilia vi, quae per vafta Coelorurn lpaitia effufa, intima cujuscunque materiei penetralia afficit, ingentes Sphaeras in orbitis fuis retinet,
a vero tramite in vario fitu abftrahit,
turbat, quae eft univerfalis Gravity
tis caufa, quaeque probabilius eft fundamentum omnium Proprietatuni
corporearum; quippe, qu in particulls minimis fluidorum, folidrumque

1NFLVXU,

33

que noftrse Machinae, intendit, re?

mittit,, turbat j Cohasfionem, Elafticitatem, Irritabilitatem, Magnetic
fmum, Ele&ricitatem; atque etiam
hpc intuitu Gravitas Animalis nuncu?
pari haud immerito poflet. Quem
iam fugit? affe&iones noftri corpo
ris maximi momenti fieri per fub-
ftantias tales j quas prae fubtilitate in
eorpof um clafiem referre, fere ambigimus. Inftantia lit materia lumihofe, cujus tamen elficacia ad corpus
animale niutandum nenunem latet;
Exigua fane univerfi iyftematis nervqfi portio eft, quae in Machine ani
mal! exponitur, ut recipiat impreffiones a materia lucis, quar tamen
fufficit ad earn totam commovendam, ad excitandas iniras corporis 3c
C
ani-

34

DE PLANE TAR UM

jffiinii mutationesi- Nota eft illa-aeris

modificatio, qua* folis lis nervis,
qui in auditus organo ordinanttfr, applicatur, & totum tanien animal concutit. De materia odorifera, & fapida idem dicendum foret. Si jam ponamus Botentiam aliquam; exiftere,
quajutpote in cun&a Corporis pun<5ta fe infinuans, univerfe nervorum
Compagi, Senforio, ipfi fluido nerveo immediate applicetur; quis.jam
mirabitur, fi qual'escunque ejus alterationes, totam fabricam aifligant ?
His itaque confideratis,:minime
paradoxum videbitur, fi ^ftum aeqiie
in corpore humano .fieri; contendaIHUS, fi iisdem viribus, quibus mare
una cum atmofphaera intumefcit, &
Humores tioftri in fuis vafis commdvean-

ItiFLUXU.

35

veantur varie> turbentur, attdllantur,ac caput verfus rapiantur copiofius. ln plantis manifefta eftfuceoHim elevatio in Plenilunio.
Neque aliud quid edocemur e variis morberum Hiftoriis: Comitialis
morbus nova imprimis plenaque Luija recurrere folet, unde pailim Lu~
mti'cus dicitur, Regit, inquit Galenus. Luna epilepticis periodos
(). Nautas. quidarn in nofocomio
Divi Thoniae Londini. novam, plenapique Lunam ntorbi hujus acceflu
indicabant. (T)}
Puella Epileptica faqiem habuit
maculis diftinSfami, qus pro varia
Lunas Phafi varium prasbeb'ant.afpe6hum ex Bartholin. Qc). Nuc referC 2
ri
.'.(a). Dejdicb. crir.iib-.LIIv{b) Mead., dc imper.
Sol.&iiw, (c) Hiftw. anatom. centuf.17

3.C

DE PLANET J RUM

ii meretur cafus fingularis JKerkringio xecenfitus 00 Gallae matronae,

quas tempore plenikmii facie prasdita erat rotunda, & fane quam formofa, fed deerefcente Luna, oculus, nafus, & os in unam partem yertebantur, ita, utdeformis admodura
in publicum prodire. non fuftineret.,
donee crefcente iterumiidere. rediret, fc ipfa ad furon Plenilunium &
formse fuse Venuftatem.
Hyiterici &Hypochondriaci afie6tus periodos fuas. fortiuntux, idque
teftantur plures a Pitcarmp notati
cafus, (e)
Vertigines, Paralifes, ut & Tiemores periodica non raro. obierarunt
(d) ObC antt.92, (e) de morbis aiero^ceUar,
obfer*. 37,

INFLUX U.

57

runt Medici ,, quorum cafe Pifone

recenfentur.
Maniacorumfiirores adLunae circuitum revertentes in Vulgus noti
funk Menfes muliebres k Luna
coTiritHri noir ex opinione vana, fed
fedula obfenvatione comperta re afirniarunt vetenes, & recurrerent fi
ne dubia uuwerfis ferainis eadem
cert& lege bsrpurgationes, mfi fideris bujus viribus tntereederent varia,
ftngukrum vi<5tirs, vitasqueratio, in
finitum temperamentorum difcrimen, & mcerta plunmorum cafuum
vis, &eificientia; accedit, quod iit
regiauibus iEquatari propioribus,
ubi validiflimanv efle lunarem aHo^
neiu fupra innnimusr copicrfiusfluant
menfes,. imminicmtin: autemea, qua
Polos vergunt proportioned

38

D E PLANETJ # U M

Ex eadem caufe Efemorrhagise pejiodi viris quoque acciddrecafum

jiivenis per feiquiannum fanguinis
fputo laborantis, quod cum nova Luna conftanter redibat; ut & viricujusdam, e cujus pollice finiftro plena
femper Luna fanguis profluxit, notavit Mufgrave (T).
Caupo quidam Hibernus ab anno
astatis quadragefimo tertio ufque ad
quinquagefmium quintuhi effufionem fanguinis exindice digito mamis dextrae, fingulis fere menfibiis
recurrentem, ad libras circiter quatiior habuit,- initio fa&o a Plenilunio,
iEquino&io: vernoproxime fuccedaneo (g).
Nequepraetermittendum eft Saii6torii experimentum ftatieum; quo
(f) Phil, transafi N. 277* (g) IdefriN* 2^7

I.NFLUXU.

39

edochis f uit corpora virorum fana &

moderatiflimo vi6lu utentia, fingulia
menfibus fieri 'folito ponderoiiora
"unius fcilicet, duarumque libraruni
pondere, & redire ad confuetum
pondus - circa finetn menfis adinftar
mulierum, fed fafta crili per urinatn
paulo copiofiorem vel turbidiorem
(h). Ulcera quaedam humoris asftus
certalege fortiuntur:(i') Bagliv.meminit viri alicujus fiftula in cold inteftino aflfe&i, qua ingentem ftercpris copiam. crefeente Luna exeernere folebat, qua? eadem decrefcente
regulariter minuebatur ; huic cafui
CI. Mead. (Y) fubjungit Hiftoriam
adolefcentis, qui ex lue venerea Ul
cus contraxit, fingulo Plenilunio
C4
Icho(h) Med. ftat. Se&. i. aphor. 65. (i) Bagliy-ilc
cxper...circa fang. (k) Loc. cit.

40

DE P L ANETA R UM

Ichoreni plorans, fupprefFo continuo poft feptimanam fluxu^ eoque

revertente Plenilunio femper reftk
tuto fpontfc.
Renum dolorcs per lunaria intervalla reciprocantes animadveitit
Tulpius 0), Spiritus diijkultates,
menftruosi^pe recurfus habere Helmontius & Floyerus obfervarunt.
Typtiqap iJlam morborum acuto*
rum Naturam, qua aegrum plerumue liberat died feptimusquartus
decimus. j.aut unus h vieeiimus in
Lunse efficaciam conjecit Galenus;
Epidemics annerum conftitutiojies in hunc cenfura referri merentufquae-ebfervante folertiiiimo Sy
denham Cm) jton eomniunem cum
re(npbftm
11.^43. (m) dedLel}.decre.t/MbiryU

I NFL U X V.

41

reliquis febribus caufam agnofcunt;

quippe qui. animadvertitannos, quo
ad manifeftam aeris temperiem fibi
plane confentientes, difpari admodum morborutn agmine infeftari, &
vice" verfa/ Conftitutiones varias,
quae neque calorifrigido, lion ficco, humidove ortum fuum debent ,
fed ab occulta potius, & inexplicabiliquadam alteratione in ipfis'terrae
vifceribus pendent, unde aer ejusftiodi effluviis contaminatur, qus
humana corpora* huic aut illi Mor*
bo addicunt, determinantque, ftan
te, fcilicgt, praefatse coiiftitutionis
praedominio, quae exa&o demurii
aliquot annorum curriciilo, faceflit,
atque alteri locum cedit. Renihanc
illultrabunt adhuc. magis, quasicriC 5
pfii,

42

D E P L A N ET A RU M

pfit, Cl.Ramazzin. (n) in civitate,

&agro Mutinenfi. tribus illis annis
continuis fasviebat illic febris petechialisvalde peftifera,, obfervatione,
inquit, digrium fuit, qUod poft pieDilunium, ac multo magis filente
Luna, ferociebathasc febris, qua?
poftea ad nonim. ejusdem; Lumen
mitefcebat;' nec.mea tantum, fed
alipruni quoque Profefforum conHans fuit obfemti'o , quod non parum contulit ad hujus febris prognoiim & curationem. Alio loco habet :
Admirandum certe fuit, quod 21.
Januarii .1693. contigit: fafta enim
per no6tem lunari Ecclipfi major
pars grotantium obiit, & eadem
hora, qua nimirum Luna laborabat;
quin;
(n) Comment. He conftit. Anno 1692.

1NFLUXU.

41

quin& nonnullirepeiitinamorte oo
cubuere.,, Apofitiflima etiarn in hanc
rem eft, narratio quaedanvBellonii
(o) qui convenifTe, ait: Medicos
aliquot Parifienfes, ut de falutellluftris cujusdam faeminae deliberarent,
dum confulitur inftabat Solis defe6tus; abeunt ab aegra, ut coelum
contemplentur, nihil turn imniinentis mali praevidentes, imo nefiifpicantes quidem; illico vero ad illam
revocantur eo ipfo temporis pun6to, quo defecit Sol, anima deficientem. Et mirabantur omnes, earn
non ante ad fe rediiffe, quam Aftro
redierat luminis fui fplendor. Non
minus memoratu dignum eft Baconem Verulamium, qu.oties Luna delice(o jEpidem. lib. p. 48.

44.

D E. PL./1NET/I.R U M

fieeret,' animi deliquium femperpaffiini, ut nonnili reftxtuto fiderihimine rediret ad fe.

Peftem virtutem fcanclnnarera. fentiteetianx dgprehenfomeft:Diemerbroekiui (jxj qui niotbi hujiis anno
1636/Notfiom'agi grafFantis indolem
progrefius diligentiflim^ defcripfitVcirca na-vamplenamqueLunafti
exacerbatatfi l'emper fuifie, illosque
Jferebmnes occubtiiffe.
Hscfant, quas exveteruin moniinientis pro Lunae & Solis in homi
nes facilitate adferr6 licuit exempla,
&effentlane innirmera, nifiprajcoct
nimis judicio ataiito tempore hancce
veritateinexplofiflent Medici;Verb
tateni, qus fi rite perpendatur,miiitas
(p) de'peftc.

INFLVXV.

45.

tas alias in Pbyiicis & Medicinahp

dubitatas, poft fe relmquit. Tarn*
etfi verd Planetarum potentias non
valeamus explanare ex Morborum
biftoriis, non.tamen levioris mo-,
nienti eosdem effe in corpore noftro, faltem ex eo conjicere licet,
quod ratione limime analoga, eis^
dem prorfus caufis aliorum corporum actionem experiantor, eademquemutent, ac deLuna, Tellure,
&Sole dx6tum.
Nequeporro opinandum, univerlam afiroruminnos eflicaciam Mor
tis folis circumfcribi. Adrairandus. eft iarum Spbseramm inter fe
cgncentaSj & ineflabilis. GRAVITATIS UWIVEHSAUS effeaus,
quo corpora jaoitra ia confenfum
tra-

+6

DE

PL ANET4R VM

trahuntur non aeque & indifferenter

omnia; fed-, quemadmodum in in.ftrumentq miilico pluribus chordis
inftructo., ille prgecife tonusrefonat,
qui cum dato quopiam uiiifqnus eft;
ita pariter ea tantum moveritur cor
pora, qua? ratione fexus, aetatis,
temperamenti, fingularis difpofitionis&c. certam,. determinatamque
ad ; datam conftellationem harmoniam habent.
Quae cum ita fe habeant quotusquisque Medicorum erit, qui ftarim
ipfe per fe noa intelligat, influxus
Elanetaruni non levem in re medica habendam eflerationemj eumque
improvidei, imprudenterque fafturunv, a quo negligatur? Quot enim
alia funt mJMedicina longe. minoris
mo-

INFLUXV.

47

momenti, quae tamen ipfius Do6tores diligentiflime fpeetant, ac contemplantur ? porro etiamfi remota
qu?edam fufpicio animos Medicorum
puifaretv aliquid in Natura efle, quod
aequabilem hurnani corporis Oeconomiam turbare, atque immutare
poffet, multisque morbis aut caufani, aut remedium praebere ; hoc
asdepol !. fatis efiet, ut earn ad rem
oculos, mentemque converterent,
ejus.que cognofcendae caufa nihil intentatum relinqtiereht. Cum itaque.non vana, tieque longius accerfita fulpicio, fed evidens ferme deliionftratio certum, utreor, faciat,
corpora humana .a corporibus ccelefiibus pro ipforum motuum varietate vehementer concuti , diverfisque
affe-

48 BE PL4NET4RUM INFLUXU.

affe&ionibus fubjici; quanto aequius

eft, plenumque falutaris confilii,
Medicos in hoc Aftrorum influxu
expiorando curani, folicitudinemque t haud mediocrein collocare ?
Quaniobreni ego ita cenfeo, eum
medicae difciplinse multum Lucis
allaturum^ ab hujusque Doctoribus
pluriinam gratiam initurimi, qui mar
gins ingenii, etuditionis, patientiae
fuccenturiatus prasfidiis adhanc Pror
vinciam copiofius. illuftrandam ferio
amraum adjiciet.