Você está na página 1de 409

F

r
tJ-

-.

&
,

vv **^
BIBLIOTHEQUES
ARITHMETICA
UNI7ERSALIS.
ARITHMETIC A
VNIFERSALIS;
S I V E D E
COMPOS ITIONE
E T
RESOLUTIONS
ARITHMETICS.
Auftore IS. NEWTON, Eq. Aur.
Cum Commentario

JOHANNIS CASTILLIONEI,
in almo Lycao Trajettino Pbilofopbia , Matbefeos

Aftronomi& Profejforis Ordinarii


TOMUS PRIMUS.
ffB

A M ST E L O A M I, 2>

Apud MARCUM MICHAELEM REY.


M DCC L X I.
/

/
ILLUSTRIBUS AC PR^EPOTENTIBUS
POPULI TRAJECT1NI ORDINIBUS
E L E C T I S
E QU I T I B U S

MAGISTRATIBUS
PATRICE PATRIBUS
ATQU E AM P L I S S I M I S

CONSULIBUS
E T
SENATOR1BUS
ACADEMIC
CUR ATO RIBUS
QUOD BONIS LITTERIS ENIXE FAVEANT
ET PRJESERTIM

QUOD MATHEMATICAS DISCIPLINAS COLENDI


OTIUM SIBI FECERINT

ET PUBLICE DOCENDI CUR AM DEMAND A VERINT

D. D. D.

JO. CASTILLIONEUS.
M O N I T U M
PRIM/E EDITION! PRyEMISSUM.
A D

LECTOREM.
poft baud paucos do&orum Viro-
CUM,
rum in Arte analytica tradenda labores ,

liber aliquis ,
materia pjenus , mole parvus 5 in
regulis iieceffariis brevis , in exemplis certo
confilio electis longus , &primis tyronum co
natibus accommodatus j, etiamnum defiderari
*

videretur; interque xf*fcif*Mt noftra academica


hujufmodi tra6tatus M. S. publicas Profeflbris
mathematici tune temporis celeberrimi prx-
Ie6tiones 5 triginta fere abhinc annis in fcho
lis habitas , continens, mihi ftatim occurre-

ret dedi operam ut libel lus ifte 5 imperfed:us


;

licet, &currente calamo pro officii urgentis


ratione compoiltus, nee prxlo ullatenus de-
ilinatus , tamen in uflim fludiof^e juventutis
nunc publicum prodiret. In quo quidem
in
quxftiones baud paucx e variis Scientiis addu-
tx multiplicem Arithmetics ufum fatis often-
dunt. Animadvertendum tamen ,
conftru-
*
AD LECTOREM.
Hones geometricas 5 five mechani-
illas (five

cas, prope finem adpofitasj inveniendis fo-


lurn duabus tribufve radicum figuris prioribus,
uti fuo loco dicitur, infervire: opus enim
Cl. Autor ad umbilicum nunquam perduxit;
cubicarum ^Equationum conftrudtionem hie
loci tradidiffe contentus; dum interea in ani-
nio habuerit biquadraticarum aliarumque fu-
periorum poteftatum conflru6tionem raetho-
do generali exponendam adjicere, & qua ra-
tione reliqu^e radicura figura: eflent extrahen-
d& figillatim docere. Cum autem lummo
Viro hifce minutiis poflmodo vacare minime
placuerit ? defe&um hunc aliunde fupplere
volui ; atque eum in finem generalem plane-
que egregiam Cl. Halleii a:quationum radices
extrahendi methodum ex A6Hs noftris Philo-
fophicis 5 exorata prius utrobique venia , hue
transf erendam judicavi. Vale Le6tor 5 co- &
natibus noftris fave.

G. W,
Dabam Cantabrigi* III. Kal. Mai
An. D. MDCCVJI.

PREFA-
P R ^E F A T IO
G. J.
s GRAVESANDE
Pramiila edition! qux Lugduni Batavorum
prodiit Anno J/32.

hicce prlma vice 5 in/do Au ftore >

Liber
ipfo
hoc tfgre ferente 5 Cant a* editus fuit

brigitf
anno 1707.
becunda vice in lucem prodiit Londini 1722.;
fed in (latu perfetliore s ut quis facile percipiat^
non omnino feet urn abdicate virum celeberrimum;
or do propofitionum non tantum mutatus eft , fed
5
in ipjis jolutionibus b
demonftr at lonibus corre-
-
fliones multte rcperiuntur non nifi ipjl Auffiori>

tribitendtf.
Secimdam bane editionemfecuti fulmus ^adje*
ffo tamen monito primte editwni pr<epofito 5 jf in
Jecunda Juppreffo. Singulasque Jcedas totius
ab alio jam correffas, ipfi^ antequam
operis>>

prtflofubjicerentur* examinavimus & legimus.


Nwil in laudem opens die am 5
nomen Auflo*
ris in titulo
legit ur* & hoc quidem fat is eft. Non
ego edition fm librum
dirigere fujcepijjem 5 nifi
* 2
magni
ma^ni facer em. Jam etiam quid de ipfo fentiam
explica-vi fat is inpr<efatione
ad (pecimen com
ment arii in bunc ipfum ; quod fpecimen habetur
ad c ale em libelli noflri ,
cut titulus Mathefeos
Univerfalis Elementa.
Cum Newtoni Aritbmetlca primum in lucem
prodiret , adjecerat Editor* propter convenien-
tiam material Halleii metbodum extrabendi
radices tequationum , defumtam ex Tranjatlio-
nibus Pbilofopbicis Societatis Regitf Londinenfis;
Nos hoc exemplum fecuti , non tantum bocce
Halleii fcriptum ? fed omnia adjecimus 5 qiitf
in
diflis Tranfaflionibus reperiuntur ? / no- qu<#

bis ad Newtoni libntm illu/lrandum utilia vifa

Junt. Qu# anglico fermone confcripta erant ? la-


tine reddidit vir Rev. Job. Petr. BERNARD w- 5

ri Celeberrimi Jacob! BERNARD 5


in bac noftra
Academla Batata Profefioris Pbilofopbite
Mathef. digni/fimi & College noftri dum
conjunftijfimi ? films.
JOH. CASTILLIONEUS
LECTORI, S.

SAACI NEWTONI, fummi ARITHME viri ,

TICAL! VNIVERSALEM explican-


dam fufcepifle me, novum in Mathematico-
rum Republics hominem, certe miraberis.
Quis cs tu, jure quidem dices, qui provin-
ciam illam ultro tibi fumas,quam doctifiimus
s* GRAVESANDE ad primi ordinis Mathcma-
ticos, hoc feculo vigentes, amandavit? Tu
ne librum ilium totum explicabis, cujus duo
tantum loca vir ingenioiiffimus expofuit &
quae non eflb intcrdlf"
fcillima modefte profeflus ell?
Vera profecto- iunt ilia: &, ideo quia vera funt, fcias oporter,
quomodo mihi opus hoc exciderir. Non enim confilio mihi onus,
quod humeri ferre recufabant ,impofui, fed illud,fato quoddam in
mcconjeftum, quoufque potui,portavi. Viginti anni jam funt elap-
fi,ex quo eximius& optima fpei Adolefcens, (cujus immaturum in
1

teritum adhuc lugeo) J /^/^///// SEIGNORETTUS Angltts rogavit uc


ei Arith-ncticam univerfalem NEWTONI praelegerem, voluirque ut
non ea dumtaxat afferrem , quaead Auftoris mentem allequen-
dam evant neceilaria, fed quoecunque ad pleniorem fcientiam fa-
cerent, &ea praefertim, quibus vis ingt-nii (quo mukum fane
pollebat) crefcere poiTet. Quamobrem ego librum hunc fumrna
cum animi contentione Jegere; qus pro tenuitate mea poteram,
adnotare ;
atque, ut curtam fuppelletftilem augerem , optimum
quemque hujus argument! fcriptorem diligenter pervolvere; quae &
ad rem facere vidcbantur, undique corradere. Celerrimo gradu
me fequebatur praeftantiflimus Difcipulus, feu potius lludiorum
comes; quin & multa ipfe commcntabatur, & mihi plura, quae
fineeo non animadvertiflem , commentandi praebebat occalio-
nem. Sic paulispfer, me imprudente, crevit Commentarius hie \
quem, cum perfpicerem in juiti voluminis formam excrevilTe, &,
cum nonnulli, qui ilium legerant, a me pofcerent ut eum publi-
* >
ci
vi PR^EFATIO
ci juris facerctn,ad immortalis memoriae virum G. s GRAVES ANDE,
operis Newtoniani fautorem , fcripfi quid pra?llare conatus fuiilem,
quibus auxiliis ufus, ca demuin qua? quid facere inilituiiTem phi-
ne quidem, autem id perfecillem quoad licuit, docere
quomodo
pollcnt (*). Meis litteris humaniflime, ut iblebat, ille refpon-
dir, quid in mclius murandum eilet indicavit, & fua cura Ty-
pographum libro meo paratum elFe fignifkavit. Majores animos
hinc ego collegi atque opus totum revolvere, emendare, auge-
,

re alacrher cocpi. Interea vita funftus eft egregius ille cui


vir^,
ego , ac totus litteratus Orbis lacrymis parentavimus. Tune
ego commentarios hos ad perpetuas tenebras daranatos exiltimans,
manum ab eis removi, &
operam meam ad Newtonian* Opttfcu-
la, fuadente Marco Micbaele BOUSQUET, Bibliopola notiifimo >

colligenda, vertenda, edenda traniluli.


Tandem poil multos cafus, quos narrare longum & fupervaca-
neum eflet M. M. REY,
diligens Bibliola ,
; amicus & conjun-
diirimus, haec qualiacunque fuerint, edere voluit.
En quo patio librum hunc, id non cogitans, inchoaverim at ,

que aliorum potius autloritate quam voluntate mea duftus, per-


fecerim, atque edidcrim. Pauca nunc de ipfa NEWTONI Arittme*
(tea Univerfali &
de conlilio meo dicenda luperfunt.
Si ex locis omnibus , quibus honefli natura m
vis contine tur & ,

frlmus (ut ait CICERO (a) ille efl qni in veri cognitione confijht> y

& maxime attingit naturam humanam, quanti facienda eft ars ve-
ritatem inveftigandi? Quam a quo potius edifcamns quam a NEW-
TONO, fummo inventore, non video, nifi quis forte poeticen a
CHERTLO vel BAVIO quam a VIRGILIO aut HORATIO, militavemque
fcientiam ab ipib HORATIO qui

celere m fagam
Seniit reliffa non bene farmula (b)

quam ab ALEXANDRO aut C^ESARE difcere malit. Neque fe minor


ell NEWTONUS in Arithmetic a uni-uerfali quamquam earn imper- ,

fedam reliquerit. Nam, Dii Boni! quae praeceptorum vis, quae


con-

(*) Ha rum epiftolanrm ima edita nunc eft in i. tomo DiAionarii fcripti gallicc a Profpe-
to Marchand , aniculo s Gravefandc.
(<)
De Off. 1. i. 6. (b} Her. Od. 1. II. 7.
E D I T R I S. vii

concinnitns ordinis, quae exemplorum copia !


Quam ha?c omnia
funt npte fclecla!
Ordinis autem &
proeceptorum utilitatem, fi olim laudaflcm ,
cevte rifu illud vulgatum audivilk-m, qitis litnpt i-at ?
exceptus
Nunc autcm horum ncceilitatem propugnare cogor, poltquam vi-
ri ,
(quod magis doleas, alioquin dofti & acuti,) ieculi Icviiati
adfentantes, prcecepta &
ordinem , tamquam perndos duccs in
devia trahcntes, traducere funt aufi, & idto ttmpus, quod in
pulcherrimis & novis excogitandis rede poterant iniumere, in iis,
qua? vcteres rede tradiderant, corrumpendis perdendum cenfue-
runt. Apage, inquiunt, has deriniuonum , poilulatovum , atque
axiomatum infullas congeries; apage ha c abilracla Theoremata.
%

Quis enim haec legct? Melius veritatem,nullo ordine,fed ut necei-


fitaspoilulabit, requirens, feclaberis illorura veiligia, qui prima
fcientiarum fundamenta pofuerunt. Sic illos coniirmabis, quos
horrida, qua vulgo Mathcfm deformant , pcriona detenet. Quia
& hinc riet ur adolefcentium animi ad veritatem e DEMOCRITI pu-
teo hauriendarn apiiores evadant.
At ego putabam utiliilimam quidem efle Mathefin in hoc ta-
men maxiine utilitatem ejus elucere, quod mentis facilitates exor-
nando, acucndo, augendo, nos a brutorum naiuia remotiores,
divina* propiores eMiciat; quo nomine
Difciplinae hujus iludium
cunftis efle commendandum
fatentur omnes. Mens vero (quod
ad veri cognitionem attinet) aut prius ignota pcrcipir,aut jam no-
ta reminifcitur;
quorum neutrum fieri potcil fine contentione qua-
dam, quam attentionem nuncupamus. Intclligere vero ell non
opinnri, non dubiis &
incertis fe permittere, led ccrtis indu- &
biis adhaerere,
qualia Mathefis pra^cipue complcditur. Unde fiat
oportet, ut qui huic Difciplinae fedulam navant operam, ita cum
evidentia &
certa cognitione confucfcant ,ut primo intuitu vera ila-
tim a fallis difcernant atque diilinguant. In quo maxime intelleclus
perfedio verfatur, quae Matheii debetur. Neque minus ha^c
fcientia ad memoriam atque attentionem conducit; quandoqui-
dem de propofuionis alicujus veritate certus eiFe non poteit qui
totam demonitrationem , uno confpeftu non cernit, (quod qui
facerefttagit, mire attentionem auget,) &
qui pranerea non ha-
bet ad manum principia neceifaria, aut ilia firmiilima effe non 1 en-
tit ;
quod qui diligenter curat maxime memoriam exercet. Quae
omnia commoda tollit iilorum facilitas, &
eo rem adducit ut ne-
que
viii P R JE F A T T O
que nova difcere, neque quae jam didicimus, recolere nid fortui-
ro poffimus. Etenim aliquid, (fwc proprio ingenio, five alio
praeeunte,) difcere, li quid aliud elt quam notiones, quas tube
rous, aut evolvcre & penitus dignofcere, aut inter fe comparare,
ifti doceant. Si autem res ita fe habet, ut reor quomodo, ob- ;

fecro, notiones, quas nee ipfi benenovimus, comparnbimus?


Quomodo quibus convenianr, in quibus different, difpiciemus?
in

Iguur in omnibus , ratione docentur via, frimum conftituen-


qn<e
&
dum eft quid quidque fit,. at que involutx rei notitia. defimendo
. . .

tpeneuda (a). Siquidem derinitio elt prima iimpliciHima notio- <Sc

nis evolut o. quid ex ipi a definitione dilcimus, illud


Nunc, i\

negligemus, an coniiderabimus ? Certe confiderabimus, quando-


quidem rem non evolvit ille,qui non difpicit diligenter omnia,quae
rescomplectitur,& Itultum eileteanegligere,que fponte feobviarn
faciunt, deinde requirenda: neque a mentis radice ad verticem
uno impetu podumus advolare. Igitur nova difcere nequit, qqi a
defnitionibns non incipit, illifque fubjicit axiomata poftttlata, &
vericates nempe, feu ad aliquid cognofcendum, feu ad faciendum
pertinenres & fpome fluentes. Utrum autem qua?
a definitionibus
iic difcimus , ut
volunt, recolere pofTimus, infra difpiciemus.
iiti

Nunc videamus quae funt ilia abltracla Theoremata, quibus fati-


gati Tirones Mathefm, tanquam nimis aridam, failidiunt atque
refugiunt. Ea funt (ipfis f^tentibus) generates quaedam propofi-
tiones, quibus notiones a fenfibus aliense continentur, &. qua-
rum connexio cum praxi difficile perfpicitur. Num autem ita
rnolefta funt haec Theoremata, quia generalia funt? At, cui
gratius eiTet peculiares propofitiones addifcere, quse faepe le-
vi, aut nulla mutatione, forent repetendae? In ipib ortu fcientia-
rum peculiares veritates feftandaa fuerunt, turn quia generales
invenire difficillimum erat, turn quia recta methodus ignorabatur.
Tune decebat, neceffkate magiilra, nunc has nunc illas propoli-
tiones indagare. At nunc, eft bominum tanta pcrverfitas, ut
qn<e

invent is fntgibits , glande vefcamur (Ji) ?


Quis non intelligit eo magis fcientias perfici, quo magis uni-
verlalia Theoremata reperiuntur? Praefertim, cum tanta jam fit
methodorum & propofitionum copia qua; tamen quotidie auge- ,

tur, ut nemo omnia difcere & retinere queat, niii in pauca ge-
nera-
(*")
Cic. Orator. 33. () Cic. Orator. 9.
E D I TO R I S. ix

neralia Theoremata coardentur. Yerumtamen fortafTe creant


hanc moleiiiam notiones quas confiderant Geometrap, ideo quia
funt a fenlibus aliena*. Qui lie fentit, a mente excolenda prorfus
abilineat, neccflc eit; mentis enim regnum eit a corpore omnino
feparatum. Neque melius fentiunt cum dicunt, dirricili cum
praxi connexione faitidium creari. Prius enim inilrumenta quae
lint , eit intelligendum, quam molum iis utendi doceamur. Ex
me tu quscris quo valeant, qualcm praebeant ufum tot de trian-
gulis , de parallelis, de circulis propolitiones?-Quid refponderes
puerulo qua renti quo valeant elementa prima? Nonne patet me
j

lius ilium riguras adhibiturum , qui melius qua fint cognoverit?


Teilis fit NLWTONUS , qui ut fediones conicas Aitronomiae aptaret,
novas earum proprieties detegere, idell earum naturam penitius
introfpicere, dcbuit. Teftis HUGEMUS, qui horologia perficere
non potuit, niii cycloidij. natura diligcntius invelligata. Teilis
BERNOULLIUS teitis LEIBNITIUS , quorum alter pleniilime, alter
,

minus perfede curvam celerrimi dclcenfus determinavit, quia il-


le ipfam cycloidem accuratiiTime
cognoverat, quam hie negligen-
tius confideraverat. Teltes dtnique omnes recentiorum libri ,
referti inventis iimplicibus, elegantibus, utilibus , ubi Audores
rerum, quas tradabant, naturam optime intelligebant, ubi fecus,
perplexis , inelegantibus, atque ideo inutilibus.
Preetereo, quod non ut artiricia perriciantur, fed uc

Concrctam tollat labem , fnrumque relinquat


ALthereum fenjnw atque aurai fimfiicis ignem (a)

nata eft Mathdis ; quod ita pro certo habebant veteres illi (velis
nolis) pra^ceptores noitri, ut quidquid a manibus penderet, hac
fcientia judicarent indignum. Errabant illi quidem, fed magis
errat, qui fublimem hanc difciplinam , quae fola valet mirabilia
DEI opera quadantenus explicare atque hominis naturam exorna-
re ,putat placere non poffe, nifi fabrilibus artibus inquinetur.
Quod vero dicunt, hac incondita Mathefin tradendi via fieri
ad veritatem detegendam aptiores Adolefcentes,
profedo jocan-
tur. Sic difcent quod nemo nefcit, fcilicet
quod ubi propofi-
tione aliqua opus habes, ilia tibi eit Sed quomodo
invefliganda.
illud
(rf) Virg. ^n. I, VI, v,.7i6,
x P R JE F A T I O
illud Theorem* tibi neceflarium rede quaeres? Quomodo quse-
{tiones enodabis? Niii fortalVe put as , cum neque Ichyphus neque
fcamnum fine praeceptis efformari poffit , gravilVimam atque diiii-
cillimam inveniendi anem praeceptis non egere. Sed eilo; impe-
tu quodam ingenii unum aut altertim, vel etiam iingula proble-
mata folves. At; rem nniverfam trilniere in part es* latent em ex-
plicare defniejido-t obfcuram explanare iv.te rpretando , ambigna pri-
muwvidere) deinde diflinguerc (a) , quomodo difces?
Tamen, ajunt, fupervacaneum eft accurate demonftrare ilia,
quorum veritatem quivis levi animi contentione poteil difpicere.
Experientia docet eos, qui ad Mathefin addifcendam apti nati
funt, ingenium fuum
exercere,& demonitrationibus qua-
libenter
fi Demonflret EUCLIDES duos circulos fe mu-
inutilibus fatigari.
tuo fecantes idem centrum non habcre nemo mirabitur. Illi res ;

erat cum
Sophillis pertinacibus, qui laudi apponebant propoij-
tiones vel evidentillimas rejicere; quapropter JVlathefis, ut Logi-
ca, inllruda elfe debebat Syllogilmis, cavillantium os pof- quibus
fet occludere. Nunc autem
fuperflua funt ratiocinia, quibus con-
firmare conamur id quod bona mens oitendit; perjpicnitas enim ,
(ut ait CICERO) () argument at tone elevatnr.
Utinam Philofophi, "Medici, Jurifconfulti, Theologi, in fuper-
vacaneis demonllrationibus, tempus, ut dicitur, triviflent
illis !

Quot &
quantis quaellionibus circa verba, aut circa res quae in-
telligi nequeunt, verfantibus, quibus tandiu detinemur, quot fal-
fis , aut faltem incertis
opinionibus, quibus obruimur, caruiiTe-
mus? An putas, ii parcius huic fenfus communis imagini fe cre-
didiiFent, ii
prima principia probailent civilis & pon-
accuratius
tiricii
Theologi, non vulgares tan-
juris Scriptores, Philofophi,
tum fed &GROTIUS, HOBBESIUS, PUFENDORFIUS, DEMOCRITUS ,
ARISTOTELES , PLATO, CARTCSIUS, ATHANASIUS, HIERONYMUS ,
AUGUSTINUS, LUTHERUS, CALVING , tot fcripti fuiUbnt de jure
libri, ut vel ad titulos legendos, vel ad errores, quibus fcatent,
non dicam refellendos fed detegendos, vix humana vita, quan
tum vis longa, fufficiat; tot & tantis difputationibus de rerum
principiis, de mundi lyllemate, de tinibus boni & mali, de Tri-
nitate, de gratia , de commercio anims & corporis, fchoLT ilre-
puiilent & adhuc ilreperent fine ullo fcientiarum incremento; in-
qui-
(4) Cic. Orator. 41. (t] DC nit. Dcor. 1. III. 4.
E D I TOR I S. xr

totam vitam timuiflet CARTE-


quifitionem fenfilTet GALIL^US, per
sius ; tot &
tarn cruentis perfequutionibus inquinata fuiflet fan-
cWima CHRISTI Religio, fumma pacis conciliatrix? Sed , ut ad
rem propius accedam , quis ignorat // , qui blathematici vocavtur,
quanta in obfcur it ate rerum^ &
quam recondita in arte multi- &
plici fubtilique verfintur. Qtw tamen in gen ere it a tnulti perfefti
homines extiterunt , ut nemo fere fluduiffe ei fcienti* vehementius
videatur* quin^ quod voluent^ confequuttis fit (a). Quare? nifl
quia claras &
ditlinclas notiones quilque, dummodo non omnino

plumbeus fit, percipit; quae hinc fponte perficiuntur , intelligit;


quaeque ex his definitionibus &
axiomatis pedetentim deducuntur,
leftatur &
afkquitur, quod vix facere poiTunt acutiores,
ubi non
aliis fere fcientiis, dis-
gradatim proceditur, fed per faltus, ut in
curritur. Fieri autem nequit ut claras & diftin&as habeat notio
nes , & ut gradatim procedat ille qui non fmgula certiilimis de-
monilrationibus conrirmat , fed levi quodam judicio nixus eviden-
tia pronuntiat, cum ratio clamet VERULAMII verbis; (to) ut pri-
md quxque, fe offernnt animo e tque arrident , fro fufpeftis ha-
qu<e

bcantur. Omnium enim, quai per fe patere exiitimantur, notio


nes confufae lint, necefleeil, quae quam fa?pe fallant omnes no-
runt , & quam fa pe logomachiis viam aperiant , difputationes nu-
3

per in Matheiim inverse teilantur ; ut proeteream p^riculofum


eile notionibus his confufis ailuefcere Idco WOLFIUM audiar, (<r)

non illos qui intelLettus perfc iendi gratia Mathefi operam navat ,
,

monentem quod is a rigor e demonftrandi ne latum qnidem iingnem


recedere tenet nr , ne methodi confufa notiones de eadem conce &
pt a pro:judicia noccant extra Mathvjim.
Praeterea, quis in fcientiis profeclus fibi proponit non pceni-
fi

tendos, debet prima principia tenere, ut ilia fponte menti


is ita

fefeofferant,quod numquam obtinebit, nifi qui ea fa?pius attente &


confideravcrit ; cui rei quantum demonilratio, quin & plures di-
vcrfae demonilrationes conducant, cuivis judicandum
relinquo.
Prsecipue qui nova detegere cogitant, male prima principia ne-
gligunt. Refpice per quam longum & fmuofum iter plerumque
maximi Mathematici ad veritatem perveniant, ad quam facile per-
venire poterant, ii prima principia rede perpendhTent. Audi
NEVV-

(4) Cic. de Orat. 1.


1.3. (ft Bac. dc augm. Sclent. 1. i

(0 Elem. Math. Tom. V. Cap. IV. 178. in fine.


* * *
*u P R ,E F A T I O
NEWTONUM, qui jam grattdae vds&
:
fummum fcientiae npicem nclep-
tus dolebat, quod non KUCLDIS elements, qua dcccbat diligertia,
juvenis perlegiiTet. llle ccrte, quamvis Mathcii aptiffimus, tune
has demonilrationes molefks &
graves non nrbitrabatur, neque
fupervacanea &
folum contra fophiftas utilia cenlebat ratiocinia,
quibus bonae mentis judicia Connrmare veteres conati funt. Ce-
terum, non defunt alia, quibus Tironum ipforum ingenia bene
poflint exerceri, & plurimuai in fcientiis valet vulgatum \l\udfe-
Jiina lente.
Hue accedit, quod principiis docemnr negligentiam
fi in ipfis

atque ofcitantiam, quando attentio & diligentia difci poliit, non


video. Num
in fublimioribus fcientiae partibus? Sed tune recur-
ret illudaxioma, naturae humanoe laborem averfann commodilTi-
mum , fntftra quis demonftrat qu# hona wens oftendit*, argumenta
probabilia fe fe pro ccrtis demonllrationibus obtrudent & obre- ,

pent paralogifmi, a quibus immunes funt veteres omnes qui ar- ,

tem feveram amabant, & a quibus vix recentiorum unus & alter
(qui quidem veterum fuerunt imitatoresj potuit abflinere.
Denique fruftra homines difcere, qua? itatim oblivifcantur, ne
mo negabit. Certum autem ett nos vix rerum meminiiie, quas
nullus ordo revocat ad mentem; hinc fit ut facilius quam foluta ,

oratio earmina retineantur. Id fenferunt gentes omnes , vcl


>

barbarae, qua? carminibus hiitoriam & Philofophiam defcripferunf,


antequam litterarum ufus invaluit.

Tantum feries juutfnraqne pollct (a)

HcEC de ordine, nunc de praeceptis , quae fi mentem aliquantif-


tardam redderent, ut nonnulli putant, nihil tamen progrclli-
us obeflent, quandoquidem tertudo in via citius ad metam per-
Eer
tingit quam Achilles extra viam. Sed ne regulae & praocepta men
tem opprimant & tarditatem inducant, verendum non ell. Nam
ingenium totum (quantum elt) circa duo verfatur, ut fcilicet con-
nexionem aut repugnantiam notionum deprehendat, quam proe-
cepta nullo modo, fed quomodo ad propofitam metam brevillima
via pervenias oilendunr. ,Etrevera, quis unquam Theoremaris
denaonttrationem aut problematis folutionem quaeflvit, qui notio
num
() Hor. Ar. Poet. v. 141.
E D I TO R I S, xiir

Si defunt, unde
num mediarum defeftu aut copia non laboravit.
& quomodo extundendjj? Si redundant, quoe feligendae? L bi
Iruilra qua?ro principia , qua? me ddkiunt , experior quod ncc
manus nnda nee inteUettus fibi permiffus mnltnm valet. Injirumentis
& auxiltis res perficitur ^ quibus opus eft non mums ad intellect Mm
quam admanum (a). Ubi vero me nimia copia reddit inopem,

quo me cunqne rapit tempeftas , defer or hofpes

& fentio, quod hominitm intellect ui non addend* fed plum


plmn<e ,

bum potius & ponder a ) ut cobibeant omnem faitnm atque volatum (c)
unde patet unicam omnino reitare falutem ut mens ah ipfo princi-
pio uullo modo fibi permit tat ur^ fed perpetuo regatur, res, veluti \

per machmas , conficiatur (d). Cum pra-ceptis ita confuefcant, qui


Jpiritns propnos, ut fibi oracula exhibeant ^ (e] folent invocare >

ut vtl inviti ab iis regartur, &


tune videbunt quanti lint a^iliman-
da: quod li facere relpuunt, quE ignorant faltein non vituperenr,
neque vocibus fuis alios a reda via deterreant &, dum fcribunt, ;

caveant ne populo, cui fcnbere funt cenfendi, faciant injuriam,


populum ilium quaii levem artilque feverae impatientem traducen-
tes omnes enim qui probari volant , voLitntatem corum qui aiicluint,
:

intuentur (f). Et nemo ideo icribit ut improbetur. Et iiti


delicatuli Difcipuli, fiquid fapiant , \ ARRONEM audiant. Haec
ait ille (g) aut omnino non difcimus^ aut prius defiftimus quam in-

telligamus cur dift en da fin t. Voluptas aut em vel utilitas talium di-
fciplmarum , cum perfefltf abfolutgque flint:
in poft-principiis exiftii
in principles vero ipfis , inept &
infuaves videntur. Cui lent en
tice ii non adfentiunt, relinquant, iuadeo, graves has difciplin.is,
quibus nati non funt.
Sed fortafle minus lucidus aut concinnus eft ordo a NEWTONO
fervatus, aut redo talo non ftant ejus prctcepta. Meliora igitur
prefer; & optime mereberis de prudemioribus, qui omnes adhuc
imperfeftam elle artem inveniendi fatentur. Ordinem vero AVu -
1

tonianum breviter exponam, verbum nee amplius addam ; veren-


duin

(j) Bac. Nov. Org. Scient. Aph. II. () Bac. ibidem.


\b} Hor. Ep. 1. i. Ep. i. v. 15. (/) Cic. Orator. 8.
(*) Bac. Nov. Org. Scient. Aph. CIV. U) Apud Aul. Gel. 1. XVI, Cap. i*.
(t) Bac. Nov. Org. Scient. Prsef.
**
3
P R JE F A T I O
dum enim eft ne peculiare quoddam fludium,quo Temper in hunc
fummum virum latus fum , me fallar.
Sibi propoiuerat NEWTONUS fcribere de comfojltione & rcfolntio-
ne arithmetic**. Quaproprer ftatim tradit quomodo rationes lub-
per numeros & per fymbolos. Cum autem
ducendas fint hae re-

gulae futurae nullius ufus friilent, nifi ad quaeftiones enodandas


infervirent, primo docet, aequatio reddatur fimplicior,
quo pacro
& incognita exterminetur deinde qua via problemata ad aequa-
;

tionem deducenda lint; quod haud raro facere non poteft, qui
incognitarum eliminationem ignorat. Praeterea, hanc problema-
tum ad sequationem deduftionem, utpote difficultate & utilitate
infignem, pluribus exemplis illuilrat. Supereil ut sequationum
radices invenire difcat qui cetera callet; cui rei viam aperiturus
Auftor nofter, plura notanda profert de aequationum natura, ra-
dicibus, & transformatione , & libro colophonem imponit appen-
dice de aequationum conftruftione linean. Quae omnia mulu s &
feleftis exemplis cumulavit, quibus praecepta explanantur, fse- &
pius ad leftorum mentem revocantur. Nee alioquin inutilia funt
haec exempla, fed utilium fcientiarum fontes plerunque aperiunt.
Nunc pauca de confilio meo funt dicenda. Quid dixerit S GRA-
VESANDE de hoc libro explicando non repetam. Sed 111. WOLFFII
verba referam, quia meum propofitum fere compleduntur. 1)ti-
lem (ait ille de Arithmetica univerfali NEWTONI, (a] ttronibus ope-
ram fumcret qui eandem commentario illuftraret. Mitlta cnim oc-
currunt dlfficilta, quorum rationes non facile affcqni licet ^ etiam
exercitatioribus. 1)efunt ctiam conftrttcJiones geometric^ froblema~
tnm^ quorum tantummodo dantur folutiones per calculum. Quare
Primo, cum Arithmetica itniverfalis ab Autitore perfeoa non
fuerit, arbitratus fum mihi onus incumbere, iilam pro viribus ta-
lem reddendi, qualem fcriptorem ipfum redditurum putabam fl ,

ultimam manum impofuiilet. Idcirco, thulum ab NEWTONO ad-


fcriptum confiderans, judicavi eum iibi propoiuiire omnia tradere
quae ad a?quationes ex problematurn legibus deducendas, & ea-
rum radices, five numeris live lineis exhibendas , pertinerent.
Hinc fadum eft, ut Newtonianttm de Polynomio ad poteitatem
quamlibet evehendo Theorema fuiius tradiderim & demonitrave-
rim nonnulla de problematurn & aequationum natura fim corn-
;

men*
() Elem. Math. univ. Torn. V. Cap. IV. u. de fcriptis Anal.
E D I TO R I S. xv

mentatus; generales pro conftructionibus problematum canones


docuerim, & alia hujus generis. Fateor nonnulla die fortafTe in
nlium locum rejicienda, utpote paullo difficiliora, aut non ftatim
ufu ventura; quae tamen ideo collegi, quia quae ad idem nrgu-
mentum pertinent melius collcdta, quam fparfa, difcuntur atque
rctinentur. Pra^fertim cum Audor meus, omnia , quibus opus
fe habiturum videt, ordine locare (bleat , neceffitatem, qua ad
ilia afterenda cogat, non expedans.
Prauerea, memor NEVVTONUM fibi perfuafum habuilTe analyticis
folutionibus fyntheticas demonltrationes effe fubltituendas, ut,
omijjb* quatenus fieri pot eft * calculo algebraico* Theorema fiat con-
cinnum &
elegans ac publicum lumen fuft ere valeat , (a) arque
in

faepius doluifle, geometrica algebraicis rationibus tradaflet,


quod
geometricas demonilrationes & analyies addidi, quando ab alge-
braicis diverfas invenire potui. Et fane, ubi detegenda funt igno-
ta, fubfidium Algebram prsebere fatendum eit; ad hoc eft ex- &
cogitata, ut paucis principiis multa poilint (b) inveniri. Sed me-
minerint tyroncs earn nihil e(Te quam fupplementum ^ quo adju-
tatur imbecillitas humani intelledus, ut &z feriebus ait FONTENEL-
LIUS (c). Ideo, quo magis quiique pollet ingenio, eo minus his
auxiliis uti debet, ita ut, qui Temper rationes fubducunt , fe

parvi ingenii damnenc, nil! forte nova &


difticilia detegant. His
enim fummae gratia funt habendae, quod humanarum fciemiarum
pomoeria proferaut ; &
rogandi funt ut, quomodo folent, nova
tx:bona dent, quamcunque tandem methodum adhibeant. Ceteri
vero rirmiter veterum analyfi adhaereant, earn enim talem non effe,
qua, algebra invent a, car ere pojffimus , baud difficult er oflenditur.
EtenitHj antcquam problemata geometrica vel alia /// Matheji wifta
ad Geowctriam furam re duff a , per al&ebram fol-vantur, redncenda
Jnnt ad aquat tones. Hac vero reduttio non modo fupponit prsepa-
rationem , methodo veterum inweniendamj verum etiam ipfamet per
eandem methodum eft eruenda* Accedit fubinde occurrere proble <>

mata ctiam in alt ior ibus ^ qua methodo veterum multo brevius &
elegant ins folvuntur^ quam per calculum algebraicum* qui haud
raro admodum perplexus (^ nimis longus eft. Accedit , quod, absque
cinni theoria , calculo algebraico minime fit locus. Hinc , qui pro-
bit-
(4>
Newr. Opuf. T. i. pa?. 170.
Vide Wolf. Elem. Math. Un. T. V. Cap. IV. 143. dc medio A gcbr.
({) Act. Sticnu Paris. An. 1717. Elog. Newt.
xvi P R ^ F A T OI

blematd pbyfico-mat hematic a ^ I d etiam mecbanlco-phyfica fi k ftiit ,


quxdam tamquam cognita, fnwcre tenentur. Contingir ant cm baud
,

raro fit fitrrtant nondum fat is explorata^ vel, fi ea demonftrarc I O-


,

lucrint )ccrta funt


qu<
metbodo veterum rigidc demon fir an po-
,

terant in ditbitationcm adducant ut adeo, qua per calculnm ex


, ,

ajlfumtis eruuntur^ I d incertitudtni obnoxia fiaut I cl fnfpefta red- ,

dantnr acutioribns rigori veterum affiiftis. Imo, nnllitm eft dubturn \


qnin plura irrepferint a veritate alien a, it a itt invent a recentiorum
Mathematicoriim rfvijiont quadam indigerent , hand pauca fir- S>

iniori fundament o fnperfirui, merer entur. Nee alia ratio eft cur in
ter recent tores Mathematicos agit entur controverfue , qnates vete-
ribus erant ignot<e. Op time igitur fibi confulunt ^ qui methodnm vc-
ferum cum algebraica recentiorum conjungunt. Et merito dolemus
cum NbWTONo quod, ilia neglecJa , cito utmis pede ad hanc prope-
rcnt ,qui inter Matbematicos eminere volant, (a} Si vero exifti-
maveris demonftrationes fyntheticas dari poffe ft, -vefligiis calculi m-
Jiftcns verbis cnuncies qu per cum patent ,
, in reddendis ratio- &
tiibus leges calculi c onfugias , tot us falleris (^). Si autem ftudium
ad
f
Matbefeos intelletlum per cere debet , ncccjffe eft ut in demonftrando
fis ajjlduus. Intelliguntur vero hie dcmonftrationes fynthetic* , qua-
les fitnt EUCLIDIS &
Qeometrarum veterum (c). Quae chrillimi
WOLFFII verbis exponere &
audoritate confirmare volui, nequis
me pravo quodam itudio a comrauni fententia dillentire putaret.
Denique geometricas efFediones addidi, principle quidem om-
nes; deinde, cum arbitratus fum generates conilrudionum cano-
nes fatis eiTe notos, illas quae aliquid habere vifac funt obfervatio-
ne dignum a canonibus alienum.& Nam plerumque canones ef*
fedionem pra^bent minus elegantem; elegantiorem autem judico
quae (implicior & fa6lu tacilior eit.
Ceterum, omnibus ad EUCLIDIS Elementa faepius appel-
in his
Icivi, ut ea tiro cogatur accurate repetere, nee fero dolere poillt
fe negligenter ea pervolviiTe ; atque ne laudanda veterum
diligen-
tia prorius obfolefcat, in determinationibus ,
quam potui, maxi-
mam curam adhibui-
Et haBC putavi faclurum fuifle NEWTONUM, fi librum fuum per-
ficere voluiffet. Sed ilium praeterea mihi ad Tironum captum sc-
corao-
(4) Wolff Elera. Math. un. T. V. C. IV. 146. dc ftudio Alg.
(t] Wolff. Elem. Math. un. T. V. C. IV. 178. de fludao Alg.
(f) Ibid. 99. loo. &
E D I T R I S. xvir
comodandum efle fum arbitratus. Quapropter, omnia, pro viri-
bus diligenter &
fimpliciter demonitravi ; rationes ab Audore
omiflas fubduxi, principio quidem omnes, deinde gradatim difti*
ciliores ; problemata nonnulla pluribus modis folvi; principia,
fine quibus folutiones nullo pado poterant intclligi, breviter cx-

planavi; &
corollaria , fiqua praeclara fe obtulerunt, fum perfe-
cutus.
Nunc grates mihi funt agendas celeberrimi viris NicolAO& D**ieli <

BERNOULLIIS, quorum alter demonflrationem regulsedeinveniendis


Diviforibus furdis , adhuc ineditam atque huic operi inferendam
humaniflime communicavit ; vero me regulade invenicndis
*>*/>/

divifionibusrationalibusa fedemonflrntacumulavit,&prudentiffimis
monitis juvit quo nomine multum etiarn me debere fateor Joh.
:

Ludovico CALANDRINO &


Gabrieli CRAMERO, quibus merito fe
jadat Geneva ; Quos omnes &
alios, qui mihi opem ferre digna-
ti funt, obfecro
T\tque obteilor ut apqui bonique ducant hoc te-
nue grati animi teftimonium. Illi qui non laudati fua inventa in
hac opella legent, ne plagii crimine me accufent, precor. Quisque
fibivindicet,quod fibi debitum putat. Etfi multa ipfe excogitavi,
tamen nihih prater eligendi difficukatem, tranfcribendi laborem,
& voluntatem faciendi rem tironibus utilem , mihi tribuo.
Ceterum ftatueram antiquam notationem a NEWTONO ufurpa-
tam, ubique fervare. Sed confeftim viftus Typothetarum convi-
ciis de ejus didicultate querentium , notationem pro multipli-
catione &
poteitatibus a LEIBNITIO repertam adhibere coaltus
fui.

Fateor, quae NEWTONUS facere potuiflet, tentare temerarium


cfTe, perficerc diiFicillimum,& Tironibus fcribere fortafle diffi-
cilius- Nam primo omnia peiipicue quidem enucleate tradan- &
dafunt, ita tamen ut farietatem non pariant deinde diligentljji- ;

me hoc eft m, qui inflituunt aliquot atque erudiunt ^ videndum quo


fua quemque natura max itne ferre videatnr (a). Quod vix facere
potellille, qui Difcipulos audientes 5c interrogantes docet ; quo-
modo autem facere queat ille, qui litteris aliquid mandat , non
video. Quapropter uni aut alien fatisfaciens, vereor ne pluribus
difpliceam, & inveniar fcripfnTe qua? nee indodi intelligerenc
nee dofti legere curarent. Siquid igitur peccatum eft , ignofcas,
ob->

(4) Cic. dc Off. 1, III. 9.


* *
i P R J F A T. EDIT.
obfecro, benigne Leftor; Quinimo Horatianum QUINTILIUM
teris , qui

Corrige , fodes ,
Hoc , ait bat , (*> hoc (b)

Et me non eum invenies

qui defendere delittum , quam vertere^ malit. (r)

(*) Hor. Art.


Poet. v. 438. 439. (*) Ibid. v. 441.

A R I T H-
ARITHMETICA
UNIVERSALIS;
s i rE
DE COMPOSITIONS ET RESOLUTIONE
ARITHMETICA
I B E R.

5 E C T 1 O I.

C A P U T P R I M U M.

I.
^^o M P u T A T i
per Numeros , ut in vulgari Arithmetica, vcl
o vel fit
ell. Utraque iisdem innititur funda-
ut Analyftis mos
V_/ per Species ,

menus, Sc ad eandem metam collimat


Aritkmetica quidem definite
:
par- &
ticulariter , ^Igebraica autem indefinite &
univerfuliterj itaut enuntiata fere
omnia,.qiie in hac computatione habentur, Sc prsefertim concluilones,
The
orem at a dici pollint. Verum Algebra maxime pr^cellit, quod cum in Ari-
thmctica quxftiones tantum refolvantur progrediendo a datis ad quasi! tas
quantitatcs, haec a quasfitis
tanquam datis ad datas tanquam qusefitas quan-
titatesplcrumque regreditur, ut ad conclufionem aliquam, feu ^Equatio-
ncm quocumquc demum modo perveniatur , ex qua quantitatcrn qurefi-
,

tam elicere liceat. Eoque pafto conficiuntur difficillima Problemata, quo


rum refolutiones ex Arithmetics fola fruilra peterentur. Arhhmetica tamen
Algebra: in omnibus ejus operationibus ita fubfervit, ut non nif; unicam
perfeftam compittandi Scientiam conftituere videantur ; & utramque propte-
rea conjundim explicabo.

II.
Quifquis hanc Scientiam aggrcditur ,inpriruis vocum 2c notarum figni-
STiWi /. A fica
z SECT 10 PRIM.*. CAP. I.

ficatfones intelligat, fundamentalei addifcat operationes , 6c


nempe, Subduftionein , Multip.. Divijiontm , ExtraBionem radi- ,

cum, Redact to*?* rractianum &: radicalium qaantitatum modos orciinan- , &
di terminos ^Lquationum ,ac
incognita.* quantitates (ubi plurcrs funt; exter-
minandi. Dcinde has opcrarion cs, rcducendo problcmata ad a-quationes,
exerceat c ultimo naturam c refolutioneni
>

xquationum contempletur.

C A P U T II.

Dt i-ocum quarttndam & nottrum fignifcatitm.

niimcrum non tam mukitudincm unitatum, quam abftraclram


PER
J7
quantitatis cujufvis ad aliam ejufdcm generis quantitatem, qux
unitate (a) habctur, rationcm intelligimus (b).
pro Eilque triplex ; inte
ger, fra6lus &
furdus: Integer^ quern unitas nictitur: Fraffus , quern uni-
tatis pars
fubmultiplex metitur Surdus t cui unitas eft incommenfura- : &
bilis (d ).

IV. Integrorum numcromm notas (o, I, 2, ;, 4, f, 7, S, p,) c no- (5",

tarum, ubi plures inter fe nectuncur, valores nemo non intelligit (e). Quern-
admodum vero numeri in primo loco ante, unitatcm , five ad finillram,
fcripii denotant denas imitates, in fecundo centcnas, in tertio millcnas, &c.
fie numeri in primo loco unitatcm fcripti denotant decimas partes uni-
poft
tatis , in fecundo centefimas, in tertio milleiimas, &c. Hos air.cm dicimus
Fraftos Decimates , quod in rationc dccimali perpetuo decrcfcant (/). Et ad
dillin-

(*} Unitas haec eft refpeftivx , cum enim


i.
major multiplex eft, ftnni -ur . tc. Fra-
prouni
lubcat , licet earn coniideraitj ut agsjve-
j>artes
ftus autem , ihcitur a
!

. V. ?t
gatqin ex fuis partibus, quamlibet ejus par- & VII. pars, aut.i-/. 4. \ ll.?artet,
d>:f. >
fi mo-
tern pro unitate Umicrre. du major numerus , cv.em mint
unitate capiatur, Surdus
<$!(<?
fit unitas ABSOLUT A, {5?
^ x -
tncenontsfM-.tl
.
a inn-
tnditur in reruns natura. difputanJum
/r
tum pro l llr:

r
^
r ,, incomineiyurab
non cenjco. Semper emin agemus de rc~
fpc5ll-l\l. (i] 4. Numeri rriini a, dt
rr.uat;fecund; decades; tertii *?.
(b} ^. Sic , fi in tcsipore hora fumativr pro ade;, vel d^cies deccm u.
imitate, ratio, qux ell inter horam , & hor-je ^uarci ^r /u , vel decies cenium , vei
minutum , air , aut meniem ^c. , dicitur ^^cit? dccem unitatcs Sec: ita ut in u:
TAB. I. *M>erus. In Linns, ir AC. lit unitas liacaii-;, Scrie irrni hi numeri lint deinct?s
c>:c.
pro
Fig. i. rau qtfx eft inter AC, Sc Cii, aur AB, tionalcs ^EUCL. rf/. 20. VII.] vrlcffici
clt numorus &C. grtjfumtm geomttntam, , f,
tas a dcTtris dccics contmrrur in fccunda
, 1>

(^O 3. Numerus integer eft ea^m cunda decies in tertia, fie


q la n Luc/. </.-/: i. V & ^ 5-
quan-
V II.
C^W
duncept.

mitlfytfftm , uhi quAn:uii unuor, cujus (/) f. ff


;, irftf
o f j <r i o.

dccimalibus intcrjici folct comma, vcl punctum. ,


a
diftinguenJum intcgms
vcl ctiam lincoh.
$2.
Sic numerus 7
fdp, denotat ieptingcntas tnginta
duas unitatcs, una cum quinque dccimis, fexccntefimis & novcm milled- ,

mis partibus uniutis. Qui lie 731, f6p, vel etiim Tic
732) nonnun- & f<5p.

quun icribitur. Atque ita numerus f75O4, 108 }, denotat quinquaginta


feptcm mille,
centum &: quatuor unitates, una cum duabus dccimis, c6to
millelimis, &
tribus dccimis mi lie fi mis partibus unitatis. Et numerus
c denotat
o<54
fcx centelimas 6c quatuor milleiimas partes. Surdorum 6c
aliorum fractorum notse in fequentibus habcntur.

V. Cum rei alicujus quantitas ignota efl^ vtl I ndetermlnate fpeftatur , ita ut

fcr numcros non liceat expri/ne re , fohmus per Speciem aliquam feu litter am
tlcfignarc.

Et , fi quando cognitas quantitates tanquam indeterminatas fpeftemus,


difcriminis caufa defignamus initialibus Alphabet! litcris a, b, r, d, in &
cognitas finalibus z,_y, x, 6cc. Aliqui pro co^nitis fubtlituunt conlbnantes
vel literas, &; yocalcs vel mmufculas pro incognitis (g).
majuiculas

VI. Quantitates vel A ffirmativa: ftint feu wajorts nibilo ,


vel Ncgativacy?a
mbilo minor e s.

Sic
Haec
qutvis numerorum not* (ua naiura,&
dc;im*li. appellari poteft mljlA

ticceJTarto
numcros e xpriinant fe d nego , 9. Arithmetic! decimals , &: mijla facile ad
tium hoc ab hominum inftitutione &f ar- vulgarem revocantur fumcndo pro unitatc, quae
numeros omnes conhcit unitatcm, qux ad
Ihuet quod not*
,
bitrioprorruspemlcati
rs"

*
I. Z. ". dcxtram locatur. Sic 731,5^9, qui numcrus
ttmtatcm , tfr unttatum colleflionem in- ell ex Arithmetica mifta &
figmfic.u feptingen-
fra dectm exponcntes fojjint ad libitum ,
tas triginta duas imitates, quinque decimas
colhcari- vcl indextra, velinftnijira unitatis 8c fcx centefimas cum novem
partes ,
,.j- i
millefimis, fi unitns , ad quam omnia referun-
oidims parte, vel
; /
in al^ua ex meclns.
m
tm in edio locet ^ r f^ vero pofita condpi .
.
^

, atur in linese finem ad dextram , eft ex An-


6. Si umtates ponnntur m nlt.ma fede v
,

thmetica Vl]1 & flgnificat fepdngenta triginta


fus fcribcnni. ant dcxtram habent
legentis .
duo millia umtatum ^ um quingentis
valorem cxphcatum
fart AnthmetRa.
N. 4. Hoc acddit in vul-
novcm ex
..

fdem umtatlbus
M
QC
ftxaginta
&
*
^ ^
q lus difficultates quibus Arithmetica decimalis
,

crt obnoxia, effugics memento tainen has u-


c

^
. ,.

7. Si uniwes ponuntur
,.
in liftinrt *** njutcs non elTc e afdem ac n a
;

habe . ,

id eft ad Icnbenns finiftram, nu-


pnncipio ,
re fi numerum rundem JUXU Arkh .
men ens immediate ad dcxtram feouentes, meticae regulas
denotant dtcnnas unttatis panes , aut n mavis,
explicares>

unitates a primis diverfas, fc qua rum decem (g~) 10. Hocomnino obfolevit apud omnes :

primam unitatem conftituunt. Hgec computan- recentiores primae Alphabet! literae cognitas,
di ratio dicetur Arithmetics decimalis. ulrimae incognitas dcfignant. Animadverte au-
tern , quod aequales quantitates per eandem

Sgetiftn , inaequales vero per


medio ponuntur diverfas cxponun-
8. Quod fi unitates in ,

numeti ab unitatt vtrfui ftniflram trunt ex A- tur ; fiqua notanda prxterea funt, e fuis locis

nthraetica vultari, ab eadtm vtrfus 4txtr*mt* invenics.


A 2 (*) <S>
4 $ E C riO P R I M A. CAP. II.

Sic in rebus humanis pofleffiones dici pofTiint bona afHrmativa, dcbita vc-
ro bona negativa. Inque motu locali progrelTus dici poteft motus affirmati-
vus, regreffus motus negativus, quia prior auget Sc pofterior diminuit itcr
<Sc

confectum. Et ad eundeni modum in Geometria , fi linea vcrfus plagam


quamvis duct.i pro affirmativa habeatur, negativa erit qua; verfus plagam op-
pofitam ducitur. Veluti fi A B dcxtrorfum ducatur, cv finiltrorfum ac BC ,

AB ftatuatur affirmativa pro negativa habebitur, eo quod inter >


tune BC
ducendum diminuit AB redigitque vel ad breviorem AC, vel ad nullam , ,

fi forte C incident in ipfum A, vel ad minorem nulla, fi longior fiurit BC


quam AB, dc qua aufcrtur.

Negative quantitati defignando: fignum , dffirr:allv& fignum -4- pnrfigi l

folet. Signum -i- inccrtum eft, v lignum etium incertum fed priori ^
contrarium.

VII. In aggrc^ato qtixntitattim fa -\-fignificat quantitatcm fuffixam fjft cs-


ierh addendam ^f not a ejft fubducendam.

Et has notas vocabulis plus cc minus exprimere folemus h}. Sic in- 5, five
2.
plus ; , valet fummam
numeromm z 3 , hoc eft f. Et f 3 , live f minus <Sc

3 , valet differentiam qiuu


oritur fubducendo 3 a f , hoc eft 1. Et f -f- 3
<

let differentiam quae oritur fubducendo f a 3 , hoc eft z: Et6


3 valet
i -4-

8. I tern valet fummam quantitatum a 6c^: Et a


<*-+
b valet differentiam,
ab Eta fummam
qux oritur fubducendo
b a. b-+-c valet iftius differentia;
Sc quantitatis c. Puta a fitf, i,&<:8> turn a-^b valebit 7
fi. c a & >

oc a b-^-cn. Item i a-*-} a valet frt. Et a b-^^ a, valet


3 i
2, ^H-.I j nam ^ b b valet i -f- 5 valet
3^
,
2,

quorum aggregatum ic <j

eft i -+. . Et fie in aliis.

Hae autem notx -+- 6c dicuntur ^/p^. Et ubi neutrum initiali quantitati
prsefigitur, fignum +- fubintelligi debct. VIII

(b} ii. Hinc explicari potcO: Additio/^/w , 6? fubtraftio, quod affertnm i\


eft ^frf. VI. de contranis phgis , ad quas in
Geometria tcnduntlinezpotitiva, &aflannaiH
y *
yflt]gu fe ve ambf ftmu l ( ut j n
r i /i jj
f ,
^
vx. Si-num -4- additionem fi-num Tub- M-b-4-C, //^/
addttif, ant
, /</ <r/?

A traftionemfignificat; fed, ut lineae.CEadpui>- a b


"
c, ubi /ola fubdtittio , aut deni-
ftum E add atur rcfta E B drefcr e dus f1 yw a-4-b-3 0-4 f-r
"

j &
"

Fig. x. *
radio EB c^nvro E arcus verfus B,
C reuphcrurm produccr.da ut Jatct; ut
"ad[
^w,
f , ,..
additio fimul hfibe.it efficmnt ,
rc<fta .

^ . .

,<r)

autem ex C 1C .;d pumftum E fabducatur E A quantitcttes complexas. Cetera operaiio- ,

arcus ccntro E r.^ >


-
A dcfcriben- ^ (quxcunque demum enf fint) qna;-i-
;;

du addii
-go line? fifafs rtu n quunt fimpliccs aut incom-
con-
poLtivse ac negativa, tcndunt ad panes
lianas. plexas.

II. Argregatum, aut differ tr.t


t* CX phiribus
.

2 Quant it At CS RmpItCtS
nuantitatibus ut 4 &C. QiCitur
rpV .

CMP^M
| "t^6

.,. m -
<

J
^ ww TERMINI.
Juaatitas ,

(0
o T r / o.

VIII. MULTIPLICATIO fit


per numcros intcgros,
propric dicitur qua:
utpote qucerendo novam quantitatem toties Wtf/ 0*YrqiUfttitatC multiplicands
quotics numerus multiplicans
fit
major imitate (; ). Sed aptioris vocabuli dcfe-
ctu multiplicatio etiam dici folet quo: fit per tVaclos aut furdos numeros,
qiucrendo novam quantitatem in quacunquc ratione ad quantitatem multipli-
candam quam habct maltiplicator ad unitatem (k). Ncque rantum fit per
abttractos numcros, fed etiam per concrctas quantitates, ut per lineas , iii-
perncies, motum localem, pondcra&V., quatenus hie ad aliquam lui generis
notam qinmimem tan quam unitatem rehtx, rationes numerorum cxprime-
re pofTunt& vices fupplere. Quemadmodum 11 quantitas A multiplicanda fit
per line-am duodecim pedum,pofito quod linea bipedalis fit unitas, producen-
tur per iftam multiplicationem 6 A, five fexics A, perinde ac fi A multiplicarc-
tur per abltradium niimerum fiquidem<5
A fit in ea ratione ad A quam habetTA*. T.
<5,

linea duodecim pcdum ad unitatem bipcdalem (/). Atque ita fi duas quafvis^ S- 3*
line/is A C 6c A D
per ie multiplicarc oportet, capiatur unitas aga- AB ,
&
tur BC
eique parallela DE, 6c AE produclum erithujus mukiplicationis ,
eo quod lit ad A ut A D Cad unitatem AB (). Quin etiam mos obtinuit
ut

( ) Dejlnirio NEWTON i in hanc recidlt. zi. Quaevis quantitas poteft concipi tanquara
produdum ex le ipfix in unitatem.
13. Quantitatem aliqunm fibimet aliquotie?
addere , dicitur cam multiplicare , & haec rcpe. C*) iz. Dcfinitio Auflons & noflra explica-
tin .ulditio vocatur multiplicAtio. tiodant productum multiplex multiplicand}; aft
non unitatem, fed uniratis partes conti
fiacci
4. fibimetipfi tcr addere dicitur multipli- nent; unitss vero furdis eft incommenfurah
caie numerum 4 per 3. (fuprA\. 3.); quare in ncutiis invcniri poteft
nova quantitas multiplex mu tiplicandi , feu to-
14. Ut ni"V-l:catio fi.it duo requirtmtur ; ties major quantitate multiplicanda quotics nu ,

i
merus multiplicans cfi major unitate. Tune igi-
mens q- lur nulla fit
iiiultiplicatio pioprie dicla.
netur a

(/) Faber murarius ex gr. pro dm


Z3-
TTuui pedibus unit tres feftertios
quxvitur quot ,

T
5- Q" net aliquotiei addenda di huic debeantur pro ducdecim pedibus.
fcftortii
citur f Hie tres fcftertii locum tencnt quantitatis A,
: ad inveniendum quod petitur, non tres fe-
Numerus iodicans quantitas fibi ftertii multiplicandi lunt per fex pcdes ,
<;

debct addi , ;//// .

eflct abfurdum ; fed quxienda eft leftcrtiorum

quantitas toties tern :ro


17- P vero quxnritas multiplicatio- i, qnories abllractus . :ts nuiv,
ne genita. ab ;radto linario mv,or eft , id eft ternarii i

tuplex : ubi quantitates concretae , duo , 6C


18. Multiplicand* duodecim pedes non confidera-tur nu-
poteft effe ^u^ntltAs quas- , fed
vis. meri z; 6; caruin rationem exprimcntes ab-
ftrafte fumuntur.
19. Multiflicator feinper cffe debet numirus.
(tn) 14. Hoc Temper intelligendurn in hypo-
^o. Pi , totics multif,it and*m conti- thefi notae cuinfdam lineae, qux pro uni;
:r unitatcra , fumitur. Qi -odli nulla detur unitas, ad arbi-
aut hae quantitatcs lain
propoitionalcs. thum ea fumi poteft : tune aiuem pvodudum
iove-
a
SECriO P R I M A. CAP. II.

utgencfis feu dcfcriptio fuperficiei per lineam fuper alia iinca ad rentes nngu-
losmoventem dicatur mulnplicatio iit.mira line-drum. Nam quamvis lincaut-
eunque multiplicata non poiiit evadere fuperficies (n) , ndcoq c fupciii-
ciei e lineis
gcncratio longe alia fit a multiplicatione ; in hoc tamcn convc-
multiplicatus per numernm
niunt quod numcrus unitatum in altcrutra Iinca
uniratum inaltera, producat abllrachim numerum unitatum in fupcrficie
lineis ittis
comprehenfa, li modo uniias iuperficialis definiatur ut folct, ,

TIB. I.
Quadratum cujus htera funt unitates linearcs. Qmmadmodum fi rcfta AB
eonllet quatuor uniratibus tribus , turn rectangulum A & AC
conftabit D
quater tribus feu duodecim unitatibus quadratis , ut infpicicnti Schema pa-
tebit o). Efique fimilis analogia folidi &c cjus quod continua trium quanti-
tatum multiplicatione producitur. Et hinc viciflim evcnit quod vocabula
ducere , contentum, rcflan^ulum quadrat um^ cubns , dimenf;o latin, ,
fimi- y
&
lia
que ad Gcometriam fpe&ant , arithmeticis tribuantur operationibus.
,

Nam per quxdratum , vcl reftjngulum , vel quantitatem duarum dimenfhnuih


non fcmper intelligimus fupcrficicm, fed ut plurimum quantitatem altcrius
cujufcunque generis quac muldplicatione aliarum duarum quantitatum pro
ducitur, &
HepiiTime lineam qux producitur multiplicationc almum dua
rum linearum. Atque ita dicimus cubum vel paralklipiptdttm , vcl yuan-
titatcm trium dimenfeonum pro co quod binis multiplicationibus producitur
(/), latus pro radice, ducere pro multiplicare j &: iic in aliis.

IX. Nttmerttffftcici alicui immediate pr<efixits


denotat fpcciem illam toticsfif
mendam fjje

Sic za denotac duo a^^b tria b y if A- quindccim x.


X. Du*
invcnitur hypothetite id eft pofito quod unitas
, rurfus quxratur qxiarta AF poft , AB (unita-
ftt ilia ipfa Iinca ,
qu.t pro unitatc Aimitur, tem) , quamvis rc<ftam AG, 6< A L 7
.
; ,

nam imitate mutata , mutatur ik prodinftum , qvurta A F dicejetur quantitas trium dimeniio-
ut liquet. Soepe laepius autem unitas ex proble- num, cum fit
prcuJu6um exquantitate duarura
matis iblvendi Icgibus innotel cit. dimcnfionum in lineam. Hoc probe notnn-
dum nc quid moleftix faciant in Gei .;
,
j

() 15. Siquidem produdtum ex linea in li- fublimiore quantifies quatuor, quinque ike.
neam eit linta. dimenfionum ; cumin rcrum naiuva nulla dcfur
qu.inriras habens plures quam tres dimeniio- ,

(0} 16.
Negotium faceffere tironibus pcfTet, nes id eft folid .im,
, Sed h;c vox dtmtnfio jn-
quod hie unitas fuperncinlis per analogum com- proprie ufurpatur.
parata videtur cum Iinca, contra Huct. def. 3.
V. Sed duae faciendae funt analog! x ; id eft, (^ 18. Hie numerus fpeciei alicui imme-
wt uniias lincaris ad lineam uipcdalem , fie diate prsefiius vocttur coefficient.
quadripedalis ad duodecim pedum lineam , if<

ut unitas linearis ad lineam duodecim pedum , 19. Now


quod terminus aut qnamitas fim- ,

fic unitas fuperficialis , ad fuperfidem conti- plex , proprie loquendo, habet unitatem pro
ncntein duodecim uaitates
fuperficiales. coefficiente , itaque ^a non eft unus terminus
fed tres aliquando tamen inproprie quaevil
:

Txi. A.
*
^^ 1^ ^^ re< ^a AE, quam fupra inveni- quantitas quovis coefficientc praedita dicitur
x
mus , diceretur quantitas duarum dimenfionum, terminus.
(eft enim produ&um ex rcftis AC, AD)6c
(*)
o r A r / o.

X. >//* i tl plures fpecirs


f
immediate conntx* defignant fa&um, feu
tern an ^ fit per multiplicationem omnium in fe invicem.

Sic fib dcnotat quantitatem qua: fit multiplicando a per b. Et a b x de-


notat quantitatem qiue fit multiplicand a per Cx factum illud per AT. Pu- ,

t.i ii a Ik 2. , fie
3 j
x fit f , turn &
ent d b x 30. & d>

XI. Inter quantitar.es fefe multiplicantes , nota X ,


vcl vocabulum in ad
faftum defignandum nonnunquam interfcribitur (*). Sic 3X5- vel jinfde-
notat 15. Sed ufus harum notanirn prarcipuus eft, ubi compofitae quant i-
tates fefc raultiplicant. Vcluti ii muhipliccc r-- , tcrminos utnufquc yib
lincola fuper impofita connccl:imus 6c fcribimus y zb in
mukiplicatoris
/-+-, vel jx I^X^ -H^. (**)

XII. DIVISIO proprie eft quae fit per numeros integros quxrendo novarn
fit minor di-
quantitatem totics minorem quantitate dividenda quotics unitas
vifore. Sed ob analogiam haec vox etiam ufurpari folet cum nova quamitas
in rAtiont gaacunque ad quantitatem dividcndam quaeritur , quam habet uni
tas ad diviforem ; five divifor ille fit fi\\c~tus aut furdus numcrus aut alia cu-

jufvis generis quamuu3.(>).


Sic ad dividendam lineam A E per lineam 5 2-** AC
cxiftente AB unitatc paralkla BC, 6c erit
, agenda eft
quo- ED AD
liens. Imo &
divifio propter fimilitudinem quandam dicitur cum reccan-

gulum ad datam lineam tanquam bafem applicatur ut inde nofcatur altitu


de (s).

xnr.
(*) Aw
7
alici tan ixcwflMKfattt: puaifiurriyi/* Quotient appcllatur quaniitas, qux to-
34.
inttrponitnui. tiesrepetita quoties unitas efl: in nuinero qu ,

diximus diviloreai , dividendum cumponit. Sic


(**) Quantitotn tomfofitt tlripl icantet Ii 12 eft dividendum , &3
divifor, 4eftquu-
ttUiiTi uncis inclndnntur fie , [y -lb] [y~V-bj , tiens.
qued comawdiifi
35;
Tantum notabo , quod quantitas per fe-
(r) Quae Art. VIII. monuimus, facile ipfam divifadat unitatem
3.0. qui quantitas qux- , a"

hu> :ri
pofTunt 5c dcbenr, pofltis tantuia vis femel fumi debet, u: feipfam
xquet.
his defmitiumbus.

(f) 36. Quaeritur en. gr, altitude re<5hngu1i


31. Quxrerc quxnsrri qmmitas fiHmet ali- AF vciftx E G, tan quam ball applicati five, da- ,

q ;
iticiat quantitatem datam, di- tare&aEG GB ,
quaeritur TAP.
ita ur rcftanguhtm
, /
citur hanc JivitLre. ex EG G
B aequet datum teclangultnu AF. I ig.
in
^
Hoec applicatio dicitur minus proprie divilio ,
T-- Quantitas, quas dividitur, dicitur dh-i- 5c folum ob quondam
fimilitudirttm quae in ,

^ndnm. hoc fita eft. Ut habcaturGB, quaerendaefl


quartapoftEG, AD, DF; (UCL i6.VI.):
33. Divifor autem numcrus c^primens, quo- at fi pro lineis capiumur numeri, haec quarta
ties aliqua quantitas fibimct addiU fuem , ut reperitur invicem ducendo medias & produ-
dividenduiu confarctur. duni hoc per extremam dividcudo (ut facile
pro*
8 S E C ? I O P R I M4 C\*. II.

XIII. Quaititas infra quantitatem c im Hneola ittterjcfta (hnotat


quotum,
feu quantitatem
yu# critur.cx divifione fuperioris quantitatis per infcriorem.

Sic | denot quantitatem


qua? oritur dividcndo 6 per i , hoc eft } Sc | quan- :

titatem qua; oritur dividcndo f per 8, hoc eft octavam


partem numeri f cv :

denotat quantitatem qua? oritur dividendo a per b j puta fi <i fit if &: 5 ,

turn - denotat f Et fie ~ denotat quantitatem oritur dividcn


(/>.
"J- qux
do abbb per a-*-x. Atque ita in aliis.

Hujufmodi quanritates fraff zones dicuntur , parfquc fuperior Numerator,


ac inferior DC -nominal or.

XIV. Aliquando divifor quantitati divifx, interjecto arcu , prarfigitur.

Sic ad oritur ex a b
defignandum quantitatem qux diviilone-^per ,

fcribi poteft a^l) (*).

XV. Etfl multiplicatio per immpdiatnm quanrinuum conjunclior.em de-


notari folct, tamen numerus integer ante numerum fraclium denotat fum-
mam utriufque. Sic 5; denotat tria-cum femillc.
XVI. Si quantitas feipfam multiplied ,
nums rus faft ontm t compendia gratia,
ftffigi filet.

Sic pro<trf
fcribimus
J
, pro aaaa fcribimus a , pro aaaaa fcribi- 1

mus <

, 6c pro aaabb fcribimus a* bb vel b*. Puta fi a fit f b fit z, &


4 l
turn a* erit f -
f f live iif , 6c erit f f 5 f five 6if , atque # ?
<
erit . . .

f.j-.f .i.z five foo (a).


Ubi

probatur ex EUCL. 10. VIT.) atqui ex hypoth. r/V inclufus fi eft comfofitus* Hoc p aft o
^
,
faftum mcdiarum , id eft reftangulum AF
datum eft; erso facienda reiiat fola quad divi- L tf
[ ^_^/,]
[*:+.*],
r
/ /
;
/
/; ,/^
., >/
^
fio; quarta autem proportionalis poft tresda- funtta facile ooulos fallant ,ab hac fcn-
tas invcniturper Evct n. VI. App pa- bendi ratione abflinemus ,optantes utali-
rallelogrammi ad datam redlam perficitur etiam quis aptius divifionis Ciinum extoeitet.
per EUCL. 44. I.
. I.
(t j 43L- gj A fit a, AC b, AB i, erit (0 43- Sl ^ fit linea quaevis, erit /i 1 t<.

Fig. 3. j proportio; .i3


quarta ]
AD7 s

.
Secundum exemplum infra explicabitur. T ,,&*,&
quarta oportioi
libus poft i , a , a* , Siquidem i ad a , ut *

(*) .SWf/ etiam quantitas dividends


ad ^ l ; &
a ad ** , ut ** ad ^? Ail ;

term P olt l 4* &


aut ^ uarta P &
fcribi uncis inclufa . huic adnctti "
,aut
^
qumta continue proponionalispoll
/ 1.4,
, ad ul rt ad (J2 ,; ud .
^
o r A r i o. 9

Ubi nota quod numerus inter duas fpecies immediate fcnptus, ad piio-
rem Temper pertinct. Sic 3 in quantitatc non dcnout P tcr capicn- a>lb

dum cflc , fed # in fe bis duccndum.


Nota ctiam quod has quantitatcs rot dimcnfionum vcl poteftatum vcl rtV^/-
tatum dicuntur quot fadoribus leu quantitatibus fc muitiplicamibuscon-
efTe

ilant, numerus fufrixus vocatur Index (*) poteftatum vcl dimenfipnum.


c
Sic aa clt duarum dimcniionum vel poteftatum , &: trium, ut indicat iuf-
J

fixus numerus 3. (#).

7 r
Dicitur etiam aa quadratum, cubus, a* quadrato-quadratum, a qua- <i

arato-cubus, a* cubo-cubus , a* quadrato-quadrato-cubus, fie porro. &


Et quantitas, ex cujus in fc mulriplicatione \x potcftatcs gencrantur, di- \

citur carum Radix , ncmpe radix quadratica quadrati aa , cubica cubi a* 5


ICC.

XVII. Cum autcm radix per feipPam multiplicata producat quadratum,


& quadratum iterum per radicem multiplicatum producat cubum , &c.
illud
crit (ex dcfinitione
multiplicationis ) ut unitas ad radicem, ita radix ad ,

quadratum, c quadratum ad cubum, &c. Adeoque quantitatis cujuf-


cunque r.rv/.v
quadratics crit medium proportionate inter unitatem 6c quan-
titatcm illam, Str*ctiX cubica primtim e duobus medic
proportionalibus, &
radix quadrato-quaJrttica primum e tribus, 6c fie prsetcrca. Duplici igitur
afrcclionc radices innoteicunt, turn quod fcipias
multiplicando producanc
iuperiorcs poteftates , turn quod fint e mediis proportionalibus inter iftas
potcftatcs 6c unitatem. Sic numeri ^4 radicem quadraticam efle 8 cubi- &
cam 4, vel ex co patet quod 8 8 6c 4 4 4 valeant 64, vcl fit i . . .
quod
ad

t v\ jJ, *i ad ?, xit /??, ad 4-*. fEuct. ducantur ut dicitur duArum Ji-


j^ , f.\<flum
,
<i
,

17. VIII. ) quae proportiqnajes rcpcricijdx lunt menfionum.


\\-\-
I L .I. ii. VI. Ut autcm lubcatur aU* ,
rcpcriatur quaru conunue proportionalis poit 46 _ uhi lurffi quantitatcs
n vmum fingulae
[
8C4, id e:l -iJ: hinc fiat, ut i ad J, lie
& funt unius pi unu mvc dimenfionum, ut . ^
fy m fe invicem ducuntur , fadum tot eft
ad quartani **; rurhis , ut i ad u*b , b, c
fie fad quai-tam Gusfium: feu brevius }*<

dimenlionum quot imitates hint in funima


,
ad 4, ut* ad 6c
fi.u, i
omnium ihdicum; iu fadtum ^i c/cftfex
rarfui i ad **, ad qiunam quartam-j*,
**>& deni-
dimcnfionum. Si vero quantitas eft complexa,
ad 4, ut i** ad quartam J
qux- ^ dicitur tot dimenl lonum , quot habet tcrminus
-

altillimus. Sic quantitas <i


6 -4-^5 f 3-4- i di-
ditur fcx dimtnlionum. Quod fi adlit incogni-
bcu ExpontHs. ta ^ e j us aitidimus termini s dimenlioncm quan-

v
. titatis dctcrmina ; lie x4 ^x -r-^c-x* -
44 A) Quantitas, qua nonproduAa eft ex bcex _+_ bceh cft quatuor dimcnjionum.
duabus, aut plunbus auis nuiltiplicatis invi-
ceni, dicitur ;; dimenfionis : Sic 4 , *, &TC. ,

funt quantitatcs unius dimenfionis , & index


Ut ergo quantitas quKd im ad PO-
47;
teUa tc dat m
ekveuir m
fuffi S tndus e ft d
.
"

ftibintJlligitui unit*,. .

^ ,
f-
tus index: Sic tcrtia potcftas ipiius a , eft a* ,

45. St di:>
quanritatcs, quce fingul^e funt
& ad vchcndara * ad poteftatcm mdetermi-
im .>;-
dunmiionis, ut A , 6: I in fc nv;ccm natam , cujus index cftw, fcribatiir 4"* &c.
/. B C>;
SECTIOPRIMJ CAP. II.

TAB. l. ad 8 ut 8 ad 64 , c I ad 4 u: 4 ad irt fie 16 ad 64. Et hinc fi lineae alicujus


4- AB rnJix quadratic* extrahenda elt, produc earn ad C ut fit BCunitas,
dein fuper A defcribe feraicirculum , C
au B erige perpendiculum huic &
circulo occurrens in D, critque radix, quia media proportionally c it BD
inter A B & unitatcm B C.
XVIII. Ad defignandwi radicem alicujus quantiiatis pr&figi folet nota V ,

f radix fit quadratics & V , $: Si fit cubics. , 61/4: Si quadrat o-qiiadrat tea ,

&C. (y).

Sic V 6\ denotat 8 &: V 5 64 denotat 4 j V dcnotat # ; c V rf* ; : & <?

denotat radicem quadr.uicam ex a x , (z, V 3 4 a x x radicem cubicam & :

ex 4.axx.Ut fi # fit ^ , * \i; v7 a x ent V


$6 , feu 6
7
V 3 4 a .v .v & mm >
& :

crit V $ 1718, feu 1. : Et ha: radices, ubi non licet extrahcrc, dicuiuuu
1

quantitates , ut V ^AJ \c\ furdi nunien ut V n.

XIX.
Nonnulli pro defignanda quadratica poteftate ufurpant 7, pro cu-
pro quadrato-quadratica (f q pro quadrato-cubica qc, &c.
bica<r,
F.t ad
,

hunc

Vc abb
modum pro quadrate, cubo, & quadrato-quadrato ipfius d^ icribi-
tur ^/^, Ac^ Aqq, &c.
: A-
J -
Et pro radice cubica ex abb
.
-v fcnbituv.
Alii alias notas adhibcnr , fed qua: jam fere exolcverunu
- ?

XX. Notii =. deftgnat yuantitates Line inde arquales ejfi.

Sic x=.b dcfignat A-


cequalcm cffc b.

XXI. Nota : :
figniftcat quant it cites hinc indc proportionales ej/e.

Sic a. b : : c.
d, fignificat e/Te a ad /; ut c ad d. Et a. b. e: : c. d.feffc
tf, Z>,
Sc e inter fe ut r , </, 8c/ inter fc rcfpcdive ,
vel efTe ^iad /r, ^ ad el & e
ad/
in eadem ratione.

XXII. Denique notarum, qux ex his componuntur, interpretatio per


analogiam facile innotefcit Sic enim %a*bb dcnotat tres quartas partes
ipfius

_
f-y) 48. Sjcpius tamen mdtx aut txpontns ra- (t) 47. Si q^u.mtitas expreflfa per ax fit re-
dicis ponitur mtn crura ipiius iigai radicahs <Sa,
hd?c cur quartn. proportionahs port i , , <z

k x fjrr. VIII.) 8f tune habebitur V/txqux-


V, acfr-fi
ai >
{ V* radicem quadra-
"gnihcat ren( j o me diam proponionalem inter unitatem
tam ipfiu**,, am mediam proportionalem inter jjnearem, & lineam qiue exponitur per
*
fed V^ , ik V* fignificat radicem
Ut in

-
portionahbus
&
i& ^ ;
f ex tribus autem , in-
ex
tam P er x
rc<fta
"prefla 0er ,
in reftam expoii-
tcr i a^J.
m
P, tet a utcnlf quod rad x m
14.
, ,
11. i aut
tunt
/^ mycniciur
quxhta media
per Lyn.
proportional} inter
ipfius 4 , eft a ,quae invcnitur ddeto indjcc. & x per EUCL. 13. VI.
N o r A r i o.

ipfius Mb, c
j-^-ter~-,
& jt rf.v
fcptics f**. Item -~.v denotat id

quod fit multiplicand # per- -, Sc Z J


id quod fit multiplicando
-
_

Z,
J

per hoc eft per quotum cxortum divifione f ee per 4 a -+- 9 e j

& -

7
V tfx id quoJ fit
multiplicando V fix per C
j 8c
C
-
quotum ex-
y
/ c7.Y
8<?V
j r O
ortumdivifioneTV/rf.Y perrj oc quotum eXortum diviiione $a Vex

perfummam quantitatum irt-4-/r.v.


^*-*-Vc*

Et fie
1
~ -
il XX
-_
- -
f(
*

denotat quotum ex-


_
ortum divifionc differentia 3 a x x - A
J
per fummam a-t-x, 6c V --
T,ilXX X

2 /T V V _ v >

) -^ id
radicem ejus quoti, 5c2.^-*-3rV quod fit multiplicando ra-

dicem illam per fummam ia-*-$c. Sic etiam y ^aa-^bl denotat radicem

fummx quantitatum .;.


aa & bb 6c V {a-+-V \ii.i-*-i<b radicem furnmse quanti-
i a
turn \a&V ^aa-Jt-bb, 5c V a+*-V]( M *-bb radicem illam multiplier-
Ad ZZ
1 ^
tarn per Et fie in aliis.
a a- zz

XXIII. Ccterum nota quod in luijusmodi complexis quantitatibus non


opus eft ad fignincationem fmgularum literarum Temper attendcre i fed

fuflicit
ingenere tantum intelligere, e.
g. quod y\ a --V~aa-^-bb fignificat

radicem j a+.ya* /-+- bb \


quodcunque tandem prodeat illud aggrcga-
tum cum numcri vcl linear pro Jitteris fubftituuntur. Atque ita quod

\an-4-jb fignificat quotum cxortum divifionc quantitatis

V\a-*-yi<M+. )b V *b, perinde ac fi quantitatcs illas


pe r quantitatcm a
fimplices eflent c cognito:, etfi
quarnam fine impn^icnriarum prorlus igno-
retur c ad neuti-
(ingularum partium conllitutionem feu fignificationem
,

quam atrendatur. Id quod monendum efle duxi nc complexionc terminorum


Tyrones quafi conterriti in liminc hxreant.

B i C A-
S E C T I P R I M A. CAP. III.

CAPUT TERTIUM
DE ADDITION E.

XXIV. T^TUMERORUM, ubi non /*/ admodum compofeti , additio per fe


manifefta eft.
JL\| Sic quod 7 &
p feu 7 H- P faciunt 16, &
quod H-+-IJ- faciunt 2.6 priraa fronte patet.

At in magis compcfitis opus peragitur fcribtndo numeros fcrie tcfcendtnte 5?

fummas columnar urn figillatim colligendo.

Qiiemadmodum fi numeri i;f7 &


171 addendi funt, fcribc alt era tram
171 infra akcrum 1^7 ita ut hujus unitates i alterius unitatibus 7 fubjici-
antur, ceterique numeri numcris correfpondcntibus 3 ncmpc deni 7 denis f,
& centenus i ccntcnis * (a}.

172

Turn incipicndo ad dextram, die i 6c 7 faciunt p, quern fcribe infra. Item


7 & f faciunt 12, cujus poitcriorem numerum i fcribe infra, priorem ve-
ro i aflerva proximis numeris i fie 5 adjiciendum ( b}. Die itaque prrcte-
rea i &
i faciunt
i, cui 3 adjc6tus facit f , 6c fcribe f infra, manebic &
tantum i
prima figura fuperioris numeri, quic etiam infra fcribenda eft , &
lie habebitur fumma

XXV.Sic numeros 878^9 -4- 15403 -+- 8Sf -+ ipio, quo in unam fum-
redigantur, fcribc in ferie defcendente ita ut unitates unam columnam,
deni numeri aliam , centeni tertiam , milleni quartam conflituant, fie &
prrcterea.

(.0 51. NUMERI fedes diverfas occupantcs mcri horaogeneis addendi funt, quod facilius
in eadem linca conllant unitatibus diverfis , & efficitur alios aliis fupponendo.
diverfi generis (N. 4.) ergo llmiil addi ne-
iu<;unt , ita ut unarn fummam unius nominis () 57. Hie n eft duodecim decades, aut
efficient; fie novem decades cum duabus uni- unum centenarium cum duabus dccadibus; fed
tatibus non effitiunt certe undecim unitates, locus centenis affeftus eft tertius, ergo hoc
quamvis npvem unitarcs cum duabus unitati- centenarium in tertium locum fervandum eft,
lindecim cur.rknt, ergo homogenei nu- quae dcmoniliatio de cetens mtelligenda cf>
D D I T 1 O.

878*9
15405

104107
Deindc die f -4-
5 valcnt 8 ,
8c 8 -+- p valent 17, fcribcque 7 infra, & i

adjice proximisnumcris dicendo i


-+- 8 valent
p, p-f-i valent ,ac 1 1 -4- p va n
-t- p valent
lent fubicriptoque o,dic itcrum ut ante i-4- 8 valent 10, 10
io>

ip, ip-4-4 valcnt 2.5, &


15-4-8 valent 5 i.,adcoque,a(Tervato 5, fubfcribe
i

utantej &
iterum die 5-4-1 valent 4, 4-4- 5 valent 7, 7 -H 7 valcnt 14. &
Quare fubfcribe 4, dcnuoque die i -4- i valent i, i-f-8 valent 10 & , quern
ultimo fubfcribe, &; omnium fummam habebis 104107.

XXVI. Ad cundcm modum numeri decimales adduntur ut in aruiexo pa-

radigmate vide re ell (c)

fT 08 07

XXVII. / tennin is algebraicis additio fit conncftendo quantitate s addenaai


cum jlgn is propriis , y
infupcr uniendo qu& pojjfunt uniri.

Sic a Sc faciunt a-*-b j a b faciunt a b ; a &


- - b faciunt a &
b ; 7 a &
p a faciunt 7 a -+ p a ; a V a c b V a c faciunt - a V^a c & -

-t- b V a c vel b V a c a V a c , nam perindc eft quo ordine fcribantur.

XXVIII. <j>itanti
fates affirmative qux ex parte [peeler urn conven iunt t
unr-
untur addendo numcros prxfixos quibus fpecies maltiplicantur.

Sic 7 a -t- p A faciunt 16 a.


EC 1 1 b e -4- if b c faciunt 2.6 b c.

Item 2
c
-4- f
-^- faciunt 8
c
~* c
..

& iVdr -4-


7 i a c faciunt p V a c,

__
6 \ a b. +. 7 y a i _ . v v faciunt i
^ V ab-
Et eundem modum 6 V I-JT-J v % faciunt i$y $
aJ .

Qiiinetiam i/rff-H^v ^ faciunt T^hT y a, c t additis nempe a c ^ tan-


quam fi cflcnt numeri multiplicantes i/ a, c.
Et
(f) 53. Rcduc numeros decimales ad vul- aut unitatcs integras integris unitatibus \-
( N. 9.) & unitatibus imitates fub pone , cetera vcfo fuis locis pono , 8c tune
ac juxu regulam fupchorem:
ribe, perge homogenea addes
B 3
SECT 10 PRIM A CAP. Ill,

Ft fie
_ y
J * *- V

v
itciunt < a -f- , M *
-- eo quod i 4 -4- 2 c & * rf faciant f tf -4-
4 -f- X

XXIX. Frafliones njprmativa qu.irum idem eft denominator, uniuntur ad


dendo numeral ores (,/).
Sic -J
4. }
faciunt \ ,
&
i rt*
--h lax
2__- c rax
-
"
faciunt i--*
&
&
i. a -L-Y c x 14-+-V c x
^.
faciunt
Zf^t/ry
i
! --
H- V f *
&
-
rf*
--- 1
--
^^ -
r
faciunt
.

XXX. Negative fttantifates eodcm modo adduntur ac affirmativ*.

-& 1 faciunt
Sic -
3 f i

_ LS
b
& LL*f
V
faciunt LL^f
*

a ax 5c /#* faciunt --- -

Ubi vero negative quantitas affirmative adjicicndtt eft ^ oportct amrmati-


vam negativa diminucrc.
Sic & z faciunt
3

- -- - ii^ATrtA^Ar,--
cc 3 faciunt
b b
1 j

jax
-.,
P
-
1

ac
7
i y * c Sc 7 v ar faciunt- -
j- v " -
(^)-

XXXXI. In additione aut plurium aut magis compofitarum quamita-


turn,

(d) 54. Nam hae fraftiones funt quantitntes flat poftquam quantitas a quar/itate t minuta
ejusdem generis iiquidcm ex. gratia 7 eft

unitas qu3e quinquies fumpta valet unitates vul-


,
:
, fuerit, ergo ( litteras quasvi> qinntu;it<

5
cant b s
! )
~
~4 " n
8 ; AB-- - BC .=.
&c. Scd li e quantitate ahquaauam uu -xqvia-
n.
=
:-

i-
rig.
&
.

s ,
j squivalct duabus ex his umuti- km denuSj rdht fl v , ro ]]h mao
majo
, . .

cm>

nus quam o, Sc quanritn cs nihilo minoi


(Art. VI. hujus) figno - afficiuruuv

- ergo ,

Haec omnia dare psreat ex art. VII.


(
bujus,
)

<knotet,
55>

nam cum fi^num


a - i idem
fubductionem
f cnt f ac id quod re-
Ji

va
majus e minore fubtrah^s ,quuntiU!>
4 D D 1 T I O.

mm, convenit obfcrrare formam opcnuioni* fupra in aJciitione numcrorum


expofitam. Quemaumodum ii

termini maxime
addend* funt , difpono eas in fcrie defcendente , ita fcilicL-t ut
affincs Itcnt in iudem columnis. Nempe numeri 3 8c 2 in una columna, fpc-
14 j & 4 oC 7 * in alia columna , atque fpecies ij^xfic % a A
4X in tenia.

\jax- -14^-4-5
8<z x -4- 4^-4-2.
; -H a

Dein terminos cujufquc columns figillatim addo dkrendo 2 & faciunc

f quod fubfcribo , dcin 7 a &


4 a faciunt 1 1 a 8c infuper 14 a tacit - -
-
3
A

quod iterum fubfcribo, denique p a x St- faciunt- - if a -Sax x&


infuper 17 a x facit o. Adeoque prodit fumma 2.
0-f-f.

Eadcm methodo res in fcqucntibus exemplis abfolvitur.

44 x
Or ii be jV ac *i 6x x

ac * -4- AT
fAT f

ja

a ay

zayy {a ay
16 SECriO P R I M A. CAP. III.

CAPUT QUARTUM.
DE SUBDUCTIONK
XXXII. ILTuMERORUM non nimis compofttorum inventio ctiam differentia
J^j per fe patct. Quemadmodum quod 9 de 17 relinquat 8.
At in magis compojttis fubdu<5tio fieri folct fubfcribendo numerum ablati-
yum & ftgillatim auferendo figuras inferiores de fuperioribus (/).

Sic ad auferendura 63f4$ dc 781^7^, fubfcripto

7^036
die 3
de p relinquit 6, quod Tcribe infra dcin 4 de 7 relinquit 3 quod
:

paritcr fcribe infra turn y de f relinquit o quod itidem fubfcribe


:
po- :

itea 3 de 2, aufcrendum eft , fed cum 3 fit majus, figura i a proxima figu-
ra 8 mutuo fumi debet, quse una cum i faciat 11, a quo aufcrri potcft 3,
& p, quod infuper fubfcribe.
reftat Ad h:cc cum prrcter 6 ctiam i dc 8
auferendum fit, adde i ad 6, &
fumma 7 de 8 relinquet i, quod etiam
fubfcribe. Dcnique cum in inferiori numero nihil reltet auferendum dc
fuperiori 7, fubfcribe etiam 7, 6c fie tandem habes differentiam 7^036.

XXXIII. Ceterum omnino cavtndum eft u~t figur* numeri ablativi fubfcriban-
fur in kcis bomogenets.
Ncm-
(/) 56. Nam fie primus numcrus a dextra fubtrahitur , ergo totus c toto.
pzimo nuracro , fcc^dus e lecundo &c.
SUBDUCT* 0,

Nempe imitates infra alterius numeri imitates, deni numeri infra dcnos,
dccima: panes infra dccimas, &c. , licut in additione dictum eft. Sic ad
auferendum decimalcm 0^63 ab intcgro f47, non difponcs numeros hoc
Biodo.
fed fie

T47

Ita nempe ut circulus, qui locum unitatum in decimali occupat, fubji-


ciatur unitatibus alterius numcri, Turn circulis in locis vacuis fupcrioris
numeri fubintellectis, die de o auferendum eflej fed cum nequeat , de-
bet i de loco anteriori mutuo fumi , ut o evadat 10 a quo 3 auferri po-
teft,&: dabit7, quod infra fcribe. Dein illud I quod mutuo fumitur, ad-
jc6lum 6 flic it 7, c hoc de fup^riore o auferendum ell} fed cum nequeat,
debet itcrum de loco anteriori fumi ut o evadat 10, c 7 de 10 relin-
i

quet 3 , quod fimiliter infra fcribendum eft. Turn illud i adjectum o fa-
cit i , 6c hoc i de 7 relinquit 6,
quod itidem fub fcribe. Denique figuras
etiam f 4 flquidem de illis nihil amplius auferendum reftat, fubfcribe ,
, &
habebis reliduum 5-46 57.
Lxcrcitationis gratia plura turn in.integris turn in decimalibus numeris
exempla fubjccimus.

1673 208,7
if 41 If 80 14 31 3,078

HZ I 8 2.

XXXIV. SiquanJo m.ijor numerus de minorl atiferendus eft , oportet ntino*


rcm de majors anferrc , &rcftduo pnefigere negxtivum Jignum. Veluti fl au
ferendum (It 1(573 de T
r4 r 5 e contra aufero if4i de 1673, reliduo &
131 pncfigo fignum .

XXXV. terminis algebraicis fubduftio


//;
fit conneftendo quantit cites cum
fignis omnibus quantit at is fubdncendce mutatis , (jf infuper unicndo pojfunt
qu<e

uniri (g} perinde ut in additione fadum eft.


Sic

In fubduftionc duo confu Pro quantitare fubducenda


1

(g) 5".
, patet unicuiquc
funt;
quantitati adfcribendum
<uu\n: a. .^ fi-
\, qua. alitjuid fimpHci
aufertHr. dtmitar gnum fubtradioms ergo figna pofuiva in ne-
, ,- l{
, ,

, quam earn, gativa funt mutanda.


ur , quire ilia ta-
nu Icnbcnda eft nulla Quod fi
quantit^s anferenda fit cpmpofita
ex quantitatibas pollrivis ^c negativis ( puta
e;
L
i8 SECf/O P R I M A. CAP. III.

Sic -4-74 de H- 9a reUnquif4 9 & 7 alive i


"

+-
-ja de -hpfl relinquit -H p a 7 a five i<5<7>

7 tf de p a relinquit 9 a- -j a five
,

.70 de - -9 a relinquit $a-\-j a five


a A a
Sic 3
dc f relinquit 2, >

c de iv rff relinquit j
ac
4 de 4 relinquit j }

de { relinquit | 5
*
de
54* 5
^ relinquit
Vrx J.
V .2
de
A:
^_ relinquit

* - 1 ~
;

a a
J 1

de rchriquit
c c c
a b de 2, <i -t- ^
relinquit 2 <? -4- rt -4- b five
de 3
a z,
relinquit 3
tf- -
3
#
live S >

la ii a. aa .1 1 i a a -V- A
de relinquit
e f
aa-\- lab

Et Vax de 4-4-ArV ^A relinquit Vax


five ixVax. Et fie in aliis

XXXVI. Cetcrum ubi quantitates pluribus tcrminis conftant , opemtio


perinde ac in numeris inititui potclt. Jd quod in fequcntibus excmplis vi-
dere eft.

i 2 7 a
7 p a 1 i
bc---j yac
1 6b c 5 ]/^f

I r

I -
abftuli
c")

b,
conftat
minis abftuh
quod poflquam ex a
, nam auferre dc
ex. gr. ^ re^arn
duccndu fit ^
CB
jeu diftlrentia redarum
,
-& ,
reftam BE , & ex a

bam untum d.ffcixn


nvmis abki.um ell ipia quantitas c_, ut liquet,
iam inter ^ &: t , 8c hoc CB, BE. Facta fubdudtione algebiaica, rcli-
quum cxpnmitur per /i-4-c 1; quarum -
quo circa ea reddendi tit , am reilduo in\ quaniiiatum duje a. &: c , add .t.r funt, ,
t

to addenda; quare ligna ncgaava in poliuva ^ fubtrafta : /iddc ergo limul redtas exprcda?
funt muunda. per A 6f. c ( N n.) unde habebis AB , ex
qua dome BC, \efidua AC, cm , ut liquet ,
.. Ubi litterae reftas exprimv.nr, i
exprefla per -t- c .
A 58. rc<.

AB>

cil :
Exprimant <i r^cum AL ;
I.
SUBDUcriO.
TT a x

7 - v
J
T

C A-

J9. ShtrAo , duo medii termini


- ^t^rntn quantit.i- <7 65. Si fint aequales inter
tum Ji/trentia qutritur , monct ,ut hie adnettvn fe ,
erit fumma extremorum sequalis alten ex
thtoremata de mediis bis fumpto.
ufu- ventura
differ cnt tins.
66. Tune ctiam maximus terminus aequabit
Rclatio aut habitudo , qux eft inter
6o. fvimmam ex minimo 8c duplo differentiae , ,

quantitates confideratas quoad differential!! ,


quae eft inter maximum & medium aut inter ,

dvcitur ratio Arithmetics ratio Arithmeti- : \"el medium & minimum minimus autem diffe
:

ca eft relatio , qua: invcnitur inter duas quan- rentiam , quae eft inter maximum #c differen
titates, cum quacdiur quanam quantitate dif- tiam maximi a medio , vel mcdii a minimo
ferant. bis fumtam : A. gr. fit a arithmetice ad b,
ut b ad c , 6: differentia inter a b fit d & , quae
6r. Ut inveniatur ratio arithmetica
,qus eft
inter quasvis duas quanritares a , tx I ,
rum A poiiitur major) qiuerend.i til carum
(qua-
debet quoque
(^3.); erit a
c -+- ^ d
= elTe differentia ipfius b a
b -4- d, &C b "^- ( -+- d (N.
c (N.
ergo a : : ik (aequalibus ex se-
differentia a b. qualibus dcmptis) a z d c.

6z Major terminus rationis arithmr 67. Ubi fecundus proportionis terminus


p.vr eft aggv, .
minori Jx differentia; mi sequattertium ,proportio dicitur continua ,acduo
nor autem c! tx , quae eft inter maiorcm term pro uno repeuto habentur ,
tcrminum & an dam :
qui vocatur medius.
tia: Si! a b-^^.d cnt ( addcndo aequaha
t

sequahbus) a , major terminus, :-4-./. 68. Plurcs quantitatcs , quae funt in cont -
;

;
differentia; qui.i vcro nua proporcionc nrithmetica , dicuntur Cunfti-
a ^^ H- L /,ent (ex qualibus irquaha demcn- tucre pi-ogre/fianem arithmeticam,
du)o- -<J, differ entiaquae eft ajorcin
x amboiiim >ii.
^ualis 6 i. ProgrefHo, emus primus terminus eft
I minoii termino. omnium minimu VO itur afcendenf defcen- , ;

dtm \ero, eujus primus terminus eft omnium


63. Quatuor quantitatcs, quarum dux funt maximvi
duabus aequidifferent.es , vocantur ari-
thinctice proportionates .-tales tx. r. erunt a,b,c, 70. Djfis
primo termino, O* differentia ttrmi
t ,
; / lit eadcin differentia, ac in- nji:r,i, nii enire fingulos termina.
progrejfionis
, ^/ Si prpgreffioasbef eflea
fcendd&Sj adde ter
mino primo, qui datur, datam differentiam;
64. Si
qujtuor quantitjtes fint arithmetice Ck habebis tcrminum fecundum huic adde rur- ,

rum c? mtdurv.m junt- fus differentiam unde orietur tertius termi ,

mt funt .t
\ntiles. nus fee. res per fe
ipfa patet, nee demou-
:

i e 4 ad / , ut f ad/, &: fit llrariom? eget.


im b, t\" ideo c
major quam/; ac v ero
progreflio debet effc defcendeus , e
iterdc^, fit d: erit I -- ,/r^sj, primo tcnninu ueme differentiam, & habebis
:nm , inter t i?c/>
- 1 1 fecundum e fecundo deme itcrum differen
,

c -f-f- d , tiam , hinc cxfurget tercius , atque ita porro


Mi.uuin (.ft b +- d ~f-/, ut F.
ti fumma raediarunx,igitui &cc. ^ I. D.

C i
f IO P R IMA. CAP. V.

C A P U T V.

7) E MULTIPLICATION E.
XXXVII. T^TUMERI, qui ex multiplicatione duorum qunrumvis nu-
merorum ^1 non majorum quam 9, oriuntur, inemoriter ad-
difcenJi funt. /ehui quod f in 7, facit 35-, quodque 8 in p tacit 71, ?<-.

Delude majorum numerorum multiplicatio ad horum excmplorum normum


inftituetur.

XXXVIII. Si 7pf per 4 multiplicare oportet, fubfcribe 4, utvidcs.


Dcin die, 4 in f facit 20,
cujus pollcriorem fiiiuram o icribe infra 4,
priorem vero 2. referva in proximam cperationemr Die itaque prxccr-

3180
ca 4 in facit 3^, cui adde praefatum i 2c fit 38, pofteriorem figuram 8,
<?

ut ante Tub fc rib e, priorem 3 referva.& Denique die 4 in 7 facit z8 ,


cui addc pricdiftum 3 fit 31; &
eoque pariter iubicripto habebitur 3180
numerus qui prodit mukiplicando totum 795- per 4.

XXXIX. Porro (1
pc>43 multiplicandus eft per i30f , fcribe alterutrum
1305* infra alterum p043 an ante,

oooo
!^
18086

208441 if
& multiplica fuperiorem po^4 priino per f pro more oftenfo, emergct &
4f2.if, dein per o, &
emerget oooo, tertio per 3 c emerget Z7izp,de-
nique per 2 emerget &
18086. Hosque fie emcrgentes numeros in ferie
defcendente ita fcribe, tit cujusquc inferioris ultima figura fit uno loco
propior finiftrae quam ultima fuperioris. Tandem hos omnes adde o- &
rietuf
7 1 In progreflione afcendente quivis terminus
.
fit defcendens ,quivis terminus aequat diffrren-
tequataggregatuin ex primo termino , diffe- & tiam primi termini , a progreffionis differentia
rentiatouesfumpta, quotfunt termini ante quK- toties repctita , quot termini quaelitum pra.-
fitum: Ex.gr. quintus terminus aequat primum dunr, in fextus terminus aequalis eft primo mul-
cura differentia
qvuicrfumpia. Si vcro progreffio taio progreffioms differentia quinquies fumpta,
U I P L I C AT I 0. II

rictur 108441 if, numcrus qui fit multiplicando totum 5*043 per totum
i^of (i).

XL. Decitnaks nttmcri per integros vcl per allos drcimalcs perindc mulS
tiplicantur j
ut vides in his exemplis.

fp,i8
0,013.1

7805-0
1448 11707$-

XLI. Scd notn. quod in prodeiintc n-tmero tot [cmper figure dextraw pro ad
dccimalibus abfcindi debcnt , quot funt figure decimal? $ in utro^ut numcro mul
tiplicand. Et fi forte non fine tot figura: in prodeunte numcro, deficientes
loci circulis ndimplendi iunt, ut hie fit in excmplo tcrtio

XL II. Simpliccs termini algebraici mult iplic ant itr dnccndo nnmeros in mi
res &? fpccies in fpcdcs ac Jlatuendo faftum affirmativum fi ambo faff ores fint
affirmativt (/), ant ambo ncgativi. (m), & negativumjifectu. ().
Sic

(f) 71. Ut m ihiplicationis rc.^uh demon- fecundim figuram inferioris ita. ponenduin eft ,

ur fufficit oftendere dus. quanti- ut ejus ultima figura lit unc loco propior fimjln,
, , quod ft
tJtes ftcentur in quotcunjue partcs , idem confi- qaam ultima, fupcrioris id til , ut candcm obti-

Sit a m
totum in totum ,ac
c -+- /",

al =.bc^-bf, ic&bc=-cg
paries in purtes ducendo.
t\- \>
=. g -+- h, erit
neat fedem , ac in numeris datis decades, quia
fecunda figura cujufvis numeri clt decas , quae
(F.UCL.
-4- c/;,
-+- f h -+-
1.

&
11.^
=
fg -*-J h, ergOt=fj
bf
aliquotieskimpta decades conficiet, quare de-
cadum loco ponenda ell , 6c lie de ceteris.
ft -+- fh. Quod ii c f g h t t t ,

quohlxt partcs eadcm demonllraiio


.tur in
(Jt) Vide infra (N. 89.) de Fradionum mul-
icpctctur, quarc cenlbt propol uuin. tiplicatione.

73. Si ergo,/, r, /; cc. denotant quofvis (0 7^- Quantitas affirmativa e(V quantitas
numeros, ut hi inviccm ducantur, oinncs par- mhilo addita talis quantitas libimet
, li.ergo
Miiius ducendae Iunt in omnes partes altc- ipia aliquoties addaiur , factum hinc exfvirgcas
rius, quod manifefte fitperAudoris regulam. cx-rte nihilo additum erit, id ell, pofitivum.
,

Sic fuperficies pofitiva ea erit , quoc dudu TAB. A.


74. Notandum tamen abunit.uibus incipien- lincne polirivx in politivam conflatur. Fig. 3.
dum elle , quia aliquot uni .ucs dudtie in ali I ii
,
YB, FE
fint lineae pofitivos , erit FG
quot uniintes (ut in fub)ccto excmplo 3 x O fuperficies pofitiva.
ificere decades, quarum (cdi
nd.\ a linirtr.1, ubi dc facile locari
poffunt, (w) Vide infra (N. 79.)
quia cum 4 ck J.ucuntur in 5 imitates
(quod certe dabit non unitates fed decades , () 77- Quantitatem pofitivam negative, aut
qua ahquoties fumuntur) jam notum negativam politive aliquoties accipere , nihil
t\\ ijuoi decade huic pr^dudo addendae lint, aliud lignificat , quam , aut quantitatem politi
quod alner fieri
nequiret. vam aliquoties a femet fubducere , aut negati
75. ProdiKtum totiui lApcrioris numcri per vam aliquoties fum.er prout eft , id eft , nega
tive^
SEC flO PRIM A CAP. V.
Sic ia in $3 vcl

Et fie zac
ia in
ordinc ponantur (*}. Sic etiam
facie 6*3, vel 6ba\ nihil cnim refcrt quo
in
8bcc facit \6abccc five i6a6c* ; m
vel-^
,

itf in $3 facit
c jaxx in \iaaxx ta
-
cit- -84.d\* ; ;&. c -
v
\6cv in ; itfv* facit 496 Jry 4^10- ;t JZ. >

fecit* I Z&V0&. Atquc ita ; in facit ii 5 in 4 tacit n. &


XLIII,
live; primum patet ex terivinis , quia nega 8r. Omnis
poteftas, cujus index
rn ell im-
ve fumere quantitatcm ell cam iubducere: fe- par, negative radios , ell neg

cundum probatur, quia q lantitatcm poiitive nam tot funt quantitales i; muhipi
fumere ell cam nihilo aut alicui quantitati ad- dac , quos unuates in ind;ce (Art. X\ I. <Jna>

dere, fed quantiutem negativam addere eil vis quanmas babet lignum ; ergo ligr.
cam Iubducere, (XX VIIhujus) ergo &c. gativa tnt hint, quot u
>ia-

re , unitate dem in nunurus cut


Vel fie : +- 4 duccnda fit in c - c ; fit
par; ergo a cvccta ad po:cilatem 1 , m
t c m: / , igitur af ^== a.
(e c) atqui m 1 m
- - a
t>
c -+~ f, (l.vci. Ax. ^. ) quamobrem rzr,j que ducla in A dat ,
.

* * H-
c .1
/. l-.rcL. i. 11. ) ergo
a. o a c =- j / i

a(o fci. Item fi al> evehatur ad poteftatcm m t

mm
,

_
^ c-i-a X ( "*

, fubductis xqualibus ,
A c = habcbitur a b , & fi inviccm ducantur j ,

tn m in m
& b idem habebitur , crgo(<6 v== ;7 . b .

78. Sed fuperficics negativa ea eft quae po-


TAB. A.
fuivx opponitur & gignitur dudu linese ne- , 83. Si unitas W potejt*tci prim*, fecunda. ,

gati\ ie in pofitivam aut pofitivae in negati ,


tertia , qu^na <yc.
alicnjus qu.u: t it atis tt,i dtf-
Kg- 3- vam; quarc cum jam politivas rcttas B F, panan:ur *t fint in propcnigne geomctiica cor.
- \ / t
*
-/.,* r
..jlA.., \ \f!T\.
FJ-. pofucrnnus, cnr F C negativa (VI.
,- 7 1 -
. .

(ut monitum cit Art XVII.) trunt expo-


quse fi ducatur.in F B poiitivam, au li V B ner.tes potcjtatum tn proportions ari.lluiKi.ica co/iti-

ducaiur in F C negativam gignetur fupctft- ,


?,M4.

FCFID, qux (art. VI.) ncgativa clt. Ouir." ras fit a; unitas, fc poteftates ipfius
Idem eveniet li recta FE politiva ducatur * dilponendae funt per hypothelin hoc pact<>
;

ia F D ncgau\ am , aut contra. m in

79. Quantitatcm nc^ativam in negativam


ducere cam
aliquo ies negative fumere, fed
ell Jam exponentes indicant numernm fadorum
quantitas negativa puiuive lumpta dat fact urn aequalium , cjuibus conllat quivib nninus t>

irivum , erg- id ell r.umiic poli , (Art. XVI.) At qui is terminus, per h .

tiva: contrana , dabit


politivum. fadum thdin conftat tot fadoribus quot praccv ienf
,

Hmc regula quantitatibus duccndis propofi- & uno inluper; . UltVrunt


ta : >.

\imtliA (live ambo


:.i
negitiva , live unitate, 6c habent candcjn diflV.enti.im quarc ,

am bo politiva) da.nt fiictum pojuii/um , jignu funt in proportione aritlimctica continua.


negutivum.
84. Differentia exponenMtim m ,
m 1 ;
*
(Euci. 16. VII.) 7-6. &c- eil uniu- die debet , f<

Ita quoque, cum fupcrficies F C H 1 aut ex rci natura. Sed i i r^rr i


ergo expo- ;

F E I D lint negativ.ae (N. ^9) 6c ambabus ,


nens ipfius radicis debet effe umtas. .

oppolita fit F C D, ea em putai\a (Art. A vel hinc probatur , quod radix conftat ex um-
VI.) quae tamen gignitur rectis DF, FC, am- co factorc.
babus negative.
Item irrro; quare exponent un
;
i ta is
80. Si index n eft par , poteftas erit pofiti- debet efte o, vel i ,1
; &: rupu null
va , licet eius radvx lit neg.xtiva; nam , quia n dor A uri .tatem eonftitoit.
ell numerus par, fac n=.^c, radix lit-f-/,
8j. Si ex Sent prs.ceicr.te tx;trf>Js /jwtvis ttr-
, tft ttrmtnos omit tent inttr
fcabcbis ergo -t- a . -+- .=.
XLIIF. Fraffionts multiplicantur ducendo .numeratorcs in numcratorcs
ac denominatores in denominatores (e).

& in ~ facit 6c in 3 ~ facit 6 X 1 X


Sic { in -
facit /T 5
f f-j } 17 ^
fell

7 m
~
Item 5 in f facit f , ut patet fi 3 reducatur ad forrrum fic~tionis 1 adhL-
bcndo unitatem pro dcnominatore.

Et fie -. Dnde nota obiter quod- & 7-


idem

IcntjUt
or-
oche mains
i"

XLIV.
cxeirpterum ,
<j0f
;^r ttrt ium, <y
^tf.r- qusre hae quantitates fimt in pvopcrtione
termini cxcerpti trunt
uLicunijite incipias , metrica. ocd produdum dcbct clVc aliqua e
qtti.lcm
m
proportion! g<:omemca fed toritm ex- poteftatibus ipfius j , i.v .la cnun alia qu
fontntes in arithmetica. (I
neque in. mulnplicilore ncquc in muki-
plicando , ergo exponcEtcs dcbcnc ellc in pro
Quoniam omncs termini funt in proportio- portione arithmetic.!. Eil autem aritlunccicc
nc geometries continua , femper ratio pruni ad m
ut n id w;H-. Ergo
incunquc primum flatu.^s) ad tertium
lupliota ad qiurtum tripliwta , ad m ;

4- r. mum, m ... plicata rationis primi ad fe-


. .
88. Eft fi
potcftas 4 cvjhcnia eft ad po-
cuiidam , (I .ucL. def. 11. V. X Scd , fi inter
nn
x y omittas totidem termini
<x

quot inter z. >.

teftatem, fcvibcn lum eft ci . Nim index


M, r-Atio ipfuis x ad j 6c t ai M e-:c. com-
?<
cut nj-4- ;-r~.v ike. (/vvt. X.VL.)- duiicc i

ur (\ua;vi c\ to idem ratiombus


!

aequalibus. s merus coium lit n; id ull / ^


>

hx qiunmetesx
y ,?:,, &c., erunt in. ,

proportionc geomeirica. Quod erat primum. (a) 89. Ponatur


- . -; =x, dice xr:- ,

^n pnecedentem fuperat u ni- ;icns


cr^o omitt.is m terminos
.

exponens ,
fi
,

fecund; fuperabit
exponentcn^prinu m-\- uni- i
Ut -7- ducat ur in
--- faciendum eft i. 7- .

tatibus(N 7 1.), fed & evponens quam lupcra- 6 / i>

\ponv:ntcmtertii ro-*- i \\nitat\bus. Ergo x , qua re J. 4. : : c.


(RuCL. 17. VII.), er
/"*

cxponentes erunt in proportione arithiuetica.


Quod ciit alterum. go tfx ==.ac (Euct. 14. VI. !;. VII.) &
86. Si totidem omiffi fuident termini inter &: x^l ,.
(EUCL. As. 7.)
pnmum Scfecundum; interfecundum & ter-
tiuin; inter tcr: mm oc quartum 6cc. erunt hi Si ^> =; r , id eft, fi
D
fit quantitas inrc-
n proportione continua geometnca iSc ,

m proportione conrinua anthrnetica. gra , ea ducend.i erit in numeratorem fradio-


nis, per cujus dcnominatoiem li produrtum.
M
87. Si iguur dividatiir, habebitur fad urn ex integro in fra-
multiplicanda fit quantitas A ac
per A icnbendum
n
eft a
rr.-4-n
. Nam effe debet
ctionem , qma tune x
c
neret
a c
sr- - = .

,->
>-
.

ut unitas ad A
m
ita a.
n
ad produ.ftiunCArt.VIII.)
W ~6 , ex. %r. eft .5>
~
Z4 SECT10 CAT. V.
XLIV. JUHitit*tes radicalts ejusdcm denominations, ( hoc eft ,
Ci fint

ambas radices quaclraticce aut ambx cubicx , , aut amba: quadrate- quadra

tics, &V. ) multiplicantur duccndo terminos in ie^inviccm iub eoJem ii-

gno radicali

Sic n facit in Vcd facit Valcd..

Et * facit

Et in y~ tacit V -
hoc eft * -r .

Et in bVaz facit 6ab\/ aaz,z, hoc eft * 6aabz>.

XLV. guantitates phribus parties conjlantcs multiplicantur duccndo


in ut in multiplicationc nu-
fingulas unius partes iingulas alcerius, perindc
hierbrum oftcntum ell (rj.
Sic
ut fupra probavimus.
Hmc fcquitur qiiod I. V : :

\ L
Hinc fi decimnles invicem duccndse funt, (Arc.
iucantur ad imitates homogeneas & caruin
name: : dum.: invicem ducantur ^
/WITT iii- ^
hu J us >

(Art. XLIII.) & polt fractio expnmatur mo- r


fr) HUJUS dcmonltrationem vide uiprt
--
t^ 11-,
1
dccimali, fie 71, 4 ;
19 cr- (N. 71.)

10
gc IL
4
TO
.

__
122
10 100
99^. ^ ,
099j(5o log 91. In omni fafto numerus terminorum ac-
q uat fjiftum numcri term noir.m qui lunt in ,

6 ; 8c fie dc cctcris. multiplicando , per numerum icrnnnuiuir ,qui


funt in mulllplicatore.
tnnunium fi -4-: ducatur in bino- s>-}-

Invicem dviccnda fint


J 91. a y & y b m um j numerus terminorum in fade.
/_t- .

denotat quemvis numerum ex. gr.


fubi , z , , , .
3 ^6
,quia to .um trincmium duetum
rad qnadratae; 3, fi cubicae; 4, in pnmu m binomii tcrminum dat trcs termi-
11

qu:d ato quadratic*, &cc.) dico fadum ~ li

& tctl j cm na bentur ducendo totum tn-


nos>

Ponatur %/..
: b. .v
- ,
& V^ - 7 ; ergo
n mium in fccundum binum11 te-rminum , !

c:cvando ad poteftatem n iccundam ,


f^puta p3 gi aggregatum
_ ex indicibus omn
tertiam , qvartam &rc.")
<i
r x, & b ~y qua- quantitatum , quae fimul mvslti r lic;ux efficiunt
aliquara quanritatem , In ex a:<;

re ab xy ; & extracfta radice , ( puta fc- indicibus omniin: m qiu


n n n paritcr invicem ductrc efficiunt ahquam; ha-c
ia tertia
, , 8cc.) y*l t.vy^sv ./.
/y. duo facta diccntur twnozenea.
Sit
Sic c X in a facit ac ax ,
& be in * b facit *

Nam aa-*-zac
-
- - be in facit - - - aab ^zsbc-^bbc^ Sc in a facit
_d^, quorum fumma eft a*-*~Laac a,ib 2
>
abc-*-bbc.

Hujus multiplicationis fpecimen una cum aliis confimilibus exemplis fub-


jeftum habes.
be a^-b
a b a-^-b

* abc a a-*- ab

aab -
a -+-3
a -b yy zay

-ab-bb aayy ia ly a?

lay* ^aayy
. -i

* lay aayy
aa bb
y*
-
3 \ aayy +-
3
a y \ a

zax a
c c
abb

CAPUT
Sit qinnhtas tH^c , 8c alia quxvis He* : Fa- tiplicando , termini in producflo crunt homo-
ninae quantitatis iunt fecun-
a>,l>-,c; gcnei inter fe.
d* -, SIIIH;M indicum pnmurum Sit multiplicator a-b
<.-.

c* , multiplicandum
i, trt 6, ut i^ iumina indicum Iccun- <J-f*/,
termini qui funt in fa<fto

i n (4, i) : has duae quantitates att l c , b*c l


die i
Ax. z).
Hmc fi termini multiplicatbris
aficujus com-
P lexi (llir !l -

fc, ut termini & (s] 94. Hie diligenter confideranda eftmul-


niul; vis , licet termini ex mulri-
tiplicatio BinomierHm , ei qua mulll utilia. fc-
n tint
plicai homogenti tcrminis ex quuntur.
Tom, L D
S E C r I PRIMA CAP. V.
b no-nia n canda A -4-.!, B npe addendo numeros r; r j,
JJ -H d ad numerum /. r-
, t.cc. .
.

q, oriuntur

9$. Primos Faftores vocabo qunntitates dcfi- p-+-r <j


!? JrS^-+-r
gnatvs littens majorihu. A, li, ,
E to J.dendu nuraerus r ; r q;
r i^ ac. nuinero p oriuntur
Jtcundoi \ ;
z^ ,

minor; -jus ,t, &,


-
;. Nam
tia . binomium A-+-.J pvimo multiplicabitur f 1-] +-
r !q~f"-*~r 41
per 6, deinde per factum .m rta- Cum autem omncs hi numeri cuniicianiur ex
;
1.

tim per C, poftea per c & lie lemper. Duos. .u quantitate ordine addita t_
, pr<>-

autem Fadores A &


&c. ai - greilionis arithmeticae manebit progreffio
, B&i, ,

rum e , alterum e fetundts , pertinen- differentia in lingulis additionit


/>r/;;m
e*
tes ad idem binomium, atque ideo expref prima additio auxit quantitate r quantitates
eadem littera majore
Fattores cogntmines.
nnnorc , appellabo ,

oec
q,p iq, & &c.
Jem auxit quantitate r q. i erti* 1
/>
f>
PW
quantft.i -ij L nde primi termini fin- c<c.

96. Termini quibus conftat productum gularum


, additionum conficient progreffion ,

difponentur fecunduin numerum frimorum F.I- hmcticam cujus maximus terminus i-rt ,

florum : ita ut primo loo ur illc quiplu- /-f-r; differentia q. Sed etiam ex prima ad-
continet primos f.iclores
>ios
lecundo qui ditione habuimu ifionem arithmeticam , ,

numerum proximo minorcm primorum Tado- cujus maximus terminus eft ; + r c differen
rum tertio qui eorundem numerum adhuc tia q
,
Ergo primus terminus fecundae pro- ;

proxime minorcm Sec. nis coincidit cum lecundo primae pri ;

mus tertiae cum tertio primx \

97. Si plurc: termini fimplices habent eun-


dem numerum Faflorum pntnorum , omnes hi In binomiis A-+-.T, B-4-^, C-f-r
termini fimplices ponentur conrtituere unuin primi termini ha unum: I
f>
rvm
terminum complexum. In pofterum dicentcs andi nullum. Ergo differentia harum pro-
unum terntinum, intelligemus vdftmflicem vel greffionum ortarum ex binomiorum inultij
tompltxum. catione eft unitas. Quare unitas etiam c
differentia progreffionum ortarum ex binomio
98. Si in polynomiis fefc invicem multipli- rum multiplicatione.
candbus , numeri Faflorttm primorunt qui li nt
in fingulis terminis , conftituant progreffionem 100. Sed ubi multipHcantur binomia nume-
arithmeticam ro m , primus terminus produ<fti
continet m
P> P1> f M P 3?> P 4? &c - Frttfores primes.
m m
Ergo
m
erit progreffio
- * - o
pro uno; , I ,m i , 3,w 4,-
r, r r r r
j, 13 , 37, 4^ 8cc,
pro altero eandem autem habcat ditferentiam
;
roi. Habet autem haec progreffio tcrminos
utraque progreffio etiam numeri Faftorumpri- ; nuinero m~\-\ Sunt enim tot termini quot ;

morum,<^Vi\ funt in iingulis


terminis fatti, cun- differentiae & unus ini uper. Sed quoniam
,

ftituent progreffionem arithmeticam cujus ea .jrr?" w, differentia: funt nuinero m & ;

dem ent differentia. numerus terminoruin eflw-f-i.

Nam ubi polynoinia multiplicar. bet t. Terminus n . .. mus producti habet Fa-
totum multiplicandum duo in primum, ffores primos numcro m H-i. Nam quivis
fccundum ilium &c. ierniinum multiplica-
, tt. terminus tot habet Faftorcs primes, quot funt
toris (Art. Id eft nuinero primorum unit?tes in rcfpondente termino progreffionis
T.iftornm qui funt in primo fccundo, ti ,

i^c. terrjiino
multiplicaadi , adii dcbet nume- in Tione tot funt differentirc in lin-
rus primorm. in prinio ter-
: funt termini eum prsecedunt ,
1

de illorum qui funt


multiplicv :nt termini progreffionis a primo ad
in fccundo 8^c. (Art. X.) im inclufive, imitate funt ergo
prima additio- ?>i
dempta ;

ne, ncmpp addendo numtros r\ r n i differentiae. Quapropter ipfius termini


q;r i<j;

j&c. ord -

numei o p, orientur numeri differentia eft i. (n i)t2.n i ; 8c terminus

ipfe eft m ;

&c.
MULT1P L1C 4710.
produfto in cundos cognomines , 8c omittantnr termini
Sed termini funt homogcnci
nr ergo
erit
-
crtzo numerus [ecttndorum fjcto- fimplices
limplices hmc o.u, qui alicui jam invcnto
.93.) ;

runt n i. rqiwles.

fumantur termini seque Prima pars hujus rce^ae patet ex his prin-
103. Si in produfto
o 6C ab ultimo ,
> rcm cipns. Bintimu mui! mnia inter fc
minus unus, tot Fjtiores fec:w ducenda funt. Hmc primu-. terminus primi
primes h
dts habebit alter, bit terminus alter ...>; multiph cabitut per primum & per fecundum
mo M .. m:is ab ul iecundi undj orkntur duo termini
alter qui eft pariter
>m
. ;
;

timo , erit m -f- 1 w*; apnmo. Sed alter conrtans ex duobus/ir/ /w/; Fiiftorikus, alter

minus ... ;; habet Fattcres primos ex pnmo ik fttundo. Deinde fecundus termi
m __-i-i ;
.anus w -4-i,,.ww;a nus primi binomii ducendus eft in primum 8c
i
bet w m-\-n i
^ ;;

m
i F.t stores
n-+-
in fecundum fecundi; unde emergent duo ter
mini , alter cunuan;. ex pr nno Faclore
frt>nos;
habet ergo fadores fecundos 1. fecun- <.

di , alter ex duobu-, fecundu. Mukiplicatio con-

104. Hinc crgofacih multiphcabunturquot- tinuatur iisdcm legibus. Qi am habe


bit , dummodo ordine difponantur tennini ,
Y IS binomia. Jungantur turn omnes frimt FJ-
tfons ,
turn -

I ecundi . ;bebitur pri primum te.minuin conftaiv ul- t>rimis &


mus tfc ultimas producti term;; timum e ficuudis , medics autem ex aliquot
primis <.

miot ftcitndis.
binomia multiplicand.! fmt quatuor
A.-4- a , B -f- b C -4- c U -4- J ervt A B
, , ;
Fadores cognomines effe non poflunt in eo-
pumus, &abcd ultimub prud.iCti terminus. dem termino limplici facti , quia priinm Ftfttr
i\\fecund:ttnc\i d.vn bin.jmii non duciiur. Sed
. In pi; niino mutcntur ordinc H:i- quia u inia b nuinia inter fe multiplicantur ,
.

guli ; ; ifc >rcs njn oznonines j


untli debent ellc quot
/ in primoi ; hni ea tamon lege ut fi terminus ft
:

1
mini fecundus ix pcnuitimus compkxi. hres pri,noi njmero -4-i, ter- m
m.uu-. i.a icat numero m n-\~i, iedhaec
Sic a B C D +- b A C D -+- A B D -H JA B c (
,
omnia iiunt ex prima pane regulae , quae ideo
erit 1
complcxus. Kt ; fe habet.
lcclA~+-jc<iQ -t-aiJ C-4-abcD erit pcnul-
tim Verumtamen binomia quae jam in multipli
cations fuerant adhioita , rurfus non adhiben-
106. In fccundo termino mutentur ordinc tur ; & omnia binomia diverfas habent htteras:
f.n uli Fafforcs prnni in fecundos , dum: Detain femel occurret. Sic li mul-

jam mu i
fuerint; & in penukimo lin- tiplicata ponantur binomia AH-*, B-+-^
guli fecundi in pr imos , onentur termini tcrtius orietur factum A R-+-a BH-^ A-t-4 b. Hoc
6c antc-penultimus. fi
multiplicetur per C H- c idem terminus ex ,

gr. A B C non invenietur repetitus in f^clo ,


-4-. !f quia ille oriri poicft tantum vel ex a. in B C ;
fc J .\ -H if A B, erit terrius terminus vtl ex B in a C , vel ex C in a C. Sed ter-
edf - v n-4-.j^BC-4-4cBD us BC
ex (_B-*-M. (C-*-e); termi-fit

-+-rf^CD erit ante-penuliimus. .:Cex ( A-+-4 ). (C-4-c). Oporteret er


go ut bis f.i :t
mxtltiphcalio per C-4-f ;
dem modo procedendum eft ad finem quod ell contra multiph cationis regulam.
usque.
109. Nunc dico quod terminus u.
occupan*
107.Complexus terminus occupan f.-dem
1

: in facto fedem n . . . tnam , conftat ex terminit


... mam
indieabitur fymbolo Itatim prae- ; fimplicibus numero
fymbolo hune itatim praecedcns ; ^n m . r . m i. m 3. m 4 m -4-r
fymbolo y ^c lie de reliquis. , i. i. 3. A. <. . n -i.
1

:
In gencre invenientur omnes termini Nim
primo , ut habeatur terminus comple-
im *; li in liniAulis xus , mutandi funt in termino aliquo iim-
nentibus terminum phci termini compleii ft unus poft ilium, fin- ,

ft mutentur ordine primi tulltret fmguli in ft- guh Fattens pritni in j ecundts cognontines :

D z
S E C T IO P R IMA CAP, V.
fingulae mutationes dabvnt tc; r ~-,. . .
effio confti-
ipfum * cor. tueh n huju-
m
funt f^ttor;--
termino ft, fcdem n -m i . . . mum
u in -r. m- -T-J.

primi numcro
>-es
-f-i. Ergo unus
term nplex iplius ft j -Hi .
Et progreflio conftituens denominatorem
terminos limplices pro *.
tio fieri debcc in omru i.
icm fa.
;. 5
rit .

4. ft - 3.
i.

ipliusft. Quare in * termin.. .

Cmplicium numerus m -HI, quot t> no. Idem profetfto erit produdum ex ii^dem
nos fimplices habet compk-xu? ft. Hab. bino i
muitipl.cado incipiatur a ;/
Ergo * habebit terminus limr-hces omnmo In pnnu hyppthefitcr-
p.m w-4-i. Sed ex his rejiciendi unt qui plu- t nuna^ Tequcns a liniftra in dc-.aram invctiitur
n es repetuntur ; id eft tot , quot F.itiorcs fecun mutando priwos Fat-lores praccer \fecvndot i

di limt in termino *. Nam ex gr. terminus In ultcra hvpothefi termimis pr.rce-


ts.

died E nafcitur ex b c A E mutaui A


d , iiweniturmutr.ndb/efH F lores ixquen- ..

/f^c BE, mutata B; ex abdCL, n. printos cognomine s ;io6. hujus"). H


& ex ale
termini)
verti
mutra D. Mint an: cm in
T-.ictons fecundi n
d.-bet in
r. Tutii
uniiaicm numerus n
DE,
- -
tiones determinant numerum terminorum lim-
im conftituentium lingulos termir
1
go 1 ,
jus) ; ^: quot funt
quoties continetur in p. m -Hz. Qui -- res primt in termino n mo a primo tot funt . .

numerus cum c minejt numcrum n ^.i ,


Fjitores
fecundi in termino seque diftante ab

-m -
per ill .m ell dividendus. tandem her ultimo ( 103. hujus ).
>.-Hi
f.
-~ -
numerus termmorum funplicium in. Si nunc omnes Taflercs pnmi expriman-
*. tur tadom littera.v, fa-- .nlui
compunentium compl.
atabujuur in potclt :
(

;/;
Hinc reliqua facile deducuntur. Habeat ..

terminus y terminos limj.-liccs numero q. teflas erit in termino occup-i


continent F.iftores primos numero fedem.
fcin^iih
w 4- 3 , Cv terminus ft FA-. tores fecundos
in. Qua de caufTa faclum ex him
numero 1. Quare p .
x-4-fe; x +- c x &c. ad nmnc- ; -+-<i;

rum usque, contmcbit, pro FaClcribu*


/. m -t-^., a. m ^-4-3. m
mis, poteftates.
i.
m m i m i m 3
m 4
* ; x ; x ; x ; x ; ... >

Namex termini s fimplicibus ipfius y. confi-


ciuntur termini limplices ipfuis ft, qutmadmo-
113. Qnando pnmi Fjffj<-is
exponuntur ca-
dum ex to; minis limplicibus iplius ft conn dein littera , facia ex Fa^onb:-,: ]\cun,!i$ , <]uae
tur termini limplices
ipliib .. Eodcm ratio- cum lingulis poteftaiibus I.ifioris pnn.i iancta
cinio erit iunt , dici lolent ceeffiacntes.
r m- r> >>

r-4 ";.
m w Hi
, or
n /. i. l 114. Ergo coefficiens fecundi termini con-
m. -+-
^

\.
m >

+- ^ . m ;.-+-! . ftabit ex aggregate omnium Faflorutn fctundo-


n w rum; coefficiens tcrtii termini ex aggregate o-
3.
i. m - i.
- r. -4- c
i.
mmum produdorumexbinisF^^orj^Mj/tcw
;
aggregato produclorum omnium ex
r. w
n
r

3. w i.
S

duaoi urn omnium ex n


ex aggregate pro-
F>icioriiusfe(und n;n.,.mi
- 1 l*clonb*;-_

>;

,-H; etiam Fatttrcs fcfitndi exponu:


ITJ. Si
i eadtm littera a, orietur binomii x -f- a ;

Et lie dc rel.qius ,
ad tcnnmum fecun.ium iUsjCujus exponens eft tn , numerus bmomio-
, qui ironllat ex m, terminis iim- Kt
limplcx contmet & rum eorundem fe multiplicantium;id eft 0--f-4) .

116. Qiure faita txFaflvribus


pr.,noi , ^ui iinguli inutandi luat in fta*ndi<
, ric-i>;
m m >

i ubi Teries i; i; 3; 4; 5; 6; 7; .". .. ^, ctdem


ipfius 4 c * x
poteftates
M_I m m
, practer ; ; eft ac feries f; p fi; i; /> 3; / 4 i
3 4
x x x x
in qua erunt termini p -;-t-z; / ^H-i; />
^;

ftates
;

01134
4;a;u;4;4;....a;&: ipfe ter
; \ .. . .
, crunt in facto pote-
m / ; i; ^
rus integernumero p minor J quia iiujus lenei
]
i &c., (dummodo q lit nume-

rain us n mm quod pertinct ad Faf lores tuin


. . .
termini decrelcunt per imitates.
,

--i n -f-i
frimos turn fecundos , erit a x
j
.
Quare terminus generalis N 117. fie

fcribi potelt

117. Sed terminus ... contincbant termi-


m.m i
wj-z.m-3.w-4. m-s. tn-6.m-"i....m-t-j-i
.... i.
nos fimplices numero p p- i.
p -i-p- 3 ...... /-t1 -t-j.j>-^./-^-i
w i. TO i. m 3... m p m-p
_j. >:

A X
i. i. 3. 4 ---- i

(109. hujusj. Haec fa<la funt eadem qua- 113. Hinc facile ad datam poteftatem elevi.
,

pioprer unicnda hint, c numem exprim: de- bitur datum Ini.omium, poncudj pro datum m
bet quot fuemuunita (Art. XXVIII. hujus).
exponentem datx poteflatis, 8c pro expo- />

praemitteridaE funt progreUiones iuvauae


;
ir
nentcm , quern habet Fsitor fccitnjus in termi-
ad hu.jic numcrum detenninandtau. no qujfir- Semper aurem limul inveniunrur
i.

duo termini aequidilh primo ^c ab ulti


118. Ideo totus terminus n mus
m\. m m
. . . erit mo (K. no.)-, atqvie ideo luffitit operationem
tn. i. tn 4 ..... m ;;-4-i.
producere ad dimidiatum terminorum numeruin.
~\.

i- 3- 4- f.. I
W I -+-! EXEMTLUM F.ltvandum- fit fanontury a-hb I.

ad c^Hiirtam potcftatsm. Hie ell ; 4; quarc m


^
>

primus terminus ZZ ,M rimus ; ;


H
i TO. Terminus gcneralibus expreflionibus ita coefficiens fecundi J 4 fccundus ipfe ^3
J
i-, ;
..

coiTeptus, ut, ilhs divcriimode determinatis , quia nempe m i 3 3 ; coeffieiens teitii


Bt\CS v.rminos iisdem kgibus for- m T
- 4 3 i

ZZ - & t^- 6 j
p*
, dicilur terminus cner>ilt>. , tertuis ^
f i,

coefficiens quarti
no.
Fraclio conftans ex duabus progreffio-
m . ni 1 . JH 1
nilvis arithmetic .lefiniens numerum pro-
durtorum aequalium , quse unira fuerant in po- z z-
~ 3
-
3
H- ,
. -

nn (117. hujus) dicitur coefficient quartus /i3; co :

quinu
,
t tn I tn i L^
-

-ricus . r . n. .
3 4 .
3 . . r
potel .

3.4. i 3 4
Coefficiens numeilcus
potcftat n confundi non quintus ipfe M quein fapra invenimus
,
efl"c nl-
t cum CO -\leprinlufti ex mum; unde tota no eft
plunbus bino- eflr.s
tnits priinum tcrminum (ommnntm t zr 1 ecundos
dwerfos haientibus , qui defcriptui futt N. 113^.
II. tilt-vdnaumfitbiattnuttin 1>

t^/ qnintam pot eft mem.


Terminus allatus M. 117. hujus, eft tmmnus Quia -

-
petitur quinta poteftas

- ^
,

m m ti 5 ; > i zz 4 ; w i :r: 3 ; ^ 3 ij
ftatralh ipfius (A-KI) , 8c in eo coefficient nu-
4 2 i mw ; 5 E^-o
mtrtcus eft
w qui funt exponentes ipfius <i.
Exponentes au-
". i.m i.m 3.^ 4.) 5 m r. tern ipiius b funt
i. z. j.
i
i
3 4 5 ; ; i >
;

(N. 116 hujus). Erunt er^o Termini


Hie terminus haclenus definitus fait a
.

numero locorumj led potcft ck iblet definiri ab & _

n-. hujus}
exponcnte iplms a.
"
Hoc facile fiet fi ponatur
Tune habebitur
* ^Coeffiaentes-(NXj;
i~f>-

***"
.....tn-

, :^ 3 -
4 -

,
i . n i t _^ 5 .
4 .
3 ^ , .,

< X
SEC TIO P R I M A. CAP. V.
T . m i .

"
rr.
3 ^5.4.3.2 ^_ Hinc Termini
~i. 3- 4 ~3T"
- a^bc 1 V *& >

quare potefhs ipfa crit


y jb
4? Et Coefficientes

3; 3
EXEMPLUM
teftatem binomium
III.

3
Euihendum
be - fit ad ftxtam f- Totas Poteftas

Erit
indefinite termi-
SS 6: m 2 w 1 2 4 113. Polynoraium confhns ex
i ; ;
3 ^3; norum nuintro dici iblet Infimtinomium.
m 4^1; m 5
* I
,

12.4. Sit infinitinomium


idcirco Termini
.. eve

-
"

6c
Si 4:4/4 hendum ad poteitateni , cu]us index eft ;

;
termini difponendi lint fecund am dimenliones
4
ipfnr x. Ponatar
A J -4- ^ +
2.f-J--4-r-4-./-4-. -+ /"-+-
Vc
64"
infinitinumiuin p H[ o.ituuiex^ onecurper x -t-^4-
Et Coefficientes
t2 6 Terminus generalis ipfius(^ -+---ij
eft

--
. re i
^_ 6 .
5 ^_ __ hvyus)
I. m. m r. m i. m 3. m 4- w i- m f\.

m . T m- i ^ 6 . . 4 p. pi. P.-L. ;> 3. f4. p s-


,
m ~P
<r

i 3 J= c . 4 zo P
1-3 1 -3 ,

i
x A.
Quare tota poteftas
Ponatur u ^
erit A t^ d-+-l t=: (a-f-B), cujus ter
minus g s eft

16
3. / +;> ?.

q I.q Z.j ^ , 5. q 6.

/ 7 1
EXEMPLUM IV. QutrAtur ktnomii - cff

quarto, potejlts
Erit
Hie fubftituatur pro A in termmo general! I. ,

hie fiet

Undc Termini
m. m i . m i . m l . . . . m ; +- r .
p. p r
._
p. pi.pl. / 3.. .. / ^-4-i- PI-
-+
mp p
-
1
p a. f 3
[
x a B.
I. Z. l ...I
/. q q 1
& Coefficientes Et, quianumcri/>;p i;; i-,p 3 .../>-,

qui funt turn in numeratore turn in denomina-


4; 6; 4 tore hujus coefficientis numerici ,dant unitatein

atque poteftas pro quoto , terminus generalis I ; manebit


II. m. m \mi.
m-^.rn 4, m - ^
*
m - p-q- P
6. m
-
1
-7 ..... m
~
i-p-$~,-*r ?-9-S
l

m-pp-e^ -;>-4-I

a
-
1-
ij

- >-+-
;
i .... i x B.
V. PofcMur ttrtia * binomii
cnaturC 4-. -4- -4-. -f- -f- -4-i-H .

at/be ab.
Erit
eritB t=2 ^-4-C, & B ^ Jj , cujus ter-
itn i; mT. .
minus generalis eft
i.
j.j-
MuL r / P L i c A r i o. ?1

t."
-
1 V 7 4- 9 5- 1 m p q
m
r j r i. r-
3.
r 4. r 5. r- 6. ** f" !.m 1 .... w />
-4-T a
/>

b i,
r r i.z. i. i.
q 3 ...> q. 3.... ?
<f
~r-Hi C Sutim >

4 , 6c pnmus terminus eft 44.

r- i
7
a In fecundo eft tr! i; w /-HI ^ i-Hr
S w CS
/>

Hicfubftituatur pro B in termino generali IT., 4-. & numerator cu, i eit 4.
Ille,ob numeros a ^ ad 5 r-Hr qui erunt ,
^cd aut <j
2, aut ^ ^ i.

turn in mimeratore, turn in denummatore lui


coefficients numerici , fiet .
"

P P "7 f
m. m _
1. m ^.
_.
m 3.
J
m- 4. m <.

:__
Sit
_ _ >
1 u tn
_
";

:_
erit a
n
b c

*
a.p a i.ft a 1...I. q r. qr I.
""

V"*.
r~ / f=3 : a-

, 1,5 w _7 . w tJLi lor cqemcienui fit i ; o: fccundi termini


priraa
pars cum coefficientc eft 44^.
^ r ,....! . r-r 1. r -i...,r- j-4-i. r-f...i.
w p p qq r r
git 5 i erit tT i o &
; p j I |=- ;
c. W _^__.M
Fodcm paclo , ponatur <j
i> c
Szl*^ ^1 ./3f ; ?c quia/> ^
D ^; J -4- f -H/-4- j -f- /; +- i -4- 6 -4- / -4- 5cc; J^ "
5 ?
"
r denominator coefficientis fit i;
r r kcunda p.irs fecundi termini eft 4<*V, & totus
C >

(-4-D; 5c C ^-(r-f-D) ; deinde terminus 44^ (&-f-c).


*
|_. n *
^ I

s
\ /

s
. r

In tertio termino eft p ^ i ; & m p


~
id eft D jr . -K , & D ^S ( -*-E) ,
& fie *
/>

r j 4 i^i; & <

tfl*. Itemw /-f-r


de rcliquis. Poteftatnm (C-*~D ) iV-t-T) &c, ^zj 3 ; ik 1 >
-4- r
^ 4. 3. Sed aut
^
; />

quccrantur termini generi\le , 6c fubflituantur


t:
:
q t^i *ut ? t^3 i, aut <j
i.

in venietur terminus gcneralis infinitinomii eve-


teftatcm cujus index eft m, ,
Sit q ~ >
c1 1
/* f 1^ /> tz: i; &
-3. 7
4.
4 * a*t>4
,& i. i ../
q
~ r.i.

/ 1-P J
l
-P -7
i-.-i <7
r.q-r-i. Quare prima pars tertii termini eft i-I ^ Jii
m 5. ; ^ OT ^-4-i l.i.

r - i..i. r - s.r - s -
^- r.r-ii..i. ^-f. ;-;-!.. i

x
77; 1,
p
1 rt

b
r r
c
s

d
s f
&c. Sitf.sti.; .erit/ a _ i -
1 _ r; &
W ^ ^ a
Jbi fempev pvimo tcvmino erit vmu<: F.i- m ,,
^^>

i c ._- ^i^ f ,
atctie r.
a..; ..

/?or; in fecundo erunt duo F.tflores diverli in ; i. r K^ ,1-cunda paVs tert:i lumini
a...^ j
.

tertio vel duo vel tres ; in n


quarto vel duo, vel c ft 4. 3 a bc
-

A^lc.
tres, vel quatuor, in \ ...mo a
/>-+- zad^-f-i.
Numerator coefTi numerici eft idem, Sit q z erit p * i o 8c
; q 2.

venimus N. 100. , ejus veroden-.ini m _^ p q a


;

nai- :.\tex tut iVnebus ab exponcnte fe- a c *-* ^i i,o i /i f i, atque


f,
j i. ..
ctm :

irw ad unitatem;ab exponente tertii


a
^,
a. r z.. >

-~i. i; is: icrtia pars tertii tcr-


unitatem , See. , quot funt Inclores
or primum. mini -^
*

a^c -

^ ^-c 1 , 6c totus tcrtius tcrrai-

Stntim utile hoc theorems ad inveniendas


eft

rebates
polynomiorum quod cxcmplis illu. ,
In quano trmino cft
;
_ 3
.

m
EXF.MPLUM T. s/V trinomium a-4-b-f-c^w- 1^
btattum ^; ,i,/ luartjrn pattfiatem. ~j~
^ed aut
^ ;73 "*

aut 9 r=S i
* ""
"*

aut ^ z aut
"
!

^ t o; ,

Qqil polyhomiura propoflrum tres habct tor-


mmos,tres, ut plurimum cite poffunt Fafio-
js 3. ait q jr: o, ent / 5 jr: /
"
3; ^c
,
f q q
res in termino gcnerali. Is ergo fit ab ( jr:*
3 - Item i. i... /> q ^ 1.1.3,
S E C flO P R IM A. CAP. V.

termini
4 , 1
abi ^ i
Pariter - ~~ 9 r i , ( exponen
&
i

*no ^r
tertii faflo-
prima pars quam ^ r is/;) vel i r i r *;

rca

& w-
Sit 4

7>
- -]
i
9
i , erit

J
p <j
tz: 3 i T *

~ P - - 1
/ -f-
T i
1 *=:
i
4
* J
i-*-i^r
9
- 1=5 *

<i& c f- Item i. i i-i-> , /-

terminus gcneralis ht
!..../>
E.t
4 a. i 2
Sc fecunda pars quart! termini ,
" <"

S3 4- 3- a*l ft=l \^*-Lf-

Sit q 5=2 z
i

, erit ;
- ? ^3 -
i

a t I ; &
4]
-
Deniquc pro tcimino *f/ dcbet efle
/ z (exponent! primi factoris i

"
,

) "S^r p S=
p__T a Panter 3 <y
i , Cexponeno lecundi by
c a^Mtem ....
i.x... . -
z3i- i- - ris *; )- undc K*-
tS i.i. & termini :zxk. Haud aHter z- -rS i exponent! term

- -
tertia pars quarti , (

fadoris c r i.
; ) quare
- -s
Sit 7 erit ? 3 3 o, Denique r i
, (exponenn quarti fa-
<ft

^Irr/ ^
;

aoris /; ) & ideo 3 o ^ t &c.


^ Itcmi.i... p Il1 ^ J;
v

...<?
ti 1.1. 3-
c jz^rtfJ.

&quarta pars quarti termini


5. t
^-^
i.

w - />-l-i t=: 4
- B"
4 "
T ^ ^ >

& totus quartus terminus


i.z.3 p. y~i;q rj^si;
,

3 ^ f-t-3 le* -+
&
,
terminus gencrans 4- 3- i-
,
*r/t-r*4
f
C*

In nuinto termino
-*-3

eft
JL.r*
^-
c3).

i
"
M_ * -
EXEMPLOM
t*m potejl*ttmtlato
III. J
pttttnttr
w^w infnltnumif
t(rmi*orm.
atl

4-- 4
w - 2 o , & /i

w. w
E <z

-i.
^- m
I. Sed a 4 c f; a 3

z
f ^
g ; a J
b * c z
; a l
b -
c d ;

/>-4-
f
t i , 8c z.... c^ a bcdc; coefficient .

tS 4. 3. i. i. Jam aut a o.
?

m H- 6, pro tcrmino -4c/ dcbet


i; aut q 3; aut54 Honiara efl

Sit 9 ^r o ; erit - 9 jr: 4 ; &


- *
99
<"
6

pariter 9
/>ti4;

- - r tr
H^I- -9; &
& />
t

i
^
i ;

i
item/*
9ti
r , & r
? ^:

o.
i

&
/>

S f*.V i. 3...^ f E2 x.
M.
3 4 Quam ob rem en
-+-
^-t-i ^r -i
pnma pars quinti termini elt i
? ;

& terminus gener.i ^


r
r
-$o<i4cf.

Reliquae partes crunt ut patet, reliquiter- Scd pro terminu ^f g l


debcc clfe
mini iplius (b+ C
)4.
,

6 _ ;
_ 3
.
& ^ t- 3 ; codcm paito p- - r
EXEMPLUM.
II. Infntt tnomn a-t-b-4-c &c.
^ Z
^J, _ [j
^
^-
A.iquartatn poteftatem elevandi qnrnntar ter-
minorum a3g a j b f ; 8: a b c f ; coefficlentes, : Erit igitur ;
-- ;-4-i^<J -- 3~*~ ^4; I

Jam,exponenspoterl;atis, eft 4. Quapropter & terminus generalis convcrtetur in


5

pro tcnnmo 4^ dcbet effe w ^ 3 J


a *fig~6 O a*flg
/exponent! primi fa<floris a ) fc eft ; ^ 4 : ; .

^
"

& H:iud fccus ^r tcrmmo r fl debct e(! e


ergo 4-; tr 3
J ix 9 t i
^ t^i. Itcnun ^-9 t=
cxponenti alterius factoris b ;} Ix.
,

& -- .
^ .
item p _ 9^

-
.
,
p.-, a ^ 4 ; : ;rr
eft ; CS 4
.
& ._.
2.j paritcr
:
_
._,,,_-, r
-
r o.
Erh ergo ;-+- 1 jz: 41-4-1 t 4 ts i
t ideo habebitur OT - -+- i o 4
z2 3 ;
; ncrahs dcicrm,
Quocirca terminus gcneralis vertitur in ^ -
i \
4.739.

4 -
Pro termino tf-bf debet effe
SS (exponent! primi factoris
i
~T~.~T

Item />
p

; )
ergo ^r:
9 t i , ( exponent! fecundi fado-
aut 2.
/>

9 Jii i ; & 9 |^ i.
o --p~ ^
P-ritcr pro tcrmino

/ ]
- ^
-
<j*/>*cJ

^
Pzi 4
9 ^
debet effe
; arque
MV Lf 1 P I 1C
a - r^T^ Sed iz8. Facile igitur invenietur terminus / hn-
jusmodi intinitmuma ad putuu.em r provcfti.

Quapropter ncrum em m i
r^ 3 nem i
hujti
1
-:.
1 -
,n in illo lermmu quantuas

Qa<crL
,
hibcbit expo-
ut facile deducuur ex K. 110.
iZ7- quot modis hie
,
- .
<j

& terminus gencralis


dabit is addi.ii.-nj namerorum o; i ; 2, ; 3 ; ike.;
cou a pullu , ac tandem pro iingulib mudis
deur.o coeiifiacntem , ut monltratumeft ;N. ,

Demum pro teimino


a
dcbet c(Tc n_ piobc oblcrvans qu inoniu
& N.
~ 3
4; 4
- r C^
<7^

r m l
;

;
r J^ I ; & EXEMPLUM
117. Uujus.

I.
Qusritur infimtinemti evtFti ad
r terminus ftcundus.
Terminus .Ticbcbit 6. 3 po;ej.<ittm

** c d eI/
~ 36 i-

j j i> c d t.
j. 4.

Evit in hoc tcrmino


exponens ipfius <j
i

ali(HJHs
iz6. S;

fiwlek q
in ftgulis infir itir.em ri

ptttfltis, (ujus txptntntti


cre-
ttmir.h tji
i
Zi; i ; quare unico

ex c-f-i;) eritque terminus a


modo fonnari
r -
poteft
1
;

fcant ut numtn r.*tKrults O; I ; z; 3 i 4 c ;


^ & (nempe
&c cum
btj,
duo tantum lint factores , coeffiaeu
potejintes ijlt fro cosfficieKtibm ordintntur , dico
cut vulario r.
(jutd \n^nitin?inn potejlatc r termmui quilibet
in
ex HI.Q plunbusciut: radicn tcrminis con^Atur ttt
jrodn s
EXEMPLUM II. Si qujcreretur terminus tertius,
ifuot fx/j?::.j; , quern c^kabet inpdttjla.it,
cflet* i tS 3 i^rz; eft autem i j^ o
fortnari poteft additiont numerorxm o; i; l; 3;
-4- z rr: iterminus fiet^ex pri-
-f- 1 ;
igitur hie
&c. . s ; ^uornm ali^wt s . . . its
mo
.

ptflunt duito intertium, aut ex fecundo


rau.ci>

elevato ad iecundam poteilatcm. In pnrai


Sit infinitinomium ad poteftatem r cvehcn-
r 1
dum
hypothefr terminus erit a t 8c cxpo-
t<f

nens r. la fecunda autem terminus erit

j-n hcc infinitinoraium in fe aliquo- J


l
^ ^ ; 5c coefficiens determinahitur ex
tics duccndum
crt, ut habsa ur pofeflas r,
vulgari potcltatum gencii, cuia duo Uatum furtt
quisquc cjus terminus 6c per le 8c per iingu-
los alios muhiplicabiniT , id eil termmorum fadores eritque , .

exponentes invicem addentur. Sed


s Z 0-4-; Jr: * i -+-t - ;

EXEMPLUM III.
i . z.

Pctatur mine quartus ter


3
minus erit
~o
<~
i ZZ.
omn :s , atque s i 4 3-

numcri o; i; z; 3; 4; iunt in infi- 8<c. . .


i>c

Atqui ell 3 -f- 3 ^ i -i- i *^ i -4- i-t-J .


numomio ad potetlatem r exiollendo. ergo terminus pecuus fict.

cxpon ens / confioctur additione numerorum


Primo ex primo termino radicis du&o in

numer componcntes cxpo- quirtum , & erit A d^ , 6c ejus coeffi.-


ciens erit r,
nentem j fxnt divcvfi , pvua i; 3; 4; <xc.,

qr. nti ate 3 ? ; ^4; &c. ; habcndx fuat


J
;
Secundo, ex fecundo termino radicis du-
pro divcu:5 taAoribus jn invcftigatione cocffi-
cicnds; tales cnim funt , eifi forte fimbolum in
clp tertium, eritque a,

^ temper idem fit. iJe-i quando idem numc- r Z


i- peritur,
puu z; i; z ; &c. , tune c- 7"

ur ad poteftatem, cujus exponcns eft


i

numerus evponentium ocqua .uim , pro uno & Nunc , uc detcrminetur hujus coeffidens ;
fadore ai ilhm poteibtcm tlato confideranda ent
eft quantitas ilia. Semper autem ade(Te intel-
ir terminus a eveftus ad poicfta-
tcm r --
primus
, pofito n exponen e litters , per
^ um multiplicity potcUas ipfius 7.
Quarc
font. I.
34 SECT IOPRIMJC* P. V,

fc i
-
r

,
___
ns
L. - ~
r. r
r - 2 -f. i
,
r -- 1 ;

te ducta
no ,
ex fccunda fec .mdi termini potefla-
in fecundam term, unde exlu.

10
cundo eveclo ad tcrtiam poteitotem
terminus quaefitus conflabitur c*
, unique
fe-
tern
r
-
f _
:
i_ j

-y- -,
r _L_,
r
"\
i

r _
---
poftulat cocfficicn-
3

A JJai, C..3US coefficicns eft vulgaris.


Decimo, ex quart a poteflatc
fccundi tcr

EXEMPLUM
terminus feptimus,
IV. Demum,
effet 5 - -
fi

i
oftuhretur
,t ed
-- - -
niduftaintcrtiumVcritqu
cui convcnit coefficicns
rr lr ^ H . r
1>r 3

- 1-4-3 === i-*- H~--l--


i-*- i-+-i [-4- -4- i -4-
terminus feptimus conthtur.
= i
i

I
::::::

-4- i-*-i. Igitar


i -*- I -*-

LT ndecnno tandem ex fexta fee


*

potellate , aux dat


6 6 & co-

*
r -
Primo
l
, ei feptimo radicis termino

/<?>
& r eius coemciens.
, eritque

--
r.r i. r ^r - -
- - - - -
efficicntcm
tcrmiuum A

-\.r A.r 5
*- r
l>

6
-.
i. z. 3. 4. 5. 6

-_
Secundo ex radicis termino fecundo dudo
,

r ,
"
119. Cum
quantitas qucevis fibimet ipfafem-
fcxtum A fit aeqvulis , quivis terminus s in
"n
, &C crit "A
^X/^S; atque per potcftatc
ilhus coefficicns r. r r. inrinitinomii incipit a termino s radiris ducto
in primurn ; reliquas autem partes termini s in

ouintum
Tcrtio

,
,

&
ex tertio termino radicis dufto in

erit a
r - 1
X tf * X{]4 f CUJUS
poteftate conflabuntur ex terminis r?dicis ip-
fum radicis s terminum antecedentibus.

.fficiens reperietur r.r- -i ut fuprA. , 3O . Q ua proptcr determinandi funt in po-


teflate coefficientes terminorum ordinc , primo
Quarto ex termino radicis quarto ,
ad: dem d e fecundi
,
primi t , poflea tertu Sccf
eundam poteflatem
/1 ^
5
, qui pro coefficiente habebit
elato; atque erit *

-
r<
_
-- r r 131. Hunc ordmem fervans facile coeffici-
entcs omnes definiet, nihil enim faciendum
ell quam determinare, quibus quantitatibus no-
ex fecundo radicis termino ad tis fit
quantitas unica unius dimenfio-

-
Quinto ,
fe- aequalis
cundam poteftatem evefto 8c in quintum du- is , quod fevnpcr fieri potelt per quatuor pri-
r 3
J
mas arithmetics regulas.
do , ac rcpenctur a Xb *
tj
J
x e
^ cui

tribuendus eft cocfficiens


r r
~^LJ^^ T
3^- Si exponcntes infinitinomii in NO.
i hujus, client o, m; im\ ^m &c. agendum.
**> faao,e_,n fecund!,
^ haud fecus conflabitur ac
Sz fq^uarti
qui libi
, eritque a
vindicat coefficientem r.r
x ^x
- cf
i.r
x d^ &c;
z. >
l
P ate t
>
i >

3
q"d s

- --
ex tertia poteftate tertii termini si vcro exponentes efTent m; m-^-n;
Septimo , ,

r 3 n; w-4-3 n &c. , totum infinitinomium di-


6 cm
quae dat a
f 3
-? , debetur coefficicns m
r. r 1. r 2. vidi polYet per q . Tune reftarem expo-
j. i. 3
nentes o; ; z.- 3^;

Ociavo, ex tertia poteftate


- fecundi dufta Tracfla infinitinomium, cujus exponcntei

inquaitum
bujus coefficicns
, unde oriturd
r

-- -
r. r i. r

i.
4
7.
M^-^

i. 3
z. r
X ^J.
^
i.
funto; n;

neris multiplica per *


i;3 ; &C.;
m
.
& quidquid invc-

CAPUT
D I I S I 0,

(-) C A P U T S E X T U M.

1) E T> I VI S I O N E.
XL VI. TP\ / r.nmcrh inftituitur qu.tr endo quot vicibus divifor in di-
_J vickr.do continetur , totiefque aufcrendo , 5? [cribendo id idem
unit at ti in quote. Id cine iterate , y? 0/w r/?, quamdiu divifvr anferri po-
tejt. (l>).

Sic ad dividendun 63 per 7, quaere quotics 7 continctur in 63 cmer- &


grnt pro qucto pnecife.
5>
Adcoque vabt 9. Infupcr ad dividendum tf

-J

371 per 7, pncfige diviforem 7,


7) 17* (n

II
2.1

in initialibus figuris dividend! proxime


5c imprimis opus inftitucns majo-
rilnis 37, die quotics 7 continetur in 37? Rcip. 5-.
diviforc , nempe in
Turn fcvipto f in quo to, aufcr f 7 feu $f dc 37, reftabit 2, cui ad- . &
ultimam figuram dividcndi nempe i ,
ne<Stc fit 21
rcliqiu pars dividend!, &
in qua proximum opus inftitucndum eft. Die itaque , ut ante , quotics 7
continetur in ? n
Refp. 3. Quare fcripto ; in quoto , aufer 3 7 feu .

IT de zi 6c rcdabit o. Unde conilat 5-3 e/Te numcrum prarcife , qui ori-


tur ex divifionc 371 per 7. (c).
(d) XLVII.
frf) 133. Otnnsitas ex plurium vnultiplica- Nam
a b =.b
<-+-bf-*-bg ( ex hyp. ): fi

i coi lata ,
pi >t ..-ft reiblvi in c.is on mine tarn A b quam ii-*-bf-+-bg dividantur
,

f -+- bb
us
=m
conftat:

\i
Sic
(<?-+-

ei-\-t>,
b)
ex.
.
rr. Cumdrf-t-i
(,<7-4-) ,

a-+-b ex quibus com-


poterit rur-
a
-+- ( c -*-/-+- ) fed a b
-+- 1 * -=.b
a b ,
( c -+- f-t- ?
=
per b eveniet a , e, /, 5, 6: his junc"tis lino
It t -4-

ergo a b
.
bf &
=.
b (c -\-f
. .

U ell :
-f-^) , quare a =:c-4-/-4- (Euct. Ax. 6.)
Hanc refolutionem facere , dicitur tiuantita-
tem dnidtrc. In numeris idem fieri lionet, regula
(c} 136.
Audoris nam cum invenio 7 quinquies con-
,

134. Quantitas dividenda per i , 8c quotum tineri in 37 divide 37 per 7 , cum autein ex
,

hujus divilionis ix-quantur , nam tune quanti- 37 lubtraho 35^^5X7;


faftum totum 3-71
iividenda ell ad unitatcm, ut quotum ad ieco in partes , quarum una faclorem label 7 ;

unitatcm (EucL. 9. V.) Jam ex 37 ablato 35 reilat i , id ell, dux de


cades, qu:a 37 non exprim t triginta feptem u-
(b} 135. Si facluin quodvis ab fccetur in nitates, fed 37 decades, quare ipfi ^ lubji-
quothbct partes, bf, be fig cundem fado- , cienda eft unitas , quod dat zi unitates, aut
rem b habentes, aggregatum ex omnibus quan- duas decades cum unitate. Quaero nunc,
quac dudje cum in b, erit alter factor,
,

quoties 7 contincatur in 11^ fa reperio 3;


SEcriO P R I M A. CAT. VI.
XLVfl. Atque ita ad dividendum 47p8 per 13, opus primo infti-
(</)

tucns in initialibus figuris 47 die quoties 25 continetur in 47? Refp. i.


Scribe ergo i in quoio, de 47 iubdvie 1-2-5 feu 46 , rcfhuque i , cui &
fubjunge proximum numerum dividend!, ncmpe p, ck: fit ip in fubfcquens
opus Die itaquc quotLs 2$ concinetur in 19 ? Refp. o. Qua re fcribe o
in quoto j 8c de p fubJuc o 15 feu oj 6c reftac ip, cui fubjunge ul- .

timum numerum 8, 6c fit ip8 in proximum opus. Quamobrem die ulti


mo quoties 2.3 continetur in ip8, (id quod ex initialibus numcris i 6v ip
conjici poteft aniinadvertendo quoties 2 continetur in ip.) Refp. 8. Qua
rt fcribe 8 in quoto dc ip8 lubduc 8.23 feu 184, rellabitque 14 ad- &
huc diuidendus per 15. Adeoque quotus eric 2.081$. Quod fi nujusmodi
fraftio mi: .us placeat , pnflis divifionem in fraclrionibus dccim2libus ultra
ad libitum profequi , fcmper adneftendo circulum numero refiduo. Sic re-
fiduo i4a nectoo, fitque 140. Turn die quoties 23 fit in 140? Rcfp.tf.
fcribe ergo 6 in quoto j c de 140 fubduc 6 z$ feu 158, reliable 2, . &
cui
*: hoc
faciens alteram partcm (quse eft n) qui dudlus in 387 det aut 1089 ,
aut eo mino-
371 divido per 7 ( ut fupra); ex
fa<fti au- n rcm pono igitur 5; ex 1089
: fubtraho 1935
fero 7 , id eft, feco faftum in pai\em al
3 .
3S7 5 , remanet 154, cui fubnedo 8,
. &
teram habemem pro faflore 7 , quod erat fa quaero quoties 3 lit in i
5 ,
invenio 5 , ex 1540
ciendum , lie enim invenio 371=35 H- aufero 3157 5 1935, quod fieri ncquit ;
.

XI = 7. Cs c ^3 ) ^=^7 X 53 s
"
igitur in
4
quoto
.
pono
^
4, ex
fuperett o: ergo 5959^
V
1548 fubtrali ,
3870^ -r-
-4- 4 ^3 8 7- (ioo-4- S c-i-4) 3X7.
S3-
337
~
(</) 137. Cum divifor conflat pluribus nu-
meris ut ft dividendum efict 138 Nota quod femper quotum dlminucn-
, 59598 , per 387,
an torus divifor major, dum efl cum divifor dudus in quotum
, nu ,
primo pondcrandum ,

an minor fit tot ex initialibus dividendi figuris, merum e dividendo lumptum fuperat. ,

funt in divifore ita in fubiecto exem-


quot ;

dividcndo fegrego trcs piimas figu-


ex 139. Si divifor major efiet f.guris diridendi
plo ,
Anr )tis N.
quii tres ommno funt figurae in di fequens figura ad
iis
ras 505 ,
t
juxta 137 ,

vifore 387 , &: perfpicio 595 fupcrarc 387. denda eflet.

Quaero facilitatis gratia quoties priina figura


contineatur in priina d.vidcndi Sic fi 151998 dividi debeat per 987 ,
diviforis (3) qnia
numerum fcribo in divifor fuperat tre^ priores dividend!
( j ");
reperio quern r , quo figuras
to , i , faclum 387 lub-
duco diviforcm in & (151), iis addo 9, c divido 1519 per 987
traho ex 505 roftat ?.o8 , qui numerus non modo fupn mdicaro , und- venit 154:
continet diviforem 387 , eum ergo augeo ad- ( 15-4
nc^endo 9
387) fpfpg (if4

3P48
,
f4 8
nunc quxro quoties 3 ut in 10 , invenio 6 ,

fed 6 .
387 triui fuperat 1089, ergo 6 elt oooo
auo*un ae^uo inaj :.s }
quare qusero numcrurn,
D I V I S I O, 37

;sdnccc o ut ante. ECC fiee operc ad arbicrium comimmo , cmerget


086 , &c.
tanucm quoius ic8 , 6086
13) 4 -pS (t

19
00

184

140

2.0
00

100
184.
160
XLVIII. Ad cundem modum fraftio decimalis 3 ,f2.i8 per fraftionem
decimalem ^6, i cividitur, & prodic o, 07639. &c.

2.948
2766

1820

457
quod in quota tot figure fro dccimal ibus tilffindend*funt,
itlt wiQ dividuo p/ura
in quam tn divifort.
Ut in hoc cxemplo quinque, quia Tex funt in ultimo dividuo 0,004370
& una in divifore 46, i. (cl).
Extm*

(d} i4cr. Reduc


Vel. datos numcros ad o, unde fiet 4^1000 ; tune hi numeri tibi nnt
nnitatcs homogcneas j f; divifor aliquoties ut vulgares , habent crum imitates homoge-
contmctur in dividendo , qviotum hoc incipiet neas; led qviia 35118 dividi nequu per 401000
a nvunens inttgns fm vero , divideixlo ad-
; illomajorem dividendo adde o,
, quoti .

de o, q.io fifto fi divifio fieri poteft , quo divi-


prima figura erii decimalis pr.ma, quia
tum it a inventum incipiet a decimalibus pri- dendum redadtum eft ad decimales: cum vero
miSi fi dwiiio fieri nt quit , adde etiam o, & neqne nunc 351180 drvidi poilk per 461000,
<juotnm incipiet a deomalibus fecundis vrt. rurlus ei adj^ceo, Jk quou prima figura em
In prime exemplo art. XLVIII, dividcndum decimalis iecunda , pera^c ergo diviiioncm >

3, 5118 continct ad d:xtram decimales quar- & inveruei 0/27639


ad has rcduc diviiorem 46, i, addens ter
ta$>
S E C T I P R T M A. CA P. V I.

lucis
Extmpla plura gralia fttbjur,ximus
- ..->--.--
j>043) 108441 if 72,4) 2Opp,6 r*
( 2p
18086

6fi6
27119

fo,i8)
10056
lip I
1188

2fOpO
2fopo

~
660

XLIX.
(r) 141. Quia divifor &
dividendum hujus (f) 143. Redige diviforem ad decimales fex-
exempli tantum habent dccimales primas di , tas, habebis o, 013100, dele duas prima
vide , per regulam jam traditam 10996 per , phras , ut inutiles , &
divide 51513 per 13
75.4, & quia hac diviiio fieri potetl , babe- quotum incipiet ab integris.
bis integros numcros.

724] iopptf [ap Cum vero fubtraclio det 1191 3, quod d


di nequit per 13100, ei adde o ^c pergc ,
.

1448 quia rcfiduum 330 auctum o dividi nequit


ne in quoto o, adde rurfus o, id& ii-

nem usque.

oooo 13200) (3)P02f.


^
(/) 141; Divifor rcdadus ad decimales ter-
tias erit 501 80, per
qucm divide i quo .

tum incipiet per integros , quia divifio fieri I ipi 30


poteft: fed port hanc diviiionem rertat3 118800
quod dividi nequit per 50180, addeo,
ergo
K quotum incipiet a de c imalibus , Be fie pergc.
3 3
) 137995* 26400
100360
66000
66000
1260
ooooo

oooooo
D I V 1 S I O. 39

XL IX. In ferminis algcbraicis divijio fit rcfolvcndo quicquid per multiplier


ttontrn conflatur*

Sic a b divifa per a dat b pro quoto,

6<*b divifa per i dat 3 j c divifa per


- i d-u - 3
.

- 6*6 divifa per i <


dat 3
3 >
& divifa per - i * dat 3 .

16 a be 1
divifa per iar dat 8 dee.

84 * x* divifa per
J 12 <j xx dat 7 <* x x.

Item T f divifa per f dat |

.
r-ivia per -r-at-^
bd D a

-- i\etccf
4
dmfapcr
,. ,
r %acj
r*r
,

dit

^ divifa per 5 dat } s 5c viciflim f per | dat { feu 3.

-
0<35&

ce
,. .-
aivifa per z<i dat * --
ira^zz;
cc
; & viciflim
o -/r j-
divjia per
-r --
a^^
if
cc
i

uat z a.
,

(;) Item V if divifa per V 3


dat V f.
Vabcd

N 1 ^ ^ g -*-*: w per hyp. .


Ergo x~m. Sic
-^
H-
>

(L\ *

H_
"
:
35 T~~ 6 . ^ 47 ., 4.
2.1 1
c-y 3^fv ity **
-

p
<

r j r
m
,

8 5 2. ^i. Quare fi w fit major quam ; exponens


4^i~~

qaioti crit ncgativus. Sic ~ tn U7 ^r

Habcbis tamcn infra (art. LI. Sc N. ^~


resulam gcneralun.
147.)
* 4 - Sed ^ uia ^- 44 & - ^ eft

Poteftas*
w
*
m n ~^ ~T- I*lem ergo eft feu ponas quomm
divifa per , dat -
poteftatts, majoris di^f* per minorcm , in de-

, mfe dudbs.
duabus pote -
Harum una ex-
-

s"s5 cum exponentc


ne S auvo -

ponentem habet , quia 4 dividenda eft par a .

m * n
<

jcntem habcat *. Erit 4 -a .


^ I4$ . In genere y
M
a b divifa per V
Ajtcra
* ; & hujus fafti expoaens erit ( N. 87.) quatj *: Quovum enira exponatur per x : enit
art.
(art.
40 S E C TIO P R IMA. CAP. VI.
Vabcd divifa per Vcd dat Va b.

7
per Vac dat V ** feu *.

diviia per l/ ffl dat

V
cc
bb
-
divifa per V
,,

c
-da:
,

V -
abb
c
.

ddxVfabcx
joaee
- diviia per
iuf f
ioet
-- dat
7a

Atque ita a-*- by ax divifa per a-+-b dat Vax, & vicifiim divifa per
Vax dat d-\-b.

Et ,1/tf.v divifa per , dat aV ax\ veJ divifa per a dat ]Vax
a-+-b a ^-b t-^-b
r Va .v V ax-
/>
vicmim divifa per dat a.

Ceterum in
hujusnjodi refolutionibus omnino cavendum efl, ut quanritn-
tcs fintejusdcm oi\:inis, qu:^ ad invicem applicantur Ncmpc ut r.uineri
tpplicentur aJ numcros, fpecies ad fpecies radicales id radical.s, iinmcratorcs ,

fra&ionum ad numeratorcs, ac denominatores ad dcnominatorcs nee noti ,

in numeiMtonbus, dcnomii\atoribus, 6c radicaiibus quantitatcs cujusque ge


neris ad quantitates homogeneas.

L. Quod fi quant it as dii idenda neqneat fie per diviforem rffofa; fufficit , ,

ubi ambae quantitates funt integrse , fubfcnbcrc Diviforcm cum lineola in-
terjet.i.

Sic ad dividendum ib per


a
Scad clividendum a-+-lVcx
_
fcribitur

--
-
c y

, ... a-+-bV .--


-- t , ,.
a icnbitur vcl Vex. Etfic^ax- ,v.v divifa per Vex
a a

(art. Xll.hujus) x. V of,


::

*
i Vi-
.,

n
; fed
n
(N. c6, ^
x. r ,
Ted - 2.

10**
-~- divifa

&art. VIII. liujus) i. Va ::Vb. ^.i* , ergo per t: i


(N*. 47-)
n n n it \ t
ergo
alternando I. Vb : : V a. Vab \:x. V b.
3^ Vic*
n divifa per
(EucL.,,V.) iguur^V--. (Euct. 9 .V.).

(0
D 1 V I S I 0. 41

dat Vax-xx r
live V -
axxx.
ix
.
r
Et
--
+ aWaa -
aa
.

i\x
..
r
divifa per a
.

- --
ycx
- xx dat --- -r V
a o - xx
aa
-. Et i iV f divifa per 4^7 dat I Vl,

LI. Ubi Vfro fraff* /nut due numcratorem dividends


ill<e
quantitates ,

quantitatis
in denominatorem denominatorem in numenuorem ,
diviioris, ac
& faftus prior
erit numerator, ac pojlerior denominator quoti (I),

Sic ad dividendum r per 7- fcribitur multiplicato fcilicet a per d


b a be
c b per c.

Parique ratione i divifa per { dat -;4 ;


_ 4* /rtx
St divifa per dat

Ifiia
-TJ
tec
- V^^X; divifa autem per --- -
1C I/

$ a
^
[_
-- XX
V ax
dat
%ccVaaxx.
Ifrt
----
tf
-
f<?

Et ad eundcm modum -divifa per c (five per ) dat y >

b i b c

/r
f (live
\
; divifa per
bad dat .

Et divifa
I

per f dat T }.
Et 5
divifa per ^ dat / Et - Vex divifa

per <? dat -


(l-+-b .

Vex. Eia-i-bVcx
j--r
divifa per -dat
^
--
^^-H3^ t/
Vex.
^
Lt z K -
.a
**
xx
:
..
r
diviia per
.

2 v
7
^^ dat :- V
7
ax.\
--7-}
c

c
divila
.
a

autcm per 2 V
cd

7
dat }
V
I*
_-.
V ww
Et V -^ divifa per \Y \ dat fV^H- Et fic in

Lll.

(/) 147. Denotcnt 7- fradioncm quamvis di- ^- :


jam quia concipitur divifa per/, du-
-^

& tum divifa " on erit & habebitur


vidcndam, ,1 fradioncm
f^ ^^
q.um

^ ; nara diccns
prior dwidcnda

, umdemla
fit,
quamlibct,
dico

eft
quotum
P er f ,
per
- 7
fup-
cata * cv
^ C
fcd adhuc
dividitur er S
V
,
co

pCr
//
P itur

ne
v ^^
rt mukiplicata fit, &: habebitur r
^ ^? -r
pono quod conltct duabus fradionibus in-
-^ (
divifae per ^ . Vcl fie: quotum quae tit um fit

vicem dudis , ex quibus una eft ipfa - , altc- f


i a c AJ ~ .

:> vcro quacritur


;
fit
ergo haec fradio quaefita T 7 7
j-
; igitur
-^r5 y^,
8c qux-ritur valor ipfms (Euct.7.VII.) quarc i<x
/, & x
^.
. /.
S E C T I O P R I MA CA P. V I.
LIT. Qua ititas ex pluribus termini* compojlta diviJitur applicando lingu-
los ejus tcrminos ad diviforcm.

Sic aa-^^ax - A?.V divifum per0 dat <?-+-


3
x - .

At ubi divifor etiam ex pluribus tcrminis conftat, divifio perinde ac in


numeris militui debet ( m ).

Sic ad dividendum

a3 -*-zaac - - >aab
$abc -\-bbc per a b.

Die queries a continetur in a\ ncmpe primus terminus diviforis in pri-


mo dividend!? Refp. a a.
in a a five a*
dividendum.
--
Quire fcribe a a, in quoto
aab de dividcndo, rcllabit 2.aac -& ablato a b in

^abc-^-bbc adhuc

Die itaque rurfus quotics a


fcribe etiam L.IC in quoto,
de prsefato rciiJuo, rcltabit etiamnum
& ablato a -
continetur in zaxc? Refp. zaf.

-
b in lac live zaac-
abc--bbc.
Qciarc
-Labc

Quamobrcm die iterum quotics a continetur in abc? Refp. be. -- -


-
Et proinde {bribe

nem
be in quoto, ablato dcnuo a- -b in- - be live
abc-+-bbc de novilTimo reiiduo , reftabit nihil.
pera<5tam efle,
Qiiod indicat diviiio-
prodeunre quoto aa-4-zac
&
- be ().

LIII. Ceterum ut hujusmodi operationes ad formam, qua in divifione


numerorum uii Tumus , debite reducantur ,

mini turn dividend* quant if at is turn diviforis juxta dimenfiones liter* ali-
f ujus , qu* ad bane rem maxime idonca judicabitur , in or dine difponendi funt.

Ita nempc ut illi primum locum occupent ,in quibus litera ifta eft plti-
rimarum dimenfiommi iique fecundum, in quibus dimenfiones ejus ad
j

maximas proxima; iuntj & iic deinceps usque ad terminos, qui per hteram
illam non omnino multiplicantur , aceoque uhimum locum occupabunt.
Sic

(m] 14?. T-iquct ratiocinium Ni. 135. hujus ipfum dividendum (N. 34. hujus). Ergo
5cc. hie facile accommodari pullc.
mx n &: x -: -*
m
. Ubi m quantitate di-

(n\ 140. Quotum literale tot ha?>et termlnos viden, i funt termini cocfficientibus
qttc* funt unitates in .; irgente e.v drvipo- numericis uniti , 8c reftituendi termini ft^nis
ft n (nxmeri ttr minor urn quantitath dividend*) co: deieci. Sic quantitas a -+ i n b -4-*
ftr m (numerum ttrmirtorum diviforis). confii^it tcrminis, quce li dividatur
quatuor
per /T-4-&, dabit quotum duorum termmorum
1 l
Quotus condet numero terminqriim *. Er- (+-*) Pariter* 4 conftat quatuor terminis
go quotus duftus :n diviforem habcbit termi- a -+-al> a b-+-b-, quae diviia per a-\-b, dat
nos numero mx (N. 29, hujus;. Sed hinc quotum duorum terrninorum. a b.
D I r I S I 0. 43

cxcmplo
Sic in allato fi termini orJincntur juxta dimenfiones litcrze a t

formam opens cxhibebit adjun&um diagramrru,

4 b} rt
^abc-^-bbc (aa-\~iacbc
aab

A b <,-+-bbc

Ubi (five a trium


3
vidcrc eft, quod terminus tf dimsnfionum) occupat

primum locum dividends quantitatis ; terminique /, in o^ibus a eft

duarum dimcnfionum fccundum occupant, 6c fie


, prseterca.
Potuit eiiam dividenda quaniitas lie icribi

a a. ibc a-*- bbc.


b

Ubi termini fecundum locum occupantcs, uniuntur aggregando faclrores


literac, juxta quam fit ordinatio. Et hoc modo fi termini juxta dimcnfi-
oncs liters b dilponercntur, opus ficuc in proximo diagrammate inftitui
dcberet , cujus explicationem adnec1:ere vifum ell.

i
-K* ) c
/
bb
/
-
- lac i -+-rt*
b
a a -- ivac
( - L
cb
~ a

ebb
o
-
- me
neb

an
,

u
-*- a^
~j.-2.aae
2.aac

Die quotics b continetur in c bb? Refp. cb. Quarc fcripto


in quoto , aufer
b -*r- a \\\ - - cb feu bb c abc
&C re Habit in iccundo loco
lac
b.
aa
Rcfiduo huic adnecte ,
fi
placet, quantitates in ultimo loco , nempc
F i
44 S E C T10 P R TM A. CAP. VI.

& die iterum queues


.

- b continctur in

aa -+ a a.

his in aufer

.-
Quare
b + a in
-4-itfr r
-4- a
feu
quoto
-
fcriptis

- AA
,

"Lie ,->t-2.aac
b
+" #
& reftabit nihil. Unde conftat divifioncm peractam cffc , prodcuntc quoto
- c b -+- T. a c -+- a a uc ancc.

Atque ita fi

- -
- modum
dividere oporlet
a
6
ia*cc - a yy
per yy aa cc :

Quantitates juxta literam^ ad hunc ordino ,

** aa
y
/-"*"
i"
ee )
Dein divifionem ut in fubje<5to diagrammate inftituo.

Adjiciuntur & alia exerhpla , de


quibus infuper
obfervandum eft, quod
ubi dimenfiones literas , ad quam ordinatio fit, non in eadem progreflionc
arithmetica fed perfaltum alicubi procedunt, locis vacuis iubitiuntur nota*

aa

aac*

c c

c c

aa i* 4
cc -aaccyj
"4"
f^

o -4- a*

-T- a acc
yy

a<
a*

aac*

o
D I r I S I O.
* 6
a-*-b) a a bb ( a

a a

o ab
ab Lb

o o
iay-+-aa)y
4 *_ 3 {aayy-*- 3*17
-
-\a*
f
.yy+i*y {<**

- 1

-*-
y* -Lay" aayy

o - -
j<**yy
~*~ a ^y
2 aayy-+-ay
o o
-*-abV i-+-bb) jr
in-
o --

b V 1
aab b-+-ab y^i
o c o
Aliqui divifibnem incipiunt ab ultimis terminis, fed codem recidit, fi in-
verfo terminorum ordine incipiatur a prioribus. Sunt all ae. method i di- &
videndij fed facillimam 6c cominodidimam noffe fufficit.

Ijo. Si in formula jjm invent a pro (p-q)


que in txponentilns ponatur ,
m
ii-
omnes
I
-
m+
m V
G.A.-
t
P
-
termini, prater primum , ponantnr negatiiil , fie m
cxhibebitHr pot eft at m
ntgati-ja hec tft poteftas
-m itfi ki**mii.
Deinde, totus divifor multiplicandus eft per
Jam /-t-j tr (N.i44.hujus).
w ;

m hunc quotientem id , eft dividendus eft per;*


ex quo obtinebitur
Qutrc binomium hoc ad negativam potefta-
terneveftum aequabit unitatem divifam per
^ ffl m
m m 1 m 2
P 1

w 3
2. 3
.W 1 m. 1
p qi -+- &c. hoc fadum ex dividendo fubducen-
Tertio ,

~^ ^~ dum quod dabit omnes tcrminos, prseter


eft;
Sed , per divifionis regulas dividi debet primum & quidem negauvos , & hoc ent no-
,

m vum dividendam.
Primo, unius per p ; undc oritur
F 3; QUIT*
4* SECTIO P R I M A. CAP. VII.
Quarto, primus hujus novi dividendi ter- d vifionis regulas invenies binomium / ,
H- 7
minus per primum ipfms diviforis tcrminum evedum ad poteftatem m elle
dividendus eft ; unde fiet quotiens m _ m.
_ l -j _ m _^
mf 1- mm 1 m 1 ;- 3 o,_
_ p 9 oCC.
Et nc ratiocinium profequcns , obfervando i. 3

A P U T VII.
C
EXTRACTIONE RATUCVM. (a)

LIV. /^UM numeri alicujus radix quadratica cxtrahi dcbet, is in kcls


in
incipicndo ab unitatc , punftis notandus efl ; dein figura
\^/ altcrnis ,

quota feu radice fcrihenda cujus quadrat urn figure vel figuris ante frimttm fun-
,

flum nut aequalc ant proxime minus. Et ablato illo quadrato ^ cetera ra
fit
diets figure figilLitim invenientur dividendo
refiduum per duplunt radicis eatenus
txtraH* &
fingulis vicibus aufereitdo e rcfiduo illo fattum a figura novijjlme
,

frodeunte decuplo pr<editi diviforis figura ilia autti ( b ).


<f

Sic

{a} rjr. Radix extrahitur e poteftate data radice, quot divifiones in quadrate ,& quod
per divilionem deftruendo quae per multipli- fi , in radice, linilbi numeri quadratum , \el
carioncm fadta fuerant , ut per fe patet , 5c ut luluin , vel cum pnrte duorum redtangnlo-
nelius infra dcclarabitur. rum ex feipfo in fcquentem, occupet duo
loca , duo quoque erunt numeri in liniftra
(i>) IS"- Quadratum unitatum , aut primum quadraii iede; {"ecus vero unus; quod fuffi-
a dextris , aut duo prima Icca tenebit. Duo cit , nam punda ad hoc facia funt ut nofca- ,

redangula ex unitatibus in decades, efficiunt tur un in una vel duabus figuris quaerenJ 1

aut folas decades, aut decades cum centena- fit liniltri radicis nuivcri quadratum.
riis, quare vel tota erunt in fecunda , aut par- enim opcrandi ratio detcget , ubi fint rdiquae
tim erunt in fecunda, partim in tertia fcdc; quadrat! paru
quadratum ex decadibus dabit , aut centena-
rios, aut centenariorum decades, & pnmo Cur cetera fiant facile patebit ex theorcma-
quidem cafu totum erit in tcrtio loco ; fecun- te de quadrato polinomii.
do vero pars in tcrtio , , pars in quarto.
Haec uno faltem excmplo , & quidem ex
153. Quod ratiocinium ad ceteros numeros Audore defumpto explicaue libet. Extrahen-
cxtendere fequitur quod numeri
licet. Ex eo da fit radix ex
99856 quia in iiniftra quadrat! :

pundis dlftinguendi funt, quid _m in bina- & fcdc unus numerus eft, is
(9)
debet continerc
rios, ubi agitur de radice quadrata mcipicn- ,
quadratum ex primo , a fmiftra numero ra- ,

do a dextris. Sic (fumpta quantitate 316, quse dkis , vel folum vel cum parte dupli redan- ,

eft radix ipfius 99856) quadratum ipfms 6 gull e:: primo numero radicis in fecundum;
nempe 36 occupat duo prima loca. Ita & duo fed ipfe 9 eft quadratum perfcctum , ergo nul-
rcclangula ex i in 6, qux faciunt duodecim la eft hie dupli
rcdangi.li pars, quamobr
decades, tenent fecundam , &: tertiam iedem , fumo ejufdem 9 radicem 3, quam in qtmro
?c fie de ceteris praeter ultimum fadum , quod,
pono , Hie ergo totum quadratum abfump-
aut folum , aut cum
aiiquo ex praecedemibus, turn eft , procedo igitur ad numeros fcquen-
mltimam, aut duas ultimas fedes occupabit. tes. Duo lequentes numeri 98 dcbent con-
tinere duo fadta ex cenitnis jam inventis, &c
154. Unde liquet , quod tot erunt numeri in decadibms , cum quadrato decadum, fed <

teat
EX1R4CT20 R AD 1 C U M. 47
Sic ad extrahendam imprimis nota cum punctis ad
radicem ex pp8f<5,

hunc modum p. p8. Dein quaere numerum 3 cujus quadratum a:quatur


f<5.

primie figurne p, nempe }j fcribeque in quoto. Et, de p ablato qua-


o 3x3 feu p, rellabit o j cui adnecte riguras ante proximum pun-
<Stum, nempe p8 pro fequcnte opere. Turn negleta ultima figuni 8 , die
quoties duplum 3 feu 6 continetur in priori 9 ? Rcfp. i. Quire fcripto I
in quoto, aufer factum I x 61 feu 61 de p8,reihibit 37, cui adnefte ul
timas figuras f 6 St fict 37f<$, numerus in quo
,
opus denuo inilitui de-
bet. Quare, & hujus ultima figura 6 ncglecta j die quoties duplum 31
feu 6t continetur in 37^ (id quod ex initialibu.s figuris 6 37 conjici po- &
te(l, animadvertendo quoties 6 continetur in 37? ) Refp. 6. Et fcripto 6 in
quoto aufer faftum 6 x 616 feu 37f6, reliable nihil. Unde conltat opus &
peraclum efTc) prodeunte radice 316".

p.p8. fo" ( 316


9
op8
61

LV.
decades dant millena, 8c millc-
ten.i du(fl.i in eft multiplico 6 in
6; fadum <^i & 371 fub-
norum locus eft quartus a ck-xtns, aut iplius traho ex 375, ut ex refiduo nofcam , quaenarn
9 continet duo rectangula ex 3 jam pars quadrati abfcondatnr in ultima nota <? ;

invemis, 8c quaerenda radicis parte quaprop- : reltat 3 , huic addo 6 ultimam notam dati qua
10 o per 6;
quotiens eft unitas qux >
drati , quod facit36 quadratum ipfum ultimse
quidem pars , quara pono ,
& pams radicis (6) inventx.
in quoto; fed quia 98 dcbet continere duo

jam re- ;. \dicis p-.utibus

pertis cum quadrato ultinvx ex inventis, duco


lex centcna cum una decade, aut 61 in i, quod
fuhducd c\ pS ,ut videam quaenam pars duo-
rum n ex 3, & ex i, fit in ipfis 98, opS
quo fa do re thru In
yj ^centenarii nerape"). 61
dalo numcro ad auc pcrquirenda iunt duo re-
;ula ex p:i ma parte [3. cent,
radicis
ulnmam (unit.) quod dabit aut centenaries aut ,

nn decades, duo rec tangul.&


dccadibus , in imitates , unde exfurgunt folae
d c.ui.x , au. narii cum decadibus ; qua-
re hxc continebumur in numeris 375 ,
ne-
6 unitatibus , in quibus duo haec
!

a certc elTe nequeunt quarc


fumo duplum tarn centcnanorum ,
;
oo
quam
decadum id eft 6 cent. &: i decad.
, , aut 61 Tirones aptare poflunt ratiodniuin adfe-
decad. per quern numerum divido 37 5, quotum quens exemplum.
48 SEC?IO PRIM A CAP. VII.
LV. Atque ita fi radicem ex mySjpi extrahere oportet, imprimis fa-
quxre numerum, cujus quadratum, liqtiKicm id IT qut.it
punctatione
-
d"ta
,

jequari , ) fit proximc minus figuris 2,1 antecedentibus primum ptm<5tum ,


& invenies clTe 4. Nam f x f live if major eft quam 11, 4*4 five \6
minor. Quare 4 erit prima figura radicis E,t hac itaque in quoto fcripta,
de 2.2. aufer quadratum 4x4 leu rcfiduoque 6 adjunge defupcr proxi-
i<5,

mas figuras 17, t habebitur 617, cujus diviiione per duplum 4 elicienda
eft fecunda figura radicis. Nempe , negle&a ultima figura 7 die quoties ,

8 continetur in 61 ? Refp. 7, Quare fcribe 7 in quoto, & de 617 aufcr


fadtum 7 in 87 feu 6op, 6c reftabit 8 , cui adjunge proximas duas figuras
87, 6c habebitur 887, cujus divifione per duplum 47 Lu 94 elicienda eft
.tertia figura.
Utpote die quoties 94 continetur in 88? Rdp. o. Q^iarc
fcribe o in quoto,
ajjungeque ultimas duas figura pi ,

21-17-87.5)1 (47op,43657 Sec.


16*

6 17
6 op

887PI
84681

41 10. oo

342. 6400

6007^ 100

6c habebitur 887pi, cujus divifione per duplum 470 feu 940 elicienda eft
ultima figura. Nempe die quoties P4O continetur in 887P ? ixefp. p. Qua
re fcribe p in quoto , &c radicem habebis 470p.

LVI. Ceterum cum faftus px p4op feu 84681 ablatus de 887pi relin-
quat4iio, id indicio eft numerum 47op non efle radicem numeri 2ii787pi
pr;ecife , fed ea paulo minorem exiilere. Et in hoc cafu aliisque fimili-
bus fi veram radicem appropinquare placeat, profequenda eft
operatio in
<iecimalibus numeris , adnectendo ad refiduum circulos duos in
fingulis ope-
rationibus. Sic refiduum 4110, adnexis circulis , evadit 41 1000
; cujus di-
Tifionc per feu 8 elicietur
duplum 470^ $41 figura prima decimalis nimi- ,
rum
R A D I C V Af.

rum 4. Dcin fcripto 4 in quo to, aufcr 4Xp4i$4 feu 376736 dc 411000
c reftabit 34154. Atque ita adnexis iterum duobus circulis , opus pro lu-
buu continuari poteit , prodeuntc tandem radice 4/op, 45637 , &f.

LVII. Ubi vero


radix ad mrdieutem, nut ultra, extract* eft , cetera: ft-
gurae per divifioncm fohm obtincri poffunt. Ut in hoc exemplo, Ci radi-
cem ad ufque novem figuras extrahcre animus eflet , poftquam ciuinquc pri-
ores 470^,4 extractor fu:it, quatuor pofteriores $637 clici poflent dividen-
do reliduum 34164 P er duplum 4704,4. (t)

LVIII. Et ad hunc raodum fi radix ex jzpj6 ad ufque quinque figuras


extrahi debetj poftquam figurae punftis notamur, fcribe i in quoto, ut-
pote cujus quadratum i x i feu I, maximum eit quod in 3 , figura primum
punctual antecedence , continetur. Ac de 3 ablato quadrato illo i , refta-
bit z. Dcin huic i annexis proximis figuris 2.9, qua:re quoties duplum i
feu i continetur in 2.Z, & invenits quidem plufquam 10, fed nunquam licet
diviforem vcl decies fumere , imo neque novies in hoc cafu quia factus px zp
five 2.61 major eft quam npunde debcret auferri. Quare pone tantum 8.
Et perinde fcripto 8 in quoto, c ablato 8x18 five 114 reltabit f. Huic
infuper annexis figuris 76, qucere quoties duplum 18 feu 36 continetur in
5*7, & invcnies , udeoque fcribe in quoto ac de 5-76 ablato i x 361 feu
i i

361 reftabit iif. Denique ad ceteras hguras eliciendas divide hunc iif
per duplum 181 feu 362. & exibunt figure fp, quibus etiam fcriptis in quo
to j habebitur radix iSi

155.
(<:)
Nam hoec opcratio divert a radicis re ilium pnnfto noto ,
?c fcmpcr notabo.
cxti-aftionc tantum quia in hac quidrata ulti-
, Perge ut in ichcdiatmatc , ac eodem ratiocinio
marum figurarum fubducuntura dato numero, ufus, prolpicies quatuor diviliones te perdu-
non vero in ilia, is: hxc omiiTio quotum non cere ad incipiendum ex numero 78, ubi tan-
mutat,cumhoc pendeat a primis numcriiafini- turn error htet, quare eatenus dwifio dedit
ftr.i.^rqu.ulratum fubducatur ab ultimis. Atquae- idem, ac dediflet radicis extradio.
libet divifio aufert pnmos numeros, unde lit
ut tandem divifio incipi debcat ab iis numeric,
^4164. O (
qui ohm fuerant ultuni , nempe dextrae pro-
1iores, in quibus eft aliquis error , ob omis- Zo-fo 4
i9-<"<T

fam quadrati fubtradioncm. Quod ubi evenit,


ccflandum eft.
6007.60
exemplo fupcriore adde circulum re-
Sic in
fiduo 34164, & divide per 9418,8, duplum
. __
f6fi 18
,

ipfius 47 9,4, invenies 3, fubduc 3 ^9418,8,


reftat 60076 ; fi vero pro divifione radicem ex- ^QL 5*64
traxilTes, duos addere circulos, ( unde habuis-
fes 3416400,) &: poll divilionem, per cun-
72 7fo*O
6em 9418,8 idem quotum 3 X 9418,8, auftum
o f 021(5
3X3 fubducere dcbuiflcs quud dat 600751, ,

qui differt a fuperiori folum in duabus ulti-


mis notis unde patet errorem efl e in numero
,

& fequentibus, non autem ante cum, qua-


<5,

Tom. I G
SECT JO P R I M A. CAP. VII.

(181,5-9

119

36i)iif

LIX. Eadem methodo radices ctiam e decimalibus numcris extnihuntur


(d). Sic ex 319,76 radix e It 18, if 9. Et ex 3,^976 radix eib i,8[f9- Et
ex 0,031976 radix eil o,i8ifp. Et fie prartciea. Scd ex 3197,6 radix ell
57,4145-. Et ex 31, 976 radix eft f, -4:146. ita ex 9,985-6 radix e it Atquc
3,16. Scd ex o,p93y6 radix eit 0,999179,

Quemadmodum e fubjectis di.igrammis contlare poteft.

6(0,999179,
81

797
749 1701

46o

LX.
156. Radix fraftionis scquat ndicem nu-
(</)
txtra ie radicem numerators ,tjut dividi ptr diltt
Micratons Jiulani por radicciu denonunaioris. ;m denominators ,hanc rcipf.i
divide , cr hti-
r*di(tm
Siquidem , ut habeatur fraftionis poteftas ,

ea aliquoties in feipfam duccnda clr , n m Sic 319,7^ acquat 31976 centcfimas unitatij
tor Icilicet in numeratorem, denomiaaiur \ c- 18-1
aut - unit, cum
ro in denominatuicm. partes , cujus radix -7 ,

181
157. Hoc
pofito liquet, quod quivis numc- 115 refiduo; fed 18, i ; haec ergo eft
rus compofuus ex integris &c decimalibus, aut
radix hadcnus invenra turn, fi libet, perge,
,
ex decimalibus quibufvis exponi poteft per ,
rei cnim non difficilis erit. Eodem padto,
frac tionem cujus numerator ell numerus da-
,

tus, denominator autem numerus cxprimens ,


3,1976 ^ 31976 decem milks. ^ , cu-
quaenam fiac tio contineatur in dextro nume-
^1076 3i iSr rj 181
ro ; fie 319,76
.
.
- "
J
jus radix cum 2.15 reliduo; fed
,

i-
*
joo .
100
See.
i ;"

opus eft) numirAttrem , ty de-


tuminiu* Ht din, qutdntHr ; Pariter 0,0^97^ jr: 3-976 million. ^
31976
R A D I C U M.
LX Extraftionem radicis cubic;v c jiliarum omnium, regula general!

comprehenJam, praxi potius intellc&u ftcili qium expedites conlukns, nc


moram -
in eo, quod raro uiu vcnict, dilcemibus inferam, Nimirum

Tcrtia quitfit figur* incipient* ub imitate ^ primo punttis notanda (ft, ft ra


dix fit cubica
nut unaqn^^ue quinta, Ji fit quadrato-cubica
>
&c. (e) Dcin ,

:a potcftas (hoc eft cubica fe radix fit


figura in quoto Jcribenda eft c/iji/s i

cubica, rf///,quadrato-cubica Ji radix fit quadrate- cubica , &c.) aut teque-


turfi^ntx I d p^nns ante primus ,
ant proximc minor fit. Et ablata /.i>.;ii;<>,;

ilia putcftate , figura proximo- elicictur dividends rcfiduum proximo numeri re-

fohendi figura auburn , per poteftatem quoti pene-maximam duftam in indiccm


maxima pot ejlatis hoc eft per triplum quadratum quoti, ft radix fit cubica-,
, ,

aut per quintuplum quadrato- quadratum, fi radix fit quadrato-cubica, (sc.


Rurfufque a numerorefblvendo ablata maxima quoti pot eft ate , figura tcrtsa i
nietur di ddendo rcfiduum illud proximo numeri rejoliendi figura auftum per
teftatem quoti pens- maximain duftam in indiccm maxim* poteftatis. Et fie in
infinitum (/;.
LXI.
,. i8r
-
- tes & decade?, vel effe numerum binomialem.
, cujus radix -

,
cum 115 refi- m
lOOOCXO 1C
Inventa ergo radice m iplius />
, divide
duo; led 0,1 8 1 :c. rr. 1 m i

icoo panem fequcntem ?T?


w/> ^ per />
,

uibu
q pars niici-, quam te revtc
altera
Sed 3197,6 ~ (ut deno- vel male detuminaUe oftcndeiu fequentes par-
it . Si enim numeri, qui luperunt in pote-
ftate numeral! propolua revera
minator fit quaur.Uum) cujus radix eft- , & ,
lint

- ~ m. m-
:
i
1
m. -i. m 2

704 refid. atqui 57,4 , I ,

Omnibus his addenda eft radix refidui,quoe m. I. m l.

nitur ^addilii circulis) per me- &C.


gcneralem 3- 4
thodum. manifefte conftabit radicem cflc bene determi-
natam. Si id non accident pate-Nit .ulicem ,

(e
}
r^. Datus numerus diftinguen- pun<flis efle mah dcterminntam , aut eiTe in:lfabikm.
n partes, quarum quieque tot con- \rahenda fit radix cubica ex 41875. Hie
I

is , quot un -iiit in potcllaiis numerus divifus in partes , quarum prima tri-


as unuatum in dato numc- nume is
bus conftet; eft 41*875. Formula cu-
pottft tot loca oecup.ue. H- p*q -f- 3/
3
bi eft Igitur aut 41
? !
.
/>
3 ?"~+~^

ocquat pi aut eum conunct. Non autem ae-


(/) Formula binomii /-f-j ad ad potefta- quat , cum 42. non .fit cubus , contincbit igi
m tur. Maximus autem cubus in 41 contentus Jt
tem m elevati eft t-\-mi>
l
q 17 , cujus radix eft 3 Nunc 41-17 ^r 15, ;/>.

cui nume/os fequentes , invenies


li adjicias
m.m-
qui iimul debent aequare 3/)1 ?-+-
! s ,
7
-
3 +- ;5. Eft autem , per qu^-m divi
de 158, invenies 5 ^r q. Sed 3^9 ^r 27
^ ^17
.
5
m. -i. m- -i. m- 135; rcftat igitur 13, ec adjedtis numeris ,

.* 3- 4 fequentibus, 1375^: ^n ~*~i


l
quod an ve- >

ut hanr facile numeris accommodes ,


finge pri
rum lit , cxamuMudum eft. Cum p ^ 3 , 8c
mo radiccra potcitatis iulam complecti un;u-
G z
fi S E C T I P R I MA C A p. V 1 1.
LXI.
Sic ad extrahendrrn radicem cubicam ex ijjiiof*, numerus illc
primo punctis ad mine modum 13-312.0^3 notandus ell. Ddnde in quoto
tcribenda eft ilia figura i cujus cubus 8, iiquidem arquari ncqueat proxi- ,

me minor fit figuris 1 3 antecedcntibus primum punctum. Et ablato illo


cubo reftabk f , quod proxima numeri rciolvendi figura 3 auctum , &: per
triplum quadratum quoti 2. diviium , quxrcndo nempe quotics 3 x 4 leu 12
continetur in f 3, dat 4 pro fccunda figura quoti. Sed, cum quod 24 pro-
diret cubus 13814 major quam qui aufcrri poflet de figuns 13312, antece
dcntibus fecundum punctum , fcnbi debet tantum 3 quoto. Turn quo- HI
Teorfim per 23 mukiplicatus
tus 2.3,111 charta aliqua dat quadratum fip, ,

quod itcrum per 23 multiplicatum dat cubum 12.167-, hie de 13312 abla- &
tus relinquit U4f >
(g) quod proxima refolvtndi numeri rigura o auc~him,

<?
Irr 5 , erit
tfq* %Z X1 S dcc:.dibn , nam / -+- J/>7
4 + tf. Eft autem rot 1 ~ 80
cades; atque a 115 unit ,
, &: q* ^r 9 uniutibus atq^c ,

q eit 5 unitates; fed decades cum ii *


710 millibus.
unitatibus f.iciunt 1375. Ergo radix uxtc alli-

gnau t vut. Pariter 4 centenis, cente-


j>-
^
ni* ;
; nr 17 unitatibus, :
jr: io/>

Item cx-rr^henda f.r radix quinta ex numero centenis, qtut addita 710 millibus iupra in-
^ H- urn divide in duas partes , quarum
J vtntis , faciunt SiSo centena-.
quinque fieur.is lie 6 t ,

Formuh quintae poicltatis cit Eodem parto p ^ i dccadibus , 5 />


^ ro
dec.tdihus, ^ 81 unitatibus, & 5;>;-~8io
decadibus . quo; additx 8180 centenis, dant
Igitur 64 aut ccquat aut continct f>.
Non au- 83610 decades.
tem aequat, quia nulla rad ua ad quin-
tam poreftatem efficit 64 i iitinet. Sed
:iiquc qi 143 unitatibus, quae adie- ^
,
iO decadibus fupra
repertis , rotundant
maxima qumta potellas inr ra 64 ell 31 , cuj^s numerum ipfum 836343.
radix quinta eft i. Ergo z ^r />
; 6c fupereft
31 , cui adde numerum f^qucntcm habuurus
313. Eft autem p* 16 5^ :r 80 di- ~ ; & ;
Si autcm poreftatis
propofitx radix fit po-
viae igitur 313 per 80 invcnies 4 ^: rtftabit 3, lynomia cxtunde mcthodo fupra tradita duas
,
,
primis figuras radicis ; has coniidera tanquain
quibus addens numcros fcquentes unum numerum, &
huic appl.ca qtue jam di-
36343 qui numerus dcbet acquire
,
ximus &
, lie reperies tertiam radicis riguram ,
-4- 5/74 -t- <jy.
fie
demccpi. Exempla dciumemus ex ipiu Au-
(ftore.
Verum eft ;>
tr 8 millibus ; nam tertia poteftus
decadis eft millennium; 6c ic/> ^So milli (g) Quanquam Auftor agat methodo pau-
bus atque *z 16 unkatibu>
;
^ , quare lo diveria a mea tamen codem res recidit. E
^
,
1
1180 millibus, e.ibo propofito
13-311-053, NEWTONUS primo
abfcindit partem 13-311-, cujus radicem cuK-
Item 2 4 centenis ; 10^
-
40 centcnis,
;>
^ ^ cam 13 quaerit,& iurereft 1145. Pone nunc
J ^r
^ 4 un -.vibus, &
1 2
lo^ ^ ^r 1560 ctnte- m formula sr 13 ergo 1145053 3^ ? f> ;"
~ :

nis qu.v uddita iz8o milhbus lupra inventis, ~*~ 1


+
-
,
quare divifus 11450 per 3^*
3/"] 1"

tonhciunt 1536 cs;ntena; hie autem numerus


fupciat 3^3 centena , quse lupererant in pote- 6\:
i^7 dit 7 ^r Sed 1587 7 i

iirr^w-
<j.
.
^ uoo-,
11450 4I; ergo debet 34153
propolita, quare (4) fecunda pars radicis
male fuic determinata.
aequare 3/><?
:
-f- j ; ctt
^
autem p ~ 13 decadi-
3f S decadibus
()i)
f- 49 unitatibus. ; ^
i
& ^ ^
altcram partem radicis efle 3. Erit
40, ik ^-^
140,
nt ergo 836343
-
140
"

83; fupere-
debet jcquare iof
- atque

terminata
itibus.
clae
3/>7

faciunt
eft.
^r 3381 decadibus, f
Decades autem 6c unitateb limal
34153, ergo radix bene de-

Cetc-
R JD 1 C U M.
&: per triplum quadratum quoti 23 , qiuTrendo nempe quoriesdivifum
3
x f2p feu f 87 continetur in i i4fo, dat 7 pro tcrcia figura quoti. Turn
i

qaotiu 137 per 23? multiplicatus


dat quadratum f6i6p, quod iterum per
hie de rdolvendo numero ab~
337 mulnplicamm dat cubum. 1 3 3 11073
. :

latus rclinquit nihil. Undc patet radiccm qtiaefitam cile 257.

aufer cubum 8
n) reftat f5 (4. aut 3

aufer cubum 12167


if 87 ) reftat i
i4fO (7.

aufer cubum 1331205*5


reftat o

LXII. Atquc ita ad cxtrahendara radiccm quadrate- cub icim


364*30310, punlum ponitur ad quintam figuram, 6c figura 3 , cujus qua-
drato-cubus 143 proxime minor eil figuris 364 antecedentibus punftum
iltud, fcribitur in qucto. Dein quadrato-cubo 2.43 dc 364 abiato, reftat
121, quod proxima refolvendi numeri figura 3 auftum & per quinquics
quadrato- quadraium quoti divifum , quaerendo nempc quoties fy;8i feu
40f continetur in 1213 v dat pro fecunda figura. Qiiotus ille 32 in fe ter
2.

ductus efficit quadrato- quadratum iO48f76, Sc hoc iterum in 32 du6tum cf-


ficit quadrato-cubum 3 3^-^4432 >

qui a numero refolvendo ablutus relinquit


2876388. Itaque 32 elt Integra pars radicis, fed non jufta radix, 6c prom-
de, fi opus in decimalibus numeris profequi animus eft, refuhium circulo
auclum dividi debet per quinquies prnsdiclrum quadnito- quadratum quoti ,
qtuurendo quories f x 1048^76 ftu f 242880 conunetur in 2876388,0, c
prodibit tertia figura, five prima decimalis, f. Atque ita auferendo qua
drato-cubum quoii 32, f de numero refolvendo ac dividendo refiduum per
quinquics quadrato- quadratum ejus, erui poteft quart a figura. Et fie in-in-
finitum,

364-30829 (32, f

243
4r) ***?. (i

) 1876 388, o(r


Lxin.
Cttcrum pote/letiam difpici an radix fit beae det numerorum multiplicationem.
determinata , confidcrando quod o nines ter
mini in. formula, praeter duos primo<, dividi Sic in hoc ultimo exemplo efTe debet 34*^3
poilunt per tf quod ahquanto facihorem red-
;
r? 3^ ^
***^ pr C3/"**f /2
1
6 97-49 ZZ 34153-
G ^) 179-
f4 sECriO P R I M A. CAP. VII.
LXIII. Cum radix quad, ato-quidratica ihenda c.3 ,
oportet bis txtrabere
-
raJicem quadratic sun , eo quod\ Lt cum radix cubo-cubica extra-
/ -nrla
ejt , oporttt extrabe.e radicem cubicam & tjus radicem .earn , r
q;>

quod y< valcat V""


1
: Unde aliqui radices h.ifce non cubo-cubicus fed qutdtato-
cubical dixerg.
Et idem in aliis radicibus , quarum indices non funt numcri primi ,
obfer-
vandum eft.

LXIV. E fimplicibus quantitatibus algebricis cxtraftio raJicum ex ipfa


notatione pacct. QaemaUmodum
quod V a a fir *,
& quod Vaacc fitaf,
& quod V^aacc fit ^ac,
quod V^a^xx lit 7x.
fl
Atque ita quod V*^ feu - flt ,
cc c

^
^ cc

& quod Y "ULLfr


cc c
_, . 9aaz,z,
--- _ 2 ^ts
Et quod v/ lit -r-,s
if ^^ yZ>

6c quod i/* fit i.

Et quod^
T7 ,/i3
)/
r
.fit
17^
Et quod v^ 4
ii 4
6^ fit V^.
Qiiin etiam quod
rr feu b in J/tfrfff valcat in ac five />

Et quod -

-2 v |M a
valcat
c
-x
J
-^ five
2
-
pa p r

Hxc,inquam,patentillquidempropofitasquamitatcs e radicibus in fe du&is


produci ut a a ex a in a,aacc ex ac in ac, yaacc ex } a c in $-? f, ccc.)
.

pnma frontc conitare potelt. () Ubi v^ro quanuuces pluribus termims


conllant , opus perindc ac in numeris abiblvitur
Sic
fit ,
dat *r ;. Ergo 5cc.
(^) 159. Radix n ipfius eft * *. Sit e-

enim ea A ergo, cvehcndo ad poteftatem n; Vd , quia unitas eft ad radicem , ut radix


ad hujus iecundam poteftatem &c. , ulque ad
4 x_ ,;. & Bxt - OT
.

arque w^^. y c i

potefhtem a , ratio unitatis ad mdicem erit

fie. Radix ipfium a dcbet effe fa^or , qui


CT flib --plicau ejus qu.i m liabet unitas ad
. . . ies
repetitus , dcbet
contmua multiplica- ^
m debet A
n
one
m A . Ergo fcribi .

t
i S nere poteftatem ipfam a ; atque D UX pofteriorcs
:

1rationes aperiunt
viam lolvcndi difficultatci omnes; ideo illas
:.. donee numerus fraflionum
E X rR .4 C r I O R A D / C U M.

Sic ad extrahendam radicem quadraticam ex aa-^r- 2.ab-*-bb y imprimis


radicem pnmi termini aa , nempc a , fcribe in quoto.

a A

La b~*-bb

Et abluto ejus quadrate a x a reftabit lab-hbb pro elicienda reliqua par-


re radicis. Die itaque quotics duplum quoti feu za eontinetur in primo
reiidui terming tab ? Rcfp. b. Adeoque fcribe b in quoto, Sc ablato
fafto b in 2.a-+-b feu iab--bb reftabit nihil. Qiiod indicat opus pera6tum
c/Te , prodcunte radice a-^-b.
Et lie ad cxtrahendam radicem ex

imprimis pone in quoto radicem primi termini a 4 , ncmpe a ft, 5c ablato


cjus quadrato aaxaa feu a* reftabit
6a-b-+-<)
aabb i iafr-\-
.\b*
-
pro reliqua radice clicienda. Die itaque quoties zaa continetur in ^ 3? <5

Refp. }ab quave fcribe in quoto ,


& ablato faclo

6a b-^-f)aa bb rclUbit etiamnum


1
T^ab in i.aii-t-
-
^ab feu
-^aabb - 1 2. <?>-*

pro opcre profcquendo. Adeoque

aabb - nab^-^^^ (aa^^ab - i

o- -^aabb
t\aabb nab*

die quoties duplum quoti , nempe zaa-*-6ab continetur in


iterum
^aabb ]
i2.ab ; live, quod perindc eft , die quotics duplum primi
termini quoti, leu 2. a a, continetur in primo rcfidui termino ^aabb? -
Rcip.

-
ibb.
-
Et proinde
zbb
fcripco
in
quoto, & ablato facto

reliable
ibb in
nihil.
laa-^Sab
Unde contUc
ibb feu
radicem.
------
^aabb ---
etfe aa-t-^ab
1 1 a
-& -4-4 3
16^.
4
,

Atque
S L C r I O P R I M J. CA P. V 1 1.

Atquc ita qua-ui*atis xx -- ax-+-\


+ ^y*-
a a radix ell
-*-i
x
-
-
-1
\
a ,

-8^-^-4 rid
s ix yy
y*

~ :. i.ix
v quamitatis
x-*-9**~*-iibbxx - \6a

^ xx - r.idix

4rt<n-

ut c fubje&is diagrammis conftarc potcft.


ibb

{a.
x

i6a*

V4 V

-4-
8^-4-4 (_y^ zy

Si radicem cubicam ex a -H 5^^3-t- 3 ^5 -4-B oportct c^xtrahere, opc


1 1

ratio eft hujusmodi. Extrahe radicem cubicam primi termini a*


-4-
3066 -f-6 } i3 Hr 6.

aa ) o

ncmpe
R A D I C U M. 75

ncmpc 0, pone quoto. Turn, ,


die quoties tri-
Sc in ablato ejus cubo d }

plum quadratum ejus, leu 3*0, continctur in proximo relldui tennino ^aal ?
& prodit 1. Quare fcribe etiam b in quoto, Sc cubo quoti a-*-b ablato,
re Habit nihil. Radix itaque eft rt-4-6.
Eodcm modo radix cubica, fi extrahatur ex
z>
-+- 6^ ^.oz>^
-+- <j6z
- ~
64 ) prodit ^.^.-f-i^ 4-
Atquc ita in akioribus radicibus
is (/).
(/).
CA-
(; ) In hit quotjue iu/t^nis eft epera Theoremn- te fe aptant ad polynomia quxvis.
tn Nevaoniam ,
nam
:. Extraherc radicem r hinomii cvccti r
165. Sivisprimum terminum ipfius p -+-$
ad potellatem m eft binomium cvehcre ad litterae ea debet ef-
cfte aliquam potellatem p ,

poteftatem .
Nempc illud primo evehere m tn

ad putcftatem m , dcinde ex hac potefhte & fcf>


r -
Siquidemf +- f
r
,
fi evchatur ad
quaerere qiiantitatetn , qux ehta ad potcfta- poteftatem debet producerc p -4- w (N. 160.
r ,j
tcin r oequ. t ipfum binomium eve<ftum adpo-
hujus). Sed poteftatis /- +- :j OT primus termi
\cllatcm m. IJbi m Sc r exponuui numcvos
integros & politivos. nus eft /" (N. i n. hujus), qui nullo alio pa-
do conrkitur quam aliquoties repetita multi-
161. Sit binomium p-+-q, cujus eve<fli ad pliL-atione primi tcini;m radicis , (ut patet ex
ihtcm m quaerendi lit radix r. Hue ni- m
~
lul aliud c.1 quam de.srminarc tcnninu Art. N.
XVII., 8c 88. hujus ; &c p X
m m ^
fncfficicntes ipfius;-i- r Sen ex dato r
n
<j

p x p x &c. , donee numerus fafto-


/ -h i
invcnirc terminos expreflbsper^&f
una cum coefficientibus quantitans, qu^ eb- rum fit r , dat //" (N<.
88. hujus). Ergo 6cc.
t ;ui poteitatcm r aquet ipfam potcrtatcm
;
>

166. Ideo dixi f^ primum terminum ip/ius


/ +- /
m -
_/

Iitur.
m
r
p -+- q rjfe aliauatn poteftatem liter* p ,
Qnantitatem /-t-7 confideramus quia penes te clt mcipere a fimbolo q , 8c tune
timqium c<.nibnfern ex railicc, quae r ts . .
m
tiW, continua multiplicationc quantiiatem
m primus terminus efTet . Infra videbimus
ipiam / -f- j
<\

piogignit.
q\uando ad arbitrium incipere pollis ab aheru-
Omncs termini
tra ipecie , &
quando debeas ab hac potius
1^3. hujus radicis debent
eflc Si cnim in ca forent termini
quam ab ilia initium duccre. Interea luppo-
homogenei. ncnuis nos incipere a p , quae litera exponct
s s
non homogenci p ; p ; qui quia du-
, ambigue illam , a qua ft atuinius initium faccre.
cendi hint, mm in fc , turn unus in alium, darent
m
r erunt in~
167. Termini ipfius p -4- q quales
ruriMs d.irenr alia friU non hornogenea
tandem
;
vtMtmus fupm (N. 114. hujus) pre m pentndt
devcnjrctur ad potei\atem ipi am m
/ + l
m in qua client termini, >
non homoge- ; nttnpt
nci contra N * 93. Ixujus. .

164. Radicis hujus, & ideo fmgulorum ejus

terminorum , cxponcns debet efle ; quse e-


r
nim probavimus fupra (N. 159. huju>) Tpon-
H
SECflO PRIM A CAP. VII.
m m : -t I * m
, ft 3 >
,
dernAi ir.
Qaantita? ; -r eft radix r poteftatis m r.

m m
ortae a binomui j. Sum au:em b,:
r
;.. ipfius ,-+-
r .j
ut*
~~ r ad.,(N. *Mrf.hujus).
* -jw/ Mm termini
Jam icnnmi erum
crunt P
i
n p ,p
c.;i-
m termini poteftatis funt ut bini ter-
V"

& determmandi
; <1

lint A;
<r

iJ;
;

i!I!ij;a<
mm
radios r ipfms C; D; L; uus
unt ut bini termini poteftati^
1

-+</ ";
_
nempe ut p ad
^. Atqui primus terminus hu-

_____^
jus radicis eft p r (NO. I74 . hu j>
^ |

r
quxrendo quartam poft p; q; ; cut
m f>

r
^ -7^r, erit fecundus termi-
1\ qui

nus. Tcrtius Terminus erit quarta proportio-


nalis p
,

"

dcbct square ipfam />


evechm.
ad potcftatcit r.
Ncuipe
Radix
in polynanii cujufvis , rof hjLere
pottft terminus cjttot funt unitatu in radne in ;- m
Wfr/ ttrm morum in polynomio.
Habeat polynomium teiminos numcro / ;

radix autem terminos numero x. Erit x


m ZZ t
777
i

(. 91. 8c 115. hujns). Er:o x r . Si


ergo extrahi poieft radix m ipiius t , & fi
po
lynomium propofitum eft rationale, invenuis
<k definitus erit numerus terminorum qnibus ,

conftare debet radix , quae alioquin fe cxtcn-


dct nd infinitum terminorum numerum ; fcili-
cet radix accurate repcriri non poterit , fed
94-4
qujedam rerminorum feries , que quo magis
producetur, eo proprius ad vcntatem accedet. f -4- &c.
169. Ut habeatur numerus terminorum ,
quibus conftat polynomium propolitum ,iidcm
termini, qui per coeffic; :ntLin uuum m &c.
cti funt, pro pluribus funt computandi, r.i-
tione habiui ad coefRcientem. Sic in a -4~ -

-\- 3*6 -+ b* funt orto termini. (

m-
ergo numerus terminorum , quibus radix i quantitates ipf^c p
fit indennitus , & tamcn hsec radix
1
lit ad poteftatem r , res redit ad mfini-
i p 5 ?<c, aequalcs funt in
linomium ad r. n elevandum.

m w c ,- r i

;-4-j Kjn*-4-^ e\ rotcHa em ,

i~o. T.rmixus ttntral ts r habe- latcsipix ciebenr ciTc ^qualcs, quare


ib/ us p-i-q
(ttfficitnrtm *c tarn at* f coefficients funt aequalcs. Lit
rA
EXTRACYIO R AD 1 C U
A =. m\ X A ~
m Ifta autem formula eft hujufmodi
r
tn tn _ 7.

m, m ,
- rm .
ir
ft
-
r
,

r. ir.
vel

---
eft

cx
lih-t
191. lir jo terminus generalis

>7

tju..
- r .m -- ^r
r. i r. j r .....

udice
.....

mr

cujul vis r o -
-
m
-
ls
s

ci
r; -4- r

! ^
ipfms;-*-/

c::trahcnda ,
j>

formula pro qua-


r
- s
r

J
1

q uae
~*"
-
;.;
~
r r

priorem recuperat formam pro


~
r
po-
tl LlITi i ^ ^ip na^
5 jia
4
per vices
^-v.*
?*-v,j-o;, i ; 3 ; w^v
Bccij *>
j>

\cs in determinatione cocfficientium ncndo m, quod nmbolum poteft exponcrc


.114. . numeros fradtos xquc ac intcgros.

CAPUT OCTAVLJM.
DE REDUCTIONE FRACTIONUM
ET RADICALIUM.
qpcrationibus infcrvit reduclio fratarum 6c radicalium
Praecedcntibus
quantitutum, idque vcl ad minimos terminos vcl ad eandcm denomi-
naiionem.

ARTICULUS I.

DE REDUCTIONE FRACTIONUM
ad minimos terminos.

LXV. Prs. ft tones ad minimos terminos rcdttcunlur dividendo numeral ores etc

deriominatores per maximum communcm diviforem (k).


Sic

171. Hie T^non fnpponit denominato- ipfa fern el continctur, aut per fc ipfa diviu
1 eni , ac r orcm ductus elTe in eandcm d^t unitatem , quse multiplicans quantitatem,
qu ivliqium fractioncm due- it, cam non mutat , ergo poll hanc rcduitionem
i-nn in k, cujus denominator, &: fractiones eaedcm manent.
numerator lunt acquaks , atqui quamius in fe S
:

H z
do S E C T I P R I MA C A P. V 1 1 1.

Sic tViiccio -7- rcducitur ad fimpliciorem-7- dividendo utrumque a ac c

I C c
per j

& |t| rcducitur ad fimpliciorem /T dividendo utrumque 103 &. 667 per ip;
~J
lojfltfr *j-
reducitur ad r dividendo per
TT^-T""

Atque
-
- - -
.

ita
6aa-\- t^ac
cvadit
,.
-- ra
--
+ c
dividendo per \ a.

Et
a
- -- aab-^abb
-
ilu
-,
Clu
b
evadit
aa + I b
Q
dividendo per a o.

Et hac methodo termini pott multiplicationcm vcl divifionem plerum-

que tbbrcviari poflunt. Qucmadmodum fi


multiplicare oportet ,
per
r>acc

j
bdd
-, vel id
dividercper
9^c
prodibit
2)bccd
,&pcrreductionem, a -
bdd
,
i8aab*cc
-
6diibb
-r .

Scd in hujufmodi cafibus pnellat ante operationcm concinnare terminos ,


dividendo per maximum communem diviforcm quos poltea dividere opor-
ter t. Sic in allato excinplo fi dividam zj6 J Sc bdd per communem divi-
for- m b, 6c ycd ac pace per communem diviibrem ^ce-y cmergct fractio
iabb 2ti dd 6 a abb
multiplicandaper -j vel dividendaper , prodeunte tandem ~~j
. aa . c , aa . i aa _ aa b
ut fupra. Atque ita ,m evadit in -,- feu -r- Et divila per

cvadit a a divila per b ieu -y-


.
r K c
c
^ a
b

Et -
-axx
---
a"
i

in
b
ex
b
,.
cvadit-
a
c

-x.in - c
c

b xx aa-t-ax x i

feu c. Et zSdivif. per \


cvadit 4 divif. per j, feu it.
^%

ARTICULUS II.

)c invent tone ^Divtforum. (/)

LXVI. TTT"^ fpectat invcntio diviforum per quos quantitas aliqua dividi

Si fuantitas JSmplex
Xi P oilflt -

eft , divide earn per minimum ejus diviforcm , &? quotum


fer minimum di-vijorem ejus , dome quotus reflet indivifibilis , & omnes quanti-
tatis

aac ^ aA e c
^ f/) Quantitates , in quas alia quanli-
171.
T
.

5ic
J^~
<

fr
H f
~ "
:
tas refolvi poteft , dicuntur cjus Diviforef.
H OS
"7"

aac A a aa r?3- voco Jimpliccs , cum dividi n<>

ergo
- :

^ -T-
-
i
^T qucunt.
174. Unitas eft fempcr inter divifores.
Haec regula pcndet ctiarn ex EUCLID. 35. 175. Compo/itos appello divifores , qui adiiuc
V 1 1. dividi poffunt.
D E INFENflONE D 1 VI S O J2 U Af. c i

primes babebis (m). Dein borum diviforum f.ngulcs biros ,


tatis divifores

qitaternos &c. d tc in fe , babebis etiam otnnes dii iiorcs compo/itos*


, &
Ut fl numeri 60 divifores omnes dclidcrentur, divide cum per i, & quo
tum 50 per i, &: quotum if per 5 6c refUbit quotus indiviiibilis f. Er^o di
vifores primi funt 1,1, i, 3, f Ex binis compoiui 4, 6, 10, i f Ex tcrnis I , : :

20, 50, ex omnibus 60 (n). Rurfus ii quantitatis iiabb divifoics omnes deli-
dcrentur, divide earn per 5 & quotum 7^33 per 7, Sc quot\im #33 per^,6c ,

quotum 33 per3 6c reitabit quotus primus 3. Ergo xlivilores primi funt 1,5,7,
<j, 3, 3>
ex binis compofiti 2.1, ^J, ^3, 7^," 3, ^3, 33j ex tcrnis iitf, n3,
^3, T^3, 733, j #33 j ex qtiaternis 2.u3, n33, ^abb^abb , e)
odem fffodo ipfius 2,^33
/
^Jr divifores
>
omnes funt tii
i. 2, fl.

LXV1K
176 Hi ergo in fimpl. ces refol-vi pofTunt, t<.
i .

..ant. II. 3-3*


Series < I 1 I.
Hujus rcgulac ratio parct per fc;
177-
dico nunc, quod ft duo, aut plures ex divi- a.ab.abb. 34.
Coribus fimplicibtii, inviccm ducantur , hoc
fadum dividct quantitAtem daMm.
Data quantitas lit f, e jus divifores Detur quantitas a^tlcc fcribo in prima fc- ,
Cmpli- ^ z , ^J
ccs a,b, c,f, erit ergo f=.*it}\ qu^ rie i, *, quia a in data qiuntitarc
,

dividi poteit per *b t ,abc evcda efb ad tertiam poteftatem hanc


piiinaiu
, abcf. ;

fericm duco in 6, habeo fecundam b ^ab t &


aab , 5 turn quia ^ eft duarmn dimcniio-
fw) 17^- Quaere divifores omnes fimplices ,

fcnbe unitatem , unum ex divilbribus repeti- num , fecundara hanc rurfus duco in b , ur.de
excudo tertiam , ahb, aahb, A^lb , hus ties
tis, ii
qui funt, ejusquadratum, &c. , u^ue
ad ejus maxiraa.ra potdlatcni , fafta due hc duco in c quod procreat quartam c, ac, aac,
in alium ex diviforibus repctitis, fi adcil jua- ;
a<c, be, ale, aabc, a<bc, bbc, abbe, *He t **ttc ,

de habcbis fccundam fcriem , hanc fericm Sc hanc rurfus in c ex quo fit quinta cc. ace.
duo in eundcm divifbrem a.icc. a\-c bcc. abcc. tabcc. a^bcf. kbcc.
; Ik fie toties quo-
ties habctur hie divifor ; hinc omnia haec f.ic-
<?b,pcr ahenun &c.
Sic in cxemplo pracccdente divifor ^ bis in- a a
fcribo ergo in
venittir, prmu ferie 1,1,1 z. x
quam fericm duco in 3, habeo fecundam fc-
riem 3, 2X3, 2x1X3, &
quia hie nume-
rus ferael reperitur.ambai duco in 5 .invenio
5, 1x5, 1x1x5, 3x5, 1x3X5,
z Xi !X X 3 x j.

Series

S
Ut perfp ic i pojjit ,
utrum omnes divifores fie in*
(i i-n Sic fccundi vend fint
exempli divifores fim-
i

lilet dcmonftrare fe^uens theortma.


^
,
plu-cs funt 3,7, a , b, ergo fcribo in prima fe-
ric i, b, bb. hanc duco habeo fecun-
per 3 ,
T
o
!o>

n
AK1 w -r
"
ih r ut ,

*> W
dam, ha. dvus per 7
quod efficit tertiam, has a b P
c , kc. tft (nH*i) (n-+-i )
per a, unde exfur-it quarta. (;-4- O &c.
62. SECT 10 PRIM A. CAP. VIII.
LXVII. eft per omnes fimplicts divifores
Si quantitas poflqti.im divifa manet
compofita y fu picio
r
earn compofitum aliquem diviforem
cjl S difpone !.

fecund urn dimenfeoncs liter* alicujus qu* in en e ft , &? pro litera ilia fubftitue fi-
itim trcs vet plures terminos bitjns progreffonis arithmetic* , 5, 2, r, o,- I ,- 2.,
ac terminos totidem refuhantts omnibus eorum diviforibus ft.itue e regio
u>. .

ns correfpond?ntium term: , pofttis


dii iforum ftgnis tarn ajfir-
.
progre fjlonis
wativis qnam negativis. Di in e rcgione ctiam jlatue progrejjioncs arithmetical ,
quit per omnium intm divifores percurnnit pergentes a majoribus terminis ad
mi, tores eodem or dine , quo termini pro&rejffi9*is 3,1, r, o, r 2,
per^unt , ,

Cf q tari .m termini differnnt i)cl unit ate i*el numero aliquo qui divifHt altijfimum
tcrminnm propofitx yit.intitatis. Si qua occurrit ejusmodi progrejjlo , Ijlc termi~
nits cjits , qui flat e
regione termini
o progrejjionis prim<e , divipis per difftrenti*
am ten m , &? c um figno fuo annexus litter* prtefat* , componet qu.mtita-

t em per quci: .inda eft.


Ui ii
qu;iiititas fit^
? -
-xx-
-io.v-f-6} pro x fubftituen Jo figillatim tcr-
minos progrcffionis 1,0, orientur numcri - -4, 6,-i- 14, quos cum
1, <

m-
nibus eorum diviforibus colloco c regionc tcrminorum pro^reilionis 1,0, I

1 c modo.
i
4 1.1.4.
o i.
1.3. 6
<

i
1.1.7.14 -4- 1.

Dcin quoniam alcifTimus terminus # per nullum numerum , prxter uni-


tatem, divifibilis eft, quxro in diviforibus progrcllionem cujus termini Jif-
ferunt imitate, 6c a fujfcrioribus ad infcriora pcrgendo decrefcunt perinde
ac termini y
nis" lateralis 1,0,- i. Et hujufmodi progreflionem
unicam tantum invenio nempe 4, 3,1, cujus itaquc terminum -f- 3 fcligo qui
ftat e regione termini o progrcflionis primae 1,0, 1, tentoque divifioncm
per x-4- 3 Et res fuccedit , prodeunte xx
.
4*-t-i.
Rurfus fiquantins lit
6j j
3 -
- 1
ijyy-t-jy-t-icj pro j fubftituo figilhtim
-

2, i,o,- -i, 2., &c numeros refultantcs 30,7,2.0, 3,34 cum omnibus co-
itim diviforibus e rcgione colloco ut fequitur.

i. 2.
3.5- .6.
10. if. 30 10.
7-
1. 2. 4.
f .I0.2O 4-
3
i.
- 2.
1.2.17.34
Et

fiumerp
scquales
quot fa; y *
.

Bimos primae fcriei habebis pro numero om


, numerus
nium (;-+-i) B -4-(-t- i), fed J-4- I ^T I
. (-*-0
(m -t- i) erit ergo hi numerus (w -+ i (;.-h:
, )
i.j Q. E. D.
( +- =3 ("+- i) (-4-i) (LucL. i. II
D -
D E IN7ENTIONE D Ir1 S O RU M.
Et indivifonbus hanc folam eiTe animadverto decrefcentem progrefTio-
ncm arithmeticam-f- io,-+-7,-+-4,-+-i,- 2. Hujus terminorum differentia 3 -

dividit altiflimum quantitatis terminum 6y*. Quare terminum -t- 4 qui flat
e regionc termini o , divifum per differentiam terminorum $ adjungo lite
racy, tentoque divifionem pery-f-y, vel , quod perinde ell, per
6c iv s fucccdit
prodcunte zy* ^yy y -*"
f.
Atque ita li quantiutas lu

operatic erit ut fcquitur.

i 41 1.1.
3.4. y.5 7.14.21. 41
i 1,1 3.
o P i. i.
3. f.
(5. ro.
if. 30.
1. 27.
197 i.
3. p.
1
33. pp.

Tres occurrunt hie progrefliones quarum termini - -i. f.- -ydivifi ,

per difFcrcntias terminorum 2, 4, 6, dant trcs divifores tcntandos a \ ,


^ ^ ^
^- -y. Et divifio per uhimum divilorem a 1. Tcu 6.3
f iuc-
cedit prodcunte 4^ 4 f* 1.4.40* i0 ^ ^ ( f )*
Si

rr qui funt f ir. r.o. T. ir.


6 }
6, 3. i.
i o -
r.-;.-3.d.
CLAR. DAN. B ERNOULLI. -j
IO Q) 10.5.
(
9.3. r.o.- I.-3--9-
2. r. o.- i. -i.- -ro.
(e) 181. Sit divifor unius dimenfionis inve-
fed quantities P funt arithmeticc propo:tio-
nu-udus hujus quautiulis
na cs, (qffia numeri 2. r. o.
i.,percon-
ftruftionem funt tales,) er^o Sc numeri ex ,
(A) z
priina fecimda , tcrtia, &
qu.v ta clafie eli^endi
il .e diviio;
debent efle arithmetice propurtionalcs; quod ell
(B) prim urn NEW, V-rtuni. Dc:ii:le quia tcr-
tiusnumeriiso m -H- nihil aliud eft, juam
ubi m, &
n, quantitatcs denotant incognitas,
;uitur numerum e
, ,

c dcterminanaas. IV.fitis nunc fuccefTive in


rcgione ryphrae exi tcntem
efle xqu.Uem ipli w, leu ivi quo x ali-
.

qutimi atiVis (A), ik (B\ loco ipfius x nu-


mcris progrcflionem arirhmeticam formantibus, quotiesumptum I
aujeri dcbet , quod ell ahe-
rum NEV/TOM allertum.
pat.) i r. o. r dabit numeros fequen-
t0s rr
,
Tandem fi fubtrahis iw-f->z, exiwH-//,
- r
o &_ R acquret
, )
remanct w, quod proin acquale ell differenriz
hos valorcs z -f- numerorum
..
, T^T" , c^.-f-^ , TwT+^ arithmetice proportumaliuin , 8c ex
(bi pr, icientes iplius m elfe numeros numeris (Q) fe!ec"torum , id
quod tcrtium for
affuTnptos i, i. o. i.). Cum
vero quin- mat aflertum NEWTONI , diccntis ipfum x in
I lcre debeat qiiamita- divifore quazfito toties elTe funicn.lum, quot
icm (A -

ut divifio unitatibus primus terminus progreliionis ex (Q)


, ,} ilia
quoque fuc-
ccdat in omm cafu particulari, unde oportet defumtae fecundum fuperat- 6^ E. D.
ut,
f 2v:-4-
SCHOLIUM.
1 l8z. In no/tro nnr,icn arithmetic!
) iw-4- tr.cm^lo pro
xqualis uni ex
I fit
p /

portionates , c[ui
ex fnma , fecund a , tertiii ,
o-4- rdiviforibus immeri TI ( 6^ ) defumi poflunt ,
<y

] quarto, daffe nurr.tr or


I I-+-.J funt 1 , -+ i , -*- 3 , -+- J,
quorum ter-
iuu
64 S E C I 1 <j P R I M A. CAP. VIII.
mcthodo divifor, vcl nullus qui dividit propofi-
Si nullus occurric hac
tam concludendum eric quantitatem illam non admittcrc di-
quantitatcm>
Mibrcm unius dimcnlionis. Poteft tamcn lortaflc , fi plunum fit^quam tri-
um dimenllonum, diviforem admittcrc duarum. Et ii ita , diviior illc in-
vclligabitur hac methodo.
//;
quant it ate ilia pro Ultra fubjlitue ,
ut ante , quatuor I d jJurts terminos pro-
kujus.

Divifores omnes numerorum refultantium figillatim ddde &? fubduc quadratis


refpondentium tcrminorum prbgrejffionii illius duttis in diviforem aliqnem nu
tiierahm alttjjimi termini quantitatis propofit<e , ^f funtmas differentiafyuc e regi-
ne progreffionis colloca. Dein
omnes collaterals nola^qu* per ifltis progrejfione s
fummas C terminus iftinfmodi frtgreffionii qui
differentiafyue percurrunt. Sit -^

flat c
regions termini o progrejjionis primt 3- R differentia qu^e oritur fubdu-
cendo +
C dc termlno proxime fuperiori qui flat e redone termini i prcgrcffioms
,

frim A
prtdiftus termini altijjimi divifor numeralis ,
,
I litcra qua in qunn- &
titate propofeta eft crit All Bl , &
C divtfor tentandus. ^ ^
Ut ll
quamitas propofita

-- lit

- - 6
4 3
A; i i.v
prx-4- ,

& prodcuntcs
pro JV Tciibo fucccflive 3

5Pj<5j
3

I
i

;
j

-- -i } o ,

6j
1 >

ii j
2 ;

z<5,
numcros

Una cum corum diviforibus difpono, addoque fubduco divifo- c regionc &
res terminis progrcflionis illius quadratis duftifque in divilbrcm numcralcm
termini x* , qui unius eft, videlicet terminis 9\ 4-, i ; o I ; 4
1
&: fummas ; ;

obvcniunt , e
minas i
columna prima
latcre etiam
&
3 , qui
-
differentialque e laterc paritcr difpono. Dein proi^reflioncs , quas in iifdcm
fcribo, ut fequitur, Harum progrcfTionum tcr-
itant c regione termini o progreitionis illius qusc in
eit , uiurpo fucceilive proj^C
1

,
difFerentias qux oriumur

tins 3 flat t r>i


ione cyphrt , feu om + n , uncle nitlla tails,prtterutiktn, progreffio formari fofjit.
fttjuttur
frimo haiftur
n -~*
- ; ,

1
tr fuitraktndo fecundtim A
, qui erit -valor iftfeus m , eft
S numert (|J_) prcrfm nullam fupfxdttant
quantitatem profw/itam non admitter t di-
ti .im til

I ifortm unius diwenfioms.


,
i>,

i x -4- 3. Si, non obftantibus


Kotandum tjf prtfrtjffiotum
antbmtticam ,
cu- pro x fubftttutionib5,^lt4res arithmetics pro^refflo-
jus termini funt lauales, uti femper ejfet i. i. i. r, nes ex numeris (6^) deduct poffunt ,
fufpicAndum
nunquam conjiderandum , qut/z inde fe^uetur
ejfe plures quojue divifores propofito failsfxcere. Mi-
Bi S o , quod nunquam contlngere potejl jed,fe ;
ror quod NEWTONUS femper in
recenfione nume-
prtter talem , adhxc aiit progre/fiones arithmetic* roruin ( S^) cyphras omiferit , omnes termirvi <it-

ex
numtns^ (g_)
elici potuiffent , plures quum iidtntts , u quandoquc necrfariy (
tones pro x fuciendi fnn( , denec
guatuor fuejlitui
D E DIFISORUM. 6?

fubducendo hos terminos de terminis fuperioribus o & o, nempe


-4- 3j ufurpo refpective pro +; R unitacem item pro y/j & X pro \ /. Et
fie pro AU-^ B ^JJT C,habco divifores duos tenrandos

per quorum utrumque res fuccedit.


Rurfus fi
proponatur quantitas

Hi4>

Operatic erit ut
fequitur. Primo rem tento addendo & fubducendo divifo-
rcs quadratis terminorum progreillonis 2, i, o, i
ufurpato pro A i fed ,

res non fuccedit. Quare pro ufurpo A

^
, alterum nempe termini altiftimi $y* diviforem numeralem, quadratis &
di-
muhiplicatis per 3 , hoc eft numeris 12^ 3-, 31 addo fubducoque
itlis o>

vifores j &
progreiliones in terminis refultantibus hafce duas invenio
7> 7i 7i 7>
&: ii} fi 1>
7. Expeditionis gratia neglexe-
ram diviforcs cxtimorum numerorum 170 & rpo. Quare continuatis pro-
greflionibus fumo proximos earum hinc inde terminos, videlicet 7 & 17
fuperius, - -
7, & 1
3 inferius,
& ac tento fi fubdudis his de numeris
27 ac 12, qui ftant e regione in quarta columna , differentiae dividunt iftos
170 6c ipo qui Itant e regione in columna fecunda. Et quidem differentia
inter 27 &
-7, id eft 34, dividit 170 j
-
differentia 12 -7, id eft & &-
ip, dividit ipo. Item differentia inter 27 St 17, id eft 10, dividit 170,
fed differentia inter 12 6c - 1 id eft 2f , non dividit ipo. Quare pofte-
-
3 ,
riorem progreffionem
rejicio. Juxta priorem +- C eft 7, Sc B nihil;
terminis progreffionis nullam habentibus differential!!.
Q^iare divifor ten-
"Tom. 2. I tandus
S E C T I O PRIM A CAP. VIII.
tandus All ~Bl-.C eric $yy -+ 7. Et diviilo fuccedit, prodeuntc
f yy
LXIX.
(5)183. Sequitur nunc metnodus NEWTONI / e(Tc debeat numerus fubmuldplus ipfius tcr-
inveniendorum diviforum duarum dimcnfio- na; (ut generaliter rem cxprimara) nu
num demonftranda. Sit propoh.a quandtas meri maximo termino qiuntitatis (
Cj prje-
fixi , unde fuppono pnmum f~ l >
& qu:<-

(C) 3*f -f- zv -HixxH- 3* 5 diviforem, ut fupra.; led nulluui in


cuius div: quo judico quod / n
(D) /*x-t-*-f- poiij/^3, quo faAo ,
erao ex
bus (H; nun. ithmetice pro;
fubi /, g, h, funt quantitates inco2,nitae , & hos 2..
5. 8. n. quorum lecundus e rejione
determinandae.) Poiitisnunc ite: o g-+-h elt r5 k tc

ut i, o.
titate (C) 5.
-- -
- --
pro x numeris aritlimedce pro]
I. i , habcbuntur

5. ii.
ceilive

pro quan-
115,
.. .. .

&
quantitatis
differewia imer
3 tri, aique proin
primum
exirtentio
,
&
,

fecundum quoe ,
,

pro quaivrate (D) habebj i.aies <;uan fxx -4-j.v-f- & ^J 3 *x 3-<
H- 5

i; -*-;-+-;. o/H-jg-H?. ij
-:- 4; i-K; :

(ubi probe notandum clt coefficicntes iplius / quae omnia NEWTONI result funt conformia.
efie
o;- -i; -
quadrata numerorum aflumptorum i ;
1, 6c coefficicntes iplius c
cite ipfos hos numeros). Cum autem quau-
,
Q. E. D.
SCHOLIUM.
titas ( D ) generaliter debeat dividere quanti- 184. Citm quanritas f hjc mt.ij non nift ,

tatem (C), oportet, ut divifio ilia q tentando cruatur , durum eft rtiuLim hauc 1a;n
fucccdat in onini cafu particulan , unde ejfe operojam ,
ut ad praxln revocari nequeat
quAnd<\ue\ fie fi proponeretur qnantitas , cujus
maxima
quantises sequabunt unum ex diviforibus termino prs.fi::;is f*rtt numerus 60 ,

numeii tjne quantitatii divifor dimenfionttm duarum


-
i/"-f- i?-4 utionts pro

o/-f- 01 -\-h dt effent , antequam pr^ .n(lo diiri


pofl et :

if -- ig-*-h dun ran fujficiunt (]K,I. tones pro x , .

ut nulla aiui
progreljlo Antbmttffa , prater ttti-
qui iunt lem , ex quaatt* deduct poflit , unde.../;<;
(H)
5.1.0. 1. plures fope fubftitutiones pro x p. qut cm-
5.1.0. r. ria , ut in effettum dedttctrentur , infiniturn
5. yuafi
i i.i o.

115.13.5.1.0.
1.

1.
ir.

5.
- - 13. 115.
laborem re<juirei\

NctAadum hie qutmlibtt progftjfiontm


tuam fi-i-t dijferentiit cjus fit
<i; ./

, m>

c leo quantitates fubfifttre peffe ,


/. .

i -4- h i ris
qu*fi;i
t.

+ h
If -+ h 185. NEWTONUS , adhibit
2 -f- gulis, addit msthodum fuam ..!tio-

jequabunt res divifores inven 1


I ;;derc.
rum illud c. nrtratio
vel vel usque dictis patet , fed non termini arithmeti
i- ce proportionales efilnt qu^erendi ex qi .

H i-o/. M-I if. -;- tatibus (H^, alio e iam modo conAruendis ,
I I/. i
-i/. C if. _!_ -n if. fed termini quorum diifcreniiae primae, fe-
I: 34f- 5-4/-I i- o -,/. cundae , ike. iint
proportionales. arithmetice
.;les numeri non in oculos
currant,
ficut numeri fimpliciter arithmetice
propo
; imo, quafi omni adhibita ope:a a;
Scd quantitates (F, funt arithmetice pro- lei ncqueant , impoilibile effet regulas ill.

quantitau-i ex ( ) fe-
H ctfectum deducere. Opcrae prerium tamen erit,
dcbeut efle t/ -,,-t nfuperquod
:
oilendere reg.ilam a modo divcr.am
Iigendx, dic"ta ,

di\
D E 1 NPE I N E D / r IS O R U M. 67

LXIX. Si nullus inveniri potcft hoc pa&o divifor qui fuccedit, conclu-
dendum eft quantitatcm propoiitam nonadmittcrc diviforem duarum dimen-
fionum. Poflet eadem methodus extend! ad inventionem diviforum dimcn-
fionum plurium, quserendo in prcedictis fummis difFcrcntiifquc progrcffio-
nes non arithmeticas quidem, fed alias quafdam quarum tcrminorum differen
tia primse, fecundse, tertiic, ?*. funt in arithmetica progreffione : At in

his non eft detinendus.


Tyro
LXX. Ubi in quantitate propofita dux funt liters, omnes ej us termini ad &
nna ijlarum Uterarum pone unitatem per
dimenfones *que a!fas afccndnvt pro , ,

ac diviforis bujus c ample deficient es dimen*


regulas prtccdentes quzrc diviforem,
liter am illam pro imitate.
fiones reftituexdo
Ut fi
quantitas fit

6jy4
c
f ^\ccyy -4- 3^7 -+ i"^

ubi termini omnes funt quatuor dimcnfionumj pro c pono i , quantitas c-


vadit
n^-f. 3^-t-io,
cujus

divifor duarum diinenfionuin


eruitur , qui- & 1,0 r. 3. j.
-
ck-m icienvificc , id eftablque ut neccife fitnu- i 3.
merum tcatando determinarc , qnu ipfo fi-
/
nvil patebit quomodo NEWTONUS progrcffio-
r.
i.o. ----
7.
1. 3. 7. - 1 -
I
-
nes terminorum , quorum difFortn i.o. i. 3.

proporionales applicarc p^ qaibus appon.m ur numeri ex quantitate S poft


6it itaque quanta tunonem refultantes nempe 15; 3;
-4- 7 , -+ zi ;-\- 15 , poftea apponantur horum
numcrorum divifores , uti in prselente fchedi-
(S) -4- IA-.V-
4.v<

tc. Ex hisce diviforum claffibus eligantur


tales numcri, ut eorum differentiae fint ari-
.
>niantitatem commoditatis calculi caufa thmetice proporiionales, iique ponantur in la-

cligo, quamvis proprie quaraitas pLirium di- : tales numcri in noiUo exemplo funt
lionum aflumcnda e.Tct, quia quar 5; 3; 3, quorum diffe
7; 7;
trium dimenfioaum diviiaper quantitaiem uni- rs ni ithmeticepropoitionales 8.4.0. 4,
inncnlionis, eo iplb , pro quotient. e ex- itcruvn ad latus ponantar led uno loco inferius, ,

li ovjin .
duarum dimcnfionum) cr.jus quofafloerit/scqualisdimidiae ditferentice tcr
divilbr quaelitus fit (T
/xx-t-^x-4-.O dico
) , minorum arithmetice proportionalium , poftea-
,
d tali modo determinari poffe. Fonatur que inventus v:.lor ipfius/fi fubtrahaturatermi-
x Ai xqualis numcris anthmetice pro- no progreflionis ( A) c regione cyphrse pro-
.
^ (quod inhacregula effcntia- grcffionis (C) exiftcnte , erit refiduum asqua-
fecus ac in pracedentibus , uniiate dit-
st , le ipfi
|,
6c tandem h erit aequalis termino
ferei Sint numcri hi, 1. i.o. i. -z, progreflionis (B)e regione cyphrae progrefli
qui colloceatur uti in appofua figura videve onis (C) exiftenti , unde in noftro exemplo

f~!=*Xi> 5=54 ^=!i> &


/; ^ 7 , adeoque divifor qusefitus eft

jxx^-ix 7 , qui revera quantitatem propo


fuam dividir. Hsec regula longe elfet praefc-

ronda regulae NEWTONI, nifi difficulter admo-

dum termini progreffionii ( B ) crucrentur.


I a
63 SECT 10 P R I M J. CAP. VIII.

cujus divitbr, utfupra, eftjy^_4, c completa defici-nte dimcniione po-


flenoris termini per dimenfionem, c, rn Ita fi
y-t-4* divifor quaefitus.
quamitas fit

A?
4 - -& bx l
fbbxx-*- lib x -- 6b*-,
poflto i
pro 3, quantitatis refuhantis

invento divifore AT^-HIAT


dimenfiones
2,
,

fie habeo diviforem & -ibb.


-
complco ejus dcficienres dimcnfioncs pel"

Z>,
qusehtum Ar\--Hi^Ar

LXXI. Ubi in quantitate propofiu trcs vcl plures funt litcrcs , ejus &
termini omnes ad cafdem dimenfiones afccnduntj potefb divifor per prxce-
dentes regulas invenirij fed c-xpedinus hoc modo :

omnes divifor es :
<j)iitere
.rum imnmm in quibus liter arum aliqua nonefty
item terminorum omnium in ambus alia all qua literarum- non eft, pariter &
omnium in quibus tertia litera , quartaquc, quinta non eft ,/; tot fut liter*.
Et &
fie pcnurre omnes liter as. Et e reio-:c liter arum col/oca dii ifotes refpettt
Dcin vide fi in jerie aliqua diviforum per omncs literas pergente , p.ntcs o)nnes
unictm tart um literam invotventes tot vicibus reperiantnr q not funt liters UK.I
dcmpta in quantitate propofita : Et partes duas literas invol-ventes tut vicibus
quot funt lit-erue demptis duahus in eadem quantitate. Si it a eft; pjrtes ifi c
omnes fub fi^nis fuis femel fumptts erunt divifor quiefitus.
Ut fi
proponatur quantitas

-
, -
terminorum

\ibbc -
in quibus non
inventi erunt ib
eft
- A , divifores unius
$c & 4^ 6c;
dimenfionis per prxcedcntes regulas

terminorum

in quibus non eft b, divifor tinicus

ac terminorum

- i^bxx
- ubbx -

in
D E INVENTIONE D I y I S Q RU .v. 6<j

in quibus
non eft r, diviforcs IA- b Sc 4* i b. Hos diviforL-s c re-

gionc Jitenu-um #, diipono ut hie vides.


,

X
b
zb- -^c. 4^ - 6V.
4* -4- 3<r.

c zx b. 4X zb.

Cum diviibrum partes fingulx non nifi fingu Us literas


trcs Tint literse 2t
involvanc, in fcric diviforum dcbent partes illce bis reperiri, At diviib
rum 4^- -~6c &Czx- -b panes 4^5 6V, z:: b non nifi femel occurrunt. t

Excra diviforem ilium, cujus funt partes, non reperiuntur. Qiiare divifo-
rcs ilios negiigo. Rcitant tantum ires diviibrcs ib 3^, 4^-^-3^ 8C4* il . r

Hi per omnes liieras x, &, f psrgente, 6c eorum partes fin-


in fcric hint

gulx zb) }c, 4-v, bis repcriuntur in ipils ut oportuit , idque cum fignis
jil dcm, li modo iignu diviforis ib - }c mutentur, ejus loco fcribatur
-
&"

i* zb -+-$. Nam-iigna diviibris cujutvis mutare licet. Sumo itaquc


homm partes omncs 3*;, 4-v {Imel
Tub iignis tins , &; aggregatum
i2>,

Nam
2.

dividas
b

Kurius
-r- 3<r

quamhatcm propoiitam
fi
-4-4x divifor

fit.
trrit
qucm
prodibit 3^^
invenire oportuit
- ibx -+- zee
(i
per

quantitas

divifores terminortim, in quibus x non eft, colloco e regione .v; illos ter-
minorum, in quibus a non eft, e
regione illos terminorum, quibus a->
&
b non eft, e regione ,
ut hie vides.

b , ib , 4^
*
>

- ri
<5<w,

d.
AT 2,Y
_+. ax 300, 4*# -4- zax 6aa.

Dem illos omncs qui funt tmius dimenfionis rejicienclos efTe fcntio, quia.
fimplices b, zb, 4^, parte* cornpofitorum 3^ -4^, .v, 8^ zx, & - 6"x
- -

non nifi kmcl in omnibus diviforibus reperiuntur j tres autem funt literx
partes illae unicam tantum involvunt, atque adco
in quantitate propofita, 6c
bis reperiri deberent. Similiter divifores duarum dimenfionum
aa -tr- 366, zaa -i- , ^.aa +- izbb , 66 -^aa 8c 466
\-
6fi>

rejicio, quw partes eorum aa, zan, ^aa,l)b 8c 466., unicam tantum literam
a vel b involvcntcs, non nifi femel
reperiumur. Diviibris .iUttm
- 6aa
9
M
qui folus reftat e regione x partes zbb & 6^ quze fimiliter unicam tantum
literam involvunt, iterum
,

reperiuntur,
I
nempe pars M in diviforc

5 4*x
73 SECT 10 P R I M A. CAP. VIII.
,
c
pars 6aa
4** -+- lax 6aa, Quin
in diviforc
etiamhi trcs diviforcs in ferie funt
flames e regione trium literarum *,*,>
,

& omnes corum partes ibb,6aa, 4*#,quae unicam tantum literam involvunt,
bis reperiuntur in ipiis, idque fub vero 36*, iax,
propriis fignisj partes
quae duas iiteras involvunt, nor: nifi femcl occurrunt in ipfis. Quare liorum
tiium diviforum partes omnes diverfas ibb y fub fignis
6aa, 4v.v, $bx, iax
fuis connexa;, diviforem Jefldcratum

conflabunt. Per hunc itaque divido quantitatem 5c oritur


propofitam
zaab 6b J
.

LXXII. Si quantitatis alicujus termini cmnes von


funt eque atti ,
dein
funt dimenfioncs defcientes per ditnenfiones liter* fitjufiis aj/ ampttc ,

per pr* cedentes regulas invent o divifore , lit era ajjumpta dilu.da efl-

Ut fi
quantitas fit

afliimc literam quamvis c 9 &


per dimenfioncs cjus comple dimeiifion
quantitatis proppfhae ad hunc modum

Dein hujus diviforc 4A?


for deiideratus 4-v - zb +
ib ^- ^c invcnto
3.
, dele c>
6c habcbitur divi-

LXXIII. Aliquando divifores facilius quam per has regulas inveniri


pofTunt. Ut fi litera aliqua in quantitate propofita fit unius tantum di-
menlionisi quasrendus erit maximus communis divifor terminorum, inqui-
bus litera ilia reperitur , &
reliquorum terminorum , in quibus non repe-
ritur: nam divifor ille totam dividet. Et fl nullus eft ejufmodi commu
nis divifor, nullus erit divifor totius. Exempli gratia, li proponatur quan
titas

ni rC ^\ r9 ^\
-4- C (1C oddC oi

quacratur communis divifor terminorum


D IN7ENTIONE DIFlSORuM. 71

in quibus r unius eft tantum dimenfionis ,


& terminonim reliquorum

ac diviforille, ncmpe A-.V -+. 2^* - 2^0, dividet totam qtiantitatcm.

LXXIV.
Ccterum maximtts duorum nttmerorum divifor commums , Ji prlma
fronte non innotcfcit ,
invenitur perpctua ablations jnitioris de majori reliqui &
dt ablato. Nam qiuejitus erit divifor qui tandem nibil relinquit
Sic ad inveniendum maximum communem diviforem numcrorum 205 &:
667, aufcr tcr 203 dc 667, reliquum fS ter de 205, 6c ivliquum &
bis dc f8 , reftabitque nihil: quod indicat zp effe diviforem quaetitum.

LXXV. ILiiul fecus in fpe debus tommunh divifor* ubi com pofit us eft inve- ,

fubducendo alterntram quantitatem^ aut multipllcem ejus de alt era : Si


;
?;. /;/r

tr.odo &
quanlitatcs re; i ill<e &
juxta liters alicujus dimenfiones , ut in
dli ifiune ofteyjum eft, ordinentur , &
qualibet vice cQncin..cntur dividend o if/as
per fitos onihes divi/cres qui aut fimpliccs j unt , aut Jingiilos ft. ^injlarjim-
fliihim^ diildunt.
Sic ad inveniendum communem diviforern numeratoris ac denominate-
ris fra<5honis
hujus.

#* -- Saaxx
axx
-j-

multiplica

-
cum primo
denominatovem per #, ut primus ejus terminus evadat idem
termino numeratoris. Dem - -
aufcr , 6c reilabit iax^-ir- iza X

-4- 4^

Qiiod idem per


8^
quod concinnutum dividendo per
.
,

Hoc aufer de denominator 5c reftabit


}

a divifum tit .v.v -+- zax


2^, evadit A-

-
^aa.
axx
6
za: x-*-za*.
Hoc autem per x
- 5

multiplica, ut ejus primus terminus evadat idem cum primo termino no-
viflimi ablati
laxx
baxx -+-
qaax -4- 4^
, de
-
quo aufcrendum eft j 6c reftabit
.v

la divjfum fit etiam A-A- -4- 2^.v


^
quod per
.
,

laa. Et hoc cum idem lit ac fuperius refiduum, proindeque ablatum


rclinquat nihil , quxdtus erit divifor per quern fracbio propofu.i, fact a nu-
mcratoris ac denominatoris divifione, reduci poteft ad
fimpliciorem, nem-
pc ad
A
-^- -? a * +
X - J
tf
W*

Atquc ita fi habeatur fradio

Ircr,. 2. VII.
7* SECT 10 PRIM A. CAP. VIII.
c ; oaabcc
6abcc -+

termini ejus imprimis abbreviandi funt dividendo numeratorem per aa ac


denominutorem per ^b Dein ablato bis

lace + 6c de 6V

reiUbit

Qiiod concinnatum dividendo terminum utrumque per f3 -+- pcrinJc <5f

ac fl
f3 6c flmplex e/Tcc quantitas, evadit $aa
-4- zee. Hoc mukipli-
catum per a aufcr de 5^ 2.^1^ -4- 6c fecunda vice reftabic
p^^<r
&
p#0f -f- 6f quod iridem concinnatum per applicationem ad 3^, eva
dit etiam - T.CC ut ante.
$<ia Quare ^aa ice quxfitus ell divifor. Quo
invento, divide per cum partes fractionis pitppofitx 6c obtinebitur

LXXVI. Quod fi divifor communis hoc


pa6to non inveniatur, certum
eft nullum omnino exiftere, nifi forfan e terminis prodeat per quos nume
rator ac denominator fradionis abbreviantur. Ut ii habeatur fracliio

a. add ccdd aacc + c*

ytcd zacc -4- ic^

terminis cjus juxta dimenfiones litters d difponantur ,iu ut evadat

numerator

aa jj aacc
CC -4- C*

denominator

, lace

Hos imprimis oportet abbreviare dividendo utrumque numeratoris termi


num per aa cc 6c utrumque denominators per ^a LC perinde ac fi
a c f 6c id ic client fimplices quantitates. Atque ita vice numcja-
roris
D E SNrENffONE DiriSORUM. 7$

toris craergct dd cc, Sc vice denominatoris iad tc, ex quibus fie


praeparatis nullus
communis divifor obtineri poteft. Sed e terminis aa ce
& la ic y per quos numerator ac denominator abbreviati iunt, prodit
cjufmodi divifor , nempe a c, cujus ope fradbio ad hanc

add ->- cdd ace c^

2cc

reduci poteft. Quod ii neque termini aa tc c ia is comrminem di-


viforcm habuiflcnt, fractio propofua fuiirct irreducibilis.

LXXVII. Et hsec generalis eft methodus inveniendi communes divifo-


rcs:
Sed plcntmquc expcditius inveniuntttr qutrendo omnes alterutrtus quant it at is
diviferes primes , hoc cjl , qui per allos diviiti nequeunt 9 a( dein tcntando fiqui

- -- -
alterant divident abjque rejiduo.

c . ,

bic ad reducendutn ,
a* a*b -H abb V
7 ad mmimos termmos, mvc-
aa ab
niendi funt divifores
quantitatis HA ab & Dein tentandum
cil an ultertiter a \c\a--b dividat etiam
nempc
aab
a
-*-M
a
_b.
fr
abfque refiduo.

Rcgulam gcneralem tradidit Cel. Nicol. Ber- Lcibnitii & Bcrnoullii. T. i. p. 189, &c.
noullius , quam vide in cummcrdo cp.llulico

ARTICULUS III.
DE REDUCTION E FRACTIONUM
ad communem dcnominatorem.

LXXVIII. ad communem denominatorem reducuntur multipli-


Y^-Raclionts
Jj cando t ermines utriuj qae per denominator em altcrius (r).

Sic habitis & ^ due tcrminos


, unius ~ in ^/, 5c vicifTim tcrminos
-j

alterms -,
d
in 3 ,
& evadent - 2c ~ , quarum communis eft denomina
bd bd
tor

EUCL. 17. VII. Vd fie


per d, & idco minor fit, quare eft ducenda
ad
186. Fradtioncs
j-
,
-^
lubcbunt eun- in//, nc valorem mutet, iiquidcm
~-
Td {r
dcnominatorcm it ambarum denominator A 4 A ,i
fit bd; hoc efficiendum eit ha ut ftadtioncs ,
T "5
^ 7 x ^ 7 Idcm
valorc-m non mutcnt ; fra6/o 4 fie dividitur de reliqua.

. /.
74 S E C f J O PRIM A CAP. VIII.
, . . . ab a a b ac fib TT . .

tor bd. Atque ira a ix five -^ oc cvacunt cc . Ubi vcro dc-


C I C C C
nominatores communem habent diviforcm, fufficit muhiplicarc altfrne per

quotientcs. Sic rra&ioncs 7- 5c 7- ad lufce reducuntur. mul- ,


-
& -= .

be bd bed bed
tiplicando alterne per quodentes c ac d ortos divifione denoniinatorum per
communem diviforcm b.

LXXIX. Hxc autem rcdu&io prsecipue ufui efb in ndditione fubdu- &
ctione fractionum, qux, fi uiverfos habent denominatorcs , ad eundcm rc-
ducendae lunt antcquam uniri poirunt.
a c ad be ad-*- be
Sic -T -4- -: P cr reductioncm cvadit ., -+ .-, , five ,-; .
a bd bd oa.

ab ab
r a
Lt -t- cvadit
ac
---
-t-

c c
**
T
be
<?

T*J
bd
cvadit -
a>d

-T-.
bed
(?c
vcl
d
-
bed
c
- a\

r:
Et
I*

ce
-H A<f

xx
cc xx evadit --
cc
2A * ,
00.
\

Atque ita j + } evadit -


-4- ^ 1VC
^"
~^ noc

Et V cvadit {- T | five i^..

Et i -
-, -,
evadit ^ } 7 five ^ T
hoc eft f
Et 3 f
4
five {-f- cvadit V + ? fivc

Et 25* ; evadit V-

LXXX. Fraftiones, ubi plures, funt gradatim uniri dcbcnr.


ax aa at xa
.

Sic habito a -- - ab
r
aufcr a oc reftabit
. .

A:
-f-
ax :

ft x
,

huic adde
., zxx
j,
9
cc prodibit
2 ^ laax -+- ix^
trade aiucr dcniquc
c
-
-
ax

2*
& reuabit
At-
187. Nam reducendo has frr.ftiones fed duae fecur.dae fabdaceadae fur.t a pri
-
t c erit
c
~
:
ergo
cc _ xx
der.ominrttorem
"

,
aci

habctar,
**
^ -4- x 4
cc - 1.4
xx

jf X *~"

<;
D E REDVCriONE RADICAL1UM. 7J-

Atque ita fi habeatur $ % i, imprimis aggregauim 3 } inveniendum


eft ncmpe y dein ab hoc auferendum ^ &. relfabii {{ (/).

ARTICULUS IV.

DE REDUCTIONE RADICALIUM,
ad minimos terminos.

LXXXI. ~T\ Adicalis ,


ubi fotius radix extrahi ntquit , pkrumque
\\^ nxtur cxtrabcndo radicem diviforis akcujus.

Sic Vaabc cxtrahendo radicem diviforis aa fit aVbc ().


EC ^48 cxtrahendo radicem diviforis fit 4^5. i<5

Et Vjfi.iabc cxtrahendo radicem diviforis \6aa fit


---
f
fit
Lt

-
a
V
ib
Vab.
cc
cxtrahendo radicem diviions

Vaaoomm aatn*
extrahendo radicem diviions --
aamm f
nt
am
p&
.

in
ppZZ,

Et 6V Y* extrahendo radicem diviforis ii fie / V\ ,


five V^ radicem-
que denominatoris adhuc extrahendo, fit y /tf.
Et

Et
fie

V }
:
__
4

8>
y
3
^
1

g-f- i6u 4
five # V
aa
extrahendo radicem denominatoris

cxtrahendo radicem cubicam diviforis 8^


fit

fit
Vab
l^?
(x).

in
^ :b -H i<i.

H.iuJ Iccus V"*:^* extrahendo radicem quadraticam diviforis aa fit V^^


in K 4 nx (y) vel cxtrahendo radicem quadrato- quadraticam diviforis a* fie
<JV"-
(3).
a
At-

Ic
(/)

j ^
188.

;
^
-^
Nam 3^
7/
id cundcm denominator em rcdac-
t:
1
^^- -
7
;
-
<*
V^ (quia

4
V-J- r?
4
<i

4 4
) pr^^-

4
3
^ (y) NamVV-vZ^ Va\ VAX ZZ V* .

4 - ^
tx dant
^pl quarum differentia .

(ex ^, cxtrafta ndice quadrata) .

.
hujus) fed V- s= ., ergo gcc.

+
c^is dejiominatore,ac numeratoiein M
a. , fit ay -4 j= <?/
~ ^cr y-^-yni "

44 <Z .J
7* SEC<riO l> R I M A. CAP. VIII.

6
Atque itat/6 :0V convcrtitur in aV*:ax<
, (a) vel in ax\ :

^*

vel in Vax . V" : tfx.v (r).

LXXXII. Cetcrum hcec reJuftio non tantum concinnandis radicalibus


infewit, fed earum addition! &
fubduclioni , fi modo ex partc radical! &
conveniant ubi ad formim fimpliciilimam reducumur. Tune enim uniri
pofTunt, quod aliter non fit.
Sic V 48 -H V 7f per reductionem evadir 4V 3 -+- f / 3 hoc eft 3, $>V

Et ^48 - V -;f PLT reductionem cvadit +V 3 _ *


V 3 hoc clt V V 3 (</).

fie V -f- V extrahendo quicquid eft ratio-


cc cc
i-b a ib a
nale, cvadit V ab +- V ab (e) hoc eft Vab.

Et
/)-+-
V }
: 8tf
c

3 -4-

hoc
i6tf 4

eft
-
_V2
ia-
c

~~b
^4 *-

V ^ b^-
T-0& cvadit u
f

V :^ -*- ia - b in.

"ij
(/)

ARTICULUS V.

DE REDUGTIONE RADICALIUM.
eandem denominationcm.

LXXXIII. A^Um
in radicalibus divcrfie denominationis inftituenda eft

rauluplicacio vel divifio , oportet omnes ad eandem de-


\^/
nominationem rcduccre idque prxfigcndo fignum radicale, cujus index eft ,

minimus numcius, quern earum indices dividunt abfque refiduo, cc fuffix^s

(.7) !
:
n :n V
f
.1" .\f
ft
V* 6 . Vax* ,
V
6
7
^?. ^/
if t

&: omnibus divifis pen \ \ , .v^; V


quan-
1 /-!

rf tf jf V 6 <
,5 . i-l t-l .1

{*) Parltcr^ Af ~l/--


x-
-VJ ^V--x K r
x
- V7 ? ; rd
V
^r quarc J

J^ 4A" V
-,
- - .
bi 9 9 17

/ * *
(0 Siquidcm V ft
-i^ *
1/4*
t
r/ *

-
1
(0 DtniquC V4"x<;=j l/ i 4 * . .
,- , ~ r *, (* l~ -4al>t
*
Cum vero ex harum nulla cxtraherc po!T:n
radiccm fcxtam 8c prima quantitas fit cubica
Jecunda- quadrau , e. prima oibicam e fe-
,

, }
r (
4 - ^ d ^_f. 4 ^)
:
(C

v rfp^r
cunda quadratam ladicem extraho, invenio &

Jam ^48
rcnda eft igitur
* qcrantititas duttta in
16
~ : flt kaec jc , cr^o x ^3
D E REDUCTIONS R 4 D 1 C jl L I U M. 77

una vice, in fe ducenJo queues index ilk jam


,,Mantittotic5, dempta
major evafcnt

Sic cnimf<*in rfv* evadicv":*V m V :a<xx hoc eft

V * m V*:ax hoc ci *
EtV* inV:* evadit :

Et V6 in >
:
:-
evadit V 4
:
^ in ^ 4 J hoc etl v
:

tadem rationed* evadit Vaa in hoc e(:


l^tffe.
V<:

Et 4^i0f cvaditVi^ainV;^ hoc eft i +Saabc.


8.* in \ \b + i*) hoc eft V
Et t7/ -* M) evadit (fi
V" : (84
^tf c t^ ^ r -x
^^ ,

ita riVe
Atque -7-fofBT ^f6
Et fI 4
five VwB. Et fie in aliis.
jid
ARTICULUS VI.

DE REDUCATIONE RADICAL1UM.
ad fimplicioies radicates fer exiratfionem radicum.

LXXXIV. Adices quantitatum quse ex intcgris & radicalibus qua-


T>

dr.uicis fie extrahc.


componuntur
B
A wMtitttls
V (AA BB) - alicujus fartem majorem , />

ea(N
In fequemiVm,
H radices notabimos,
I59 .
hujus)cummodoTy-
natorcm
ilmpliciorcs
,
(qpd
( quod femper
*t

M r
f ^r
eft
^cnd
quam ob rcm it/
" rst
potheiharum - infervientcs. f, rT 17 Vll
denominatoremhabcntium ^ ^" w"^"

jam mviua eft nn.ltiplicatio (XL 1 V.hujus & di-


vifio (XLIX hujus): cum vero diverfumhabcnt ^ petcflatem t, cr
dcnummatoicm ad cund^miunt icduceudae. Su-
^ /;i ,^ f;<r t
.
e i t vetur a"

de Jt(nn-
* tA t xtrak*tur r*dix rst. idtmftt
1 J^l 7.- Bcvoii compove. fafti cruiuis.

mamus /*

n
; ^ ^ .
Jam patet Mm E= * , 5c
,

minimu? numcrus quern 1 , <

Sic
rj m^_
afl~a P Item * P { ^ 1 quare re- untur 6; t=3i cigo ,jx elcvanda ad
* e ft
. l>

communem h,ta n- tr,im po.eHarom undo ,


,- , & cju S ,adik
, ,

furam. fx. gr. fi


f>
^ r s , & q -^ rt ,
babere-
fexta XT ^y d.\-; fed ^ 1
wr;
~~ lia^iturus
3
4-* xx>

J f p
a x ad quadutom,
nv; t<
indices fracti reducantur
**,
ad mimmos tcrrtflnos per LXV. hnjus, re-
T^f^yf^x.
habcntes denom-
PR1MA CAP. VIII.

quadratum partis minoris , ante quidem majori idnetienda tft cum Jigno ifjittf
B (/A
Uc
. Ad hanc regulam intelligendam ob- In quadrate nnmerus tcrminorum ccqnatnu-
ftrva tacite fupponerc Au(ftorem. iv.in ii;

( N. .;>. hi; <

autcia
/*>*. Tot
193. Quod termini , quibus conftat quan".-
ucjt icrnnni ii.nt m
tas complexa reduccnJa lint incommcnf:i ,
i] um nuiiii. ; t;ui li dc-
biles, & qaidem ita ut commenfur;,biici li :r ex n .nurui]] omnium , furc-
nulk)
Hmc
pado queant.
modi
: mmm pro nuiriv
excluduntur qn.mtitatcs huiii a t c in unuin
a-4-VL 2 ; quuV/6 :^^;
1
a.q -? a Ik >
funt rum nu-
commenfurabiles ; aut VV -J-^ f -V 1
f c ?/;w m
merus cut Redde numerum quad a-
4-iV LXXXI. hujus) ~( a -t-bjVc
.
f (art. 2

LXXX1I. hujus) aut deniquc VA-^-


6c fi:t num .ninorum diftimflo-
(art. :

Va inm m m-+-i-n . .

rum m ( Art
(art. XLIV. LXXViH. & LXXIX. m
LXXIX. hujus)

194. Quod quantitas rcduccnda con let e * Hinc facile dignofcemus utrmn in polyno-
intcgris & radicalibus , 8c quidtm qua.iraticis, mio, quou tanqaam quadratum propomtur,
aut ex quamitatibus quae ad inregris bt ridi- omuco termini adiint , an ali^ui Coalucrint ,
quot. Pone untum pro m fucccffivc nu-
ralcs quad .iticas rcduci po/Tmt; ut mclms vi- i <

dcbimus infra N. 103. 104. 105.


mcros rururaks i, 3, 4 &c. & difpice num
195. Quod omnes qiuntitates conuncnfura-
(H-i) det nvmcnira tcrjr.inorum polyno-
bik-s pro una fumantur. mn bi hoc fit, omnes termini ade-
Sic infra , ubj quantititem propoliti.
</i-4-
5/7.?
-
24
runi. becus verg, ex varjis nmncns, qui ori-
V(ax -^--jxy) rcduccndam pvcponu NEWTONUS, in
amenUuabilcs /i*i cc pro una ;u;
5.1* untur ex -
(j-4-i) lume ntimcnim proxi-
Eodem pado fl 31^7 rub,-rtmus ico-4- Y
4- y
867 quanti .ates I/ 3167
, & I/ 867 rc- ,
najorem numcro tcrminorum polynomii ;
J
duceiu .K client ad minimus t.rmmos per fart. hunc ex il!o lubduc ; duicrcnL.v addc unita-
LXXXI. hujus J; quo facto obtinebimus 3 V] tviu, tc hubcbis nuuic.um tcrminorum cjm 1:1

& unum coivcrunt.


r.V s quac conjun ftcc (art. LXAXli. hu
,

Habcar, ex. polynomium propofitum


jus ) dubant 100 -f- 50^3. gr.

quinquc tern.ir i unc m ^- i cru ~


106. Quod or.nia qnadrata fimplicia fmt i
eommenfuiabiiu, non autcm r>. .a cum m
quadratis. 3 ;
^i-3-

hoc N\mc pone w^3; cut -


^. In
cabuur ln.om lum , fi cc-nilat dip
articulo quantitas
;iibus
complexa vc-
m
ij~ ~
z
inCOmtnenfurabilibus; tnnornimn \\ ex thbus ; & -
(m
,
>

nr
<

qui nu-
&
<5;

2.
quAdriTJomium fi ex quatuor &c. in ;

ftlyno;nmm Ji ex plunbub, quamvis pa;s jntt- meius fuperat datum terminoruia numeftim
gra lit uiiita:c; nuic d:n^rcruiic addc unitatcm 6c ,

U;:mnos toaluilTe
198. tj^vadratum r.i.lids toiinomU , (niji plures
i coaLuernt ctnf.-:f tat ter mines tfitot fuiil
)
Eft quidcm dircda methodus invenicndi
in dimiduito numero ttr;ninorum utrum nai:ierus terminorum aihgnatui ;

in eundtm numtrum umtatt m \


acquare (w-t-i); led cum ea pend^at ab
Sit numerus tertninorum in radice ^ m. ij XI. Scit. II. infra
kgenfo ; & cum
me-
D E REDUCTIONS RADICALISM. 79
laethodus indirecta non niini^ fit d:f>. <

E^ d.cct effe coa v 3^7 -K r

=5 (7 +-- V 3 v^;
oil en . :ius
3?9<58

divuoribus, 30: ;
^ 3. 3. 7.7.7,

199. Si, prater bina rr ;


, omnia ^ J/ , -o, j^ y -, - -

quadrat a m xmum coicnnt, c.n uamcru>tcr-


gV
minorum -^H- i
r. ijP^S ^1.1.2.1.1.1.3.3.3.3.3.3.3,
atquc

100 Binomium oritnr ex radice binomiali, ^ L


39968 r.a.*..a.i. V s 3 3 3
&: duac quadiuti paiu^ i;i un.un coah .eiuiit.
o-jZ^z l/-/
S f "

P?*"
i* 1 ** 201. &
},!;, *. */ Quin hujusmodi quadraturum
n fa i 7"
ccs rcc ^ unt m
polynomia compolita ex radi-
foiynt ca ijb us quadrancis duftis in eandem radicalem
<n~

mttgnt riu*bl>m
yutrttu* in
-" quam i ibet cu us ;
ra dicalu exponens eft par. S;
radicalem.

L
r
* i r ri F i

Sit radix -+-


polynomia *--$>-*
^ ^^1^ -f-^ i"x^-f-^A.- ^-t- &c
- vi -1 I

., ejus quadratum crit a -f-ia b ;* _ rt/v-kt/^ ^t/1J V* T


1

4-14" c r -4-^ ^-i-it w f r H- c r


+- iov Ubi omnia quadrata flint inter fe com-
&c. Jam, ut_cjjad;-ara fint comincnUp-abili.!, mcnrurabilia, refta-n;iiila fieri coninK-nlurabilia
opus at, laliciueft ^n pollint ad cun- uequeunt. N:,m ut Yyz.,,
& V )* >asu coiu-
dcin radicakm. Sit c:go meufurabilia , opus ell at vel

L r
i ii t Quadrata fint r, & w
1 ^ quidem ex
^
ra-.

-* _ V vT. A ;
~ , r
4; 7. ,7 U .T d^-ibus commenfuabilibus ; fit z , &
C
^; tune polynomium N . 101. fit

Erit , extrahcndo radices quadraticas ,

161. huius)
(,N<>. (y4
I
JL J_
x
^.
r J ^ C J US rA ^i x dciciipta K 101. evadit

^y 1
x iJ.^JW ^^ 1 ^-iS.
(
7
_^
L
i i ( V
y -4- a -|- ^ x 2; ; cum airtem * & fint

wl ^J conimenfurabik ; ;adu nmomia fit


contra

& fuperius quadratum fict ,

Cnt coimricniuiabiles c^ x ; cm qoadvando,


i 1 L 1 1 1 r

i t i x - * t
yx
>

-*- :y -4- ly u x >*

_L .L L i. JL
et
go multiplicando in cruccoi & dividcndo per
U ..* ^-h.x r^_ &c .
^ MM ^,& ft ^ ~ XX
id eft
^
^*v
- _
_- ac<3
, & dividendo 2c t^ per
X%
II ^
T
r-
I
f fiet
-y.v
- ~ /3 ; ac moltip acando per
XJC

* 6c
M-f-Scc-t-i^^ci-hz^-wi
-,

x*-
I r x.x/3
~ ojvidendo per , y ; quocirca radix
i H- f *
&c.) x *
dafcripta N. 102, fict ( * / j-
-f- V >

-t-
So S C 7 I P R I MA CAP, VIII.
po/Jtt ad polynotnittm confirm
tx inttgris & r*dt~
aticii,&1* VH TJdicain pf- <lwiJi

V) aut reducendo -
Jit per y 4 j^ i; ,
in bn.omio qujntitas m-
<j- ,

i radicali run fttnfer


tJtntn e*
major (it ,

cundem denomuutorera ( V n puuttitat reduci pottjl , t\


i non femper tji <>

<ju.t-

dratum. Jfitur RigttU jufftnit c[Hantitttm re


duitn.Lim effe
^ it)
x *
, qnac iterum eft binomia.
nc denionftrcmu 1
.; reau am Au<ftoris.

104. Xon ergo neceiTe eft ut quantitas rcdu- mu quanr.tas reducenda


binomium.
cenda nullas contineai radical :er quadra- Quoniam, ex hypothcfi, A -4- B eft qua-
ticas, fed ut ad intcg;as ex quadratic*:, quan- ..turn, concipi radix, quoe eiit ,

..ju>

titatcs jeduci pcilt. binomialis , naui ex radice fur.phci oiitur qua-


diaium limpLx, ix ex radice binomial! qua-
105. Hoc evenit eriam ubi s~i , id eft u!n dnnomium ( N. 91.). Quadratum autcin
nullae funt radices nil! quadiatica: , tune cn:m radicis b:nom,.c continct quadratum primx
quadratum fit
partis radicis, duo rectangula ex puma par-
-4-1 V }* y x. te in fccundam , quadratum fecundae &
yjH (N. in. & EUCL. ii. & Aexponit
hujus 4.
Sic infra proponit Aurtor reducendam qu gregatum quadfatorura ex hypothcfi ; ergo
tatem V$1
--- V 14,
quac abit in (4--
-
?Vj) B/ exprimit duo reclangula. OuamobreWi qua-
. V l, eft enun 3.1 ^r i 16 , Sc V 31 . i uini fius A contmebit quadr.Uu-quadratum
;r: 4 V i , atque 14 4 . i .
3 , & V/ 14 primx partis radicis duo facta ex quadrato,

y 3- primx pr.rtis in quadratum fecundz qua- ,


&
d ato-qua- .ir.tum Iccundac; quadratum iplitis &
Eodem pafto V J- V 14 fit i V 3 B erit quater faiftum ex quadrato priinac partis
y i } y $.
in quadrztum fecundn;. Igiiur differen
tia quadratoium ex A 8c ex B continebit qua-

^o6. Hac divifionc fa it a , radicales refiduct drato-quadratum. primx partis radicis, qua- &
funt c uxvis cuplum cigo dividi drato-quadratum ccundae multata bis fa to ex
~ ; 1 <f

re<ftanguhun

lingulae putcrimt per I/ 4 alioquin fru- 2. ; quadrato primx partis radicis in quadratum fe-
quxtctur radix quantiutis propohtre. cundsc ; cujus aggregate radix eft differentia
quad aioruni prir,: ^ radicis fecundae &
107. Si r.idicales , -quibus conflat quifquc (Euci. 7. i.). Huic advle A, vcl ainho
quadiati tc:nduis ad eundem cxponentcin re- quad -:u-a , & habcbis bis quadiatum prirnac par
duc.intur , raJicales redangulorum li.ibv.bunt tis; quod ci. jm.
CxpoDcntcm duplum expuntniib radicalium in
quadraii;;.
I i air.bf rus quatlratis dcme eorum difTe-
rentiam , lupereru lecundae par-
108. In ,-ju.idrato
blnamii fumma t.s , quod v..ai altcram.

r eft
fxrnma
H c ratiocinium ita fin.!-
r
Tub ocu-
ii

Prinium quadratum cfl - Tr.in ut rc- c ft. veduccndoe


rtangulum-ad aitcrum qnad:r,tu:!i (i VCL. i- VI. x H- } Quanma-. \u\ a!cb;r liuic
aut i 7. VII. vcl 1. VIII.). Haruni quancuatuni
1

media non r ncque mini (


3,3-
A
ma ,ut facile dcducitur ex tut L def. 5 t* 7. out
em Jam eft
prop. 14. V.); er^o quadraroruin alteruni
qu.in.iias m.ix.ina , alttrnni minima ; & icm- A r xx _}- yy ergo AA x4 y
1
-l-yi
per fumma quadratonim major quam
redanguloruin (Euct. 15. V.) Q. li. K. D.
B iT-v ,
P.B 4*
1 1
; quare
?. Si ergo , facta redu<f^ione de qua Nis. AA --- BB x4 - - ix^
^3. 104.105. quanlitas Integra minor lit
i}unn-
quapropter
titate radicali , fruftra adJiibcbis
TONI.
Rcgulani
(A A -r Bfl, x* - y-;

at-
D E REDUCTIONS R 4 D I C 4L I U M.

I/(AA
Ut fi

_
quantitas

BB) r3 i j
fit 3-t-V8, fcribendo
indequc quadratum
3 pro

majoris partis radicis


-
A, 5c ^8 pro B,
-
7
-)- j
crit

-id eft

z ,
& quadratum minoris partis
- -- id eft I. Ergo radix efl: I -+V i.

Rurfus fi ex V -- ;/ 2.4 radix cxtrahcnda fit, ponenda V 51 pro A


V(AA - BB)=;^8,
52,
v 31H "

V/8
& V 24 pro B eric & inde &:

Li-T^ - hoc eft $Vi&V L (?) quadrata partium radicis. Radi^

itaque eft V
4
18 -V 4
i.

A
Eodem modo
fcribe 00, Sc pro B 2.xV (aa
-+ 4^ 4
fi de aa -4-

-
i#
-- x*) &
t/(j<2
-
-ATA:)
A A --- BB
erit
Undc quadratum unius
a*
radix extrahi debet, pro
1
- ^aaxx
Cujus radix eft aa
. zxx. partis radi
cis erit aa - -xx , illud alterius xx ; adcoque radix x -+V (aa xx}.

habeatur aa -4- f ax -- ia V(ax -4.xx), fcribendo


Rurfus fi

pro A& iaV(ax -+j.xx) pro B,fict A A -- BB r: a* -+ 6a x -+


l

jus radix eft aa -+ ^ax.


aa -f4fl.v, illud minoris
Unde quadratum
c
majoris partis radicis erit
radix V(aa -i- $ax) V ax. -

-
ax,

atquc -
AA --h
B R

--
,

---
inde yy) yy ; &c (iitrmque dc-
AA BB
-
^ yy & exttada
,

AA BB) A |/rAA BB^i


mcndo j ;
*: - :
*

ndice,i ^(AA - BB) y.

tonim,
A
r
d cum A fit aggregatum duorum quadra-
,

Be B fumnfta duorum
A-f-WAA
-
__ BB)
rcftangulorum quaproptet ri^-+-y;

-
;
fc cum primum quadratum lit ad reaaneulum
ut reftangulum ad alterum
du.is partcs dividends ell
qu,dratum ?^a
quantitas ut pri-
ma pars fit ad dunidium B , ut diimdmm B
A
m ^^
- 4
f^n, pnm^ pams
;
x - y
radios,

, quod
&
eft

eft ad alteram pirtcan quadratum Iccundse partis radicis.


Cetera, q ae pertinent ad polynomia redu-
S;t ergo A^rzx, J: cenja leguntur infu fuo loco.
prima pars (neinpe
quadratum maxim* partis radicii) lit
x<4-y;
cmm,
rcliqua pars,
tis
radicis,) erit
( fcilicct
A
quadratum minims par-
x -y ~ i* _ x -*
CO
S
^

3- =4 l6 - 1
*

,& V3 - y
4.2, & r*
1
l/S .t
x
i^ 41/1 Item
B B
=!*--y. Eft ergo x-4-y. -::-.* y,& idco

3 v/ z ; pariter

quare =j ; aut (addendo hinc

Tom. /.
C T I O P R I M A. C A P. V 1 1 1.
Denique habeatur 6 -+ y 8 V 12 V 24, poncndo
fi

:=5A&- -1/12- -1/24:: B, fiet AA BB =: 8. Unde radicis pars -

major V (5-1-1/8) hoc eft (ut fupra) -4-^2, & pars minor V 3, atquc i

adeo radix ipfa 1-4-1/2, / 3 (k).

Cc-

(*) MO. Polynomium 6-HV/8 |/i- quair. nomiis rcducendis tradidimus, ex-
V 14 habet quatuor terminos; ergo certe tendctur ud quadrmomia.
non oritur a radicc binomiali.Quamobrem po-
namus in formula Ni. 198. w 3. Erit 113. Gn4amqnam hoc Thtorcma non fupponat
reduftionem N.
101. , tamen fine ea vix , ac nt
mm
mm
9 ;
m
mm
mm
T2 9 3^6; vix quidem , fieri pottft reduflio quAdrinomiorum
m radicalium.
~^~
~"l

Unde fequitur radicem trinomialem praebere


quadraturn conftans quatuor terminis ii qua-
drata omnia in unum fuerint coad;a;
noftra hypothefis.
^3>

qu eft
$66
Proponatur, exempli gratia, reducendura
quadrinomium

V^4coo-+-l/izn844-V/ 1 014000 -KK3456ooo


6

Hi. Si in quadrato radicis trinm uilis omnia. j 6 6

juadrata fimpiicia in unum ndacla fiat, duo A r I/ 4000-+- V 3456000 J/l6oooooo~H


6.
quod alterum termiiurum par quomodocumque ,

y.tmptum , contintt qxadratitm duarum partium 345 (

.ids junftim funtptarum una (um


quadrato &
rcliqut. 6 6
B V/ 111184 -4- 1014000 y
Sit radix trinomalis x + y + i ; cujus qua- -^
dratum erit 6
*a -*-ixy-4-ix*-*-yH-zy-4!-**. AA
Efto fecundom hypothefim, Ar-4-y*
,
^ >
/
i^cocoo-4- i\ 5 5 196000000000-!-
3
+- ~~ zn "~
>
Sc fiet ]/ 3456000
atque
",l?^U^J^*X*jSfc*"
Nunc fumere ? 6
BB ]/ in 184
2 2 :
aut -f-ixy; au -hixt; aut -4-i7i -t- iV/ 116491416000 -+-
3

, Nam
inde fumis duo rcclangula quac
fi * 1014000
fempcr hinc reftabit it- cum altero redtangu-
j o>
unde AA BB erit quantitas lex noini-
Eft autem num, quae multo difficilius rcduci potdt quam
propoiita.
* 3
~*~ ~ x y ~* 2
~^~ >
2 ""
2
z -+ iA.-y Sed prrcliminaris redu<ftio noftra Ni. ici
*a -+- (*-+-> j* oftcndit elle
& A
&
IC-f-*)"

^ ""84=-
if
V 16.1/13814 -
j

atque

^ 1/4.^4-1/6 1>/6.

atque
6 6 6
^n. Si
i]
igitnr concipis quadraturn binomu y 1014000 l/i 6 .1/640000
*-4-s, vfly-f-*, tanquam unum 3
>
demonftratio icguJse Newtonians, 1/4. l/4.Kio z>/io.

deni-
DZ REDUCE/ONE R AD 1 C A L 1 U M.
Ceterum ubi plures funt hujufmodi termini radicales, pofTunt partes ra
dicis citius inveniri dividcndo factum quarumvis duarum radicalium per
tertiam aliquam radicalem qux producit quotum rationalem 6c integrum.
ISIam dupli quoti ittius radix erit duplum partis radicis quiefitx (/). Ut
... S V ii S\i 14i .
1/11.1/24 i
- -
in cxcmplo novimmo i, =: 4, = .
^5 6.
V x-4/ K 1 f O

lique
6 6
i, nam 11-
/34j6ooo Sed polynomiis non raro incideretin \
in
3
irduas vatiunci fabdu
.

let un hac metliodu. Sequens faalior eft.


quaproprer polynomium propofitum evadit
(/) zi-j. Quselibet pars polynomii , quod
-ur pro !

aut eft quadratum ali-


quadrate,
Sit nunc cujus partis , aut duplum fadtumex una
radicis
Fafta redinftionc Ni.
;^ 10-1-11/6 B^ il/ io-4-it/iS in alteram.
partc radicis
lor. omnia quadrata fiinul conftciunt quanti-
erit tatem integram; quare lingulae radicales funt
AA duplum fac^tum ex una parte radicis in alte
BB 40 + b V 150 -f- 60 r^ i oo -- 40 V6 ram ; & dux radicales invicem multiplicatae
.:V 150 1/15 -l/o quadrviplum fadtum cil quatvior partibus radi
namiso aj .

eadem pars radicis occurrat in


aut,
5: Si/ 150 4- K6 cis, ( fi

utraque radicali, ) quadruplum facftum ex qua-


quocirca drato unius partis radicis in duas alias; quod
divides per nliam radicalem quae hoc
BB 24 -^ 4 6 atquc V AA (
fi

fum fadum ex duabus aliis partibus radicis ,


lit
ip-

quotus erit duplum quadratum alterius partis


unde radicis, 8c hujus quoti duplum erit quadru-
plum quadratum cujus radix eft dupla pars
,

radicis

115. Sicui ma^is placcat rationes fubducere,


fed en fuperius ratiocimum calculis cxplicatum.

BB) _, ^V6 Quadratum ipfius


a z cc. ell.
& hinc conlicitur alteram quaefitae radicis par-
torn elle |/J. Reliquae duae inveftigantur quse- xH- zl/xy-t-i V/.vt-4-al/xwH- i|/x7-f-y
rcndo radicem quadratam bmomii 5-f-z>/6. -4- zl/ yt +- 1 l/^-h a |/ yt +- 1 -4- i V^ **

Sit ergo
-H i l^-4- -t- 1 K */ -# # &c.

A^rjjB al/6; erit AAn! 15; BB ^14; fit x-4->-4-t-f--+-r 8rc, ;, quadratum
AA BB i; j
V^(AA BB) iuperius fiet

& s -4- a I/ xy -4- a V xt -f- i V x/< -+

A-4-t/fAA- y* -4- 1 V yu H- z V y/ -4- a


-BB) //
=3 atque
_ 3 ,

A |/(AA BB) __, 5


due, exempli gratia
1
iV xy in 2l/^,habebis
4l/Ar )f?; hanc divide per il/? , reftabit
qua de caufa dux refiduae partes
iV x 1 , cujus duplum eit x- , hujus ra^ 4V
radicis crunt
dix 2.1/*, dupla pars radicis qusefit*.
I/a ; Sc 1/3 atqive udix tot

L 2
84 SECriO PR IMA. CAP, VIII.
Ergo partes radicis funt i
,
V i, V 3 ut fupra ().
LXXXV,
(w) ii(5. Si omnes radicales dividas per Pariter
V 4^2 z
prppolita
, (quod Temper fieri poteil li quantitas
eftquadratum (N. i- j. Uciiioi , ) y-Vijo- <>V6;
~
erit ufus hujui regulae. Sic in e.v.mplo pro-
cujus radix eft V $
pofito fit
Dcnique
6-4-V8 "K
n V 14 6-* i fi
ll/ 31 V6
cujus radix eft V "[.

turn autem fume pro multiplicatione c divi-


fione iinperata radicales ipias , omilTo coeffici- quare tota radix eft

ente i &:
cis.
, quotus erit quadratum partis radi- ( V i -f- J/3 -4- 1/ 5
Itaque
117. Sed, inventis omnibus partibus radicis
.V 3=51/6; =:
praetcr ultimam , haec facile invenitur per fub-
tradionem. Nam, quantitns intcgra eft asgre-
L^J- 1_ j
~~
"^
gatum omnium quadratorum. Hinc ergo oeme
quadrata omnium partium inventarum , rclta-

cujus radix eft V 2.. Eodem pado bit quadr-atum partis quxfitae.
Sic in exemplo propolito eft 17 i 3 5

ii 8. Si radix non
cujus radix eft Vj. tjl polynomia , fitri potrjl ut
in ty*f
Haud aliter facillime reduces quadrate ttt
reflangula cfeant quot funt
polynomium radius
V3 X
79 V 164-4- V/44CH-V 6i6-+->^ 660
4-V 1540 Sit q numerus terminorum feu partium in

fl animadvertas effe radice. continebit


Quadratum reclangula
nullam literam communcm habentia. Nam
duo termini diverfi dam unum reftangulunu
Ergo in 9 rectanguiis, aut quivis terminus ra
aliquis faepius repctitus &c fem-
dicis bis, aut
pcr in terminum diverfum ductui mvenietur.

S V^6o.Vu i / 1
5 .
V 1 1
Sint ergo * m b n \ 4 m (
r duo reAangu-
atque i

V 1 54 SV r 40 . V 1 1 z V 3 5 .
V* la in qxiibus adeft idem radicis termimis 4 m
r r
unde polynomium propofituin fit ^ i i x

Jam a, rn n aj A m c r ut i ad (
r
, funt
i

Eft autcm

b n
Ill
autem commenfurabiles quantitates

& a t"
c r
ergo
a, m

&4
.

, per hypothefin ,

cujus radix eft >/z.


r
srtque c (EucL. 10. X.).
Item i

Eodcm paclo c r
probabitur commcnfura-
bills alteri radicis termino, 6cik in infinitum;
cujus tadix eft V 3. Ergo omnes termini radicis erunt commenfu-
D E R E DU CT 10 N E RAVICAtlVM. 8;

LXXXV. regula cxtrahcndi altiores radices ex quantitatibus nu-


Eft &
meralibus duarum potenria commenfurnb ilium partium.
Sit quant it as A B. Ejus p.irs major A. Index radicis cxtrabendx c.
minimum numerum n, cujus potcftas n
*-*

dividitur per AA -
rcfiduo, & ftt quetus Q.. Computa i/((A 1/Qj //; numeric integris pro-
-4- B)
ximit. Si illud r. Divide A V Qper maximum diviforem rationalem Sit :

s , fitque
r
- - H-

IS
- in numeric ittt&gns proximis t. Et erit Hi 2.C

radix qutfjita , fi modo radix txtrabi poteft.


Ut
rabiles (Euci.. iz. X.) contra hypothelim. i i i i i i i i
* * ^""^ <
^-4 w i >
.

S5MiJ!pffi.V
ztg.

numerus terminorum
Si
S
,
Quot reftangula. funt in

in
quadrate com-
tt

radice ,
dta

effet
** & c

ration** Jam <ft

*
impar , ex co deme unitatem , & erit
b ^ ~^ 7 f Tut C C b~n ad/~
^-*
numerus reftangulorum divcrforum; ut pa- L i, Z, JL .Li
tet; quocivcA idem radicis terminus laltcm ter b n c
r z& b^ i]> ut c
r
adp
teperitus eilct in quadrate. Qua hypothefi i i i i i i

ratiociniumnoftrum confirmatur&fortius cva- 7 r ,


f 7 ,--
d)t / ^ Md* / ut^^ad/*
no. Si radix tft polynomial , fieri non pstefi ut v
e<ftangu!a ^sA commenfurabilia per hypo-
tn nuadrato Alterum quadratum fimpltx , cr tot
thclun; commcnlurabiles ergo iunt quantitates
rtclAng*\*i quot funt pane* radtcii , un dim-
ta ,cjt iJHf , nifi recJan^ttla jint in eadttn ra- <tc
jL JL i
n r * t
omnes
tie"*- b ; f ; f ; g ; Sec. ; id eft ter-
Quoniam
^ numerus terminorum in ,
fi eft i
radice numerus redangulorum nullam literam
,
mini radicis , laltcm prxtcr a.
m , erunt com-
communem habentium eft in quadvato 7 ; in menfurabiles , 6c radix ftet binomia , comr*
v hvpothclim.
q i
rcctangulis quivis terminus radicis fal-

tem bis icpetetur , nifi 2. a i , aut Nunc re^angula commenfurabilia fint inea-
dem ratione puts , ,

tn i & tune polyr.omium reciderct in bi-


<}

nomium ,
;

in quo eu pvimum quadratum ad


rcclangulum ut redtangulum ad alterum qua- ,
ii
T Tr .
IIIT
T
"T
- 1
ii .

dratum (EucL. i. VI. am 17. VII. vcl ii. h f * i f >


J c >
/ I * >
&c -
,

VIII.) fed, ex hypothefi alterum quadrature


ff reftangulum funt commenfurabilia
ergo , & i JL -
reaangulum atque reliquum quadratum LUCL. (
Protrabinir ut fupra efTe t~ & P b n
, , -,

Ji. X.). Quare totum polynumium coalefcet, i

Sit ergo i
major quam - ; &: rectari-
<j &/ r commenfurabiles binae inter fe fed non ,
"

r *c Games. Unde conficietur radiccm quidem


gma r,vnn-/>nf,,^ur
<rii1-i

comvenfimbOit
,

inter fe & cum qua- bere


.... linorcm terminorum numerum, quam q,

iupponebatur , fed non efk biuomum.


,4rato ipfuis 4 ,

L 5
86 SECT 10 PRIM A. CAP. VIII.
Ut fi
968 -f if i erit A A
radix cubica cxtrahcnda fit ex fcB V
~ 543 > W eJ us diviibres
7 Q. E= i. Porro (A -f B)
7, 7, 7, ergo ;; &
K Qj, feu 1/968 -+ if , extrada prioris partis radicc, fit paulo major quam
f6; ejus radix cubica in numeris proximis eft 4 (o). Ergo r 4. Infu-
per AKQ^feu V extrahendo quicquid rationale eft fit 12. / i
p<58
Ergo (/>).

V 2 , ejus pars radicalis,eft /, 6c feu m numeris intcgris

proximis eft z (q). Ergo f^z. Deniquc / ; eft 2. V i, ^ / ^ w e^ J

& VQ^ fcu V^i eft i. Ergo z ^z -f i eft radix qusefita fi modo ra
dix extrahi queat. Tento itaque per multiplicationem ficubus ipfius 2.V2.-+ t
fit Vp68 -H-
zf Sc res fuccedit.

Rurfus fi radix cubica extrahcnda fit ex 68 -


1/4374 ; erit AA BB
^ Zfo (;. Cujus divifores funt f, j-, f, z. Ergo w ^ f . 2, t= 10, 6c

^^r 4 (j). Et r((A-(-B) ^/Q^feu ^((68-+ ^4374) z in


numeris proxi
mis integris eft j^r. Infuper A l/Qj eu 68^4 extrahendo quicquid ra-

tionale eft fit i :<5 v r. Er^o j =i i


, 2c -- r -f

2/
n
**

feu -
7
Z
10
"7

L. in

2C
numeris

6
integis proximis eft 4 t= / (/) :
Ergo ts 1=4, /(//Jf ) t= V"6 6c / Q^ cr ^4
feu

() Pone A ^968, & B


-
ij ; 8c erit ^ 4624; BB ^ 4374.
A 968, BBz^6is, unde AA BB
^
"

(i) Nempe quia 1000, Sc


() Siquidem qundratum proximum
efl 961 , cujus radix
cui pru.\:r;iuo LU JUS
eit
eft
31 ; &
64, hujusque
ipfi
31 -^-15 ^3 56.
radix
968
^ -^
IOOO
4.

(/) Quadratum proximum ipfi 4374 eft 43 56,

Nam I/ 068 -^ .184. I/-L & 1/J C ^ cujus radix 66, &. -+- f.rt) i 168 ;
cui proximi cubi funt 343 , aut 116, illius ra
dix ^
7 5 hu J us ^
6 i alterutram fume ; li
pri-

- - -
Eftenim r-H
-
r
S= 4 -f.l=;
4.
7o
5 1.
4
o mam.ent r ^7 & ,
-
- r -f-
- r
-
7 ^-
- 7

j-^j-i.?! H. j

- 15 ^4 - /; fi. fccundam erit r {= 6,


*~ ^33 -; quaediviia peri;^ iV i ^r KS
"

dat ^4 - neelieo ; quia quseritur nu- (>

1 18 &:
merus integer , reftat ^41 t=
, N . nimis enim a vero aberrabis fi pro ponasj
(0 Fac
TT
A^ 68; B 1/4374; ero AA rt >f

6
D E REDUCFIONE R j

,V6.
feu V 2.
atque adeo radix tendanda
5

Itcmm fi radix quadrato-cubica extrahenda fit ex 19 V 6 -+4iV $ ; crit


BB;r 3, adcoque n f= 3, Q^= 81 r ?=f j ^^6, / t= I,// J= V6, , ,
ic 10 5

)=V3 & V Q^ V8i feu ^p () atque adeo radix tendanda

LXXXVI:
() SitA^J 19^6 B ; ^ 41^3; AA
~ 5046; 113. Si dm. gtcmetr iCA proportions continue
n* a. b b. c , cr f. b : : b. g , habeant
^5043; A
AAA RR
DD ^ 3 JH
ttecrefctntes : :

;
^A _ ""g^
communem medium b, r//fo (a f) differentia**
IA-, inter primos icrminos majorem effe (c g) d\f-

=3 *6i W, -*- 369 V - V 4 o8 26-H ^408483


" a : "

=3 63v-ho 3 9(lal,cct 1 nnumensmtegnspro-


3 7
,4? ff /4 ci To ) fell

J^J^ ^aefcunt /major quam


mis,) quare V (A-4-B) V 1178; proxi- VQ major quam ergo c; 8cc.
miorcs poteft;es quintae funt 3125; 6c 1024
ilJms radix 5 hujus ^
4; fumptaprinu habes
~ ,. \
r f
124. S; y p fit quaxtstas furda , cr fumatur
"

7* integris numeris poteftas perfitta. a , i//i


;>re-

2- f - 1 1/14 xw/rt , ita. ut


m
p ^ a ;~+ b , rftco a differre a
; fumpta lecunda reperies m
n iiir>i radiie I/ a -4-b) cr quidem quanfitatc
g v

r ~^~ "
K^ll-4- j ,
j atiam unitate minorem effe.
4"^
pojtti-i

-^
"

~7J TV 6"" V 2-4~ Sit x quxvis quantitas , ita ut (/it*)


n.cns intcgns )
.
- w * oftendendurri eft effe x minorem
; ,

in. un
(AT! gtometrica proportion f continuA
/

Jefcendcntc a. b :: b. c, ///ro a b ^W <///-


j am ^^ minor quam *" ->t~b
, it a -\-b
ftrenttA inter primum , c^ ,^(nndum termiattfit ~ m m
a c ponitur (
/.
-f- v) ,
ergo a minor quam
Jemijjem di/ere/>ti inter />;;-
fnt>trat

(a-\-x} .: minor quam a-+-x: Item


mum , e"
tcrtium. m m
i ,7-t-r.- iupcrat : JCL. 25-. V.); <z b minor quam a , led .1
:rf
erco a. iupcrat ll -c , ^: a. 26 luperat f, ,
.m
c ,/, f,,,, P igitur ^ major quam a .v ;
quare
ludita utnnQuc A , iti -i& (<J-xO
cv luperaL ,
<t ( V -t-i
mhilo y
>

^_ c femper x major quam a a , id eft

ac dividendo per 2, a b fupcrat adeoque x eit quantitas pofuiva.


m . m r ^
Rurius a.
i; * minor quam (<?
;
i
;
e
>i

proportiones reemetric* m
5; cantinus.
^M .
.
</^

cus enim a non P ote in numens


:: b.c, cr f. b:: b/g, riM M J<i>i
effct
^ ^,b, s

b , cr /"u
A ;,i;or quam f , mf -u:e
integris omnium proxima ipii A ac ob
.7
g rTj/jjor quam c. w w
Siquidem af ^^ c/, er?o a.g\:f.e eandem rationem /i ^i major quam (-i),

--. 2.t5 * ^f-" **) -x


4-*-i, 6c major quam A j,
SECriO P R r M A. CAP. VIII.
LXXXVI. Ceterum in hujufmodi operationibus fi
quantitas fra&io fir,*

vcl partes ejus communem babe-ant diviibrem j radices denominatoris & fa-
to-
minus differrab v , quam ab a r ,id eft
n^
a -t- 1 A^Lx minor quam a -4- i J -+- 1 ,
di/irentia nempe quadrAtorum
aut r +L x minor quam i, aut :. x minor
quam 2. 1 , id eft , unitatc.
^ (aa bb) .

c
. Si dm geometric* profrtrl ienn conttnut p one
. c-
- /" "*/

ra
m -r,
f(a b). c : :
c.f, C* a. c : : c. g ,
6: *
ni
medium communem c, C?
m
fit h) c . c-

mtjor unit Ate; a vero fit radix proximo ipfi

V * -4- b^ , in numeris integrit , ^//V/


ertt tota potcftas
tjl major

Eft ex hyp.
q:<am

V
c.

(*"
+ *) f, major uni-
r - r f. c 1
a
c - 1, a
KC.
m
tate ; ergc)/ (4^ -t- ^) i
major quam c, ^ (* -|- *) S3 / -4- / ,

fed K ("*
-f- b} a eft minor unitate , aut
m &: partium differentia
a.
major quam
eft (a. V + b] i
C I. C.C I C-
fortius a major eft quam c. .

5; ad pttejlatem c tlevetur binomium

-
. ,

a -4- b , c/ A/ w/ poteftatis

c r, c.c T c-
ca b- a

^-
c. c - 1. c i
a
c 33 .

b fed 8c
1.3.
c. c T.C i.c 3 c 4 f- -I C- *
M&c.
.

a &c. S2/y, atquc


2. 3. 4

termni (M 2. 3.

&c. = gg,
c.c

quapropter

T c l
1.3.4 a ^^) ( M
C-I,
ca b c.c 1 . c 1
a
c -3 , ^i^.-f
b* )
>

//
alternatim fumantttr , dice quad
& eft
c c.c ^ a
c

- b .
5, II.).
(ca
117. In numms , fi a fuptrat b, v c fit nt*~
D E ZRDUCri
&orum fcorfim extrahe. Ut fi ex Vi4t - ii radix cubica extrahenda

fits hoc, reduchs partibus ad communem denommatorem , net

Dein

tnerus imjAr , #/;/ V*-.V d biitHBtum , cujut


ferunt ;
fed K major eft V, ergo <t

V b.

118. Si pro f4, aut V*. habeatur quanri-


tas rauonalis /, inembrum quod nunc eft du-
dum in V>i^
membrum
, aut , rationale , critque
erit
rationale poteftatis altero majus, fi

c - 5
~ in - 4
rationalis terminus radicis alterum fuperet.

.
pofitis , _/?
nttmtrus c
C
T>
, (V
/
^V 6)
neglcftis fignis 8c coeffi- , poteftas erit binemium , cujus membrum ununt
cientibus, (de quibus hie non agitur) fit ratignale , Alterum trit dutium in

Nam tune c Jr: zra, & * ZZ a >

&C. -=i
ant, pofuis pro c i; c i; Sec. valori-
* v * ^K:^<*
<;

~ m
bas fupra determim _* ^ :

y a b, a
c ~L
b =3
l
b

.*;
1B
.*VJ; 1^ 3
.^;
z;
i
"*

.
>/ &c. 130. Si pro V * ,
aut V ^ fcribatur quanti-
tas rationaiis /",
irrationale binomii membrum
ducetur tamum in quantitate irrational!, quae

^ in ,
* fupereft,
f v ** **
.
*

zw i
131. Tuncevco
n
4 *f T trt
VA , \ (V<
l
~*~Vb} f N*. 159 hujus). Tune
igitur poteft extrahi radix quadrata ex bino-
V*
""
:
~ <*"
l

&c m i
propoiito.

a
72
Igirur termini fuperiorcs

Va -
i" t/Z
n J
/
mutabuntur in

i/
n 1
LVI>-
^ a ^ et
^ ^ ?Q
dicem compolitam
5 continens ndjces
pariter ex radicibus
quadratas

-!_ 2.
_ quadraus.

K n x bln ni r * dlx fr4 *


quare termini alternatim dufti funt in ^4;
V^i; fiergo alternatim excerpantur, habebitur
&
*c
.p}
^"
"//
^ .P
oteft

f"*r*t9r*m
"

f
parttum bAbtat rt-
numerus rationalis dudus in ^4 unum term!-
num efficrens ut alter pariter rationalis dudus
^
Radlx f P oteft ex ^ nmi f ,,
folurn
,
ergo haec V4 + Vb ,
, ,
^
radices quadratas, fit conunet^
in yi t

4"
Item
V*
bini termini

&c., fcilicct
proximi habent 4*
habent eandem quanti-
V* ,
lta ut

erent
binomium datum
:i
q uadratorum
sequel
^ -f- V^)
c
,
^

? j
/

t.uem rationakfl^ , lAatuoi eigo jjia^onali dif-

. /. M
SECT10 P R I M A. CAp.VIir.
Dein extrata feorfim numeratoris ac denominatoris radice cubica orictur
/i i 3 6
. Rurfus fi ex v 3ppj -r- Vi/fySiif radix aliqua extrahenda
\

fit j

-Aim-4-
Kon B
134.
aim
potefl ex binamlo radix c
hujus) ergo 1/ fuperat
~w r
fupe-
i, c f
///>rfr , cr , niji ratio- 34- 7,
binornit membrum h , fit altcro majus. rat .,/,, j/ c aut o fuperat *Vy Vz
Ponamus A-*-B- V*--Yrf
lw 1, fi * fy -*- V** fuperat r, aut vice
^V
?H- V *) ,ergo V t-^-t-B)
.

../ ,/
vena (N. 1*1. hujus) &: xvv -4-V* -
^(1/rf-HV^) . FacioS (1/.;-4- 1/,)
~ minor i, C N. 113. hujus) & x Vy - - V *.

g Vb; i^itur quadrand< 1^-4-5,


f- :
-

v minor o, ergo 2.x Vy r


-H^4,quarc>4^:/v; 7 _4_,r^, -^,
, L-d y/. jgV ib. ::
fg\ n
&t> (Kuci. n. VIII.) &fta-*-gi lupcrat (differentia inter ix Vy ,
& r-f- ,multomi-
a /I V" b , ergo -ri
fuperat B.

His pofitis fie demonftratur Audoris rc^ula L i


nor urutate , quare x yy minor
5. Binomium datum eft A-+.~B; n dete-
gitur,
c
&Q detcrmmatur, itautAAQ BBQ His pofitis quatuor cafus examinandi funt ,
^~*Non
n .
nam AV Q
n utro(l uc
eft aut rationalis , aut furda , c
c ell par, aut impar.
binomii dati , fed hujus AV Q-rtBy Q, ^ fu ,

radicein quasnt Auctur , &


ubi hanc detcctam
c I. Rationalis eft quantitas AK Q & c im-
habet , ipfam dividit per V ipfius V Q , id eft , P ar -

zr In hoc cafu *Vy pars major radicis eft ra-

per I/Q, ut habeat radicem binomii dati tionalis, ( N. 118. hujus,; eftergo numerus
A-^tB. integer; non cnim luc, ut jam monuimus,
Pracparatione hac binpmium acquirit condi- t
n
:;es , fine quibus ipfius radix cxprimi non
n- c ,-a: agitur de fradionibus, idcirco
poflet, (N. 133. hujus); eft nunc diffe
rentia quadratorum membrorum AV Q , & Ann membrum maximum radicis; nam nume-
c ri integri ad minimum unitate differunt ,
B V Q , ex qua fi V extrahatur , habemus ra-
non -diffcrt
i
membromaxi-
uonalcm numcrum .
quantitas haec a

Ponamus xV) -+V*. i


exprimere radicem mo .

q\i3efitam binomii Q-^Bv/Q, &: .\Vy , AV n


efTe j
Cum nunc de de rr.i-
artcm niajorem. r -f-
diombus non agatur , de quibus Auclor fcp.i- Tune etiam * Z2 i , & idco -
ratim tradat , erunt x , y , z., numen iritegri,
nam cum in poteftate propoiita non dentur n
r
fradiones , neque in radice dantur. _ |

r
_ , _
Differentia quadratorum membrorum bino- "T~"

mii .xfy -z.Vy. elevati ad poteftatem c , id ell mum bene per rcgulam Auctoris determina-
differcntia quadratorum AyQ, & EV Q , dt turn eR.
c c
(xxy x) (N. nd. hujus) ergo (xxy z.\
II. Irrationalis eft quarrtitatis AV Q , &nu-
= AAQ ,
BBQ ^n & , xxy * n.
me s f im P ar
nunc x
-

Ky numerus furdivs & quwtitai ,


tx hac aequatione deducimus dccrefcentem AV Q ad mmimos terminos reducta eandem
f.roportionemA|/ 4-V i.V
/ /
1/i. r ::>
.^y radicalem habet cum *V y (No. 12 .
7 .
hujus)
r. Vn\-.y n ~- & r fuperat V w fN
radica lem
*>rtrr
hanc Auclcr qua;rit , t< vocat ;,
i pi f y.
Vi-
DE REVUCflONE R A T> IC A L I U M.

fit- divide partcs per communem diviibrcm V^ ; & cmcrgcc


(*)
n clor, quia demonftratio ponit, radicem _
r i A!/)} %~V
.imi per AK -- K ~ ex iideo locum tan
i, oc tan-
Vidimus ab iJ/>
non differre , turn habet quando radix extrahi poteft; fed
A\,;A^
/ di niinime ex deraonftraiione fequitur iempcr
minus differunt per ;, aut <i
Vy
hacc -t umtatcm. Idcirco . n r _.
.
, , .
.
quia quanutas jbx demonitratis fequentia deducimus corol-
n
r -*- ~ laiu , quibus methodus auctoris illultratur.
r
*, minus differunt , &: idco
136. Quando c eft nuinerus impar, Temper
mcthodus Au<ftoris conducit ad veram radi
, quando hasc extrahi poteft.

numerus id
eft integer proximus ipfi ,

137. Quando c eft par , & radix extrahi po-


oft =3 x.
r

tabuin,., - Vl , ergo =
bo radicis membrum ,u, t dc.ermina.un,.
tenonftntU fi
.

membrum maius
III. Rationalis eft quantita,
- r-i/r>
E1/Q, c nu -
fucrit
fi mcmbrum
radix fi Bv
^
O
radicis J (NX
134. huius);
u *J f d et ^.
irrationa\ e
adhibeatur in detegendo
S
fi

eflintionalc
In hoc cHu
(M.
no n ut
?
I.,
"-
A ^Q ^ h,f fl) u;
/,

cando demonfttaa , coniUt enim in hoc cafa

locum
radicis.
furda quantitns, methodus br m radicis "Uunalc lit majus an minus, fi
Si vero ^Vy fit
dix per meihodum Auftons detefta , au
ad veram radicem non conducit
ter rationalcm A^Q fempcr s
~ nam &prop-
,

non &*
r
^ebit majus raernbmtn rationale ,
l^rendun eflfe m qua
, ,
non lu vera all
1/7,
vimus.
quod delidcratur ut in f.iy
i. demonftra-
majus mcmbrum lit n rationale.
7 .
,

IV. Irrationalis eft quantitas AV , Q & c nu- i^. Si null a ex ambarws radicibns in co-
rollavio praecedenti memoratis vera fit , neque
jnerus par.
inde poterimus concludcre radicem extrahi non
hac quantitale radix quaefita non potcft
.il-n
(N. 134. hujus) inutile foret Au- & polTe.

.:.c,ulam , aut aliam quamcunque , tali


Si cnim mcmbrn amho radicis fuerint irra
tionally \Vy , & Vc , erit tamen Al/Q ratio
quanutari appli>

mine A Vy maxinm inembro ladicis nale (_N. 134. hujus), & s ~ i (Caf. 1. hu-
IXi
ilc
(i

ts, demonnramiis y\ V (ttss ~ ae-

) , jxis) ,
per mcthodum ob- Audloris. Si juxta
<~l

:d cli i ^ // . icrvata m prxccdcnti , in fubddium


coro lario
vocemus By Q erit s ZZ yz (N. IZQ. hu V ,

Habcmus
jus) ^c nin lariaas ire poflumu^ in hoc caftt
AV y : /5 & xxy ~ tts fallcre Audoris mcthodum qui defe<ftus ta- ,

-
mcn ufum ipfius mcthodi non minuit , fi , ut
ut fuperius vidimus xxy z. .
, ,
!

in Tiva methodo pvxfcnbit VAN SCHOOTEN ,ex-


Li go fubtrahendo aequationem ultvmam. ex tr.xdione radicis quadrat 3e , per methodum no-
tnlimam , problema reducamus ad extradio-
pracccdenti,
nem radicis cujus index eft numerus impar.
xxy xxy -t-x ZZ i. ^ ;* n.
,

Quod demonftrandum erat. 239. Quando index radicis eft numems par,
todem ligno radicis membra jungenda effe, & majus membrum binorrm propofiti eft irra-
quo membra quanUtatis propoivtae junguntur, tionale , non poteft radix exprimi ,
non &
clarum eft. quaerenda eft ,
ut jam monuimus (Caf. IV.
Radicem deteftam tcmandam effe dicit ait- hujus).

M
5>t
SECriO P R I M J. CAP. VIII.

(y}. Unde quanticas propofita valet


v
5
in (u-4-V/iif) cujus radix in

venietur cxtrahendo feorfim radicem fadoris utriusque K$ & H-+-V iif.

demonjlratio eft Cliriflimi S GRAVESAN- 6


* s
DE, quam
a
pauiifrer mittimus proper friacifia ^ V^TS 7 * - >

.^
nelfis jam poftta.
V9
1 /Ii 5-
1/3993 J

p . ,

(yjNam 1/1331 n ; 8c

S E C T I O S E C U N<D

C A P U T P R I M U M.

DE FORMA & Q^U A T I O N I S.

funt quantitatum aut fibi mutuo xqnaliuni, aut


T.
Tf^ Qiiationes , qux
nihilo xquipollentium , congeries, duobus prxcipue mo-
j[\\j fimul
dis coniiderandx veniunt vel ut ultima: conclufiones ad quas in proble-
>

matis folvendis dcveiuum eft , vel ut media quorum ope finales arquatio-
nes acquirendas funt.
Prioris generis xquatio ex unica tantum incognita quantitate cognitis
involuta conflatur, modo problema fit definitum &c aliquid certi quxren-
dum innuat.
Sed ex pofterioris generis involvunt plures quantitatcs incognitas, qux
ideo debent inter fc comparari &: ita connecti ut ex omnibus una tandem
emergat xquatio nova cui inert unica, quam quxrimus, incognita quanti-
tas admifta cognitis. Qux quantitas ut exinde facilius cliciatur , xquatio
ifta variis plerumque modis transformanda eft , donee evadat ea fimplicilli-
ma qux poteft, atque etiam fimilis alicui ex fequentibus carum gradibus,
in quibus x defignat quantitatem quxfitam ad cujus dimenlioncs termini,
utvides, ordinantur, 6c p , y, r y s alias quafcunque quantitates ex qui
bus detcrminatis 6c cognitis etiam x determinatur, & per methodos expli-
candas inveiligari poteit.

x zl p. x p zs o.
xx px -H q* Vel xx px q :=! O.
** rr pxx H- qx + r. x* pxx qx r zr; o.
4
j
>?
s
-H qxx />.v
+ rx -4- J. ^4 px
1
qxx rx ;zz!o.
&c. &c.

II. A^l horum normam itaquc termini xquationum fecundura dimcnfio-


nci
D E F R MA .
Q,U 4 T 2 N I S.
ncs incognita quantitatis ordinem femper redigendi funt , ita ut pri-
in

mum locum occupent in quibus 4 incognita quantitas eft plurimarum dimen-


fionum , inftar, x, xx , * & fecundum locum in quibus ea eft una.
#>
, >

dimenfione minor, inftar p, px pxx , px , & fie praeterea.


}

, Et, quod
fignaterminortim attinet poflunt ea omnibus modis fe habcre
,
Imo 6c :

Sic x *]
_
unus vcl plures ex intermediis terminis aliquando deefle.
bbx ~h zs o vel x zz bbx
J
^ , eft aequatio ]
-- tertii gra

a
Z 3 *
,^ ^ o, asquatio quarti.

Nam gradus rcquationum seftimantur ex maxima dimenfione quantitatis


ad quantitates cogaitas habito, nee ad interme-
incognita, nullo refpcclu
dios terminos.
Attamen ex dcfectu intermedionam tcrminorum aequatio plcrumquc fit
multo fimplicior , Sc nonnunquam ad gradum inferiorem quodammodo de-
primitur. Sic enim A 4 s
qxx -+- j, xquatio fecundi gradus cenfenda eft,
liquidem ea gradus aequationes rcfolvi poteft.
in duas fecundi fup- Nam
pofito xx ^2 y , &
y pro xx in arquatione ilia perinde fcripto , ejus vice
prodibit )y zz qy -4- 5, aequatio fecundi gradus cujus ope cum y inven- >

ta fuerit, aequatio xx Z2 y fecundi etiam gradus, dabit x. ()


Atque h^e funt ooncluiiones ad quas problemata deduci dcbent. Sed
antequam eorum refolutionem aggrediar, opus erit ut modes transforman-
di & in ordinem redigendi aequationes , ex mediis eliciendi finales aequatio- &
nes abftrafte doceam. ^Equationis autem folitarias redu6tionem in fcquen-
libus regulis complcclar.

CAPUT SECUNDUM.
De coiicinnanda ALquatione folitaria.

R E G U L A I.

Iqu* funt qu.intitatcs qtix fe mutuo deft mere , vel per additionem ant
fubduSiontm coalefccre pojjunt , termini pcrinde minnendi funt.

Veluti fi habeatur $b 9
a H- ix zS fa -+- }#, aufer utrinque zx 2v ad-
de

(4) i. Hoc totum Caput conrinet duas de- tendae. Nemo igitur follicitus fit de ratione
finitiones; prima explicit quid intelligaturno- inveniendarum aut d;ftingucn-
aequationum ;

mine tquationu fccunda quid mnuntui per di cae fint ultimo conclufionts a\n Me-
,
quando ,

$rAdu3 zquatior.um. Prxrcrca hie iupponi- du. , quorum ope finales xquationes acquirun-
tur, quod jam habentur xquationes cffidce, tur,neque de aliis fimilibfls , quje omnu Usis

quae iblum in alias finipliciores funt conver- locis exphcata repenemur,


M 3
54 SECT 10 SECUNDJ CAP. II.

,.
de $0, proditquc fb =: 8a-*-x.
o
Atque ita - ---- -^
b ~ a +0 ,
,

delendo acquipollcntes b* evadit =: a (a).


". - b ~
a a
Ad hanc regulam dcbet etiam ordinatio terminorum xquattoni>,
referri

qux fieri folet per tranflationem ad contranas partes cum figno contra-
rio.
Ut
fi habita
asquatione f b 8 a -4- x defidcretur x ; nufcr utrinquc 8j, ~
vel, quod eodcm recidit, transfer 8^ ad conti arias partes cum ligno mu-

- - -
tato, 6c prodibit f b - - 80 =5 *.().

tranfpone jjy
-
Eodem modo fi habeatur tftf
tf
]ay z^ j^
&
bb -*- by ac defideretur_y,
^, eo ut ex una parte conilltant termini mul-
-
tiplicati perjy, 6c ex altera reliqui termini, 6c prodibit ab -+- bb ^<2

r i-
unde ^ elicietur per regulam quintam

icilicet utramquc partem per 34-4-0, prodibit emm


fequentem, dividendo
--
ctb-+-bb
r- J.
- ~
Atquc ita ccquatio abx-^a 1 - aax abb - la&x - x per debitam
}

tranfpoiitionem ex ordinationem evadit

a o (r).

REGULA II.

IV. comparcat quant it as * per quant omnes <equationis termini multi-


5Vftf
flic ant urdebent omnes per illam quantitatem dii idi
, vel, fi per eandem quan- -,

titattm omnes dividantur, debent omnes per illam multiplicari.

Sic habito ifbb ^ 2.4.7^-4- ^bx , divide terminos omnes per b 6c fit
Deinde per 3 6c fit f b ;=; 8a -i- x.

Vel
fc- S,z =i o.

catur in a erit z *b -f- bx - ab Z2 aa -4-j W Siquidem addito x Jiic indc fit


(Euct. Ax. 6. lUt ) i ab -
ab -
ergo^ <
* ~*~ d ^ x ~*~ 44X J ubx & "

^ ,

ab-*-bx ^
r.a-i-.i! , 8c utrinquc djleto ab
cunctis , practer x , in contnriam partem
tianslatis
(Euci.Ax. 3.)^-^ a.i , cun^tifquc dcmuin
divifis per a,
(Euct. Ax. 7.) Zz a. _ ^_ ^,1 ^

(^ Ouantitas aufcitur operatione contraria


ii, qua fuit pofit?. Hie 8^ jungitur x
vel his ommbus m "m_ partem, ubi eft >;

ipli
slatis
per Additiontm , ergo fubduffione auferenda eft,
fed ut cequahtas m^ntat, ex
xquahbus aequa- aa
funt demenda
lia
(Euct. Ax. 3.) ergo 84 d -
x ,_
"
, x
nu debet hinc cwod dat 5^ 84 *z
inde> 8<
3
/) E CONC1NNANDJ
L )
bhx XX
Vel habito 2- - 3 -, multiplica omnes per* & prodibit

b l
bbx
"a c

REGULA III.

V. irreducibilis in cujus denomin&tore reperiatur Tit era, i


Siquafit fraclio
ad ordinand* eft, tquationis omncs termini per iftuni
cujus dimcnfiones tquatio
^nominator~em , aut per aliqttem di-viforcm ejus_ multiplicand} funt.

Ut fi arquatio - - -*- b z=J A; fecundum A: ordinanda fit, multiplicen-


a x
tur orancs ejus termini per a - x, denominatorem fra&ionis

quidem x inibi reperiatur , c prodit


ax -4- ^3 6x zz ax xx
v fafta
- - , feu ab -^ -
xx
bx :=:

bx ab.

--
utriuique partis tranflatione,

Atque ita. fi habcatuf


zcy
--
cc
z=l y - c terminique juxtay ordinan-
cc vel faltem per divi-
multiplicentur per denominatorem icy
di fmt, - -

--
forcm zy - -c^ quo y tollatur e denominatore,
a abb i

iyy
_
5^y
,

cc c ordinando~a1
- >^
--
_ - &: exfurget
abb
cc-^-^cyzz zyy.

Ad eundem modum * _ a zZ x multiplicando per x cvadit aa - ax

-- x
rs xx,

-
6c
cxx
x evauit
,.
^
--- --
-

-
multiplicando primo per

aabbx
^ A;
4
.v,v, dein per

REGULA IV.
VI. Sicui fnrd<e quant it at I irrednciliJi lit era ilia invohaittr , ad cujus di-
menfttjnes <equatio
ordinanda eft , ceteri omnes termini ad contrarias panes cum
fegnis mutatis transfcrendi funt (d) , 5? ittraqueparstequaticnisinfe icmel?#/-
tiplicanda fi radix quadraticay;/, vel bis Ji fit cubica,

Sic ad ordinandum juxta .v


arquationcm V (aa - ax) + a~X) transfe-
ra-
(</)
Ne fcilicet quadrandum fit binomium ablata foret , nee unqunm ,^ ex praecedenti ra-
f\ rationale, t<c funia qn.intitate conltans , tiocinio, autcrri poll et| mli foia kmc vel ia-
t uod ccrte dabit duo rec ex rationale
>

de remanc icr,
ia furdam (UCL. 4. II. j ; quare furda
PS SECriO SECUNDJ CAP. II.

ax }~x -- a & quadrads


ratur a ad
tibus, aa
altcras partes
axzzxx - -V ,fuque
iax-*-aa>
(a*
feuo~#x - ax hoceit x
;

ts a
par-
(<?).

Sic etiam
evadit V
-~V3
:
V
( tffl*
j

-4-
:
(tfrfAr-t-itf**
i JATX - * ):=:
* )- -tf-+-*3o
-- x, &
, tranfponcndo-
-a-*-x
partibus cubice muhiplicatis
a ax + iaxx -iaax-+-$axx - -x* , feu xx~
x*zza*-

--
Et y fie(*y-*-yy- -aV(ay- -yy}} quadratis partibus evadit yy
z=lay-+-yy aV (ay- -yy} terminis debite tranfpolitis (g ay & }

aV (ay yy} feu y ^


V (ay - -yy}-) & partibus itcrum quadrtis yy
ZZ ay jy/, 6c traniponcndo
denuo , lyy^ay^ five lyzza.

R E G U L A V.

VII. Terminis fecundum dimenfiones liters alicujus , ope prtcedent mm re^u-


Icirum , difpofitis , ^ maxima ejitsdem liter* dirncnfio per cognitdm quamlibet
quantitatem multiplicetur , debet tota aequatio per eandem
Sic iy~a dividendo per i evadit y ^. s
Et
<z
zza djvidendo per cvadu x~ ^

Et
*
1 /IP -^" /I -
za f
1 /] C
v
iV
l
.
VV
A^f v-
* a*ec
t _
<* fc

-,^f 4 aac +- aacc


per lac cc evadit
a*
XV A"

x3
p"
aac
_____
+- aacc
zac -
cc

five
aac - zz o.

RE-

() Deletis 44 refht ax feretur, qti ;d conflar.


~ xx- -ax
o,
,

. -.
ax ~
Deletis aequalibus habetur

cunctifque
j.v

Vd diyn.s,
P
etiam x -
translate
x
,

cr ,

o.
xx
a -,

x.
& cunai
nas partes (Reg.
a
^
,

^- ^.
I.)
_^_ axx _ .

tran^tis in conlra-

-V .)

m
Uno
tur
verbo dice
ad quamlibet poteltatcin
,

Temper furda
quod ft a
/>
,
+ c clcva- atq\ie omnibus per A
4"-<
- divilis
?
z^
(Reg.
**
II.)

remanebit, quia (N. in. Sect. I.)


C.?) Nam per (Reg. I.),

ubi invenitur ipfifiima c m quare efficiendum , (dividendo


?C per (Reg. II.)
Icilicet per a}.
, y
-V (ay
Idem tarr,cn
eft, ne quantitas furda fu binomii par^, tune
cnim cam elevando ad poteftatem w , afym-
u. \xmrctur,

&
li

y ^
divifm fieret per
V^ay -- a.

yy~)
,

,
nam turn.

metria, vel, ut ita die-am, irrationalitas au- quadrando yy ay yy &c.


DE CONC1NN4ND4 JEglJATlONE SOLITARY. y/
R E G U L A VI.
VIII. Aliquando reduftio injlitui poteft dividtndo <equatlonent per compofitam

Sic enim
quantitatent.

/=~^~^ f -*-
tfcy
- bbc ^
ad hanc.)7:=: - icy-*- be

rcducitur transferendo terminos omnes ad easdera panes hoc modo,


"
ic
- -*- Ibc r: c 6c dividendo pcr^y -- b ut in Capite de
-
.
,
y* yj -$bcy ,

divifione oftenfum eft. Prodibit en\myf-*-icy bc^o. Aft hujusmodi


diviCorura invemio difficilis eft,& cam prius docuimus.

REGULA VII.
IX. dliquando etiant reduftio per extraRionem radicis ex utraque tquationis
parte injlituitur.

Qucmadmodum fi habcatur xx zz ~aa bb ,


cxtra6ta utrobiquc radicc
4
;^ V(
4
aa - bb).
&
Quod habeatur xx-*-aazi iax-+-bb, transfer tax ,
fi
exfurget xx
^bb^ cxtraflrisque partium radicibus a- * C5-*-vel
tax
^, (&) feu -
xzz a b.

Sic etium habito xx zs ax - bb ,


adde utrinquc - ax H- aa, & prodit-

xx ax-*- *-aa~*- aa - bb , 6c extrafta utrobique radice,

* -
X. Et
44a zz

fie
4
+L V(

univcrfaliter: Si
4
da -
fit
) feu x

x ~px.
^
q.
*

erit
a

x
*-

z^
v^(

.
4
JJ

ir
-
V(
Ib ).

pp. g.)

Ubi p & g iisdem fignis ac p 5c ^ in aequatione priori afficienda, funtj

fed pp Temper affirmative ponendura (/). Eftque hoc excmplum regul*

Paulifper fuftineant Tirones , quam pri-


(!>)
Nam li
p exprimere pomtur cmnes quami-
tnum perfpedturi quomodo quando una^in- & tales nous fecundi termini & 9 omnes notas ,

cognita valores duos , tres ?cc. habere poffit. tertii ,aut potius omnes eas quse tcrminum ,

conftituunt, ilJae aequationes inter fe folis fi-


jSquationes duarum dimenfionum alicui
(i) gnis differrc pollunt , quae nullo alio modo
ex his quatuor neceffario fimiles eff debent.
xx Z5 px -t- a
rautari poffe liquid o conftat.
Sed xx px -4- q , eft idem ac xx px
-
&
xx -^
xx =5
px
p x +, q
xjc
- - <i
=3 f , ii xx effet quadntnm pcrfi-
/>*

ftum , ex eo extrahi potTet radix; atqui cua-


dratuiu quautiutis iimplicis cflc ncquit, quia
=<
^x $
Tern. /. N ducs
5>8
SEC 10 SECVND4 CAP. II.

*d (ujus fimilitudinem * quail ones omnes qutdratica ad formtm


regula

tim rcduci pofttnt. E. g. Propofita aequationc yy~ -iXXV


4^
=-+##, ad extra-

XX
hcndam radicem y confer cum p ,
A-.V cum a , hoc eft fcribc
a a
4
I *4 I XX
--- ,A
pro p& -4- *x pro PP. g. atque orietur y s hV (
*- ** ) vcl
VM
>

/Mr i
x
-HA;*).

Eodem modo
^7^

rquatio jyrStfy
- zcy-*-aa ^^ conferendo ^ -
cum p, & cc cum Q dabit y^ a - -4-V( 2- - (k
-
^7<3
, *
<*0 ^7f).
4
Quin etiam sequatio quadrato -quadrat ica* 4 ^ aaxx- r-ab^ cujus ter

mini impares defunt xx^z acUr-V^ a*


, ope hujus regular evadit z 4
H ^3 J ; , 8c extrafta itcrum radice x~ V( ~aa*-V(~ v 0M-fl^))- Et fie
z 4
in aliis.
pro concinnanda aequatione folitaria, quarum ufurri
Suntque hae regulac
cum perfpexerit , ita ut aiquationem quamcumque propofi-
Analyfta fatis
tam fccundum quamlibet literarum in ea omplexarum difponere novcrit,
& ejusdem literx , fi ea unius fit dimenfionis, aut maxima poteftatis ejus,
ii
plurium, valorem elicere , baud difficilem fentiet comparationem pluri-
um asquationum inter fe, quam pergo jam docere.

duos habet terminos ; quadratum vcro bino- Ubi apparet quodquantitas no^n fecund! tcr-
mii debet haberc tres terminus ; igituraddi de-
bet aliquid ipi\ xx p-x ut fiat quadratum
binomn: hoc autem conflare debet (Euct. 4.
- ,
mini,
, ,

^bebant
& tertius
in
terminus fervant lignum,

zquatione xx
- px +<{ , f
.-
qu<"l

,
-
p?

II.) quadrato primae partis radicis , quod hie fem per pofitiTa fluantitas erit , quia tarn
ell xx duobus faais ex prima parte radicis
, *,
**
in fecundam , & quadrato fecundae. At hie *-
quam -f- ^p dant .

habetur fadum ex .v f prima radicis parte) in p, A^;I


debet elTe fecunda
Hoc ratiocmium
,
. :
aptatur.
ergo p dupla partis , quarc ali^quoque
^

-
"~

- - _-
ergo hoc hioc
"^
<a
cujus quadrature ,

inde addito y (l-Iirdd. -t- 4 ? )


.

.
--
4 4 oc V( -4- a 1
c-)
K extracta radice 4
p pp (per reductionem ad cundem dcnom.)
T-
_ i
tX
r (,
_- )
- ~P translato

CAPUT
711B. I .

N
JV

V I"
B
DE ZUJ*. PLURIB. T. IN UNAM TRANSFORM, tfe.

CAPUT TERTIUM.
duabus flaribusve <equationibus
in unam transformandis 9
ttt incognita quantitatcs cxtcrrninentur.

XI. y^um
in alicujus problematis folutionem phires habcntur sequatio*
nes ftatum quseftionis comprehendcntcs , quarum unicuique plu-
\^/
res etiani incognitx quantitatcs involvumur j aequationes iftae , ( duae per
vices, (i modo fint plures duabus,) funt ita connc&cndse ut una ex iti-
cognitis quantitatibus per flngulas operationcs tollatur, emergat aequa- &
tio nova.
Sic habitis nequationibus (a) , fie
# ,
demendo scqua- ix^
lia ex xqualibus prodibic x~ 3.

quod per quamlibet sequationem una quantitas incogni


Et fciendum eit
ta poteft tolli atque adeo, cum tot lunt aequationcs quot quantitatcs
in.-
>

cognitae, omnes poiTunt ad unam denique reduci, in qua unica manebic


quantitas incognita. Sin quantitates incognitas ftnt una plures quam asqua-
tiones habcntur, turn in asquatione ultimo rcfultante dux manebunt quan
titates incognitas fi fint duabus plures
quam .Tquationes habentur,>
&
turn in sequatione ultimo refultante manebunt tres , lie prazterea. &
Poflunt etiam duas vel plures quantitatcs incognitae per dtus tantum
zquationes fortafle tolli.
Ut fi fit ax by~ab az,, &: bx 4- by zz bb -t- az
-
Turn Jequali*
bus ad xqualia additis prodibit (k) ax-i-bx zzab4-bb cxterminatis utris-
- :

que y &; c.
Sea ejusmodi cafus vel arguunt vitium aliquod in ftatu quseftionis la-
tere , vel calculum erroneum efTe aut non fatis artifi iofum. Modus au*
tern quo una quantitas incognita per (ingulas zquationes tollatur ex fc-
queritibus patcbit.

(a.} Nam fi ex tx domas x refUt x , ut ex contraria fcfe inviccm deftruunt.


-H 5 dcmpro y -f- i ivnunci 3, quare (Euct. Sic datas duas priorcs zquationes
>

3.)
x ^ 3, i* y -f- 5 ; & x ~ y ^* i
aliam ex alia lubducimus ,qu,a incognita x ky
(/) Siquidem hahctur
i. habent in titraque eadem figna ; sequationes
-f- by -4- by ^J
<x \>x autem ax ly ab az ,

-\-lb rti-4-^~ ; 8c lx-t-by ZS lit, -f- az


led ly -t- by o ^ az. + az. ^ ad-dimus , quia termini conrinentes ipi as y,
?c 5
ergo ax -4- l/x ab -4- bb. ^ habent ligna contra ia.

Ceterum li in duabus aequationibus quanti Sed ut additio, & fubtraclio locum habeant
tates e ltd em habeant eadem
figna, ab aequa- neceffe eft, ut termini incogniti fint ejufdern
libus aequalia demenda funt addenda vero fi ; dimenfionis, 8c eai d.m litc.as qucfitas con-
habeant figna contraria; quia nihil quaerimus, tineant, non veio
mil rationcm incognitas climinandi , figna &

N z fcAPUT
ice S E C f 1 S E C U N D A. CA P. I V.

CAPUT QUARTUM.
Exterminatio qnantitatis incogn ita per <equalitatcm
vatorum ejus.

in utraquc
XII. quantitas tollcnda unius eft tantum dimcnfionis
f^um ante tradius
\^_s acquatione, valor ejus uterque per regulas jam
quasrendus eft alter valor ftatuendus acqualis alteri.
,
&
& ^
-
Sic poiitis a-\-x~b+-y i.v
-i-_y 3^, ut exterminetur y , acquatio
prima dabit # 4- A;- := y , 8c lecunda dabit $6 zxzzy. Eft ergo
a -f- x b z=, $b
- ZA*, five ordinando x z3 .

6c -\-x~y dant ix^. f+-x feu x =


Atque ita 2.x
^y, f.

Et ax - s ify ~ab, 6c xy
f

bb dant**~** ( = J ) =5 - 5 five ordi-

nando - -- ~
ATA: ox
2^3
o.
/
(
^ N
)

Item
AAv _ _ /7/;v
-^- ^J
ab-^xy ,
& ^+- <7vy

-^=! i^ tollcndo .v aant-rr


oy^-aa
---
-
a c bo ay
zaac ayy
-
: Et reducendo

---
-
,

bb- iaac bbe ,,


-
yy 7 -f- bbc ^ o.

-
(4) Transhtis in contrarias refpedive par- W.v - -4- 2r trrnlatis in

--~ aby /?<i^ ;


<tx)

tcs i&>;
& a^-f VEquatio^A- i^y at ^ con .rarias refpeftivc p^rtcs ipfis 4x5, -,
-

vertitur in hanc <x ab cun- & (ut icilicct omnes termini contincntes
x f

; rt"y
--
^ --
ax ab in eodem membro) Ihx axy zzaab-t--

-
dis divifis per ift ,

y. tern
& ut x unice habeatur divide
? ,
- --
i^x 4xy per ^^ *o ;

^
--
^ry i^ dividendo per x dat y r^ >

eriio <u^ -f- aby


x
;
fit x ^5 -n ~ ^ Tro iccunda vero .

-x ^ ,_ W ,r
rfy

z^
-

m
^J

x habetur
x
axx
-
-
(EUCL. Ax. i.),8ccuncus

-
abx r
--W&rurfus
.
fcro
/ivy .

in contrarias partes , quo fit

-
is

omnibus per ib muluplicatis,xx i^ ;


ac transferendo it in contrarias partes , 8c
*\>x ^
dem denominatorem) =12.
_
- 3D & dil

xx - -
emma dividendo per a, tandem obtinetur
bx
a
zd o- dendo per i obtmeo * .

t c
a

(1} Ex his
seqaationibus eligo xauferendum,
-
quare (omnibus du<flis in Ib -
quia in utraque eft unius dimenlionis ,
circo facilms eUmmari poteft.
id-
Ut hoc fiat du-
& ~*1
i44^f
;

-1^0 - *-y -t-g y


co priinaw in <i

, unde *
EXTERMfN. SUANTtt. INCOG. SUZST. PRO EArjLOR.tfc 101

Dcnique x +-y z, zz o -
ay^xz tollendo z dant x-^t-y ( rr; t<

ay
~ five
r
zz xx +- xy :=s ay.
x
Hoc idem quoque perficitur fubduccndo alterutrum- valorem quantitatis
incognita: ab altero,
plorum primo tollc ^b
c ponendo reliduum
ix ab a -H x
sequale nihilo.
b c mancbittf-t- $x
Sic in exem-
^bzz o,
- -
five x ^
CAPUT Q.UINTUM.
Exttrminatit quantitatis incognita fubjlituendo fro
ea valorem ///;.

XIII. /^um
in altera faltem
xquatione , tollcnda quantitas unius tan-
V_/
tu ni dimenfionis exittic, valor
ejus in ea qua:rendus eftj &
pro fe in icquationem altcram fubltituendus.
Sic propoinis xyy =; b 6c
l
ut extcrminetur x, pri-
xx-\-yy~by -<7a*i

madabit sx x :
Quare in fccundam fubftituo pro x, 6c prodit
yy yy r
+-yy~ly - <
air
-
,
ac rtducendo / - by*
-
al*yy-\- b zZ o. (a)
Propofitis autem ^7 -4- ^^ry ss 1
5 & ^ - ay ~ az ,
ut ^ tollatur 5
fe-

cunda dabic y~ -

-. fubftituo- ^ in
Qiiare pro> primara (), pro-

H^JSZ- -2^-1-0. Pari


i

axtt-4-jly,
- &
rurfus cunftis per *f multi-
- y^ fiet
^-4-y =; H? - ^i v
1
, & ordman-
l^ A t ab y~- -4- 4 J ^ :

^
*"**f /
I ** f
irfVy

translttis i^lis aaibc -f-


;1C
"*"
5 in contrarias f

.a^^cjf omnibus per a


divifis, ^- juxta dimcniloncm htcrte
partis

y oi dma-
1
do &c.

W
,,. r
Lt. P ro lubftituto -- - /r^c
.

^,
(0 W c^ cxmtfta ducendo x^ - i*i -4-
(4) Etcnim quia- =; x crit
(quadrando) ( quo d fit ducendo iplam ^X m t __ ^ ,
I6
rj
: !

,&(mulriplicando
L*

-^ ^xpcr _ a)
quu c::

-
- i<r
*-

~H-.?.i ^r (^
l

4 )(z
2^-5=? !-*=
!-*=*)
/i) er
ergo
-

quibus pofitis in fecunda


y.
;

.
,
(x 4)^ obtinetur 4 *t-t? ***
,
**z- ^
*quationc , ca vcrtetur in
quxlltam x* i.?^ -f- Jrfi , cunctib divifis& , per*;
t &
H- , a ^- ; & cunctls du(ftis in
tranipofms, &c.

N
102 SECT 10 SECUNDJ. CAP. VI.

Pan modo propofitis


c
^z & cy+- zx^ cc^ ad z tollcndum pro eofub

flituo
c
in xquationem fecundam ,
& prodit cy 4
-- ~ ^
cc.

Cetcrum qui hujusmodi computationibus cxercitatus tucrit fnspcnu-


in
niero contractiores modes percipiet quibus incognita quanritas exterminari

poflk. Sic habitis


~
c ax^-
.v o
& arqualia multiplicen- x^ -~^r
tur acqualibus, prodibunt xqualia axx abb five x b Scd cafus ^ ~ (</).

cjusmodi particulares fludiolis proprio nurte, cum res tulerit, invcftigan-


dos linquo.

CAPUT SEXTUM.
Exterminatio quantitAtis intognit* qu<e plarium in utraqtte
equations aimtn/ionum exiflit.

XIV. neutra acquationc rollencia quantitas unius tantura dimen-


/"Vim in

\^/ exiltic , valor maxima: poteftatis cjus in utraque


fionis

quserendus eit 3 dcinde, fi potetUtcs ittas non Tint cacdcm , acquatio po-
tcftatis mincris multiplicand;! eft per tollendam quaatitatem aut per ejus

quadratum aut cubum , err., ut ea cvadat cjusdem potettatis cum xqua-


tione altera. Turn valores illarum potcltatum ponendi funt arquales, &
^quatio nova prodibit ubi maxima poteilas five dimenfio tollendx quan-
titatis diminuitur. Et hanc operationem iterando quanutas ilia tandem au-
fcretur.
Quemadmodum fit xx+~ $xzl c ^xy -- ^.v^4j utx tollatur, pri-

ma dabit xx ^ 3^7 &


- j"*-H
^yy

fecunda xx =3 --^ . Pono itaque 377 ?x

~ --
=

,
2c flc x ad unicam tanrum dimcniionem rcducitur, adcoquc

tolli potcft
per ca qua: paulo ante oltendi.
debite rcducendo (a), prodit $yy -Scilicet,
ifx
a:quationcm novifli-
ixy --4, five (b)

(d) Efl enim


x ~ -.
(x _^ ,
<
c * cun n 3-
C *^ t

duftis aequalibus in aqualia


i
W Q uod
1 contrarias
invenictur ipfis 15^;
b} refpeftivc partes tranipcfitis ,

.
^ abb ^ dividendo cundlis divifis per i^-*-is.

per , xx r& , ac cxtrafta udice x jr t.


. INCOG. jgfiE PLUR. IN UWJQ.tfe. 103

L, Hunc itaquc valorem pro ft


(c) in aliquam ex aequationi-
1? +- 1 f
bus primo propofids (
velut in xx +- j-x ^ 37; ) fubftituo , & oritur

^ m. Quam,ut in ordinem redigatur,mul-

tiplico per w^ +- 6cy -I- aif & f , prodit 8


4 -I-
72^ 4- 1 6 -f- po^ 3 +- 407
H~ <S70.y
+- 300 I 4- 2><
1
8o/ 4- 67
five
W ,
1_;

PriEterea fi
6r>)4

fit

fie y
_
y*zzxyy+- jx,
^y totidera
907 -f- 72)7 -f-

8c_>y
407 4-
^r A;AT-
& l
3
- -
~xxy -
1

-xy
6 :=: o. (

3
A )

,ut^ tolktur mul-


tiplico polteriorem sequationem per 7 xyy
dimenfionum quot prior. Jam poncndo valores ipfius y* fibimet xquales
habeo xyy+- $x xxy
Per hanc itaque
xyy ^3^, ubi y deprimitur ad dim dimen- -& -
fiones. fimpliciorem ex xquationibus primo propofitis
xy -- 5 quantitas y prorfus tolli poteft infiilcndo veftigiis
prioris exempli.

XV. Sunt 6c alii modi quibus hxc eadem abfolvi pofiuntj idque fa:-"

penumero contradtius.

Quemadmodum ex yyzz ~ -Z-i-xx & yyzz zxy-\- my deleatur,ex*


& aa,
>

trahe in utraque radicem y ficut in Regula feptima oilcnfum eft, & pro-
KX X \^
dibunt y =5 +- V( -H xx} , & yzz x+-V( +-ATAT). Jam hos ipfius 7
XX
-- X^ X4
valores ponendo acquales habebitur h-V f^ -i-xx) z^ x -f-V C
x -f-xjv), 6c

-- XX
rejiciendoxqualia^f f-
xx\ reftabit zzx, vel.v.v ts tf.v & ^f s ^.

Porro

3. (c)
ro habcrctur
m
T.r !

.v s

quc * , valor ipflus x ad 3, 4, 5. w, po-


>

\d A4,

teihtcm evehcndus eifet, quod fern el moniiif-


iir.io :.mim

,
aut
ipfius
.v? ,
vcl
x; five-
deni-
ncntes y, aut x
,

bcbis y

tue in yy =5
-- -
z*

**
, divide per
3.^ - ,
3/c.v 3,
r
ha-

quern valorem lubfti-


ut P te
&
,
.

^ b*- rem crit


- *y
**
3 >

+<>** ~
,

(d) Nerape dcletis aequalibus. -

*_
--
.

3 , iatn due xx 3;

() Qua^tcndo fcilicct valorem ipuus


?y , ex xyy -f- 3 x
obtinebis in
xxy xyv
contranas reJpcctive partes
~ - - 3y ;
in p.x4
unde^x* -
rS-f-Q,
.Tix4-Hp.vx ^O.x
fed
l8x4 -^px -^
zx"-t-3xxin

_
3^ 3
3

quod gx ^_ 9 X 4_v-6\4 --ox 1 -


.

transferendo H- 3*; xyy, omniaque di- iTxi-f-^x T.I


tltfendo per zx; unrie habebis

.yy
x
N- .*y 3y-^3f __ x ^
i*
_ _ dele aequalia ,
partes habiturus dernum
&
transfer omnia in cafdeiB

cm partes
auarc
due omnia zx, dek aequa1 a, in eaf-
in ;

je
4
-*-i?x4-
2
45* *f-Z7 ^
tranjice omncs tcrminos conn-
104 SECT 10 S E C U ND 4. CAP. VI.
yy J4
Porro ut ex nequationibus re -f y -f
3T
~ 10, &xx -4- yy -4-
-7 =5
A.T
MM
tollatur .v
,
aufer y de partibus xquationis prims ,& re flat.v-f
~
~ 20 j,

& partibus quadratis fit xx -+ iyy H--


A ^
s -v
400 -
.

40^ -4- yy tollcndo-

que utrinque reftat ## -4- yy -4-


-^
V
4

^= 400 - 40; . Quare cum


-^ AX
.>7

400 4qy &


140 iifdem quantitatibus asquentur, erit 400 -40y 140, ^
five y 6}. (/j Et fie opus in plcrifque aliis sequationibus contraherc
liceat.

XVI. Cetcrum cum quantitas extcrminanda mukarum dimcnfionum exi-


ftit,ad earn ex aequationibus tollendam calculus maximc laboriofus nonnun-
quam requiritur: Sed labor tune plurimum minucrur per cxempla fcquen-
tia tanquam regulas adhibita.

R E G U L A I.

Ex axx H- lx -+ f ^ o ,
& fxx -f gx -h b ^ o,

Exterminato x prodit

(ah
- - lg ^cf} ab-*-(bb
- ,eg) bf -+- (agg -+- cff} c t o.

REGULA II.

Ex jjfJ -- bxx -\- c x -4- d ^ o, & fxx -v- * -- A ~ o.

Exterminato ^ prodit

Ifb -*- (cb


- db)

REGULA III.
Ex ^a:^ -*- ^ 3
^- ^A;A: -f- dx -*- e ^ o & /r# , ^- ^x -t-^ ^ o,

Exterminato >r

prodit

(ab

(/) Nam trinslatis - 407, 8c 140 fit do per 40) 6 L ~ ,.


400 140 (id eft 160) 4oy; & dividen- z
PLVR.
*
,
ab
/f AA
t>g

* -*-
ir *
-
W- * /&)
eg

-t- (2ahb -H 3^ #*-+


tfgg =3 o.

REGULA IV.

Ex a* 1
-+ fax -+ ex H- rf a o, & /lv -f ** -+ ^ -*
^ sS o,

Exterminato A:
prodit

^- cz

(ak -+ bb -+ icg H- ?<//


) 4** -+ Cf - ^
- 3A)
) -+ (3^ -* hz 47-
-
- -f- ^ H- (** i/

cdf ) ^^ ^5

Verbi gratia, ut ex sequationibus

cxterminetur .r: in
- -
regulam primam pro
-, ^o, &
a*+i Ctfi g * &
--
relpective
fubftituo i, f, -

-j#j 3,- -IT, 4. & Et figois-t-fc prbe ob-


fcrvatis oritur
+- (ao 6y
J
) if 4--
Z - ^
Sive

Simili ratione ut delcatur ex aequationibus


4- ^oo - po/, 4- 6p ^ o.
jx

in
xyy $x
regulam iecundam pro a , ^, ^^/,
--
o & yy -H ay
/J
- -
.T.xM- 3
& -^ Tubftituo, i
s
, >
- =2 o
,
- X, 0,
4- AW
-
( p
-
3-v-,
i
, a-,
-4- * 4 )
<J.VAT
xx
( 3-V
4- a: -H 6* )
A- so.
-
+- 3 , &y, refpcftivc , proditquc (3 - -
(3^ 4- .r ) 4- ^xx
Turn delcndo fupcf flu*
3
- 5
.
AT.V

XX
& multipu-
4- (S>*

.
$*- _^J_ .3^) 3

cando, fie
17 -
i S.v.v 4-
4
,
5 4
P.Y.V 4- a , 4- 3^r ,
j.v
-
1 8.v 4- i is
4
.
- l
^ o.
Et ordinando

x* 4- 1 8*>
- 4f JL-JC 4- 17 z3 o.

Hn&enus de unica tollenda.


incognita quantitate e duabus aequationibus
Qiiod fi
plurcs e pluribus tollcndas funt,opus per gradus peragetur.
scquationibus ax^Syz-, fi
jc4-^=:*j y clicien- & fjfsy-H^s, quaniitas
da fit, imprimis tollc alteram quantitatum x aut *, puu*, fubftituendo
Tom. L Q
SECTIOfERflA CAP; VII.

pro ea valorem cjus -5 (per .-cquationcm primam invcntum) m scqua

tioncm fccundam ac tcrtiam. Quo p ado obtinctur ^a 4-V~ , Sc

~y-i- $j c quibus deindc tollc z ut


fupra.

CAPUT S E P T I M U M
r$;/0 tollendi quantities quotcunqtte fnrdas ex
jequationibus.

XVIII. TT
A JL gendo
UC refcrre
eas
licet quantitatum furdarum extcrminationem fin-

Qucmadmodum (i
literis
quibuslibet arquales.
-V^-
-

# pro V 3
-ay)zzia+-y*iayyi fcribendo /, pro Vay , v pro
habebuntur aequationes /
aa --
v=3i*
&
:rf> y -
j^tfj^ ex quibus rollendo gradatim
ay f
A-

rciultabit tandem acquatio libera ab omni afymmetria (a).

Quod fk fieri poteft. Jam -f-rq^4 diviT. per i44 2


-f- 3604^
& datur valor ipfiusx -4-115* - -6oay + 4y~ 1 ~
cubo ipfius / u ia. --
quern duobas modis expreffum habcbo fado
Formula cubi eit
; ,

ac (lubftituto ipfius u 1 valore ,


/

redudionc fa-

- -
&: fublata fradlionc)
<fh, -* >4

fit ergo ; & ^^j


p~ -w 14, eritque -f- 3654-1 -f-364* ;^ 447
^ 5
=3 ^y; ac aty, led

-- -
f / -4- 360*^ -+- 369* y ,
/ />

1
5 ri w 1
+ -* 4 :rj 4^"
U>
ac (terminis pnmi membri , in quibus eft ,

(ponendo a
1 2 -- .iyH-4/i, conjedtis in lecundum , &
Xi/i w
& ? Zi
j

^-
- ay pro
w
) 5.1*

S^ tz (ponendo a*u
., & .;-
1
6 au 1

;
4y pro
auy
)
--
- 2
c quibus abcft
dis

y4
,
,

6c dividendo)
terminis fecundi,
in pumiim , dcletis delen-

3644
& quadrando
a

/*5
""
=3 - 1846884*^-4- 3705 i64y
2 - 354780477
(reduftione tafta) f
-ft- ni
f
& /
.

tranipofms terminis in quibus


.

non appa-
di V]

- 3044^)4
er
-
ret, ac dividendo
t

.^ -
^. I46lS8 ^4/
^.^ & f
i

(fu bhta
3 iiijy -4- 1314964*
fraftionc, ac rc-

iy
-4- i84 2 y 1 -fr4
uadrando
2
8
^ -V-
-4-
icoSd 2 ) 6 -
dudione fafta)
14644^5
6
-- 1
176144^4
-
y* 3680^^^ -4-i9i6< y 97
5i4*3(-i-564
>

>
+- 1694^* 4-3<54a -f- 71948^ o
$UOMODO $VSTIO . REDIGJT.

5 E C T I T E R T I
O
C A P U T P R M U M. I

Quomodo u<tftio aliqua ad d quationem redigatur (a).

I.
"UOftquam Tyro in azquationibus pro arbitrio transfoi-mandis con- &
ciniundis aliquamdiu exercitatus fueric, ordo exigic ut ingenii vi
res

(4) Ut melius tntcll tgantur , ({ut AuElor nofter communes cum flttribui ^uantitatibus , at aliis

hie
after
it , cr qu* jam afftruit Stfi. I. Cap. IX.
nen cum omnibus , nonnullas deni.jtte febi it A pe-
Art. LXXXV1I. pto de culiares , cr proprias ut nuntjuam alicui alttri
, pauca prtmittenda ,

rroblematum natura. yuantitati es.


proprietates inejfe pojfint.
Quia fcilicct dettrminatA eft , a quahtita- &
Sub univerfali qv\.\niitaris apptliitione plura
i. tibus aliis diftin<fta.
tontincntur ftamilatitm gtittra t qtu in alia fub- Sic triangulum eft in infinitnm divifibile ut
genera dividi foffunt; cr h*c rurfiis in omnes quantitates undique circumclufum eft :

ut omnes figurae turn duas habet dimenfio-


:

Ita generate quamiratis nomen comple&itur nes, ut omnes fuperficies denique tribus la- :

extenlionem , velocitatem, tempu; cc. Rur- teribus circumfcribitur ; quod um triangulo


fus generate extenfionis vocabulum cominet proprium eft. Si vero tmngulum fit rectili-
folida , iuperficks, &
.c vero 1 unt 1 neum , habcbit tria latera , ut omnia triangu-
aut recrac aut curvac.
, Item curvae in fuos la, fed ab aliis diftinguetur eo ipfo quod late-
ordines &c. diftinguuntur ; &c. ra fint linese rectae. Item, fi lit
rectangulum,
a re<5tilineis
trianguljs feparabitur sequalitate
a. Quantit.is, quue a genere aliquo fepara- quadratiexhypothcnufa & quadratorum ex aliis
tur , k in immediate genus transfer- : lateribus Si prxtcrea eo quod qua- lit iiblcele ,

tur , dicitur dttrmimtta. dratum hypothenulbe d ipUun fit quadrati ex


Sic ii e luperlicicrum genere fumo fuperfi- uno latere, &
lie de ceteris detcrmmanonibus,
cicm rechlineam ; hjec relative ad fuperius
genus, e quo legregata fuit, dicitur dcttnni- 4. Proprietatc? lias dcterminatae qmn i Ui
;.i/,/, baud fecus ac quadnlaterum relative ad it .
ures , ut aliis nunquam competere
iupei hcies rec\ilineas parallclogrammum ad
, pofTmt , vocabo charatlerifticas.
qujdnlateva ; parallclogi ammum liahens datum
angulum rectanpulum)ad parallelogramma;
(ut 5. Una eademqucquant tas potcft haberc
par.illelograinmuni habens datum angulum , CS: plures proprie atcs charactenilicas.
ration civi laterum angulum continciitium item gr. circulus habet eas omnes , quas in-
datam (ut quadratum) ad rectangula paral- ; venies (EucL. 35. 36. 1II.1, aut quod om-
.UAmmum habens datum angulum 6c la- , nes perpendiculares tangentibus a pimJto con-
tera comprehendentia pariter data
angvilum traftusduAae in vmum idemque punttum co-
(ut quadratum d.nse redlae) ad iupra delcripu cam i aut quas leges (EocL. 45. 46. Ill.)&c.

6. Quia quantitas magis aut minuspoteft de-


3. Quti-is determinata quantitas kaltt pro- terminari quia ftnctior, aut laxior ciFc
, vel
prutatts aliquat jtbi cum qimntttatibtts omnibus poieft fignificatio vocis qur.ntitas
drterminata ,

ttmmunes. poteft charactcnfticarum nn.meru? augeri ,


&C
enim eft ex quantitatnm genere, 5c id- minui ,quin ipi x: ita poffunt immutan,
ut quw
circo debet haberc id, quod quantitaubus m jam chavactcvica t\ient, nunc non (it.
jenere convcnit. Ita inter quadrilatera determinatur paralle-
vtrv profrietata
prtttrea haltt fiii logrammum paralleltMno laterum oppofitorum,
aur
O 2,
to8 S E C r I O ?E R T I A CAP. I.

rarallelisnio & aequalitate duorum e latc- determinata eft; fie a pun do dato c

nbus oppoiitis.ubi nee; Aus comprehcn- culum dux tantum tar, .ifunt ad
fusneque magnitudo hterum angulum com- circulum; fuperfie :^a utrmque termi-
confideratur Scrd paralle- e nata duo triangula aequilatera cdnftituere licet,
prehendcnuum
logramrms unum determinabitur magnitudine unum icilicet fupra, alteruin infra datam rc-
hterum angulum conftituentium, angulo. & ctam.
Inter figuras curvilmeas cnculus determinabi t
dtniqne convcniunt uni.
tur aliqua ex fupra recenfuis charaftcrifticis , uni circulo tranlire tria data punda,
per
inter quas ccntri pofitio , & radii magnitudo - in eadcm reda non lint.

non affertur. Sed ex circulis aliquis determi


nabitur radii magnitudine cc. , &: ex omni 9. Cum igitur aflignAtur froprietas aliqua, vel
bus circulis sequalibus unus ipfa cciua poii- proprietatum congtries , una a/JignaKtur quantita-
tione. tot/tpetunt.

7. Cum igitur ajfignatur deter


;
c\u.in:
i- ia proprietas quantitatibus ,
8c qnantita-
tas , una dantur etiam ejui prpritt*tl$ t fwn .^ropneunbj^ ncceiVario junda funt.
( ommitnes ,
turn pecuUares (u pote qa* aiTigna-
r
a ex propnttatibus quAntitates imffligari
tae quantitati mlint ) , cr nihil eji in ipfa rt , poffunt,
qm d -vettt , qm>
minus h& proprtttates erut pos-
fnt , cr inveniri. 10. Omnis qu*Jlio , qut poteft injlitui , infra
Sic , cu n ex infinite figu -arum redilinearum duo genera omnino continctar. Ant ennn datur
numero unam eximo atque determine puta , ,
quantum , cr qutruntur ejus proprictata omnei ,
trungulum una afiigno omnes prpprietates
, , vel earum
ali^ua determinate.
Aut datur una
quibus gaodet, &C quia efte qu*ntitatum ge- c
proprietas , ltd alt juts proprietatum ample
xus , &
nere , ut eft divifibilitas , &
quia eft fuperfoif- petuntur qitantitatcs proprietatibus
hn tnfi?/
rum una, quo nomine lon^icudine , 6c latitu- Primi generis cxempla lint hrcc. Dnntur
dine praedi um , profunditatis expers eft; & (in EUCL. r.) reita? [- :, c^ omncs ca-
quia de jigumrum grege elt, idcirca fini- & rum proprietatcs qiKieruntur ( Euct. 19. I.)
tum , &: undique circumelufum ; q iia eft & Da.ar (in EUCL. 5. I.) tnangulum ifofcele ,
reftilineum , qua de caufa redis lineis termi- quxritur determinata proprietas , qux nempe
natum ; &
quia eft e triangutoruiB numero, conveniat illi coniiderato quo ad angulos po-
,

qn.\propter tnbus lineis


terminatur 6c trci, an- fitos fuper htus inaequ.ile.

gulus habet; &


quia demum iimul eft triangu- En fecundi generis exempb. Datur ( in
lum , ^c reelilmeum , quapropter ires ejus an- EUCL. 17. I.) proprietas in eo fita ut dual ,

rec tis aequivalent &c. redas a tertia quapiam fedas faciant aequalcs
guli fimul fumpti duobu^
Quid jutem eft in triangulo, quo \etet has angulos alternos , &
quxruntur dj?e ix
lege? inveftigare , 8c ailequi i
Qum imo trian- quibus haec proprietas conveniar. Dantu.
gulum rediOneum fc mini fiftens ultro point Euct. 4^. i.) prop Mbendi an^ulum da
1ub oculos proprietatcs fuas quae ei neceila- , to asqualem , datam redam pro uno laterum ,
rio adhacrent, folumque mihi reflat ut eas , 8c fuperficiem dato triangulo aequalem peti- ,

rede 6c gnaviter quaeram. tur cui panllelogrammo omnes hx propricta-


tes fimul competant.
8. Rurfus proprietAtum alia. (omf/ttnnt omni
bus 8c quibusvis quantuatibus , ut d n.>ifibili- u. Poflet quidem &
tertium quaeftionum
tas, alu quantitatibus numero quidem infini- genus aiierri, cum fcilicct dantur rum determi*
tjs , fed nun nmmbus. nut a- quantitas, tu:n determinate proprietas , CT*
divifib ties ,
I t injinitis numeris ejfe bif.iria.rn qu&ritur utru;n htc till conueniat.
fed non anntbus , quia numeri impares hujus Sic datur (in EUCL 47. i.) triangulum.de-
dotis cxfortes funt ; item infinitis liguris elFe terminatum, nempe redangulum & deter- ,

ilincas, Ted nun omnibus , funt enim , 8c minata proprietas , id eft zequalitas quadrati ex
curvilineae , ex mixtae. hypothenufa, 6: dtu>rum Iimul quadratorum
silt* proprieties infunt quantitatibus aliquot, ex ceteris duobus lareribus fciendum eft u rum ,

& quarum numerus finitus eft atque dettrmi- triangulum re^tangulum hac propnetate frua-
vatus. tur, ncc-ne.
Sic quinarius metiri quidem poteft plures e Sed hae qnoeftiones facile ad alterum e fu-
cumeris, qui funt fupra unitatem infra cen- c<

pftioribus gcneiibus revocari poflTe vidcntur ,


tcnarium , fed numerorum talium quantitas fumendo tanquani datam. proptietatem , &:
gpOMODO RED 1C
}u2crendo
cui quantitati competat, vat vice fmgulae quantitatibus nuraero infinitis.

veiia. ftitet quintum r.on d.ui.


Sic quaeftio (Euct. 47. i.) propom poflet
hoc pacto. Datur aequalitas quadrati ex uno Si una ex datis leeibus in unt qr.anti ta
latere, &c duorum
fimul quadratorurn ex reh- re poteil inveniri ,
cete*t legis ;
nectffan
huic cjUiintitati aut ntteffario abjunt ,
quis duobus trianguli lateribus quseritur utrum , ,

triangulum hac proprietate gaudens fit rcclan-


nihil emm fortuitur.; , & contingens admittit
gulum, an obtufangulum, an acutangulum, Mathcfis.
ut in 48. i. Vel fie; Datur tnangulum reftan- Si infant ,
fraflrA in prtbltmaiis mUBftVtiont
gulum petitur proprietas , quam habet fi con-
,
fuerunt expreffi. Quoniam cnim una data dan-
fideretur quoad laterum quadrata. Si quis ve- tur reliqiuse , unam fufficit attuhlle.
ro tertium hoc genus prioribus addendum , &: Sin autem abfunt
^
rintradittoru funt .
pro , W
tria omnino effe quaeftionum genera conten- blems rtddunt impoffibile.
dat, non repugnabo. Centum faltem evi- , & Repenenda enim effetquantitas praedita pro
dens eft praeter haec tria nullum aliud dari pnetatibus, quibus neceliario caret.
Ex, gr. Ex dato pun<flo D ducenda propo-TAB. A,
natur in lubjeftam redam A C perpendicula- Fig. 4.
U. Propofitio, in qua inveftigatur quaenam ris darse longitudinis. Quia ex uno punifto in
proprietas datae quantitati competat, vel utrum
candein reclam una perpendiculans agi poteft,
determinata proprietas inlit determinatae quan fecunda lex fupervacanea eft , ft pundum da
titati dicitur Theorema. tum ita d iftat a lubje<fta linea, ut perpendi-
cularis DB fit petitas longitudinis; fin minus
13.Sed propofitio, in qua requiritur qui- eft contrad.ctoria.
bufnam quantitatibus conveniat vel data pro- . 19. Si fecundum , harum lepum congeries in-
vtniri folum poteft in tot qitantitatibus ,
pnetas, vel data proprietarum, congeries, ap- quot
pcllatur Problem*. competh lex minus gtneralis.
Haec enim , ubi fe gcneralioribus nddit ,
14. Tbeorema invefligatum , vel Problcma fo~ quantitatum refpondentium numcrum minuit.
lutum dicitur , cum invents , & afiignatae funt, Sic, fi
petitur numerus par
qui viginti non ,

aut proprietates omnes.quae nirum datse quan fuperct, frc


quern ternarius mctiarur. Frima
titati conveniant ncc-ne dubiubatur; aut
, , k-x, ut numerus viginti major non fit, con-
quantitates oinnes, quibus dat^ proprietates gruit viginti numeris": fecunda , ut par nume
inherent , 6c quando , quomodo , ac quotu- rus ille, decem tertia, ut ternarius eum me-
:

piiciter hx quantitates affignari poffint , ac tiatur, convenit fex numeris , amb^ fimul ,ut
quando nullo modo poffint. patet, fervatse reperiri poilunt ( ut piuiimum)
in fex numeris, quia lex fecunda, quae inert
15. Theorema^a &
problemata non raro vo- folum fex numeris , pluribus adeffc ncquit.
cantur Propofinont j quibus alios docemus vc-
, Poteft autem fieri ,
ut plurtf legti cum fimttl
ritates a nobis icptnas, id cfl id,
quod nos uniuntur , mir.uant numerum quantitatutn
prt-
theoremata vel problemata inveAigantes , invc- blema folventium.
nimus. Scd hoc nobis non nocet , quia nunc Quia poteft accidere , tit ura ex iis conve
dc fola vcricatis perquifuione Iblliciti ("umus ; niat nonnullis qviantitatibus , quibus altera noil
Item aliquando prollema Tocitatuv theorems tn- convenit. Sic in exemplo nuper nllato , ter
veftitandiim. Scd rado folvcndi problcir,.va tia lexconvenit fex numeris ,3,6,9, iz ,
parum differt a ratione invcftigandorum theo- ij, 18, e quibus tres aufcrt fecunda, fi earn
rcmatum , 6c qua: diflferunt luo lucu tradcn- tertiscjungas , nam ex his tres tantum funt
tur. paies, 6; l^, 18 ; 8c vice veifa , e decem qui
bus fecunda lex inerat, tertia dekt feptem.
16. Qnncvis ex propnetatibus, qua: dantur
cum problems lolvendum proponitur, nuncu- 10. Si tertium
, nt<;nei-!ts
quantiiattfm proble*
patur l(x , aut conditie pvoblcmatis. ma folventium , nunquam erit injinitm c~ n:tn~ ;

q:iam miijer numcro quantitatum leyi tmnus


propofms legibu?, aut aliqua uni nerali jatnfactentium ,
e^ao
tamen npmero pttejl
quantirati convemt; aut fingulse pluvibu^ fed , ijje mmo*.
Tiulla quantitatum numero aut
infinite ; alias Pi uponannir tx. gr. inveniendi tres numeii
pluribus, ahx verum numero infinitis : aut integri continue proportionales quorum mi ,

plunbus, alias vaum numero infinitis ; aut nimus infra unitatcm ,rruximus fupia dccadtrn

O 5
110 S EC T 10 ? E R T I A. CAP. I.

non fit, duo vero primi fint pares. Nmneri nes; z.2. a: 1.4.8: 1.6. 18: i. 8. 3^-:
i. TO
continue proportionates infmici ium ut . , 4.4.4: 4.6. 9: 4.8. 16 4. 10. 15 : : 6.6.6:6.8.
qui funt inter unitatem decadem &
quinque funt numcn pares
,

, &duse funt , fe-


,

16 i : 6. 10. 16. - : 8. 8. 8: 8 ic. n- ;


3 3 ^
numerorum problema folventes , 2.; 4;
& L
ro. 10. 10 :
quatuordecim habe-
iterum
8; 8c ^, ^, i.
buntur fi
primus ex mVumptis lit maximus ,
ut facile con flat.
^l. Si quartum , numtrus quantitatttm pro-
tlema. folvenrium pottjl Jed ctiam
ejje injinttus ,
14. Problerna, cni certus quantitatum nu-
fnit us. merus fatisfacit, dicitur dtt:rminatum ; lr.de-
Quia, licet quaevis lex infinitis quantitati- terminatttm vcro , cui infinitus.
bus competat , duae iimul poliunt foium
niri in determinate quantitatum numero.
recta agenda
DE NATURA JE&JJATI O NUM.
J>ic li clt , quac tianfeat per
datum in dita recta punduin, &: quse a :

15. Cum de folis quant ita;ibus agat Mathe-


tain rcclam lit normalis infinitae lunt r :
fis , &
quantitatcs folum acqualitatis ac inac-
quae per datum pimctum tranfue poilunt, in autem ,
qualitatis lint capaces ; in.tqualitates
finitae etiam noimabb ad datam redaru, tot
feu proportionibus , feu aliis modis ad scquali-
enim funt, quot punda in recta; tamen hae
tates revocari poffint, per xquationem cxpri-
dux leges limul ia un.\ reda fervatae corape-
riuniur. Sic etiam in aliis c.
mcre fcmper licet quamvis pioblematis k
kgcs , ,

quas conlidcravi tanquam convenientes dato 16. Tot crgoftatim aequationes praebct pro-
quantitatum nunicro , inliniris reipfa ik in ab- blcma
ihado conveniunt, fed qua iacile , quot funt ejus kges.
conftat,
quot 6c qmbus compctant iu ichus call b us ,
idco eas pro peculiaubus 17. Quaevis lex habcri potefl pro peculiar!
problemate , nam idem cR lej,c;n p:r sequa-
tionsm exprimcre &: quxrere quantitatcs pro- ,
7.1.
Tgitur ex legum confideratione pr?evi-
deri utrum una vel plui es vel infi prietate data p;.-
poteft , , ,

nitae quantities p;obleuiati rcfpondeant, & 18. Igitur ex quavis lege per aequfttioncm
illud fuivaur. Numerus enim harum qu.inti-
tatum a legibus turn feoriim fuinptii turn fi- expolita excudi polTunt quaiiLiiatcs, qaibus hacc
,

ir,ul connexis omnmo pen


proprietas convenit , quse quantitatcs aliquibus
uliis repcricntur aequales (per ?equationis da-
finitioncm ).
-3- L2 l faperius dicta funt , intcliigi deutnt di
legiitts , qut. refficiunt quantitates , quas omnes
Nam a<;.
Quantitates, qu?c fimul alicui funt ae-
probion.i iiiveuitncliis propofuit. fi lex untl
quales , hujus valores dicuntur.
fcrtineret ad unum quantitatem , jltera ad alte-
ra>n
, fttri pofftt ,
ut numcrxs qitantltatum pro-
Sic , li proponantur invcniendae tres "quanti
irltm.i n.hntixm efjltt major numero cjuan- tatcscontinue proportionates, 8c prima dicatur
tintum utum legem fervant utm quJnti- ; quiA
x; Iccunda y; teraa i, qui.i, ex hypotheli ,
tatcs, qut uni leg , parent, d\vcr\nnQile jung; cr 1
x. y::y. x (EUCL. i 6. VI.),
camlinari poffunt cum aliis alteram legem fer- ? critzxrry

ibus; quo faflo numtrus quantitaturn mirum


qux aequatio exprinm unam problematis le-
gcm. jam vero cunclis per x divifis eft z.
ytAtuwn A .gcrttitr, .

yl
Ex. gr. proponantur inveniendi tres r.umeri ; 8c eft valor ipfius z.
continue proportionates, quarum duo primi r* X
lint pares , Sc neuter horum duorum lit vel
:

rifra unitatcm , vel fupra decadem. Prima lex 30. -d!quatio exprimens unam problcmatis
mveniri debct ex tei minis , in tnbus numcris legem , aut dans quantitates una proprietate
,

iitis, Iccunda vcro, tertia lex non ob- & praeditas dicitur pnm^n.i.
tcrtium numerum.
ftv in .411111 Numeri autem Ex. gr. ^quatio fupcrior
1
xz. ^ y
1
; aut

pares ab unit.ue ad decadem qumque omn.no * ^ ly


eft di^natio 8c tales erunt
primaria ; (fi
funt; i; 4; 6; 8; 10; multo tamen plures
^uinque proportiones invcmn poifunt
i
; ponamur hae tres quantitates fim ul aequales zo;
nquidem fi primus ex aiTuintis ponatur nuni- be earum quadrata aeq .ialia 140) aequationes
l
;-as, jam habciuur quatuordeam proportio 140.
AT)

34. ^quatio exprimens una duas leges, aut


trt/fa ecmer.iat c^uantiiattbus numero infinitis, dans quantitates , in quibus hse dusc
leges jun-
no pritn&na. habebit vaiorts numero infinites, (ftse repenuntur , vocatur ftcundartj.
ttures wo
fi fclxmmotlo pluribus.
Nam haec aequatio folum legem exprimit , 35. Si valor erutus ex una aequationum fe-
& quantitates , quas procbct , ab hac lege Cola cundariarium, in aliis fecundarns ponatur , ha-
determinantur ; icd haec lex determinate ne- bebitur zequatio exprimens tres leges fimul at-
quit niii qusntitates numero infinitas , perpri- quc it a purro.
mam hypothefim , aut plures pur fecundam , lyl

free.
Hoc pa<fto aequatio x-t-y-+- jr: 20 dat
ergo
per methodum explicatam Seft. II. Art. XI. &
Inferius explicabimus , qtvxnam fit
aequatio XIV. valorem ipiius y, aut x, qm valor fi fcri-
habcns valores numero infinites , &: quando ,

& quomodo hoc accidere poffit. Nunc pro- batur in x* -f- y 2 + ^ ^r 140 ; habebitur
balTc lurriciat quod ii aequatio primaria ,(pu-
,
asquatio continens tres leges fimulduas enim ;
H*
ta *^ -,
aut ^ 10 ; vclx"-f-}i
a
jam contincbat, Sc tertiain nunc addimus.
2
-+-- r^i4o) habere poteft valores plurcs, Si qxiando indicare voluerimus sequa-
36.
aut ctiam nuiucio infinitos ; rcipfa habct , 8c tiones continentes tres leges, aut quatuor &c.
quidem neceltario. .at eas dixiffe (barbaro verbo, inuiitato &
lit venia) tcrtiarias ; ^uttrtarias
31. S; quantitat n -valor refer t us ut fupra , ^ff-
natttr in alias a^iiatioms frunjrias pro
fyrnbolo 37. Jungcndo fie leges, ex numero quantita-
quantiiatem illam txponente , htc &aua.(io , i\u& tum , quibus priores leges convenLbant , cat
frms txprimebi.it unam preblematis legem ,
duas dclentur , quse novas leges rctpuunt , aut feor-
fimui exprimet, fim conlide ratrs 6c per fc , aut cum jam ap-
Nam valor invenrus continct unam legem; pulitis connexas.
aequatio, in qua valor fymbolo fubftituitur ,
continet legem aliam a prima diverfam ; ergo
38. Pergendo ut docuimus ptrveniemus tan
aequatio, 8c valor firnul duas leges contine- dem nd tquationtm unam omnes froblematis ie-
bunt 2c cxpriment.
, continentem ea. tot valores
gcs ; prtbebit , quat
Sic, li in xquatiofle x-t~y-$-z.~ ~o po- problema foluentes.
c^Utintitates
no Quia quaevis operatic ioluin e in a j ore nu-
"v

f- z. habeo x
pro ^:io;qua; fi-
mcio expulit quaiuitatcs, quibus novas leges
mul indicat trcs hos numeros efle in propor- aptari non poterant , quare manferunt omnes
tit>ne contmua (nam alitcr tertius elTe acquit illce , quibus leges nuper introdu&ae convenic-

cequalis quadrato fecundi divifopcr primum} 6c bant.


ires liraul furnpius
ho>
acquare 20.
Si vero in cequ.itione x 1
-!-^ 1 ^ Infuper h*c tquatio liberate efl a tot inegniris t
i4> -f-}
A quot per h^es problem at \i liberAri poKrat.
pono pro i* ejus valorem ; cequatio hinc Nam quaevis lex dat aequationem fuam , ^
dodti fumus (Scti. II. ab Art. XI. ad XVI.
cxfurgens (.v^-f-yi-f. inclulive) tot incognitas tollere, quot habe-
2^-; i
4O ) fignificabit
mus sequationes.
is hos tres numeros e(Te in proportione
continue (qau cnim x. y::y. z. ; etiam .v 4 .
Ceteram puto ,quod nulli moleftiam parient
mutationes per additionem , fubdudiio-
qux
5::y.t* (Eucu 17. VI.) & s.* ^ ?
4) & multiplicationem
,\,
,

i divilionem , 6c extra-
corum quadrata fimul aequare ftionem radicis ,fiuut sequationibus ,jam enim
140.
demonftratum eft has operationes s:qualitatem
non turbare , &: cvidentius eft , quam demon-
33. Ex una harum xquationum duas fimul
ftrrai debeat , eas nullo paclo leges immutare^
\cgcs exprimcntium haben potcft valor alicu-
cum ex his legibus direct fluant.
qux dabit quajititales duabus
.

prietatibus limul gaudcntes ; 8c hz quanti-


t.Ues erunt numero infinitK 39. ^quatio continens omnes problematis
, fi duae
leges , de
innm.is le^es nuncupatur Pinalis , aut Sciitaria.
quibus o.giur, junftoe qxunmaubus iiic autein repucnda , 6c Obfcrvaada font ,
convsnuut.
Ill $ E S R T I A CAP. I.

quae de concmr.anda acquatione folitaria dt<fta


ergo tqxttto conflatur ex tot
fin*l u
fuerunt (Sett. II. Cap. II. ab Art. III. ad X. nibus unius dtmenfionis funt pumtitttt) pro-
<juoi

rnul-
.

ufive). ilemati jamfacitntes , cr h* quantitattf per


in unam coatlt j*nt 41- hujas), N.
tiflicatiomrn
40. Si ergo tot leges problcmata circum- tau.itit>
4<r ad tot dimcnfitnes tfcendn , quot June
,
ant ( quod
fcribunt, quot funt diverfac quantitatcs quae- quantitatts problemati refpondtntts
* conjitt
e , aut quot incognita fumptae fuenint in idem eft) tquationcs fimplictt , <{*&>"

aequationibus primariis , habcbit aequatio fina- (Sect. 1. N. 4


lis unicam
incognitam. Si vero una lexdcelt, Detur Ex. gr. aequatio .

duas quaefitas habebit , tres , quatuor , &c. ; li


tres, quatuor, &c. , leges abimt, Sec. a ab
b ac x ale tr o
be
41. Aquatic unius dimenfionis, in qua eft
unica incognita, habct unura valorem.
Sume quamvis sequationem unius dimenfio- eft trium dimenfionum; quxrendo ejus

nis x jz: b - <J

fubducliones &c. ab aequatione pr-rfcriptas


+-
c
rr :c. fac additiones

&
,
quae

elTe

potelt
x -~
divifures per rcgulas nipra tradnas invcnio cos

x a
a; x
; x~t>;
b; x
i>:
.v
-
^
c ; undc duci
N^n tamen
,
unum Temper mvenies valorem ; ratio autcm femper invenin lie poiTunt aequationes fimpli-
nimis evidens eft , hie eniin una quantitas ces, quibus conftat compolita ,quia aliquando
valores funt furdi , rcgulae autem iupra ti adL-
uni dato datarum aggregate eft aequalis , ergo
tse non doccnt invenire valores lurdos. Vide
non pluribus.
caput de Katura radtcum t^uatloms.
41. Qt;otvis sequationcs unius dimenfion s
45. Rurfus unicam incognitam
fnnul jui iclae per additionem , aut fubduclio- quatio fir,ills
conttnens tot habere potcjl valores quot Jimenjio-
nem dant Temper aequationem unius dimenfio ,

nis I. 11.). N.
Divifio autem quan- nes.
N.im quantitas ad plures dimenfiones non
(Sc<ft.

titatum dimenfiones minuit (Sect. I. N. 99.)


evehitur nifi multiplicatioi tot dimen 1

igitur multiplicatio fola ctnftituere potefl &quatio-


ntm flu ium dime njtonum ; fi h~c
ayuatio ton-
fiones afcendit , quot funt faciores , aequatio
autem finalis folum complecltitur quantitates
ftet tx pluribus , quarum fnguld. funt unius di-
fntnfionis.
problema folventes ; 5c eas quidcm omnes
(N. 38. hujus) ergo factores erunt ha; quan-
43. Cum tadem incognita Indicat plurcs
tiiates ipfae; quae idco tot erunt, quot sequa-
residem problems folvcntts , pltmmijiu tionis dimenfiuncs.
valor facit cum cognita Acpationtm unius dimen Non tamen hoc femper accidit ,
ut niclms
infra in capite de A .z/r.j radtcttm
7
ttquationis.
fionis.
Proponantur Ex. gr. invenicndi tres numc-
ri continue proporuonalcs , ut minimus , 6c 4^. Igitur harum quantitatum numtrus dettr-
ifta ad
indeterminat.itn
maximus fimul conficiant 30, & medius, ac niin,itus eft , ubi tquatio
maximus fimul 36. Hie nuincri funt 3. 9. 17; dunenfionujn numerum no:t afcendit. Quaic om-
nis ad fed certum gra-
c 6. ii. 14. Si igitur minimus diaus fue- tqttatio finalis qtumlibtt ,

rit x ; medius y , maximus a; habebo x


3.
~ dum fe extollens , cr tncognttam unicam conti

&x ^
6; item y ^r 9 , c y 11; dcni-
nent femper pcrtihet ad prol/iema determine!

que z. ^
14, ?c z. 17 quae omnes funt ^ ,
07 frcbitraa dttcnmt.amm femper dat tquatio-
ntrn unica incognita tmpeditatn ad ctrturn u
sequationes unius dimenfionis conftantcs ex
ignota , c valore fuo. Hoc autem non femper gradttm evetiam.
accidit, quamvis quifquis valor in fe fit u
minatus &: unicus , vel quia deeft regula gene- 47. J(\ua.tio duas incognitas ccmpleftent fir
in

ralis folvendi ccquationes, vel forte ob alias fer jpeftat problema indetermmatum.
rationes, de quibus in capite dt Natura radi-
Nam altei-a ex incognitis determinata

eft, alioquin valor ejus mveniri porTet , ip- &


Sed
44- cum xquatio finalis habet unicam fa a data aequatione exlciminan debet igitur :

incognitam , &
plures funt quantitates proble-
habcrc infimmm valorum ntimcrum , quare frc
ina folvcntes, haec altera incognita, cujus valor ab hac pendet.
aequatio quantitatcs has
oinnes compledi d^bct (N. 38. hujus). Tune Res manifclla net cxcmplo , fed prius ub-
iervo
ALT$UA JD AQUATION. RES IGJT.
fcrvo omncs quantitates , qua; ad abfurdum non
deducunf, poiTe eilc valorcs ditae zequatioms,
tionem
pcrtus
facile
16 - probatur; eft enim 9 fupra re-

8.7-4-7.7. Atqui (fix


aut propoiitum problcma folvcre
poilent , quia hoc
poflent ex hypothefi.
alitcr enim
iWurdum non, eft , &: non
:
major
16 - fit quam
8 x -4- xx , demtis euira utrinque ae-
qualibus 16, relht illinc
.

8 .7-^-7.7;
7 ) hie numcrus minor eft quam

-
Sic ergo acquatio x ir 16
teft: efle numcrus
y Hie x po
infinitus , quia tune xrtrio
^ :

(
-
( S-4- 7)7: hinc vero
x
H- ) , x cflc dcbet
8 . x -4- x*:r;
S -+-x ma
- & -
elTet adhuc infimtus, ideo y, quoct nullam & jor quam S -4-7 quia ex majore x
tan- ,

contradiftionem involvit. Ruvfus x potci tundem aufertur ac ex minore 7 ; igitur


l~e
squah^ mhilo , fietct cnim tune ;+ 16 ^y,
quod item fieri poteft. Sid negativa potcft &
(
&
_ _ g -4-
7 ) 7 minor eft quara (
fortiui quam ( S -i- .v ) x.
-*-.

Igitur x con-
fed infiniti numeri funt m-
-
elTe x &
ad infinitum ncgativum afcendcre, tinetur intra 7^1,
quia ,x-t-i6 eft qiunti .as infinita negati tra hos fines , ergo &:c.
ve, : ta^is cit emm y, quod abfurdum non Res autem poteft aliter demonfrrati.
eft- Potert i^itur x elle negative pofitive & funt incognns in squatione quia deeft una lex;
infinita , &
habere valores omnes intermedios ,
fed lex una ab altera non pendet , imo pende-
atct ponenti pro x numcrum quemvis. non
re potcft ( diet tnim fuperftua), ergo
i-n-
unc ]u.ino T xZ? 16 y eft inde- rini;x funt leges, qu se pro arbitno piKlcribi
.
.nata ; fed
gencralem , H pro 16 fubftituas
.amt; er^o infiniti ctiam valores incognJte,
fymbolum m, hacc aequatio complectetur om
ncs uniui dimcnlionis qui ab infinitis legibus determinanttir.
, quz duas Ex. gr. in problemate ( Ni. 43. hujus) tres
is. Idem intellige dc x juatio-
nibus plurium diracniionum duas habent funtlege?; ut numeri fmt proportionales; ut
, quz maximus ik minimus fimul faciant 30; mcdius
incognitas.
vero & maximus 36; & tixs panter qurcfli-c
Quin etfi x infinita nunquam effe poffet,
,
x ; y x dat asqua-
fed nunquam data minor & nunqvnm altcra ; z. prima lex ( x. y : :
y )
,

data major ficret , tamcn problema diet indc- tionem z.~ fccunda tertia
; V-^z^3o;
terrninatum, quia exceflus majoris daiisiu- c.<

pra minorem ell in infinitum divifibilis; id ell >


+* ^36, aut (ponendo in fecunda ,8cter-
ex co quantitatum incqualium numevus infi- yy
niius fumi poieil & tia valorem -t
rcperturn in prima) *+--*
quivi^ ex h;s \al.r aeqim- , J

tionis e(Tc potert , qiua ert intra praslcnpt^


mites. zt; 30; y-f-^^ 3:30, five (fublatis fraction!-

Ex.gr. fit
squatio 16 8x-*.v.v bus xx ^ yjx & x\ ^r ;.\ r4 &
- -
<^y
) -4- yy , 36*: ,
yy. Tune x elle nequit
sequalis n:hi- cunda xy) m
cnim (u i tido prima xx , i
haberemus 16 ~6y
)o,
&
ft

(hinc inde addcndo yy~) y)~)~


elTet ,

^
yy;
& 3ox xx
xy ; quare (trans- ^ yy z^ 3^x
n>
t.y -,
ndo xy ) xy -+- 30^ xx rn 36x ; trans- &
(utrinque avit evcndo 16 j yy
>

K\ , ^c fcrendo 3ox xx , ac dividendu per x)


(

--
y3-V(9
(>y

16 Sedt. JI. Art. X.


yr5 ^ -t-.v , & quadrando yy^, 3^-4-iix-4-xx t
)
)
S y 3 -2- ( 7 ) quo 1 eft abfurdum ( Seel.
,
qui valor li pona:ur in x xx -4- yy
N. 80. c idem invcnietur ii x pcnatur
i
1.

minor quam o:
) ,

Sit cnim .v * , ent ~ rr: 3ox dat 3^ H- izx -f- zxx 3ox &: ( cun- ^ ,

divilisper 2 translatis izxH- 3^xxj xx, &


16
in
b.v-4- .vx^
eontrarias rclpective partes translatis i(5
if .-4- i.i -4- .1-
^ 631 >* ;

1 z
"-
H-4-4*, ac y ) y z^<5y 16 84
8 1
72 o o
c< extr.ii-ta ndiee, >^3^K ,9 16 -+ r6 ; aut
s* -.M)^ 3^V V 7 S.i zj). 4 4
tclt

-+-4.;
xr^7-
u x nequit eilc

^
1
major quam 7 , at po-
unc enim acquatio t oret 16
7yr^9,
5^
(hinc inde adden c<
r2
S9
3 >

:
ut fupra
&
Hie tres leges dant problema determinatirm;
* Z3
;

3
-
qu.ive
*
y-^,6
~ -4
x ^
da yy)
y-+.6y-*yy & J V p) t ^ ?, ^ atpone alter^m ( puta primamj abeffe igi , ;

zr 3 quod fieri potcft


; M vero ponatur x tur inveniendi funt tres numeri, a ut maxi i
-

m.ij^or
quam 7 erit Jempcr quod reftat poft mus & minimus iunul faci.mt 30; rnedrus ve
lubilitutionem majus qiura y, Sc ideo inve- ro & maximns 36; fmt hi tres numeri x; y; *;

-- --
nun
da
erTet radix quadrati
ncgativi , quodfie- igitur x -t- c ^j 30 ; & y -4- * ^ 36 ; quare ex
T,

in
poteft. Quod autem Temper maju.s lit
hac hypothefi, quod
ilia c rr; 30 x ; ex hac s.
^ 36 y ; id
fupercft poll fubftitu- cii
30
v
j(5 y ; Cv y x <.

Quii
Torn. I.
H4 S E C TIG TE R rI A. CAT. I.

res in quaftionibus ad sequationem rcdigendis tcntct. Propofita autem


aliqua quxiHone, Artificis ingenium in eo prasfertim requirimr ut omnes
cjus conditioncs totidcm zequationibus dcfignet. faciendum per- Ad quod
pender imprimis an propoiitiones five fententi<e
quibus enunciatur, fine ,

omnes aptae qure terminis algebraicis defignari poflint , baud fecus quam
conceptus noltri chani6beribus graecis vel latinis. Et fi ita, (ut folet in
qusertionibus quas circa ntimeros vel abftra&as quantitatcs vcrfantur,) tune
nomina quantitatibus ignotis, atque etiam notis, fi opus fuerit, imponat;
& fenfum quxftionis fermonc , ut ita loquar, analytico defignet. Et con-
ditiones ejus nd algebraicos terminos fie tranllatx tot dabunt nsquationes ,
quot ei folvendas fufficiunt.
Quemadmodum fi
quaerantur tres numeri continue proportionates quo
rum iumma fit 2.0, &: quadratorum furnma 140 >
pofitis X, y & ,~ nomi-
nibus rumerorum trium qucefitoioim quxflio e , latinis liteiis in algebrai-
cas vertetur ut fequitur.

Qufftic enunciata.

Latine Quscruntur tres numeri his conditionibus,


Algcbraice x. y. z, ?
Latine Ut lint continue proportionates ,
Algebraice x. y ::y. z,. five xz, yy.
Ut omnium iumma lit 2.0.
Latine
Algebraice x +- y +- z,
~ 2.0.
Lfitine Et ut quadratorum fumma fit 140.
Algebraice xx +- yy 4- z,z ^ 140.

Atque ita quseftio deducitur ad zquationes xz z2 yy , x-t-y-\-z> z=l 20

Quid turn? quomodo dctcrminabimus x, aut mi ad seque altam poteftatem fecundi , vclter-
fed ex qua ?
y ? Ex alia lege , Superior jam tii Sec. quare patet propoiitum.

- y^~ -&
dedit quantitates quas invenimus. Pone Ex.gr.
quod AT-+-V 14; 8c habebis 14 .v ; 48. Igitur problemata. ,
in quibui tres inc,

-
qui valor

~ iX ^6;
us in y .

OC -v^4; undey
x 6 dac 14
10, z
ttfunt,
natis , c(
longixs abfunt
in;n qu& duas
a prollanatibus
tantum involvunt.
una lex iis deeil ut indetermi-
<L

i ;
pro 14 pone quemvis ex infimtis nu- Qu, t ,

meris, quos concipere poles, 8c invenies in- nata riant, & de hac lege did polFunt, quae
finiios valores diverfos. Muta legem , ponen- nmnero prxcedenti fuerunt allata.
do Ex. gr. fumma ipfarum x , & y ea-
pro
rum d im datam , 6c rurius infinites nu- 49. Problemata , in quorum sequationibus
meros invenies. Innumerae vero iunt leges folitar:is tres funt incognitae ,dixifle liceat//j-
(falvis duabus jam aflignatis) quas comminifci quam indetertninata.
potes , ut , quod hi tres numeri fint in pro-

portione aruhmetica ; quod faftum primi in 50. Problema determinatum , deinpta un*
fccundum aut primi in tertiura
, aut fecundi
, lege vertitur in indeterminatum , & vice vc,
in tc.tium detur ; quod ratio primi ad fecun- Item problema indeterminatum, una lege fu-
du. primi ad tertium , aut fecundi ad blau fit plu jquam indeteiaiinatuni &c.
tcrtuim demr, aut ratio cujufvis potelhiispri-
I)
DEB

A i D E
i B
B A E

-&L X G

^B-

P
,. II
$UOMODO gyjESTlQ ALIQVA AD AQUATION, REDIGAT. 115-

8c xx -4-
yy + ~ r
4- quarum ope #, 7 Sc per regulas fupra traditas
inveftigaudi funt.

IT. Ceterum notandum eft folutiones quseflionum eo magis expeditas 5c


artificioias ut plurimum cvadere quo pauciores incognita quantitates Tub
inicio ponuntur (c). Sic
in hac quceflionc pofiro x pro
primo numero &
yy
teruus continue proportionalis
"

erit
y pro fecundo ,
*V
j quern proinde po-
ncns pro tertio numero quruftionem ad sequationes fie rcduco.

cnunci&ta

Latine Qurmmtur tres numcri continue proportionates ,

yy
Ateebraice x. y. >* ?
x
Latine Quorum fumma fit 20 ,

yy
Algcbraice x -+-y -4- -^
A;
~ 20.

Latine Et quadratorum fumma 140.

Algcbraicc xx-+-yy -f- i t 140.


XX

Habcntur itaquc sequationes x -4- y -f-


^yy ^ 20 & A"AT -+- /y -t-
-
y^
ss 140
X XX
quamm reduclione x c y dcterminandi funt.
Aliud exemplum accipe. Mercator quidam nummos ejus triente quo-
tannis adauget, demptis 100 tb. quas annuatim impendit in familiam, Sc
poft trcs aunos fit duplo ditior. Quurruntuv nummi.
Ad hoc autcm rclolvendum fciendum ell quod plures latent propofitio-
ncs, quu; omnes fie cruuntur 6c cnunciantur.

nummos quofdam.
Latine Mercator habet
Algcbraice x.
Latine Ex quibus anno primo expend it 100 ft.
Algcbraice x
- - 100.

Latine Et reliquum adauget triente.


Al-

f Vide fupra Seft. II. Art. Ill,


*")
& feq. eft,5c hercle infeemofiffimtfifc eflet ita unoidu
& prxcipue XV. item intra. , oculi problcmata led ho: diiiiaJlimum
i
,

eft, &
ideo fuit inventa; ncc Janeti-
Algebra
(<)
Hoc nihil aliud eft,
quam ftatim inve- ronibus facile elt hinc viri acutiffimi regulam
nire qiuntitatem, cui
aliqua ex probkm-atisle- ferv.uo , &
ideo d ivrit initio cam ncghgere,
mpcut. Hoc autem faccre uno intui- donee ufus vires ingcnii auxerit.
m 6c fine calculi
ambagibus fane ingeniofum
P i
SECTIOfERriJ. CAP. I.

x ioo .,
4* 400
Algebraice x ioo n five 3 1 ,

3 5
Lttine Annoque fccundo expend!: ioo ft.
4* 400 f AX 700
Algebraice ioo five 1 .

LAtlm Et reliquum adauget trientc.


, 4* 7:0 4*- 700 \6x 1800
Alecbraice 1 five .

3 9 9
LattKe Et fie anno tertio expendit ioo ft.
\6x - 1800 itfx 3700
Algebraicc ioo live .

9 9
Latine EC rcliquo tricntem fimiliter lucratus eft.
\6x 37 16* 3700 r 64* 14800
* *
Algebraice 1five .

9 17 Z7
Latine Fitquc duplo ditior quam fob initio.
64.* 14800
i
Algebraice
--1 ix. ^
-,. .
6*4*
-
14800 zx redigiturj cujus
Quxftio itaque ad cequationem :=:

reduftione eruendus eft x. Nempe due earn in 2.7 & fit 64*- 14800
S3 f4Vjfubduc f4Jv &
reftat lox -
14800 o, feu
-
^ lox ^ 14800, &
dividendo per 10 fit x 1480. S
Quare 1480 ft funt nummi fub initio
ut & lucrum.
Vides itaque quod ad folutiones quseftionum , quae circa numeros vel
abftra&as quantitatum relationes folummodo verfamur, nihil aliud fere re-
quiritur quam ut c fermone latino vel alio quovis, in quo problema pro-
ponitur, tranflatio fiat in fermonem (fi ita
loquar) algebraicum, hoc eft
in characteres qui apti funt ut noftrosde quantitatum rclationibus conceptus
defignent. Nonnunquam vero poteft acciderc quod fermo quocum flatus
quasftionis exprimitur incptus videatur qui in algebraicum poflit vcrtij
fed paucis mutationibus adhibitis, &
ad fenfum potius quam verborum fo-
nos attendendo ? verfio reddetur facilis. Sic enim quadibet apud Gentes
loquendi forma: propria habcnt idiomata, quac ubi obvenerint, tranflatio
ex unis in alias non verbo tcnus inftituenda eft, fed ex fenfu determinanda.
Ceterum ut hujufmodi problemata hac methodo ad arquationes redigendi
familiaritatem convincam & illuftrem,& cum artes exemplis facilius quam
praeceptis addifcantur, placuit fequentium problematum folutiones adjun-
gcre :

CAPUT
117

CAPUT SECUNDUM.
P R O B. I.

it a duorunt numerorum fumma a 5? differentia quadrat arum b, itrve-

i-enire numcros ?

Siteorum minor*, & erit alters .v, eorumque quadrata xx Sc


na i ax -+ xx Quorum differentia aa- - lax fupponitur b.
: Eft ita-
zax zz b^ indeque per redu&ionem ad b :=; zax feu
q ue aa
aa b i b

E X E M P L U M.

Si fumma numerorum , feu fi, fit 8, 8c quadratorum dirTerentia,feu^, i<5i

i b
ent <-
-
(;=: 4 ,1 ) ^ 3 j= x,6c ^ # ^=1 f. Quare numen
funt \ 6c f.

PROS, II.

IV. Invenire tres quantitates x , y ? z quarum paris cujufque fumma Ja-


tur.
Si fumma paris x &/ fit <z>
paris A? & z-,
6-, ac paris y z,, c. Pro &
determinandis tribus quaL fitis x^y 6ca habebuntur .xquationes A: 4-7
tres
S^, Ar-h-jcz^Z , tjX-t-;:=3<T. Jam ut incognitarum duac , puta y & 2i,
exterminentur, aufer AT utrinque in prtma & fecunda aequatione, & emer
gent

%
() Hoc problema poteft aliter quoqne fol- B C zequat B F; fimnl; FC
zequat diffe- AC
vi led prius
, demonftrandum hoc theorema rentiam ipiarum AF; FC; ergo &c.
UtiliflSmunv. His politis , fmt duo numeri in problemate
quaefiti xjy.&x-t-y^rr; x- -y t=
Ex duabHs quantitatibus major t^uat ag- ent x ._, _H ^ xx a -+- zci -f- z^;
grtgatiim ex fetnifumma. ambarum , ^x earum <y
& y
^ c
<-

^ .
;

,yy
-^* cc ^cz. -+ zz. ,

femid. minor vero excejfum femtfummf.


;
at ^ xx 7c -4- Zft -f- *i fc
yy
fuj>r*jemid,ferintt*m. ^-xi 4 cz;
. A Refta BC majorem CA minorem qtianti- ;

F 5.
tatem; tota AB fumma m earum ; dimi- AF ergo b ^ 4:1, &
- /.

^ t ,
ii jam ic ^} ;-
lg .
diranm lummam exprimant; fumatur & BE ,
b
squalls CA , erit ergo EC asqualis differen- fiet x - v H ; at y minor
tiseipfarum BC;, C^A fed quu BF i
FA, &
Ax. i.) C
AC aquat EB; ent ergo (Eoct.
;

F xquahs F b lean difterenti*. At


sequat
_
^ 1
z
_ i*
i t in Auaoris folutionc.

P 3
Ti8 E C r 10 r E R r I A. CAP. II.

gent ^ =2 a #, & z tz b - -x, quos valores pro y 6c *, fubflitue


in tcrtia, & orieiur a ~ r& per x +- b - x redudionem M t=
tf +-3 c
Invento x xquationes lupenore-s^ ^ a
,
. x K.ZZZ b X

dabunt_y & z. (b)

E X E M P L U M.

Si fumma paris A: 8c y fit p, paris AT c 10, . & paris y & 13, turn
in valoribus x , _y
c * "fcribc p pro rf, 10 pro , & pro c 1
3 ; &c evader

a +- b -- f 6, adeoque A: zn 2* ) ^ 3
- x} zz
6,

-
( ,_y (;=:<*-.

&* (
t= J *)
- 7.

P R O B. III.
V. Quant ita tern dafam
it a in partes qtiotcunque diiidcre ut mcjorss partes

fupercnt mnimam
per data* differential.
Sit a quantitas in
quatuor ejufmodi partes dividends, ejufque prirna at-
que minima pars AT, &
fupcr hanc excelliis fccundse partis b, tcrtix par
tis c 6c
quartar partis d-y erit AT -f- b fecundn p.irs, x -t c tertia pars 8c &
X +- d quarta pars , quarum omnium aggregatum 4x4^-1^-1
--
toti linese a.

- d
, r
live x ^ a
---b - - -
Aufer jam utrinque b +- c +- d
c d ...
.
(c)
& rcitat ^x -zl a
^a^quatur
b

EXEM-
c

(0 Vel inventurus x fubduc y -f- z


cx x -f- 1 b ; fiet x ^
y ^ - -^ f ;
c tcs, quot imitates funt in
rentia inter partium minimam
&
m ,

x ,
& detur
&: pi oximam,
diffe-

_
qr.am adde ipfi x -4- y
_/ o
4
a -t- ^
cut

^
;

- f
~
inter eanJein
Jam data a ,:e mx auctamom-
*
<.
fcquentem , t\
T
i"ic de CL

^~
,

x
nibus dilferentiis (LucL. Ax. 10. qua cum )

Ut rcpcriasyfubtrahe

huic addc
fupcrcrii y
-t- i
x-f-t^j ^cx.\H-)r^;
-^ ^j <i
- ^;
obtinebis
dentur , omnes expiimantur fvmbolo d,
ergo a-^mx-i-d,
~
.y c; _~ - x

Pro z. ex y -f- c ^j
Habit i

Aut quia x
gox-Hy-t-*-
b -- y^

-4-
-
z.
^

.-4-^
deme
a, cui addcy-4-i

i- , erit
.v -f-y n

x
x-(L~cL.Ax.i.)
.7

-
; re-

x
c ,
gr.
Nunc prow
7 ; pro

5 6n. 2

a f^3y*
- - --
4-w^ 2-4-3
<i

_L-+-4-4-
3 4
5-f-
,
fubftitue
50

.
,

proxima pars
flrque
quemvis numerum, cr.

-1

7
^^
>

-
f
-f/_t_^_f./,
_ -+-

5
1

5-;
1

6 JL_*
,

aha
erit

-v
eft

Z3
enim
"
-4- ^ --
x-Hy
y
r: ,

z^z
^: tranfponendo
(quia y -4- t ^ f) 6
2
, alia 7
^
^ , fequcns 8
,

a + bc, & x ^ *-*-!>

i
c

tum 9 , demum 10 .

(0 Sit data quantitas A dividenda in tot par-


E X E M P L V M.

Proponatur linca 20 pedum fie in 4 panes diftribuenda ut fuper primam


&
pattern
dum.
exceflus fecunda;

Et quatuor
fit

partes erunt
2
pedum,
x (zz
a
---
- --
tertix 3 pedum,
b c d ~
five
quartz 7 pe*-
20 2 } 7
4
-
-)
4
,

^ p.

Eodem modo quantitas in plurcs partes iifdem conditionibus dividitur.

P R O B. I V.

VI. Viro cuidam nummos inter mendicant es diftribucre vole nt I defunt ofto de-
narii quo minus det fwziilis tres denarios. Dat itaquc Jingulis duos denarios
&? tres denarii fuperfunt. htritur numerus mendicant mm.

Efto numerus mendicantium x 6c decrunt 8 denarii quo minus det om


nibus $;c denarios-, habet itaque $x
denarios,
x zz u.
& rcliqui
8 denarios. Ex his autem dat zx
denarii x - 8 funt tres. Hoc eft AT - 8 zz 3 feu

P R O B. V.

VII Si Tabcllarii duo A & /?, 5-9 williaribus dift antes tempore matutino
obviam cant , (fit
.rum A
conficit j miUiaria in z boris\ B 8 mil liana in &
3 horis ,
ac B iina bora, ferius itc r
inftitult quam A :
quxritur longitudo iti-
fieri s
quud A conficiet antequam convenict B.

Die longitudincm illam x ; & erit fp- -x longitudo itineris B. Et


ac
cum A ptrtranfeat 7 milliaria in 2 horis, pertranfibit fpatium X in t-

2Ar
]ioris co quod fit 7 milliaria. z horas X milliaria. ^
horas. ita
, : :
Atque
cum B pcrtranfcat 8 milliaria in 3 horis, pertranfibit fpatium fuunifp x
m ~~o~ horis. Jam cum horum tcmporum differentia fit i horaj
ut evadant cTqualia adde dift crentiam ilium brcviori rempori , nempc tem-
pori

3f ^
-

x.
o

Nam
^-, 3c emerge

mnltiplicando por 8
t I -f -^-

fit
07
- iRj-
*
= ~~
x
.

~
Et per reduftionem

~. Dcin n-.ulti-

plicando etiam per 7 fit


i2f - 21*;=; i6x , feu
3

ii^^J 37*. Et di-


vi-
SEC rE ft I A CAP. II.

videndo dcnique per 37, exoritur $f zzx. Sum itaque $f milliaria her
quod A conficiet antcquam convcniet B. (</)

Idem

Vcl etiam fie. Cum A peragat 7 millia ^-y ac omnibus in 3 ducli? , 354
;

ria in i horis , una hora pcrcurret millia-


-t-i6^;iiy, tS: redigendo ad limpliciorem
^u y zZ z2 10 *
expreffionem 370 rd 31 y
OI
ria; eadem ratione B una hora perfic :et
3
debet ergo A iter fcccre per 10 horas, B ve
- ro per 9.
8 i6
milliaria; li ergo fiat
13 . :: x.
zi
, erit Methodus fuperior aptari poteft etiam aliis
hypothcfibus. Creicant .v.
gr. fpatia perada
her, quod B percurret eodem tempore, quoA vit
quaUrata temporum , quibus pcraguntur: id
cA li A una hora pevficit duo milliaria , dua-
peraget iter x , ftd B iter incepit una hora ferius , bus noris peragat odo tribus oftodecim ( eft
,
8
qiV.m A , ergo iter ilaus rr: .
T-T
Lit ?.u-
i ur i , quadratum primi temporis ad 4, ,

quadratum fecui.di lie i fpatunn pnmo tern-


tem iter B una cum itinere A ^ 59; igitur pore decurfum ad 8 fpatium iecundo lemporc
8 -nlum, & m i ad 9 ir.i i ;it
y
x-4- r^ 59,&reducendo x adean- _;m a B conficiendum antequam mobilia
conveniant, e:it c c, ,dtira
y fpatium
.

<hm denominationem ac , & tranfponen- ab A, 6c lit m tempus quo pe.agit fpa A


tium a ;
Kic a. c yi-.m
1-
ad quartaia
8 u*-t-irfx 8
oo ac redigcn- or. 1 ?//*/
, ; 59-^- ,
hoc ent quadratum lempons, quo
3 ii 3 ,
ii
do ad fimpliciorem expreiTioiiem primumsEqua-
tionis mcmbrum & fecundum ad cundem de- A perficiet ^r.n um c
y. Pariter pone ft
,
tcmpus, quo li pcrcurnt fpatium b, ik lie
nominatorem ~ , 5c omnia multipli- -~
b. y:: n
l
. erit hoc quadratum temporis a
b
cando per ii (nempe in primo membro de- B A motum
kndo ii & in fecundo & idem fecundum impenfi. Fiqcatur incepifle tern-
, 3 ,
pore citius quam B ; & ent
Euiltipiicandoper 7.ob 11^7.3) 37*^; n.95>
/>

& dividendo per 37 cc.


a
^y }
_
p ~-
t> ^nv
v
y
7,
*

Si vero quzratur tern pus concurfus ; fit tern-

pus , per quod A moveri pergit , y ; li fiat


*~
& quadrando
*
V
ut z horac ad ad * mmc
y horas fie 7 milliaria . c -y
>

7V
millaria; exprimet
-^
fpatium ab A peradam
quare
tempore Sed itcr ipfiusB durat per tcmpus
y.
y i ex conditione problematis
, fac ergo ,

ut 3 horse ad y i horas fie 8 mu .ai ia ad .

; haec quantitas s.x-;onet fpatium a B

pcrcurfum tempore y hoc fpatium de-


i;
me ex 59 vnilliariis, quibus A didat a B 6c ,

Ll
^p er it fpatium , quod fcparat lo

cum ubi erat A , cum moveri cocpit , a loco


ubi B pollquam iter fecit per y
eft i 1;

atqui ineodem loco cflc debet etiam A


8-4- ;

nempe A , & B convemunt) ergo 59


1
6y -t- (6
-

; & cunetis dudis in z; 1 18

ant
S T 1 NE S ARITHMETICS. ^
Idem generahus.

VIII. Datis duarum ntobilium E eodem curfu pergentium cclert tati&us t A&
HHA cum intervallo locorum AC ternforum a quibt4S incipiunt mowri-, determi~
nare me tarn in qu* convenient.
Pone mobilis A earn eiTe ccleritatem qua
fpatium c pertranfire poflit in
tempore/, 6c mobilis B earn efTe qua fpatium d pertranfire poffit in tem-
porc ^j & locorum intervallum efle e , ac b temporum in quibus mover!
incipiunt.
C A S U S I.

Deinde , fi ambo ad casdem plagas tendant , & A fit mobile quod Tub
initio motus longius diftat a metaj pone dillantiam iilam efle x , indeque
s.ufer intervallum e , 6c reftabit x e pro diftantia B a meta. Et cum
A pertnnfeat fpatium c in tempore/, tempus in quo pertranfibit fpatium
fx fx
x crit -, eo quod fit
fpatium c ad tempus/, ut fpatium x ad tempus .

c c
Atque ita, cum B fpatium d in tempus in quo
bit fparium x - pertranfeat

e erit
j-^- Jam, cum horum temporum
, pertranfi-

differen

tia fupponatur b y ut ca evadant arqualia, adde h breviori tempori, nempc


tcmpori ( (1 modo B prius incipiat moveii), & evadct - -
-4-^^-

per rcduchonem
cev-^-cdb
-~ vel
.

Sin A prius mover! incipiat , adde b tcmpori


-~ - & evadct

-
,

x- *x -- ge eve cdb
-, ,
^^-
/,

-^
-
,
& per reductionem
s
^-.
t=: .v. (*)
C A s us
a i _ ^ gy ~/ <

~"
y~~" j 4 *^* f/**
rt
tempore quo A percurret x, ncmpe ab initio
motus mcbilis A ad pundlum temporis quo ,

duo mobilia eodem perveniunt , mobile


liaec
J/x
B tranfibit fpatinm -rr , fed ut hsec duo fpa-
--
/ ,
/4. .

~r~
<;i

"V
, ;
"

) ) tia aequalia funt , huic adjiciendum eft fpali-


^
(0 Hie quoque valet fuperius ratiocinium: urn quo mobilia diftant , & fpatium a mo-
B peragens tempore g fpatium d percurret I
dh c *
A b" e peiaclum A adhuc quiefcente , ergo
tempore h fpatium -
& cum fit ~ . : :*
,

dfx 3*

^j
, mobile B perficiet fpatium eodem & omnibus multi
per eg multiplicatis

fTw. 7. O
rERflA. CAP. II.

C A S U S II.

Quod Ci mobilia obviam eant, & .v


, ut ante, ponatur initialis diflantiii
mobilis A a meta ,
turn e -x erit initialis diftantia ipfius B ab eadern
/ $ gg
^ &c 1-V.njL
tempus V.lj
,
j
in
ill
quo A conficiet
*V* diftantiam
U 1 LL*IU LJLJ1J
*4L>lhl x* y atque-ai.ui-ll> f

pus, in quo B conficiet diftantiam fuam Quojum temporum mi-


f x.
t v
nori u: fupra , adde difterentiam /?, nempe tempori fi B prius incipiat

cioveri, & fie habebitur ~ 4- b ^ ^ ;T 5 & per redu6lioncm


-

^^r. Sin A prius incipiar rnoveri , adde h tcnipori :5- ~j^~~ ^ cvadec

x &e -- Z x
~-^b-}--
^
, *.
-yS & per reduchonem

E X E M P L U M I.

Si quotidie Sol unum gradum conficit 6c Luna trcdecim , & ad tempu?


ali-

Jc,

Quod
CPX

per redudtion^m
fi A
^

prius
tifx +

moveri ca
. -f

,
-

x
-+ cdh

f^
-
+
;

- f(lh
-

J/
&
/x
utnmque
rt/x
- ~
delete

f dh
C
-,
/
h

if
.^atium J"-^ 7 "f
~
ab eo pcrcurfum temporc h, futurum
,
eft
J
,
^x (
-t- .

ob /. A : : c. ~. Pouqinm igitur A hoc fpa- ci.ndisquc in eg doftit ,


~ --
f f^x djx c dh -f-
ctg .
tium perfeccrtt, ambo inobilia fimul move- & rcduccnd"

buntur, & quidem per tempora cqu.ilia quo -cdh


x *- ceg-
;

temporc A tranllbit fpatium


-
"
"

cc ^/
f
--^/ x ch
_
/ Si vero quaeratur tem-
f"
tempus concnrfus fit

--
;

J &
*
~
^
^
: :--
/v
ergo
-
c/>

.
J/x -
CS
dc h
pus, quo durat motus iplius A

f,y::c.^., hoc
J
c y
y ;

erit fpatium a o
,

A
^<c

pera&um.
quia

fpatium a B codem temporc pcrcurfum ut : Jam L movetur per tempus y-*-h; fed

re --
vero here duo ..qualia lint, minori(nem-

rj
)

cum ambo moveri


a r
addendum eit fpatium , quo ^,,^j^n.r
quod eft fpatium
*y-f-*i:.*-- t r;
D
a B
r n *
, dy -+- dh
.

perfedum, cm adde
- ,

e , :

mobilia, coeperunt, diih- erit

_
bint, fcilicet
ch _ef -ch
"
- cy
7 E=~ ~ --
d^-t-dh
*

/ 8c(cunais prius in/, d-inHe in ^


/""

~ dfy dudis)

/x-
ergo
-th ^ & traniponendo
cgy
, ac per
*- dfh -4-
- ?/>

dividcado,

- -
4/"
~"~

*
dfx (dh ef ch ~cg df
ff~
""*"

/ >

tempus, per quod A motuin continuaredebet.


Cancri atque pod tres dies Luna
atiquod, Sol
fit in principio in princi-

pio Arietis: quseriuir locus conjunctionis proxime futurae. Refp. in io^-


4
grauu Cancri. Nam, cum
ambo ad easdem plagas eant, ferior fit epo- &
cha motus Luna: quae longius diftat a mcta j crit A Luna, B Sol, &
- longitude itincris Lunaris, quse, fi fcribatur 13 pror>
I
pro f,

d y
ac g j po pro e ; & 3 pro b f evadet - ~ hoc eft
-i.i
>

1 i
3

, five 100^. Hos itaque gradus adjice principio Arietis & prodibit

io gradus Cancri.
4
EXEMPLUM IL
Si Tabellarii duo A & B , f p milliaribus diftantes, tempore matutino
obviam eant , quorum A conficit 7 miliiaria in z horis , & B 8 milliaria ia
3 horis, &B
una hora fcrius iter inltituit qinm A: quseritur iter quod
A conficict antcquam convcniatB. Refp. 3f milliaria. cum obviara Nam
-
.
r T, r
eant cc A pnmo infhmat iter. ent iccr quantum, Et hoc, li

tg-^trt
fcribatur

evadet
j
7 r,
pro
------
7.34-8.1
L -
i pro/, 8 pro */, 3 pro

hoc n. }
r
- five eft - -
37
-
,

3f
fp pro <r,
6c I
pro &,

P R O B. VI.
I X. Dat.i agent is alien} us potcftafe ,
invenire quot ejusmodi agent e3 datum
a in da to temper e b producent.
qua cffc6tum c producerc potefl in tempore ^/,
Sit ca agentis poteilas,
fc crit ut tcmpus d ad
tempus b , ita effeclus f quern agens iftc producere
potclt in tempore d^ ad efteftum quern potcft producerc in tempore b ,

qui proinde erit ^ . Dcinde ut unius agentis effcctus


^ ad omnium ef-

fco:um J, ita
agens ifte unicus ad omnes agentcs :
adeoque agcntium nu-
ad
menu ent .

DC
E X E M P L U M.

Si fcriba in 8 diebus if folia defcribcre potefl: , quot ejusmodi fcribse


rcquimntur ad dcfcribendum 40f folia in p diebus? Refp. 24. Nam
fubftituantur 8 pro d 9 pro c, 40^ pro, a 2c P pro #, numerus
fi
if
evadet
.

hoc eft - -- , five 24.


be p.if i

PROB,
S E C T 10 r E RT I A. CAP.
P R O B. VII.
X. viribus , tempus x determinate in quo datum
D.it is pl .uium agent turn
d conjunclim producent.
cffettunt
vires
Agentium A, B, C, ponantur quas in temporibus e, f, , pro-
ducant efFechis a, b, c refpetive j 6c hx in tcmpore x producent effectus
ax tx ex b:c ex
, , .
Qiure eit -t- -\ zz a , oc per reduchonem
} g * C
,/ .

E X E M PLUM.
Tres mecenarii opus aliquod certis tcmporibus pcrficerc po/Tunt, vide
licet ,
A iemel in tribus
ter in oclo feptimanis , 6c feptimanis
quin- , B C
quies in duodecim fcptirnanis. Quxritur quanto tempore fimul abfolvcnt?
Sunt itaque Agentiiun A, B, vires, qua; temporibus 3 , 8 , produ- C n
cant cffcdus i , 3 f refpec"tivc Et quasritur tempus quo abfolvent cf-
, :

fectum i , quarc pro a , e f,


g fcribe I, 3, f, I, 3, 8, >

Q i

:
provenict ATS five feptimanse, hoc eft 6 dies f~

rar , tempus quo fimul abfolvent.

P R O B. VIII.
XL D iffmiles duarum plurhimve rerum mifturas it a componere , ut res illA
tommift* datam inter fe rationem acquiwit.
Sit unius mifturas data, quantitas ^A-H^B-i-/C, alterius eadem quan-
titas ^A-l-Z B-H^C,
&: eadem tcrtias /A-HwB-t-wCj ubi A, B & G ,

denotent res miftas, & ^/, f , /, , ^>,


&c. proportioncs earundem in mi-
fturis. (f} Et fit pA-l-gB-HrC millura quam ex his tribus
oportet
componere i fingeque x, ] t z, numeros efle, per quos fi tres datae miiturac
res-

(/) Sint Ex. quarum qua:-


gr. tres laminae , d A-4-;B -4-/ C rj O. Secunda fquani
eft
ris conflatur tribus metallis (puta Auto Ar- , cxppno lymbolo P ) componatur
gcnto, j^Ere) variorum pondcrum. Ex ea- g Auri; h Argenti ; k ytris; igitur
mni lanainarum partibus fimul miftis & confu- ^A-t-^B-4-itC^ P;
fis effici debeat quarta lamina continens Auri Hadem ratione tertia data
pondo p ; Argenti ; Mns r. Indicent A Q /A-4-wB-f->;C;
B Argentum; C Ms, & prima la-
<\

Aurum ; <k conflanda lit


qua
mini (cujus fymbolum eft O) conftet quanti- R A -+
/>
.j
B + r C.
Utc Auri,- r Argenti; /^ris; unde ea ,ota
<i
U S rI NE S ARITHMETICS.
rcfpe&ive multipliccntur , earum fumma evadet A4-gB4->rC (g},
Eft itaque
dxh -H ex B 4-/Y C 1
4- 7 A -f- Ay B 4- ty C >~

4- /s A 4- mz> B 4- z, C J
Adeoque collutis terminis
dx -\-gy 4- Iz,
~p ,
^A: 4- by 4 wr. q,&fx
~ -\-
,

ky 4- #. ^J ;

c per reductioncm

p ^_y Iz,
k ^ ^- hy mz, ^_^r ky nz>

Et rurfus sequationcs
p- -&y !
*^q wv i
r
e c f
per reductioncm dant
dmz, elz, fq
(/)
,
t=
hek
-- --
Qux , (1 abbrevictur fcribcndo
pro ^p dg , ^ pro ato ^/, j/ pro eg
P ro J<1
fr >
t P ro en />
& &
pro fh
evadet
c
oC per reductionem - -- ~ --r
/

z,.

Invento z pone

E X E M P L U M.

Si tres Tint metallorum colliquefaftorum midurac, quarum primar pon-


do coutinet argenti unc. n, xris unc. i, itanni unc. 35 fecundac pon- &
do continet argenti unc. i,a;risunc it, & (tanni unc. 3-, 6c tcrtice pon-
do continet aeris unc. 14, ftanni unc. i, & argenti nihil ; fintque has
mifturiK ita componendse, ut pondo compolitionis contineat argenti unc.
4 , acris unc. p, & llanni unc. 3 Pro d^ e, f$ g^ h^ k; /, w, n-t ^, f :
/>,

fcribc 11, i, 3i i, n, 31 c, 14, ij 4, p, 5 rcfpc&ivc, & erit

(^) Sumis , Ex. Gr. quantimem x ex La- ac


mina O ; quannutem y ex P, & x. ex Q & ; ,
i Q ^
A -t- iz B -4- zn C , ergo &c.
./

ex lege prob cinatis, clle debet (h)Su;uidem quantitas auri, quae eft in R
A.-O-4-y 1
-+-iQ i^ R jr: aequat oinnes luas partes, vel quantitatts Auri
/>A -+-^B -K/- C. ex O j P; Q rumpta^ ergo ;

Ail xdh -h^A + z.1 A z


* O s* x^A -f- x eE +- xfC ;

& x// -H y^ -f- i/ tr


& fie de ccten f ,
$ E C 7 IO f E R r I A CAP. It.

i
.4 - ii. p) =S - 104

$ (^ dm - f/ss ii
fc
.
14 - i .o) :=! 168 ,

y S3 - 143, J- 14,
8c fie
~ - 40, & d^ JJ
Adeoque

- 1710- -5744
v r^-:-2y~ u 143
i
at* r- p gy
-

^
- -
8

lUjLI- I
12 Ii
8
Quarc fi mifceantur -
partes pondo miftura: fccundce ,
&? partes pon-

do primac & nihil tertia: , aggregatum erit pondo continens quamor un-
cias argenti ,
novem seris ,
&; tres ftanni.

P R O B. IX.
XII. Datis plurium ex iifdem rebus miflurarum fret Us, proportionibui &
mift or um inter fe^ pretlum cujufvis e mift is dctermineirc.
Cujufvis rerum A, B, C, mifturae ^A-4-^B-4-/C pretium cftop, mi-
Auras -+- hB -A- mC
<rA
pretium q, 5c mifturae / h -+- ^B -f- C pretium r,
& rerum illarum A, B, C qiuurantur pretia .v, jy 6c ^. L tpote pro rebus
fit C fubftitue earum
A, B, pretia x,y , & z, , exfurgent xquationcs &

ex quibus pcrgendo ut in prarcedente problematc, clickentur iudem

E X E M P L U M.

Emit quidam 40 modios tritici , 24 modios hordci , Sc 20 modios ave-


nac ,fimul if libris 12 folidis: Dcinde conflmilis grani emit 2.6 modios
tritici, 30 modios hordei , &
fo modios avense , fimul 16 libris: Ac ter-
tio conflmilis ctiam grani emit 24 moJios tritici, 2.0 modios hordei r
&
100 modios avense, fimul 34 libris. Quxritur quanti JeiHrnandus fit mo-
dius
cujusque grani ? Refp. Modius tri:ici f foiidis, bordei $ folidis, 6c
avenac i folidis. pro </,,/*Nam
t wj/ ?
k y ; p, ^ r fcribendo c>b & rcfpcfti-
vc
U JE S r I NE S ARITHMETICS 117

vc 40, 24, 2o> 26, 30, foj 24, no, ioo> if : 1 5, & 34 i prodidit

* (^ep - d<^
z6 .
15-^ 40. 16")
:=!
234 5

$(~dm - ^^40 - .
&
fo 2.6 .20):=: 1480.

^: 5-75, - <?;=:
fco,
Atque

Adcoque
:=:
ita

1400, & 0^ 2402.

- 188000
- _
^""806400 4- 3ff2000 2745-600
i- *
10

- 224 4- 148
yf -"*
20
Et
x
j
7 -__~-
_
40
18

7"
^
\
>
h .
f

4
.

Conftitit itaque modius tritici Ib feu r folidis , modius hordei J ft!


4 23

feu 3 folidis , 6c modis avenx Ifc feu 2 folidis.


10

P R O B. X.

XIII. Datis &? rnijlur* 6f miflorum gravitatibtts fpscifcis invenire proper-


tlonem miflorum inter fe.

Sicgravitas fpecifica mifturx A4- B cujus gravitas fpecifica cfl a, A


Sc B
gravitas b 6c cum gravitas abfoluta feu pondus componatur ex mo
:

le corporis c gravitate fpecifica, erit pondus ipiius B e A 4- f B ^A &


-
pondus uggirgati
*A==:<fB - A 4- B
/>B feuf
,

b. a - -
adeoque ^A4-^B=r<?A-f-^B, indcque J
r::A.B.
A

E X E M P L U M.

Sit aun gravitas ut ip, argenti ut 10 ,& coronas Hieronis ut erit-

-
i/>

quc 10. 3 (::* ^. J e : : A. B ) : : moles auri in corona, ad molem

argenti, vcl ipo. 31 (:: ip.ioad jo- .


3
:; a (e b) *&b(a /)) ;; pon-
dus
SECriO TERTIA CAP. II.

dus auri in corona, ad pondus argcmi , & an. 51 :: pondus coronac, o^


pondus argenti. (/)

P R O B. X I.

XIV.
Si boves a depdfcant prat urn b in tempore c f0vrr d elepafcaiit >
&
pratum tque bonunt e in tempore f , &? gramen unifor miter crefcat : qmeritttr
quot boves depafcent pratutnfimile g in tempore h.
Si boves a in tempore c depaicant pratum b turn per analogiam boves -,

(k) -7 a in eodcm tempore c y vel boves 7- a in tempore/, velboves


j-.a
in
(0 Fiat moles auri -z* A, argenti &: atqui gravitas fpecifica / mifturae M nihil ell
gravitas fpecifica cujuPlaai molis ex auro (19) niiiag^rcgatum ex gravitatibus fpecificis me-
tallorum componentiuci , ut patct , ergo
S *; ejuidcm
r ,

raolis ex argcnto (10


i . .

aequalis molis ex miftura (17) ^ *,ent


)

e - *
*>
/"-

- - 33 1
- &
~T"

- ---
(z2 17
e
(^3
rioribus, #
10 ^-2;
3
19
6.4
7

17) ^2 i; atqui
f ::
JL
3

A. B
6

,
i.)

, ex fupc-
ergo A. B::
t= ;

- (
per reduftionem

__,
*
J^
r
--
h
f ^

.1 10. i ad 3.1 10 ad Sed pondus id eft

- f-
: : ; :
3.

ex mole c gravitate fpecifica; igv-


{.>mponitur g h. h :: c . x ,

tur pondus auri ad pondus argenti ut 10.19


m excels fpecific* mcralli gravio-
graditr.tis
tis fupra ;is ad exceffum gravv-
id 3. loi-. At ex aggregate molis Auri(io) fpcahca;
3 Urn. fpecmcac miflurae iupra Ipecificam gravi-
cum argenti mole (3) conila coronz mole? ; tatem levioris i:a moles mifturse ad mokra ,

ea igitur
pondus argenti
eft ut 13. Atqui pondus coronx ad
ell in rationc compofita gravi-
metalli gravioris.
Quia^ - f- h. h :: c. x, erit etiain

tatum coronae & argenti (17. TO ) <k mo-


1mm coronae atque argenti 3) ell ergopon- ("13.
unius niilH in -luix-m alterius , ad excef-
^um cjufdem
dus coron-je ad argenti poadus ut 13.17 (m) majoris .;is mifii fupra gra-

, j vitatcm fpecificam mitturae ^ita moles mifturx


ad 3 jo- (31.)

A L I T E R.
ft d ipolem
Ito.n
mifti k-
h. *
^ :: x. c
x- f
x
I/,*
/"
-- - - <r
: -

/ ;

Sit miftura quoedam M (cujus mdfcs ]^^i - c}


utcel&s fpecificz ertvitatis mi-
O Ullde ill Icviorem ad exceffum gray.ons
compoiita duobus miftis
fmgulis O ac P moles
- c itP; capiatu,
.,
& molis mi- fit c
P^
il P ra ""^^
Icviprem
, ita mules meuUi gra-

fturx M
;
- & molis c
^f ** mblcra fevions.

metalli O,
gravitas
=2 f , ac
fpecihca
dcmum
/;
molis c metalli ,
W ^ tempora imt aequalia prata
ona P atct dle ut fuperficies prati 4 adfuper-
que &
P, A, quxritur quanta fit moles ex ipfe ^
O > ex quibus moles c millur* confla- M ficiei P ratl f
" ta numerus bourn a ad nume-
rum bourn codem tempore c depalcentium
ta Q.
T 4
p ammifturam e(Te fpecifice leviorem
patet pratum t , qui numerus erit f.
mifto gvnviori,&: graviorem Icviori, lit fpca- v
fke gravius O.
Moles fut x; erit moles P ~^L f x ;
gx c h
- hx-
tempora lint insequalia, pratum vero
,
fi

idem tune duo bourn numeri erunt in rec:-


proca tcmporum ratione ; conftat enim, quod,
ig .Uir c x - x\\h.
. . -.

g. , &<..< ; numero bourn decrefceiite augctur tcmpns ,

ad
~ -

III

/:. Ji. ,

C
E S AR / r HM JE
1

y / C

in tempore h
, depafcent pratum f; puta fi gramen poft tempus r non
crefccret. (/)Sed, cum propter graminis incrementum, boves d in tem
folummodo pratum c^ ideo graminis in prato e incre
pore / depafcant
mentum illud per tempus / c tantum erit quantum per fe fufficit pa-

fcendis bobus d ~j--f per tempus/, (m} hoc eft quantum fufficit pafcen-

dis bobus - --TV per tempus h. () Et in


tempore h- -c per ana-

logiam tantum erit incrementum quantum per fe fufficit pafcendis bobus

eca c bdfh ecab ldcf-\- aecc

dcc
Hoc incrementum adjtce bobus (0) & prodibic
-rj-
bdfh ecah bdcf -\-tcfa r,,v. r,,&,
-numerus bourn quibus pafcenais iumcit
of b b c b
pratum e per tempus b.
Adeoque per analogiam (p ) pratum g bobus
bdf&b
al pafccnium necerTarium , & contra; ergo ca temporum ratione, fac

tempus /ad tempus c ut


^ numerus bourn h. / : : ,J~~, ad quartern - -;

patum t tempore <

depafcentium , ad nume- Hsec cxponet numerum bourn confumentium


rum bourn idem pratum t
tempore / tonden- tempore h gramen in prato t fuboriens
tem-
act pore f r. ^it in eoucm prato duplum
tmm; qui numerus erit
^ , & eadem ratione
^.^ tcm A re .is ,

impediment
,
dupl;J
sae ace remotis) triplum , tr / mporc &c ; igitur
^ herbam crelccn-
c
TT T tt u SOUTH u n
,.. ._ r . tem in Drato e ternt-oie h c invemetur ia~
(/) Gramen cmm ctcfcat non crefcat, dum- ,
,/-
>

c
/ ,. DU\
modo jugcrum tantum foem profe- ex prato b ciendo / c. h c :: "

**
rat tempore quaivum producit jugerum ex c

prat.- per idem tempus, fcmper duplus erit


tr

ad auartam
numcru buum de] mm pratum daplum,
1
;

codem tenipore Kc. Kci;at iyitur invenien- Idfh bcdf aceh-+-tcc


dus numevus boiim exhaurientium giamen fub- z3 .

~~if-^IL
icrcfccns m prato rtonpore/ c.
Numero
bourn derodentium pratum e
e x _. tempore h fi herba poft teropus c non cre-
,

(m) Quia boves d pratum e


depalcuut tem- fcf;et H 1S vero ^itionis cauia eft, quod
pore /, cum herba crefcit / & boves
V
fupri invenimus numerum bourn pro herba
qu.e crefcit tempore
h c fi igitur huic aa- - ;

i<lcm faciunt eodetn tempore , fed herba non j as numerum bourn con rumenUum herbam,
fuccrefccnte oponet ut numerus d major fit U se jam erat in prato *,-: quae creverat
tem-
,
q
hie ab iUo dc ro e ndu s

ut hahe.uur numerus bourn tempore / confu- creverat tempore h.


menuum herbam , quae in illo prato fuper-
vcrut. Ent autem d -- ace
r-.
(P) Id eft
bd fh _ -
ponendo
^cdf aceh +- atft
"

() Et quia numerus bourn eft in recipro- ad


I. R
SEcrio rERTiJ CAP.IT:
f
em tem P us "
pafcendis fuf-
befh
ficict.
EXEMPLUM.
Si ii boves depafcant 3-* jugera prati in 4 feptimanis;
& zi boves

depafcant 2.4 jugera in 18 feptimanis ? Refp.


nictur fubrutuendo in

3 , 4, ii , 10, p, 24,
bdfth

& 1
-- --
depifcant 10 jugera confimilis prati in 9 fepcimanis , quxritur quot boves
lite enim numerus inve-
ecavb
r-*i
bcfh
8 pro liccris
36".

~ be-~r
bdcvf^-ccfta
eh.
,

a^b^c^d^ e^f,g
-^~ -
&b
numcrosii,

refpedive.
Sed folutio forte haud minus expedita erit fi c primis principiis ad for-
mam folutionis prascedentis literalis eruatur. Utpote il 12. boves in 4

feptimanis depafcant 5 jugera, turn per analogiam 36 boves in 4 fepti

manis, vel 6 boves in p fcptimanis, vel 8 boves in 18 feptimanis depafcent


1

Jo jugera puta ii gramen non creiceret. Sed cum proptergraminis incre-


:

mentum i\ boves in p feptimanis depafcant folummodo 10 jugera, illud


graminis in 10 jugeris per polleriores f feptimanas incrementum tantum
crit quantum per c fufficit exceflui boum 2,1 fupra 16, hoc eil f bobus

per 9 feptimanas ,
vel quod perinde eft bobus per 18 feptimanas pafcen-
dis. Et
14 feptimanis ( exceffii 18 fupra 4 pnm.is ) incrementum illud
in

graminis per analogiam tanrum erit quantum fufficiat/ bobus per 18 fepti
manas pafcendis ; eft cnim y feptiman. ad 14 feptiman. : :
- boves. 7 boves.

Quare bobus, quos 10 jugera fine incremento graminis pafcere pofTunc


8
per 18 feptimanas, adde hoice 7 boves quibus pafcendis folum incremen
tum graminis fufficit, &
fumma erit if boves. At deniquc fi 10 jugera if
bobus per 18 feptimanas pafcendis fufHciant , turn per analogiam 24 jugeri
per idem tempus fufficient 35 bobus.

P R O B. XII.

X V. Datis
fph<ericorum corporum , eAdem retta motorum fibique occur*
in
rent: urn, jnagnitudinibus &
motibus , determinare mot us eorundem fofl
refiexio-
*em.
Hujus refolutio ex his dependet conditionibus, ut corpus
utnimque tan
tum reaftione patiatur quantum agit in alterum, ut eadem celeritate
poft
&
reflexionem recedant ab mvicem qua ante accedebant. His
pofitis flnt cor
porum A&B cclcritates a &
b refpe&ive j 6c motus
(fiquidcm componan-
tur
tur ex mole celeritate corporum ) erunt & Et fi corpora ad
A celerius movens infequatur B, pone x decre- &
M& <5B.

easdem plagas tendant ,


mcntum motus tf A incrcmentum motus percuiHone exortumj & Z>B

--
>

& poft reflexionem


motus erunt rfA x 6c bE -HAT; celeritates &
-A T"~~~
ac R"
quarum differentia jequatur a
- b (?) differentia:

celeritatum ante reflexionem. Habctur itaque aequatio (r) -


, - z
0,, oc inde per rcdu&ionem fit (j) A;:=?

-- & ~- A4-B
?<z

-
AT
quo pro

B poft reflexionem.
A;

o
in celcntatibus

celeritas ipfius

(i>)
.
r
A
-

A, &
9 -- - T ^
A+~ JD
fubihtuto prodeunt (/)
-

celentas ipfius

Qiiod
lentates poft reflexionem erunt-
fi
corpora obviam cant, turn figno ipfius b ubique mutato
- - -=- 6c
A
, ce~

A-f- JtS -\ r>

Quarum alterutra fi forte


ncgativa obvencrit , id arguit motum ilium poft
reflexionem ad plagam dirigi ei contrariam ad quam A tcndebat ante re
flexionem. Id quod etiam de mom ipiius A in cafu priori intclligendura
eft.
E X E M P L U M.

Si corpora homogenea A trium libramm cum celeritatis gradibus 8, &B


novcm librarum cum celeritatis gradibus ad easdem plagas tendant tune 2, :

pro

led
/
Jam NEWTONUS duos cafus diftinxit, in
(<f)

quorum prirao liquet fore a majorem quam b


fecus enim fpliaerae nunquam concurrercnt;
(fi b ~
Temper xquidiftarent , aut (ubi
a)
major quam /) Temper remotiores ficrent ,
contra Hypothcfim.
t

^5
(
. _

*A~K<B

Similiter de
-
~~^ _;~^
/
J5
^

- ah

i<il!-t-i^B

..
"~A~
x_

^
ratiocinandum.
-_T^
ah
-loft -t-ilft
"~^I^1T
/tB-4-i
^
?

-""V

15

Anibae ponuntur tendere ad eafdem par-


(r)
tes, ambarum ergo vclocitates pofitiva funr ^
Sponte patet , quod nunquam corpus
^ntius B quiefcet ab
inm port conflidum vclocitas ipfius B conipirant enim i<ftu,

dcbet elFe pofuiva,


quia coi^pirans potcft A percuffioms &
ipfius B direftibHefr , qu ideu
& debct pcrcuflione fua velocitatem B
augere,
lc mutuo dcitruere non pollunt.
dircftionem vero mutare nequit; quare bcne . ,
f
Audor nofter differeniiam fumpfit. 9*- Ut perfpkiamus quo cafu nfnt A
colli-
tnobilif
ponenda eft hujus velocitas poii
-a B
f/) Nam (ducendo primum iaA, ddnde flonem ( <Lj.
_- 1 i*B ) ^ un de con-
in U) A -4- B
*AB-4-Ax A
i\
/?AB-HBx^ ^AB
tran!ponendo Ax-t- Bx^ia AB
ac dividcndo per A *- B x ^ 6cc.
- i
MB,
AB,
ficitur i^B
aut per converfionem rationis
iB B -+- A : 4 a .
<aB aA t

:
veliB.B

. If.
::a.t,

R 2,
i3* SECriOTERriJ. CAP. II,

*
proA,J,B& b fcribe 3, 8, p & 2j & (
AI* r~~ ) evadit i:
*i 15

ac ( ) 5-.
Recedet itaque A cum uno graJu celcritatis poft

reflexionem, 6c B cum quinque gradibus progredietur.

P RO B. XIII.

XVI. Invenire tres numtros continue proportionates quorum (ultima Jit to,
5? quadr atorum fumma 140.
Pone numerorum primum. x, & fecundum y j eritque tertius
i- , adeo-.

que
^^ A 20 5 oc xx -^yy -\-<-
y
4

=: 140.

Et per redu&ionem

Jtl *4-jy.s^o, & ^ ^"^


40

Jam ut exterminetur x, proa, 6, c , </, r,/, ^6c ^> in


RegulA III. fub
ftime
- 140, o,f> i,_y
- io

Et cmerget

( ^ 4- 280 )
4- ^y 4.^4
/ - -4- (

ijp
i-yy
(^ -4T +
4Py 4-40oy
i5o
5
) ( 250/4
4
) =5 O.
407* )

Et per multiplicationem

i6ooy* - loSooy* - 6j6ocy* z^ o."

Ac reducendo 4y^ fiy -H I5pz2 o. Sive (radice extrafta)

ty r
3
=5 o feu / ^u <5

Id quod etiam b rev ius alia methodo, fed minus obvia, fupra invcntum
eft.

Porro ut inveniatur x fubftitue 6 pro y in aequatione

** -
A:
4-57^0. Etexfurgetxx - 13
^
JV-H4i^- ^:o: feu xx ^

14 ^+-42 i-. Et cxtrada radice ^ ss tf ^-


4
+- vel - ^3^- Ncmpc 1(5
S J R I 1-1 ME ?1 C

itf
eft maximus quxfitorum trium mimerorum,
4
& tf-- - J/
$- - <

minimus. Nam x altcrutrum extremorum numerorum ambiguc delignat j


indeque gemini prodeunt valores , quorum altcruter poteit cfle #, cxi-
yy
ilcnte altero .

x
4L AV\E R.

Pofitis numeris x,^ , c


yy
~ ut ante ,
eric x 4- y 4-
yy
~ =s zo , feu xx ~ -
2<5

x
A .V y

yy & extra&a radice ^ ^ 10 - ^y I

4-^(100 io_y
- 4

mus numerus : Hunc Sc y aufer de zo & refbt


yy
^
=! 10 - 2,
y -
V C 100 - -~ toy ,

yy} tcrtius numerus. Eftque fumma quadratorura

t tribus hifce numeris 400 - 407 ,adeoque 400


- 407 :=: i4o,(lvejy =3
6 .

Invento mcdio numero 6 , fubflitue cum pro y in primo ac tertio numc-

ro fupra inventoj 6c evadet primus 6 2*


4
2
+ 7
VT>
~
<*

i5
ac tertius 6*?
4
-V 3
*-
r
i<5

Ut ante. r>?}

P R O B. XIV.
XVII. Tnvenlre quatuor numeros continue proportionals* quorum duo medii
fimul conjlituunt n, fie duo extremi 2.0.

^ L IT E
x-- & z, zi iu >
ur.de
*s 13 //
x ^S f~*~ u ^
^
Sit

R. /
- =5 * =3

uu~ff - -
atque
Pone 10 ^3 a ,140^ ^,ergox. y y.
(x) : : ,.
,8c V(// -ff*)
undc x* ^i jry , 8cxH-y -^* ^- !

fl , idcirco

** -*~yy -*- ,
add:-, ut habeas quadratura, lunc

=5 C
,-rir

-4-
l-t-xs.
, led A -4-
vx--f-^t-Hit
z.
^3 a - y
K

,
, In propofito exemplo

f =3
Z
- ^
^J 10
- ~

ri 6 y , quapropter /"r^
<5
,

4-xt, 2. 4

1-1 i. = v^_ iSian^T-


quod pone
-*"*S
- , ^5
f,
f

quod
, crit igitur
fac
A:^: =;
z/:
cc
lit
, &
ergo
v/13^..^
K3
i6~
J
id
R 3
SECTIO fERTIJ. CAP. It.

v \*
Sic AT fccundus numerus >
& erit 12 x tertius>
1 2.
-
X primus;
&
144 ~ 4- ## xx ^ 14* -HA; AT
14*
quartus >
adeoquc "i
144 ~ 10. Et

per rcduchonem xx ~ 1 2.x 30-*


<*

feu AT S3 6 -H ^f
I
x^
C^uo inventocc-
7 7
teri numeri e fuperioribus daatur. (>)

P R O B. XV.
XVIII.Invenire quatuor numevos continue froportionales , quorum datur
fumma quadratorum b.
<nm.i a , 6?
Etfi defideratas quantitates ut plurimum immediate quaererc folemus,
fiquando tamen duae obvenerint ambigux , hoc eft quae conditionibus
omnino fimilibus pneditac funt,(uthic duo mcdii 6cduoextrcmi numerorum
quatuor proportionalium ) prxllat alias quantitates non ambiguas quasrere
per quas has determinantur , quemadmodum harum fummam vcl differen-
tiam
A L I T E R. (ex prima sequatione) aa-^-n bb , unde
a*!* ?$ *
2 1
+ flji 2 bl(1

(y) Sit primus numerus y, fecundus x , tcr- & 1 1


4 1/ c * <
2
< *2c
*
,
1
tius*, quartus ,ftatuoy majoremqunm A: ,&x . ^ c &*c*
^ *sr a cl ^* f \
a
majorem quam r, 8c i majorem quam * , 44 fc
>

^"44^ ff
*

quia hie dantur duae fummje quaero diiferen- As


tias (No. 51. hujus) quam ob rem pono. quo valore poiito in t ^ ~ exfurgit
CC X ^~ *~*|
t f Z<*
i "L
it
Undc. /--- aY(
-
, 8c pofitis numeris ,

w ^ zo ^ i y ^ ,
-- i; , 7 7
aut yz^^H-^&M^^ ; ,
^ nK-r
i
xo
ubi dux tantum atqui numeri dc-
quaefitac ,
, ergo y
bent eiTc continue proportioles , quarc
b-*-s. a -Hr :: 4 -*- ;, 4 ;,
&
- ---_
41 h n
T
V j
r

* :: <z
- - /. ;,
^- ii|/- 2

^ y L

---
-^

Denique 7

r2 ^^ - haec c
l uantitas

-
^^^ (
^5-^=5
-- ^i
V

- -
/; ** I
Secunda 60 60 J/ - -4- 1
31 1

aa-b- iAt-\rtt
;r

Pnma tandem
/?

--
4;-4-^>; /;;

5 _-

6V
1 1

4^-f-,z/ It ts.
cxhac fubduc fecundam Equationem habiturus. ,
(
,X
lV \/^ T
-
7

6
x r
V~)>
>

at -~ 6
fac brcvitatis
gratia la + ~ 2
t c ,
& fic ^ ccteris<

&<if,
=5 aut /r - -j
/z- j
-.
zi
~*
c <

C(
TAB.n .

B HG D

f - -I

^
/
B H C C E P
tiam vel reftangulum. (3) Ponamus ergo rumciam duorum mediorum eflc /,
& reftangulum r-,
crit fumma extrcmorum a- -5, &
rectangulum r y & -

quartus
Zj-f-v ci-w
z 4
gulum Tub extremis ^^
r) &* - -
- - -
a
5*
s
yzzi
14 ;

,vxr^r, indeque extrcmi


ss zas + aa
V(-* -r) :
(*) Item rcftan-

&
a s ss
*
*
Summa quadratorum ex hifce quatuor numeris eft 2;;- -zas-i-aa 41
<as-t-r-<aa
2.
4
- -^* quo
4
fubilituto pror

prodeunt quatuor numeri ut fequitur.

fr
t
* 4 4 2 4
Duo
T>

medii <

|
4
^ - i

4
--
i
^
i
aS
t
~
4

Duo extremi

Reftat tamen etiamnum inquirendus valor ipfius S. Quare ad abbrevian*


terminos pro numeris hifce fubihtue.

(i) Pone quaefitos numerosx; y, z; u. Le-


ac
s _^ i*

i.ms dant x-t-y H- i -- * *;


~ 4*
-
l"

^-y -Hx
j ; j
x -f-;<* b * y y- * 5 f
1

vcl ^yxc :
; y. 4 : : z. , aut uy x.
2
; S 7*
^ V( .

dcmum y AT. i. unde x ^5 Finge


^ ~
: :
, z.y.
nunc r ux; & y -f- z z4 ^

z =3 -- yz.
j

fumma extremorum
& ^5
y;

j
JkA:-4-^-|-~4;
x -f- u r2
\; fed r
"

z-yzz,
- ;

sy
^
"tique

Quare
;

y
1
;
W
de caufa *
!t em r
*
-
x ^
*:r f
^.t

C-
- ^^-
4
:

^
r).
C TIO. r E R r I J. CAT, II.

i a s
5 -f- p.
<

.4- q.
2. Z

2.

Et {
me reel m ftib fecundo & quarto icquale quadrate tcrtii, fi-

qui .^cm base problcmatis conditio nondum implcatur, eritque


i
pa ps i

z i
4
Pone etiam rcftanguliim Tub primo & tertio sequale quadrato fecundi, :

as- -ss T

eru
.
- pa-+ps i
Harum
i z
qs pq zz ss -\- ps -4- pp.
4 4
xquationum priorem aufer e pofteriori & reftabit qs pa +- ps zz zps

feu qs
~ pa -4- /?/. Reftitue jam V( ^ u -i- ^J J^) in lo-
4 4 i 4
cum p, & V^(
44 b -T j;) in locum g, Sc hubcbirur J i^(
44b ss)

:=;

z
uz-t-j)

L
aa
K(

za
,

44*4
i
i

A.aa
,
,
^

d,feu5=:
z
.
i
ss +-
i
- ^75

b
-H i/(
I

bb
aa),

-4-
Et quadrando
\
^- ^^
I

z
,
ss

^,) quo
^
mven-
*- j
b

to dantur quatuor numeri quxfici e Tuperioribus.

P R O B. XVI.
XX. &
^^/?o annua librarumz^ per quinqite annos proximc feqncntes fol-
vend* , fmatur parata, pecunia c , qu^ritur quanti <?flimanda fit ufura centum
librarum per annum.
Pone r- -A: ufuram ufuras pecuniae x in anno, hoc eft quod pecunia
i
poft annum folvcnda valet x parata; pecunise (c), per analogiam &
pecu-
me tibi chturum pro quinque millibus,
Siqindcray^-
s
r- ~ !

^
ve-.it
-
(*)
_ _ x .
;--f-; ;
quaruor nijl]e eFtir gentas f le d

--
_ , ,
r>

^ ; a , tantum vis centum libra* quxritur, quid , pri- ;

* 1-?; w ^J q;&my~s.*, rao anno finite, mih. urn rcicrrc debeas

na= pe, & bmtuuo em


amplivis , cuam centum ; & hoc aliquid am-
,

=: - hanc ^ ua- m e tota 4 demeres fl cam inte fi ram


: Detain pecumam
initio primi anni vcllcs accipere , inter BOS con-
Si
folvenda valebit ax paratse pecuniar, poft duos an-
pecunia # poft annum
nos axx (d) , pofttrestf* , poft quatuor fl* ,
4 3

poft quinque ax*. Addc &


tenninos fie eric rfAT -f- ax*-t-ax -f- axx-t- ax =3 ^ , feu 5 }

jam hos quinque ^


XX 4- # =: , zequatio quinque dimcnfionum , cujus ope

cum x per t regulas poft docendas inventum fuerit, pone x i . :: 100 7.


Et erit y 100 ufura ufuras centum librarum per annum, (e)
Atque has quacftionibus, ubi folae quantitatum proportiones absque
in
line.irum confiderandx veniunt , inftantias dediffe fufficiat:
pofitionibus
pergamus jam ad problematum geometricorum folutiones.

5 E C T A R T A. I Q.U
CAPUT PRIMUM.
Quotnodo Qurtfliones Geometric^ ad ^^tiAttonem
redigantur.

uxftiones Geometric^ eadem facilitate iisdemque legibus ad sequatio*


nes nonnunquam rcdigi poiTunt , ac qux de abllra6tis quantitati-
bus proponuntur. Ut fi reta A B in extrema 6c media proper- TAB.
tione fecanda fit in C, hoc eft ita ut quadratum maxiruiE partis fit Fig. BE
x qua
si fcrire pofTemus quid xma libra poft an parum diverfum a Clar. LEIBNITIO propo5.- ,

num folvenda valcat paratx pecuniae ; omnia tum in Act u Ltpf. anni 1683 , menfe OAob. 6c
nofccrcmus dicentes fi .v
paratae pecuniae valet ibidem folutum ab eo , rationc paulum a n,os-
unum poft annum , centum pecimiae pariter tia, diverft.
parata: quid poft idem tempus valehunt ? Va Si annus. ufur& centum librarum dats. fint (pit
lor autem ipiius x fie rcperitur; ii i poft an ta , vicefimt ) quid nunc fulvendum tft fro cer-
num valet imnc x, quid valebit a ?
Refp. <ix ta pecunia C^UA prtftari folum delertt poft an-,
quce cxponit prael cntcm pccumam pro a.
poft num ?
tnnum. Sit roo^ a, ufurae centum librarum zzj^*
1

pecunia polt annum nuineranda :; c, qua au


(./) Cum autem a. quotannis folvenda fit, tem nunc exhiberi debct^y, 6c ufurae poft
foluta nunc ax pro primo anno , folvere debe- annum hujus fummac y fmt^ x. Ent^. b :y. ,
:

bo a. poft duos annos, quam fi praeftarc vcl- x, a -f-. b::y-+-x.x, fed quod nunc
S<

lem initio fecundi anni dare dcberem ax, fed folvere dcbes , & ejus Annuls ufurae fimul
volo hanc folvere initio primi; ergo annum dandam
1
aequant pecuniam poft ,

i. A: :: ax. ax be
pro fecundi anni penfione
nunc folvenda; quod ratiocinium dabit pecu- ergo
num praefentem pro tertio anno ax* &c.;
ac
ergo pecunia mmc danda , ut liberer a tota quare y j-j c
quiaqucnni penlione ,
r2 **? H- ^- a*! .4. AX i ^. ax -j , ex
>J.x-
imjenitndo fyurAs primal ra.iicif ptr
convento.
pa<tlo
quamvit
]>tr
wtthedmn rift*,
(*1 Libet ob rei utilitatcm fubdere problem*
Tom. /.
i5S S E C? I O QV A Rf A CAP. I.

B D Tub tota & minore parte AB


aequale
& BC = # crit AC^a
re<5bangulo
- #, & #x ~ a in <*
- contento :

(a) sequatio quac


pofito :=: et

per
-
x>

rcdu&ionem dat (1} xzl tf-HV J0.

Sed in rebus geomctricis, quas frequentius occurrunt a variis lines-


II.
rum pofitionibus &
relationibus complexis ita dependere folent, ut egeant
ulteriori invcntione &
artificio , quo ad algebraicos terminos deduci pos-
fmt. Et licet in hujusmodi cafibus difficile fit aliquid prceicnbere , cu- &
j usque ingenium
fibi debeat eflc
openindi norma ; conabor tamen difcenti-
bus viam praiiternere. Sciendum eit itaquc quod quasftioncs circa casdcm
lincas definite quolibet modo fibi invicem relatas ,
poiTmt varie proponi ,
poncndo alias atque alias quicrendas ciTe ex aliis datis. Sed de quibuscun-
que tamen datis vel qu;uiitis initituitur quarltio, folutio ejus eadem plane
met.hodo ex analyfcos fcrie perficietur, nulla omnino circumfbantia variata
prater flclras linearum fpecies five nomina, quibus data a quasficis folemus
TAB. I.
diftingucre. (c] Qiiemadmodum fi quxltio fit de ifoicele in circulum CBD
-

infcripto, cujus latera BC, BD, bafis cum diamctro circuli & CD AB
conferenda funt , ea vcl proponi potelt de inveftigatione diarnetri ex datis
lateribus &
bafi , vcl de invertigatione batfit ex datis latehbus 6c diametro,
vel denique de
inveftigatione latcrum ex datis bafi diametro. Sed ut- &
cunque proponitur, redigetur ad sequationcm per candem feriem nnaly-
feos. Nempe , fi quaeratur diameter, pono A B :=: AT , zz a , 6c B CD G
Vel BD^3. Turn (dudaAC,) propter iimilia triangulaABC Sc CBE eft

AB BC: BC.BE,
. : five x. b\\ b. BE. Quare BE s~ r*
. Eft &
CD five a : & propter angulumCEB rectum , CEfl \-
2, 2,

i b*
hoc eft *-aa+- -7-^ bb. Qiix xquatio per redudionem dabit qua:fitum
. XX
*. (O
(a} Nam per problemans Icgcm , quadra- unica fynthefi deducuntur aequation tres t
turn ex C ex BA 1:1 AC. pro tribus cafibus, quae rvmboli tantum
1

13
sequat radtangulum
VideEuCL. n. II. ,8:30. Vi. ierunt; ut vidcre potcs hoc, fequcna ar- &
ticulo.
Vide Scft. II. Art. IX. 8c X.
(V)
(^) Redudio fit
primum,ductudo cunduin
(c)
T er sequationcm
Etcnim algebraica problematis
, sque ac Ibhitio
folutio
probkma-
fit
xx unde ,
Aa * x
__ -4- ^4 - W^.v , & rurfus m
tis ariihmctici hoc folutionum ge-
,
id eft, in ne ^^ manet qu ,,
v^a & exit
nere quxntur quomo4o vansc quan
ern sequales fiant, quod xque
in-
ht, i
4>

aaxx ^t
dcm panes
^ ^ _. xx z<><

ub
Conjiaendo
,

in cas
^^
^ - -- ^xx;
,
, ^ , fft

pact, quxrendo quo pacto


datse xquentur quod ^ 4 4 ^A -x turn om-
tjuaefitis, aut quxfitte datis. nia dividendo per ^bb *a , unde conftcitur

(J) Ratiocinium , quo hoc problcma folvi- __ ^xx; demum extrahcndo rad:cem
ur in tribus his cafibus eft unicum nempe ,
4
(per EUCL. 8. VI.) AB BC :CB BE
. : .
,
PC (ob ^diatain , ex quo fit * -
jfoct. 47- I.) CE 3 -+-EB<j;4BC2;vexhac
QUOMODO QUJSSriONES GEOMEr. AT>
JEgUAr. REDIG.
III. CD =r x & B C vc! BD d.
Sin quseratur bafn, pono AB=^f,
Turn (duct* AC) propter fimilia triangula ABC & CBE eft AB.BC::
BC. BE, Civtc.b::b. BE. Quare BE =3 i?. Eft & CE t=i CD five

i *, & propter angulum CEB re&um CEg4-BEg=; BCg hoc eft ~


2.
4
4
.

>
zquatio quas per redu&ionem dabit qua: {hum A;. (/")

IV. Atque ita fi /<a/j BC vel quaeratur, pono BD =3 r, AB CD ^ tf,


& BC vel BD =3 x. EC (AC ur ante du6ta) propter fimilia triangula ABC
VV
& CBE eft AB. BC: BC. BEj : five c. x::x. BE, QuarcBEs -

P
r .

Eft &: CE zi CD five ~a>


& propter angulum CEB reclum eft

^ BCg,hoceft ~aa +- cc ^xx- y iequatio quoc per reduftionem da-


bit quxfitum x.
V. Vidcs iraque quod in unoquoquc cafu calculus quo pervenitur ad x-
quationem , per omnia fimilis fie, eandcm acquationem pariac , excepto &
tantum quod lineas aliis litcris delignavi prout data; vel qiuefitae ponuntur.
Ex diverfis quidcm datis 2c quarfitis oritur diverfitas in reduclione acquatio-
; ^4
nis inventx. Nam acquationis aa -h- =: bb alia eft reduftio ut obti-
4 xx
neatur
cnim 4) xx Scd & haec ocquatio ex duabus fupcrioribus

-
(/) Eft Ccuniflis du<H:is in
4 4 4^ 4 clicitur fubftitucndo in priori c pro x , x &
_ -_
.

~4li, vel xx -4W- -


vel XA:
& x pro ^.
fccundu &
pro ^
,
^ jn pro x>

,- f ^M . .
4lbcc 4^4 Quid problemata gcneralius proponcrcnrur
fi

, &x^;v( ) fanquam thcoremata invellig.mda 8c quan- ,

titates cxponcrentur grxcis littcris , quibus nul-


_-;. \S(cc- (Sedl. I. art. LXXI. ). lam diftirxftionis inter d.uas;, & quaelitas, ide-
c 1
r.mfubnedere confuevimus Proponamus ex. .-
,

.uitcm jeqmtio facile per iublhtutionem } loc pro bkma fit. Giuritur relat to
gr . ijitt eft
.atur; vocavimus c re- Nam iwwr / J/;/;
f ^fim tnan^uli ifofceiis , cr ^wwe-
m ibt x ,
cv- x quam ibi 4; atque rrww c ,- rfB ^ drcHmfcrifti.
ld( pro illis notis fubllituendo , pnur
acqiutio fit jrx^-4*-^ , fecund* ipfis-
Sit AB * B C /3 CD =!y & pcr

, 1 fuperius rAtiocinium eft BE ^ -^


* , &CE ^ 2.
-,
,

Siqiiidcm, cunftis in cc dudis , eft quare /3/3 (BCj ) ^ 4


z^ (cxx ,
& x4 ff.v.x In hac gencraliflima jcquatione fubftitue x pro
* , fv
quaeras diametrvim ; pro y fi
bafim ; (i
demum latus pro 0; rcpcries fupenorcs &
aequationes, digito ungens vcritatem iuperio-
ns aifcrti.
SECriO VARfJ. CA*. i;

neatur #:=J
V(bb
,,TZ --
-
ibb
aa)
x valor de AB ,
cc asquatioms
4
i
xx-t-~
*

cc
zz bb

alia reduftio ut obtineatur x i/^r ) valor dc CD 3 6c acquatio-

i .x
4 i
i

nis H- tf +- ^ xx reductio longe alia ut obtineatur x ss 1/C( cc


i
c )
4 ff i

^(ff - rftf)) valor dc BC vel BD :


(perindc ut hsee*- aa+-
i

j.
4

c^"
^^ ,
ad

clicicndum f modis rcduci debet:)


, a, vel h ^ Ted in harurn
diverfis (

sequationum invcntione nulla fuit divcrfitas. Et hinc eit quod jubent ut


nullum inter datas & quaefitas quantitates habeatur difcrimen. Nam cum
cadem cornputatia cuique cafui datorum & quxiitorum competat, convcnit
ut fine difcrimine concipiantur & conferantur quo re6lius judicctur de mo
dis computandi : vel potius convenit ut fingas quaeftionem de ejusmodi
datis 6c quaefitis propoiitam per quas arbitreris te poffc ad aequationcm
cjQTe

facillime pervenire.
VI. (/) Propofito igitur tliqito probhmatc , quantitates quas involvit confer^
t? nullo inter datas &
qutefitas habito difcrimine perpende quomodo ali* ex ,

eiliis dcpendeant ut
cognofcus qtuenam fi affumantur , fyntbetice gradiendo , da-
bunt feteras. Ad quod faciendum non opus eft ut prima front e de modo
cogites quo aliie ex aliis per calculum algebraicum deduci pofllnt, fed fuf-
ficit animadverfio generalis quod pofllnt direfto nexu quomodocunque de-
TAB.I. duci. Verbi gratia j fi quadlio fit de circuli diametro tribusquc li- AD
! neis AB, BC , & CD
in femicirculo infcriptis , ex reliquis datis quoc- &
ratur BCj primo intuitu manifeftum eft diametrum determinnre femi- AD
circulum,dein lineas AB & CD
per infcriptionem determinare puncla B &C
atque adeo quacfitum BC idque nexu maxime direclo } 6c quo paclo ta-
men BC ex his datis per analvfin eniatur non ita manifeftum eft. Hoc
idem quoque de AB vel ,
fi CD
ex reliquis datis qusercrentur ,
intelligcndum eft. Quod fi ex datis AB, BC, AD
qusereretur, acque cCD
patet id non fieri pofle fynthetice j fiquidem pun6borum A ac D dis-
tantia dcpendet ex angulis B & C, 6c illi anguli ex circulo cui datx lineas
funt infcribendac-, & Hie circulus non daturignota AD diametro. Rei igi-
tur natura poftulat ut AD non fyntethice fed ex cjus aflumptione quxratur
ut ad data fiat
regreffus. ( k)
vir.
A . aa b4 mm qnaffta fymbolo fit diftinguenda.*
rc<fla

(4j Hie Aufton aequatio


7-*-^=S
lb ea-
p ro b e enim fare debemus quod quaeri dcbcat,
& plures faepe funt hnez
iem prxftat , ac nobis aquatic- --
yy
h
{4
-

*"
quae , ft nnagnitu-
dine &c. darentur, problema folvcrcnt. la
,

hoc labyjintho filus clt rcgula fequens Au-


SS^F- thoris.

( ) Antequam problema ad aequationem de- ( k ) Huic regnlx addc has.


ducendum aggrcdimur prznofcendum eft un- ,
I. 5; tales pluies adfint ex Us tligi debet ia ,
dc ratiocinium incipiemxis, ne temcre per fen- cujut -valores funt p*nciores. ^Equatio cnim in-
Cicofa & invia loca agamur , & delude quae- ferioris gradus hinc exfurget.
a. Si
141

VII. Cum varies ordines , quibus termini quxftionis evolvi pofmit, fie

perfpexeris , [yntheticis quoslibet e ,


ailbtbe ajfttmendo tineas tanquam dztas , A
enihts ad alias Jacillimus vidctur progrejjus ad ipfas v tcijjim diffciUimus. &
Nam computatio , ut per varia media poifit incedcrc , tamen ab ittis lineii
initium fumetj ac promptius perficietur fingendo qusclHonem ejusmodi cfle
ac de iftis datis &
quadito aliquo ab iilis facillimc prodituro inftitueretur,
quam de quflpftione , prout rcveva proponiiur, cogitando. Sic in exemplo7 AB
jam allato fi ex reliquis datis quaeritur cum id fyntheticc fieri nonFig. ADj 7.

pofTe percipiam , fed ab iplb tamen, fi modo darctur, difcurium ad ulia


directo nexu incedere, ufTiimo tanquam datum abinde computatio- AD &
ncm ab afTumptis ad cctcras quantitatcs eo more promovendo quo linearum
rcJationes dirigunt, arquatio tandem inter duos ejusdcm alicujus quamita-
tis valofes Temper obtinebitur ,
five ex valoribus unus fit litera fub initio
operis quantitati pro nomine impofita, alter per computationem inven- &
tus, five uterquc per computationem diverfimode inflitutam inveniatur.
VIII.

1. Si vtro plurts pnt qttxrum valtrts nwntrt


, Si vcro quaraturbafis fart. I II.hu jus): accu
fint tqualts , to.
fumenda , C^UJL plures hai-et A^UA- rate loquendo, bafis dimidiata quacritur ; nam ,
ies magnitudine. X
3. Facilius enim folvnntur aeqnationes , in
ea data , datur tota , tune autera (EC) ha
quibus aliqui valorcs aiqualcs funt , ut infra bet duos valores xqualcs; fed alterum pofui-
videbis ; tk przterea minus anccps ert probic-
matis folutio , 8c aequatio fimplicior.
atqiutio duarum
Nam
duncnfionum duos sequales
erit aut non
valores haheat , ca nut hi- affe<fh,
fi.
vum , alterum negativuna , quod innuitur ab
aequatione
.v.v bbcc
-
I*
;

^
nam
x
^
z
-- cc

nomii quadratum qiurum radix facilius inveni-


;

tur , qu.\m xquationis quadrAticx affedae , 6c


Si demum petatur latus , eodem paclo quae
icquatio ipfa ccrtc limplicior eft.
ritur CB, ac , BD
quarc jam duos valores
4. Ad regulas has fcrvandas plurimum con- zcquales habere dcbet r fed 8c (jundta AD) eft
ducit perpendere utrum quoefitae pofitio va etiam CAD triangulum Ilbfcele eidem circu-
ria poftit e!Te; tune enim duo haben-tur valo- lo ACBD infcriptum,
quare x dcbet habere
res , li ea duos locos occuparc poteit ; tres , fi qintuor valorcs, quorum bini funt aequales,
tres locos ; 6i:c.
Ex.gr.\n problemate artic. I, quod mpfa docct xquatio mventapro hac hy-
quia unum circulum poilumus dato trungulo pothcil.
circumfcribere , una ell diametri magnitude , Ita pariter in hoc problemate de circuli dia-
id ei\ , x haberc nequit duos valores m?equa- metro, &c tribus rectis infcriptis; fi infcriptae
) s ;
&. quia una ex legibus zequatione exprcf- fint ut in rigura habebitur unus valor diame-
,

iis ell, quod ha:c diameter ad daram chordain tri , alter li CB ubi nunc eft BA ,
fit haec &
normalis eft , hsec diameter ad iriangulum re- ubi ilia , alter fi BC
veniar in , CD
&c haec in
unain habet pofuionem, led cum idem BC , quare .x habebit tres faltern valorcs.
triangulum ad cuntranas partcs vcrti poffit ,
ut I
nullo pacto liceat aequahone de- 5^.
Cum vtro plures haltntur quant itnta ,
oua-
tcrniinare utrum pnorem , vel iccundum litum les
defcribuntur in N. i. hitjus , valores insqHa~
<iHtineat, idcirco x duos valores habere debet, Us arte nhc[ua rtvotandt funt ad ti[Hiilitdttm :
fed sequales, quorum alter ntgativus, alter aut noii a. qntfiU \ntroduct*d* in pr el Innate , :ta
pofitivus; 8c hoc rcvera indicat aequauo ut h* ini tntt. dent

** z^ .7i^ r.
aa
>
nam extracta udice habc- Hujus regulae eiplicatio, exempla, & ufus
infra non mo
occurrtnt &c j.\m lupra occur- ,

tar x ^ rcrunt in prob. 1. X11J.


10 &U A RT A CA..!.
VIII. Ceterum ubi terminos quxftionis fie in
genere comparaveris,plus
avtis c inventions in co
requimur ut advertas particularcs ittos nexus five
linearum relationes quae computation! accommoJanmr. Nam qua: laxius
perpendenti videbantur immediate Sc relauone proxima conne&i, cum il-
lam rehtionem algebraice defignarc volunuis, circuitum
plcrumquc quoad
conftructiones fchematum de novo moliendas c
compuracioncm per gradus
promovendam exigunt , quemadmodum de BC ex AD, AB, 6c CD colli-
gendo conftare potelt. Per ejusmodi enim propofitiones vel enunciationes
folummodo gradiendum eft qu^ aptaz funt ut terminis algcbraicis deHgncn-
tur, quales prariertim ab Axiom, ip, Prop. 4. lib. 6, ik Prop. 47. lib. I.
Elem. proveniuut.

IX. Imprimis itaque promovetur calculus per additioncm vel fubduftio-


nem linearum, eo ut ex valoribus partium obtincatur valor totius, v^l ex
valoribus tocius & unius partis obtmeamr valor alterius.

X.
Secundo promgvetur ex linearum
proportionalitate ponimus enim (ut:

fupra fliftum a mediis terminis diviium


)
per akerutrum cxtremorum cffe
valorem alterius. Vel, quod perindeeft,fi valores omnium quatuor pro-
portionalium prius habeantur , ponimus sequalitatcm inter factos extrcmo-
rum &: factos mcdiorum. Linearum vero proporrionalitas ex triangulorum
iimilitudine maxime fe prodit, qux cum ex :uqualitate angulorum digno-
catur, in iis comparandis Analylla dcbct ciFe pcrfpicax, utquc adco non
ignorabit Prop, f , 1 3 , 16 , ip , 31 &
lib. i. Prop. 4, f, 6, 7, 8c 8,
,

lib. 6. Et Prop. 20, zi, zi, 17 ac 31. lib. 3. hlemcntorum. Qiiibus


ctiam referri poteft Prop. 3. lib. 6, ubi ex proportionalitate linearum col-
ligitur angulorum rcqualitas contra,&/\tquc idem aliquando prxltant.
Prop. 3f, & $6. lib. 3.

XI. fert/o promovetur per additionem vel fubduclioncm quadratorum.


In triangulis namque rectangulis addimus quadrata minorum latcrum ut ob-
tineatur quadratum maximi, vel a quadrate maximi lateris fubducimus qua-
dratum unius e minoribus ut obtineatur quadratum alterius.

XII. Atque his panels fundamentis ( fi ndnumeretur Prop, i lib. 6. .

Elcm, cum de fuperficiebus agitur ut & aliqux propofitiones ex lib. 11.


,

& 12.. defumptae cum agitur de folidis,) tota ais analytica quoad Geo-
metriam rcftilineam innititur. Qiiin etiam ad folas linearum ex partibus
compofitioncs & fimilitudines triangulorum poffunt omnes problematum
difficultatcs reducij adeo ut non opus fit alia theorcmata adhibere quip- :

pe qua? omnia in hxc duo refolvi pofTunt, & proinde folutiones etiam qux
ex iitis
depromuntur. Inque hujus fubjunxi problema de per-
rei inftantiam

pendiculo in bafem obliquanguli trianguli demittendo fine adjumentoProp.


47. lib. i. folutum. Etfi vero juvet fimpliciflima principia a quibus pro
blematum folutiones dependent non ignorafle, 5c iitis folis adhibitis pofTe

qux-
QUJESriONES GEOi\fET. AD &$UJT. RE DIG. 143

quselibet
folvere :
expeditionis tamcn gratia convenit ut non folum Prop.
47. lib. i. Elem., cujus
ufus eft ft-equentillimus j fed St alia etiam tbeore*
matd nonnunquam adbeantur.

XIII. Qucmadmodum (I , perpendiculo in bafem obliquanguli trianguli


demiffo, de fegmentis bails ad calculum promovendum agatuvj ex ufuerit
fcire, quod differentia quadratorum e lateribus xquetur duplo re&angulo
fub bafi &
diltantia perpendiculi a medio balls. (/)

XIV.
Si trianguli alicujus verticals angulus bifecetur, computation! non
folum inferviet quod bails fecctur in ratione laterum (m ) , fed etiam quod
differentia faclorum a lateribus cC a fegmentis bails xquetur quadrate li
near bifecantis angulum. ()

(0 Hanc propofuionem demonftrat PAPPCS ncc latcri AC (produfto quatenus opus eft)
Coll. Matb.lib.[\ . !V>b.iio. Et COMMA.NDINUS occurrat in H. Angulus acquat angulum. AHD
in fuo commtnturio ad PAPPI Colieft. Mathtm. ADC fEucL. 31. I.); adcuque Iimilia funt
lib. IV. Prop. 7. Tamcn cum non u jiqu guIaADC.AHD, EucL. 4. VI.). I

profter , cam addcre libet. Si nunc bifariam dividitur angulus interior;


Sir Trianguhim quod vis ABC; perpendicu- anguh AHD, DHC, fimul fumpti aequantur
laris demifla a v en ice Ji .uu,uli ABC in fub- duobu<. re<9Lis
xqualibvr ipfis ADC, CDB ii-

jectam bafim AC tit :is AC AD .


bife<5la mul fumptis (Euct. 13. I.); demptis ergo
fit in E. Centro B, radio BA laterum mi- , aequalibus AHD, ADC, reftat DHC angulo
nimu djfcribatur circuit occurrens ball AC CDB par; fed 6c angulus HCD ipli DCH
in F & laieri BC in G. Quoniam ma
, angulus HOC cequalis eft angulo
p.us CD aequat femifummam una cum femidif-
DBC (Euct. 31. I.), c fimilia funt tuan-
fcrentia t. c eft CE feinirumma erit
<i

; gula DHC, CBD; quocirca BC eft ad CD


ED femidifferenti*. Scd CFeft diflc -cntia in- ut CD ad CH (Euct. 4. VI.), & rcftangulum
tcr partcs Cl\ niajorem &: DA , no- fub BC; C,H rcquale quadrato ex CD (Luci.
rcm; ergo C F oil d ipla ipfm^ DE; & redan- 16. VI.): Atqui proptcr iimilia triangu-
gulum fub AC; DE xquale bis rcftangulo la CD A, DHA ell CA ad AD ut AD , ,

A< AH, vc.um ut CA ad AD, iva CB ad BD


Nunc prod uc har CB donee rurfus circulo (Euci.. 3. VI.), eft ideo AD ad AH, ut CB
occurrat in H. 1 :lum HCG eft a-1 BD ,atque rec tan^ulum fub AD BD
cequalo ; aci,

redaneulo ACF(36.111.Elem.)& I ,ulo fub CB LUCL. 16. VI. j; AH ; (

lum HCG djiFcrcntia quadraioium CB 8c JBG quapropter addendo aequalibus acqtialia, re-
Vd BA (6. II. Elem.) Ergo &c. liaiah ,C\ AH, fub BC \ u & ; CH
quc limul (id eft re&angulum fub BC; CA
(>)
EucLiots 3. VI. hanc propofuioncm (Euct. i. quadrato ex CD una
II.)} rcqualia
dcinonurai quAiulo interior nnguius bife-
eft cum redrti ubAD;DB; atquc utrin
chis. Vcr.i taniL-n eft f.iam quando externus demto recl.ing-.ili) i ub ; DB , di: AD T

ujub bilecaaii , & eodem pacto o; . ..


reclangulorum c<c.

Si autcm bifecetur angulus exterior ; angu-


A. (n) 11. Si tr un^uli , ABC angulus k:s AHD ycquat anguium ADC, ts: ex hypo-

quilibet (vcl ir.tenar ACB , -vel txterior BCE) theli angulus HCD sequit angulum DCQ ;
iifecetur rucla. CD occurrer.tc t.tj: AS in D ,-trit quam ob rem ang.ulus CDH squat angulum
r rttiA. .^.i
.um {OKI, tri- CBD , ifc iimilia funt triangula BDC, DHC;
bus AC, CB cnguiu-n L: .ti- eftitaque HC ad CD , ut CD ad CB, aut re-
bus , v illud c}n->d
conuiKtttr a bj;.os fttmentis ctanguluin lub BC; eft quad ato
AD, DB t^Htilis nuiidrtuo ex CD re:!a ?.?- ex CD- Atqui ob fmiilia triungu^a AD>J ;

lum bifariitnte. AHD, eft AC ?d AD, ut AD .;J AH; eft


AD in pundo D ;n ulu ADH etiam AC ad AD ut CB ad BD, (vide !u;
acqualis angulo ACO, 6c produca.ur ^Hdo- ti^o AD ad AH eft ut DC ad BD , &
C TI U4 RT ,1. CAP. I.

XV.
Si de
figuris in circulo infcriptis res eft, theorema non raro fub-
eniet quod
infcripti cujuslibet quadnlatcri Uftus a diagoniis aequetur fum-
tnx Fattorum a lateribus
oppofuis. (0)

XVI. Et hnjusmodi plura inter exercendum obicrvet Analyfta, in &


penum forte refervetj fed parcius utatur ii
pari facilitate ant non multo
folutionem e fimplicioribus computandi
oifficilius poilit
principiis extmere.
Quamobrcm ad tria primo propoiita tanquam notiora , fimpliciora, magis
gencralia, pauca , 6c omnibus tamen fufficientia , animum praefertim ad-
vertat, Sc omnes difficultates ad ea prae cctcris reducere conetur.

XVIL Sed ut hujufmodi theorcmata ad folvenda


problemata accommo-
ri
plerumque funt ultra con.
poflint, fchefftata z, idque fJEpillime
producendo aliquas ex lineis donee fecent alias , aut fint alHgnatse longitu-
dinis vcl ab infigniori quolibct pun&o duccndo lineas aliis
>

parallelas aut
perpendiculares , vcl infigniora puncla coniungcndo ut & aliter nonnun- ,

quam conftrucndo , prout exigunt iratus problematis , theoremata quo: &


ad ejus folutionem adhibentur. Qiiemadmocum fi du^ non concurrentes
lineicdatos angulos cum tertia quadam efficiant , producimus forte ut
concurrentes conllituant triangulum cujus anguli proinde laterum ratio- &
nes dantur. Vel fi quilibet angulus detur, aut fit alicui sequalis , in tri
angulum firpe complemus fpecie datum aut alicui fimile, idque vel pro ,

ducendo aliquas
ex aliter ducendo.
lineis in fchemate vel fubtenfam
Si
triangulum fit obliquangulum, in duo redangula-fxpe relblvimiis, demit-
tendo perpendiculum. Si de figuris multilateris agatur, refolvimusin tri-
angula, ducendo lineas diagonales &. fie in ceteris ; ad hanc mctam fem- :

per collimando ut fchcma in triangula vel data vel fimilia , vel rettanguli ,

rijolvatur. Sic, in exemplo propofito, duco diagonium BD , ut trapc-TA?!.


2ium ABCD in duo triangula , ABD rc6tangulum , 6c BDC obliquangu- ^ 8 1 -

lum refolvatur. Dcinde rcfolvo triangulum obliquangulum in duo reclan-


gula demittendo perpendiculum a quodlibet ejus angulo B, C, vcl D in
latus oppofitum quemadmodum a B in :
produftum ad E ut huic pcr- CD
pcndiculo BE occurrat. Interea vero cum anguli BAD 6c BCD duos re-
6lo? (pern. III. Elem.) perinde ac BCE 6c BCD conftituant j percipio
angulos BAD &
BCE sequales eiTe adeoque triangula BCE ac DAB fi ,

milia. Atque ita video computationem (aflumendo AD, AB & BC tan


quam fi CD quaereretur) ad hunc modum AD Sc AB
inftitui pofie, videlicet

(propter triangulum AB rectangulum) dant BD AD, AB, BD & BC


:

(prop-
fub AD; DB xquale rcdangulo AC CB ; 8c quadratum ex CD fimul, aequan-
fub AH; DC, aut reftangulis fub ; CB, AC tur redtangulo fub AD ; DB & ablato hinc
& fub CH; CB fimul (Eoct. i. II. ; quarc 1

inde rcdangulo fub AC; CE , quadratum re-


aequalia ex aequalfbus ?.ufcrendo, reftanguluin ft^ bifecantis -ngulum &cc.
fub AC; CB aequat excelTum reftangidi fub
AD DB fuper quadratum
; ex DC; addiro (o) Cujus ThcoremJiis obvia eft
commum quadrato ex CD , redangulum fiib ftratio.
y J7i v

IS

c^--

T.
RED1G. 14*

proptcr
fimilia
trianguk CEB) dant BE ABD & CE.BD, BE (pro- &
pter triangulum
BED re&angulum ) dant ED ; EC dat CD.
& ED
Undc obunebitur sequatio inter valorem de Tie inventum CD
Sc literam

pro en luffcctam. Poffumus etiam ( 6c maximam partem


fatius eft quam

opus in fene continuata nimis profcqui ) , a divcrfis principiis computatio-


nem incipere , aut faltem diverds modis ad eandem quamiibet conclufio-
ncm promovcre ,
nt duo tandem obtincamur cjusdcm cujusvis quantitatis
valorcs qui acqualcs ponantur. Sic AD, AB,& BC dantBD, BE,6cCE
ut prius j deindc 4- CDdat CE ED ac denique BD & ED (propter
;

triangulum re&angulum )
BED
dant BE. Poteit etiam computatio hac
Icge optime inftitui ut valores quantitatum inveftigcmur quibus alia qux-
piam relatio cognita interceditj ilia deinde rtlatio &
-acquationem di
bit. Sic cum relatio inter lineas BD , DC, BC &: ex Prop. iz. CE
lib. z. Elcm. conftet i nempe quod BDg
fit BCg^ CDq z=l zCD.CE;
qii^ro BD^ ex aflumptis AD 6c ABj ac CE ex aflumptis AD, AB,
6c BC. Et aflumendo denique CD facio BD^ ECq
-
CD^
^2 t CD . CE. hos modosAd c hujusmodi confiliis ducl:us , de ferie

nnalyfeos deque fchcmatc propter earn conftruendo femper debcs una pro-
fpicere.

XVIII. Ex his, credo, manifeftum eft quid fibi vclintGeometrascum ju-


bent putcs faclum eflcquod quacris. Nullo enim inter cognitas incognitas &
quantitateshabito difcrimine, quallibet ad ineundum calculum aflumere potes
quafi omnes ex prsevia folutione fuifTent notx , 6c non amplius de folutione pro-
blematiSjled de probationefolutionisageretur. Sic inprimo ex tribus jam de-
fcriptiscomputandi modis, etfi forte AD
revcra qucemur, fingo tamen CD
qtirerendum eflcj quafi vellem probare an valor ejus ab dcrivatus qua- AD
drct cum ejus quantitate prius cognita. Sic etiam in duobus pofterioribus
modis pro meta non propono quantitatem aliquam qua:rendnm eflc, feel
xquationem e relationibus lincarum utcunque erucndam & in ejus rei gra- :

tiam afTiimo omnes AD, AB, BC, & CD tanquam notas, perinde ac fi
(quscftionc prius foluta ) de tentamine jam ageretur an conditionibus ejus
rut probe fatisfuciantquadrando cum quibudibet arquationibus quas linca
,

rum rclationes produnt. Opus quidem hac rationc 6c confiliis prima fronte
aggreflus fum ,fed cum ad arquationem deventum eft, fententiam muto, c
quantitatem defidcratam per iftius rtquationis redudtionem 6c iblutionem
Sic denique plures quantitates
quxro. tanquam cognitas faepenumero aflu-
mimus qinm in ftatu quxftionis exprimuntur. Hujufque rei infignem ia
ff fequentijm problematum inftantiam videre eft, ubi ^, ^,& c in cequa-
tione aa-t-l>x+- cxx~
yy y pro determinatione Se<5lionis conica; nflumpfi,
ut 6c alias lineas r, 5, f , if de quibus
problema , prout proponitur, mhil
innuit. Nam quaflibet
quantitates alTumere licet quarum ope poiTibile fit ati
a-quationes pcrvcnire hoc folum cavendo ut ex illts tot aequationes obti-
-,

neri poiTmt quot


aflumptx funt quantitates revcia incognitae.

XIX,
4<*
SECT 10 QUARfA CAP. I.

XIX. Poftquam de computandi methodo conftat omatilr fchem f &


quamitatibus quae computationcm ii^rcdicntur (hoc eft ex quibus alTumptis
aliarum valores derivandi funt , donee tandem ad aequationem perveniatur)
nomina impone, delegendo qua: problematis omnes conditiones involvunt,
& operi prac ceteris accommodate videntur , & concluilonem ( quantum
poffis conjicere) fimpliciorem reddent, fed non piures tamcn quam propo-
fito fufficiunt,
ftaque pro quantitatibus , qme ex aliarum vocabulis facile
deduct poflinc, propria vocabuk vix tribuas. Sic ex tota linea 5c ejus par-
tibus, ex tribus lateribus trianguli rectanguli , ex tribus vel quatuorpro- &
portionalibus unum aliquod, minimum, fine nomine permittere folemus,
TAB. I. co quod valor ejus e reliquorum nominibus facile derivari poflit. Quern"
8. admodum in exemplo jam allato ,
fi dicam ADznx&AB=:c?, ipfum BI>

nulla litcra defigno , quod fit tertium latus trianguli rectanguli 6c ABD
proinde valeat V(xx aa). Dein , li dicam BC:=:, cum triangula
DAB & BCE fint fimilia,5c inde lineas :: BC.
proportioAD AB . CE
nates, quarum tribus AB, AD, & BC
impofita funt nomina ea propter >

quartam CE fine nomine permitto, 6c ejus vice valorem ex hac pro*

portionalitate deteclrum ufurpo. Atque itaDC vocetur c, ipfi DE no-


fi

ab
men non ailigno, quod ex pwtibus ejus DC & CE, five c & x valor ,

ab
c +- ^ prodeat.
x
XX. Cetcrum dum de his moneo, problems ad arquationcm
pene re-
daftum eil. Nam, pollquam litcrx pro fpcciebus pnncipalium linearum
prxfcripta: funt, nihil aliud agendum reftat qium ut ex lilis fpeciebus va-
lorcs alianim linearum juxta methodum pra; concept am cruantur, donee
modo quovis provifo in orquationem coeant. Et in hoc cafu nihil rcilare
video niii ut per trungula rectangula c BCE
dupliciter cliciam BDE
BE. .Nempe eil

BCg CEg (five bb


ut &
JBDg DE^ (Gve xx aa cc
X AX

Et hinc (utrobique deleto -- -)xquationeinhabebo


i.abe
an cc :

x
Quit re due c.i fit
aa

cc

XXI.
UOMODO gUjESTIONES GEOfifEf. JD JEgUJT. RZDIG. 147
XXI. Cum vero de folutione probleraatis hujus plurcs modes, ctf? non
multum diflimiles, in prascedcntibus recenfuerim , quorum iftc de Prop. t n
Lib. i. Ekm defumptus fit ccteris quodammodo concinnior; cundcm pla
cet etiam fubjungere. Sit iuque =3 AT, AB a , BC 3 , =; r, AD ^ s & CD
BDg^## & CEs3-; ut prius. Hifce dein fpeciebus in
critque

theorema BD<j
- - CDgs BCg
rftf,

iCD.CE fubftitutis orietur** - a


bb cczz- -
; & facta reduftione

aa
~-\-bbx-\- zabc. Ut ante.
cc

Scd ut pateat quanta fit in folutionum inventione varietas, 5c proinde


r^uod in eas incidere prudcnti Geomctne non fit admodum difficile, vifura
fuit plures adhuc modos hoc idem pcrficiendi docere. Atque quidem duc-
to diagonio BD
fi vice
pcrpendiculi a punfto B in latus fupra BE DC
demifli ,demittatur pcrpendiculum a punfto in latus vel a pun6to D BC C
in latus BD , quo obliquangulum triangulum BCD in duo reclangula ut-
cunque refolvatur , iisdem fcrme, quas jam dcfcripfi methodis, ad sequa-
tionem pervenire licet. Sunc & alii modi ab iilis iatis differentes.

XXII. Quemadmodum fi
diagonii duo AC c BD ducantur, dabitur
BD ex ailtimptis &: AB; ut AD ex aflumptis CD, deinde & AC AD &
per notum theorema dc figuris quadrilateris in circulo infcriptis, nempc
quod fit AD BC 4- AB CD ~ AC BD
. . . obtinebitur arquatio. Stantibus

s= V ( xx
rum
-
itaque lincarum
aa
AD, AB BC CD vocabulis
)6c AC zs V xx cc per 47.
,

(
,

- )
x, a^ b^ c-y
i . Elem. Et
erit
his
BD
fpeciebus in theorema jam recenfitum fubftitutis, exibit

^V (xx - cc ) .V (xx - aa}.

Cujus xquationis partibus denicjue quadratis & rcduilis obtinebitur itc^


rum
-H aa
jt
5
^; 4- bb x+- zabc.
cc

XXIII. Cetcrum ut pateat etiam quo pafto folutioncs ex ifto theorema-


te petite pofTmt inde ad folas
triangulorum fimilitudines redigi j erigatur
BH ipfi BC perpendicularis & occurrens AC in H, & fient triangula
BCH BDA fimilia propter angulos ad B rectos, & ad C ac D (per
, ,
ar. 3. Elem.)
xquales ut & triangula BCD, BH A fimilia, propter aequa-
;

pateat demendo communem angulum DBH


Ics angulos turn ad B (ut a
duobus rcdis- turn ad D ac A
)
>N per zi. 3. Elem.; Videre eft itaque (
T i quod
S E C f 10 U JR T A CAP. I.

quod ex proportionalitate BD.AD::BC.HC detur HCj ut & AH ex


proportionalitate BD. CD:: AB. AH.* Unde cum fit AH-t-HCs AC,
habebitur aequatio. Sranribus ergo prxfatis linearum vocabulis x, <?, b, c %
nee non ipfarum AC c BD
valoribus c r y(xxcc)
prima proportionalitas dabit HC ~ v-7- -- - & fecunda dabit AH
~.,,
V(xx
--
- aa.)
,
TT .

Unde proptcr IT
AH-}-HC~ AC
A ,
(xx
rjr- \r^
ent
V(xx
>
-

aai\
r<
^
V(xx c O ; ctquatio qua: ( multiplicando per V(xx~ aa) c quadran-
do) reducetur ad forma m in pr^ecedentibus f;cpius defcriptam.

TAB. I. XXIV. Adhxc ut magis pateat quanta fit folvendi copia -,


producantur
Fig. 10. BC & AD donee convcniant in F, ficnt triangula ABF & & CDF fimi-
lia, quippe quorum angulus ad F communis ell, & anguli ABF CDF &
(dum complent angulum CDA
ad duos rectos per 13. i. &-iz. 3. Elem.)
itquales. Quamobrem fi prxter quatuor tcrminos de quibus inftituitur
quaeftio , daretur AF, proportio AB. AF CD. CF claret CF. hem : :

AF-
(cum
-AD
fit

tes incognita:
BF
daret
-ADCF^4BC)
DF
DF,
ac
& proportio CD. DF:: AB. BF daret BF; unde

tanquam
emcrgcret asquatio.
datae aflumantur, reftat alia xquatio in-
Sed cum dux quantita-

venienda. Demitto ergo BG in AF ad rectos angulos, proportio AD; &


AB :: AB. AG dabit AG; quo habito, theorema e 13. i. Elem. petitum,
nempe quod fit BFg-4- zFAG ^ ABg +- dabit xquationem alteram. AF<j,

Stantibus ergo a, b, c x ut prius , 6c dicto AF^^: ent (infillendo ve-

fligiis theori^ jam excogitate)


t

fy
^ t= CF. y - x ~ DF.-^
f _ ~
--
ly
v
BF.

Irideque
(y
~ --- - *)* yc
/
^ arquatio pnma. Ent etiam ^5
^
AG
A

adeoque
aayy - - axy 4- aaxx
la
,

-4-
2. a ay
-f-
tzaa +-yy , xquauo lecunda.
,

Quaedux.per reductionem.dabunt defideraram. Nempe valor


.
r
jplius^ per xquationem
.

pnorem mventus
<equationem

eft -
abc-^-aax
,
.

qui in iecundam
.
r

fubfHtutus , dabit a:quationem ex qua recte dHpofita fiet

^ +- bbx +- icibc ,
ut ante
XXV.
1

-v- cc
* Fac
-sequales angulos ADG;HBC;.x his
dat *ayyx

-- ~
.
per ,

proportionibus
elicc reftanguh acqualia &ha- ,
a.iccx +
ccyyx; & omnibus ni in
bebis demonftratum ipfum theorema de qua- eandcm partcm collatis , ur , fumma fiat o;

- --- -+ - - -
drilateris ccc. ac difpofitrs juxta dittdlfionem y, habcir.us
-- - aaxx *
yyaax yyccx laaxxy -+- ^aaccy -+ aax
Nam. aequatio aac cx o, id eft yy (aax ccx] y
(laaxx &
i.iacc) aax* aaccx o; iub-
^ 4-f.yy multiplicata per cc , & ftitucndo pro yy , 6c y valorc*
QVJESTIONES GEOMZf. AD
XXV. Atque ita AB ac DC producantur donee
il fibi muruo occur-
rant, folutio baud aliter fe
habebit, paulo facilior. Qua- niii forte futura fit

ie aliud hujus rei muhum diflimili petitum potiusiubjun-


fpecimcn e fonte
gam, quaerendo nempe aream quadrilateri propofiti, idque duplicker. Du-
co igitur diagonium BD ut in duo triangula quadnlaterum rcfolvatur. Dein
ufurpads linearurn vocabulis x, a, b, c, u: ante , invenio BD V^xx - - aa] ~
indcque aV(xx - aa] (^ AB.BD) aream trianguli ABD. Por-

ro demiflb BE perpendicularicer in CD, erit (propter fimilia triangula

ABD,BCE) AD. BD::BC, BE, & proinde BE^ ~V(xx*


x
aa). Qua-

re ctiam
zx
V(xx - aa) (=:
z
CD. BE) eric area trianguli BCD. Has-

ce jam areas addendo orietur(- -.) V(xx - a a) area totius (juadrila-

teri. Non fecus dicendo diagonium AC & qucerendo areas triangulorum


ACD & ACB , casque addendo, rurfus obtinebitur area quadrilateri (
-
)

&
cando per zx ,
Quare ponendo hafce areas
hrabebitur (ax+-bc) V(xx
a^quales
-aa) ?=i(cx+-ba}V(xx
ac dividendo per aax
- -
utrasque mukipli-
ef\ --
acquatio, qua: quadrando ccx^ rcdigetur ad for-
mam fxpius invcntam
+- aa
x^ zz +- bbx +- lobe.
cc

XXVT. Ex his conftare potefl quanta fit folvendi copia & obiter quod
alii modi fint aliis multo concinniores. primas de folutio- Quapropter fi in
ne problematis alicujus cogitationes modus computation! male accommoda-
tus incident, relationes linearum iterum evolvendnc funt donee modum ,
quam pntcris, idoneum &
elegantem machinaius fueris. Nam, qua; le-
viori curse fe offerunt , laborem fatis moleftum plerumque parient ii ad
opus adhibeantur. Sic in problemate dc quo aghur, nil difficiltus foret
in fequentem rnodum , quam in aliquem e prtecedentibus incidere. Oc-
mifTis ncmpe BP & CS ad AD normalibus, ut & CT
ad BP, figura refol-
^*
fc I-

AD & J J
vctur
AD & CD
in triangula redangula.
dant SD : AD - AP - SD Et vidcre eft quod AB dant AP-;
dat PS vel TC, & BP - TP dac

- _ &
- --
<ilc -aax delctis dekndis ac fubhu frac^ione,
,

a*x +- i^Lc -+ 2a*ccx +- a*x*


-t- 44j; _ <w -cc

la^bcxx
aai-hccx

let:?
aaccx rt a^ccx-^-aac^x ^.o; rurki? de-
dcicndis.cundisper aacc ciivilis , ac
Auftwis
^ 0;

T 5
S E C A R r A. CA*.
dat BT. Dcnique BT ac TC dant BC , undc obtincbitur ccquatio. Si
quis autem hoc modo computationem aggreflus fuerit, is in terminos al-
gebraicos profufiores quam funt ulli prxcedentiuna incidet c ad finalem
sequationem segrius reducibiles. (q)
Et

(?) Rationes lib-t fubjucere ob fingularem ac, dcletis delcndis & cunclis per

AD =; x A3 =: a BC ^ b CD ~ c
Qbferrationcin ,
v . . : >. int. Sit, ut
prius , , ; ; . ^- a*

Erit , DA (x) AB . AB (a) AP ~ (.1) :: .


"-
;
1AO.
1
x
8c AD (x).DC(O DC .
(f).DS =
latcc
per EUCL. 8. VI. fi cnim jungerentur BD , 5c
CA ibbcc
, trianguk ABD ACD , client reitangula.

Igitur quae sequatio divifa per


CC
PS DA AP SD x

XX an cc
^ TC.
ttt ante
Nunc
Sed, cur haec analyfis dat aequationcm f. z
BP
<f4. diraenluMium & quid iifcn vult ille divifor
,

trium (Jimenlionum ? Dicam


Et Super diamctro qu.,fita poteft ex AD
bus datis rectis dcxnbi ahud quadrilatcn
genusp,,
CS = DS )~ -;
^ "
TP. ADCBA , in
quo ii tcntetur acquatio Art. XX.
hujus , omnia, quae ibi invenimus , ie huic
Quare
compcncmus prater pcr-
quadrilatero aptare
BT pcndicularem BE, qux in Fig. 8. Tab. i. extra
mm XX
quadrilaterum cadere dcbet,quia angulusBCD,
Ell autem infiftens arcuifemicirculum fuperanti arcu AB,
eft obtufus , &:
perpendicularis cadere dehct
BC 1
^ CT -H TB* intra crura anguli acuti. Sed in hac nof tra Fi-

Ergo gura , anguli BCD, BDC, inlillentes arcui


minori quam fcmicirculus eft funt acuti, * ,

144XX
perpendiculars BE intra quadrilaterum cadere
1CCX.
XX dcbet. Hinc icquitur quod rcfla DE , quae

apud Auclorem xquat c H , apud nos fit

ab
ff _
t

XX
^^

x
,
& refhnsulum ab habcre debeat
anud Auclorcm &: apud nos contraria ligna.
ttqiie , omnibus duclis in xx ac dcletis delen- Hoc rcdangulum invenitur in ultimo termi-
dis ,
ik quadraudo no, ^c clt ncgitivLim apud NI.WTONUM, ergo
nobis debet eiFe pofitivum, ut in divifore clh
xx-*- 4^ 4.:4 ^ Idem accidit in iblutione Art. XXI. hujus.
Ibi repent Auclor DB 1
BC 1
CD 2 ~
Caacc z DC CE ,quia
. 1 cilicet angulus DCB illi obtu
fus eft ; nos autem repenemus DB* BC*
CD 2
iDC.CE, quia nobis angu-
lus DCB elt acutu^.
Panter in folutione Art. XXII ; quia rcclz 7
AB, CD, lunt Auclori latcra quadrilateriiin-pj
vc-
. JD i
ft
Et h*c de
folutione problematum in reclilinea Geometria ; njfi for
te
opera? pretium fuerit annotaffe practerea quod, cum anguli , five pofitio-
ncs linearum per angulos exprefHe , datum quceftioncs
ingrediuntur, angu-
lorum vice debent adhibcri linece aut linearum
proportiones , tales nempe
qua:
vcnit
&
illebx -4- at V,xx
CD
- cc}V xx n]: - m ai*-4-a!>c

TAB B uia rettx AB , funt nobis diaona- erat ; un-

n n
D fi
S no quod habet in zquationc Audoris.
, f
~ A R
AB
1 t/ ;
f
C
.
-
aUtr
Sl
,

vero fta DC, AD convenient ad B.


^-4*velV puR(ft 01 um A) c valor lius
.
tes .

tadcm conficientur quac


Eodcm
lupra.
i
BF 1
FA J
-t- AD -
-4- iF^G aut BF 1 -
pafto , folutio Arr. XXIII. noflro ~T
rig- 9- quadrilatero
cularem BH occurrentem ipfi
, accommodata
habebit perpendi-
extra qua- AC
iFAG FA :
-4- AB 1
; fed tFAG ^ 2
TAB. B.
Fig.i.
drilaterum , qui occurfus intra quadrilaterum
fieri
_dcbet
in hypotheli Audtoris. Cum enim ** -
in ejus figu -a, fit
angulus ACB acutus , re- & hypothcfi contrarium erit figno
AB,
<ftx AC
conveniant, debent anguli ABC, ejusdem quatitatis in altera.
BCA ede minores duobus redlr L.
31 I.) Demum folutio Art. XXV. paulo difficilius,
Krgo , fortius ,
angul>.
s HBC , & idtm u ^ videtur , porcft aptari noflrae liypothefi ,id-
acutus BCA duohus rcd tis erunt mmorci, &: circo libct earn diligentius profcqui.
ideo rcdne BH , CA intra quadrilaterum con- Et primo quidem cum in figura Aucftoris,
, TAB. I
current, (Euci. Ax 11.) At in noftra figu- anguli BCD, CBA fint obtufi, perpendi cu-f],, lo\
ra, angulus ACB ell obtufus , qui cum redo, lares a verncibus B, C adtcE in oppoUta Jate-
(quem faceres du -cndo .\d CB pcrnendicula- ra DC, AB , debent cadere extra quadrilate-
rein ad punclum B) fupc -aret duos rectos, rum. Sed in figura noftra, quia iidem angu- n
^
Quaproftter
tuum.
concu;rent extra quadrila-
re<ftae

Idcirco erit AH - HC AC
li BCD, CBA
BDC, BAG,
bus B & C in
perpendinilares aclae
funt acuti , ut ik
oppofiti-p:
a vertici-
ac -bx
reft ua: NEWTONO erat
oppofita latera CD, BA de-
_JI <l
bent cadere mtra quadrilaterum.
.v
Pi-xterea , in Audtons figura, triangulji
AH-+-HC ^3 \C ^3 7^ ; unde ABD,DCB fimul fumpta quadrilaterum con-
&
flaunt, ut CBA. In no- ACD
n( i,,t

iM.ui,-e, mven.es-
A
quod, h zquiMoncm
f
i*b<x
torrncs
r
& par-
,
^ tmngula
vcr o eadcm tr fangula AB
,

DCB fimn ,
u quadrilaterun? AIBC1DA fupcrant
D>

nobu cn,m
t A ulot
,
mvcnu
fimilia
-f-
Tnangula
ufa
C
^itangulum
Sunt
BH
autem
DBA
,

;
fui
bis ^^n
fimul fum
Q BID tnangula C .

, CBA & AD
HCD redas & anguli quadrilatemiu ?upe rant bis trian-
4
quuangulus
IHL auant rectum, dcmpto
eft ,
,Q CI / &
ideo lllorumfumrna non
fummam horu m.
-

Si autcm ex triangulo

n
vm "
a?qUalCS diifcrcntiac funt ^qiules. Iguur uon, dcbet
angulos Ai3H, CBD
?i"n

<
quorum qunquc cun-
communi CBA.
,

- ax] (ex
-- ) ^xx f

T.,,,
J.
D/-^
unc BC
. ,-,,-,
CP - .

1-B
..

^ cy
-^
tl
-- jv
;

S ^
,

unde
, ..

fit
,-,> , ,; ,, ^
y; cujus valor

qtti
S E C ? 10 QU 4 R T 4. CAP. 1.

ab angulis datis poflunt


per calculura trigonometricum derlvari , aut i
quibus invcntis anguli quacnii per eundem calculum prodcunt * hoc eft
quce ie mutuo determinant cujus rei plurcs inllamias vidcre eft in ie- :

qucnubus.

XXVII. Quod ad Gcomctriam circa lincas curvas attinet, i\\x defignari


folent vel dcicribendo eas per motum localem rect.irum , vei adhibcndo
cquationes indefinite exprimentes relationem redarum ccrta aliqua Icge
dilpofitarum v ad curvas definemium. Idem feccrunt Vctcres per lectio-
ncs folidorum , fed minus commode. Computationes vcro , quae curvas
primo modo defcriptas refpiciunt , baud fecus quam in prxcedentibus pc-
TA.B. I.
raguntur. Quemadmodum fi AKC lit curva linea
defcripta per K vcrti-
cujus uimm crus AK. per punctum A pofitio-
~
cale punctum norms AK_4>,

ne datum libere dilabitur, dum altemm K$ datx longitudinis fuper re-


6tam AD
pofltione datam promovctur, 5c quxratur punclum in
quo C
recta quxvis CD
pofitione data hanc curvam fecabit , duco rcftas ACF,
quac normam in pofitione quacfita re fe rant, 6c relationc lincarum (fine ali-
dati
qi>o
&
quxhti difcriminc aut refpectu ad curvam) confidcrata, per-
cipio cetcrarum a
dependentiam quamlibct harum quatuor BC, BF, CF &
AC dua.s itaquc, ut CF zz a & CB~x,
AF
afTumo
6c
,
c inde
fyntheticam
computum
efle , quarum
ordiendo ftatim lucratus fum BFzzV(aa - xx)
& AB ^ ;
-- -

xx)
.
proptcr angulu-m rectum CBF, lineasque BF. BC : :

V(aa
BC.AB continue proportionales. POTTO, ex data polirione CD, datur
AD, quam itaque dico h, datur etiam ratio BC ad BD, quam pono d

scquatio quae ( quadrando partes


ducetur ad hanc formam.
& multiplicando per aa - xx See.) rc-

x*zz

qux divifa per


l - c- dat fi
quadretur diibit quadratum fuperius,
tudcin iunt
nam
qua-
"

*, quantitatum oppolitai^m
1 dra
c x -+- i,ilc z o.

Cum igitur rcliqwa rcftent , & hxc mutatio


in qua rurfus fignura faftirale nobis contra- quadratum a qu.\ntitate mutata oviumlum idem
num i!lo ell, quod NEWTONUS invemt. Con- relmquat , pntet prorfus ejndem fuuuam aequa-
ftat igitur , quod harum folutionum nulla po- tionem hinc cxfurgentem , quse ideo ambas
tcfl noftrae hypothefi aptari, qinn mutationcm hypothefes debet complecti.
fnbcat , ex qua lignum iplius lal/i ex negati
ve fit
pofitivum. 15- Ceterum, haec ultima aequatio, cum ad
7\ B . B. Sed ultima hocc folutio Art. XXVI. utrique unam hypothcfim non fit coardata , perfe-
IFiB. 6. hypothefi aptator hac unica mutatione quod cenfenda & quando docetur aequa-
<ftior efl :

SP zquat non , ut in Audtore AD - -AP ,


tionum idem problema lolventium perfec"tifii-
- SD , fed AP -t- SD AD. Nam AP mam elFe Gmpfcciffimara , intclhgendum eil hoc
4- DS ri AS-4-iSP -4-PD., & AD AS prseceptum de iis, qua: omnes hypothd
4- SP +- PD , ergo auferendo lunc ex ,
ilia , AP feu ut vocant , (*fut probkmatis complcdun-
,

DS AD^ SP =3
i

...-C
gUOMODO $USfIONES GEOMET, JD VJf REDIG.
f i

&* T^ b d
xx i aabdcx 4- aabbdd

dd-\-ee

undc dcmum e datis ay b, d&c erui debct x per rcgulas poft tradendas,
& intervallo iito x five BC afta ipli AD parallels recta fecabit ia CD
quxfiio punfto C.

XXVIII. Quod fi , non defcriptiones geometries, fed xquationes pro


curvis lineis defignandis adhibeantur, computationes eo pafto faciliores
& breviorcs evadcnt, in quantum ejusmoui sequationes ipfis lucro cedunt.
Quemadmodum , fi datae ellipfeos interfeftio cum refta ACE
po- TAB. I. C CD
fitionc data quceratur pro ellipii dclignanda fumo notam aliquam cequatio- Fig. 13.
>

ncm ei propriam ,
ut rx-- x xzzyy ,
ubi x indefinite ponitur pro qua-

libet axis parte Ab vel AB


c y pro perpendiculo be vel ad curvam BC
terminate j r vero 3c q dantur ex data fpecie ellipfis. (aim itaque CD
pofitione detur , dabitur quam die a j Sc erit & AD,
a- -x: dabi- BD
tur etiam angulus ADC, &: inde ratio BD ad BC , quam die I ad c , 6c
-erit BC
(y ) n: ea tx , cujus quadraium
r
ccaa 1 eeax 4- ecxx cequabitur rx xx*

indeque per rrduftionem orietur ,

i rr aar
ace 4- r 4- e V( ar 4-
,
e
feu x ^ 2.

Qiiin etiam ,ctfi curva per defcriptionem geometricam vel per feftioncm
folidi defignetur, potell tamen inde xquatio obtineri qua; naturam curvx
defmict, adcoque hue omnes problcmatum , qu^e circa earn proponuntur,
difficultates re duel.
Sic in excmplo priori fi dicatur x AB
y, tertia proportionalis & BC
MM
BF erit -7, cujus quadratum una cum quadrate BC sequutur CFg, hoc
pv
4
y
eft
*VvV
-\-yy ^aa-, faty*+-xtoyy s aaxx. Eftque hxc acquatio qua cur-
vx AKC
unumquodque pundbum unicuique -bafis longitudini AB con- C
gruens adcoque ipfa curva) dcfinitur, 6c e qua proinde folutiones proble-
(

matum, qua; de hac curva proponuntur, peterc liceat.


Ad eundem fere modum cum curva non datur fpecie fed dctermlnanda,
TCom. L V n>*
$ E cr 10 A RT A. CAT. I.

proponitur, poflis proarbitro xquationem fingcrc quasnaturam cjus generali-


ter comineat 6c hanc pro ea defignanda ,
;
tanquam fi daretur , afTumerc
ut ex ejus aflumptione quojnoJocunque perveniatur ad rcquationes ex qui-
bus aflumpta tandem decerminentur cujus rci exempla habes in nonnullis :

fequentium problematum, quae in pleniorem illultrationem hujus doftrince


& cxcrcitium difcendtim congelli, quscque jam pergo tradere. (r )
CArUT
(r} Haclenus quidem de problematic ad pti . o- abccf
Equationcm Nunc pauca dicen- nique m. -^ * datx fractioni .

tla lunt iiiam conftrucliorubus.


"

m "

ghlm
, ,

23. Omnis radix quadrata indicat lincnm


16. Probe obfervandum eft dari aliqua pro-
quaeiitam clTe mediam nalcm
blemata, in quibus de lineis & figuns qu
pi
fa chores
quantitatis fub figno pofitac , ?c
agitur; led algebraic* unius-exprellio ref; licc media reperitur per EUCL. n. \ l. Sic
alterius quceritur ; &: alinua in quibus ratio
V^a* invcnitur quaerendo mcdiara inter 3^ ,
geoiaeuicc efficiendi inveitigatur.
c a , ac y~ eft media inter - 8c -

4 2
17. Prioribus omnino fatisfadum eft invcn-
:

ta expreffione qu; , nut


J
c t aut I , & 2- &c.
4 4 4
18. In aliis autem etiam requiritiir erTc<ftio

geometnca , feu conftruftio. 24. Si vero quantitas fub figno fit


complc-
xa, baec in lineis exhiberi poteft per fimilem
19. Per problematis conftruftionem intclli- mediae inventionem , quando quantitas fub
gitur invcntio puncfti , aut lines quaeiitae , figno tot.i per eandem dividitur , aut fcmpcr
prubleinati rsfpondcntis , aut illud folventis. perhypothenufam.aut latus trianguli reftanguli.
Per hypothenulam inquam.nbi quantitas com-
10. Quod fie fit in problematis unius aut plexa cil atu;regatum ex fimplicibus , ul)i vero
duarum diinenlionum. Invento quaeiitx va- eft differentia ,
per latus Hoc pac"to V(al^^c )
lore, invcniendac funt rcftce , quac rcfpondcnt exhiberi poteft, aut quaerendo mediam inter
datis quantitatibus fimpuc.bus , quarum a_ a, & fc-f-c, nain hujiis mediae quadratum
gatum,aut differennajequivalent quselit*. Hae ^equabit r.-rt.ingulum ex illis (Euct. 16. VI.),
, per addiiioncm aut iubtrafuonem
recflae quse- ,
aut inveniendo mediam inter a; b gc a; c , &c his
per proprium fignum
<]ue
oinnes jungendce , lineis ciEciendo angulum reclum, nam hujus
iunt, & lie problema eft conftructum. trianguli hypo:henufa erit radix quaefita , ut
facile dcducitur ex EUCL. 47. I.
AC
21. Omnis fradio ( -f ) indicat inven- Haud alitcr V(aa kb) invenitur quas-
b
tionem quart ae proportionalis poft tres datas rendo mediam inter a-^-b, & a /;, aut
,
latus trianguli retftanguli cujus hypothenufa
quarum prima eft denominator, lecunda unus ,

a. fit radix rati pofitivi aa !k latus unum


ex fadloribus nflmeratoris, tertia vero alter, "quad ,

fit b radix quadrati negativi


quod fie per EUCL. n. VI. ^^,quodeffi-
citur delcripto femi-circulo ACB fuper diame-TAB.
21. Cum
vero numerator habet plus
quam
inetrum AB /,& ei infcripta recla BC ~
duas dimenfiones, 8c denominator plus quam (Euct. i.IV.)ab altera diametu extremitateB,
imam hsec opcratio repetenda eft ; lie recla
,
& juncla AC, qux eft radix quseiita, (Euci..

abaf. ab 47. I.) & fie de ceteris.


~~- mvemtur per has analogias ?. a b, n : :

ghlm g His rede


2j- intellertis. Quantitates ex his
T,r x abcef . cefn
(Ect., 5 .VL),
compofitae facile reperientur: fic-r- V(ff gg)
e
inde A. c
^ ~h unde habctur
him
L-+j
/*
obtinebitur invent* recla y ff %g) ( K
&n
24. hujus ) quam dico * , &: poftea reda rr -7
Be rurfus
*
Et hx quidem funt regulse generales; atnon
jaro
GEOMETRII Q.&.

CAPUT SECUNDUM.
PRO I.

retfa terminata , a cttjns extremitatibns du* rettte EC r

BA %

CA y
ducuntur in datis angnlis : invenire AT) ABC, ACB
altitudinem concurfus A fupra datam BC. (a)

XXVIII. Qit BC^^, & AD =^5 c cum angulus ABD dctur, dabi- Jjh.l
I4 l

L} tur (ex tabula (minim tangentium) ratio inter lineas


&c
AD & BD quam pone ut d ad e. Eft ergo ^. c\ AD (7) BD. Quarc :

c
BD s *y . Similitcr proptcr datum angulum ACD dabitur ratio inter AD
ac DC quam pone ut d ad / & crit DC ~ i . At BD -H DC ^ BC ,

^y fi
hoc v^-* =5 ^- redufta multiplicando utramque partem xqua-

ad
tionis per d, ac dividendo per e +-f evadit y zz -.

Tiro pccu iniU qurdam ntio miniftrat fim- co tmngulum fpecic datnr (40. J.}t.); fed
m> invention s
prch!c;iu- i?c BC datur m^gnitudine, triangulnm
; ABC
tum conftrudUones , cm ix-i
cxpcvientia nugis datur etiam magnit 1

.T?.) ; quaprop-
,

8c ingcnium , quam rcgulx, conducunt. ter 8c ejus latera AB AC magnitudine dan


,

Nam vires omncs in id intciulviul.u hint , lit tur, atque ideo punctum A zj. dat.}. cc. (

frpf ofieum , quam fimpiiaui fieri pojfa , obttntt- Hoc problema fie potcft trigonomctrice
tur. enunciari.
cxprcflio algebraica folum quari- D lto Littre angnlis fufra illud
tranpttli , t?
4

tur , ouo iimplicior ilia ell , eo nielior: ubi ve- (onftitutts, qutritur diftantia. funtli a reffa EC. A
iftruifl Miiein ]
undum ell , A
iji centro , AD
radio defcribatur circu-
A*ju.\tio pluris t".icionda non eft ilia, quaeiim- lus; BC tangens; quarc BD tangens an-
crit
x pnucioribus tcrmmis conlbt guli BAD, qui datur, quia eft dati comple
ilia,quje f.icilnncm lri Ci!unem h.ibct;at- a>n
!

ment um ad return. Item DC eft tangens an-


quc hacc longc eft illi praefcrcada , ubi iimul guli dati : ScBC iumma tangcntium eorum an
S: sequationis fimplicitatem conftrudtioms tf<

gulorum ad radium DA ; 8c tibulze ,


datis an-
facilitatem nancifd non poilumus. guli.s dant tangcntu ; ergo anguli da
, fi ambo
ti fuut acuti y ut fumma catangcntium angulorutn
() In hoc problemate qiueritiir ratio cxpri- datorum,ad radium, it* data rttl* Ad diftari
*

K-I Irani per lit eras aut pernumcros.nam tiam qttiifitam.


puiictum concunus geometrice darur. Summa Si vcro alter eft obtufus; ut exci/as , qtu
cnim angulorum tzianguli datur ; & dantur an- n
cotangens winoris ex his an^ul fuperat cotangtn-
guli ABC, ACB ergo cc eorum iu:n-
fcoriim ; tem majoris , ad radium it,t data rtt Ja ad fa~ >

(3. /rf/.) quare angulus BAG [4. itat.}; & flantiam


;gur iingoli anguU dantur in trianguly ABC,
V i
CAP.!!.

P R O B. II.

Citj us Tibet trianguli ABC datis later thus AB ,

C, quam perpendiculum
f
AD
ab angulo ver tic ait feeat
in *D : invenire fegmenta BT) ac DC. (a)

TAB.!. XXIX. Oit AB=;*, AC=:3, BC - c &BD=:A-, DC =S


W S* t^ f x. Tam cum
"" ~~ , critque

DCq(bb-
T^
Erit aa xx =: bb lex xx , quas per reductionem fit

cc
2.C

Ceterum utpateat omnes omnium problematum difficultates per folam


linearum proportionalitatem fine adminiculo Prop. 47. primi Elementorum,
licet non abfque cirruitu, enodari pofTe placuic fequentem hujus folutio- ;

nem ex abundant! fubjungere. A puncto D in licus AB demitce nor- DE

-
malem, 8c ilantibus jam pofitis linearum nominibus , erir AB.BD::BI>.
BE. a. x: :x.
XX
BA
) =s EA.
Et - BE -
Nee non EA. AD::
XV

AD AB adeoque
.
{aa
a

ca criangulum ACD invenietur itcrum AD^=;^


EA AB . -
xx ) =3 ADg. Et fie ratiocinando cir
cc-t-icx. (b) Undc -
aa bb -\- cc. --
obtmebitur ut ante x ^

PROD.

(4) Hie rurfus


pptius exprefTio algebraica i fiquidem norrnali DF , erit (Euct. f. B
quam res ipia quaeri videtur. 8. VI.) AC (b) CD (c x) :: CD (c x}. p jg g
a~ ~
Nam CF z2 Itaque AC CF
iegmcntaBD, &DCdanturfiquidem :

ob data tna htera , datur fpecie triangulum cc If* XX


ABC 139. datorum}-, dantur igitur anguli ad ^ AF. Eft autem
B, &C fiat, dej.}; item anguli ad , utpo- D AP AD AD AC; unde colligirur,
te refti dantur; ergo & anguli DAB in trian-
. :: . s du<fb

mediis & extremis, AD ^ AF.AC


2 -

invicera
gulo BAD, in& DAG
trian^ulo CAD; dan ^^> CC + IfX XX Z^ <7/
XX . &
tur itique fpecie-hsec trianguTa (40. dat). Da deletis ac icx
tur etiam illius latus BA AC aequalibus , tranfponendo ,
; hujus latus ,
Z^ aa bb-+- cc.
ideo quoque magnitudine ilia eadem triangu-
Ceterum hoc problema folutum pro quovis
la ;sz. d*t.). Dantur ergo latera ED, DC
Triangulo rectilineo vide infra Prob. XII.
(d*t. 550-
S GEO METRIC^.
P R O B. Ill

Trianguli reflanguli ABC perimetro Cs> area, datis invenire


byfothennfim BC.

XXX. "p
fto perimeter a\ area bb, BCr^Ar, & ACz^^j Eritque .

2y l/(#:c- -yj ) unde rurfus perimeter ( BC-HAC-H AB) eft Fig. i.

- -
>

cc
+-y +- V( xx yy), Sc area (
AC AB) . eft
yV(xx yy.} Adeo*
i if

que x+-y+- Y(xx - yy) zza, 8c y V( #* - s yy )

Harum arquationum poitenor dat


n
I/(ATA:
- T/)~ ^

quare icnbo
r M -

pro V( xx - yy} in xquatione priori, uc afymmetria tollaturj & prodit


x -j
jr H
-- K fX,(ive multiplicandopery & ordinando,^ ^ tfy ATJX
-
c -
Porro ex partibus aequationis
jy ? cujus partes quadrando
prioris aufero
,
x 4- y 6c reftat
ui arymmetria rurius tollatur,
prodit
xx - ~yy rr; ^^ - iax iay -+- JVAT 4- z^y +"^y
-
^

qua: in ordinem reda&a & per i divifa fit


JK/ =3tfy
-- A7-H<7jc aa.

Oenique ponendo sequalitatem inter duos valores ipfiuijry, habeo

reducta
n. /-
fit
2.
a -- .
-

a
z$x.

Idem atiter.

Efto perimeter r^ a area :=:


^3, & BC ^ .Y
eritque AC -I-

-
,

la x, Jam cum fit xx (BCg) AC</4- ABg,


& 4^=; lAC : s . AB
^ s
erit .r.v -4- ^bb

quadrate ex la
ACq +- AEq 4- iAC AB
x :=: - quadrate ex AC -f-
4^^+-^^. (c) Hoc eft arx-i- 4^ -
. AB

(c) Sit BC =; AT, AC


=J y , AB 1=3 *. Erit =J 24 -- Jf, &: quadrando x. -f- i-ty -*- yy
x
^5
+
AC
y +
-4-
,

AB z^
i4 perimetro
x. Eft, *x - ;&*-*- y
yy
r2 4^
&.*,*, -i- yy
^x-*-xx; ponendo mine pro
refpcdivos valores 4^^,
-
&
i*y,
xx ,

^
i<i
,

+ xc .
47-
*
, & - W ares aut
Cmcr 6 lt 4 ^ A "

I-) ,

*>
-"aW , vel !
r* CAP. n.

>
qua: reducla fit

PROD.

Cetera inveftigaturus pono a (_ a ^_ _ -- in reclae datae. Di-


4 .1

^ i/; obfervo , quod ex hypothefi , eft 14 co nunc hoc t: .ui e(Te redlangulum ,
&
^3 x. +- y + if atque ideo 14 , i/ ~ ::
eju
hanc quantitatem facia re. ^ Nunc fingo Eft enim A-C 2 iff -4- if
?
~ y ^
z* ; erit itaque i ^2
^
f -+- w ,

^
ibb , & AB 1
^2 iff ifV \u
c u. Verum q^. ilb cc iW, :quare AC- + AB 1
^ 4cc
M
^ X
ui4 ,
I
eft
/ v t
w ^^ ^.^j
ft - -

-
if, undo
f t . *
r C^uia zc -2 4 H
Ib .

44-4- itp
,,
H
r\ff- !); hinc 2,
^
)
"<

que y zZ c V(fc-
BC 1
. Eft
44
igitur triangulum ABC reclangulum in A ,

TAB. B. DE Hanc
eft BC ejus hypothenufa (EucL.48. I.)-
Sit data perimeter, bifeca in F,
Fig. p.&crit DFZS FE ^ a. Sit quadratum LMNO erat unum.
Jam quia angulus ad A eft rcclus, erit d
Io -
aiex datae acquale ; & quia balis .v
^ <z

area trianguli aequahs recLangulo ex AB in AC


-
1 -
, aut * x ^ a
; ipfum A ,quod
(EucL. 41. I.) =3 (f- -V(cc
cc fi
(c->rV(cc ibb))-^
fi ex 4 dematur, dabit bafim
vando ex F normalem Flv LM ^
, determine
^
, cle- is: c ^ determinatnr.
,jun- Data bail facil. i

gendo Dlv, & ex K duccndo KG ipfi-KD Eft enim reftangulum fuh ball & perpcndicu-
normalem. Erit enim (UCL. 8. VI.) DF (a). lo ^equale LN aut data bu 1

quad). ;

FK :: FK 0).FG - : hinc patct GE ad datam LN , ut eadem ad perpendiculum


(b)
quod, per EUCL. 11. VI. invenietur.
rffe bafem qucefitam. Dati^ autem ball & pcrpcndiculo , defcri-
Veniamus ad latera. Bafim jam inventam betur triangulum, ut videbu infra N. 14. hu-
diximus i/, z^ & K u 1/; ent ideo jus.
DG ^ zc , hanc bifeca in I , & due quadrati Sed pofterior fulutio brevius cxponi poteft
diagonalem LN V i^ (Euct. 47. I.), si analyfi getmetrica.
h?ec minor non quam 1G patet problema
eft Sit AB
data perimeter, & quadratum CDEFTAi.
effe impofiibile ; nam V (cc ibb} eft latus a. Putafactum, & triangulum AGHI i^-
tnanguli redanguli , cujus hypothenufa ^ c; lit i lad quod petitur. Jam datur per hyp., ,

latus alterum
^ Vibb ^ LN ; hypothenufa recltngulum fub AG ; GH, ?equale bis daro
vero eft maximum trianguli rectanguli latus quadrato CDLF (41. I EUCL.). Sed quadra-
(EuCL. 19. I.). Sit igitftr LN minor -qr turn ex AH
requite eft quadra K
!( ,&: fnper IG diametrum defcribatur iemi- quadrato ex fimul (47. I. GA
UCL.); ergo i

circulus IYG , 6c ex pundli inleribatur addendo utrim; lubAG;G;-l,


chorda GY ipli LN
par, & junclac IVacqu.i- quadratum ex AH una cum bis fedbmgulo fub
in DG abfcindatur 1Q. Erit majus DQ AG; GH, aequat quadratum* ex HG , una
latus ; QG vero , minus. cum quadrate \ , cc b:
N.im , ex his tribus lincis f*c triangulum AG; GH ,id eft quad; H3 4.1L I .uo .
,

4iCA, ita ut GE (F/j. 10.) ^ BC 9 .) qui ponitur HB aequalis HG & GA iimuL


A -- DQ -
Lb
, (Tig. 10.) AC requat excelium quadrati ex
urn reaangulum
HB
fub
fupra
AG CH ;

q"id;a-
- + y^c
c QG ( 10.)
tum ex HA-ponendo HI xqualem HA)
; ideft

AB ( Fig. 9. ) V(cc ibb).


ulum fub BI, (6. II. EUCL.) AB &
quod ideo datur (EucL. d f. i. Da ..
-

uf 1

Quapropter perimeter squat a, .

autem AB per hvpoth; ergo Bl (UCL.- *<

4
Dat.). Et datur punctum B; quare &: pt
I v EucL. 17.
(fntin Dat.). Ergo datur AI
, 4. Dat. y :
igiiur & AH. (Euct. 7. D-
at-
6)
*Vw
V & 2 TI NJf S if*

P R O B. IV.

<Dato trianguli retfanguli psrimetro & fe rfc ndiculo >


invenire
trianguLum, (f)
XXXI. C rechi.s angulus & CD perpendiculum in- TAB. II,
TVianguli ABC fit

AB demiflum. Dctur AB-t-BC-r-ACrs j, Fig. K,


dc ad bafem
c CD^^. Pone bafem AB re, 8c erit laterum fummaa x. Pone :z;

~ a x y
laterum differentiam^ & erit majus latus AC sL
; minus,
BC
i
a -x-

Jam ex natura trianguli (b) reftanguli eft ACg-h- BCgrs ABg, hoc
tax xx Y
zsxx. Eft 6c AB. AC: : BC. DC, adeoque AB.
DC,
atque HB. Datur autem
reftanjtdum
fub to tnangnlnm,
AG; GH (per hyp.), utraque iimul & AG ; Pofitis quK hacl;nus fcripfit C.
GH , vcl HB quare datur turn
:
, turn AG GH uu ab altero ignotorura angulorJin A dc-
(EucL. 85. D mitte in
oppofuum latus CB perpcndicularem
Componetur autem fie. RectaCD produ- AE. Ad extremum datse penraetri FG pun&um
catur in K donee lit DK oequ.ilis DC , rqu- F conftitue angulum UFH parcm dato A<-15,

drato ex CK. ecqmlc rectangukim applicctur &: ex altcro pundto G- demitte in indefmkam
ipfi AB (ex 43.
I.
EUCL.), &; lit Bl altitude 1 H ad re<tos
angulos reftarn GI.
applications. Bifccetur AI in H (per 10. I. Triangulum GFI datum erit fpecie Jc ma-
Euci..). Troduda FE donee ipfi KL occur- gnitudme ut jam oftendimus. ,

rat in N, fpatio CK.NF recfhngulum xquale ^itFIzj^, IG /. &


fc deficiens qu;\dr;\to applicctur ad datam HB; Quoniam Triangulum ACE fimile eft ipft
18. VI. FUCL.\ 6c fit BO akirudo ap- _.

-
(per GFI
.

GF W- FI
plicationis; erit hypothenufa , AH
Jatus HO >
ent J.

unum ,&: OBalterum petiti trianguli ;e quibus a~ _ .


x _^_ -
defcribanii triangulum per EUCL. 21 I. AHG CE ^
Jam illius pcr inctcr sequat daiam reftam;
cum lec t.mgul in fub AB , Bl aequet qua-
8<
^.
dratum Civl^M per conllr. & exceflum qu?.- eft
draii ex HB fupra quadratum ex AH , velHI
xx
EUCL."), ciit quadratum CKLM ,idelt
aa.
(6. II
HO OB
xx ^
bis recVangulum lub ; (per conllr.) u-
Ti.icvim quadrate ex xquale quadrate ex AH lax i.VV yy
HB, id eft quadratis ex

tigulo lub
nebit ergo quadratum ex
OB; &: bis re-
s.
HO;
OB, (4. II. tuct.), ma-
HO;
AH
aag ~\- azx - agx
- gxx
iuadra-
tis ex HO;
ex OB; id t .\ ex
c<
, CT HG & -x-y-+-0y
GA; quan- lain AGH eft rectangulum
inG (48. I. EUCL.) ; & quia reclangulum fub
AG & GH e(t.
duplum quadrau CDEF ncmpe , demtis fractionibus ,

irtguli AGH (41. 1.


EUCL.);
area tnianguli aequat dat.in quadratum.
iaa* -+
Detcrminatio dcducitur ex 17. VI. EUCL.
Hoc .mtvin problema generalius lacilms & feu, zquatione ordinata.
folutum vide infra Pruhl. VIII.
:le reddi potcft. xx
Datii &iangttli cuiusi is pinmttro
cr ftrptnditulo dcintffc a o aa^ulo da~ CD
i6o $ E C TIO UA R T A. CAP. II.

ax-*- ** yy
DC, (i ) hoc eft bx s "-*^* . Per priorcm aequationexri

eft rv = xx -^ MX aa. Per pofterioremjyy =; *.r 1 **-- ** 4^-


Adeoque (*) x*4-i4* aa^xx zaxi-aa W* per.ie
aa
duftionem 40* 4- $x ^ taa ; five x :=:

CDB AEB, babcntia angu- GI in M, ita ut LM acqucl FK; & erit GM


<0 Triangu .a ,

lum B communem, Jimilia funt. 1 C :rJ.

CD (t) : : BA (x). AE Nunc, qnando angulus datus eft a


iterum produc GM in N , ita ut MN
-.
Sed,quia FG (). GI (/) ::
FL H abebisGN -/-*-* -4-4-^.
.
Bifcfti GF
CA (- --^). AE;eftAE~^ ^ *; in O junge NO cui per I due parallehrfi
IP ;

1 l*
erit GV bans quxlita. Kit enim NG (/-*-

igitur
^^-^2 10.
- _3*fi_
a x
; qua
. -4-
f).
GO -

)
: : IG (/). GP.
y r
propter, fublatis fcactionibus , ~ ~^x.
aaf afx afy +
afx -4-/xx fxy afy uf-lriab-i- zvg~
fyy ^ 4<J^.v ;

Scd quando datus angulus eft obtufus , CT


& GM deme MN, N: cetera iac ut lupra.

Demum, quando redus eft angulus datus,

quare quartam poft a. -4- I ;


~ ;

Ade . Inventa bafi facile defcribitur triangulum ]


tl _^_
xx ra rx f,r^ ,,if -cujus perpendiculum daiur cum angulo bafi
^f
. ^i lfl

7 ;
oppofito.
c ,
fub^ri? fraaionibus^vx
-4-
gfg
-f-
Super bafi AR defcdbe pcr Etfct 3y m
*f^ ri ; ! ,,/ arcum dati anguli capacem ABCD ; ad ahc
cxn-omiuu-m A
^ *^^ lf 1

7 ^.s^
44rfpx -4-
,7^*"
^F,,,,
Aabzx
_rtn14,{ ,, 1
.,-
"

gulos dato trianeoli perpendiculo parem Ah,


iuc
C< a<i re^osan-
seuuatione. j.aafx n i
;
J7^
f- <
/
& T-r-
per E age bah parallelam ED circulo oc-
& x =J 7 T- currcntcm in punc tis d, junge AD, D& &
w/-*-i *-f **J CB dico factum. :

Si vero angulus AbC fieret obtufns , g c

quantitas negativa ,^& foret Triangulum hoc habet angvilum pctitnm &
sierct

perpendicalum datum ex conftruclione ; illud ,

"i.jy-^-ub z% vero habere etiam datam penmctrum facile


Si denique angulus C elT;t redus , fieret probabis retro legens vclligia analyfeos.
aa
XZ20, &/^ a ; unde x
la ^.^ D E TE R M I N A T I O.

CONSTRUCTS GEOMETHICA. Quoniam vero oportet ut parallela ED cir

culo occurrat : occurrcre autcm poteft vel in


.GF abfcinie FK b; & ex K due KL duobu; pundis, vel in uno, vel nusquam ;

GI parallelam. Cum fit GF (.7). H arque quando in uno occurnt, tangens dl; fit

tangens in C. Aquales ciunt anguli ahc


KF (^). FL, erit FL . Produc GCA , CAB; fed aequales quuquefunt ai.

1; GCA, ABC t.EucL. 31. III.; Ergo xqua-


Its
Geometrlce fee. In omni triangulo rcftangulo , ut eft furama perimetri

perpendiculi
Aufer zx de tf ,
ad perimetrum, ita dimidium perimetri ad bafem,

& reftabit - 7 exceflus htcrum fupcr bafem. Unde


rurfus.

Ut
les funr naguli CAB , ABC , & triangurum fub AG; FH ad reclanguhm fub Al; FH
ACB eft ifoiccl (duplum redlanguli fub AG V H L \ 1 ; Eo<
i

atque ideo quadruplum rcctanguli dimidiati


Nunc produc BC donee perpendicular! AG fub AG FH A). Ergo datur ratio reftanguli
;

occurrat in F. Angulus LCB aequalis eftangi lo ABI ad icftangulum fuh AI ; FH (8. Dat.).
CAB; angulus &
;equalis angulo ABC GCA Datur autcm d-atarum AB ; FH ratio i. Dat.); (

(
Eucr. 32. JII. ), acquales ant em funt an- datur igitur & Bl ad 1A ratio (68. Dat.\ Sed
guli ABQCBA
ex oftcnfis, anguli LCB; & harum fumma AB darur; cji,a;c & utraque
GCF ( EUCL. 15. I.) crc anguli ACG; >

& (7. Dat.). Ergo & AG. (7. Dat.)


reftae AC CF, , quare re<fU BF
acquat rcctas BC, CA. Igitur circulus centro Inventa autem AG , cum detur ratio reclan-
<

, radio CF defcviptus tranfibit per punc"ta A, giili fubAF; F G ad da uvn re<frangulum f".b

AG FH ; i/A Dat.), dabitur rcf fu >ni s>

AI"; FG (i. Dat.) Datur autem illarum fum


Jam produc BD donee circulo FEAB oc ma GB; quare 5c utraque (7. Dat.)
currat in E; & junge EA.
Angulus AEB
sequat angulum AFB (UCL. 21. Hi.) c aiv- Componetur autem fie. Produc anguli datf
gulus exterior ADB sequat angulum exteno- C cms altcrum Civ ad arbitrium in K, ut fiat
iv in ACB cadcm de caufa. En:<>
angulus angolus dato deinccps ; pone CL aequalem ,
:uat .ui:;ulum AED rcdaED , n.>
CK; junge KL; poft CK ; KL quaere per
DA , ^ reda BF. inllexam BDA. 1
Scd el EUCL. ir. VI. tertiam proportionalera LM.
major quam BF. ( Evci.. 15. III. )
ergo re A pumfto L mfubjeftam KC -age per EUCL.II,!.
BC; CA majores funt iplisBD ; DA/ perpcndicularem LN. Poft datas DE; AB;
LN qujerc per EUCL. n. VI. quartamLO,,
Igitur , fi diinidiata fumma lateruin fuperet cujns duplam pone LP & per 10. VI. EUCL.
,

latustriangul uper datamlraiunindato a pundto B Lea redtam BA in I ut JvIP feda


fcgmcnto problem a eft impoflibile
infcripti, ; eft in L. Bifeca Al in G, erit AG bafis trian-
fi
icquet, problema conftrucluin li ab eo eft ,
guli quc-cfui. I oft datas NL; LC AG ;
quaere
fupcretur, problema ell pullibilc & conihue- ,
ortionalcm GQ. Tandem ad da-
tur ut fup; i-Hca per 2.8. VI. EUCL-, datum reclun-
,um fub GQ; DF1, ,
qicadra^j , & fit

Rrcviu- antlyfe geometric*. Sit AB data peri- BR altitudp applicatioms ; cntBIl latusunum.
v; C d mi!\is; ()\\ d.uum porpcn- KG latus akcrum trianguli quaefm; quod d*-
oiculum. Puta fa (.Hum: c<
tnanguli AG 1

cr 11. I. EUCL.

xquct darum C; perpcndicularis I H


m I")):,
?
^ perimeter AG1 A , re- Produc enim trianguli defcripti latus alterum
iiam AB. Ergo (!B j:i;ua!)U hid a GF; AF in S donee FS sequct FG ; ^c a puncto
1
;
A , iiinul ; :
jcqnale
.

ii A m FG demitre perpendicularem AT, ic FH


quadra, o ex GF
6c FA ^latciibus angulum da ex F perpendicularem in AG
tum conllituentibus) tanquam ex una recla.
re, li ponatur 1G oequalisGA, re<ftangu- Jam per conftruclionem perimeter trianguli
him ABI crit excellus quadrati ex (velex GB AGF aequat datam rectam AB. Nunc autem
GF; FA tanqv.am ex una reda) iupra quadra- fecimus AB ad ut ai LN ; gc BI
DE LO
turn ex AG V UCL. 6. II.): datur ergo ratio ad IA ut ad bis ML,
vil BI ad AG ut OL
mguli ABI ad triangulum AFG (67. Dat.);id ML ad OL; ergo, per compofuioncm ratio-
eft ad dimidiatum
reclangulum Tub ; AG FH num , re^tsmgulum ABI (.exceflus quadrati ex
^JLi-cL. 41. I.); "Sc ratio dimidian AF; FX} taiiqu.un ex una recta vel ex GB
fupxa
Turn. /.
SECflO QUART A CAP. XI.

In triangulo redangulo, ut fumma perimetri &; pcrpendiculi


offlni a<J

perimctnim 5 ita perpendiculum ad exceflum laterum fuper bafem.

P R O B. V. (/)

*Datis triangull rettanguli baft AE & fumma perfendiculi &


,

laterum
c
Cd*-CB*-C D y invenire triangulum.

II. XXXII. T?flo CA -r- CB4- CD-*, AB:=^ z2*, & erit

!/ AC -f- CB s #. Pone AC CB =7 ,
c crit

fupra quadratum ex GA) ad re&angulum fub Cum fit perimeter ad perpendiculum, ut


DE;AG,uc ML ad LN; eft autem reclangu- dupla bafis ad reliquam perimetrum ,
erit lum-
lum Tub DE; AG ad reclangulum Tub GQ; perimctri 8c perpendiculi ad periuietrum
DE , vel ad xquale re&ngulum fub AF; FG, ut perimeter ad duplam bafcm ; biiccan- &
ut NL ad LC (per conltr,) ergo ex *quo or- do duos ultimos terminos.inveniemus primum
dinate ABI
, reftanguluia ad rec~Ungulum fub theorema Ntwtonianum.
AF; FG, urMLad LC, ut quadratum ex KL ad
quadratum ex LC(EucL.cor. i.prop.io.Vl.) ; Quoniam fumma pcrpendiculi 8c perimetri
c eft ABI
rcftangulum ad reftangulum fub AF; ad perimetrum ut eft perimeter ad duplam ba
FG ut quadratum cxGS ad quadratum ex FS (ex fem ; erit per 19. V. EUCL. fumma perpendi
67. Dat.). lift ergo quadratum ex KL ad qua culi &: perimetri ad perimetrum ut perpendicu
dratum ex LC ut quadratum ex GS ad qu.i- lum ad perimetrum dupla ball multatam. Scd
dratum ex SF, iplae reeftae KL LC ; GS;
t<
; peril. -juat badm latera iimul fumpta , &
SF proportional .^ funt (\Luci. 11. VI.); i c ergo perimeter multata duplo baleos eft aequalis
triangula ifofcelia LCK ; GFS iimilia funt excell ui laterum fupra baiim. Quod eft fecun-
(EucL. 5. VI.) angulus LCK eft sequahs ; dum NtwroNi theorema.
angulo GFS; ideo rciiquus GFA squahi eil
dato angulo C. Quod erit unum. fZ) SeqHtns frobltma , cum fit quadr.iticum ,
Aflmonet , ut jam trad^m hrnm frobltmatum
Nunc ob fimilia triar.gula reclangu a FAT; conftrtttlionem*
CLN ,
TA ad AF ut NL ad LC ut
eft- re<fhn-

gulum fub TA FG ad recflangulum fub AF


; ;. 34. Horum problematum asquationef , ir
FG (i. VI. EUCL.) ut AG ad GQ (per con- dictum eft , his continentur formulis (Art. IX.
flr.") ur reflangulum fub AG; DE ad reftangu- & X. Scd. II.)
lum fub GQ DE, vel ad ei scqualc redan-
;

gulum fub AF, FG; ergo rechngulum fub 1. xx - ax


TA; GF (duplum triangulum AFG (Euct.
41. I.) &ideo asquale reftangulo fub ; AG
a.
: .
xx
xx -
-4- nx
tfx
be
^f
o.
O.

FH) cequat redlangulum fub ; DE, &ipfa AG 4. x.v -4- ax be ^ o.

FH ipiara DE. Quod erat alterura.


Jam ubi
Determinatio pro lateri ous deducitur ex. 2,7. A . aa
EUCL. "
l
eft major quani , quia
*"
2-
4
..
Ubi vero triangulum AFG eft re<fhngulum, eft major "A-
ergo fi radix lit
poiltiva , pofi-
ARI retftarmulum aequale eft bis redangulo fub 4
AG tivus erit valor x fin vero
AF; FG , Id eft bis reftangulo fub ; FH, , , negativus ; quod
vel reclan^ulo fub AI ; FH ; datur autem ratio
etiam liquet in fecuruia fuimula, x
AB ad FH , ergo & ratio BI ad IA &c. Com-
pofitio mamfefta, eft AB eftad FH ut AI ad aa
~ -
IB (EucL. 16. VI. J tertia dat *
4*
tf / sr I NE S
,44
.&c),ruc1/(
, aA
- -- minor eft
Sed tune eft etiam alia conftrudio Cmplidor.

Nam fit circuli ABA radius ^- ,tangcnsT*. O


quam
~ ; habcbit ergo x "duos valorcs pofiti-
AE~ &ex EducaturEMCNper b
2,
Pis i
centrum,

vos. Quarta autem eft x ^j - eritNM=:*,&(Euct. 36. III. 13.


(wf- \Jlv.AE . :: AE EM; quare AE .
VI.)
1
(**)
NE
t=
(.? -h M r: -vx -4- ><*;
unde 4 H- ME .

ME; &
l

V (* -
c) , &x habct duos valores ne- x. mtiftendo luperioris ratiocinii vc-
4
ga ivos. x NE valor pufitivus.
Hae formulae conftrui poffunt per zS 19. &
VI. Euct. Scd has "cunllruitioncs addere li- Nunc dico in primi formula ni-gativurt
38.
bct. Cfle AH - ~x.
Tune emmxxH~/ix ficrct zrl * (
a AT),
3J. In duabusprimis formulis Temper pofTibilis unde orirctur analo^ia a -+- AG . x :: *
eft valor ipli .is x: in duabus uluni.i au cm is x.AG ; fed a -t- =! AG AH &AG= H *
elle potQlt impofflbilis, quod accidit ubi be AH. x :: a x .AH a 8c alter- ,

major
*A
nain tuncX;^-
. l

eft
.

ima-
nando AH . a x :: x AH a & .
,

4
,
4
ft)
AH d x . ti x : :

ginana. AH .1 . AH 4, & rurfus alttrr.nndt


Prirrn & fecund, refolvuntur in Innc xx T ax AH a x. x-4-AH 4 :: a .v.AH
Z2 c , unde icqucns aiulogia b.x :: x-^a.c. a; fed duo primi termini funt aequak-s ; ergo
quo polito.
-a x ^ AH .? , cc x zz AH , quae
Defcribatur quivis cvrculus, cujus diameter recta eft ideo valor ncgativus ipiius ignotae.
lion minor fit quam a , L n po- l>

iiro majore quam r) , ex cujus punclo quo- Scd in fccunda formula xx ax ^*


vis A infcribantur c! b - - c , AD ~ 39.
x ( x -+- ; tune ergu 4 -f- AG .
<*)

; ,i , Sc product AD in F , ut DF c , x-4- J :: * AG, c altcrnandoa H- AG.


.

ucfci,b,\tur per F circulu ricus, x : : x H- .? AG ; 6c componendt .

cm donee occurvant in punitis E H, G , ; pro- /7-f- -x::- -x-H/i-f AG.AG;


Uucamur chordae AB, AD. er-o tune AG x.
Jam fi ex communi centre C demittaturCL
ularisinAD ,eritEL ~LF,c AL .: Veniamus ad duas ultimas formulas xx
AL ~ FD
40.
r:
&
LD (EucL.
AC ^
3. HI.) quart c , ax -K be ^ c , cc xx *-4- rfx -4- if o, er- ^
cadem dc cauia
AF=; vn-4- AD
BH. jc ^ -
-xx+ra>:,
x x
unde naicitur analo-
i f -+-t f t, gia b . itr a : : . c.

Defcnbatur circulus ABD cujus diameter TAB. D,


1 L-CL. 34. 111.) ell AF. AEs AG.AH , non fupcretur ncc ab a, ncque a b-\-c Sc ex [^g. ^. ,

i d v. n ^f^j (4 -*- AG) AG r; -* -t- -v /


-v - -iix punclo A infcribantur chor
nuila .v.v
/r) ; ergo a
-f- j.v x::a +- x. + AG .
qu<>

ds AB ^ , AD 4-4-c, tune fumti


AG , &: cowponcnclo A -+- AG
+- x . x :: .1 -t- x DF c, eodcm centro C, 5c radio CF do
+- AG AG .
, 6c alitrntudo a -V- -4- AT AG . fcnbatur circulus t EG H. Hie aui fjcabit chor-
.
-Hx-fr- AG :: x . AG; fed duo primi termi n AB in duobiti punclis , aut in uno , aut
ni mm aequales, ei o c x ^ AG. nufpiam.
.team in dnofeus punclis G, dico H;
^.
. Art ubi b ( ^x <x
<

, eft (
- -- AG) AG, tk AHcffe duos valores pofuivos ipfu\sx.
, Sc 4 -+- AG . x- -j : : x .
Nam , ut fuprft monftr.nuTn eft ,AE S FD ,

"r,
& fompontndo AG -+- x- . x - a : : unde AF AD DF =: b , & AG = HB ,

\G AG AG -+- x
<

AG
-+-
:: x
.

-- a.AG
, vel
,
altenunJo
quare x
- a ~ AG,
. x -*-
6c
quare
AF.AEO)
AH =: AB -

AH.AG
BH =5 a
=3 (a
BH. Scd
BH )
xZi w-+- AG =? AH. BH Z3 xx ^ ax , ergo (fi fumatur
ax
BH x A xx ) A . :: x . BH , & divi-

37. Si t c, aut uhimus formulae termi dtndoa BH x.x:: a x BH.BH,


nus, quadia.um , o, duobus tune AD & atque ideo x Zl BH Z3
AG.
A, D, comcidentibus, defcribi deberet
punc*tis
orculus rcclam EF , in A tangens radio non BH AH
41. Rurfus quia AG^.AB
minor: quam
d
& -- a AH , eft AH .x : : 4 x . a AH,
, cetera ut Cupra,
&" alttrnando AH * x : : x. * AH & ,

X I ***
SECT1Q QVARVA CAT. II,

AC * y
=5 CB=: .
(*) Eft autem AC? f-

hoc eft
aa ~ M. Eft&AC.CB^AB.CD,
hoc eft ~ta;. (;;) Quibus comparatis fit (0} ibb

dividendo AH a -4- .v. a x ;


: x 4
-4- AH. a AH ; ergo a x r
AH,
& x AH, ac x ^ AH.
fublatis fradionibus
41. Si vero fit ax xx,dico eiTeAH, -
& AG duos valores negatives ipfius x. Nani
f- .7.v.v

erit * - - BH x -4-4 -4- x BH , . al- : : . &


tirnanJo a BH -f- a + x - - x BH , . : : . unde cruitur
& dividend.) x -4- fi -+- x x BH . : :

h UJ.v
-BH.BH; ergo-4-tf-4-x =: -4-BH, & ^^
x=j BH-4-^r^AH. ItemBH AG a 1
i/7/
-

Z^ a AH, ergo-4-AH. x : : -4-<j -t-x.


a - - AH , &: dividendo -4- x -f- AH . x : :

AH-tjr.4 AH, quarn ob rem x a.

AH ZZ AB AH =5 BH ^ AG. 00 Eft 2 Triangulum BCD /imj] c Trian-


x-
4?- Si circulus EFHG fecat redlam AB in gul BAE BC
uno pundo duo valores CD BA
aequales fient ipfius x. (x) :: (6). AE; quocirca AE ^
44- Si vero earn fecat, problema
~ fed ob datam rationcm CA
nusquam ;

n impoffibile.
a v -

ad AE, fit *. /:: CA( ^


/
AE
r i-
TAB. C. ( w) Si vero angulus ACB cfTctnon redus, 14
*
angulorum non -A-
fe<i

datorum
datus ,

CAB
a vertice altcrius
dcmittc in latus oppofitum CB
& erit AE^
ad recftos angulos redtam AE. Triangulum - itx
ACE datum erit fpccie , 8c dabitur rai o Li Igilur
x
ter urn AC, CE, EA; ut jam demonftravi-
aut fubhtis fraftionibus,

Sit igitur 4 . : :
AC( ). CE & ^ Td/ afx -t- .i/y afx
,
/x> */;y -f- / ^ fyy t .

-. Eft autem AC -4-BC feu , dcletis dcJcndis ,

AB -4-iBC.CE;
l
hoc eft

aa 2ax -4

4
xx
(o) Quibus comparatis fit

axx -4- ,

2*4*

fxx 2.afx-
-
nempc deletis delendi? ,

aa 2 ax -*- xx -*- J^ feu fublatis fradtionirni? , deletis delendls ,


or*
dinando , 8c cuncta dividendo per
G E ME ? R 1 1C
rum alrerutra a aut b , ita poiTet exponere ali-
quid al.ud quam quod exponere poluimu?,ut
Irdva man. ret rebrio inter x perpendiculum,
b balim , tfc a indicantem aliquid a fumrnt
h:nc x laterum dc pcrpendiculi diverfum , valor iplius
x unici dnobus diveriis modis poffet exprimi.

-CD^-CDCA
c ajo mmc accidere. Et revera, lit non

quae quantitas
radicalis , , deletis contrariis &
CD -t- C A H- CB a
A erit CD ^ z^
;
- ,

*
fed
* -f-
CB
CB;
r unc~ta rcdigendo ad eandcm denominationem,
quapropter AC ^ CB jr:
fa
aall -

ff
L-
J
- _ ___ O
. . His pofitis lege veftigia ratio-

cir.ii
fuperius expofiti , & invenies eandem
aquationem finaLm.
Tune autem a eft qnantitas negativa , fiqui-
fed gz-*-ffrZ dem DC-HCA ccrte iuperat CD; pro ea o-
n.- - -c iic xquatio pro angivlo recto rltt

ui>i
patct quod perpendiculum dcbet clTe

Si ACB mutando fi-


_ f _^_ ^ _4_ y( _ - i^c -4- i W ) , 6c quod
angulus effet obtufus, c etlct
problema cilcr impoffibile li major
gnum ipliiis^, haberemus
quam ^.

~ h CONSTRUCTIO GEOMETRICA.
X <7-f-

f
Sit GF a; FI ?, IG ^
/; producf A B. D. ^
laalf Zallg
GF in l\. na ut fit FK. cntque GK
^GL
IF, pj CT- ^ ^.
^7-t-^. Ex IG abicinde z^ 6; bilcca IG
ff in N"& junge Nl\ , cui paralleiam per L due

Si vcro ACB eflet rcdus, tune LM; eritque NG -) .GK ( ( LG


angulus
f Z3 o ,qinpropter x
ifc / a ;
~
Prorl us ut NEV/TONTJS.
Sed antL-quam ad conftruftionem tranli-
/
,
Item produc GF in O at OF ^ FCT fit

GM, & erit UP ~


,
mus, cur hie pcrpendicularis duos habet v.ilo- ,

^endus e
-; in P ut lit PG =
Rcfponium ad quccftionem fecvmdam faci i.i-f-- ^. Quovis centre defcribe
le eft. Perpendicuhns minor eft unolaiere,
cmnctro auct.i ipfa pcrpcndicula-
I
quemvis circulum tranfeuntem per P : ,

|u.ire ah ipla a-4-l> dcmi dob.t pimilto P infciibe chordam


.1 P Q Z
V(iab + t.bb} ui liabcatur p^uu perpendicu z.i GO; luncbiieca inR, ik abfcindeRS *,

lars; cujus valor crit polui\us, ut clVc cle- deraum pnore centre defcribe circulum tran
bcl ,qui.i"
.!-}- .
1/(2<i/--f-^) ::
x
V .l.ii-f- - feuntem per S, qui occurret rcdae PO in T & V,
i^; led, cum a major lit quam ^, eft ^ -H ^ & rcc tac PQ iterum in Z. Dice reclara
in ih-j-quam i^,ergoetiam qu.u. V .irf^ H-i^^}; PT <

v
ob n.uuram pvoportionis cont;nux. Hoc vc- Nam ell PS a b-t 8c PZ =3 4-t-6.
rum etle in acquatione noftra quaiiquam ma- ,
Sed IT . PV ZP . PS ;
ergo PT (11 -t-
o - T
gis
tas
ta,
udic.ilis eft
ipontepatct, quoniam quanti
radix ex quadrate PT) ^ 4a &^ ; fed erat x

tis
44 -extra
bb.
Dvfftcilius videtur
lignum

refpondere quseftioni pri-


, minuto quantitate pofitiva
qnantita-
t-**l

Haec quidem pro angulo acuto


..,-
bb ergo &c.

,
fed pro
prxfertim cum x, exprimens hie per- ^ g ut Gk ^jg
mct: ,

pendiculum , duos valores divcrfos hahcre non


poiVir, & ejufdem valor iecundus major fit
-
obtufo ex
i , &
GF
cetera perage
abicinde Fk
ut fupra.
eft retfus , brevior
fit

& fa- TAB. D.


Qua-ndo angulus
tota perimeter aucta perpendiculo , nc- cilior eft conftruftie. Sit =S AD 1.1 -4- i*. Fig. 3.
3uam
uin folo perpendiculo.
Quovis centro C
defcribe circu um tranfeun-
ammadvcrter.dum eft, quod fi data- ttin per A : D , & in eo infcribe recta m AB

3
Utf SZCTIO ^VARTA. CAP. II.

-
aa -f- ^ax xx yy =3 aa tax -H xx 4^*. EC per
redu&ionem xx =: tax +- ibx aa -f- bb ,
&#:=: tf

Gcometrice In omni triangulo re&angulo de fumma perimetri &


Jfc. pcr-
pendiculi aufer mediam proportionalem inter eandem fummam Sc dupjum
bafts, & reftabit perpendkulum. (/>)

Idem aliter.

Sit CA 4- CB -t- CD S3 a, AB S3 b, Sc AC S3 AT, & erit BC t=

,
CD S3 -,

/J
.
(a)
* Et x +~ CB 4- CD s3 tf,
v

five CB -H CD S3 tf A; , atquc adeo


-
- * *
xx ) -^ ^ x (r)
u
Et quadratis partibus atque multiplicatis per bb ,
fiet

54 S3 anbb bbxx.

Qua sequatione per tranfpofltionem partium ad hunc modtim ordrnnta

-f- 6*
xx
Labb

S3 n, cam bifeca in R, & abfcinde RG I , &: data crit fumma laterum FH : fed datur to-
deinde codcm centro C, radio CG de .. 1
:
ex hypothefi, ergo iJ<;

rcliqua EH, id
c.rculum occurrentcm AD in E F & AB
c ell
perpendicuhim,
rurfus in H ; crit AE ^ x quadita. Quod
demonftrabis ut fupra. Cemponttur fie.

Prt att*lo refit nlittr & Irevius , tnalyfi Quaere mcdiam inter ag;regatum ex peri-
geometric*. metro , & perpcndiculo ; ac ciuplain balim ;
crit h-jcc perimeter , quam deine ex agg:
Sit quxfitum triangulum rcclangulum to perimetri &c pcrpendicuH, rellabit perpcn-
TAB. D.
F- ACB , ejus balls data AB , reel a EF aequalis diculum ,
data autem bali , &: normali facile
5-
fummae laterum AC! ,
CB , & peipendiculi defcribitur triangulum rcctangulum.
CD ,
huic adde in directum FG aequalem ba- Ex hac foiutionc fluit Newtonianum theo-
fi , erit EG fumnra pcrimetri & perpcndiculi, rema.
EH ent & GH
pone
erit
dia
tendo
GH
sequalem pcrpendiculo ,
perimeter, fed EG eft ad GH, ut dimi-
ad GF (fupr* Prob. IV.) live inver.
iiitirnando GF ad
& ut dimidia GH
f)
bb -
Eft enim
xx) ):
AB (), AC
CD (EucL.
(*)
8.
:

VI.).
: DC

-
,

GH ad EG, ergo fEucL. 3. V.) dupla GF (r) Item quia AB (). AC (x) :: BC
ad GH, ut GH ad EG; atqui data ell data- (V ,bb xx) ) CD , . crit im/trtendo u cr*-
DC-t-CB.fCW -- xx};
rum extremarum
ratio primae ad fccundam
ratio, (i. dator .} ergo datur
(14. da tor.) quare
fecunda, (id eft perimeter) magnitudine datur
(i. duor.}, ex qu\ deme daram balim GF,
,
ponendo x

ergo
nr rnf
DC-i- CB (4 ,
-H b . b ::

N
x)
-
^ ~(*-*-b)(V(bbxxV)
S T 1 O NE S G E O ME r R 1C X, 1*7

& cxtra&a radice ,


orietur

xx -H bx -H bb

Et extra&a itcrum
i

2. z
ii z
ii
radice

12.
(/)

4
i

Conjlruftio Geometries

Capcigitur AB ^ Z-5, BC ^ ~a->


CD ^ --
AB, AEmediam pro- TAF.H;
Fltl 2.

portionalcm inter b &: AC, &: EF hinc inde mediam proportionalem inter
b & DE. & erunt BF, BF duo latcra trianguli. (u)
PROB.
Etenim hsec dat
(/>

AilvO 1L .
^-zW)^- Z V( ial -+ il>y(i.al>

-f- M -*-a*W
_^\ _^ _ Z- ^ -v-i/ i-^-^-Z
(utrinque additis

^^^ nota l uo 4 u a ^ uo ^ atera trianguli


<

^>

per tertio majora funt , crunt a fortiori duo


- tert &
normalis funul tertio majora, idelt,
;
xx ,, x -+- <ij^ A major quam ^; quare reftangulum ab ma-
jus quam ^; 6c inl -f- z^i , quam

^
/"/"

aut quam t ; vel , quam ^f ; eft ergo


RcgtiljE, quibus invcniri pofiint quantitates
In fnnilibus calibus addcadoc , tradcntur infra, --
be
cc
quantitas ncgativa; hanc pone js

(0 Licet hsecpoffint iifdem fymbolis ferv.i- ^ *?* P fUiv * "

^^ /?
tis ciplicarc tamen prscUat fimpliciores litre-
ras adhibcre.
,

I ac ergo la^H-zU - . aut


~.V/
^-^ T
&
;
^f
11 *
^
"T^f
rmuh
^
"^

34>
V J

ff qua x duos habet valores pontivos.


*-f-W =; - , &V (i^-4-iW) z^ c; un-
() Quamris hoc problema jam conftruxe-
Jc fuperior xquatio fiet xx -*--*- - ex rimus, tamen explicanda eft Auftoris conftrw-

- - ftio. ABc; -,BCt=- ; ergo AC-*^*1- ;


-*-*c, five xx r x 6x -4- ^c
"

, &
- ^ cc i^r-4-^
4
_
*
ec

4
AE ^ cum fit media inter * & ACzJ~^~)
erit l/( -/it-*-IW),8cBD( = -BC CD)

prioribus nous x^r -^H--


a), & refatutis
55^4 - JLi, ac AD (^ AC CD)
z z
itf S E C T I QUAR r A. C A P. IT.

P R O B. VI.

T>atis in tnangulo rettangulo ABC fumma laterum AC + BC y

& perpendicuLo CT) in-ueni, c


triangulnm.

XXXIII. r^lt
^^
AC 4- BC S3 *,
A r*
CD S3 b, AC ss *, & erit
T n
BC
o
/7 OT^ v* I A, i w ( {22 -i J...M ** 7 V _J^ 2. 5t 5C
\
cC

CD. AC ::
BC.AB.Cj/) Ergo rurfus AB =! ****. Quare tfx_

2.
a -- b^~l-\--
^ ^. 2,
-a: fed quia Si igitur V\ Z
al -4-~
2,
)
2<
4 -I-
^
* ;

t cfl

acqualibus)
minor

l_f
quam
^
AE
<z

minor, qiiam^n-i;
, erit ( additis utrobiqne
&>,
erit
i
-4i ^- -W ^
vcl (auferendo frafliones,& dele a do aqualia)
i

^44-
r ,
r
-4*
i ,
-
^ Jrr -

quam ; eft jgitur


major quam-S,

minor quam
ab ; cadet ideo punc tuia
44i*4-7Wj=J 4^i & *-^ 4 vel

--^ Summa
:iter A, & C. Verum, am cadet inter A
& ]), aut inter D & C. Primo, cadat inter ^
^ icu ii
=! rf

fccetur in feptem partcs pares,


laterum c perpcn-
&
A & D erit hoc cafu AE minor quam AD
; ,
,;.,)

q U3er,it ur tcrtia poll quatuor ex his feptimis ,

id eft, ^ -*-- ^W) minor quam -^-4- & hvpothenufam; fi hxc minor non eft quam
i i
v
2. exceflus fumraae laterum, K perpendiculi lupra
I

-}-
,

fr,vel i

j
.

&; adeoque
/(-^
i
-* ^-J
T/(
r

iii
--
^*l-l
minor quam

bb )
-^
i
4^
baftm
ut fu p
Sed
,

in
,.
r<
problema

fitum eftifofcele, ut patet.


eft

hac ultima hypotheii triangulum quar-


poffibile , ijc conftruetur

- -W
<&

-4-
i j^
-

al eft (*) Std.fi anpulus ACB re^us non efTct,


quar.titas nsgativa, cujusra- TAE
AC CE s
dix imaginaria, & problema impoffibile. Ca- pone d. g >.:

(*) .
& d.f : :

dat ergo punftum E inter D & C : erit tune


^
DE =SAE-AD=J^(- -t-*--
CA ^) AE =3 7-
")

Eritque AB 1
AC^ -4- CB 1
iBCE
i 4 -- it; quocirca EF (media inter ,
xx ^ rt4 _ Z<JX

T ,
I

1 Z
T (:) Item DC (A).CB ( ) ::
,

EA(^j.
AB - ^-
erit ideo ; )/( al* + W ) ^L. (Z V (

j j T cujus valoris quadratum aequatur prime, id eft

D ETERM IX4TIO.

let ut
Quia vero,
V(~*l-\
ii utj>roblema

W) minor non
fit poffibile,

fit
opor-

quam
2xx-4-44 2<?x
:

igitur Cfablatis fraftionibus itque ordinatis


^-,?H b* vidcamus quo cafu fint xqnal-
1 4
U JE S TI NE S GEOMETRIC JE.

bV(aa zax -+ ixx J & partibus quadratis St ordinatis, x


4 -

,,xx+2.abbx aa^b zz o. Adde ad utramquc partem aabb -

& fiet

x1 iax 1 ,, xx -+- ztf.Y -K 4


^s rftf -4-
*

Et cxtrafta utrobique radice xx ax bb z^ v- bV(aa -f-

& radice itcrum extrafta

x s ^ ir v(
*
4i -i- W ^/(^ -t- ^)) (^).
4

^V* ^t ^^>l>dd
adde hinc indc

,ff~
+ -^ f T
& invenics

Hddgg

J~~ f
14* .
xx X H
fa
X<

"
"

;
-4- 4/
f4
ff

& extrafh radice CONST*. UCTIO.


^,/- /V/.T W .

in
-J- CO Sume GI i: *; ei ad perpendi culum eri- TAB. D;
V(fuf**-Md + ilMi *-lln s
Jr
ge IF ; erit junfta FG d. Produc IF Fig. 6,
)
ant. pofito b /, velli t;iangulum dmile ipfi <iuidem
in K, ut FK aequet FG , & fit IK
0,quodfpecie d.itur, fiat fuper datum per- ~ d^-g, atque 1C in L , ut fit IL A;
pendiculum^ tain^u^m d.no angulo oppofnuin, ent juncw KL V^a-i- J
Nunc
xx -ax d- dg +-
~ per F age fuper LK ad reftos
(</-t-^)

angulos FM.
).

Tiiangula LKI FKM habentia angulos ad M


- - -+
^/ ,
f

^V(aabb-\-bb (d g*}. I. redos , & ad K comrnurem , (imiliaerunt


Sed xx ax dd dg eA quanti-
ns negativa; nam x eft latus altcf urn &
"
:
i ,
KM & KM .

; ag.

; rSSSsS
SECT TO ^UJRfJ CAP. IL
Conftruciio Geometric*.

TAB. II.
Cape AB ss BC s - a. Ad C erige pcrpendiculum CD :=: J. Produc
DC ad E ut fit DE DA. Et inter CD cape medium propor-
6c CE
tionale CF. Centroqus F, radio BC ddcriptus circulus fecct rc&ana GH
BC in G 5c H, 6c crunt BG & BH latera duo trianguli,

Idem alittr.

TAB. ii. Sit AC-hBC =3 a, AC BC ss T, AB 3 A?, ac DC =3


Fig. 10. crit

be circulum (Euci. 4. IV.) per K concen- & OBSERVATIO.


tricum KPQ , redae LI concurrentem in P , Haec ita fehabent ubi datui angulus eft ncu-
& Q, erunt LQ LP , duo valores pofitiviin- tus, neque aluer ubi eft obtufus, nam in nul-
cogmuc * (N. 34. hujui). la sequationum fupra invcntarum habeiur ali^
dati an-
qua poteftas impar ipfuis/aut b, qui
DETEB.MINATXO. guli linus eft; ideo nulliui
termini lignum mu-
tari debot ; & in ultima
Quoniam autem ad conftrufHonem requiri-
tur ut recta LI circulo occurrat , KPQR &
ultima rciflarum occurrentium eft tangens.quae quantitas rsdicalis dcbel neceflTanoelTe po
tiva,
a circulo concentrico bifecatur, pattt tnangu- ut vidi
x(a
<juia x) eft quanritas politiva,
lum ifofceles effe uhimum poflibiliuni in hypo- mus; quarc ejus valor d.bet &
elFe pofitivus:
thcii propofita. Nunc dico quod elTet autem negativus , ii quantitas radicalis ei-
m Rtftangulum fub PL* LQ minus efl quadratt fet negativa.
dimidiiita IL. Sed dattis angulus reflus eft tune
ear

Bjfecetitr IL in A; crit re6ian.guli]in fubPL; GF


,

cadit
quando
in GI quapropter IF g o; ~ S ,

LQ una cum
quadrate AQ aequale quadrato & FG Z3 Gl , aut d
,
~ atque ideo vtquatio
l>;

ex AL (EucL. 6. II.); atque ideo redtangu- fit LV(a


finalis ^- bb} M S x(a x) ut
Jum fub PL; QL minus quadrato ex AL. Auclor invenit. Tune etiam triangulum LK.I
Si
ergo ab L ad circulum RQPK ducatur figure 6. lie LIK figure 7. iS: LK t

tangens LS ea erit minor quam LA cS: tune igitur fufficit fumcre KO


eft media inter
,

KL; LR (Euct. 36. III. &


;

17.
~ .-a^.bb
Kl LK bilccla,
T
&:
.\
in , centro T radio
VI.) TO defcnbere femicirculum occurrentem re-
EA autem KL LR .
-*-*)*) da LI in P Q. Nam circulus centro
& T
-
<*!
(--(<

dd minus
Ail radio TK defcriptus tranliret per I (EucL. i
fa , quod debet effe ; ergo
III.) unde probaretur , ut N. 34- hujus, LQ
4
55 PI &C.
minus - -f-
) dd.-\-d$ ; 6c Sed cum x indicare non poffit nifi duo tri
,

cur prodeat
anguli latera , jure quaeii poteft
minus ~ sequatio quatuor dimenlicnum
? Id accidit
qiv.t
a poteft exprimere turn laterum fummam, t

haftenus iuppofuimus; turn eorum differenti-


am ; ut patet poncndo latus majus x , AC ~
minus vel %dd minus & BC latus minus :=: * a-, unde cade in

prodibit iequatio. Nos cam determniavimus


aut rdd idg minus .
ut elTet laterum fumma, dum pofuimus a ma-
jorem quam x. Effet autem differentia
fi fo-
Igitur propofuo problemate , dcicribc trian-
,
tune xx ax forct
^ulum GIF ut fupra.e GFabfcinde FT acqua-
ret minor quam x ; Ik
fumenda efTet. Hmc
km FI; quaere mediam inter GT & bisGF; ft pofitiva, 5c radix pofuive
hec minor eft quam LA problema conilrues ,
melius qusefita
ellet balis quae quadrup icem
valorem habere non poteft ; quod facit New-
utfupra; fixqualis, triangulum quKlitumcft
W ofcelcs; fi major, problenu eft impoflabile. tonus in fecunda iolutione.
\)

3-

--G

!I

,f
S TI NE S GEOMETRIC^. 17*

& erit

= x*.

AC.BC
a.-r r-tsABr. Ergo
z+j zz
-
aa -

aa\
-46*,
Unde
& Kx~aa zbx, Sc
in fupcriori
-
conftmctione
extra&a radice
eft CE hypote-

lelogrammum . .

pendiculum. Et fuper
CE dcfcnbc iemicirculum fecantem latus opponium
FG in H Age CH, EH, c erit CHE triangulum quantum.

P R O B. VII.
/// triangnlo reflangulo , datls fumma later urn -^ & fumma,
ferfendtcult K bafis in-venire triangulnm.

XXXIV. -f^it htcrum AC & BC fumma a, bafis AB Sc perpendiculiTAB.il.


CD fumma b, lams AC ^ x AB =_y, & erit BC =: F
,
bafis
zax

__
-
y,aa-
A,-;.- ^r AC CD . :=: ^y
-
-jxy
=: ^7 - - <w 4-
,

ne icquale
ax 4- #x.
^ in
Hujus quadratum d *-
/>/>,
hoc ell aqualc tfj^3 -
-irflv +- -$aaxx-
wbbx
-latf ^-^ 4 , po
4- ibbxx.

Et ordinata icquatione fiet

- 200
LI
4-

Ad utramque partem Jequationis adde b* aabb , c fict

a*

Et extrafta utrobique radicc


- aa bbzz bv(bb
^c radice iterum extra<5ba

x^~* a V(bb ~ aa b V(bf> aa)} (


T 1

(4) Si vero rtatus angulus reftus non effct , CB ^ 4 -y. Parker AB -4- CD ^ z;
fit

fieproblcma folvi potelh AB DC =5 z ; erit AB =? * -V- * DC ;

\R c ^one lummam AC-t-BC r^ u ; diffcren- Z5 ^ *


i
g .
i. tiain AC BC =5 ; erit AC S 4 H- y ;
en>

Y
1>

t
SECT JO ^UARTA. CAT. II.

Conjlruclio Geometric*.

Cape R mcdiam proportionalem inter b +- a &: #, c S medium


pro-
Item fac . ;;.

d. S :: AC >

aut
& s.
__
^
lldm a.i

dm
d CONSTRUCTIO.
H:s pofitis, quoriam eft (Euci. j}. II. j Cape Gl~b; ad erige perpendrcuia-TAB, ei I
AHr Ar- H- CB
AC rRi Z . _,ur
zBC (
rem IF S g junfta EG = Earn pro- .- erit </.
Fig. :

due in K ut GK 4GF qua fit <\d;


bife-

Aa in L fac LM ~ 2^
erit
^ quae cadet
, ;
in

ter L & G b fnperat ^g, focus autem in


fi

ter L & K. Eritque CM -+-z.e b i<~

eft autem quoque = w & K M ~ id + ^n.^ J^ge "

nunc per M. perpendicularem MO


--g
GI ^
^
l>;

CD .AB =t CB. AE bis triangulo ABC>


uper jundam GO ad redos angulos
educ
aut bb OP; Quoniam eft GM. MO OM. MP. : :

(EucL. 4. & 8. VI.) erit MP ^ -^. Fiet ei-

ergo, addcndo sequalia, sequalibus, go sequatio propofua.


^ zMP. x.-t-W ~fr-t-)-4-iMP.^
0m
Er autem ; -+ ^ quare terminus
aab
w
Produc MO
,/ OT

ergo , reducendo ad eundem denominata- in Q ut fit MQ =5 z. Jungc GQ & ,


ei ad
rem Sec.
reftos angulos educ QR, erit MR =5 -, &
W ^
Z //-4-Z7 i7/T
aequatio propofita eva
Lbd xt zMP .z. II
~ To

(z^/ -b) lfo* Unde eruitur 1. z. :: z zMP .b MR


-t- iMP .
7-,
b
fi iMP fuperat MR quod acci- ,

& ex cequatione fuperiore invenitur dit ubi b fuperat ,


\ cl z<* MO ipfain MQ.
Si vero, ut in figura noftra, MO fuperatur
ab MQ ; sequatiouis iigna mutanda lunt , &
net
M~
- -
Ergo ,

-+- b
poncndo i/f -4- i

erit, his
- ^ ^m
valoribus iubilitu-
; ^d b . MR d . iMP
PM
^fP
SRX MR
.* .

-
:. ;z

cape PS
;
Tune peritquc
tis, 8c tranfponendo
_,
~ ^3
rv> -4- a an
,
---
,
ib oJ
zMP-ri ^ cetera tac ut m N. 34. hujus,

aut
DETER MINATIO pro angulo re<5lo.

ibdx. ^
m yy cum
Patet quod problema tune fit poffibile,

& II mmor eft quam AA -t- I V ^le AH")


\
4
ubi vero hx duae quantitates acquantur , trian-
^
~yy quarc
gulum petitam fit . _-.
TEquantur autem,
ubi
&V JE S r 1 O N S G E ME TR J c J. 17 j

inter R c b -- R & T mediam proportionalem inter


proportionalem ,

-ij-f- S c * S, 6c erunt j-j-T c ~ T, latera trianguli.(^)


**

P R O B. VIII.

Triangult cujufcnnque ABC , </^/\r *r<?rf,


perimetroy & uno TAB
angulorum <A>
cetera determinare. $

XXXV. T? Sto perimeter ^2 ^,& area =2 bb, St ab ignotorum angulorum


j*y alterutro C ad lams oppofitum AB dcmitte pcrpendiculum
CD ; (c) & proptcr angulum A datum ,
eric AC ad CD in data ratione,

puta d ad f. Die ergo AC ^ x 6c erit CD z5


jr , per quam divide du-

plam arcam, & prodibit


f -V
- =3 AB. Addc AD (nempe y(\Cq CD(/,)

five *-?V(dd-e} (d} & cmergct BD ^ 4- -r V(dd- -ce}; cujus


tf.v

quudi-ato adde CD? & orietur -


texx
4- .v.v 4-
e
V(dd - ce} ^ BCg.

Adhxc a perimetro aufer AC 6c AB . 6c reftabit a - x -- ^ -


BC ,

cuius quadratum aa - iax +- xx - --H .

^x
?-
^
+- -
fe\\
- pone a:-

quale quadrato prius invcnto j c a negledis arquipollentibus 3 erit

ubi
quadrando
, rt
4^-
,
-34/1 r^ 4^1/1
ubi i6t->
-^ -
- ait
-
i44<jfc^
/i*^; id eft,
-f- 9*7* ^:
EFGH,
(r)
obtumm)
BG , BF latera quxfita.
nngulus Cum
erunt
rquem hie ponimus
detur ex hypotheii ,dntur ctiam ancu-
BAG
^
ii>k

, 6 4_-i6^W, vcl cum :


Igicur. lus ei iJ } fcd CA
angulus a a & D
propofno problemate, quttrc mediam inter wftus datur; datur igitur etiam angulus ; ACD
duo ,.& unum triemcm 1 perpendicu- <
fuper quavis reot dattT
li fimul; & fi hxc media major ell quam di- EF f lt ad E quidein angulus PEG ipfiDACpiig.
>

nudiuni datae fumm, im , problcma eft *qualis, &


ad F angulus reftus (quod fieri
impoffibile; li a:- :umm.im late- poteft per prim.im datorum dcf.),& complea-
a, trianguluajctit ifofcelesj fi minor, con-
tur triangulum E V G , erunt tr;an-
aeqjiiangula
ftrue ut lupra. g ul ^ t^ G fir & A^C
OCL. 4- v ) .
& fpecie data (40. fat. ; m^ latera ipfius

(*) Tamen brevius fie res expediri poterat


EFG d ^mur , datur ergi i ..10 laterum ipiius
ADC.
.. -c Sit AB :d , defcribe femidrculum
f>

~
EG GF_^
= Y Jd-
ex B inicribe BD =S a, ciitiuncta Die enim lube-
. ADB, cm f^) rf,
#,J
:

AD =! V( In u ) . F,at AE - AD ,
bis EF t/ ; ^ AC ad CD uc iO
itro C, radio CE defcnbatur fcmicirculus ad GF -

v 3
174 SEC? 10 QU ART A CAP. II.

V(dd w) =3 aa w.v
:
4- ^. Et h*c ,
affiimendo

pro datis terminis ^ +- \


(dd - et) ,
fie reducendo, evndit

xx 2/v --~, ibbd


five.v
,.,
/+; V(/7 - ibbcl
---).
Eadem xquatio prodiifTct ctiam quxrcndo cms AB nam ;
crura AB 6c AC
fimiliter fe habent ad omnes conduiones problematis. Qiure fi AC po-

natur/ - - ~f) f(// eric AB s / +- V(tJ - i


) ,
& viciflim j

atque
EC ^ a -
horum fumma i/
2/. (e)
fubdu<5ta de perimetro rclinquit tertium

PROB,
ktus

Cox STRUCT 10. jwigo FM, cui pm.-\lleVam duco LN , turn

ei\\EucL. 4 VI.) . FG (/). GM (


fr
)
: : LG
fr) Hanc fat is perplcxam confinuftionem fie ,,.
C*)
- v __
GN .
-W , cui BequikU) capio
Kp
pcrio.
Priorcm aequationem
4^V(^ )^ 7-1
Nunc lit GK ^4 , jungatur HK , &: rran-

_ _ l^^.
^-e 4 4 ^i, duco in rv, & fcat ier
l- P unAa ^ H Nl circulus i
P fl
~
GL

- W* V
habeo 4

cantibus ,
;

omnia divido per iae inventurus


.v.v liberetur a multipli-
ur ..
occurrcns in

GN (^)GQ T
Q &
t

,
crit

--- KG

j
}

,,
GH
, eft
(J f)::

a
&: tr.-vn
r -
- -
ponendo
ibid
e

**
ax
z
hi --
II Jx
1
blx
<7f
KQ
/-.
Cetera ut in
V ^
N. 34. hujus.

d )
undc oritur haec ana- DITERMINATIO.

TAB E.
_
loia
t

x d. Jam l.nea qua per V(dd-c,)


.

defkrutur , inventa eft , ca enim eft ip-


I ae ae _.
Fit
. .

antem impoflibik hoc problcma, ubi z--


.. ,

bb fi
, , ,
.
...
co&

& 37,
Fig. 3. & LF, ergo EF ZZV^dd-
?3c, &
ee) dico

perplcxa quantitas a
-- 2-
1
e
eft major quam
lrn pctirnm
Si
jf;

eft iTofc^li-s.

anyulus d.uus cfiet reetttS, tune


fi x tnangu-

fi fieret
:
iupenor
--
>

V,^ ), fit -% qu* rurfus


--atqucjdco
rt ^^ r:quatio fieret xx ~ - h i lib.
rcfolvitur in hanc analogiam
r r . : : d-
&:
^B ^^^BD normalis ctdet inter punfta
tune cflet ( BA - AD)
A
ai quartam , qux eft ipfiflima quantitas ; quare .

~ hb
- . t patet inviccm ducendo me- =: z^ "
-- - V^ ) , & in acquatio-

dia, &: ea dividendo per extremum .


Igi- ne mutandum tflet fignum ipfius 4- V (dd
tur cemro E radio EF, defcribo arcum FH ,
- ).

-
occurrentem EG in H punfto; ^ eft GH
d f. In
GF, Sc in GH opus
(produflis fi Sed problema VIII. multo faciliu^ folvitur
eft) luino ex G, hinc inde GLSGMSS^, gnaly/i geometric. Data perimeter fit AB, da-
tus
G ME TR I C

P R O B. IX.
Dat is altltndine^ baft* & fumma later urn invenire triangulum.

XXXVI. C?^ altitudo CD * ,


bads AB dimidium zz , latcrum fe-T ab !L
mifumraa S f ,
2c feraiJiiTcrentia s
^; eritque majus la-Fig. 5.
tus.

tus angulus ,
data areaC & DEFG. Pura f.i- NO sequales communem habent nngulum
,

clum T 6; trungulum AHI fit


quod petuur , CMN, itqualem turn angulo MNC turn an-
& ejus anguius H aequahs dato C. Pone IK guloMON: quarc an^ulus ONM sequalis eft
ilo NCM: & eft OM ad MN ut MN a4
ac^ualem bnii AI ; rec"hngulum ABK erit ex-
cettus quaduti ex lateribus ; HI tanquam AH MC vel NC atque OM ad MC ut quadiatum
ex una recta vel ex IB fupra quadratum ex
, , ex MN ad quadiatum ex NC.
AI vcl ex IK (KuCL. II.) Datur ergo ratio f>.
Jam eft reAangulum ABK , vel aequale qtu-
ABK rcdtr.ngu nd triangulum AHI (67. Da:
i dratum ex QR, ad reftangulum lub AH;
id ell quadratum DEFG datum .per hyp.
n<!
HI, vel ad sequa c quadratum ex ST , ut qua
Ergo datur redlnngulum ADK (i. Dat.). Sed diatum ex IU ad quadratum ex (ex 67. UH
datur AB ; quave & BK ad datam re<fmn AB , Dat.);& , per conft., eft quadratum ex ad QR
applicando fpatium requale dato rectangulo quadratum ex DF ut ad , OM
& quadra MP
ABK. Igitur datur KA (4. Dat.) & AI (5. tum ex DF ad quadratum ST ut ad PM MC;
Dat.). ergo ex dqut crtinMt quadratum ex ,
ad QR
Jam datur ratio rcctanguli fuh HI ad AH; quadratum ex ST ut ad , OM
ut qua- MC
trianguluni AHI; id dl ad datum quadratum dratuffl ex NM
ad quadratum ex , ut qiu- NC
DEFG , quare datur rectanguluin fub AH; HI draium ex IU ad quadratum ex ; quarc UH
(i. Dat-). Sed datur fumma AH; HI; aequa- 8c iplje rcfta NCj IU; NM; , propor- UH
lis IB ; ergo applicando ad datam
,
IB ip.i- tionaksfunt; ttiangula iloleelia NCM; 1HU
tium xqtiale dato rctftangulo Tub AH; HI, & fimiiia; angulus IHU ecqualis angulo NCM.
dcficiens quadrato , dabitur BL, altitudo ap- & reliquus IHA acquali^ rcliquo MCP. Quod
plicationis, &
LI. (48. Dat.). erat unum.
Componctur autcm fie.
anguli, qui Ex Nunc ex A dutflam puta in HI perpendicu
dato deinceps eft , cruribus abfcinde equates larcm AX; triangula CMP HAX fimilia funt,
:

panes MC; CN ; junp.e centre N in- NM; & HA ad AX (vcl reftangulum fub HI ad HA ;

terv.Vi ,0 NMconcipe circulum ipfi


del cripiuin reftangulum tub AX; HIj id eft ad duplum re-
MC produ^a: occunens in ; ex in O & M danguluiu AHIj ut ad MP , ut CM
quadratum
fubjeclam due perpendicularcm MP. Da-
N(>
ex ST ad quadratum ex DF per conftr.; fed, per
ti
quadrati DEFG age dingonalem DF; & po conftr. quadtarurn ex ST aequalc eft rec"tangu-
,

ne ut PM ad lie Dl- MO
quadratum ad QR V) fub HA ;HI ergo duplum triangulum AHI
;

quadrattim. Ad datam AB app ica fpatium :iu!e eft quadrato ex DF; & triangulum il
arquale quadrato ex (J!< , LV: lit BK altitudo lud quadrato ex DH. Quod erat alterum.
applications- Biieca AK in I , erit AI bafis Determinatio pro bafi & pro lateiibus dedu-
tii.inguli qiwefiu. citur ex 27. VI. EUCL.
Itertim pone ut quadra- PM ad MC fie DF
diatum ad ST quadiatum, ad d.itam IB .ip- 45. Diximjs ponendum ut recla ad reflam
at ui m
plica aequale quadiato ex ST &: d
l"p
ita quadratum ad quads.irum , quod fie
cicns quadrato, 6: fit BL altitude app ri poteft quverendo mcdiam proportiona .em in
nis; erit btus BL unum , LI latus alterum ter datas rcdas, &
deinde quartam proportio-.
quxfin tri.inculi. nalem poft primam datarum mediam , la ,
i<c

Sit illud AHI, & AH fit scqalis IL; HI tus dati quadrati: vel etiam fie.
asqvialis LB. Jam hujus trinnguli perimeter Sint dux datx refta AB; BC; ex AC dia-
T ,

arquat datam reclam AB. Produc in U AH metro defcribe fcmicirculuin , cui in D occur-
p. *
ut HLJ xquet HI, & junge IU. rat perpendiculaiis excitata a pundo B fuper
Duftim intellige NO. Triangula ifofcelia AC; jungc AD; DC, erit angulus ADC
NCM per conftr. ; 6< MNO , ob radios MM; reftus (31. III. EUCL.). x DA abkinde DE
176 S E C r/ O ^U A R rA CAT. II.

tus ,puta
&
BC
&
, nc -4- s, & minus AC
BD = Wc--
zz f - - & CDg ADBCf= s. Subdue de

y(cc
AC7,
- ifJt.H-z.s-
exibir. hinc
-<J). Subdue etiam de
zcs
cxibic iterum
-f-jcs
AB BD &
fltf),
in^.e

AD
ordinatis tcrminis
rs V(" -4- iis
,
-4-

orietur bb
z>z,
- -tf/0-
-+- cz,
- 1.

ordmem
QuiJntis jam valonbus
r: ^/i/ fr -- AD &
-+- T.CZ, -+- .z,z (*<*)
Rurfuf-
z: bbcc
que quadrando c redigeru o in obar.tbirur cczz bbz>z

.bba* -K Et* ~ bbV(i - - CC DO


-

.). Undc dantur latera (/).

P R O B. X.

Datis baj? AB , fumwa later urn AC -t- BC ^ , angulo vert kali C,


determinare latera.

XXXVlI.QTc=bafis z^ J, femifumma laterum =: b ,


c femidiffcrentia

eritque majus latus BC c= b -*- x & minus AC


- X
AT.

mitte perpendiculum
l3 ?

Ab alterutro ignotorum angulorum A ad latus oppofitum BC


& C datum dabitur ratio
dc-
AC
A

AD>
propter angulum
ad CD puca d ad e, & proindc erit CD ^ ^- Eft etiam per
ABr? --
-i- BCg ,
ibb -*- Z.VA:
15. II. Elemcntorum nr- " oc
2.BU
CD i idcoque habetur acquatio inter valores CD. Et haec reducta fie

Unde dantur latera. (f).

Si

jfequtlem latcrt- qnadrtti dati , per E age EF quibus invent!; z reperictur per (Eucr.. 17. \ ) f

ipfi AC
parallelam perpendicular!
oc- & BD Ceterum geometricam hujm analylim vidc-
rentLin in G erit ut ad BC fie quadra-, AB bis intVa Trob. XXI.
turn ex LD DK
ad quadratum ex
cnim CA ad AD ut DA ad AB (cor. S. D E T E u M N i A T i o.
VI. EucO & rednngulum fub C.A AB xqua- ;

le quadrate ex AD (17. VI. EUCL Eodem Fit aurtm impoflib le problema cum
paao dcmonftrabitur reftangulum fub CA
).
; ratur ab<i--r- J; & cum aa-+-bb ~ cc

cc,
fupe-
tune
C8
lu-ii
xqunle
Tub CA
quadrato ex
; AB;
CD;
ad redanguh.m
ergo re<flangu-
I ub CA ;
z.

do
z=,
cc
o,< fi.ii\culum fit ifolcelcs. bed quan-

-
a.t -*- bb , etiam cc bb aa , te - ,

CB id eft AB ad BC (i. VI. LUCL.),UI qua-


,
c -*- b . i :: a c
ergo, pro- b.
.
Qua:ratur
dratum ex AD ad quadratum ex DC, ut qua- blemate propolito, inedia inter ngc
egatum ex
dratum ex El ad quadratum ex DF. crum t-imfumma S. dimidin- I

atque , ,

eorum difFerentiam. Si hzc xquat datum per-


C ON ST u uc TIO. endiculum, fumnm laterum ctl bifecanda 8c

(/) j^qnatio caz.


- bbzz bbcc ~ - &4
I

triangulum i/oiceles con)lruendu;n


efb ,
fi
major
laterum diflerentia, ut fupra detegenda ,
,

-- ---
>iail>

bb
reiblvitur in
.10. :: bb
hanc ana .osiani cc~
. z.z ,
aut V cc - Lb.
bb) .
eft , fi minor ,
probkma ell impofiilile.
Hxc
n.
^ ^ _^
d *quatio refolvitur in
ft ib b.i. vet. VI.).

^ anMogiam
(?>
aa) :

Ipfas autem V(fc W) & V^bbaa) ..


^ & ..

dt:erra;nare docuimus (N. 13. &c. hujtis); ibt> ^bb


S I NE S G E O M ET R 1C 177
vcro triangulum ,FMN, eft ifofceles; nam ob
L -
ad quartam Fac ergo ex A .
D tnansu ium rectangnlum, anguh MKG ,
FMG
, ibb
TiM, nut NMG,
?cruamur angulo FMG
~b, &DC
4 angulum recl .vn ADC, jun-
(31. 10 cuaprupccr
reliduus scquat rc- MFC
AC, fnper 1quam ex D devmtte nonralem lidu -N quare detciminaturus turum
B; tune . :: AB BC , tr-o oftAD DC .
]
;

fit problema, ncc ne, bifeca rectam


poliibiic

AB BC , -d inveniatur quartan , & datam, & ex ea hu da am bafim trian


,

gulum ifofceles, fi trianguli hu jus angulus


die =3 /,
quam*iv.i.^^ (j & ci it /-t- e . e d -*-/::
j ticalis da- urn a. u.it, jam problcrna folutum
H
MO ~
*-i VA.CA
-T V 1 /* \
^ * * Lj-

fuper bafim
I

a-4-/, describe femicir- majc-r date eft, problema ell poll


^^ eft;
fi

culuui MKO, fume MN =3 </-f- * , & conftrues ut iupra


erit ;
li vcro minor; proble
^ _ . ,
H-/, qu.ire ma ell impollib.lc.
erunt ut MN
junmrum MK., KO , quadrara
ad NO, ut ad x.v, igitur fupereft ut facias, Alii Cottipojitif,
MK .KO :: k ad quartam =1 x.
Super data bafi AB dtfciib.Mur fcgmcntum AE. E.
ANALYSIS GEOMETRIC A. circuli capax dimu all dati; cui ci
8.
ab altcra bafeos extremifaie A infcribatur chor
Quia fumma laterum , 3< bafis dantur , ea- da AE
par datorum latervm
fumma-, junga-
rum ratio datur (i. dat.); fed c angulus ver- tur BE, liar angulus EBC ipli ALB A^UA-
&
ticalis datur, ergo triangulum ell datum fpecie lis; dico pcraclum , ut patet.
(4vJj;.); & ob datam bafim, etiam mag-ni-
Qu .a \xro ad compoiitionem requiring, lit
Jjt.} quare ejus latera AC , &
; data laterum fumma dato tirculo poflit 11
BC, data erunt (55. <i.u.). bi , &
hoc fieri ncquit, ubi ea major ell aa-
par , una inicriprio
ti circuli diametro; fi fieri

Componttur a:item fie potell; cetercquin, duae


\.d.ndum eft quid :

accidat cum data laterum fumma datam dia-


Sit FG data reda squalls duobus lateribus metrum o:quat; ea lit crgc redtus igi- AGF ,

quxfiti , ad alteram ejus extremita- tur eft angulus B ; 8t eum acquant anguliFAB,
tem C. fac .uigulum FGH aequalem dati duni- &: AFB vel (per conftriiftionem
, FBG, fimul;
dio , dcinde centre F, & data ball , tanquim
aiqualcs igitur funt anguli , GAB GBA & ; eflf

radio delcribe arcum circuli qui occurrac ipli triangulum AGB


ifofceles , & G circuli cen
GH duobus pundis H
in ,
/; fac in
, , aut H trum. Cum autem data fumma (AE) diame
/;
angulum aut Ghl aequalem GHL ,
d.ito FGH, tro minor eft, angulus ABE major eft refto ABF;
occurratquc redta HL, five hi ipli FG in L, demptis aeqr.ahbus, angulus CBA rna-
aut 1; dico triangu um nut F/;/ fatisfa- FHL, joi eft angulo (GBA vel) GAB, & fortius,
ccre problennti. Nam quia triangulum HLG, angulo CAB; eft ereo latus CA majus laterc
eit : UCL. 6. I.) erit angulus FLH, CB & idee
;
fi refla bifecetur in
, pun- AE H ;

duplex anguli FGH, (EucL. 31. 1.) aut daio dum H cadere dcbet inter puncta A, C; &
irqualis, quod erat Hfium. quapropter angulus exterior , major eft AHB
Item L ilmul xquales FG reftx da-
l- , LH interiore ACB.
toe , i^od emt tlternm. Scd ubi pvoblema eft impoff.bile, quia da
ta recla AM diametro major ell, liatim appa-
D E T E K M I N A T I O.
quod angulus AFB dati dimidius , exterior,
major angulo interiore
eft ; quare datus AMB
Quia vcvo ad compofitionem reqmritur, ut AGB major eft duplo ipfuis AMB,
id eft,
nlus cemro \ ik data bafi lanquam ra
,
:
,
ejus qui fieret fupra datam bafim a r,-cu AM
dio dcfcriptus, occurrat ipli puliiione da- GH bilec ta; undc redit fuptrior determinatio.
ix, k
quia li bis occurrat, duo hint triangula Ceterum patet, quod fumma laterum debet
fatisiacioitia ; fi feme], unumj luftrandum ell cffe bafi major.
utrum angulus verticals in hoc fecundo cafu, Si, reliquis ftantibus, daretur laterum d
lit omnium minimus ,
an maximus. rentia , problema conftrueictur ut hoc, Dili
Ergo ex pun<fto G demittatur tangens GM quod angulus AEB deberet elTe major angulo
ad arcum circuli Hh, tune iinum erit trian EBA ,quia laterum differentia minor
eft quam

gulum MN
problemati latisfacicns ; fed an-
1
bafis; quare linea BC faciens angulum EBC
gulu^ F(,M eft angulo FGH major, ergo & aequalein ip fi AEB, cacierct intia baiim,
:
-x\.
j N.M cit major ipu s FLH , aut Flh. Tune

Tt/m. I.
i;3 SECtlO ^VARtJ. CAF, II.

Si anguli ad bafin quacrercntur, conclufio forct concinniorj utpotc du


catur EC &
datum angulum biiecans & AB
bafi occurrens in Ej crit .

AC -1- BC (:: AE. AC; finus anguli ACE. fmum anguli AEC. Et ab- ::

angulo AEC cjufque complemento BEC fubducatur dimidium anguliC fi

rclinquentur anguli ABC c BAG.

P R O B. XL
T>atis
trlanguli later thus invenire angulos. (b)

TAB. II. XXXVIII. T^Vcntur latera AB zz a. AC=rZ>. BCz^f, quaeratur an-


*-* 7-
JLJ
gulus A. Demiffo ad AB perpendiculo CD quod an
gulo ifti

bb -
opponitur, crit imprimis
cczz AC? ECqzi - -- -AD? BD$ (/) ^
(AD-HBD) (AD
AB (lAD
BD)zz
AB) (A)saAD.tf - aa.

Adeoque a-\ --- AD. (/) Unde prodit hocce primum Tbea*
rema.

N. - -N ^AD.
Ut AB, AC+-BC,
AR -H-
ad

AC Uc
ita AC
ad AD,
-I,

BC,
ita radius.
ad quarram proportionalcm

ad cofinum anguli A.
Adhxc
iaabb -r~
-- - - -
2aaec 4- ibbce - a* fa r4 w

r) (a b+-c)

(A) Hoc problem* Geometram pr.itticum fpeflttt. CD 1 - BD : -


DC* r^ DA ;
- BD 2
.

Tncortticus tnim Mud jam jolutum h.ibct , / -/ -


dtm t datls trijnguli Uttrihs dtntur anguli (39. (fr) Siquidcni AD -+- DB ^ AB; Quod eft
& def. 3. datorum).
tium, cjrc.
Sed cum tabuU tanen-
tantum dato finu aii^u tns cnguli in-
arcum , qui angitlwn ilium metltur linus
xinuni.

AD
H:nc
----
fluit
DH ZZ
quod
AB - AD ^-i AB - BD , &
dicent .

, quae quantitas iBD,


ww /fr;; trianguli

reflangulum , u
latenbus
fieri pojjlt
effic.it
ut aliuis ,rer-
trur,- (ubi
iBD -
iBD negativa 8c acqualis
iupcrat
AB nam earundcm quantitaturn 1cm-
AB) eft

war// tratfum dimetiens , cognofcat tria per eadem eft differentia. Quod eft alterum.
latera trianguli obliquangMli ; idea clariffimus Au-
ftor docet qua ratione triangulum obli<jU3ngut>4m, ( I
) Sed AB
AD
<*

, ergo ^6
aa ,
cc
&
- ^ .-

dtntur latera, ad triangul* reflanrxla rv- (lAD <i)


2 . * aj~\-i b ft
s. Hoc ipfum //<ur
triangulorum obli- 4T^ <J

refolutio.
<iMf

-.
,

zAD . ,1 , <

quangulorum
Vide proWema II, hujus ;ibi jaw
Nam AC 1
=3 CP 1
-4- DA :
. & BC 1
~ bafeos invcnimus.
,

^ DO, ergo AC 1
CB =5 .DA- -f
QU . STIO N E S GEOMETRIC^.
Unde multiplicatis numcratoris 6c denominatoris radicibus per , confla*
tur hocce Theorem* fecundum.

I I.

Ut iab ad medium proportionate inter (a -\-b-\-c) (a -f- b - c) &


(a- -3-t-f) (- -tf-f-^4- c] ita radius ad finum anguli A. (in)
Infuper in AB Cape AE ^ AC, & age CE & , crit angulus ECD
sequalis dimidio anguli. A n ( )
AD de AE, & reftabit DE^
i
Aufer
bb+-cc
" ~ ^ _- - aa -{-igb - bb ^(e+- a -b) (c a +- b )
*
la ~za~

Unde

nv f 4-g b ) (c -
Et hinc conc Tbtorema Urtium quartum^ne^ videlicet.

I I I.

Ut iab ad (f-H*
- b) (c - a+-b) (
ita AC ad DE) ita radius ad
finum vcrfum anguli A. (0)
I V.

Et, ut medium proportionate inter a -J- b 4- c , & tf -4- 3 c ad me -


dium proportion-ale inter *+-#- -^, &cc- -^+-^ (ita CD ad DE) ita
radius ad tangemcm dimidii anguli A ,
vel dimidii cotagens ad radium. (/>)

Prtc-

Quia DC ^5 _ (f-*-
-^ - (c 4-t-t)t;
"

14
^,
uk. (f-t-4 -~Hr~- fc) (c a-t-i) ::
quaproptcr
k. DE.
R medium proportionate inter (4-4-i-t-c)
f) v
nrs _^ (a-~
.

f F
Z
C) (4

fed (poftta AC :3 radio) DC eft firms ...

A; ergo 1,1*. R :: b (radius). DC (finum).


K
(* -t- (4
D
,

() Ob anguli ACD;
angui rcos
retfos ad
a
m angtios
angulos , ;

D AC
t A I
iinurt eequant una angulos ECD c DEC,
(v/i
li ill 1F^ 1 -* i- * i-it-i^ *-irti1/--vc i
V? /"^ X." T"^ Vi^ /

(vel ob CA AE xquaies ,) EGA aut ECD,


,
, ,
(

&. DC A; quare , dcmptis aequalibus, angulus 4a 1

DAC aequat bis ipfum ECD.


ergo

N.m DE SS ("<
fr-^--) CD- . DE ::
fct
Z 2 (.-
j8o S E C T I R r J. CAP, II
=
iabb+-bcc
d
-
Prseterea eft
baa b
.
]
CEg
b
( c
CD<]+-

*-a
DEg
b) (c
:=s

<2

Untie T.hcQrema quintain & fextum,

V.

c
Ut medium
4- a - _ b ,
& c -
proportionate inter la &: ib ad medium proportionale inter
a-\- b , vcl ut i ad medium proportionale inter

& -^~ , (q] (iu AC a d-CE,vclCE.ad DE) (r) itt


2<2 i-c>
i
jaJius ad finum dimidii anguli A.

V I.

ter
Et ut medium proportionale inter ia 8c ib ad medium proportionale in
a-^-b^- c , Sc a+- b
dimiJii anguli A.
c ( ita CE ad CD) ( s) ita radius ad cofmum -
Si prccter angulos defideretur etiam area trianguli, due CDg in <

&C radix, I iile licet

(a .

alterntndo, AC. :: CE.

, ^
(cundis
+
.
r
divifis per
- -- - (r) Nam ob angulos rctfos , , ad D , Sc EAC;
(4 -t- e) (a-+~ i (a rp
c\ . b
CED ffquales. AC. ~ :: CE.ED.

Siqu>dera
- CD :

CD.

Ell enim AC . CE- :: H. (


, is divifis per
( -+--**) ::

... ^. C.
(cunais divifis per ) ab. )
::

f), & EC. CD

AC.CE ::
I Q N E S G E M E 7 R I CM.

4
b - (a b-^-c} ( a-i-J-t-O), eritarea

ilia quaefita.
P R O B. XII.
reflilinei datis later ibus
Trianguli cujusvis
ta bajisy perpendiculum >
aream y & angulos. (t )

XXXIX. -nprianguli ABC dentur latera AC , BC, Stbafis AB. BifccaT A . II.

AB in I 8c in ca umnquc produ&a cape AF & AE rcqua- FI- 8-

les AC, atque BG 6c BH a:quales BC. Junge CE , CFj 6c a C ad ba-


fern demitre
ACg -^BC9^
perpendiculum CD. Et eric
ADfj-i-CDg - CDq=--AB BD<7^

AD 3- -BD<] (AD+-BD)(AD- -BD) .iDl. (u)

Ergo

- Et lAB.AC^-BC :: AC -- BC.DI.
zAB
Q^iod eft Theorem* pro detevminandis fegmentis bads. (*)

DC IE, hoc eft de AC - i-AB aufer DI, & reftabic

ECg ~~ - ASg
- AC^-HaAC.AB z
(7)-

hoc eft

iBC-f-AC AB) (BC - AC+-AB) five ~


HE. EG
~"

S
(A Segments hafis invents funt Probl II.
XI. Perpendiculum Probl XI. ante Theor. II
Area Probl. XI. port Th*or. VI., 8c anguli
per totum Probl. XL: uno verbo hoc proble-
ma idem eft ac fuperius divci limodc folutum.

Nam AD =!
<*

BD -4- ID -4- ID
AH-
, er^o
ID =3 BIH- ID
AD DB = iID.
& dcnominatorem reducendo,

^
7;
,
DE
^^j
dcin
^
-
-
ACiAB- -AB.iAB-AC
i

"pertum fuit
^-BO
-iA.B

Probl. XI. ante Theor.


Aufer

Hoc autem eft theorema quod Au<ftor \ XT ur_j r-A - nu AT RE


(O Nam
, /
nofter attulit Art. XIII., Sc
reonftravimus.
quod nos ibi de- P^^AH!^
hH
-t- AH ^- Hh
-i- ,

fed
(x) Idemque, ac I.
fuperioris problematis. nt: j. pu _i.HA^ BA
Nam DE = AC- l A B-(DIv el-) = BA4-HE,
(,)

(.
_ ), omnesquc terminos adeundem BG-t-CA AB =1

Z 3
*v_.
A. CAP. II.

Aufer DE dc FE five lAC, & rcftabit

AB? BC?
lAB
hoc eft

(AC 4- AB+-BC) (AC 4- AB BC) _ !<UJ?

Et, cum fit CD medium proportionalc inter DE ac DF,CE medium pro-


portionale inter DE & EF, ac CF medium proportionalc inter DP & EF:
(a) eric

--- T- -), CO
CD sV(,,FG.EH.HE.EG ,.,
CE=5f(
X

&
.,
-AC. HE. EG.
),
,.
CO

Due CD in i- AB & habcbitur areaz: - ^(FG FH HE . . .


EG), (r/) Pro
2. 4
angulo vero A determinando prodcunt Thcofcfliata miiltipficia , videlicet.
i. lAB. AC : HE EG .
(: : AC. DE) : : radius ad finum verfum an-
guli A.
i. lAB ACadFG.FH (:: ACadFD)
. :: radius ad cofinum verfum A.
3.
lAB ACadi/iFG.FH .HE. EG)
.
(:: AC
ad :: CD)
radius ad fi

num A.
4. V(FG.FH. )adv/(HE .
EG) (:: CFadCE):: radius ad tan-
I A
gcntem *- A.

5-. v^(HE.EG)adV (FG.FH)


/
( :: CE ad FC) :: radius ad cotangen-
i
tcm A. ,
2. 6.

Rurfus Theor. III.

BC-CA=; BG-AE.& AB=i AE-f-EB;


(()
ergo
P rofas * Prob1
BC CA -*- AB =S BG AE +- AE ^- r hcor. \ i.
LB ^ EG [

Ceterum fequentia Theoremata coincidur>t

(a) Ob aequiks reflas EA; AC; AF; fe- ,,. _

micirculus centre A radio AF ddcriptus tranfi- !


f
bit per C, & E; unde angulus FCE rcftjH ,
&Vv
. -it L
** p ,. XIt YT
eft fFnrr TI II [^ * UJ U5 ^ IV> * ProW>

1 VI. V. |

1 VII< ^ JJ
(i) Jam idem invenimus Probl. XI. ante
10 #n $ GEO
ad f(FG.FH) (:: FE ad FC) :: radius ad finum

-i-A.
7. zV(AB. AC) ad V{FG.FH) (:: FEadFC):: radius ad cofinum

A.
O B. X I I I.

at urn angulum CBT) reft a data fubtendere ; it a ut fi a termi- CT>

no ijlius retftf T) ad fun ft urn in re ft a CB produfta datum


aga- A
tur A^Dy fuent angulus AT>C gqualts angulo ABT>. (e)

XL.
D icatur CD
rn HA
:=:

= ;
a
fl

x
, AB^&, BDs#, & erit BD. BA : :
(/)!>
I Hi-
W
9-

Dcmittc perpcndiculum DE, eric

Af.V

BEt= BDg- -ADg-f-BAg ,^ ^


iBA I
Ob datum aiigulum DBA pone BD.BE :: habcbitur iterura

BE , .ergo xx - ^ LCX. Et ztx- bbxx


aabb a o.
PROB.
(0 Hoc problema habet cafus,aut en:m
tres EB J
lAB.BE. B A 1 zl AD 1
DE 1
, ob
lus CBD eft rcctus, aut acutus , aut ob- triangulurn reclangulum DAE~ fed ; triangulum
tttfuf. Cum vero ex unius cafus fokitione fa rcctangulum dat DBE DE 1
DB 2
BE
cile deducantur alii, wnmudverto quod (i an , ergo EB J iAB BE H- BA
.
Z
^ AD 2

gulus CBD diet ob uifus, normahs de- DE DB :


-*- BE , 6c delcus dclendis , ac tranfpo-
i ex I) caderet extra angulum , fi acutus, nendo BE ^5 cc.
intra , quare, fi primo cafu valor ipfius BE
pofitivus fuiilet ail umptus, in fecundo nega- (/>)
Si vero elTet reftus , patet quod pun-
tivus cflet; &: vice verfa. Si vero angulus E cadcret in B , c
GBD pofitus effet r^<ftus , valor BE nullus cf-
quia DE
cadcjret fuper ipfam fed DB ;
xx -fii^w
pofito aliquo facile reeredi
\
ipfius DE =S o=S %
pollumus ad cafum, ea nihilo sequalis
in quo
^ x4 a. lib -t-bbxx
ci\ ; at ea
pofita niliilo ^equalis nullo rnodo
pr.tbct valorem ejufdem , ubi fit quanta; prx-
il.it
ergo fingere angulum obtuium , aut CBD quam ob rem
acutum. Sit oKtifus.

(n Quia, fcilicet, triangula BAD, DAC


habcnt angulum communem ad A t c angulus
,
unde
DBA ADC ,
acquales , e,x problematis lege. t
.x ::
(^) Nam, ex hypothefi, angulus CBD eft i
ob:uius; igitur AE =: EB BA & AE- ,
S= Quod etiam fie uiyqiiri potcrat.
E C T I QCA R f A CA i>. II.

P R O B. XIV.
Inv en ire triangulum ABC , cnjus tria laterA AB, AC,
perfendiculuw 2)C, fitnt in arithmetic a pro^reffone.

XLJ.
~AC
=3 J, BC ss *> 6c cninc DC ^ ax - J, Sc AB
"P\ic
J AD
-La -

ss
- x.
(/ ) Erun: etiam

BD (;=; ViBCg DC^) ^ i/( 4 *.v - J.Y.V


:

Atque adeo rurftis

AB ^ V(40.v
- 4-v.v) 4- V(4x - - 3\-.v <*<z).

Quarc
4- V(4^.v - - j.v.v aa]

five

- -
.v
j.v.v

Et partibus cjuadratis

TMk *b ansulus ad G acqualis an^ulo dato ad E, uico


Jam DA =S
i

,
/-
led
j
AB
AT>

(i) . BD (*) ::
rc ftam AG ^ data AB>

xx Nam FA ad AE (Euct. ad AG elt ut GA


BD (*).BCZ3 rJ at(l ue ideo CA 8. M.>. Quadratum igitur ex ccqualur AG
4
,, ,
lectangulo FAE ^EUCL. 16. VI.) id elt qua-
, & CA^ S tlJ: J^ 6
^= d.ato ex AB v EucL. 36. III.) igitur ccqua- AG
lis elt AB redtx data;.
Si vcro angulus dams elTet acutus , txmc AE
a
CD 1
-*- DA 1
aa^- &r fnhlifi fri
=5 EB-t-BA,AE^^KB 1
-+-:.EB.IiA-l-BA 1
Wx- -f- *-x.v =3 ^iixx :=! DA ; - - Dt 1
, &: DE ;
Z3 DJV - tiE
1
;

, & cuntftis divilis per xx +- lb , qu.uc EB -f-iEli. BA H- BA


: :
~ DA 1 -

DB -H BE & iEB BA =
1 i
, .

BA ac EB - L
CONSTRUCTIO. *

TAI. F. Quocfita vcro lie facile determinatur. Sit


__, <3>;/j>
"~"~
xx - fe

t* / J* i?
AB =5 4, BC ipfi normalis =3 - , & cut Ma v o ut fupra
(;) Sit AB terminus maximns & prirr
W
-- ?,,mifnfFr=J CF CR AC 1 CCunJus tertius BC; Mquartus vcro
,

1.-

AC
,.>
.13,
tunc fi
,

y; cft arithmetl ce ad CB (>) f m


& diametro AF
dcfcribatur femicirculus AGF, BC CD, crit CD -a,
E BC
ex elevetur normalis
tas quaefita, ut
, ent haec quanri-
patct.
EG
J.unginiur nunc Au , AB ,
(x"i

ent
eft
AB
arithmetice ad
S i - x.
AC (a) , ut AC (.tfj,

CF, erit triangulum AGF rcetangulam , c


71*3 TVA 1

E-:

E~~ F "O"

4
S T I O NE S GEOMETRICM. i

aa

five
+- i.v)
Et partibus iterum quadmis ac terminis rite difpofitis

Hanc ^quationem divide per zx -


040
J
.v -+-

rf ,
if ^
Sc orietur
4
S o

xquatio cujus refolutione dabitur x ex aflumpto utcunque J. Habitis a 6c


x c^nftitue triangulum cujus latera erunt -AT, rf, & 2- x>
Sc perpendi-
culum in Litus id- x demifl um eric i.v a.

poiuuTem difiFercntiam latcrum trianguli efle d, 6c perpendiculum


Si
cfTe.vj opus evafilfet aliquamo coucinnius, prodeunte tandem iequationc
&^ i^ddx +- 48^. (/t)

P R O B. XV.
Itmettire triangulum ARC cujus tr ia latera AB , jiC ,
f

^C, (^ TAB n>

perpendiculntn CX> , y//// ///


geometric* frogftjfione. Fig. 10.

^ a-, &crit AB -
a-
Eft &

BD (-s- v CBC^ DCg)) =a

adeoque

a
(=! AB) V^(x.v
- xx )
+- ^(^ - -),
xx 3

five
En cakulnm. Cum CD ~
primus progref- rias rcfpcdive partcs rranslatis
fiohis arithmetic* terminus fit x ; tcrmi- ,
,,_, ,,, ./ , , JJX
novum au
(. A t
.

AT-t-i^/;
m differentia rf;erit
x--+-AB ^
BC
3<i;
=: x^-J,
led proptcr
^W*^"^-
& rurfum quadratic
.i.v-4- </;

partibus
^4-^
f/( 4

um
= V/ ADCreattrnjAD
angu =: l/(AC :
CD
_ DO :
) ,, eo ..
+ ^ A
4^1 & BD S
,
** "* 88 "*" lf l4 *
V\BC ff
^ V^ V-^
-4- ^J^"
iA -f- ..
,

i4C^ x -*- inddxx -+ i6J X


>*f*
+ \J&d4 ,

AB tunftifque terminis primi mcmbn rater x4


ergo AD-HDB, five tota , vel
in fecundum 8c deJetis delcndis
r

conjectis ,

.v-+-3^: V x + -f- V -uix ^ ZT ^ddxx 48^ .v , tota aequationc &


ncmpc .v -*-.
3^ -- V u^
4<l 4<7^

-r- 4^
-H</^};

C= per x divifa x 14^^ -H 48^


-<-

y(ix H- ,& partibus quadratis


*c (-*
Tom.
-
</rf)

ad limpliciores terminos redueta,


V\A<lx

L
+- -\d(i. d<f]
, acquatjofte
-\- dd ,
^<^x

in contra-
Conftradtio problematum , quorum aecua-
tiones fecundum gradum fuperant, invcmctur
aJ hujus operis fniem.
AH
S E C r/0 Q.V J R r A. CAP, II.

five

~V
J
- V(aa
- ~)
XX
=3 f(.w
- .

Et partibus
X4 -
H- -- 1JC.V

a
V(aa
- aequationis quadratis
<J
4

*-) -4-
.

flrf
-~ rf
4
,

.V,V

x4 - rfj.v.v 4- a*
hoc
^
eft
idtf.v v Cx.v aa). J)

Et partibus iterum quadratis


-
4
ia
6
xx -r- a? :=;
4 4
4* x
Hoc eft

- ^.v 4 -+ i^
6
.v.v -Htf
8
o.

Divide hanc xquationcm per x* - aaxx - - tf


4
, 6c orietur >c
4

- ^".
Qiiare eft .v ^7J.v.v +- ^ 4 . Et cxtrafta radice XA: zz ^aa+-y J 4,

five .v ^ tf V(
i
h- V ) (). Cape ergo ^ 5 five BC,cujufvis longitudi-
4
fiis, & fac BC.AC :: AC. AB : : i. V( i
4- v-) 5 trianguli ABCex his
4
lateribus conftituti perpendiculum DC erit ad latusBC in eadem ratione. (/;)

(f) Nam
X
an
-- xv
a.
V aa - i?

xx
-*-** - a V
y

4
, ergo xx
"
&d
--\e-aa V
I
C
i-.fcilicct
4
~ ^5 x* - 74
, dcleto hmc mdc
a*
8c x .
..,
K{
,
aiX
-h <i4
K ) & denuo quantitati-
-
, -
4
parubus per aa.
mvltiplicatis cht x1 i^xx bus fub ligno per aa. divifis, 8c diviforis htijus

V(fta
>-
-f- <;4 z^ aaxx , & /i^xx , ac radice extra fignum pofita x "ZZ a V( --K

iaxx - d
--) in contrariam refpedive K -^
c

-
V(<IA

partem translates fit x4


- ~ a BC
.

, x/
^-
N c .

() Ant fie , fit AB , ei normalis ~ TAE


Y( aa Si vero xx fub figno ponatur, a*
, .
).

-x
a
erit AC ~ V\an H -- ^ y
aa
j in Fig.
-

& }

-
, >-, ,
habebimus r* V(***A 4,-x), quamitas 1 4 4
radicalis divifa par aaxx d.it xx aa , unde lia utrinque, grodufta fumatur DA ^ AB,
DE
<3

(diviforis aaxx radice extrafta , ante fignum & KG CB ,


diainetro d^fcnbatur <cmicir-

DGE & A AG
pofita , 8c inulnplicata cum z^ quce iair? erat
extra fignum, quotiente vero xx - <^ us
ea erit x quaelita.
,
in elevetur normalis ,

pofito) educitur
aaiubfi<>no

i**x Y,x X aa }.
^ EA (
i ^ V) . AG : : GA AD .

Jam enim jr* =: ~ H- Kj fed & -f- Vj*~ ^ AG 1


=3- xx.
;
(4)
^
quamitas haec fub figno (per 44 dividendo & Sunt ergo DA AG AE , , tna latera triaa-
radicem extra fignum
ponendo) ^
& S fI NE S GEOMETRIC^. 187

Idem allter.

Cum fit AB AC . :: BC DC dice angulum ACB rectum efle. Nam, fi TAB. II.
nei;as, age CE condiment cm angulum ECB ixctum. Sunt ergo triangle Fig. u.
h ttCE, DBC fimilia per 8. VI. Elcm.,adeoque EB EC :: BC.DC,hoc .

ell EB EC . AB.AC. Age AF perpcndicularem CE 6c propter paral


::

lel:* AF, BC, eric EB EC AE.FE AB.FC. (o) ^Ergo per pV. :: ::

Elcm eft AC ^ FC
hoc ell hypothermia trianguli rccc.inguli tequalis ,

lateri contra ip. I. Elcm. Non ell ergo angulus ECB reclus, 6c proindc

ipfum ACB rectum ciTe oportet. iV


itaque ACq 4- BCg z: AB^f, (/>)
1

~
Sed eft ACq AB.BC, ergo AB BC -f- ECq AB?, & extract
^ .

r
radiceABs -BC +- v x
-BC(j. Qiiamobrem cape BC AB . :: r. -
,

& AC mediam proportionalcm BC & AB, & triangulo ex his


inter late^
ribusconftiiutOj eiunt AB.AC.BC.DC continue proportionalcs.
P R O B. XV I.

Super data bnfi AE


triangjilnm cwflititere , cujus vertex ABC C
ent ad reft am EC
fojitione clatam ; bafis
ant em medium
exiftet aritbmvticuw inter latera.

XLIU. T>ifis AB bifecetur in F, & producatur donee recta: EC pofi-T A E. II.


D tione data; occurrat in
AB
E , &
ad ipfam demittatur perpendi- lll S- 12-
^b BC - AB
eularis
BC ^
CL)
a -+ x
>

AC
didifque
,
-
BCa -
<7
=3 a
x.
,

Et per
FE
i^
,
6c
II. Elem.
;=; .v, erit

BD (3
iAB
-- )
ACq+-AEq. J
S 2.x 4-
I

i
Adco-
\T am per (Eurt. Tz. V.^ EB EC . :: BE (EucL. cor. 8. , ergo AD acquit CB fKuct.
VI.>

-t- EA.CE-t-EE, id eft :: BA CE . :: BA. 9. V. mrfus AB ad BC ut CB ad BD, cr-


;

AC per fupenus oltcnfa. gp AB ad AD, ut AD ad DB. Quarc, cum


hie nihil detur, fed tantum pctatur continua
Quod ctiin: fie, & fortafie brcvius dc- laterum proportio; fume AB ad libitum, cnm
ni icca in mediam c extremam rationcm in D,
Qu \ ad AC , ut BC ad CD c\" le- ubi crige normalem indefmkam DC, dcfcribe
ge pi>
is , crit rertangulum ACB aequa- femicirculum ACB, junge AC, CB erit ABC
le vcftangulo c\ BA, in DC, id ell duplae tiiangulum quxlitum.
areae trianguli , quod fi AC non eft normnhs, l.im autem eft redangulum , 8c per conOru-
lit AG ereo dupla trianiuli area aequatur re-
, (ftionem AB ad AD ut AD ad DB. Sed AB
ftai CB in , id eft , ACB , ergo
. AG adBCutCBad DB Euci..cov.8.VI.V. ergo BC v

AC^hypothenufa ent zequahs lated , A<J


scquat AD. Rurfub BA ad AC ut CA adAD,
qvuul cil abfurdum. (\ VOL. cor. R. VI.) vel
ad sequalem CB ob fi- ; <S:

His politis f-acillime nullo calculo problema nv;iiamang\ilaCAD,BCD cilCAadADvcl ad


folvitur. aqualem BC ,ut BC ad CD ergo BA ad AC, ;

Nam eft ex lege problcmaus BA ad AC, ut ut AC ad CB ut 13C ad CD.


AC eft ad CB , & BA ad AC ut CA ad AD
A a x
188 SECriO UJRTA CAP. II.

Adeoquc FD - z.v, (y)


DE b +- iv, & CD (=5 V( CBg -
3 V(-- j-vx). tftf Sed propter datas pofuiones reftamm CE &: AB,
datur angulus CED adeoque & ratio DE ad CD -

ponatur d ad e
;
y qux Ci

dabit aruiogiam d .e :: b +- ix ,V(~*p


4
->

- jxx). Undc , muhiplicatis cx-

tremis 6c mediis in fc, oritur


xquatio eb +- irv ^ aVf ijj
4
k
- ?-V.v), cu-

:
~ddaa
-
- cebb- ~
jus partibus quadratis rice difpofitis, l - =3

- 2eeb 4- ^ V(^teaA - 5^6 5


4- ddaa)
EC radicc extrafta x ?2 J

Dato Aiucm .V, datur BC =! iJ 4- x & AC s J - 3


da
.v. (r)

FRGET.

.
,

plicioreti termin^i , illam muuint in

CO N S-T B U C T I O.
Jam, per (
EUCL. n. VI.) quaere tertiam
-
TAB. F. (
r
traniponendo
>
Si P nas
- f
=7
*
4"^-v,
i

het
^^atio Auctions ,
N ft f,+^ G & *. erit N -*

quare fiet xquatio conftruenda


_ J _ "

4*4 -4-1^ 4 ,.v -H 4 N =1


4*
Qnave, cape GI =i ^ ad I fac angulum ;

redum iv ad G angulum aequalem ipfi ECD


, Rurfus quxre quartam poft 4^; MI; &
IT ^ j- IiJ J
em ^ H ^- lN am ut C ^ ati ^ E ^ "

3^^ P er C*wct. 17. VI.); Qiue fit O; dcai-


Td ut A ad rf ha GI ad IH; & clt GI = i ;
que hahebis
GH ~
ergo
aut3GH
tio abit in
IH
^
d. Qunrroptcr
^bL-t-T,d(L Igitur fuperior xqua-
2
lb-+-dl;
xx-+-4Nx ~ N (O - b)

quam facile conftrues per Lemma (N*. 36.-


4^4 hujusV
Duas has ultimas proporticnales in figu-
ra non detcrramavi , ne Uia nimis fe exten-
Super GH ad vedos angulos eleva HK ipfi GI dcrct.
occmrcntcm in K. ; eritque 01,
J& & f/ N E S GEO METRIC^,
P R O B. XVII,
*Datis paralleloqrammi cujufiunque later ibus AB^ET), *DC & AC,
una linea diagonali C, invenire alteram diagonalem

XLIV. ^it E concurfus diagonalitim, & ad diagonalem BC demitte nor- AB Ir -


-

{3 malem AF (/), &, p er 13. II. Elcmentorum, erit


ACq - AEq +- BCg _
TBCT
atque etiam

ACg - A Eg +- EC$
iEG

Quare cum fit EC :=: -BC,


2
(/) & AE ~ -AD, erit
2.

BC*
iCB
& faba redu&ione ,

AD =3 /(iAC 5 -HiABg - BC 3 ). (a)

Unde obiter in quolibec parallelogrammo, fumma quadratoi*um laterum


jcquaiur fumma: quadratorum diagonalium. (#)
PBOB.
(0 Aut angulus
tulus.
1 Sit acutus.
ABC eft acutus, aut ob-

Perpendicularis AF cadet
BA* AO BO
""oJ3C
"~~

gC
__ __.
"~
_
~~ -
AE
^Q
FO CA*
ic
"~"

intva tnangulum, c lociii cm ratiocmioAu- aut, ponendo pro CE, c pro AE,

44
ris

(f) 46. J ami parallclogrammo ABDC , dia- 1

fonjles AD , CB yt-
mutHj hifecant. 6c, fublatis fradionibus , deletis dclendis, ac
Tnangiila
ad verticem
CED AEB.
CED, AEB,
,

&
habcntia
altcrnos
angulos
CD A ,
radice extratta
^(lAB*-*- zAC* - BC*) AD.
DAB ,, unt xquiangula. Sed dc ba-
acquales j

fes CD, AB
habenc sequalcs; (Euct. 34. I.) (#) 47. In paralleltgrammo , fcwma ABDC
ergo unt aequalia 8c ?eq. antur latera CE; EB
I
, tjuadratorum ex lateribus , BD, , CA, AB DC
acDE; EA ^Euci. z6. I.) Quarc &C. juptat fummeirtt etundraterum ex Jiagciialiius AD,
BC.
() Si vcro angulus ACB eflet obtufus, per- Ubi parallelogrammum eft re<^angulum ,
r:

pendicularis AF caderet extra parallelogram- nimis eft facilis. Sit ergo


mum, 6c per (UCL. iz. II.) foret
Aa 3
SZCTIO QU A R T A CAP. II.

P R O B. XVIII.
ABQT5 angulis, perimc-trOy & area, determiners
latera.

TAB. II. XLV. T atera duo quaslibet (y) AB ac DC produc donee concurrant
4 AB z^ c BC zs y &
propter angulos omnes
:
^8-
JL/ in E, fitque .v

datos dantur rationcs BC ad CE t BEj quas pone d ad ^Sc/(^), c


fV f t
y
crit CE :=: & BE s
^,
d , adeoqut AE :r:.v -t- ~. Dantur etiam ra-
y

a d
tiones AE AD ac DEj
ad quas pone g &: h ad d (a}; c erit AD tu

& ED a , adcoque CD =~ ,
&
omnium laterurn .v
4-jr H
---^ </.v +- /y
g
-H - -
d\- 4- /y
b
-
.
<

%
d
y
; qua:, cum dc-

tur, efto-tf. & abbrcvientur etiam termini fciibendo pro dato i 4-

4- , Sc 2- pro daro i 4- 4- ^ -T CO 5 habebitur

qua-
AnguliBAC, ACD fimul aequant duos re- FGH, aut DEA & angulum FHK preiu
TAB F EAD critquc trian^ulum FHK limile
,

p . /- dos (Euct. 17. I.). Si ergo alter eft acutus , ipd ,

alter crit obtufus. Obnilur lit angulus ; ACD EDA, & datum fpecic, ac magnitudine &C.
quare perpcndicularis ex A in oppofitam du<fta & die K ~ g KH ^ h. 1
,
<

reftam DC cadet extra parallelogrammura ,

crit quadratum DA
par quadratis AC, (^D (^) Ou-.rre quartam proportionalem poft KH
una cum bis redlangulo DCH (UCL. n. II. \ (/->;
, HF (d) &
FK ($} quam die * Jk ^
Nunc ex Cdue in fubjectam AB, (fi opus ,
d _ ^M-^-4-.-/.j
~
.

cd produdam) perpend icularcm CG. Erit


,
H h"
~Jh
quadratum BC una cum bis redangulo BAG cendo ad eumdem dcnommatorcm) quod .

zquale quadratis CA.AB; (EvcL. 13. II. fed -*


acqualcsluntreftacABjCD; 8cAG,CH(KucL.
dcbct ^ ;
ergo gh .
gh -f- ,lh -+ dg :: r .p

34 I. ) , quare 8c recftangula BAG DCH; igitur,


, ,

addcndo acqualia xqualibus , quadrata ex DA, ::


g .
g -+- d -t- 2 -4- i + * ; ~ ^ic ergo
BC una cum bis BAG ^
drata BA AC ,
reftangulo
bis, una cum
ccquant qua-
bis redangulo I ~ r & ent aggrcgatum jpfarum g->r-d~+-
*
DCH, quibos redtangulis hinc inde demptis. /

Non parallela.
(fj Reduc ad
. ,_ (_
camdem dcnominationem
. /
fc
_ ~~^~ ^
*~7"

//

(t) Sume quamvis FG fupcr quam conftrue ^f k -f- ^//^ -4- ///V - - r <^h _ ^
TAB F. triangulum FGH fimile ipfi CEB, quod erit
~

di>j~
""*

T
datam fpecie, 8c magnitudine, ut jam proba-
Fig. 8.
^ GH quare r .a :: 4gk.M .
.vimus, die FH FG e, z^ /,<i
, (
f ! *
hb=bis CE a i .
-
8"r quar-
tas port b,ft g, to. 1, c+g, die illam ft ,

hanc ^ y; & erir r .

() Fac angulura HFK sequalem ingul


6) U JE S fI N S G E ME T R 1C
.
+- qy ,

quatio

Adhxc propter datos omnes angulos datur ratio ECq ad triangulum


H
BCE (</), qu.m pone m ad n (e) & erit triangulum BCE := jry (/).

Datur etiam ratio AEg ad trhngulum ADE-, quam pone m ad */


(,gh &
Mx-\- idfxj+-ffyy ~
ent triangulum ADL z^ ^^ .
Quare cum area AC,
qux horum triangulorum
eft differentia, detur, eflo bb 6c erit
ddxx 4- i^/.vy -H//yy ^- ;?
>7 A
S2 00. Atque ita habentur dua:
arn
tiones ex quarum redudione omnia determinantur. Nempc fuperior xqua-
tio dat
ra ay
ij-
x rfcnbendo
ra ny ~
pro x m inferior! , prove-
-,
., ,
~
M.

drraa idqray -f-


dqqyy tafry ifqyy ffyy .
.dnyy
nit
ppm dm
rh). Et abbreviatis terminis fcribendo s pro dato - L 4-
pp p a
.
adqr afr drraa
cc st pro dato H , ac stv pro dato bom , ontur
PP P pp
yy ^I ity
+- tv feu y =3 / -H

Jam enim triangulum GHF, fpecie ?c HM, & invcnies quadratum ex AE ad trian-
mignitudinc datum , iimik eft tnanguloEBC, gulum ADE, ut KF ad dimidiam HM; die
quare HF quadratum eft ad triangulum GHF, , HM 2*,eritque juxta nos triangulum ADE
ut BC quadratum eft ad triangulum EBC , _ *.v* xjxy *ffyy
i ~^
(EucL. 18. VI.); Atqm datur prima ratio (49. ^~T ~*"

~^ -^r-.&corufri
differentia

ddx-xx -f- iK-dfxy f-


xffyy

(
si Auftoris
G ;i
s^LSffif^rafta.*^^ ;fbe -r-f "f?*^ te
1 uare ex *>*
fl

ar ,iU.m aimidio OL
*<ittile rcftingulo .?
facile
<!r
""

mvenics tcrtiam item


" :: ;

d. A :: ;
quadratum ex FH eft ad(trian-
.

in FH
j
ergo -, ,
A , m , dabitur
ex dans
gnlum GFH id eft) dimidium re<ftangu!um ex , </
.

GL m FH, ut Mi ad dimidiam GL(Lucu


I.
(^>^
Noftra scquatio ( fubftituendo pro x ,
VI.).
-t-
Die igitur ri IA ,GL & efle debet fi? . A ::
1^_
jfyVv"
j
m . .
quod facile reveries.
14 ;

fit
(/) Nobis autem eft triangulum BCE t=
Ayy Mry ^
4
Item ex H demitts in KF normalem
<PJ
S E C TIO QU A R T A. CAP. II.

P R O B. XIX.

Tifelnam ABC D pcrambnlatorio ABCT>EFGH data area, &


ejufdem ubique Latitudims circitmdare.
TAB. II.
XL VI. T? fto perambulatorii latitudo x & tjus area aa. Et a puncKs
\, A, B, C, D, ad lineas hF, FG, & dem;ilis per- UH HE
pendiculanbus AK, BL BM, CN, CO, DP, D(^, AI, peiMmbula- ,

torium dividetur in quaiuor trapezia IK, LM, NO, PQ_& in quatuor


parallelogramma AL , BN, CP, Df, latitudinis .v & cjufdem longuu- ,

dinis cum lateribus dati trapezii. Sit ergo fumma laterum (AB 4- BC 4
CD 4- DA^ ^
b, c crit fumma parallelogiMmmorum :=: bx.
Porro duetts AE, BF, CG, 3 cum fit AI AK erit angulus DH ~
^3 angulo AEK. :=; ^-IEK five DAB. (;) Datur ergo angulus
f\
AEI St proinde ratio ipfius AI ad IE, qu m pone d ad e-y 6c erit IE zz: ^-.

Hanc due in AI five .v &: fict area trianguli AEI :n X. Sed , pro-

pter aequales angulos c latera,


triangula AEI 6c AEK funt a;qualia, adeo-

que trapezium IK (=3 i triangulo AEI)


~ ---. Simili modo ponendo
BL.LF J.f, CN. :: :: d. & NG
acDP.PH :: d. h, (nam illre etiam ^
/x.v
da
rationes dantur ex datis angulis B, C, ac D) habebitur trapezium

(five
r- ,
_
NO ^ ^7, vx
Tr.

:
v- ,
C
^.v.v

fcribendo ^ pro
Dr, h\\
rO ^5 - ^
d
zz

e
e\\
Uuamobrem r 4-
d

-i-/4-
.

^ f- b ^ erit
f\
A
.

xquale trapeziis quaiuor


LM

IK 4- LKl +- NO +- PQj (t) & proinde ^ 4- ^.v x-qu.ibhur toti pe-

--
,

rambulatorio - 5c extrahen-
(ia. Qiiac aquatic dividendo omncsterminos per

do radicem ejus ,
evadet .v zz
- db 4- V(bbM -I- Aaapd)
. Latitudme pe

rambulatorii fie inventa facile eft ipfum defcriberc. (/)


PROB.
() Nam
concfpiatur circulus dcfcn ptus dia- paclo invcnirentur tot trapc^ia , qnn
metro AE, hie tranfihit per I K (Evci.^i. & -Jk cxprinieret aggrcgatum ex omnibus
j>
, quot-

JII. & qura reft a:


ir. 1.)
AI fimt
Jfc KA , quod funt, dat, tatibus, per quas xx
aequiko per hypothefin areas, quorum chor- multiplicatur ; t\ I omnes illas, in quibus .<

acefuntKA, Al , fuot rcquaks(Euci..2.8.III.) ducitur.


igitur ^ anguli AEK . AEI. (Eoct. zy. III. tO Conftru<ftionem omit o, quia habet
nihil

(t) Et , iV pifcina effet poligona , eod^m oblervationc dignura, quod deinceps faciam.
No-
^ V,J S r 1 O Ar E S GEOMETRIC^. ir>
j

P R O B. XX.
dato pnnflo C re flam lineam CF ducerc qua cum aliis duabns po-

Jitione datis refits AE & AF triangulum data magnitiidinis


AEF comfrebendet.
XLVII. gc CD parallel-am
\ AE, & CBac EG pcrdcndiculares in AF,f AB .TT!.
faqueJ\, =: a, AD CB = b, AF & .v ,
triaiv. uli AEH^. i.

^ , Scpropier proportionalcs DF AF (:: DC. AE) .


:>CB, EG,hoc cil

v..v :: b.
-
:

3 crit -- -
zz EG. Hanc due in AF, & emer-
a -+ .\ -

get
-- - -

quantitas arex AEF qua: proindc sequatur cc. Atque adeo,


. . .
f+ .\f t* . V |
Z tfc W U V ^ K V W |
ta V W *r IM^

cequatione ordmata, elt .v.v zu , leu x :


.(T)

Nihil-fecus reda per datum punftum ducitur quo; iriangulum, (n) vel
ua-
Notabo tamen ponendum
it - /
elTe x ^ Lrt
^^* /v1
iccx ~ rice.
j i i i i
tf cx
-f- K ^-A/ -+-
/* I fc
~jf /
non x ^ a
C
if> Si v.-ro pxmftum datum eiTet intra angu- Fig. iu.
*A
-
V(bb/ld -f- 4<z.?/

civiia perambulato-
lum Al
I-. tune punc tum
/\
,
T^I^
D caderet inter
j
, A
t?
x -
-"

2.6 c\. r puncta. i^uaic .LT -i a , uncle


rium dcbet pifcinam circumdare , non ab ea
(C ^
x
^ _^ 5^-
2ff-V
^ a cc
_
~ rx q uam
circumdari. Patet autcm quod, li in prima , -i.z b
hypothcli, x habeat valorem politivum , ut xquationem facile conftru
blematis folutio , in fecundam Fandcm li pundtum C cllct in ipfo crure TAB F.
tivum debet habere , quia tendit ad contrarins .
__ . \

t)rtes.Praeteresa.inDrimaWnnthpfidtemhiil3tn-
par icrca,inrnmahypotheiideambuhto-
Ah , tune EG data , b , tfc > cc , ac
J
e-

rn ambitus major eft , quam in fecunda , ideo & cc


mmcir dcbet elTe ipfius x longitude quod mi- i r- ^ A\
re congruit cum aequatione ; nam in prima x , ,

^ () Nam
,
fil triangulum AEF, eflef AB
>

&
hypotlicfi, quanti -, quae eft ncgativa ,
debeat data dati trianguli area ad aream quae-
^P fiti trianguli ut m ad , erao area quceliti tri-
mmuit quantnatem radicalem poiutvam in fe-
J

inguli dcbebit xquare fac niangu_


;
dat ,

CUnda aii Jct eandem negacivam. n


lo in -, quarc area trianguli quaenii dabitur,
(m) Ex A ducatur AH ipfi BC parallels & cc in
problema rcci let prxcedcns.
^
sequalis c, fit AL ^ ^ -
; jimda; LH Notandum tamcn fu:ri })o!i!; ut CG, re<5la

cum datis EA AF triangulum datac


efficient ,

ducatur nonnalis HM ; erit cc^ L . AM ,


magnitudims fecet redtara AF produdhm in
,

i G time quidcm eflct triangulum


c ad LAG
^ /; quarc iff If, 5c ieqiu- datum
,

EAF in imperata ratione, ipfum an-


ii^ 1
in lunc .v.v /v ^ .//. torn triangulum EAF non fecuiflemus, ut ju-
FAB. III.
Cctcruin li
pofuillem GE ZZ x t idem full- bebamur , fiquidem trapezium non AFHL
cc habet ad triangulum EAF ratione p.-titam ; m
fct procefTus;nmi x . AF=I zee , 5c AFZ^ i -, tunc qux en d a c ft ratio ipfius EAF ad reii-
i-

diuim EAF , lie


EAF LAFH :: m. n,
LEH .

undc DF ^ H- j -) FA .
(z ")
:: CB (4) . GE & EAF-
<//t//W. -LAFH
EAF :: m n m, . .

& quaerenda rcda datis AE EF etficiens cum ,

(x) , & <ix-H -L(c ^ i


x
, vcl axx + icr.v J^ tnangvlum habcui ad da;u.n daiam mioneaa,
m n . vi,
Torn. L Bb
tp4 ? & CT 10 VA RT A CAP. XL
trapezium quodvis in data ratione fecabit. (o)

P R O B. XXI.
Tun ft urn C in data re ft a linea determmare , T>F a quo ad alia
duo pofitione data pun ft a B dufta A& reft<e AC & BQ
datam habeant different tarn, (p)

HI. XLVIII. A datis punftis ad datam reftam demitte perpendiculares AD


J\. & BF, &dic AD =:<!, BF = b, DF =: c, DC =3 x,
5c erit AC = V(aa -+ xx) ,
FC z^ x e , 6c BC = ^(^3-Hxx irx-+^;.
Si jam data harum differentia ^, exiftentc AC majori quam BC erit
V(aa 4- xx) d ^ ^(^3 H- xx

6c quadratis
partibus

-H xx -H 2.aV(aa 4- xx) ^ ^3 -f- xx f f.

Fa-

TA. G. datum trapezium ABCD, 8c datum


(">
Sit ad AHB, ut TS ad SV; atqui AHB ad
Fig. i. pund.im E, per quod tran liens reft* fecare ABCD ut VS ad SR igiiur ex aequo ABFG,
, ;

debeat trape?ium , ita , ut totum fit ad partein adABCD ut TS ad SR. &c. h. F. <.

ut RS ad ST. Duo quaevis trapezii late-


ie<5h
Quin&re(5l<lineiim quodcunque ABChFGH
ra, quae parallela non fmt,DA;CB, produ- dividi poteft in data racn.ne, refta tranfcunte fig. i.
cantur, donee in H
coeant,6c reda EGFpu- per datum pun<ftum L per methodum iupe-
terur fecare trapezium in data ratione. riorifnniliimam.
Quia datur trapezivun fyecie, 6c magnitudi- Secandum enim fit datum reclilincum , ut
ne dantur anguli
, , DAB & CBA
, ideoque totum fit ad part-em ut icdta RS ad ST.
etiam anguli , , HAB ABH BHA,&
triangu- Per L
ducatur qua-vis LMG a dato re<h

lum ABH
Ipecie datur (40. dat.} ut magni-& AHGM,
reftilineo ableindens trapezium 6c
tudme ob datam redam T^i.
dat.} dutur AB , quia redae LG , AM, HG politione dantur ,
ergo ratio trapciii ABCD
ad triangulum ABH; MG
dantur puncla M, G, ac recta; AM, 8c
At datur ratio trapezii ABCD
ad trapc7ium MH data lunt magnitudine , dantur idco nia-
ABFG , datur itaque ratio triangvdi ad ABH gnitudine triangula MAH HGM
, , five tra
traperium ABFG (8. dator.) , & ipfiusAHB pezium AHGM &
(39, 47, $z. dat) datur er
ad GFH. (3. da tar.) go rntio iplius AHGM ad totum ABCEFGH,
fit hrcc ut VS ad SR ; -d torum ad partem
Ita coinponetur. AHGM
debet effe ut RS ad ST , ergo dcbet
&
efle ad pattern qu?efitam ut VS ad ST ,
pro-
Sit datum triangulum AHB ad datum trape- blema reodit in pr^cedens,
Tium VS ad SR ; erit igitur
ABCD, ut refta Quod fi
tnanguli AGF pars CRT caderet TAB.G.
triangulum ad triangulum AHB,ut RV
DHC extra redilineum , notandum quod dantut Fig. 4
eft

ad VS, & refta per E fecetur triangu-


du<fta areae AGF, ARTF.atque ideorefiduaGRT;
]um DHC, ita ut totum fit ad triangulum dividendum ergo reft at per punclum E in la-
GFH, ut RVad VT. Dico trapezium ABCD ttre TH redilineum TDCH.vel ARTHBin
effe ad trapezium ABFG in imperau ratione data ratione fui ipfius ad triangulum CRT.
RS ad ST.
Ell enim ex conftruiftione triangulum GHF (^) Forte fcribendum in hujus Probl. XXI:
ad triangulum ut ad VR ; fed
DHC TV DHC enunciatione, Punflum C in reffa linea fw
eft ad AHB ut RV ad VS, ergo ne data DF dtttrminaft , a
ex aequo quo ad alia due
GHF ad AHB ut ad VS ; dviA ABFG
TV & ft uU C7Y.
QU^ESTIONES GEO METRICS I P;

Factaque reductione 6c abbreviandi caufa pro da:

aa -f dd bb cc fcripto lee , emerget ee -+ ex =3 d V(an -4- xx).


Itcrumque quadratis partibus c* -f- lat .v 4- rrvx ;=:
ie<. aadd
Et xquatione reducta .v.v :=: feu
dd cc
eec V(e*dd aad* +- aaddcc)
x s dd cc
Hand
fecus problema refolvirur fi linearum fumma, (r) vel AC & BC
quudratorum fumma ( s~) aut differentia ,( /) vel proportio, (//) vcl rcctangti-
lum, (#}vel angulus ab ipfis comprehenius,(j)detur3 vel ethmfi vice rcftsc
DC,
(?) Proponctur infra (Probl. XLV.) invefti- >rcm
contingat in L, ex B dermtte i.i :ub-
ganda ratio dclcribendi per duo data puncta iiu ND ,normalem BD , quara produc do
circulum; qui circulum alium poiitione, & nee occurrat eirculo BEL in E, erit datum
magnitudine datum contingat. Problema no- punctum E , quare deicnbendus elt circulus
ftrum cum illo idem cfie d per duo data puncta B, E qui alium poiitione,
Sint cmm data puncta A, B; refta qua de- ,
ex magnitudine datum contincat.
bent differre , M; & recta poiitione data lit Si junda AB diet ipfi CD parallela tunc r r ,

ND. data normalis BD effct altitudo trianguli ACBp.* B ,

Puta 8c reftx AC, CB lint eae quje is datur bafis, igitur problema IX. hujus =
-

requiruntur. caius elh


Centre A radio AL seqnali datse M defcri
be circulum LPQ, qui daiur magnitudu ] Si daretur quadratorum fummi , (ccte-
- ^
-- ^- -&
poiitione ( def. 6. J.it.} Cemro C radio CI3 ut fupr-. , itantibusj ea lit **; ac erit
tlefcnbe alterum circulum qu\ priorem BEL icx ^ KV. aa li cc ; fac
-
hvpo holi BC cV
- - bh
tanget in L, quia ex <i.j
cc 2/3.3 , habebis
jrquantur. Ex B demute in fubjectam ND; ex -^ ft ,3.

tiormalem BD qux poiitione ac magnitudine


,

quoque datur (^j, 15, & i6.djt.} lunc pro- (/) Sit quadratorum differentia ^ ;

ED
:rC .ilo BLE occurrat in E, & erit
ac data
aequalis ipli ic atqueDB
cctciis

^
lupra ,

-- ^74H-^//-+-cc,
ut

invenies ex ZZ
, itamibus
pone * -
, erit
aa.
icx

magnitudine, itaquc datur punctual E. Reilat cc itf , c-: ee.

igitur dc us cnvi uo pun-


B, E, qui circulum PLQ ungat , quod (u] Detur i. Reclarum AC CB ratio,
XL Y. C V( aa. -4- xx ) ) CB \
"

Si ven i \\\
i] parallels ellet ,
:
-*-
f >

igitur h H- .v.v) ^
tune data p AD t. >ret altitudo r y bl -f- XX 2f.V H- CC ),
quadrando
.itur b-aiis ;\B ob data -+- hhxx bigg -+ ggxx
puncta A, B; igitur li piupoiicrctur .. .

dum triangnlnm i dtttis tjus altuudint , bafi,<ir Quadrator CB ratio, & 1

, fit
.
hoc problema (quod (aa -h xx CB 1 (Lb -h xx irx -4- )
.
cc)
l
ii i-tt ac IX. hujus) elLt calus luijub pro- ::
gg.hh., invenietur, duc t:s inviccm n:
Ucmatis XXI. & extremis , aequatio fuperior.

Hie etiam problcmatis cafus


(") recidit in fx) Si daretur rectangulum AC CB dJ t .

problema XLV. exfurgcrct requatio quatuor dimenfionum nem-


S nt enim rurl us data puncla A, & B fum pe (cetens, ut fupra).
ma rcchrum qn-ifitarum data M. -4- HA aabb
"4-

t uta factum ,
& quzfirx rectae fint AC.CB. x4 icx -4- b h xx zaacx -+-aaccZ2c,
altLrutio ex datis punctis A, radio AL cc

acqi. e M quidefcribe circulum PLQ


poiitione ac magnitudine datur.
, Cenrro au- (y^ Recla: AC, CB ductae ex datis punclis TAB. G;
tem C, radio CB defcribe circulum qui BEL A, B in rec tam poiitione datam NC cor. 3.
Bb 2. IK-
S E C r / O U J R CAT*. I!.

DC, circumferentia circuli (z) nut alia qua:vis curva linca adhibeatur, ,

modo calculus (in hoc ultimo prieicnim cai fcratur ad lineam conjun-
gentem punfta A B. &
PROB.
neant anguUim ACB aequ.ilem datoQRS, & jus peripheriam ducend* fint ex datis punftis

per PL \, B, C tranfeat circulus ABCN, A , B , AC CB , qtiarum data


fit diffe

jungatiir AB qux u -
politione rentia A itur A , B ife ex G ccntr<-

clatur, & fiat ad datum punctum B angulus demiltatur in AB normahs GM ^ , Pc


ABD acq t.o
QRS , a.,t ACB, recta G ducatur diameter EF ipli MB parallels K
DB p per C iigaiur LCH ipli MG parallela.
m B i EVCI. v-- niy. i

-.tar BE indefi i BD Fiant AM ^ a , ML x, MB =i f,


Jos, quae poli ;i;r. 1 AB in , b , F.G ~ r.

ft:
per F ducatur FE perpendicularis ipli AB , J;im ex nntura circuli CH :
^ I- H.HF^I .\

produ. E donee irfi in E occurrat. L. LC ^- -


V(>r-

& CA
punctum datar,

t\u
Conflr
in F un.de
clique circuli
tern lie.
r
Junc"ta

norvrulis
centrum.
AB
indefii
bifece- ll V\rr
V
- xx)
-lux-)-b
+ rr)
,

It.. Fiar angulr.s ABD acq .RS &


ducatur inderinita BE normals ipli BD. cen- CB =^ V(ccicx -4- bbi.1 V(rrxx* + rr} ^
E, ubi
>

i- E ,
EB ,
<

.:ri*
Pofita CA majore quam CB
A NC
-- - - -
,
batur per aut B circulus ,
data: rc*ftx
occurrcns in duobus punctis N, C. lungantur y .it ^ax -t- bl li V(rr xx] -t- rr} -

AC, CB aut AN; NB. Dico factum: res , d~ Vjc icx~*-lb it Y(rr xx}-^ r-
liqmdo patct.

D E T E R M I N A T I O. aa- tax -f- bb -


quadratisque partibus
\l
--- lb
V r -- - xx]~+-rr
id V "-
- V rr .v.v +- ) ;
rr)
requiritur ut + dd ZZ -+- bl ib Y rr xx} +- rr\
Quia vero ad compofitionem cc ic.v

circulus rec ta: politione data net


in unico puncto, quando recta pofitiune data
.

& transponendo
eft circ ili tangcns. Quxrcndum quando hoc CIA (td- cc -t- lex zax ~ id \
/
j.i

cvenir. bb iby^rr xx) -4-rrj.


Producatur BD donee ipfi NC occurrat in
Fiat, b -cvitatis caufa
G, & ex G ducatur circulum ABCN GH
-
,

tangens in H. Erit igitur H-G xqualis GB d,7 + ddcc Z^ iff, &: zc ^ ^e ;

quse major eft quam CG mino; quamGN , <k

exit dcmum
( EUCL.
aeqvulis , cadet
8. III.)
punclum
Siimatur ergo
L intra
GL
circulum quo
ipli
:
GH
ex ff^d --*-bb -
circa angulus ALB major eft angulo A*. xx} -4- rr) ;

Nam producta BM doiue circulo occurrat in


M erit crior ALB dcnuoquc quadrando

-
i
ju! ang:
,
^
i>c

intcriorc & AMB aut ACB. -4- leffx -t-y-* aadd ladJx -4- bbdd
major

Sic ergo dctcrminabitur problema.


oppolito

,
rr
(Sc
xx, -V- ddrr
pro aadd
&
-4-
(Jfc
bbdd -f- ddrr
rurfus trni
- /4

Fiat angulus ABD dato par, &: BD produ-


fcribendo
itdd y jr -
itegg
xx}
,

~ ecg
- -
lehh pro z?jf -4-
ehhx eexx
->.add)

catur donee ipfi NC occurrat in G. Suma^ur c\: quadrando


GL GB & jungantur AL LB fi

angulus
aequalis
ALB
,

dato par eft , problema jam eft


, ,

4rr bbd+xx ^
f. lu:um; li dato major, problem* ei\ poflibi- . .

Je , fi vero minor impoflibilc. Ad


hujus autem exemplum facile invenitiU
sequatio pro limjjibus problematis.
G (*) Si autem daretur circulus CDEF ad cu-
S f1 N E S G EO M E R ICJE.
PROD, XXII.
s pofitiorie tribns rettis AT> ,
JE, EF quartam <DF
-

cujus fartes *DE, EF priorthus intercept^) daturum erunt


longitudinum.

A d BF dcmitte perperuiicularem EG, ut obliquam EC pa- &


.XJL. rallclam AD, &; rectis tnbus poiiuone datis concurrent!-
bus in A,3, & H, die AB =: a BH ^ 6, AH ~ r, ED ^, ,

EF s e,HE s Jam propter fimilia triangula ABH, ECH, eft AH.


.v.

AB :: HE EC =3 *~ 2c AH HB HE CH s - Adde HB c
.

^
, . :: . .
,
r

fit CB z=l .
Infupcr propter fimilia triangula FEC, FI>B,
eft

cbx
-- Elem.
.
Denique per 12 2c 1
3.
11. elt (a

UP/I Ff/T T

CH, hoc eft

bx

Sivc

^j^vxr f<r^<r ?5.v

t ^c </ <sf

Hie, abbreviandi caufr, pro -


-,-
y, fcribe W} & erit

^J^A; eedcc ebc


~ebx +- eh
"*~

~7~
~ mx ac terminis muluplicatis per AT +- c , fiej

\ am -- CH
FCa - iFC.CG;
propter 13 pvopos. Lib. II. Evci.
Idcirco ^H J
=5
J
-4- iCG CH
iCG Ch id
.
, fcilicct
cil
EH
(cum CH^
1

=
* F0
.
,
"VJ??l"t

-- EF
KT~ ^
1
f EH 1 - CE>

T FC
,

i-FC , igitur CG =5 |C^ -EFj ^^ , 2


iFC i
At per is prop. Lib. EH i CE CH> &c
II. EOCL. ;
r *

Bb 3
*? E C r 10 U4R <T A. CAP. II.

nadxx
----- T
ctdcc
-r-
ebcx
-r 4-
ebcc
-j-
~ wxx 4- wf*. Iterum pro
aad
- w,
r
i-cnbe
-i

p , pro me -- ebc r
fcnbe 2^5,, & pro - ebcc
- -
-1
--T- icnbeprr, &
eedcc r ..
9

evadet ## rs 2.7* -t- rr ,


6c x :=: q ^ V(qq-+-rr). Invento x five HE,
age EC parallelam AB, cape & FC.BC ::
*V, 6c ada FED conditio-
nibus quaeflionis fatisfaciet.

P R O B. XXIII.
TAB. in. Tunftum Z determinare a quo ad quatttor fofaione datas re ft as ti
neas FA, EB, FC, ZB,
ft
G<D,
quatnor line* ZA,
ali<e ZC>

& ZT) in datls angulis due ant ur^ duarum e duttis ZA&ZB
reftangulum & aliantm duarum ZC& ZT>
fnmma detur.

L.
^
Lineis elige aliquam pofitionc datam FA ut 8c pofitione non datam
JPy ZA
quas ad illam ducitur, ex quarum longitudinibus punftum
Z
determinetur, &
cseteras poiitione datas lineas produc donee his, fi opus
eft etiam produftis, occurrant, ut vides. Didifque EA ss ^ , AZz=;/, &
proptcr angulos trianguli A datos dabitur ratio ad quam po-EH AE AH
pone p ad q9 & erit AH ^ . Adde AZ, fitque ZH ^ y -h- ~. Et
inde cum propter datos angulos trianguli HZB, detur ratio HZ ad BZ fi

ea ponatur n adp habebitur ZB ^! ^w-- ^ fix

n
Prseterea fi data EF dicatur a, erit AF r=! a -- AT, indeque, fi
pro

cvadet AI :r;
_
pter datos angulos trianguli AFI , ilatuatur AF ad
-- _

. Hanc aufer ab AZ &


AI
rcftabit
in ratione

IZ ^
pad
y
rt

-
P
-- . Et propter datos angulos trianguli ICZ ,
fi
ponatur IZ ad ZC
r a 4- rx
in ratione m ad/>,
evadet ZC =: -

Ad eundem modum fi
ponatur EG zs b-y AG AK . :: /: s *v ZK .ZD::
p . /. obtinebitur ZD :=: ^T Z.
f
_ /7 _ v
2
4yu __ i

Jam ex flatu cuocflionis fi duarum ZC c ZD fumma . : _L,


m
2 ponaiur xquilis dato alicui /j 6c aliarum duarum reftan-

gu-
GEOMETRIC
gulum
^ 4 "

^*
acqualc , habcbuntur duce xquationes pro dctcrmi

nandis x &jf. Per pofteriorcm fie A; s


_ ,
& hunc ipilus* va

lorem fcribendo pro eo in priori xqimione, evadec

m
_ *.? W +-
_, *

Et rcducendo

aptin - bmnsy +-fmpgy 4- ygmns


/
"
w
- ,.

Et abbreviandi caufa fcnpto zb pro


-.
_~
-
,
& W pro

- fict y_
ppq

Cujus
ppr -

sequationis
ntbq +-

ope cum y innotefcit , sequatio


fjfl P _^^ fiVV
x, dabit X.

Quod fufficit ad determinandum pundlum z;.

Ad eundcm fere modum punftum determinatur a quoad plures vel pau-


j
ciores poiitione c at;is rcclas totidem alia; rc&ae ducantur ea lege ut aliqua-
rum iumma vel differenna vel comentum detur , aut quctur ceterarum
fummas vel differentiae vel contento ,vel ut alias quaflibec habeant affignatas
eonditiones.

P R O B. XXIV.
jingulum data retta reft urn EAF
fubt enter e, qua t ranJibit T,* .ill. EF
fer datum ptwftum C, a lineis re ft urn angnlum compre- ^S- 5-.

hentibus <cqnidiftans.

LI. /^\U.idratum A BCD compleatur, 6c linea EF bifecetur in G.


\)
X-
Turn die CB vel CD cfle tf
,
EG vel FG efle 6 9 & CG
eifr
(t) Eft enim (omnibus term nis , in quibus -
t<r\*i

j( nonapparet, contran.im parteiu transla-


\n ^ / h

tis , &c aequatione ad fun. licit cm ex, refrio- >i

,,,

ncm rcduela , delendo quicquid detiominato- faqy H- fS" . rurfumque omnibus


-^j
ribns,acnumeratoribus commune eflj
- in; dufr.s ^/y;
-- /^ryy m<jlyy4*pm*yy*.

r
^ omniju? per #3 //>r

-
, cundifquc per w-jy mulaplicatis tpiyy*
ic- SECT 10 ^UARfA CAP. II.

dTe X-, eritque CE ^ K - ,


& CF x 4- b. Dcin cum

BCg =: BFg, erit BF =5 ^(xx 4- ibx*-bb- -aa).

CE.CD
five A; -
Dcnique propter fimilia triangula CDE, FBC,
by a :: x 4- b .V(xx 4- 2.bx -r- bb
eft ::
CF.BF,

Unde
ax 4- ab zl (x b} \
(xx ~\- zbx 4- bb - aa).

Cujus rcquationis utraque partc quadrata , c prodcuntibus terminis in or-


dincm redadbis, prodic

4 . iaabb

EC extra6ta radice ficut fit in


cequationibus quadraticis , prodit

XX ^ aa +- bb +- V(a J 4- <

^aabb}>

Adeoque
A; ^j V(aa -f- bb +- V(a* +- ^aabb .

CG GC invcnta dat CE vel CF, qux determinando punclum E vel F pro-


blemati fatisfacit. (c)

Idem all:.) .

Sic CE =j *, CD zza, & EF =2 , eritque CF *4- 5c BF =


i^x +- bb -^). Et proinde cum
- CE. CD
~CF.BF,
^(A:^ -t- lit :: fi.
ve x a :: x -H
: erit ax ^t- ab
b V(xx 4- I^AT 4- bb - - aa) ,
. x V(xx +-
ibx +-bb aa}.--
Hujus ^quationis partibus quadratis, 6c terminis in or-
dincm reda&is prodibit

jtf 4-.i3A 3 A- AT - laabx - tz^3 m o.

sequatio biquadratica, cujus radicis invefcigatio difficilior eft quam in

priori cafu. Sic autem inveltigari potelt. Pone


*<

TAB I CO Sit CL=ji,erit-duaaLDSV *-**) (^ Befta LP=S l/fLD--f-DP :


^^ j,? -t- W
Fig I
Fiat CM
^5 i^. Erit 1/^1,1-4-4^), DM H-1 * -f- 4lW) , cui I.Q.
cui par iumainr , ON
t.N diametro defcri-
6<:
-;tro C radio CQ defcribatur arcus fccans
batur remKirC M"? fecans rcftara DO in O. reftam BA in -F, ducaturquc rcdta Ci \ Erit
Kut DO- =2 VOM-f-4**):=5V(**-*-4W). LV~ib72 iCL.
Ad LD cngaiur in D normaiis DP =5 DO.
M S f I N E S GEO METRICS.
^^ Z M wr
. xx - zaatx 4- a 4 ~ aabb -4- tf ,

& cxtracta utrobique radice

.v.v -- .v - - aa -4- #

Ex his occafionem na&us fum tradendi regulam de chclione terminorum


ad incundum calculum.
Scilicet , fj# duorum terminorum tails obvenit affinitas five fimilitudo relatio-
nis ad ceteros terminos qttxflionis ut oporteret xquationes per omnia firniles ex
,

titrovis adhibit o product t aut ambos ^fe fimul adbibe rentur , eafdem in tequntione
finah dimenftones & candcm ownino formam [fignis forte +- except is~\ & --
habituros effe tune ncutrnm adbibere convent ,
\ [id quod facile profpicitur ;]
fed eorum vice tcrtium quemvis cligerc qui fimilem utrique relationcm gcrit ^ pit
ta femifummam i-cl Jcmidifferentiam vel medium propationale forfan^ aut ,

quanrcis aliam quanfitatem utriqne indijfcrenter fine compare r elat am. &
Sic in prxcedente problemate cum viderim lineam pariter ad utram- EF
que AB c AD
ducas itidcm EF in angulo BAH,]
rcferri [quod patebit il

atquc adco nulla ratione iuadcri poflem cur potius quam BF , vel ED AE
potius, quam AF*vcl CE porius quam CF pro quccrenda quantitatc ad-
niberenturj vice punclrorum E F unde ha:c nmbiguitas proficifcitur, <k

lumpii [in folutione priori] intermedium quod parem relationcm ad G


utramquc lincarum AE 6c obfervat. Deinde ab hoc non dcmifi per- AD G
pendiculum ad AF pro quxrenda qmntitatc, quia potui cadcm ratione dc-
mifiire ad AD. Et eapropter in ncutrum CB vcl CD dcmifi, fed inftimi
CG quaerendum eiTe, quod nullum admittit comparj c fie
a:quanonern
biquadraticam obtinui iinc terminis imparibus.
Potui etiam [animadverfo quod punftum jaceat in pcripheria circuli G
centre A, radio defcripti] demififTe EG
pcrpendiculum in diagona- GK
nalem AC, & qiuTtivilYe vel CK, (quippc qua: fimilem etiam utrinque AB AK
& AD relationcm gcrunt }) atque ita in arquationem quadraticamjKJ ^
ry 4- bb incidiflcm pofuo AK ~yi AC ^ ^, & EG ^ b. (c) Et
AK
Conflrurt io fecund & foltttionis; gcomcti ice fimplicms. Algebnica fimplicit.is
ccjullai facilitate invcniendae aequationis , i<c

fJ Radicw
invcftigatio quidem difficilior, terminorum paucitatc geometrica vcro pauci-
:

nc coniliuctio multo limplicior. t.ue linearum duccnd;\rum , caruni firaplicitate-,


T
s
- .i I ^ / -. crit DL^X V 4,z -*-//>; LD ac facilitate exfurgit.
. ftt in M.CivcuUr. ccniioM, radio ML,
2t
tuniibit per C. Sumatur DN DC (i] Quod fie acuti/fimus S GRAVESANDE re-
a ; <S: ccntro radio A INM, de!cnh.uur perit.
circulus XOPQ. Erit PL ~ DN ^ a , Ceteris, ut fupra, pone CEz, ~
x. TAB ED:2 I.

OO , qux, ut patet , ipfms x verus Erit AE a ^ .v.-- Habes, ob triangulum^ ig.


~ 3.
til vaii
rcdangulum ADC, t T.AA ob
triangulum;

Quud cxcmplum ducet , non Temper id reftangulum f DE, -- ^ -t-.vx, ob ismi-


<ia

quod algehraice fun pi; ci us eft, elTe quoquc lia triangulx FLA , CDli a-z, , xiZZ-i-
Tun. /. Cc /K
lOi O ^UARTA. CAP. II.

AK invento erigendura fuiflet


fie
perpendiculum KG prazfato circulo oc-
currens in , per quod CF tranfirec. G
Ad
3^ ibx -4-
~
"~

Z^ .v ob triansu-
FCL par Hrr-.. B. VI."), atque FH zqualis
;
4- i i- l.
c-cquantur. Fac
lumobtuli.inq \G,GC- /
;
-<-: ;-t- AK. xquak-m ca rj M, aut EF. Due EL,
C= AG -4- rt C -4- i ft ( . ft .; 6. -H .-
-+- ne ac magnitudine datur
\ el ^ ^ -h
iti -4- ct ir,. Pone in ci^ Sun v
autcrr, quaii El), HE,
valorem ipfuis xx
~ ""

delum-
I D i I-L aut q ,

quadratis ex
.
.""

4-*4 -4- ic
FJ-".

ex fccunda aequai.uii- ,
!)/:. Quadra.um i-rgo
ptnin :S
(lub-
fractionibus)
ex DL sequat quadiata ex FE, CD, id eit
ex x:
quadrate ex Dls. a:qu:.n-

a/ -4- 4^ tur. E -ur DE polinone ,


-nitu-
c;qu.\ic S-; CL, & ejus dimidia PL. Si

Ar t*-+- n^nca dato puncto P in ,


echm p ->i\ -la-

- tain A!3 agatuv IT ^cqualis ipli PL, dabitur


(ft -4- i: , ergo .one (31. dat.}, da^ur ergo pun-
ii F ,17 flat.).
z. -4-

& d v en>lo p r , tt-f- ii-f- ^11 fr -4- Componetur autem fie

4 -4- ify
2^
)"4-4} >
, igi.ur In BA produfta fac AK datx Af aequalcm.
-4- ft -4- -f- 4y -4- lyy ; deletis
Jungc Dlv, qua, tanquam radio, is: ccutro D
t<
ze>

dclendis, omnib.dqueper4 divifis -+"> ) .


fecantern CD productam , ia i)

L. Biieca L in P, quo centiu , 6c radio >

I deftl micirculum fecantcm rcc t.imBK


ac v .
, quac na con-
in F.;
Dico FE aequAlem AK.
ftrui poteil. Sum enim quadrata ex KA , AD limul ,
^^lulia qtud: tD , (cu per conllm-
CoNSTKUCTIO. clione. L. Addc hinc indc q .adratum
,
DE limul
, AD
Centro A radio I defcnbatur circulus
, ccquarnim quadrata (ex ED, & ex DE,id eft
LGPRO. Stimatur arcus =3 RP. Duca- QK EE, leu ex EF , FL ed ob angulum ;
i

tur AQ. Jungatur lecans in M. Tri-LR AQ HFE xqualcm angulo FCL ik l.uus H , 1 a>

angulnm LMA crii re<ftangulum


in M & ilb- !e latcri CD til FL ipfi EC par. Qua ,

fcelcs fiquidem angulus PAR aut


, eft ie- RAO drata igitur ex KA AD, DE limul aequant ,

jnirectus , atque ideo ut & angulus QAL , quadran ex FE EC, live) ex FE ED DC i


, , ,

ALM ad peripheriam qui indftit qua ,


1

fimul. Aufer utnmque quadratum r 6^


ti;LM eft idco =5 MA, aequalia qu.iduta ex AD , L)C & reflahit qua- ,

di.itum e:; KA jcqu.\le quadrate ex FE aut,


1
J
=3 , & AM 1
=5 .
p
Abfcindatur
quod idem eft, ^K rqualis FE. b^ /;. F.
,

folutio ..->

qn<
icam habe: ttuun ubi datus
LS=3 . EritMSS v\^H- -). anguim rtttus non (ft , aut ubi quaJrilatcrum
10 i
4 ABCD eft rhombus.
Centre S, radio SM, dcfcribatur arcu< fecans
Sit da ABCD
CP in K, ex quo ducatur KG ipli MA paral- tum
quadnlateram acquilatcrum
ab &
G fpccie , poiinone , magnitudine;
LPRQ
i>c

lela donee occurrat circulo in du


,
unius anguli vertice C duccnda lit rec tn CF
catur CG, & cut EF =: ib.
ri BA occurrens in F, iia ut
p.i.-. El- xquet
\ Brevivis autem , analyli geometric!. in magnitudine datam M.
Sit recl-a magnitudine data, &: ABCD
M
da um
Puta fadum; quia quadrilaterum t<
ABCD
quadratum. datur fpccie, dantur ejus anguh \i!.it Atf.
3 ),
Puta faclum; fitque EF datae par. Ei M quapropter datur etiara angulus 4. da:. DAP
F demit o ipli F( .ul angulos rec"tos FL oc- Due CA &: erit
dia^onalem ,
quadrilaterum
cu. i CD PI-..UKKXJ m L. Ex eodem F divifum in triangula fpecie data (47. ilat. da -

fkva noimakm FH. Angulus HFL eft ideo tur ideo angulus , ergo etiam angulus CAD
CAEj
S GEOMETRIC
Ad bane regulnm animnm advertens , in Prob. 9. ubi trianguli .

late; mana BC
dererminanda crant , qiuvfivi potius fcmid .fYo : AC
rentum quam alterutrum eorum. Scd regulx hujus uiilius ex vigeiimo
.ivo pro lie mate ma^is cluceicet.

PRO X X V.

Ad circulum centro C radio C\D defer if turn due ere tangent cm ^DB^
reffas pojiticne datas AT, A B Jit a
cnjus pars TB, inter ,

data Li 1> art 4 -/ft/ie


Jit

LII.
A C ad altemtram reftarum pofitione datarum puta AB
Ccntro
dcmitte norrnalcm Cl, eamque produc donee rangcnti
occurrat~m H. Ad eandcm AB dcmitte etiam normalem PG t diclis
& PG
>
DB
j, EC ^ b, CD =: f, BP d ,
=3 x, propccr fimilia

triangula PGB ,
CDH erit GB (\ (dd- ~.v.v)). PB :: CD. CH cs

xx
Adde EC; Sc fieu EH - b -i- ^-~ -. Porro eft
y(U ]

PG. GB :: EH. EB - ^ V(dd xv) 4- Adhxc propter angu-


.v

lum
CAF; hu ngu .um CF.K. Jam COMPOSITIO.
.ngula CAP, C] ut an- Cape R qvi.\rtrk
m prop^rtionalem poft datas
gulum ACF, v ; AC , AH, M; huju quadrato sequale
Amt itaquc liiuili.i , & ,int;iiUis \ ut excedatqua-
I 1
;
C ad CA lie KC ad di., I.) appKcationis alti-:
fit<|U

CE, .

-ingulumFCh ajquale re-


.

tu ccntro A , radio 11 defcribe arcum


ctaiiijulo K AC ;
quani ob run cireulus uaniicn ip|: item in F: junge Cli,quam
.

pei punota K, A, K tranlibit etiam ;.


>>duc duiiec B A
prodAAae occurrat inF. Di-
(quod f.Kile piob.itur per KUCL. co F_F d.v ic M elfe }.-
i , in.

jequ.iles igiiur funt anguli FKK , ( i\ , vcl) quia ex conlmidione rcc^an^iriuin


N.un,
C: Jir: . rurfus jequantitr anguli CK A -xqxiat quadra, um ox IvJ,, ui C!K adKFl ut .

FKE & ,
i \ v ,
ob parallelas
i
, ,
. 1 A D BC) ,
Kb. vi KA , c linex propi.iiinnak^ fun circa
Al fo fimilia funt triangula ABC, FEK, cundcm aiigulum CKE; ;g;tur fimilia funt tri
d AB, ut i
! maeni- angula C!- L :it
igi-
tudinc danti.v BA LF , per hyputhcf n ,
e< AC lur ant S .K aeq .".it

oh data r \ &: C , darur ergo magnita- pr-ipic-r K AF ct , , CAD,


dine FK (10, d.i: \\ , quia aequilaterura FALcomimmevn". ergo triangula CK
FA( ,

eft ouadrilatcrum ABCD CFA


ell ai habentia argulum communem KCF, funt
KAF ,vi|ual \("B,\d 6AD;addito fimilia,^ nnsulus CKF icquat angulum . LFA,
1

angulus KALc-equa- quaproptc


lis (FAC, auO KFC ; fed angulus CKE cum- ctargu ium FCF Dcqu^t \\
nnmii dl trian^ulis CKii, FKA funt iraoue , tur circulus tranfrens per pnnfta H , A K ,

fimilia:inde K ad KE ut KE adKA,
<

bit etiam per F; lunt ergo asquA


ttangulum C:ivA xqvuiur qvudvato ex KE; FLi; , & (KAF, vcl) BAC , ut & ^ducla Hv)
fed datur hoc qu.ulratmn ix: rccli CA,
ergo , FivE ac ( quocirca CA ad
etiam i.
,/.//.); quoeirca da ur punc tum AB eft ut FE ad EK ; fed ur CA ad AB
K, tk V ub k -\itudhv:, o pofni AD eft per ti
M adLK., .

iiiam pun, o~ ay. J.ifJ* (>r.


cM, M .
; :

Cc x
SZCriO UARTA. CAP, II,

lum PAG datum, datur ratio PG ad AG, qua pofita c ad/, eric AG=
Adde EA &BG,& habebitur dermo EB a 4- - 4- K(^ - xv).

itaque

- -i- -
.v
- XX) S * +-
fx
:
4- V(<
- XX) ,

& per tranfpofitionem tcrminorum

Et partihus acquationis quadratis ,

//VAT
ee e xx
bbdd
A.Y
- ---H bo
x
ibx 4- M-
Et per dcbitam reduftioncm

bbee 4 ibddee 4 ccddcc


ddee
x * r

lacdee bbddee
icdef
"^"H// (A

PROB
(/) Pleniorem luijus sequationis conftruflio-
Tiem invenies infra ; fed docenda videtur ratio
quartus vero evanefcerct fi bd ^ ac 6c tune

invemendi cafui , in quibus aequatio biquadra- -*- aaee


tica defjendit ad quadraticam; ut hoc fiat, -f- blie -+-
A
,

f
ccddce,
fccundus,ik quartus terminus fimul abcffe de- ddet bbddee
""*

bent iecundus autem abeflet in hac hypothe-


:
rcdif
fi fi af^Z be,
-
&
tune aequatio in lialic init-
ee-+~~ff
tarc ir

Tune autem GP .PA :: AE. EC :: CD.PBj


WA .. - - ,
"

^^^ A .

bbddtt-*
V S rI A" L & 2C .1

P R O X X V I,

Invenire puntfttm 7) a quo tres rctta *DA, Z>, *DC


<

alias fojitione datas reflas BF, CF fcrpendiculariter AE -,

denuffie , datam inter fe ratlonem obtincant.

LIII. T?" reftis pofitione datis producatur una, puta BF, ut c ejus per-
BD donee reliquis AE Sc CF occurrant, BF qui-
\f pendicularis
H & ~ ~
dem
critquc
in
BF
t, &
z
F;
a _BD x.
autem
(g)
Cum
in

E
G. Jam
autem proptcr datam politioncm
& F, aieoque rationcs laterum tnangu*
lit EB .v &, EF a-,
rc<5ta-

rum EF, EA, &: FC, anguli


lorum EBH 6c FBG demur i
fit EB ad BH ut d ad e-, & eric
BH ^ ~ (h] EH (=s
a

hoc eft z= V(^-H^). (/) Sic eti,im BF ad BG ut


da

d ad/ }
& eric BG s (k) & FG (s ^(B

eft s ^--
Prasterea dicitur BD =3 y , & erit HD =5 -> ,
6cGD 53 -
adeoque cum fit AD.HD(:: EB EH) . :: & DC . GI>

(:: BF.FG) :: rf. V(dd*-ff), eric AD s Sc DC ^

//2 _ _ /\~

v
Y (aa-{- f } Denique ob datas rationeslinearum. BD, AD, DC, fit BD,
jf
AD
(*[\ ProMema hoc fimul explicate, & viam _, mx
conllruiftioni rternere conabimur.
Pofitis,
normdes ad EF.
norraahbus occurrant
II, =: f,
-/
Y m
**-~1 C*
\
nt
qua
ik L. DicrM^f,
KM
=; V(d.i-*-W) =5 w, FL
*
in

>
Auftore; erige FM EL
Produc EH, FG
mM
donee
,

=
Rur
d/.
, & BG
us
,- FB
Q uia r V eror
a _
ad

.
J
BG
x
=S
,^ r^
cc)
-
eft, ut
pofuimus
ac _
.
^/

.
FE
=:
cx
ad

S=f
;
EL
erit
cx
;
;

(M Eft EB nd PH ,ut EF ad FM ; fed quia


Audor facit EBad BH ut d ad e, erit ,
a.b :: d.e, f A Scilicet FG Zi
BH T =; .
Quia vero J e arbitra-
d a
riat longitudinis fumi pofiunt, (dummodo fint Id ell AD ^ ^- DC S
inrer le ut EF ad FM
pone d a S ; erit
t =: ^ , & V^dd-if eej ~ Vs* -- W>
=1 w.

Cc 5
22(5 SEC f 10 U A R T A CAP. II.

AD :: V W *-}. b *, () & erit - (= AD) =:


,~;,
five fcy =5 *.v. (0) Sic etiam BD .DC :: V(dd+-f/}. k- -el & (/>)
crit

, five ,, = _/*.
quc v (~y) =5 r- -
>
& per reduftionem ,-

re cape EB.EF :: b. - -H^j dcin BD EB . ::


<r.6,
6c habcbitur pun-

ctutn quzfitum D.

P R O B. XXVII.
-
* ill.
Inwnire punttum 1) ,^ /r^j reft* *DA, 7)B , DC ad data tria ^<?

Fig. 8.
funtta Jl,B y C, duff a datam inter ft ratloncm obtlncunt. >

LIV. TT^ Datis tribus punfbis junge duo quxvis, puta A 6c C 6c a ter- ;

J^y tio B ad lineam conjungentem dcmitte perpendiculum AC


~ a AC
BE, ut 6c perpendiculum DF a pundo quarfito Dj diclifque AE ,

S b, EB = f ,
AF AT, c FD =^,crit AD(/ = .vx +-_yy. FC = ^-.v.
FD^) zz bb - ib\ 4- xx +- yy. EF ^ x
- a ac - -
,

(EB 4- FD) quadratum) (;) r^ .v.v


zcy *-yy. Jam cum lie AD ac CD in data rationc, fit ilia ratio d ad <rj
6c

erit CD ^ *-
V(xx+-yy}. Cum etiam fit AD ad BD in data raiione ,

f
fit ifta ratio </ ad /, & erit BD =3
^ V(x\ -l-yy). Adeoquc eft

ss bb - z^4-.v.v4-, &-=3 BDr) ss x*

MK nd FN ut c(Te dcbct
fc
()
die
Sit
EN =: b , crit JiN =: * _
BD ad
4
DA,
vd ^ ^ faciendum EB
,
p
;::*.-*
/*

*
EB. EF - EB fPF. ::.*.
/*
-, id cfl quxrc
(0 Nempe ^- **.
quartam Np poft LE EO M ^ f
f
;
(i

LE ad FO ut effc dcbet BD
(^) Sit rurfus ,
!

/:
m EF
f
in
.,
B ut fe
^ a eft ^ P in N erit EB ~*
facilc invcniunlur
ad DC. DicLO =; *, & TO crit V---, "

Nam fi DF & per B duca-


_ . :
prodticatur ,

H-DH 1

Noiljis fymbolis .v ^ , r . Reftat


J S r / NE S G ME TR / C JJL.

cc +- icy +- yy. (t} In abbreviandi canf?


-
il .
quibus

^ fcribatur p ,
Sc g pro -3 , (?) emcrgct

xx 4- ~ vj =; *,
d d

aa 4- rr - ux +- icy 4- ~ xx -+
-^ ^y o.

Per pnorem eft


-
-- =3 xx +- Quare in poftenon
.

-
>~

yy. (x)

pro 4
a
xx -H-
fl
2- yy
jf

r
icnbe
., 23(?x -
--
-
^-

bbqi
6c
vft

onetur
2^t?x
2 -- <53(7

-H
cc - d
iax +- uy
d
~ o. Iterum
p
abbreviandi caufa fcribe
p
w pro a
-
- -
, ,

bba
~
bq
, & zr pro
-
aa cc , cc ent zwx-t- i^ ^J aryj termmiiquc

per ic divifis c
+- n zz y. Qiiamobrem in rcquatione bb
- zbx 4-
b p r
-7
(
xx 4- ^-
w
_y/
^ o, pro 57 icnbe quadratum de
.,

V
4- #, ochabebitur

bb - ibx 4- ~
/>

x.v 4-
pww xx 4- -2pttJV
,-
dc
x 4- pnn
-7-
a
55 o.

Ubidenuofi, abbreviandi caufa fcribatur pro 2*4-- -,


f

) pro
-
(>

jr ^7 <?cc
y
b .

(0 In prima jcquatione due omnia in dd t (x} Tranfpone^^


- i^x in priori sequatio-
?c lubebis
eexx -*- eeyy =! bldA lUlx -4- H- Myy- Wx* ,
ne fic mvcnturus
P
^-
-v.v +-
P
5-
yy 1*X- ,,

& & obtinebis


W
tranfponendo , ac rurlus dividendo per

,
itx-*-(
rfJ -
^~)
te
ent
lU
-v-v-n-;^
- ee,
)yy=io.
</J,

_,
Due omnia
?
y
d
.v.v 4-
<7

^
d
in a

yy
, & divide
,

.
- --
z^x
t
-
per ^
//M
.
,

Idem fac in fecunda. EG =3 w.


ry ) Ceteris,ut fupra ,flantibus, fit

GB 1
cc-f-?ww; fed dudla tK normali
(^ Sume ad libitum nliquam reaam,quam GB X
BE- (=5 SB BK) GB. BK. Fiat ereo
die
ad DC,
:

f
^, hanc fac ad alum ut debct efleAE
,

hanc Iccundam die f. Rurfus fit


^ .

..
^ Ve)>
g,

- --GB .BK
:

:: t. (r) , ea

// ad aliam ut clTe dcber AD ad DB, hanc- bit ~


-*-"
-
~ ;
, quare
tcrtiam die =! r. Fac nunc //. rf-H ::
pcc-i-pmrn
<3ue

4 , ad
qu.mam
ad quartam ZZ [.
=!/>;& J.^-4-/ :: df
208 SECTIO . CAT. II.

~
tbb
pro bb ,
, (a) habcbitur .v.v ^ isx tb.

Et extra&a radice x zz s -^ V-.si tb}. Invento x aequatio


:
H-/v

-,
Sc ex datis .v
&y, hoc eft AF Sc FD determinatur pun&um qux-
iltum D.

pariter pofitione datae parailcla eft. Hae re-


,. ! b , . biic k;nm hinc terminantur a pane to D ubi i-oncui-
Ruifus quia debet square
runt, inde vcl utraque a line.i cujus n.i.aram
,
r ,:<

:b^ sj
pcc-+~ ;mrn)
f
tec --};nm onunt, vcl altera DB a hnca in B; altera
w*+ *""*

r
"

-*1 ^i^^""^

eacc
*^>"^*^"
, Lilt S t ^^^ ) I H a quodam dcterminato E.
pun<fto
Lt hac
c
i^c pmn Z2 & .JC ED; dicuntur coordinate,
epc- pmn , ; (cc-^-mtn)

^3 tec mnc. Faciendum eft ergo


CBG :
tc mn c. Plerumque ea reda, quae incipit a dato
3.
pimcftoE, datur pofitione j & tune ilium pa;-
::
).

tlb
LI) ; \Ld &c, dicantur abfciJJ s; ttc rcctae
. .
pnn BD
Item quia zz bb -f- - -
, ent / r + paralL-lx ; id &c, vocantur onlinju , \c\
applicar*.
^ -hr. Fac
.a 4. Sed avbitraria cA h?ec diflinclio. Agatur
enim per datum punctum E retfa indefinite
.cc::~. ( tt] , cm adjice r. I.I FG cs: al qiu.id 1m
ipli parallel,!, per
definiendze punftuui B ivcta BK ipli ID pa-
e locis Geotnetricis. rallela ,
& rccrae El occurrens in K ; cum 3e-

qualcs fmt BD KE, at & D; U (\ivci.


;
1

i. N.\tura lincx rcdae optime percipitur ex 34. I.I linccc ABC natura xque dcfinietur

prorlus eadfin omnium partium pojitiuac , ctis EK; KB, ac red, I


M; Dii. Si 1m. :e

quomodocunque paries illae confidcrcntur. N.i-


ABC HAH: .

.nitur rcctis ] ,
it

tura curvarum luculentifllme intclligeretur ex Elv abfciffa ,ordmata contra ED ablcilla


KB ;

divcrfn pnrrium poikione , ?< una curva ab DB


i<:
ordnuta, li hnea d^icrmme^ur rec tis
?liis dillingueretur vadetatibus occurrcntibus ED; DB.
in hacdiveria partaim pofitione. Sic linea
fiicularis ea eft quce l\.ibet partes cod.-ni 5. Semper nutem datum punclum 1-. .lii-itur

do poiitas, fi a centro vertex \ el


origa. H^tc non omittcnda ceiil ut,
ipedtentur; quod
accidit in aliis cnrvis: 6c hxc ipla diverfitas quanquam ponam co.-.nitas prjecipua^ linc.t rc-
in pofuione, dicitur curvcdo. Cum iiuun conicarum propnutatcs.
partium
autcm difficilior lit curvcdinis dcterminatio ,
aliam viam iniverunt Geomc .irum 6. Relatio
coordinatas dcfinitur \cl
inter
mturam definierunt per rclauoncm rectarum ex problematis legibus vel ex cogniia ,

to modo dudlarum. natura. Exempla pruni generis attulit Ni\v-


TONOS S.cl. IV. Nis. XXVII. & illjSc
i. Re^ae, quarum re r.tio exponit line?e nli- raulta afieret infra. Secundi generis hscc lint.
TAB.K. ABC natur.un lie dcterminari lolent.
cuius ,
Fig. I.
Sumuntur dux RD Dl^ concutrentes Si ABC eft linca rcfta f* V
reftac ; , fKifrionr data, p..

in puntflo , quarum altera B D 1 vi p<>-


recta abfciflarura Al ; pariter pofitione ,
..-. i.

datac parallcla cft,ai tera


<\$
DE re<5tx GH c\ cuin ea datum angulam conlljtuant ord

toe
U . S T I A E S
tae BD ,
dntur nvio AD ad DB. (Euci. Dat. if. Si linoa ABC i a
~
circa diamc-TAB. K.
40.. i. VI.\ Et fi data Ik :a
P^ ^; put a- Fig. 5.
AD ad DB , recta AE p^;. meter ad earn pcrtinonb z^ T ei-t ^-t-x, , ;>D
^
turn punclum A, tanget punctum B re 8c aequatio ad hyperbolam h.mc invenietur
pofitione datam.
magnitudinis ab
.:m alTumatur
lub dato angulo du ,
F
AF
xx ^.c - 5T
=3 o.

ponatur
, FG in data ratioae, &: AF ad
ag.mir AG
rcfta, ca tranfibit per B. Com- 16. Si linea ABC eft hyperbola inter afym- T AB
; ADBI AFGH
utur parellologramma
aequiangula cb aquales angulo
& habent p Viia latera A:
,

FG;
, qnarum
Cjus d:.-;inctcr fecunda
alteri paralicla efti^
~
K , erit
.vy
- x*
DB,
o,
ad hanc hypci be/lam.
<

<

:>

; ;

AB; BD , eii o funt cnca eaadein d


UCL. 16. VI.) Recentiores diftinguunt locos ex xqua-
17.
um dimenlicnibus, vocant locum pn- &
8. lisdcm pofitis fit ABC parabola, AE mi gradus , eum cujus scquatio elt unius di-
meter ordinataium BD , &A id eft locum ad rc<ftam ; locum fe-
,

c~tingulum Aib parametro & abicifia AD icqua- cu; eft duaium dimen-
is
cujus aequatio
le quadrato ordinatx DB; & fi dia- , fionum ad fe<fliones conicas , quibus cir-
, id eft
<\

parametro penmen culus annumerandus;


ell locum terth gradus,
cujus aequatio eft trium dimenfionum , & fio
ir paiai
ahfcilla sequale qua & dc reliqius , quorum excmpla nonnulla occur-
drato oi diriatse, altcrum cxtrcmum B ordma- veiu iniVa.
tae tangent hanc
parabolam.
i?. yF.quationem autem vocant unius di-
cile accommodantur ad cllip iiis cum neque indeterminatarum aut
,

.ros,tumm- utarum pe neque fafta ex illis ,

afymptotos. Huju^mcKl. ;uatio ad rec~tam.


^vquationem uicunt duarum dimenfionurn cum
10. Lines: quae tranfcunt per extrema or- habet aut .1 natae qr.adra-
dinatarum , appcll.mtur loci. Vetc .runt tum , ut atquatio ad parabolam, aut utriusque
locos quicunquc funt lineae reclae & cir- coordinate quadratum ut aequatio adclliplim ,
culi ; locos loiidos s conicas, c locos ^c ad hyperbolam circa diavnetros , aut fac tum
curvas Aiperiorcs. De locis pla- ex cooidinatis, ut a-iuiauo ad hyperbolam in-
:

cripiit APOLLOMUS hbros duos qtios , tri alymptotos. L nu verbo numerus dimen-
juiitos optime reitituit Robertas SiMiON. deflnitur a maximo aggregate indicum
indeterminatarum , qucc conlhtuunt unum ter-
11. Exmcnte recen .ioruin algebra utentium, mavam limplicem
ablcillac AD dicantur x j ordmata DB y ;

n. Ubi linca ABC eft data ratio


! .
Q
compkiflitiu punfta nu-
>

locn
re<5la , fit mero fingulis puncftis loci duci pof-
inflnita; e

.*; crit }. * :: .r .
y ;
S , vcl
funt cudinatae qure determinant lotidem ab- ,

5T
ergo quilibct locus complcditur infi-
;

utarum numerum quae cumex-


i

^ o ,
aequatio ad rectam. P nantur x-quatione indeterminata , intelligi-
.
;

inu- mirum in modum confentire naturam lo


^^- e^ & - am cum naiui a xquationum indetermina-
TAB. K. Parabola,
c^ dumetrum AE tarum.
1-1^.3. parameter pen .1
, crit
:- ,
vel x yy Z5 o, aequatio ad
20. Ubi vero lincz natura definita eft, ca
|

rabolam.
refeni poteft ad ordinatas a prioribus diverfas.

TAB. K. Si lin.-a ABC eft elh pfis, ejus diameter Mutari enim poteft I. verticis pofitio. II. po-
ii.^
P^ ^- ^, c^ fitio ordinaravum. III. pofitio verticis 8c ordi-
^.
trum Pp , =: * , ent D/>
~2 .v ; & Jx .v.v.
natarum fimul. IV. pofitio abfciffz. V. pofitio
veaic-.s 5c abicillVe. VI. pofuio^tum ordinata-
yy :: .x; atquc }.< .v.v ~ J-Z
- , vel .v.v rum turn abicillarum. VII. poiitio turn ordi-
ua.ai-um turn abfciflaium , turn verticis.
h+
w .v f &Xo
^
^ ^^ W tio ad eUiplim.
,

. In-
/. Dd
110 SECT /O CAP. IT.
TAB. K.
ir. In fequemibus ponam lineae ABC n
i22L
-
7-
ut in numeris u aut uu t* zz; o, acq-jatioad hy-
ramprimo, ;fini-
tam efTe reflis PD ; DB , t PD Solam circa d.
a da o P alter A DB reft:.
quando o;igo .

incipit ,
;rum ell in cen
pofitione d.uce per P ,

eft; ita ut ex i

.uation.
x , quae pofitivse funt a P verfus fecundo termino cenfeu
tivae a P verfus R ; & ordinal" ae i

xqu ,j.ij
,

& 26.
ex ST, qu; poiiuve proc . ! ..is S,
& negative a P T.
31. II. Mutctur pofitio ordinararum ,

,
ad C()< i"din.\t.i .
,
22. I. Mutetur vertex, qui ponatur in O ad coordinata^. PL; EB quarum al-
p.

vel N, & r. NP =1 PO =3 .
P] .-.
, abfc tid 111 ab e .
,

u -

. . -. .

StatimdicaturNDZZi zz. NP-f-PDzr; -+-.*; ducit ab eodcm


iS:
onginem
& W S* ~^ jf ,
PD -.iLera Bh i]u.im po;us
\

^ ^., -
.lit
Jam dicatur OD zzj u^ DP POzZ: x ; cum
;

ea datum anulum. ,\>~c


per P icci
& -4-* =3 x. .finit.im LM q n^uUim LPR i

Quare in omni aequatione locali in qua to a;qua!em


mutatur vertex ^-
,
:
qu^ ideo , pofuior. ur.
poni debet pro ,
<* .v , re- itur ergo omn. an:;i: b in P.
liquismancntibus quae fubfUtutio ii ; liat in in
Danturquoqucomne- anguli t;

aequationibus fupra inventis quare 8: ratio laterum DB


fict
; BH; E! .in
dcterminaturus abfcindc ,
a PT d.iMin PI ,

<fy

-
o, aequatio ad reftam. quam die ^ ft ; ..hm i

23. ^=L zz!


>,
& die IK ^ -< ; 8c KP .

24- ^J o xquatio ad para-


, parallels IK; RP, ixqu.ilt^ funt a
bolam. IKP RPL ad c.i;deui
; ;

RPL angular adui t

* 1^); cri; funt anguli II J).


- -^ o
25- , seqi to demonftrabuntu \\\\

ad ellipfim. KIP; \\y\. cquiangula fun. l( -


la 1PM; DEL I K (; :;DB (y).
.

26
, & y ~ ^.
tio ad hyperbolam circa diametros.

- - -
. ]
y) :: BD (y z:
xy
i".
tty
*.*. -
zz!
o, oequatio ad hy ^;.DE;
perbolam inter ai V
Sed quomam turn dlipfis turn hyperbola cir ergo DEzz: i, & PE =3 =2 PD-h
ca diametros, habent central, bifec.u i

diametrum, ii origo abfcilTarum tra =3 v-f- , 8 =: *, ubi pun-


J\

in ipfo centro, erit zz? zz; PO zz!


()/>.
<ftum E cadit extra puncla
"
P 6c D , ut in figu-
*/
ia; ild -4- zz; .v, u bi pundum E cadit
Erit ^ i

TAB. K. ,_ intra puncla P; D. in


^- * >
Ergo aequationibus
Nin. ii. 13. 14. 15. 16.
ideo net, uu yy . : : 20

, aut uu *-4- -
- zz: o acquatio
pro y ponamus ~
t
ad ellipfim, quando origo abfciflarum ci

ipfo centro. tc "?


"zr
t fiet

,
19. In hyperbola erit PD zz! DO OP
8cD/.Z^DO-4-O; = -t-*; dc
i XB

2* 31.
^ yi
... --____ ( D< io adreclam.
ttU K* ,yy lie.T; --* ZZj -, ;;
.

33-
GEOMETRIC^. 211

*u aequatio ad hyperbolam intra afymptotos.


: o, aequatio ad

43. IV. Mutetur podtio abfciiTas,


cuivaf An &
qiK-. batur ad PD (x ; DB (y), .
i

I H
s
-v y/it tur ad ia dantur
anguli
V, S
DPH ; PHD, per h- pothefim , datur ra
<i

PD ad , DH &
PH ad HD. Sit /3.^ :: PD(*).
-4<-J

DH = ; v.{ :: PH () HD. .
crit
fun.
-i! z: x. Eft autem BH =
yy-~
BDH-DH =? >H-, ubi retfa XPY cadit
v
intra angulum QPT , ca cadit intra an-

S^im QPS eft BH =5 y


- .
Quarc * !=:
ccquatio ad hyperbolam prca diametros. ^

36.
-- ^_ -- x-x.
o, aequatio ad
14. 15.
!
-.

16.
Igitur in acquationibus Nm .
11.13.

hyperbolam intia afymptotos.

III. Si pro .x
petunias
37. praetcrea. origo tran^ferretur in
O am N.
pro y
/3s
pro y poni deberct
fiet

_
pro
44.
t
ftt
H
xy
^ o , jcquatioadre-
y TT

in aequatiombiis primo inventis, unde evndc-


ret

45-
.2^
y
- (

yy
^ o,
ir ^
38. f
c, aequatio
r vcl , libcrando n coefficientc, & tranfpo-
ad vetflam. nendo.

"- ~= **
e
o, xqua-
,0

tio ad parabolam. xquatio ad parabolam.

H- "

;
=" -
,_
^_ -
y T
ficientibus,

S o, aeqnatio ad -
"

t
<

^^
~ ~j7?
_,- ; av _U- >

v -f-
rcqaatio ad ellipiim.

^w
"

^ _ , r i
4 1 uu
.
Sin -
t_l :

~ o, xqu.i bohui vcl, libcrando a coefficientibus,

3
&**-
I II I

Dd 2.
CAP. II.

aequatio ad hyperbohm c
..+
,
*8 !^^
T -
-
-;- ;

.o ad h .n-.ra afymptoto .

sequatio ad L

49- V. Mutetur ; ,
utriusquc coor- T
i
rcfeu
transferor m
.

O, au
-

Eb i PE a

pro x ponere debebimus


-
X7 .
M pu-
i
.ft.

pro y i r, ut NO. 31 ,
PI ^ /S ,

v a
]
!ela ipfi , iirens ; i

in aquadonibus Nm. IZ . j^. J4 . -.


r>
I(5.
3, .
1 n Y ;>. puintu; 1

.-
y T
r
Ty
^.
- r a;ruv ;

ad ^ .ntur fimilia ut
iy
.
31 , Sc hinc invcnie -
, 8c

DU =3 -y ; &r pu =J PD ^r Dr .v i:
^_
V 7 yy y _y

vcl libcrando * a cocfficiente , ik transpo- ft

nendo ,
Sed , rallclas M? ; I .B ,
an
KPY ; FKB hint a K VT ,

uu tpl
KY (C .YP (A) :: t T
sequatio ad parabolam. ft

/3^ < =3 /3AA- z*- ,


+
~~
l<*/3
-

_J2 ^_
7
. fL
^
yy
; ^ IU ^ Bu ^ UE n

liberando ^Equatio ,/s^ =5 y


Td, a coefficientibus, ,

uu
MUT i
+%) ^ -.- <
dnt # :

s ""

*; quare 1
#i
fl^Z,
~T yiy
j unde (fit:,
/ o_ ys/// ^r
aqnatio ad dlipfim. dekto comm;
mtnet -M/ f

, . *
>

Hie valor pofitus in ^ ?-


iryS.il A

acquatio ad hvperbohm circa diaraetros ,


fad- "A
/3iA IA
tc invenicnda ad modum fupcnons.
JJESTIONES E O ML r R fC
4- 7!
(~--r
-
62.
>

^ckponencoKYirlK tt (
irA *t

- IY = : - v =; <

:
Met 7A i- ~~ -. v . .
acq:.
-tarn
C
A
jptcr in aequationibus faepius citatis *l

ij ys
pro x poni debet ir

& scquatio ad parnbobm per folium redu-


pro ftioncm

Hinc fiet

- * ;
M|

--T -f",3

zequatio nd rectam
X XX TX>)

*"*
"
niisr -4- ,3/3
**
1 17 /3^

*rX>y

Z =* J
1/3 i"

aequatio ^ in.
requatio ad parabolam ope folitac reduc"tionis.

65. w /:

^-A/ yy J/8/2XX} ?/
(^r 2*nXnir
>
o -- ft

uiatio ad ellipfim.
X

59.
mw-*-flflt
S"i,3XX^

circa diamcti
tequatio ad hyperbolam
"^

aequatio ad hyperbolam circa diamctros. / /-


OU. UK
~ -

60. utt

^"
xx XX

intra afymptoto:
zequatio ad hyperbolam

xqwatio ad hyperbolam inter afymptotos. Hinc patet xquationem ad rcdam fem-


ic unus
C>\. \\\. Tandem ctiam origo mutetur , cV:

ca transferatur in O vcl N. 68. Unius pariter dimenfionis efTc quantita-


un ty tes quse in coordin;.rarum permutatione pu-
,
pro x puncndum ent A -^ uiombus
,

_p;
i nuntur pro p;i-
J que ideo coor-
primariis ad lincam quamvis;
mancntc y valore dinataruin peimatationem gradum sequationis
ad hneam non mutare.
Unde evadct 69.
Dd
214 SECT 10 QUARfA CAP. II,

69. /Equationesad fe&ioncs conicas fencer Fadla cnim multiplioaiione horum faclorum,
effe duarum dimenlion & ,
invcniemus

70. In omni aequatione ad paralolvn ter- UH "S

minus altiffimus conftat duob ubus rea~ *i


libus gc
tqualibus. ^ .minus altiflimus
in Nis. 13. 14. & eft yy ~^ y.^y. Eft autem

r jV
-^^- :o
:

In Xis. 33. 8c 39. eft


II

hoc eft

,, _ yt. , yt.
~\ & 64. terminus a ti/Timus
rm -t (u i In Nis. 58. eft
)

-f-
r^.TsAy>i
uu
In N s. 57 & 63 eft --
SI

* *^\ Ac
/
( rr 7)
/
( t -7
\

facloves
qui refolvitur in
71. In omni acquatione ad cllipfim terminus i (^_
inus conftat duobus faftoribus imaginarin
& intjualiius. N.im terminus altiffimus in

K. 14 eft x.v 2
"
(
x H. y - 22 (
irhi -^ 1 7
JZi^
J -vv

^- /.

In :

.
ij.&riS. eft ( -t-y V-- )

yV -J.

Facia cairn multiplicatione tfc delctis dclcndis,


InNi. 3 4.&4o.cft ,^ manebit

.-

andoquidem multiplicatio faftorum hue


usque allatorum reftituit ipibs termin

.
46.
Eft autem

cujus

Fa<ftum ex
& ^vt #V V <

-t- <J/Bj8AA in TMD>I -4-


Quarc
UJ S T I O NE S GEOMETRIC JE.

Quare dividendo numeratorem & denomi- & eft


riatorem coefficients z.z inveniemus ipfum ,

tenninum altiffimum ellipfeos.

In onini aequatione ad hyperbolam ter


minus
unde redit factum Num. 47 . & 5 ^.
altilTinms confiat duobns fadtoiibus ren~
s. Nam terminus altiflimus in In NO. 4?.

NM^.eftxx 12-
w 5( x -*-yV~)(* yf
yV~). 7f
eft ~^
In N. 16 eft xy x. y.
cujus fa<ftores

y
In Nis. 16. & zp. eft
-
Z2 ( -f- y V ~\
"

, OC Z H -- .

y y
_ /

In N.
In N. 54. eft 4- paiiter
27. eft
uy ZZ u .y. y y

3S . & 4I . e ft ww cujus falorcs

fiu

wtt

In Nis. <5<r-
eft
refolvitur in fadlores

ys 2 J/3/3 fi
- &* ,
"^
t/
f r
cujus fa<ftores funt

-f-zf- i) (-y 6 V -) Z .

<Sc

Ay ff fv
f-uz atquc
N.
.

r- y~-o
In oi 42. eft
fl

VZ
(*-.-
/ x

Quod probabitur ut fupra , fatfa multiplica-


?;
In Nis. 47, & 5-5 eft
tionc, delctis delendis, 6c reducendo coelfi-
cicntem fracftun; ipfuis ?.i , cujus fraift.
denominator eric (WHJJJ 5^/5 n; 1 .

cujus faclores In NO. 60. & 66. eft

vel

UU
I")

biquidem fada multiplicatione , & delctis de


lendis, fupereft cujus fa chores funt

* -& -
- Ays >s

73
S E C r I O QUART 4 CAP. II.

73. quatiogradu3*,inqua indeterminate In hac demon. . fubfumfimus r


funt x Scy , eil completa , quando i ft ( jm recta" cas
teftates m; m
1 ; i;....i,tui m atiombu!> c
w In,
tumipiiusy;omniafac"tax
l

y ; x V; rent convcii<
pritcipuarum pri) t
..m ad
r
&c; x y ; x /* faftum ex , <
lias pertincntium. Nempe
pur.s determinatis , ut fponte patet. a iinea r , & in ca-p AB
A cc I) ; : ue ad rcct.un Ai ^
74. Ideo xquationes ad rectam a & tumque in ea punrtum D Tub dato angulodu-
nes conicas , quas invcnimus Nis. 6z. c.Uur DB recla magnitudme data, N: \

oc 66. funt complete. & B indefinita AC, ft:


pci quuiivi? puncftum
F in AEagatur FG ipli DB paia!l:h, ft: lit

75. Datis lineis in veniuntxrr aequj


-

. hoc ui AD ad DB lie AF Ad FG , tarujei punctum


eft , li rcilaz , parabolae , ellvpfeo . -.m AC.
bolac natura expnmatur a : ae- Si redx RQ ST pofitione dat?c fibi oc-
;

quatio eiit aliqua ex iis


qu currant in P & refta RP nugnitudine dctur,
,

quaque linca. Nunc d:co xq.. ciibatur autem dianietro PQ , pcrametro


tas pertinere ad lincas qu; RP & verticeP parabola PAB rectam ST n-
, i.

id eft
, fi h.T scquationes conftruantu gens in P, & agatur quavis reifta DR ipli PS

iingulas conftrui lineis quas ailijrm inv.-. Nam parallcla & fuerit quadratum ex BD ;vquale
,

Aquatio
unitis diineniionis , ndo rcdangulo iub paramctro abfciila PD ,

quantitates determi: limplicioreai ex- .1 erit punctum B


in defcripta p.;

pretiioncm, rcvoca:ui ad foimam.


-

Similia dicantur de rcliquis kot:onibtis co-


nu
_ w ^r r
"
o. Hx. autem propofitiones facile demon/I:
tur per dedudlionem nd abfurduin ;
<

& tranfponendo,fit :m facile demonilratur hsec piopolii


auferendo fractiones,
pcrali*.
. ^r nqr ZZ
78. Si data fit rclatio inter abfcifTas ; or-

unde educitur analogia np .


mq :: x ir .y.
dinatas, &
linca tranfeat per extrcma omnium
ordmatarum , alia hnea per ea^em extivma
Datur autem dataium ;>
& w^ ratio; ergo & tranfire nequit. Aut enim dux Imeae pior-
fus congruent , 8c tune duse non erunt ; ant
indeterminatarum x ^"
-7 6c y ; prior enim alicubi different, tune eidern ab ..-f- <3c

quantitas complexa variabilis eft ob pondebunt duae ordinat^e inscquales ; quod aut
lem x. fied hx. indetcnninatae funt unius di- fieri non li fieri poteft
poteft pc Icscs,
, aut
inenlionis, atque ideo lini. Lerminantur: quibus determinatur rela .in niter alvciifas
linca tianlibit per exti
ergo illarum locus eft rec~ta. ,atas, prior
dinatavum inaequalmm, lie duae linexcon- 6<

76. Xquationes indetermiru^ duarnm di- gruent


menfionum revocautur ad formulam fumpcr quidem ex datis legibus & ab-
.1

tara fcill.i, poteft determmari ordinnta; fed intclli-

, r ii
femper futurum detur illis
1 .i/ y ( I liA // Re<fte lerimen inter
ea quae intelligun cebant won-
unde dcducitur ana
tj , &
ca quae effici puflunr,
quae dicebant
pwnna , ut & inte 1
.
fe poffibilia ,
i

inpoteftatc noltra non funt, quae vocabant/>0-


_f-, ;*+.,; 1^2 _i rtjlz, &
ca quvc fieri non pdluiit
,quae voca-
/ b.int apor.i. Vide Mar mi pj ni ad EM-
DATA. Haec obi
IS .iam ape-
Signorum enim ration?m nunc non ] ad rdHtuenda Ettdidis PORISMATA.
;

Pofteriores termini hujus pi\ .


on- Supereft ieitur ut oftendamus quomodo li-
ftant iinguli duobus facfto; darur pro- . . nese datis sequationibili convenient^ deknbi
duftorum ratio. Ergo hsec aequatio pcrtinct poflint. Ubi oUervaadum.
ad aliquam c fediombus con;.
G Z ME R 7 C JE. 217
Has lincas tranfire debcre per cxtrema e locus occurrit reftx ST in K, ubi TAB. L
79.
ordinatarum tuin y>>
m turn negativa- ; .

punc"uim
K iumi debct vtrtV.s S,
Fig. J.
rum , relfondentiui;i turn pufitivis quia valor y eft puiitivus. Nunc pone y zz o,
turn ncgi ;bi rerum natura id pntitur:
manet * -4- - ~ o, \e\x~ -: ergo lo
quod HK. rnpla explitabunv.
cus hiijus aequaticnis occurrit rctftac QR in F,
80. Si^na eiTe negligenda ubi tantum quoe-
riturrectarum ratio, rum ligna indicant poli- ubi PF ~ -
& quidcm ab P verlus R, quia
tiunem qua: raunem non nur
,
valor ipfius x negativus eft. Invenietur au-
rum )

rationem qusntur poluio.


i
eitc hab.ndam, quando prater rem punctum F, luuicndo PG m ex TS a ^
pun ft o P verfus S , 8c PH 55 ex RO ik P
verlus R HG, &: ei per K duceu-
N. jungendo
Si. Pofi is
qii3E
ii. ~bfl
do r
,

im KF; ell cnim PK S /-.

quando u cadit in ipfa r:


Produda igiuir indefinite rcdta KF, ea
PU . m nbfciiVie
Nam is aequationis propolitac.
ir.L P , & in hac hy t
ut;
BD ipli ST parallclam; quia ell GP \in)
ta udu nulla clt.

ad PH () ut PK (0 ad PF, eft PF = -^
81. ta y evanefcit ubi locus
do nr
ac> .

quare FD
T-r>
. H- x.
ordinatJC in loco a

pu "lente i K. i Eft autcm HP () ad PG (m) , ut FD


quod mm nullum eft quaiv.iu lucub
.

BD
i-ijirit rcc ,iudo o, -+-A:) ad ergo
nato; pautcr nu;U cA.
O.
re flam
.

Hie pars indcfinita eft locus pro ordf- KC


l;s v.nius di iienfiunis pulirivis qux ref^-ondent abiciflis pollti-
N. Uin di- p-ars firuta KF ell locus pro ordinatis po-.
"in\i-n:a 75., recipu quau I

litivis quo: refpondent abiciflis negativis, Sf


pars i, definita FA pro ordinatis negaiivis qu
refpondent abiciflis paritcr negativis.
nr
1. X * o
m m nr
1. .V-
nr
I
y ss
-*-! e
O
85. Si aequatio cil^t x H
m y = o
tn m
nr pofito y ~ o, mancrct x
/ff
~ O, Ut 114

m m 4, 5c cadem rcdiret conftruclio, qua in-


r,r
ur punclum !
-
.

m m -- o
nr
^o
Scd pofito x , m-neret y
"Nam liarum, quae addi poffent, unde punclum K detcrminarctur
r ny
*

m
~
,

o,
:am propui\ionalein poll ; >; r.

nt
unda nuitata per nanlht oiKin
fB
Sed propofita xquatione x-+-r
K
-PFy~ o,
fccunduin, .:: altera
i eft quar- punch F 6c icatur poncndo Z2
ta Iliniiem nuiiationcm palla. h PK =r.
dexn jacto, aliquantisper mu-
n it.vci-
& mu- 8,7. Secuuda formula erat x
w
--- ~ o; -

w
las.
i , i ;

in qua li ponatur x o, mancbit T^


r vcr us T qni a va- ~
7;;

-
en-
84. Pro pnma x- -f
*ir
=; o, po-
quare lumi dcbet FK
lory crt negativus. bed li rona ur y z2 o,
r T-. ,
Fig. 6.

manet x quare punctum h djtermma-


ue x o manet
nr ny
- Z2 o
.

vel r ^J y,
, m ,

, ,
tirur ablcindcndo PG !=S w; PH S ; 8c
21?w. /. EC
SECT 10 A R T A. CA r. II.

* P vcrfus Q , quia \alor ipllus x po- natur * , erit y


^5 r ~ , & PK ^3 r fumt-

Suidcm
nvus eft, & junctae GH ducendo pantlleum debebit ex P veriV
KF. Indeteiminata AC atta per F & K punda,
K refta indermira & indefinita IX
igitur per F
Acla eritlocus quaefitus ; pars fcrviet

AC; h*ec eru locus *quatioms propofitx , abfciffispofuivis 5: ordina .-.ativis; pars

quod demonftratur ut fupra. terminata FK oidin


Hie pars indefmita FC pcriinet ad ore pars indetir . ordiiuiib poiitivis & ab-
Us 6c abfcitfas poli pars fimta FK. r.d .vis.

.-.mat as ncgativas ad abfciflas


6: p<

pars indefmiu KA ad ordinatas ad ajjullas & elTet x -f-y; detcr-


94. Si asquario ^
negatives.
ininarcrur pundlum F ut N. 93; 6V: pimtftiuu
88. Si oequatio ciTct x r y o.pun- 1 vtrfos S, ob valorem ipfius y polit:-
fla F &c K ir.vemrentur pon^ndo PF ab !
vum m; n 6c r.
, quxrcndo quaitam poft ;

*erius , qu Q iplms x eft p


PK ab P- verfus ,
quia valor ipiius y tft T 95. Si ea cfiet .v r-+-y o: fuinendae
ne^auvus, lingulas r. eiTcni 1 F PK = r,
-
ad partes Q & S ob
---
,

V
valo; um x & ;

TAB. L. ca cfTct x ---.->


Si "PO

AC _
Fig. 7. bilccandus eilet recta quia tune x ~-y.
96. Si tandem habcrctur x
TAB. L. 90. Si tandem A- -- ^io, abfcjndaturex mi deberet
=
vel PH = -J- ; & per
K
F agenda Fl 5
FJC. 8. ta HK m: vel PbZl , per * a-
P* in Q, parsPH >:

, per H agatur HK pa- genda/;i- ~ -H m ir.dcrinua ,


AC tftapcrP; K
rallcla ipii ST & w , & per P & K a-a- ellct locus petiuii.
tur mderinita A( , ca erit Lquaticn ;

quia PH (a) ad HK (m) , . ut I D (x; ad Dli De Ions ad fcslionts comets.

(y) & A; - -
;
&* pa. lita PT NX
quatio indeterminate ~6. habebat
det ordinatis c abfcifir i oidina- ban >. .1 m
tii> & abfcillis negiavis. ikxy nxx __
^quationes Nura 89 8c oo. oriimtur tum
ex prime tum ex lecunda foniiula. Ubi punda funt pro fignis , qu.e pi ll unt elTe
1
pofitiva vel negative in lingu
s terminis.
r y hanc aequationem
or. Veniamus ad t <

-4- - ~ j:
ordinatarum ex cequationibus ,
1
mp
ad fetftiones conicas. Rurfus ex aeqintiont-
TATI.L. pofito y ~ oTurfus crit x -f-
MI-
o,& PF maxime compofita pervenicmus ad .mp]
<
;

Fie o coordinataruni penr.ur.it^one. Qua.


invenietur ut N* 1 apta
84.
Sed poftto x ~ o, iranet r y , qua-
lit hacc
fipta perm.utio, duob. s praci-

re PK r 1"
i
P in T pue modis d perfici-
tur per
Indefmita AC crit
pars locus a-quationis , & e

un.i clFet
indcfimta KC fpe<ftabit
nd abiVilVas pofitivas tanquam fi
,

ix ordinatas ntgativas; pa-s tir;ii.i Kl- ad or


.

y , li
ur;u<quc quad ,

fit in .tquatuini. c, nda , (qr. "i a:


dinatas &: abfcillas ncgativas ; &: pars indefini
te FA
ad ordiuatas pulitivas 5c anfciflas raga-
in nollra m
vivas. gniuie cujns ad-rll: quadratum n
propolita li uniciim lit , , po-
teft in aequationibus t bus. ^-
9i. Si sequatio e(Tet x-4- r-t-y ; tune PI =:
remus valorem Lr ;

050
PK r iumeiid.r client ve.ius R ik T , ob ipfius >.
t

negative; valores tum x , tum y.


m
Up
- : f
yZ2.. ...
-+-V(\>
: -\---\ .,
-) ,.,
/

ultima formula eft x -


TA*. L. 93- Qutrta 6:
- %
Fi^. 10. ^i ^^!? s* M
in n>
inqmfinontturyS3 o,eritxtS \ i^

r
, & invenietur ut in N. 87 ; ft vcro po-

7 ts,
GEO METRICS. zi*

&
K"n. 87. fi fit M ^ hi
- w; per Num. 91;

=
quidem
kx fi fit ^J - - kx
m; & per N"".
93, fi
"

T
fit * ^ -- ~ -t- His numeris addenda
atque
funt corollaria contcnta in aliis numeris per-
ktn
tincntibus ad aequationes ad rectam. Hie au
tem duimus u quod ibi y.
... rr)

icj. Ponamus ergo locum aequationis


Ut autem penitius intelligantur ea quac di- kx
cenda funt ad mentem rcvocemus fequemia
,
,

^ ... -r .. r effe redam QR; id eft ia


defumta e conicorum dodrina. m.ftra Figura eile =: k ,?K =5 /;PI PG
w;
Diameter &r ordinata comprehendrre
ent DE BD ~
z, qux incipient a pundo
98.
vcl acuium , vel re
I &
pofuive tcndcnt in S.
poflunt quemvKangulum
ctum , vcl obtufum.
Sed ubi curva occurrit diametro, ibi ordi-
nata nulla elt. Igitur, ut invents vcrticcm,
Quapropter, fi y exponat ordinatas ,
99.
pone z. ~
o ; habcbis
quaecunque linea dida t uent y ca ent vera ,

curvac oulinaia; lupererit quaerenda diameter


km
*d earn pertincns.

TOO. Diameter ordin?.tas bifecat , &c quaevis ..


rr) So
alia reda eas dividit in duas panes inaequalcs.
quse , quadrando, liberando xx a coeffi. &
ciente , net xquatio quadrauca determinata
., 101. Si ergo fit QR curvre diameter nd
quam fpcdant ordinatcc parallels nd redam
ST, quarum =S DE ;
una ell BE, ent BD ...T.U/HJX ...llprr
.VAf...
harim 1 vjloics tx ?equat\one depromti, erunt ... iln

icquales, fed alter politivus alter negativus.


cu ius radix, ettrada &: conftruda tit folet,"
101. Si vcro eidem ordinatae BE in H oc- dabit unum pundum, in quo curva concurric
turrat alia reda X /_ d anutrum RQ lecans cum diametro in hac radice q antitas radi- 1

, fi

in F, insequales crunt ; BH & HE, Sc ca- calis nulla eftjaut duo , fi adell quantitas ra-
rum differentia erit HD. dicalis puflibil; ; aut nullum , fi
quantitas ra-
dicalis eft imaginaria.

103. curva rclata fuerit in aequa-


Quart, fi .i
parabola diametro occurrit in unopun-
tione ad coordinatas PH , HB, valor turn re- c> )
, rcliquae in duobus pundis; & praeterea
fix HB, turn rcdac contmebit partein HE hyperbola diametro fccundse non occurrit:
BD r.iu DK, cujus valor Jebct die duplex, qiut rede congruunt cum jequatiombus ad ha*
DH
cujus
J< valor ell iimplex ik continetur cuivas i upva invenvis N. 97.
a:quatKnic ad redam.
106. N unc tres cafus diftinguendi funt.
l. Abfcind.mtur ergo more folito x ab Itk n
Pr nno, ipliusxx cocuicicns -t- - -^
X7. , incipiant puncto P ,
a poiltivc ten- ^ U
...
f
rf.im HA 7,; fed indeterminate y -fc .p.d.miur ..
cv.incfcit.
^ r , inci.int a pundo P 6c poiitive tcadaat Sccundo is cd negativui;
,

IA !>.
^iiqu.aio ad red-am Icrtio i is eft pofitivus.

~ Cocfficiens -4- T
ft ~ o, dat-t--r.r; tf
. ...
u ...- m
Time ergo squatio general:? cvadit.
indicabit pofuionem diametri RQ & con- kkxx
,

imy rr ~ O
flructur per N". 84. fi fit a ^ kx ff>;
per
.. ..
II

EC 2.
azo t C T I U A R r A C A P. II;

Hujus
.
aequarionis
.
as terminus -yy
^ *
^r 14, . .
crit.
ft .XX (- ij quapropter )

r~"*~~TT habet duos divifores rcalcs &


valor parametri.
kx ur hac parametro , vertice A, diametro
sequales y ir ; & y ir ; quarc c
defcribc parabolam , ca erit locus aequa-
ad parabolam. itx quod facile demonftrabis re
,

tro Icgendo analyfeos velligia ex piimaiia pn-


7
Tune autcm dekndo in rabolae prof jtiurn fui pjratnt-
.
, quantirate
kkxx tro c/ ordi
e .
r abfcijfa t/l tqit.ilt e^uailrate
lub ligno ipfam -f- , quae Nam fcrvatis numinibus erit
; ,

lo eft aequalis , manct


*
* "~"

... rr}
mm ... rr
& ubi haec eft nihilo rcqualis , id eft ubi cur-
ya oceurrit diamctro invcmtur QR autem GK KP ut ID
Eft (f, ad
,
(/) (/ .

,__,
Imm ... Irr PH (*: ; quart
~ =1 *

CTfi
qnam abfcindes ex reel a X7. a punflo P vcr-
fus 7, fi vj or ipiii S x politivus ef r- km
fus X, fi is eft.ncj gr. poiitivus, zz ^ ^x (..
... cjl
) + mm.
& ceqiulis vcttx >
,

per punclum p in-


;

defiiii.arti- *A parallelam , 6c diamctro


QR occurVentem
ipfi
in
SI"

A erit A vertex parabo-


Panter
.

eft GP W ad
,

PK
T>T

& ttt
TD
IP /
<
\

lae, quam idco tanget in A rcct.t ^^4. pp ^2 ~ FH =: .v ; atue


ioS. Sed una coordin?.tanira
~ eft z. ~ BD; ...
a
j
pQ ut FH (-
/

-4-.v)ad HD ^
altera eft x PH , qux non concurrunt ,
^
(

contra hypothellm. Oportet igitur ut in aequa- kx


tione ponamus ID o j m dicemus r) pro
I ; atque
PH ^ .r ;
quod ll-mptr cil faciendum , &: quod
"J

-^ 8O
itmpe; fie pevfieieuir.

Q jonin!n c -!um PGK.dic GK^/;


Jl-x

7 a
.

erit PK (/) ad KG it PM v, .id DI (n ;

quare x . ; quo valore in &


ore ipfms z,
quadraio fiet
, ,
kxy ktnx kkxx
~ J

Unde , fubftituendo pro z.z valorem invrn-

ium, & delendo aequalia , rcftituetnr aequatio


& eft
->lita. Nihil enim morari debet fignoviim
luas,qu^ oritur a politione re<ftarumP/>:
,
hm ... "-

It

. Si v;,lor parametri eft


negativu?, tnm
r
endit ad partes comrarias; nam
jfius / parameter fiet P( Htiva.
loem c i.nn
dete.gi potcft ,quaerendo :-n cur-
PK(Oad KG (O ut v.1 reftse eft
ponendo in ae-
quar ^ o , manet enim
ad crit IA s S AD rr ZZ
id
VM S FIO N E S G E ME T R IC JE. ill

kk n
id eft
if^ zZ d; atque :o ~ . *.-*
y :U ... OT 2r y ^mm ...
rr)
II
f 7
fume km la Z2 atque
1M ~ y (mm
fi haec quantitas radicaiis eft poflibilis,
.. ..

]L ... rr), curva occurret


rectae TS in L &: M; a quc ideo, fi ejus km __ gk crit
f-f. . t ,
?
vertex eft ultra punclum I vcrfus R ea feex- ,
-j-- 7
tendet verfus , ik verfus R fi vertex eft
Q
ultra punftum 1 verfus
Ubi vero quantitas radicnlis eft impoflibilis,
turn curva nufquam occurret reclse TS , fe &
extcndet verfus , fi
Q
vertex eft ultra" pun- id eft
clum L vcrfus ; fecus autem verfus R.
Q

no. Secunda Quando coefficiens -r* ... ,

&:
eft negativus, hoc fit
quia eft quantitas

kk
negativa S<
major ipfa
--. . Sed in extraftione

radicis quadratics ex a;quatione propofua , Quarc abfcinde a reda XZ partem Po ?=


nxx
terminus translatus fuit in coatranas par- ab P verfus Z, fi lite valor eft pofitirus,

tes, & fie translatus eft


negativus; erat ergo ut fecimus in figura fecus vero ab verfus
pofitivus aequatione
erat
propodita , qus idcirco X ; &c hinc inde a
,

pun<to
o fum- /# ^P
^
.,. ) , & per puncla *; ?; ;

/i

yy Zi o
ipfi ST parallels oO ; ;A ; diametro N
occurrentes in A ; .N ; erii O centrum
;
O
ellipleos , ejus venices i atque ideo A & N
Hujus terminus nluflimus yy ir AN diameter.
Jam fit, ut in 108., ID =3 t ; enk N.
duos habet fadores inxquales
x =5 , quo valore fubftituto in

7 /

fiet

AX. .

qui funt iinaginarii >

quia ponitur minor flf /

kiit
, ,
quam .
Ergo h.3ec aequatio pertinet ad el-

. i.
lipfim. Igitur , determinate pofitione diame- _ it
AT
tn RQ per acquationem u ... s , ut

K. 10)., pone * ^5 o, id eft eft autem

-4-
kk
..*
-j
U p
,

) ...ZAT
,*W
(
I
-7
-}- .-;. ;;;... rr SO ~
auti poncndp quantitatem pofuivajn fa^um ex
EC 3
S E C T 10 R T A CAP. II.

IO =

^
dd.i dtt

fi vcro sequatio eft


id eft redangulum fub AD; DN; qnia inve-

niemus, ut fupra IO =J g -,
AO ~ ON =
all
/P f
L
~ ; atque ideo AI ~
ultimus enim terminus deber efle pofitivus.ne
^ valor ontina;* * lit imagmarius; tune eft

~ Y(
/-/,**/>?
~L r
khp
}
f?kt>

, & ND K 10 = -
NO--OI ID ^ A & rurfus

t.
Jtl

Eft autem ex aequatione rcclangulum fub


Eft autem
AD DN ; ad quadratum DB (xx) ut
, ad fff>

& ex
till, ellipfeos natura dcbet efTe ut qua>
*
dratum femi-diametri AO ad ad qusdratnm fe-
,

ddil
jni-dimctri O4; ergo

Sed ubi habetur V- , eft etiam

Idem poteft reperiri confideraado fcmi-dia-


wietrum Oa cfle valorem ipfius x. in ipfo ccii- dxx
*- hh
tro, id eft quando ^^10= ~- , quo va- "7

lore pofito in atque ideo , dum ponitur z. ZZ of


dlltt iflft

SP f V
~dl .

invenit.ir & eft

KTaf"*^ imjor quam


l
... _... _ quia , ut inveniatur quantitas radicalis, ipfins
f
-|
quadrate alia quantitas eft addenda , &
nr.m fi
jcqnatio eft
-gati cu^renda radix j ergo tp majoi
quam oV , & OA major quam Qa. 1 unc au
tem eft

- -
j . .
- ^ -1
f^
eft
STIONES GEOMETRIC
fad urn ex _ a/:*;/ .- ffkkp
dU

ex

~ j\
t
M
in. Si quantitas radicalis quse determinat
diametrum , effet imagmaria , problema invol- f
veret aliquid abfurdi ; nam cllipfis diametris
omnibib occurrit in duobus
id eft reflangulum fub AD; DN, ut in elli- TAB. M.
in. Si eflTet$>
~ d\\ ,
& angulus PIK obli- pfi muuto tantum loco iplins ordinatx BD,Fig. 3,
,

quus, diametn elbpfeos ficrent aequalcs , &: quae cadit extra diametrum AN; undc inve-
aequatio cvaderct nictur diameter fecunda ut pro ellipfi.

- bb ...
Hi 115. Si quantitas radicalis quae determinat
diametrum , effet imaginaria, non idco proble
ma eft rcpuiandum abfurdum quia ea diame ,

Si praeterea. angulus PIF eflet reftus, ter poteft efTe fecund* ,cui hyperbola nufquam
113.
elliplts degeneraret iu cijculum, effet li & ~ occurrit ; fed aequationis gencralis ordmatae
kcundum litteram x in hunc modum

Itk n
114. Ttrtio coefficiens - .. eft pofiti- XX ...
"
f in n
n
vus, quia vel eft quantitas pofuiva , vel
n

negativa quidem fed minor quam ~ . Tune


extrahcnda cffet radix quadratic*
faclores invcnti N. no. pro altiffimo tenr.i-
no .rquatiums ueneralis , funt imeqoales Sc
rcalcs , cum V\-r. ^- -
) fit realis. Igitur

aequatio pcninct ad hypcrbolam. Rurfus n


u ^ . . ... m conitruetur ut N. 105; &
5c fafta fubflitut one brevitatis cauiTa, cetera
tact a fubttitutione quam fecimus pro ellipfi perticientuf utupra. Scd li Jk radix dctcrmi-
1

in valore ipfuis ,, ( obfcrvando nunc cfle nans diametrL.m hoc pac"to , ginarit, c>
.

- ^i ^,&c quantitatem pofitivam tuncproblciLa cuntmcret aliqmd abiurdi.

;
Seu potius, H .
4a ) eft ima-

terminus -~-
cx qua, ubi t ~
o, invenietur valor idem
ginaria; ideft fi
JP
eft negativiM
uc in iu\cnnnus in ellipft pro * , qui idcirco i-
j
maior termmo - - fume
^
.
,
tiii a
conftructur ut fupra ; 8c reperto x -7 , in-
i
hhb r
cidcmus in
H --) pnous oppontam , x
hibebis femi-diametnun fecumhm. Nam ubi

tt
AN eft diameter transvuia- eft
dil dtt
- - - - i -i
z z 2.

& eft OD .ON ad DJ1 ut ON ad O,j; id eft, fi


SECT 10 CAP. II,

Sumatur KP =
femi-dimeter ON =^;- hht>
parallels
per T agirur
fumurmir y.
.
PQ
enini
, Sc aeqi
- \ - ^ lis V A nu.a afymptptos QKZ,
OD ON = hy c:bola.
t

Jfy kkff> ffhht>

in. * haberetur re-


dd* Si pro quadrats datae
- (ftanguium , , media proportionalis quseri
I
fed brevr.is eft abfcindere
undc habcbi.s fi ON eft trans ver. a, -ON poffc inter
KP ~ vci
,y
ft,
/3 ;

t<
\cr P ag .re paialleiam
faclum ex jcqu,\km ipli ft vcl .

Hi. Ad hanc formulam fimpliciflimam re-


vocandae funt aequationes ad hypcrbolain , 8c

qu.dem per divijionem mdeteiminatarum , quia


inhyp .uptotos relat.\ , ordinatx
vV -
inrer le multiplicantitr , dum confic tur il arum
*

redtangnlum , quod eft datoe magnitudinh. Igi-


tur quaere valorem alterius indctcrminal
Sed ubi ON eft femi diameter fccunda , eft vifionem coniinuando quantu n fieri poicft :

-i - i -i - i - z hinc habtbis xquiticnes duas , altefram ad ic-


Od ^f- ON ad ut di> ON nd O* 8c ; , pofi- (ftam, ut in aliis fe^
1
, N. rf . -f- -

alore fcmidiameiri ON ut lupra , cut ram ad hyperbolam intra afymptotos,


- i i - i -
pollta iimplicior.
OD -r- ON =: OD
113. Petitur locus xquationis x
rr r,

; unde bc~ ; quia hie nullum eft incognitwum qu.i-


dii .drariini, unique elt vd aiymptotus, vul
afymptoto par.)
Quaeramus per divifionem valorem erit
ON =5 4^ ,
b c
- x
y
_
;

~
l>
c
y -; &, quando , o, y .
,

ii<5. Si ^//, hyperbola efTct aequi- cui parcrn abfcinde PA; hyperbola tranfibit
latera. p. r A.
Sit nunc y o; erit bc~ o, quod eft ab-
117. In omni
aeqiKitione fi quantitatis fub furdum , nvnquam cnnn quantnas fin: a cva- .

fgno pofitae radix extrabi poteft , ae<]uatio nefcit , nili quando cum mfimta compai
peranet ad redas. -Ergo h numqaam occurn i

qux idt.o eft afympiotus, nam fi ell

Exempla pertincnria ad parabolam , ellip- ptoto parall. iretur ab lr. .<

oppo-
d .ame-
fim, circulum, 5c hype -bnlam circa b requar.onc hac det:
tro> Paulo fufiub explican-
infra invcnicnrur. cnim PL. d ambas hyperbolas. Sit igi-
da videtur conftruclio hyperbola intu afym- y infinite &
erit turn xy turn ay ie- , ,

ptotos. ;m infinitum ; t-r^o be o, q .

datur proportio inter fi.ntnm


.

u. t" atio nullum contintt qu. ,


&: infini um Igitur .vv .:y,i<<.v
a;
turn indc .arum aiquati- , huic parcin fume PK , \
er K RQ p age
lam rff jrri non p.
^ibi le an. afymptotos QKZ deicribe
eft fnltcm alt^rum qvndratum r. matae ,
hyperbolam iranfeuntern per A & eju? op-
,

conftrui potcit Uun per diamciros poiitam erit utraque locus sequationu pro-
acquauo ;

turn per aiympiotos. poii: .mpe arcu. . AB I


verus x 8c y ; AC verus
1 19. Datis pofitione sfyir.ptotis, & dato perbola oppoilta falfui. uc.

pundto defcubi poteft hyp .ibola. BD BD


Age cnim qiumvis ; erit y,
rio. Ubi aequatio ad hyperbola mjmra afym-
KD ~ .v +-.?; & KDB rcdtanguluu xy
TA.I.M.
Fig. 4. ptotos eft fimpliciffiraa xy "* o 4- ?> ; be
~ KPA rcftangulo (-- in<.).

cile hyperbola de crib.tnr , datis po fitione re-


., unde abfcinduntur x, & QR , cui Facere ctiam potuiffem ,
unde
^ua-
C E ME fR 1 C
seqvmio fle-et
fimplioflima uy~6c ,
qua dat Tt* n aJtmim mcmbrum omncs tcr-
f.,n.w.m conftrudtionein. minos c quKur, ahelt indeterminate y cv
, ,

quadratum r.on eft m aequauone, hftbebis


114. Conftruenda fit zquatio Ixx
x\ -4- x -f- y<

.<7
o
*y 4y + .
ax *- ~>

crit tranfponendo & dividendo,


bxx acx -f- fff
=:
,

--
51

rel
unde, peragcndo divifionem quanu
ac\ -f- err
i <*.
per x H- d, obtinebu
x-*-J

Eft autcra, rrpfa dividendo,


bx
~ bd at*

Pone y ^ * c , more folito, &


u ~
,
<
bxbd a ,
c
Fit ergo sequatio propofiu
qu3e sequatio eft ad reclam facile detcrminan-
dam , atque
t
odd ~+ cf! *^~ A(A
c
TAB M. (x -+^~d)
Pone y
Zl u -4- r,fic & =T <

, qua eft rcqua-


fi. 5. tio ad rcctani facile cnnltruenda poncndo quse aequatio eft ad hyperbolam defcribendam
prrr; c verfusT, quia valor ipfius ell nega- ut N. 113.
LM
iivus , Sc per

XT, parallelam; manebit


F agendo inderinitam ipfi

x^ -
A -+- P
^- , aequa-
Tamen
ftrationcm
placet ad pleniorem
, sequaioncm conftruerc
argumenti
a primrs
illu-

tio adhypevholam defcribendamex N 113 ; ad pnncipiis.


cujus acquationcm refeitur, quia potelt facile
invenin redangulum Erat
l(-^f-ff.
Scd cjdem xqvutio facilius conflrui potc-
rat. Ubi cuiv.i occurr;t redx ST ibi x ,

Pone in sequatione propoilta o, manct x~


h^fft & y^ j >
cui parcm abfdnde PA; ideo ,
ubi =5 c , manet
cuwa trnnfibit per A.
y infinitam id Pone ,

el\ hypcr ^oUt nunqu.vn occurvcrc aut c.-.ck- ,

afymprn n, rcliqui xquationis ter


mini, in.;ncb;t
xy~
c.v i?c ff cv.rKMCi.nt,
iy.aut x r^ 1. Suinc
,

lt
<L<:

PK^ Cape PI
~ r , ex P verfus Z ob va-TAi. M.
pci Iv agv ind-iimum QR ipfi S l
par.ille- T7
**
A
^o,
~- -XZ
T.mdem po lorem pofitivum ipiius x. Sed ubi x eft
lam.eritQR lymptctus.
ne x infininin , cnt xy ex ; is:
y~ c;
fume PF - -c & p a F age LM ipli -

parallelam ?c ipfi o i.ccurrentem in


Ro i. I

per A , afymptotis QI ; IM dcfcribe hyper-


bolam. cui sequalem capie; PF verfus Tob negativuna
Age per I 8c F indefinitam
*
valorem ipfms .

1x5. Proponatur xquatio QR, hsec eritlocus mdcterminatarum quan- :

DE
xy -4- ax - ,
;^ 72 O
doquidem
ent IP ad
dudta quavis
PF
parallcla rectac ST,
ad ik IL =3 EP PI ^:

~
c
-^- gj ,ut i>

. I. Ff
126 S E C ?I >

17 A R 7 A. C A P. If.

a Id
^ lx dcbent realcs & insequales. Ho$ in-
b
id ED c
a.*- r
c

Eminebunt ergo x , id eft BD ,lupra rcthm


RQ , quae t.

<\\\.\
[\ :t f. - i

t- ^? -4- .
J
. ^ :
,
quod eft abfurdum. Sed X ~y (1- l

ubi ^ eft
bus fin:-
infinite,
.
I

- ~
untitati-
d* rel, ponendo ~ dm
Abfcmde igitur
PA ~ ,/ b nega-
rem , & iL
age
rain .

ptotus, , ur jam obferva-


vimus, md ,ien-
lionem nor. utis in seq-.utii
Coeam ;

; QR m G , cm G cen
Fingc mine alterum diviforem , puta ,

trum.
icra indetcrmiruta x. eft BD .
a\
Ycro ,
.v-4- .. ^ Kl t a punfto K ik po-
x
fitivL U-, /. , ergo K
care aequationem ad >
ent
vel BD; D; DG -=L t & pon,. PI ad
4V - WV _
II- ut c ad/, ut EK (x-^d) ad DG (/)
,

jf-4-JzS . ; 8c -.vquatio conftruenda fict

7>
ffij

iz. Z5

eft PI ad IF, ut c ad/, ut aequatio propofita , quse dividendo per dir


vifoves tcnniai akifiimi , crat
GF =: , & FP ^ -h ~ ; fume igitwr
/

PA =3 erit
^ ;
bx ay my
FA =S 4 -4- ~ -4- fict

& ^Z o
X.J
f$Z .

GF in
cc
~r vel , fubftituendo pro x valorem inventum

Tranfibit ergo hyperbola per

116. Tandem
f/ </J -4-

habeatur sequatio
punclum A.
-f-
r
bu
- 453*

imy

aut, fublata divifione


- ?tny
-
Ihh

Id.V^
"T" -?** Z^ o lu mb .jL

Quia hie lunt duo indetcrminatarum quadrata, ftatim eft immutanda ur obfc
quxrc diYiiores altiffimi termini >. 108. Nam fume PF z: b ; ag^- per F
rec tam FI parallelam rectx XZ 8c w A;
*

8c per P Sc 1 indefinitam , RQ im
minatae u eininebunt ultra reftam KQ
fw
JE S TI N E S GEOMEfRICjE. 117
Z. Due enim quaml;b paralle
ls in ipfi X/ w ) ut

,.d ED =5 -. Pon =5 KP -4- DB S e -4- -4- ad h =? .

EB BD =3 * ( -4- -+-) /.
ergo Erf ^m LM verfus
.
: erit e 13 ^ ,
itui tr.uilke
B.

Hie fc tern pofni\


Sumc nunc PN w ,
&: per N ?geredh:n
m eft i uam a: mm andd-\-
ml paralleh:
LM
-tern re

^ ddmm eft n> /;


B;; ^3 u
in ?;

.
,

C ad indeter-
in G, erit

nt ne indeterminate
BD
igii
revocemus opor-
minnt.ts B;; B; cc revocari debet aJ indc-
earn
tcrm:n?.fas Bt ;
tC ^ r flic pi-.nor limbolum
indcterm
go PI =3 k. ? (I) ad PI ,* u
im ad ip cut eaiin Ad KO uc
ad K(. i;t I K.

ad PD (s); quare y ^5 -y , quo valore fub-


G n =5 Hac
Bw (u- ad (/- ; ot u
"p
i
aequa; 10 inventa, ea riet ,
mancbit
fubtlitutiunc facta ,
I ,

-^- - ir =3 ^ (
-4-K AA :, Eft autem PK ad KO
uu *
kh Z+
ut irn ad :./>
ut PN () ad OG ^ W
. Sume
I :u
AA .
-ttft- ."-
-

igitur Oa -^ ~*~/ 2c mtra afympio-

aut
bt- ^- tos ^ .
be hyperbc lam per a cjus &
, poncubo po- ABC; habcbis locum pctitum.
op_ .

fitiva eft, ut nng mus,


Admudim harum conftruftionum perficien-
k tur : c\: quantitatibus datis.
pro fignis
trudtioncs afymptotorum
as ultii).
i, ut pateiet quomodo illas daret div:lic>.
ulio conftruetiir per Num. ri5 .

methodus, defcripta ab HUGENIO


;

;iiidem ell
in Viirns geome:ric n fuis , quae extant in opc-
rum o , tomo fecundo. Hsec
^!
2.W autem methodus eft hujufmodi.

117. TEquatio p^neralis ad hyperbolam ,


cxtra6, ad.cis, fit

in pert".
r: w ir ,/ y -\
,

-- ...
hh)
Sit nunc s~ /-hi, &: quidein t ^ "

ut patet ex N". 114. pofita redudtioneN . HO;


/
- NO& i Z5 ut cam pofuimus in 114. Reperta igitur, N.
/;
ut N.105. pofitione redtae ,& detcrmina- RQ
Eft autem w ~ o ubi locus uccurrit re n ,
i ??*kht> hhp
- d iil
RQ : tune t
, C ui zcqualem ca- irrat altera
afymptotus redtae ST & in M,
1
ig. 3.

.?
ob valorem rpofuivum. Cum x, /"Aprodudtae in L ,
erit AL sequ.ilis feini-
p kk hhb*
^
recta; I
t >
=5 o in ipib
diametro fecundae O^ S (i
V .^TTT -7 ) ,
i

, ec ta ic ./
-, cui xqua-
iume PK verfus !
vum valo quae ad po ut d ad ^. Eft autem LA. ad
eft
rem .
Age p ,; O mdctinitam LM ,
1M ut AO
ad OI ut po ad o? ; quare LA ad ,

ea ^
am r. 1M ut po ad o? ; 8c alttwaudo LA ad (id />o

cimus DB ,age per B eft ./ ad ;) ut IM ad *P ^5 IMts


>.!
ipfi OR ,
^_ j ^; eft ergo
Ff i I.
S EC f 10 U A R T A CAP. II.

\m -**.
~ ; dimidiato coefficicntUipfiiu x m
quantirate radicali: quibus fumptis ,
erunt du- P O
ttx UM;
(Jm afymptoti.
rr
_Si
vero altera mdererminata x eft rarallela
tfymptoto uni , quod cognofcitur ex aequa- Coefficient termini lecundi hie por.
tionc propofua In qua adratum i\ , ru> .
.

x fumi unica IM potelt pro altera afymptoto.


,
1 iw ; cujus dimid.um eft

None fi habetur
Pone y rt<]u.i\-ni
alter: minat.i
jungCi dimidiatum ^ntem termini
Ou:a poftr.mus hunc s.

pone x =3 ; manebit * A , cui IT*


- .:ucm negativum , Uccre debeaiu-.
Ijmo I/, hyperbola tianilhit per /; &: fi II
~ kx

TAB. N. W eft min or quam IM (~- ) , ea cadet in an- y ?. -t-


y -4- m.

Fig. i.
gu ]
MQwj; & in angulo ci
dcinceps, fi II imde
(h} eft major quam JM (-).
/>

Quando autem ell -4- ^A in valore ipfiu- z.

eft o^ minor quam oP naia utrf.mquc ; ;nvcn.-


mus ponendo nnn
dxx
S O =3 t
hh)
P
tmde I t 7

, _ t/
K v
.

" ~ atquc

& qnantitas fub figno minor


vy ^3 1;
eft quantitate ex
tra fignum Quarc ii ell -+- s-L , hyperbola .bus in
:

unum colleftif , ck adduc ultimo


dl . ."jlitse umu!io ,

h occurret bis reftse ST ; &: hyperbola BNE, tur

TAB N. P ncn do nempe II minorcm ^. ,-.


5
jj--t
quam IM; &:
quando II eft major quamlM,
utraque hyperbola oppufua occurnt rcdae ST.
Sed fi f. V !)h , pofito x otunr eft tio carens rerminc ndo , quod at-
ggktyp hhp -etsrmihatJm L i idem c:Hcu-
TAB. N. tp =: V\ ,-,j-,
--h -) major quamP,qua- ta x, on- rtet, ex
<..

Fic. i.
liberate a cocf-
re neutra hyperbola occurret reftsc ST , &
determinan deber puncfluin A ut fupra. Si
v
i

-^ ; quod ubi
dem eflet x. ~ c ; ciuva tuiifiret per p
fic-ente, iiifi fit
//
p
.

ftum I. -nda eft, & m?.net aequatio ad para-


bolam.
Altera methodu c inniritur e fe-
<^uod fi non accidat , pone ut jam pio
cundi termini, quam uvfra u ocebit Au^vo: no-
fter &
quam breaker expoium pro lipfi 8c hyperbola ir.- pro - ^ , ncm-
mbus quadraticis.
P ?
W
pe -4- fi fra<ftio ^. _. eft pofitiva , fi ca
_iz8. ^quationem difpone fecnndurn f U
fiones alterius ind>:terminat?s , huj:;i & a:

fimam poteftatem lih.Ti a co^m:i -nrc- do T- . a. Item 1* pro ~ -}- ^ Sc;

minato , ut fit
aequatio geueralis
^ / /

cooicas
S fJO NE S GEO METRICS. 2.2.9

z; H-- --
(ixx
H- hh S o
dac
rum.
, detegit quantitatem 6c pofuionem rcdta-
Laai priiiiUi pcr;:iCt.\ut CKAIGIUS , ad-
P
hibuerunt HOSPITALIUS , WOLIIUS, Sc al.i
nut multi; qua de caulla lUam praetcnbo.
Quarta quaent ea punfta , quae determi
-i O nant fcctioncm conicam , ponendo iingu-
las indeterminatas o ; unde habentur~
Fac pro fingulis aut duo punfta , aut unum , auc
fortafle nullum. Kchqua pundta deteguntur
allignando alteri indeterminate valorem maxi-
mc commotUim .quoties opus eft ut triapun-
^ta pro circulo , quatuor pro parabola , qum-
ent
que pro ellipfi &: hyperbola deJiniantur.
Satis fuie, nifi fallor, cxpolita mveltigatio-
nc redarum , quae determinant fedion^s co
rneas, breviter affcram theorcm.ua, quae ex
hac inveftigatione conficiuntur L C quibus uti ,

polTumus tanquam reguiis a.d rciu facihu?


ficieiidam.
di
119. Ouando aequatio continct faltem M.
Quibus in unatn fummnm colledis 5c add:- dratum uiuus indeterminatx , quam pono ciTc pier.
tis rdiquis xquationis terminis , fit y abfcillam ex TS
a pun<fto P ; ei rec &
paralLlas fumi vcras ordiiuus ad curv;-.m.
uu .4. -^ o
ddll 130. Verae diametri RQ
pofii:o di_i;crmir.a-
bitur conftruendo dimidiaturo fi.cundum tui-
niinum ;tqua ionis propolltae ordmacae lecua-
Prima rcdudio-y z. ~ m dat
dum dimcnfioncm littc-rac y. (N.
1
fee
TAB. Mr y~ autem ^^ ^5 y, 131. Hoc fafto extrah.Uur radix aequatio
"7 nis : aut lub figno ell qua(ir.itu:n akenui in
S i-i-3- .
determinate x- aut noa clt.
& HD =3 _ -4- ffl
patet efle DB =5 t; ut
,

/
131. Si non eft, aequatio eft ad parabolam ,TAB. M.
in N. 105. vertex Ainvenitcur, quaix-ndo Pf
cujiis rar-Figt.
Jam ponamus in ram propr Vin \^-\\ coeffiviimeininaei
uiinatje x fun iigno & uuicei.y ; uar,tlta .;5 o:
,
i >

c 10 ; unde inver;.
hh
! A quartam poll 1 -P ./>
;ix FI.(N. J-)

fradionem J^.
pro x.rcftituetur ipfa zqua- 133. Pjvimctcr autem Temper eft qua t.i

propo. p..U II ;Fi yd ,


3i-
tio inventa mftiiodo priori. Unde patet has cientem indctcrmmatae x lub liguo. [N. i
j.;
is mcthodos congrucrc ; quod etiam mehus
P =4 -r, ut 134. Si adcft quadraium indetcrminatae ^;TAB. M.
diipiciet qui confidcret cllc fu-
zequano ent ad ellipfim vel ad hyperbolam i. 7.
centrum O invemetur fumendo To
>Fjg.

quarum
pra ; atque idco IO =3 quarum putt numeratorem denominato- , &
rem x.v lub Iigno, .d:aium cocfficien-
Hanc tem quern habet fecundus terminus a-
poflcriorem methodum primus, quod
tis Tub ligno ordmatse fecundum dmienliones
fcniH, ^t Joannes de WITT, in cle-
mcuus curv.irum linturuin, qua kguntur in
litterae x. Hinc habcbitur iO quarta poftFP;
o; FL (N. no.)
ter opera CARTEMI.
Tertia methodus alTumit com- eundem numentorem Sc denomi-
aquationcm 135. Poft
poiiuiu, & cum fmgulis hujus terminis com- torem xx fub ligno , & torminura ommnj
icrmiaoi fingulos aequationis conftruen- quantitatis Tub figno,
cogmtum quare quai-
Ef tain;
S E C TIO QU A R T A. CAP. II.

PROB. XXVIII.
in. Reft am 7)0 data tongitudinis in datam conicam feftionem
fie infer there nt ea fer punttum G fofltione datum tr feat.
an

AF axis curvas, & a pun&is D, G & C ad ,


hunc dcmitte normales
SitDH, GE, & CB. Jam, ad dcterminandam pofitionem KCC.U DC,
puncti D aut C invcntio proponi potellj fed cum hrcc fint gcrmana, Sc
adco paria uc ad altcrutrum dcterminandum operatio limilis cvalura elfct ,
five qua: re re m CG, CB, aut ABj five
comparia DG, DH, aut AHj
ea propter de tertio aliquo punclro profpicio quod utrumque D &: C fimi-
liter icfpeccet, & una determinet. Et hujufmodi video cfle punctual F.
Jam fit AE =3 tf, EG :=; b ,
DC ^ c^ EF =J ~>
6v prxterc.i cum
relatio inter AB 8c BC habeatur in
xquatione quam fuppono pro conica
fcftione
FB ^ x -
dcterminanda datam eflc, fit
a +- &. Et propter
AB
GE. EF
x ,
& BC
CB. FB
=:/,
erit
2c crit
itcrum

-
: :

T-O
FB ^ <-.
.
T-
Ergo .v a + z, =5
^ .

His ita prarparatis tolle per xquationem quce curvam dcfignat.


.v Quem-
admodum fi curva fit parabola per xquationem r.v zz yy dcfignuta ,
fcribe
yy
~
/
pro x; 6c orietur
yy
r
- -t- ,c 55 -r.
>

Et cxtrafta radice y:=3 -7


i3

- -
^>

YY ^ ftf
YY 1 * **

V( -- --*-ar r^\ Undc patet v ( -* 4^ rz ) efle difFcrcntiam

gcmini valoris y , id eft linearunn- BC 6c


in CB nornuli) valcre CK (a).
DH, adcoque (demiflb
Eft autem FG. GE DC CK , hoc
- : : .
DK
eft

t.\m auge nut nv.mie qu-.idr.itum ipfius 138. Si terminus cognitus quanlitntis (u ^p
1

; qn.i A jq .

~o
,ebis<?/>
8c hiac fcmi-diametrum
;
figno , ert pofitivus; Quaere mcdum inter ejusp|
o ON; qua;
quaira poft cnr faftores, huic aequalcin & I/; .

1 I . / c FI ; & o^ determmatur per qu-an-


li
hyperbola tranlibit per /.
tunicm imaginariam, tJc
aeqn.i! !
hyperbo-
lam,cni AN diameter lecunda. (N.iio. 11 139. Si is eft ncg.i ietermina pun. "turn f AB> N.
A ut i N. >

ef>qu.v

136. Tandem port dcinmiinarorem 8c nu- naria) punftum a ; h !.i tranlibit per A.
in vi
ipliu? , ^ AO qua-
-.tum.quxi im ; hiec crit .\Ueriusfe- 140. Si is nnllus eft, hyperbola tranfibit pet I,
mi-diamcul CU quadratum. ^N no. 115.) & erit OI fe mi-diameter transveria, quse non

pot .-ft effc im non deicrmi- \>o

137. Scd quan -Ao xquatio eft ad hvn?rbo- natur per aliquam radicalcm.
TAB. N. ] am ^ cam Jelcrib.
^iS tI - 1>

3 iefinitis, ut
i

fup tione i . & i.;i. Sedfinullum cftquad atum ii,

nftis O; o, fume IM oc>]ua!es


m- ~ \>n , I tarum ; utraque c> allelact
gulas dimidiato coefficienu quem inbet fecun- tis qux facik . no.. 114.
dus termii mutatis fun iigno ordinatse
fecundum din ige ()M; (a) Haec quidem fu 1 ^ . fed ut rm
Om habcbis afymptotos. (N. 117.) percipiamus quam vjra Inn, dicamu^ DH ~n.
Dum fit GE (fc) ad EF (c) ut DH (.:
GEO METRICS
eft vCbb-^zz,} b::c. V(- LL~~*r ^ ar
- 4>
~- Ducendoque quadrata ex
tremorum 2c mediorum in invicem, & fafta ordinando orietur

sequa-

HF t r
V
"it AH CAE EF FH tr* z ipfam r rz. ~
r-. Scd , per parabolas proprietatem , reclan- ab yy qua dratum HH ,

gulum fub parametro (r) , & AH sequale eft


^uadrato ipfiub DH ; citjo
ryt __
C5 yy
ar rz.

dividendo per communem diviforcmy-f-i*


Invenerat Auiflor
rz. ^_
rvz. __
ar r-t <

yy
& eft fumina redhrum CB t^-4-y
dux aquationes fimiles funt, 8c fient DH^y w; quare illarum differentia j

prorfus eacdem, ponas in prima y pro


-
u pro y, cuod facere li
ti ,

vel in Iccunda
cet, quia alterutra linen indicat ambiguc or-
diuatas ad parabolam , quae hie pommtur ten-
_,
y ;
,
tjr _ rz,}

derc ad contrarias partcs atque ideo altera po- ,

fitiva eft ubi altera eft


negativa. H?ec quam quod etiam fie , lone ia fed fojtaflfi plt-
TAB. N. habeant melius pa\.ebit,fi ponamus re-
re<ftc fe niorc , invcmri poteil. t-ft

Fig. 5.
dam CD non iocare axcm tune enimpundlum :

F cadet extra parabolam 8c erit Z AE : AH re (

M
t-H ^ ; unde
ie
,

-f- x r -f- -7- ^3


=S y

AB ^ BF FE -t- EA s * *

--h ar
quare

rt
^y ^ lyy
-
;
yy
o

atque
q" xquationes ornnino fmiles funt,
quia utraque ovdinata eft In pruaa
pofitiva.
^ yy --lry c
.

hypotheii, fubducendo 1 rr

-~ ergo
13* SECTIO ^UARTA CAP. II.

dimenfiones afcen-
aequatio quatuor tantum dimenfionum, quac ad ofto
diffct fi
quxfiviffem CG vel CB aut AB.

fubiliruendo
erit , ,
y
Arty
*
rrzz. _ "

unde quadrando

- _ -i-,
ponendo pro 4yy valorem 4* /~ J
~~f~~
deduction ex aequatione Auftoris , & delendo
contraria. & auferendo fradtiones

Scd in altera hypothefi , fubducendo ttddyy + bbetdd =


\yti -- i*^t (4
-
-+-bbee (a

ab --H AY rx. ve ] t tranfponendo 8c dividendo ,

quantitatem
ruz.
7
-- k<*r n yy
b

& ab yy quadratum uu
fu P creft
^
(ttee (a x)Q (bbddetz.^ bleedd (bbdd-ttx.*,)

& Hdd tX.

t>: dividendo per communem diviforem y u id eft

if
~ y -t- u . V
^_
^^<
tttz. (*
-
x.)
^ be (V (ttt.y.
~
jrbldd tin)
"

quare eft
^ fumma ordinatarum CB & DH ;
(4 ^).__^
unde
tur illarum
vel mcthodo Aucftoris vcl noftra inveni-
differentia CK, qiulis efl apud
bbdd -(bbddeezz)
wt*.

NEWTONUM. quod facit duplam quantitatem Tub figno

afTumeretur
Cetcrum li

, ut
alia

xx
aequatio ad fcdioncs conicas
>
^ ddyy
_
ee
-4- dd ; quse
--
rbcdV(a,ilb .
bbdd ^abbz. -4-bbz.z.

oritur vel ex dd xx =3 -- ad dlipfim ,


diffcrentiam gemini valoris unde fequpndo
-
>;

velligia Au&on.s incidemus in aequationcin


vcl ex xx dd ZZ ~~
Jvy
<f

adhyperbolam,eo- quatuor dimenfionum, fed magis compolitam.


,

dcm pafto res pcragi


* pollet. AfTumamus ,,. n-
Ad (i) 141- Aqnationes determmatae fecundo
cmm xx ^ -H dd ad hyperbolam , erit gradu altiores conrtruuntur per aptorum loco-
"
mm intcriediones aequationes quatuor ; &
d
x y<
v
jL~n
te
_u^> S -/
e
\%--fO dimenfionum componi fr.lcnt per duai
ncs conicas, quaruin altera fumitur ad arb
urn , fed quam commodiiiima ahua dcternn- ;

na-
AL S fI N E S GEOMETRIC^. *n
natur fubftituendo in sequaticne propofira va- Eft El ad IL ; ut i rd z , ut .4

:in incognitae depromtum ex aequanonc lo- =5 ii. Scd MN =: Mw raN ~ Ai V. -

afTumta Rem explicemus cxemplo ae^ua-


-
ab Auftore inventae.
IL ^ zi i.z / j &: ubi i =5 o ,

Onu illius fecundum mcmbrum totum du- ~ 4-f-


LL eft 4 ^ IE; ergo eft L punfcura
, eft in -
, aflumo aequationem ad para- 4
origo ipfarum i; & liarum locus eft indefinite

bolam
bb
~ 44 fubitituendo
,
rca EL ; iS: abicil!\iruin cil indetinita,
:
quare

-
<

r rr LN.
bbuz. bin Cum autem fit j-+-r ; &c f ordinaU
pro 44; pro 4 , & pro 44; aequa- ad curvam, cujus diameter jacet iecvmdwa
tio propofita
redam EL, (quse dctermuuta fuit conftru.-n-
do dim idiatum fecundum terminum aequation^s
propofitjcjecundum Num. r 30. j c Loc.Geom.)
atque =5 / quando r c
, ipfse fupra re- S ;

dtam NL verfus M, &: indetcrminatz r hinc


terminabuntur a EL , indc a curva , &c
re<fta
fit
in quolibet pimfto redse EL crit t ^
"Zl
41 4*4
- 4<i&4
- l*ru -4- accidit ubi curva fecat
ergo
o, quod
redam EL. Ponamus

qus , dividendo per M, mxitatur in 444


~ Z2 o
;/ rj

mi uu 4 -
Ea eft ad hyperholam quia termini altifli-
divifores funt c 44 rea-
,

ks J*c inxqualei. Earn exercitii gratia con-


,
- ,
tune erit

ar rr
, ,

flruamus a primis principiis. Eft 7 16

Sc eft

rr

4
ir

i
-- rr

16
S
, ,
(a
- r

Quantitas radicals , per reducUonem , fit


igitur

V ^444 8,14 -4- ir4 -f- 444 inr H


rr
--*) S3 *

Sit i ~ 14 1.1 *-
L
quam ut invenias

quia -4- (a
---) 1
8c (a
~ ) fefe da*
O P onc ^ am AI ^ erit El ^ a. -4-
TAB ,

~
re<
,

") i. c per I
age indefinitam IL parallelam re&se
i

flruunt. Sume igitur LO ; erit Oe ts


EG. Erit IL dat.t parabolac dirciftrix.

Ex IL IL =: zEI =: -a -H-^;pcr
LO ^ El OL^ - f
i
abfcinde 4
T, due indeftnitam L# parallelam ipfi IE; & a -^ . Eft autem 4 (numerator coefficien
r^ :x EG occurventcm in e ; & per E ac L
ts 44 Tub figno) ad i fdenominatorem) ut
punda age regain \ndcf\nit.\m EL ;& per ejus r (dimidiatus coefficiens fecundi tcimi-
f tuiiilum quodvis due ipfi IL parallelam M 44
Mw; rcftx eL occurrentcm N , & red* m niad4 -, ex N
i \ in m.
TbTH. /, Gg
E C U A R T A CA
"

S I r. II.

~ Paritet at IL ad LE (i ad/ 5 fie


ft x, tO V .in
efl )

fit im.uinaria, indicat c -c EL nuf-


ad Lo ~ -V i; ix ILaJ. \

t>

ecundam hy
perbolae dumetruitt; ut ex N. 135.
ut NM (s ^ ii 14 ~) ad ML =5

A recta eL, hinc inde a purufro O abfcinde


4 4
OQ =3 O-j
^z ; O Q & 9 pur,
P er ;f ; ;
= IV, cujus quadratum eft

age rectas ipfi Ee parallclas & ocairrcntf, re-


,
ar rr
: EL in o ; R; cc r ; erit punctum o cen i ID
-

trum hyperbolae, & recta dcrmua ejus du- \<r

meter fecunda.
5 zz
.meterv eft valor ordinatac f in - -r (.. ac
Mitro Tune autem eft A =5 eO ~ a

o in valorc ipGus /, invenic-


4
;

H h c ; quid erat ;/, c J

qt
i* ; quarc rcclangulum fub ^; ^S

c
rr
irt -t- 4<J<J
-4- l^ -f-

Eft autem (8* ir) (


~ )=! 8 (4 -) quod cum fit ad
4 4

(4 ) ; ergo , ceteris termims fe deftruenti-

bus, erit t c
4
cui sequales cape oS of hinc
~ , ;
;*- .ut4

inde a punclo o in recta oO , & per S s & tandem erit, multiplicandi


-

xtrcma,
puncta delcribe hyperbolas oppofitcxs circa dia- ac dividendo per 5 , ac d er, Jo
metium tranb\cr;am Sj , &: iecundam Rr:
.- :

habcbis locum aequationis propofitae. Eft au 4*i -f-4-J.v -4-r 4ri-t-4rtr cc

tem i
^denominator coefficientis x.z fub figno)
aequaiio propofita.
(quadratum unius per S agatur redae LR pa
ad 4 (numeratorem) fie Si "T ir
4 T
femi-diametri) ad tc. Converiiunk ago haec QR occurrens in ;
per o refta oX pa
cum N. la rectse AE , c reclse QR occurrem in X
136. erit TR =3 S? ~ c =3 RX quia RQ, cum
Recta mM
ponatur occurrere hyperbol?e in
fit
duph QL , eft c r ,& cum QX aut O<? E=
lOL r, facit Quare producamu
ipfi EL para lolam , & occur-
c.
P unde ages
,

rentem in diametro *S. Erit ex hypeihuLt


P/>
TS donee retfz X occurrat in Z;
ad ad TZ ut oS ad SZ fed XT oft-
t>

;
natura rectangulum fub sp ^S ad quadratum ;

dupla ipfius oS , eft ergo TZ dupla


Pp ut quadratum So ad quadratum oR ut 4 ad
ip!
- i
,

quje ideo eft aequalis ipfi ST , id eft ferm

LE =S metro fccundae , quare , a<fta To , erunt To ;


eft
quandoquidem oZ afymptoti hujus hyperbolae; quod
-i -i - 1
/
V fLI-+-4LI ^ =
V sLI t= LI V^, ; & IL congruit c .m requatione , in qua % eft
dimenfionis , atque ideo debet cflt \el afym-
i-

ad LE ut i ad V 5. Sed IL ad LE ut OL
LR RO ptotus , vel afymptoto parallela.
ad Lo ut QL ad , ut OQ ad ;

igitur ut i ad 5 fie quadratum OQ (aut quar-


,
Prxterea , recta To ocoarrat reftaeQO
ta pars quadrati So quia recta So facta eft du
tandem & 8c redx cE in i ; ejt TX zoS SS ic) a
pla rcctx OQ) ad quadratum Ro;
ut 4 ad 5 fie rechngulum fub if, ;S ad qua- Zi
^QQ ^) ut 4 ad i , ut
dratum /P.
NES GEOMETRIC
P R O B. XXIX.
Datum angidum per datum numcrum mult ipllc art
vel dividers,

angulo quovis FAG infcribe lincas AB BC, CD, DE, &Y. ejusdem ^
,
AB<111 -

In cujusvis longitudinis, & ertint triangula ABC^BCU, CDE, DEF, &V. g<

uofceliu, adeoque per 31. I. Elem. erit ang. CBD rr ang. A ACB ^r -f-

2.
ang. A, ang. ~ang. & DCE A -H ADC 5 ang. A,&ang. t A +- EDF
A El) =3 4 ang. A, Scang. ts fang. A, FEG & fie deinccps. Politis jam AB,

BC, CD, &c. sequalium circulorum , pcrpendicula BK, CL, DM,


radiis
&c. demifla in AC, BD, CF,, &c. erunt finus iltorum angulorum AK, ,
&
BL, CM, DN, &c. finus complementorum ad rcdum. Vel pofita AB
Jiametro, ilia: AK, BL, CM, &V. erunt chords. Sit ergo AB ;= ir 6w
AK s:^, dein fie
operare.

AB . AK : : AC . AL.
xv
. x : : 2.x .

~ BL, Duplicatio.

AD (lAL - AB) . AM.

zr . x : : --
l.V.V

r
ir .
X
-*
rr
}

- x.

AM
r
n n Il Addcndo vcl fubducendo tcrntnos
^
-
j <-
o. *3
"

acquationis localis a(Tumtae& sequationis loca-


"^

lis invcnt-r per fubititutionem affumti valoris


--
r
--r ~ 1 a. Paritcr tO ad Oo, ut4adr, in xquatione conftruenda, vel quales fuut ,

per aliqncm coefficientem, pofftint

dimidiato co efifcienti quern habet fecundus


terminus quantitatis lub ligno; quare altera Sic in noftro hinc dcmas
exemplo , fi

mptoius deteoninata eft ut jubebat 137. N.


c-: inde 5^^, habcbis

Tandem defcripta parabola - S it,


-~ =J 4* - - - yst 4"*
rw

punclum K aut k in
quo ea occurrit hyperbo
la dat valowm incognitae z.;
, fi
parabola & aequationem ad ellipfim nam
; altiffimus tcr-
occurrit hyperbolae in duobus pundtis, ut in minus eft 4c-+-5ii, cujus faflores
duo cvunt in axe
.\ ;
punfta F ; /, c AE funt inaequales & iinaginaru i-c-^xK ii
dux rccte CGI D; fG/</ problema iblventcs. & it .

K i.

Gg i
S E C r/ ^UARrA. CAP. II.

AM ACT
Et -v<
. ? = CMjTnplicatio.
rr~ 4

AB . AK. : : AE (lAM AC) . AN.


2.X A. 4 2ATAT
ir . x : : AX. -? .

rr rj r

AN AD |
EC x 4 4^-v ? ss DN,
f Qiiadruplicatio.
? r J

AB . AK : .- AF (lAN AD) . AO.


IX 4 6XX Xl 2X J
ir , x : :

r1 r* r* rr

AO AE I

Et x* fx
1
>

EO, Quintuplicatio.
? 7r" \

Et fie deinccps. Quod fi velis angulum in aliquot partes dividcrc, po


ne q pro BL, CM, DN, Et habebis xx irrr^^r ad bife&ionem ,
6fr.
x ad trifc6bionem , x* ^rrxx-\- ir*~ qr* ad ad quadri-i
1
^rrx~qrr !
fe6tionem, x* frr^ -H fr^xz^ qr* ad quinquiicftionem tf

P R O B. X X X. >

Comet* BT) nniformiter progredtentis pojitiotiew


in linea refta
curJus ex tribus obfervatiouibus determinate.

T ^it A oculus fpeftatoris, B locus cometx in prima obfervatione , C in


jjj
Fk. *u. ^
AB.
fecunda, ac D
in tertia j qiucrcnda eric inclinatio linex
Ex obfervationibus itaque dantur anguli BAG, }
ad lineam
adeoque fi BAD
BD
BH
ducatur ad AB norraalis occurrens &
in E 6c F, ex aflunno ut- AC & BD
cunque AB dabuntur BE &BF,
tangentes nempe pracfatorum angulorum
rcfpeftu radii AB. s a Sit ergo AB
BEr=^, 6cBF=r. Porroexda- ,

tis obfervationum intervallis dabitur ratio BC ad BD,quae fi ponatur b ad

^, &
agatur DG
parallcla AC, cum fit BE ad in cadem ratione, 5c BG
BK. difta fuerit 3, crit BG"f, adeoque zze- -c. Ad hsec fi dcmitu- GF
tur DH
normalis ad BG, propter tviangula 6c firailia fimi- ABF DHF &
li-
S ? I O NE S GEO METRICS. z^
liter fccta Hneis AE ac DG em ,
FE. AB : : FG. DH (r) hoc eft c _ b.

Erit etiara FE. FB : :


FG.FH,(</) hoc eft

ce
c-b.cr.c __ c. ";= FH> cui addc BF five e & 6t BIi~
V ^ ^ ac _ r
^
f<?

Quare eft -id


(five ce cb ad ae ac, vel zd a
_- ,
f b
,
c c
)

ut BH ad HD *
hoc eft ut tangens anguli HDB five ABK ad radium.

Quare cum a fupponatur efle radius ,


erit
v
tangens anguli ABK ,

a..eoque facia refolutione ut e c ad c fi


(five ad GB) itar ^fue GF
ungens anguli ABF) ad tangentem anguli ABtC.
Die itaque ut tcmpus inter primam c fecundam obfcrvationem, ad
tempus inter primam ac tertiam, ha tangens anguli BAE, ad quartam pro-,
portionalem. Dein ut differentia inter illam quartam proponionalcm c
tangentem anguli BAF, ad differcntiam inter eandem quartam proportio-
nalem &
tangentem anguli BAE, ita tangens anguli CAF, ad tangcnteiir
anguli ABK.
P RO B. XXXI,
Radiis a punffo lucldo ad fphtfricam fuperfciem refrmgente -n
dtvergentihus, invenire concurfus fingnlorum refraftonwt
cum axe fjphxrtf per pun ft urn illud Incidnm
tranfennte. (e)

A punctum illud lucidum, c BV fpharra, (/) cujus axis AD, CCTI-TAB. Til.

Sittrum C, ( g) 6C vertex V, litque AB radius incidens BD rcfractusJF


6: S-
!i "

C]us ac demiflis ad radios il\os perpcndicularibus


, CE &c CF, ut Cv BG pcr-
pendiculari ad a&aque BC, die AD, t= a , AC (h] VG vel BC^r, (i)
GG
(c). Eft enim , ob funilia triangula AFE; neralifona , id exercitti caufa faciam.
FGD , ut FE ad KA lie FG ad GD; & oh ii-
milia triangula AEB; DGH , ut EA ad AB , (/) Curv:. qusevis fupevfici -

lic GD ad DH ; imde ex t^uo erdinj;t t PE


ad AB ut FG ad HD. (e) Quia ncmpe in circulo onuic<; n-
ad curvam per centrum tranf^unt fed in nus- ,

(d] Pariter eadem triangula dant FE ad EA tra hypothcii ex B ducatur norraalis ad cuv--
ut FG ad & AE GD ; ad EB ut DG ad GH; vam , quae axi occunat in C.
quare itcrum ex erdinj:e FE s./\t<o
, ad EB ut
FG ad GH, & tainponendo , FE ad FB utFG (h) In fphsera datur magnitudine refl.- /VC;
ad FH. fed non in aliis curvis. Quare die datJmAV
VG u;= ;, GC ~
pro a, in Audlons
ce,

&
(e} Qptimc quidem Newtonut proilema dt aequatione, punere debebio -4-w-Hs.
fphxra propofuit ; n,\nui utlles , cr magis (;) Quia fcilieetVC,& BC iimt radii fph.T--
S
<jw;.j

junt nlu curvx; fid t*men ,


qu ta,pau- rae ; at in noftra hypotbeliVC -*-;; icd
mutatn , poteft -itloris A <t<}n*ti0 fieri g(- non aequat CB.
G8 3
SECriO U A R T A. CAP. II.

CG ss v,
^i/:
(^ 6c CD =s a, (/) erhquc

~i.j*-t-rr,(V)& propter
AC = a
fimilia triangula
_ *, BG -V(rr v*) ()
ABG Sc ACE,Cli
-
x
o} Item GD --+-*> W BD = fto-HU&*4-fr): 8cpro-
pterfimilutrianguhDBGacDCFiCF^- .
(?) Fnerereacum
i :c h-iAx-t-rr)
ratio finuiim incidemix & refra&ionis, adeoque Ct
ad CF detur, pone il-

lam ratione efTe * ad /, (r) &f* 1 crit s ^ t^-xx-) -


.

ac multiplicando incrucem, dividendoque per a V(rr xx ) , erit -

quadrando , ac rcdigcndo tcrrai-


nos in ordinem. zz tz
aaia\ -\-rr--7-
jj.
(r) Denique pro dato Va fcribe

f>,
&r
cc q pro dato a-\ -- rr
- p, oc erit zz ^r
zp \-zl-prr
ac

- a q-ix
;
p.v +- V(ppxx
^
- zprrx +- po^r)
i.v
-" -- Inventum
D
eft icaque *,;

BD
hoc eft Ion-

gitudo CD, adeoque punftum qusefnum quo refraclus concurric


cum axe Q,. E. F.
Fofui hie incidences radios divergences efle, in medium dcnfius inci- &
dercj ftd muratis mutandis problems perinde rcfolvitur ubi convergunt ,
vcl incidiint e dentiori medio in rarius. (v)
PR OB.
(*) Apud nos x ~ s. ; & m nobis indicabit finxm intidtntu.

(I) Datum rnim eft in fphsera centrum C; ,


.
v ,. wv (* -4- -*- s"\

fed nohis tantiun purAum V datum


>

e
y~ U(t _^
cemus ideo VD ^ Krit (CD - DV _-
VG GCJ = ^
/3.

,;
z.

qui valor in Audio- =y .


ft
-
/3^
_^_
ris aequatiune ponendus crit.

(.- E. no, ffiraJ ci.-c u n provrieta,, Nos


vcro q u sequationem gbneraliffimara quae-
,

ninu.s, diccmus BG y. (*-h i -t- i*j -4- -f-iwi-4-n)

Nobis autcm
1/3* 1,3;

id eft
v-r-
:l
*
. ( -^ *" -^ ^ yy)
V ((6-f-i -f- tt-f-yy)
zqnatio gcneraliffima, quae licet nixa fit di- ,

DG, & BD vergcntiac radiorum , facile tamen aptatur ad


^ _ z/9M-4--4-y)i.)
Subftitnendo /8 u =5 t^
eorum paiallehbinum , &. convergentiam.
I/

Et

_ -
noftris fytnbolis

V ^,-3
f/3
~~ v _,
~*.^
CF

i,/;-4--f->y)
=3-

-.
in
( v \ Namque fi

inhmtum cxcrefcunt & ideo delendi funt


omncs termini, in quibus ex non hint, aut
non ad altiilimiim grad;.m elata; quia hi termi
ni fiu;ti funt, & pro
radii funt axi parallel!

nullis
;

lubcimu ad
,
- ,

inftni-
& /8

Sod ouia in non


hypotheli noftra datttf toi conapauu; undo fit

-*-/), hanc utiuncm poncmus m wd py


/ M S T I O NE S GEOMETRIC^
pofita * infinita,
c dividendo per sequarione. Si eniin o ivr.es :inguutnr
in idem puntftum ] .: \ D conAar.j; fed
^
.
,

nn /3ft i/3-+-* +- yy) fvmt VJ -, eigo magn:tudu


mm (ft ft i/3^ 1/3; 4- <

-4- iw; -4- ti] ipfius YD ab us non i

.ninafii:

& pofita infinita 3c dividendo per /3/3.


vaiiabihs; ac ^ D aequat VG, OC, 1) il-
mul fumptas; iguur ipfa VD net,: con-
ftans nifi ab ejus expreffione aut valore, ab-
-i; -4- :t:i -4- , ,

lint VG ,GC aiit earn dctermin.n^ BG


,. va- ,

|
u -4- -*< -I- riabilcs. Seais autem curva habcbit focum
ficum.
Si radii convergunt , , vel ncg.vive fu- Curva focum phyficum liabcns geometrico
mantur, &
cjiis imparts potcftates cuntrarm , -is ex
sequationc ; & y quod , ;
ac pi ius, fi^nis fun: alficijndae. Uude habe- rtequu nili omnes tern.,, i, ubi
,

bitur. es mutuo fc dcftiuant.


,
Itaqac, ut
m curva focum g.ometncuvn
pofna * negativa here poffit, fumantur omncs termini i

ubi reperitur ;, ^at y, lingul &


nn
aggregata ponantur aequalia mhilo."
- //-+- yy) ~
(/S<8
- - z/3* i/2; -4- -*!;-;/)
Pauca , ut luccm generali huic
nn ex conicis affercmus.
do<flrii;jc

4- uu 4
VB tllipfts, 6c radii parailcli ex ae^e incidant
~
& pofita /3 negativa.
in vitrum c^nvexuin, J>: fit ax;s iiMjor z.z ,

VG
axis minor =; i^. Tune

w; &
- bbuu
- ^-
u , rcliquu

w, GC ~~

uu m ,
.
i.

yy) Quia hie radii paralleli convcxitatem fr .

pone infinitam , & fubftituendo, fonrnil


Si quis hoc
rariocinio contcntus non eft, ,- Z<l : iti
neraiis evadet 4(ftft ^ftl^-^^:lu-^- )
is calculum rurfus inllitu.it in duabus his hy-
pothefibus , )x upenonbus veftigiis infiftens I 1

i/
ad allaus a;quat;ones facile pervcniet.
Obiter noiandum ff^od fi vadti par : >illtli , *
/
sut tomcr^crHa, mutant in fperficiem (OHvtxam, J , quce pc,
M r
ft
fit:
t
infinita. , vel negativa ; ft i/cro , _/i
in <on-

cavam. bitas reduclionci , nc tranfpofuionci fict

Ex his tribus aequationibus gcneralibus faci ig^ f^


le peculiarcs omncs dcducentur, 6c nofcetur
utrum , &
quibus legibus , propofita curva ha-
544

geometrician fucum.
{> .it Nam fi radii lint
divcrgcntcs aut convcrgcntes , pro a- li inci-
,

dunt in convcxam ; fin vero , pro ft , ponc-


I^f4
tur cjus valor datus; & altera ft, vel * deter-
minabitur ab ?equatione , quse limplicior fiet
ponendo pro t, aut y, cjus valorem, quem
dat data curva. Erit autem curva inter pun- Unde liqiiet-, quod , extvaeta radice , fcmpcr
ftum concurfus, 8c pundum lucidum , cum w erit in valore iplius ftfi quare cum u mu- ,

valor quiefifc-c ft, vel * ell pofitivus, ut nos tabitur etiam ft , >": idco elHpfu focum geo-
pofuimus ; cum vtro ell negativus, erit pun metricum non h*bet, q-
em tainen haberet,
dum concurfus .id easdcm curvae partes, ad fi a valore ipfius frabeflet . Ut ergo pira-
quas ell lucidum. piam quando & quibus legibus id acddat,
,

Habcbit autem curva focum geomctricum , facio^jo omnes tenninos hon.ogenccs ,. in,
y , c i (ubi eft variabiiis) aberunt ab quibus occurrit u, qui iunt
SECT 10 ^UARTA. CAP. II.

P R O B. XXXII.
Si Conus piano quolibet fe c etur , invenirc fguram fettionis.
TAB
AB.IV.
QMt ABC conus circular! bad BC infiftens; IEM ejus fc&io quorfita;
*>
Tl ~
15 KILM aha quxlibct fedio parallela bail , occurrcns priori fc&ioni &
in HIj & ABC tertia fe&io perpcndiculariter bifecans priorcs duas in EH
& KL ,
c conum in triangulo ABC. Et producto EH donee occurrat
ipfi AK in D , actisque EF ac DG parallelis KL & occiirrcntibus AB &
A Cm F ac G, die EF^*, DGs, ED=<r, EHz.v, Sc HI = y;
propter fimilia triangula EHL, EDG, erit ED. DG : : EH.
= -<. Dein propter fimilia triangula DEF, DHK, crit DE. EF : : DH.

~o ; & :
T<-jJ
r
-4- i8.U4v ~o ; turn focorum difhntiam , ut fimis incidentiix: ad fi-

- o. Prima ae-
-f- \jt a ilbun num refractionis. Quoeramus nunc diilan
5^4.j 9^4^ i

quatio , tranfponcndo ac dividendo, per i.aau, verticis a toco ifto gcomenico. In xquaiio-
aat 5-z.z zs qbb quod ctiam colligitur e fe ,
ne priote dcletis tcimmis ubi tit , reftat

cunda tertiam divide per uu , quotum fie or-


:

dmo^-* -
, cujus radice.n ex- /9/3 ~
9 5^4 ;

traho , ut in aequationibus
ii*
biquadratic-is
4 c .: 4
<

i ]
, & "
^ _off
"^ ~~""~
^~ -/
r
3^^ 4 ~-
"~^
^
<

15.1.1

M H ft = 3!!
j*
- (ob Sff ..
- wo i?=S VD. To-
-^

9
8i~ 9 tus au;c,n a:.i. eft i<
, & diftai.tia inti.rfoccs

Scd - dat Ibzzaa, quod 2- dimidiata cum diri.


rejicio , ellipfeos eft , quoe
9 3

iianoncongruitcumiaminventis;aft- to axe dat pariter pro diftantia verncis a


9 3
... <;,?.7
rr r A foco remotiore ellipfeos; ergo focus geome
ter =3 . five 54^ tS^**, ut fupra. Aut trjcus in hac hypolhcfl eft ior Jocus ell,- rtmt>t

. l-l^M*-* _ . *J
M, &
.
^**" /

in *4 j
pono pro t^ ,

_4 { Si VB
ponatur hypcrbob radii axi ,
&
valoresex fupra inventis erutos ^- -& ,
rallcliex vitro inciderent in concavam acvis
fuperficiem ftipenora prerncns vcftigia in-
a, CH1
- 4 7 ^4
_ -
5 74 _
"

:t
-
s
*j nies
,

hyperbolam focuni ccomctricum r


OC \ ^"^^"^ ^"^
^ n
"

1 11 ^^^^^~i^* i i ( i

bi or 9 bi habcre mil cum axis prim ,


it ad
parame-
1^/4 . trum , ut finus incidenti^: , ad finum refrai fio
r= . q^oa optimc ad rem facvt. nis f quod focus hic
,,,
oinetn(:us e n focus
-^7 ^
in radiorum incidentinm paraBelismo ellipfis oppolitJE hyperbola:. .juoque videbis,
habetfocumgeomemcum.cum.i.i./^:: 9. ?,ut q uod Parabola nunquam focum dioptricum
Sed diftantia fo- habere potclt, ubi radii incidunt paralleli.
axis major ad parametrum.
corum eft lV(** W) ~ (ob bb ^ ")
Si VB fit circulus , fac"tis dcbitis ftibftitutieni-
busincides in ipfiffimam ?equationemAuc-
9 *
(
-
z3 --
; tune autcm eft axis ad
V / 5" f 1 NE S G E ME fR I C 241

(e
x in Fig. i, Sc *-H.v in Fig. 2.) HIC -
-. Dcniquc cum
fcdio KIL lit parallcla ban*, adeoque circulars, erit HK HL ^ .
HI*/,
ab H ah
hoc eft #-j- xx~yy, xquatio qux cxpnmic rclationcm inter Eli
& HI
(_y), ordinatim applicatam fcftionis EIM, hoc ell inter a:-:cm &
quse jcqu .uio
cum lit ad ellipfim in Fig. i , ad hyperbolam in Fig. i. &
illam perindc dlipiicam vcl hypcrbolicam clTc.
patet fcftionem
Quod ll ED nullibi occurrac AK, ipil parallcla exiitens, tune eric
ab
HK ~ EF (a), ck inde .v ( ) ~yy , aequatio ad parabolam. HK HL ,

P R O B. XXXIII.
reft a XT circa, ax em AB ad diftantiam C , D , / // data in-
TAB. IV.
clinatione ad planum *DCB convoh atnr, (>
foiidum t^- 3-
tfta convolution* "eneratum fecetur
piano quo Tibet INQLK ; in-venire

jecttonis. (.v)

^ GHO inclinatio axis AB ad planum fcclrionis & L qui-


E ad AB
fto BHQ^vcl
libct concurfus rcctce XV cum piano
,
Age DF parallelam AB,
DF,cx HO dcmittc perpendiculars LG LF, LM, 5c junge
illo.

3
;

FG
n f .id virus videor, fi foli- Cuncipiatur GF produda donee aeqtiet GL;
di l OR\ PS gL-nerationeiii illu. Jam crunt lie pruductaGF , ov GL radii cjusdeiu
icot.v A I
1
,
<

\) fi.nt in t UCL. ad qucm perpendicularis ent AB;


circvili,
2. XI.". In c<> duc.uur D!- ipli icl.i, 1 cum nutem idem probau poHit de onii.
ad C H & ex quuhbet ipini- pun^ AL p.-.tci iblidum POR\ ^ i I
, l>t- ,

pun- ,:ndicvil.uis .=..1 A 13 ,


conftare circulis paralklis liinc inde a crc- CD
ijnx c:u |
.
<. ad nc to, .ingvilus fccntibus, &
quorum omnium centra funt in
ad Dl luui ex
. 1 i uidefinuaiu FL re- icua AB , quo: vocatva liJi.

d.un .id nlanun dchct i XV ellc


in piano l)\
:
i., id cil occurrere dcb^t ipfi I L Si ergo foiidum feceuir piano SAPQRBVT
;i I-, ^hoc cnini indicant Audoris ii, in duas partes cqu. urn erir;
; C,D ; ik cum FD l".\cc- ell cnnn A, communis ledio planorum SKFI
1

\c 4ucmcuin.\u^ aniiuluni datum FDL. f< SAl QRBVT, normalis ad AB , ut omnes


ipii SA parallclae; funt igilur I S , &red.
Juncta GL ciit in eodcm piano ac FI, , ,d,amt\n cnculuium,quibus compo-
nguliini c< iillituil r.itui ;n: quare circuli omncs ab liii ic-
nil ad planum (,) f x : <ttis
,
LX uLu foiidum a piano b::l:caiur.
Kurius , quia 1 .

:.dt ad ,11
ipil LF, turn Si nunc foiidum rurfus fccetur piano KL(^
, refta crit ad planiim FGL KUCL..). ^ -
^ ad axem AB mclinato ad planum per axcm ,i"ed

.vqvic ac illda C<


redo dico quod reda QO commums horum
,

autcm GFL trian^ulvini :

p ar.oium fcdio ,bifccat


rcdam IOK commu-
qviapi\vncr hypuUi, _,r cl\ Is nmnem fctf,ncm plani KLQNl , 8c ciixuk
!). :^ML ci parallels.
ftm. I. Hh ---
SECTIO *i RTA CAP. II.

FG & MG. Dictisque CD-*, HM=*, & ML =


^Z>,

propter datum angulum GHO,pofito MH HG ::d.e: (y)


.
~ = GH, eric

f \*
& b +- *- ~ GC velFD. Adharc pvopter angulum datum LDF (nempe
inclinationem rectos XY ad planum GCDF) pofito FD. FL::. />

, (z)

erit; ~ 4- - - ^ FL , cujus quadrato adde FGa , (DCqfeuaa) & emer-

get Hinc aufer MGj ( HMg


- HG<? feu xx -v/-vv ) ^--
aaftl-hbbb
-f--
/
those
**-*

{ ~yy :
acquatio qua: cxprimit rclatio-
O
nem x &^, hoc eft inter HM, axem fc6lionis, 6c ML, ordinatim
inter
applicatam. Et proinde cum in hac a-quationc x &/ ad dius tantum di-
menfiones afcendant , patct figuram INQLK eflc conicam icctioncm. Ut-
pote fi angulus MHG
major (it angulo LDF, ellipiis erit liacc figara C^) ;
(b) y fi a:qualis vel parabola (c) , vel ( coincidenti-
-
ft minor, hyperbola

bus iufuper pun6bis C 6c ) parallelogrammum PROB. H (</)

Nam circulus PKSI eft rcflus ad planum per eiiam angulus /3<ymajor crit angulu
axem SAPQRBVT, ur & phnum KLQNI : re etiam arcus *y3 nujor qi:am *A ?c , ,fly qium
ad planum per axem normalis
in llv el\ *}; fed qu.idrata ex A^, <^" fimul t
(qua-
CL. IQ. XL), ergo etiam adredamPAS; dratum ex KA , live ex x,3 , aut) quadrata ex
IK eft chorda circuli, cujus diameter eft
i fly , *y Jlniu] ; igitur illinc demto minore qua-
PAS quare bifeda eft in O; quae demonftra-
, dr.uo ex A<5\
Ivnc majuie ex /3y , crit
tio cum etiam ipli (quae normalis eft ad LMN dnuum ex fx. nujri^ <

/, vclj <*

OHQ) poffit aptari , patet omncs NML bile- xy ;


quaproptcr /3y abl cindcc ex A* mi-
as elfe ab OQ. UMTI ^: eft autem f* (g) ad /A ut y (/>)

Demum normalis ad LM GM hhee


erit paritcr
ducla a centre circuli, cujus radius eft
qus
,

V; ad ^ - ; q-01 -

i-horda ipfam bifecet. Infuper,


6<
,
LN -^quant quadiaium ex /* &" minora funt
quia LN
eft parallela ipfi KI, eft etiam MG qu am quadrat
,

isitur />/>.-,-+-.-

parallela ad , ac AO
normalis ad AB ; quod fa- niin ora funt q
/</),

ca terminus
die probo.tur per 10. XI. tillimus sequan^ms c .mllat duobus fu^tjiibus
iiutqualibus <k
imaginariis.
AS. O. (y) Auumc fc
quamlibet
, quain dices ./,
Fig. 1. defcribe avcaraA.a aiigulum *fl \^
; fac
Superior dcmonftratio facile applicatur
(/,)
ipli MHG; ex ft demitte- perpendicularem huic hypothefi; ex quo iVqaitur fadores ter-
/Sy : erit triangulum fly* fimile , da- GMH & mim a ] tl mmi effe mxquales &
,

reales.
turn fpecic ac magnitud.ne ; erit igitur MH.
HG :: /3 .
*y :: d.t t quare em y* quamAu-
<ftor dixit e.
,-//-4- te .; quam ob rem quadratumxx
(t) Pariter fac angulum *A zqualem FDL, abeffet
2: ex A perpendicularem ,I;T C xfr \<\ **. Erit
triangulum A^ fimik LFD & ,
^ 5 , H
dicas *} =; /,. h -
r =1 yy.

(/) Si anjulus MHG major eft angulo LDF Ubi rMp:>->


C, H coincidunt,fit =
quare
G E ME TR IC .."
^
quare aequatio ad parabolam evadit aa
~ yy , rec- -L.rS. XI. quia planum ^*^ .ft idem ?<

am 4 ~ y. planum circ h rcc Aii.id eit id


planum per axem); fed horum planoiuu; com-
eruin hoc prob ema (quamvis ger raunis kdio eii ell norm,. ^, .

lius, qua propofitum tic coro & <.


fub planum, ad rectani Q, elt igi- &
. otcft , fin- ti,r v5 qr,. ;^ , , <.X
.

}
gendo
tam ut
XY elle curvam quamlibet ita pofi-
non CD ad AB norn
t
, ^ ledob inanguh linnlia C^|,
jn poteft valor ?v cc ob datam cun x. ,
C/*<r,

I- 1 1 alia q D; cujus fuhdi gene- X-4/YD naturam valoi ipfius^, hinc uaque ,

rationem ik illuftr. abimur. excudetur radii va .

In atxir abqnsevis vefta AB , 8c 141. His pracmiffis , litPQRVTS folidum i . O.


1
o C exatetur refta ad CD genituin , KQI planum datum , ;

pi.i;;,iri ,2-/J :;, ac in eodcin piano du- nunii auiein fedio plani huj
catur rcc u n*( is cum AB in C angu- (alicujus ex circulis redis ad axem folidi) lit
lum quemcumque datum ^CB is: per p, C, D , reda IK. Ex A hujus citculi centro demitta-
it planum, in quo ddcnpta intell g.uur tur in IK no.rna AS earn bilecans in cur- i O ;

qiurvis curva XDY, cujus axis fit DC, Sc cur- lit , data reda axi normalis
<ans KDY
va XDY fcrvans lunper idem intcrvallum ab . Lommunis planorum BA^
litftio &
A .

circa axem A3 , orictur ibliduni ali- KDC,reda (*C ,


circulo SKPI occuriem in ^
Mum piano is: curvam in D tangat D/* occurrens red*
hujus fedticrr/. jutuva qucerenda cit. Huic in- ^(.V m
un dc agatur in /*>
axem normnlis/^r,
xmitto fcqucntia. cui panl ela erit A^. Ex Q dcmittatur QE
Si per D agatur langtr.j ad cm vain hacc , ad axem normalis ; 6c fmt CD ~ CH S b ,
it
, t

c-ii r.fiiin.ilii ad axem


[ c obliqiiA ad ( <r

g ,
^ h, QH S //, HE
o-f* ~f>

od CD normalis eft ad CL. 4. <


< =. / ,
OH ^ x OK y. Jam (premen- ,

tangent &crect.if( ^ alicubi


1
>

do Newtoni veftigia) OH (x) . HA QH ::


nient cueant i /* hinc ducavur ad fulidi axem
HA ^ & CA =i
:

t
!

LI ilis
i

/*.
,

1 Kim /*Co- da (rfj


. HE / ; quare -^
,

tum die fpecie, ^ ir.agnitud..


i -4- fed HO ? . OA ::
HQ (.fyQE
Nam quia datnr curvac XDY ,
ac po-
^";

fliio, 6c inlupei punc tum D,


politionc dalur undc OA ^ fx
^ . At quia axis AB, redus ad
tangens D(M/; fed DC datur rnagnitudinc , &
pofitione datur ideo ai angu-
,
circulum SKPI , eft normalis ad redam AP , eft

lus ad Cell rcftus,quarc datur angulus D/*C,


Co- (} .*[* (h } :: CA (A-f-
J) . A^ J=

--
8c totum triaugulum nugnitudiuj ac fpecie
datur. -4- f^x . ..
T
,
1
;
. Sit nunc cK 3 * ; erit Ak*
a?
Quapvoptermagniludirc damr veda jfcC ; fed 4- ^bdehhx ~*-eehl>:x
ob duos aiiL- os /*C<r , /*c-C, fp.ue datur (K -4-^A.
1
)
^3
triangulum /*CV ; datur euam idine
A0
:

& KA
\

adcoque dantur magnitudme red /*o- ,


<rC.
^i,
-- blddhh
-- \ldthhx
;
=!
-4- eehhxx - ff?t
xx
Si nunc ex quovis curvac pundo ^ dcmitta-
~
r ad axem AB normalis 4-1 ,
hctc erit radius OK 1
yy.
cncuh gyratione delcripti, is:
parallel! circulo,
cujn eftCD; ami enim CD & %^| li- ut in hac sequatione ponatur va
Supercft ,

tum qui .id a\em AB non mutent, circuli ab lor ipfius x exprellus per cognitas is: .v, ac
eamt ad cundem axem

--
icripti recti. ex curvae natura du<5tus ; quod ita fieri pottft.
ec conci- eft inA,
ir fiilidi bales erunt circulates ,
1
43. Quia triangulum CA<^ re<ftangulum
licet folidum ubivis rinitum. Nunc in-

radii.
ft ratio lubendi valorem cujusvis eft ^ (CA* -H AC) =3 - / -4- idix -f- eexx

bbddhh-^rbdehhx-^-eehhxx
Ducatur ^ ipfi [*T parallel,!. Sunt igitur
igitur plana /*CD , ad idem planuir.
Hh
$>*

2
S E C r/ R . CAP. II.

exx
ft

Pone j
-- hh Co- -4- T.v rr zr /*C 2 ; & erit
-. ^_ bbddrr-+- .

tracla iadice,C zzi -

faciendo brevitatis caufa g . r : . e . I zi ~ 4f4^-4


*
r Hie valor ponatur in exprefTionc ipfiu^ il
:: . m zr" . Datur igitur valor ipfius C ] i

inventa, iS: t: uin (in quo

per x Sc cognitas, fed q- ia omnes ciro erit radical V hujusqua-


fcmpcr s cc.)
gurst font inter , comr ctio-
nes omnium honr, --n cr.m eo tc in rrquatione ad
pi mo /* KD ,
. m ,
aeqmricr hinc o
irc; led CD eft urn , c jt no ..: cbitur zequatiu ad Icctionem.
quare omr
odiiciiur ac
,

,1*
^ .

curv?e a;:is eOa ipfa


CD ,

prob el) coincidcrct cu:n ID, id cl\


~
:
,
y
TAB. P.
5 a ,
o
t~. c
^ , cr?,o C v ^ri
~4~
i

urdmata
^ cl(
t tune eti.uu
it, c* f cjit ione daris t expt-
nere C
//^/J
Ci) ^ir.;/r Anitas hlnc cnr- KL^i C
r zr
/if/.-
^ per tandem in-
t>4 ;: (
/;,<V \~) .
,

tognnam x ptr quam expt.it ur ^C.


Sit, ex. gratia KD parabola
Cr -
, ,

CD riSint C D =!
, Ex K .t , f , /
Im
ac M
ducatur KL arallela ^C Jc KN axi cD ordi- p ,

natim & produd tae CD occurreni in M &


, , Idmtn
(;C=:KL = 7 acDN^*. Tri.m- dcip

i fimilia cDC, MDN, MKL, dant cl -4- //x.v


DC (a} :: MD. DN , & D<
ddf
j C

DN ( .N M. Item CD (M] . IX LK
to pofito p.
( -r--) KM & , demum DC ;
) . Cc (c) ::
, habcb.tur a
..ne ad fbl
:

lx -4- ;v il n m exprim
- -
.
/>

LK LM; quarc
a
=5 MD
^ - KM
4
, ML S A- n .. .

,..
caderct fupe folidi , tune /*
f/.V
ero KN .
,
^ A
"

ad ftionem (N. 141. huju ; , d 1H

inter
. cum
KN & ND
detur curva: nntura , darnr rclatio
quibns
n
eft
/
* ,
/-
fit *r
//** ~ \
,
h;n<;
igitur cru ta
per * c cognitas; at K^ zr ( L zr CD -H
f tun- evaderct AC ^ i -}-
^ qun
[^.ML=34H- , .

^-4- -^l^, crgl)


t kex
(pro polro cjus valorc) erit K exp
x , & c r. t.

Si ex. gr. curva KD pir^S..


1
.^,
para-
meter = ^. E it KN ;

(--

*
T.elsux-+- 1d,nmss-4-it
G E MR T R I C JL.

:ibc eteund^m n <

DC eft :

i
ac lobdu.n , & ei occuner in C, vunc mails; tune .
;;urn
-4-
-f- 1) cfL-t ab cilia, cV
^ ( ;. vel hanc , ^C (r} . CD (.7) ::
^ c

k \ ordinata, quam ob rcm KA i\. "=.


i- i .
,

"
1 ./ ,
i

ff
fj-^-i-
, J "

--
fl ul >

, in q A t >ne noto
(. (i /

q iod
;

i/ <r/> ,T^-o,nam fi folidum fc

ptr axcm piano PA .",


redo ad planum IOQ,
facia rS-
feclio PQC elTot puabol.\ , nempc ipfa genv-
Seftio a-stem efTet , fi ,

locum ilium oceuparet 1/ llcla


trix, quae tune
( O<
, qua- ,
juivM.i
(ff rr. ^ ftcV. incCBimCo- . rS r .<..-t-

Fieret igitur :
iupcrior yy HE (*). EQ f~ ~
Z
ffuu /
-- ,
.. _ ,
-
i

v poneixdo pro tp drando / aut aace ithk

valorem ff
-
~ o, quocirca quad atum x abeflct
ab I one; led fi ar.gulusQHE major diet
Si nunc axis folidl pavnHelus c<Tet axi fee- Am S-C<r, ie<ti
dilffu; fi. minor , hy-
lis, in infin iv l.H (<),
tx periola.
HO (i) , qnibns collala <,)
L
-

. .
/ ,
pro uihilo
fian^ulu j^Cc- cvanefcerct ,ant fi
f

lubcnda lpn
- ff t ffu* 140. Quod
eft, igitur yy -t-
-j-
-

Cr^caderet fuper ajcm AB ,tunc rp. fc


>,

^. M unde, tcrmuiis in q-.nbus eft h ex xqujtionc


vcrtitur in -yy
~- ,
: fed 5c CH (fc) eft in
</

fupenore deletis , yy
atque ideo xqvut A
f
finita , eft itaque y^ ; f, ,
.

& feftio eft parabola eandem habens pai.iir.c-


^

tvum ac genitrix ,.quod etiam millo cakulo


fie demonltratur. tad
,
tune aut?m , ut ftatim apparet ,

Ob naturam curvte SCQP eft reclangulum , f& l:d ,m Met conus reclus ,
fcx hoe problema
1
-*
^q> -langulo ex wQ in p bed ob :
ci .us problenulis fupenori-.
circuluniSliPkK , re(fhmgulum SP zequatqua-
dratum ex k, ergo &c. 147. Si vero , angulo ^r exif
z=.j ,zquatioNi. 141. evaderctyv
Eodem pafto res abfolvi poteft, quccvis alia
itur curva generans Nos ad ca- XDY .

jfTXX it^^.t V 4-
I u m .ih e
propofitum gradatim prope-

-fmQS
rantes tingiinus dd 2? d<? II
, quod.
tio Aucloris, fi animadvcrtasquod
TAB. O. T4v E\ fit duflam piano /*DC fa- HE 4-EQ 1 J
( -hjf) , quare
p ctente cum piano BCD angulum datum /*Cr,
)CT

Hh 3
Dt-
S E C T 10 QU A RT A. CAP. II.

P R O B. X X X I V.

Si ad AF erigatur perpendicttlum AT) dat longitudinis* & mrma


"DEF um cms continuo t ranfeat per pun ft urn
HJI dumET>
T>

alter Jim cms EF itquale AT) dllabatur fuper AF \

iuvenire cur v am HIC quam cms EF medio


ejus puntto C deferibit.

TAF. iv.j EC t vel CF^tf, perpendiculum CB=!jx, AB=:.v, & propterfimi-


t3 milia triangula FBC,

EF(i.7).EG+-GF(AG4-GF)
=: AB-i-
, (e)

SX-H V(*a
FEG

--
feu
em BF
AF. (/)
(Vaa-yy}.>C-^C$

Quare ~ (
- AF
fit
BF) y)}- Jam multiplicando per I/(<M yy}
"
aa -
2ay+- 2.aa yy+-x V(sa feu iay-\-aa+-yy .v V(aa
yy) ,

quadrando partes divilas per V(a+-y) , (^) ac ordinando prodit


_^
4- XX* J.V.V
"

Idem

Demum S c.iN 4^, mi


1 1

14?. fi in hac ultima hypotfefi A**


aequatio ad hyperbohm: . .

= o
xquatio prxcedens mutabituv in t=
mate +- wgx -j-
aa - ! , quae fern per eft ad ellipfim
>y

; fed
rf 4 xx+-

gg
.

tune liquet ex folidi gencrc quod folidum eft -4 144%


el-
cylmdi us, ergo fedio obliqua cylmdri ell
lipfis.
..

Harum omnium hypothefium tanquam ge-


fc , extrada radice , yy ^ g
nerale coroll.i :!t invemio lineae , qua ib- acquatio ad triangulum
-
;
N>.
14? in yy ^
]iduin fup flis modis gcnitum finitur ; hhxx -\ zbhbx +- ,1.1?!
-
H uitur iedo folido per axcm, id c$>
,
ae<
l aan

pofuo quod QO axis feftionis ctdat fuper AB fus aj hyperbolara; & xquatio N. 148. fit
iolidi. Tune autem KQ (/j o, & ^ ^ ^4 ^ y ^ a aj parallelogrammuin.
i
.n HE (f), quibus lubiUtuaombus
is,xqu.uio N. 141 fit
I49 (A Reftangula ncmpe in E,
. & B, &
habcntia angulum EFG communcm.
-.-

Nam AG
c
Slc
.

*^ 10 T
v .: i;o.
triangula
(/)
DAG FEG redtangula
,
rcquat GE.quia
in A & E ha-,
fcilicet

^a J >b
^alx -- .v.v I* bent angulos ad G vcrtieak s ik pares, ae la-
aa ~~r~ tus LFtx
~~J~ p *pj>
DAaequale ipii hyp.

_ Ni h
( e) Siquidem -+- iy -t- yy (
= (4 -4- y)
tf-*-) =S aH- V .d-t-* ^.M-/;=:x
naxx~4 ttaxx + Z.HUUA. ~\ ^ ../- r ^* jj ^
*. , T j v a y)) )<

eftac^-4-v i/. -+-v)=: :,V


;
-y\\
quadrando exfurgit ^ + ^ay +- -$ayy +- y ^
a.\x ).v.v. f\c.

(*)
$ ? I NE S GEOMETRIC
Idem alitcr.

In BC cape hinc indeBI, Sc CIC aequales CF, & age KF, HI, HC,TAB. IV.

ac DFi quaruniHCac DF occurranc ipiis AF & IK in M & N & in ,


fl S-

HC demitte normalem IL. (b) Eritque angulus K ss BCF s EGF


2* X
=2 GFD =2 AMH =:MHI ~CIL adeoque triangula reftangula KBF, }

FBN, HLI & ILC fimilia. Die ergo FC~ a, HI =3 x, c 1C & j^j
erit BN U# y.) BK (y)
LC. LH CIg (yy.) HIg (w.) adeoque :: ::

za\x ^ y (/ Ex qua acquatione facile colligitur hanc curvam


y.v.v
3
.
)

efle ciiT)idem Veterum ad circulum cujus centrum A ac radius AH , fit

peninentem.
PROB.
( i
Tota fcquens nngulorum collatio fie ex- eft abfurdum n.un quantitas finita nunquam
,

plvcari , &c dcmonftrari poteft. Quia triangu- fit a nvhilo curva ideo nunquam occuiat ,

lum CKF iibfceles per coaftruftionem , eft


eft recta; \ /,.

angulus exterior duplus BCF


interioris op- &
milia BCF, EGF,
F , aut RFC
( 149. //:, angulus D
: fed ob triangula fimi- Aft y angetur duni x crefcit , nam fi y mi-
nueretur A; crefcente, quantitas ia y km-
-
?cqu.;r : hie duplus eft anguli interior per crefccret,quia ex eadem demcretur quanti
oppofiti GFD , aut GDF
( funt
enim aequalia tas femper minor y :: xx yy igi . .
,

triangula DAG ,11 -


,
) & ideo tur xx quantitas femper crcfcens ad yy <;iunti-
triangulum DGI eft i r
pares fun t tatem fen.per dcc;el centcni h.iberct eandcin
anguli
gtili
I .i
FDG
IF ,

tuunt , ergo angulus NFK eft retttus


c
,
GFD
i- !5 fimul
,
KFC ,

unum rcJtum
(_KF. Atquian-

&
cunfti- -La -
tionem ac y quantitas femper dccrefcens ad
y quantitatcm femper crefccntem.
elt abfurdum.
Id
circu- Iraque curva femper propius
lus centre C radio CK defcnptus tranlire de- accedit rectae VZ, qua; idso ejus ajymtttus
bet per F c N puncfta ; eft igitur aequalis NC eft.
FG , aut DH; quo circa par:Jldai funt recloe
HC, DF, ^c angulus GFD xquat oppofitum Ex xquatione fupsriore deducitur anarogia
ad easdem panes AMH , ikhic alternum MHI,
i4 v
MJ
"

y; ft d funt
>1

qui aequalis eft CIL, quia triangvih H1C, .


y:: .
y ::
y . ,

CLI rcvftangula in I , &: L , cc habcniia an-


guluin HCI coininuncm, iimil.,1 ;unt. igitur y in proportione con-

tmu.i. At act.i ore /is CI &:


TAB P. W
Examincnuis hanc acquationcm , &: ali-
CQ parallela s culo occurrtnte in
;
t

pj a quas hujus curvac proprietatcs inveftigemus.


Si hxc curva occurrct rectjc XY, ia occurlus 0,eftHQ (IC=S. QO::QO.Qd(i-
~ eft OQ media inter y
ideoque i,iy, c
-
c<

punfto lierct y a} liunc valorem


p";i.inius MM
in cequatione, ea fiet .; ^ laxx j.vx,qua- ^ **
quod ctiam fie invcnitur. Jam OQ 3

re aa ^
x.v , 8^ a ~
ir x igitur centre A ; ,
~
;

lie AH defcribc circulum HPdp occurren- 2iy yy ; fed qu


:

i
}3 ^ i.r.vx yxx ,

Jcui i\d,L XV in I
, p, haec erunt puuda , m tit , ducendo- cundta in y , & dividendo per
4 4
quibus occurrit redee curva , qux hinc inde !) \
6c
ATX,
A A ^iirfy
yy , quare
;
^n OQ";
icnditur, fed nunquam tranlit redamTS, Pr A
quva tune haberetuv cubus l
y , 8c y eft y
l

eft abfurdum.
~rOQ. Sunt ergo dQ, QO, QH, QC
2.1
, quod
in proportione continua.

Age per d indefmitam parallelam VZ XY , Nunc ex punfto C, ubi recla QC occurrit


& circu! fi curva occunxr^t ipfi
it
; ctirvce, due ad punclum H ixct.im HC fecan-
y ZZ Z.T adeoque seq atio ad , tem circulum R cV
in , VZ in N.
cuivaro -.3 z; ^Axx irfA AT ^5 o, quod gc HO, Od; 8c e^ R age RK purai..
V /-*
SECTIO A R f A CAP. II.

/,. Jam CQ eft QH


ad ut RK ad KH ; fed :ui & inaequa es problema refolvi
1 QH eft ut HQ ad QQ & RK ad , I hoc modo. <-> D due DM
Kd ad KR ,
igitut HQ ai QO ut dK ad, cientLin angulum DMF -jcqualem datu I

KR ,
fimilia funt it.i cue t .1 dKR, HQO; & DN ad r AF. I
.are angulus QHO ae> .
CB facicntem quoque angulum CRF
arcus Od arcui RH , ac recta HO Die MD =3 *,
dR, id eft, dK & RN a; DN =J I, NM =: ,, i i
z:/, F =
CH. MB ^ * ,BC y. Tn
BCL dant MD (u) DN .
(i; ::

.c cum fit defcriptio curvse quain vetc-


CL =3 ^ c.l idco LF =3 I/
,

xere C noutain curvam BC ly ) .


,
*
a
:
quoque .
n.

^). Iiem DM (a; . MN :: CB


:res hujus curv?e ope duas medias inter
du enerunt ut tradit Papons
,

BL i^ -
,
qua propter BF -4- V ig
Matth. Lib. III. Prof. V.

TAE. IV. Sed hoc p:oblema potcft ajiqiunto redd gc- ;


^-~-\ Sed triangula GFE, CFB habcntia

nculius. Quia nonnae DEF cms uruim DE munem angulum ad F ,


& angulum <

fern per tran lire dtbct per punctum D, & al-


aequalem CBF, limilia funt, ut ik uian^uh FEG ;
terum EF labi
tct
Temper
quod quando punctum F cadit in A &
: .

,
pa-
G DM , ergo BF (-{->/ (SS~ ~)) ^
to iper tettam AD, punctum E d im
mune ambobus normal cr.uibus debet cadere (5) :: EF (O . FG =:
firmer D, & punctum C fuper H; atque ideo
AF, AD, AH, FC
debent aequaii. Temper
ir
hypothefis muta-i, poneno.o EF - ll
.11 clfe in C non bifariam Ted fecund .im ,
,
:: D\l(a).
^
,

qu.unvis rationem. Sit, ex gr Ei . . DA


MG ; ur.de MG -+- Gl
:CFSAH=S.Bia^
n
-
<2

a .i.i

BF =: V n
yy\ Veruru BF -^
<
-I -

- -
,t

FG ~ yy)>.
\\ a /ra-

V(~~- >ne t
,
^ i

"T"

.1 .M

BC(y J::AD ^).AG:

y a
C*-=-5)a
N _^
nV ^ ay
--yy)
&
ccyy

(cundis dutflis
commcnfurabilibus ,
in
ix:
a.i

afymmetris d
, tr>
er

cruunis

- -
-
yy)
.
quantit.Ufs

funt)
ibyy - ration.:

ccyy-}-.i
-
/i.J.X
\

-t-
a

I..
xv-j-ajf?
1
-- ;

Sicati

rf^ec

yy] =5 ty-t-yy
i
.v "^
[i
^ V -ff
-- hh v
"\

& quadrando,
quadrando.z
--
=
xxyy )4 -4- iy
/ 4 4 ibbecy* -H
)

. 4 ,
-t
-4- r
- l

mqua +a.iccyy

fi ponas ^ ^J , habebis 4yx.v .v.v;v> )4, H 4,2.)


aut xxy ZZ 51
.
-

15-1. Quin,etumfi anguli DAF,DEF client


U , S r I N E S GEOMETRIC M. 24?
-4- a*yy ?. 4 ^ |

-\y -h _aaccx_xyy + l

ac

poncnuo, ac dividendo altifiimum terminum per datas)

--
+ Itallfg
-

-f- iabixx
^.aalhgg
-zaaccfg -f. ^ fg
--*- a+ggff
la+glf
;
H- ,4/4

aaccxx
,7 i

quia NM
-i-ND (tct^ll 1
^ D>^(,i.
3
x

,
erit
fx; atque 144(^11 J|-iicc| ^<
i/i^ :; & aaUxx -v-rtcfxx 4xx,unde3cquaiio induct haoc
formam fitnpliciorcm

a
ct
tcgf
- WS fgfx

<*
+ aa
<* 2 ex
xx
Occurrct autcm hacc curva reftx in pnnfto P , fafta M? 52 EC quod apparet ei gene- MF ,

~
fi,

SS
juit
ct;ain ex aequatione, pofita
A v
"
S; /
-
f
<
-
-
y =...; reit.u enim ffgg ifj *
/ixx,aut fi Lgf-*-
/ (EQ 53 x at difficilius invcniretur ubi ca occurrat re^tae DM. ;
+
~ &
151. Si \cro, cctens ftantibus, anguhib evaderet redlus, tune a * , 6c P5 o, DMF
xquatio hsec tierct

xx
Invcniretur ubi curva occurrit re<ftae DM, ponendo x ~ o; nam aquatic fuperior (

lgf yy ~ y
aa ~"K

=50, unde , =J
-~ ir K ( -4- a .

153, Si vero m hypotb. Num. ISI . ec ijz fiercr A =:/, aequatio Ni. jji. mutaretur in hanC
Mjr
^ _- 4

a
cc

^
Tom, I. \\
SECT 10 UARfA. CAP. II.

is:ex genefipatet, quod tune curva occurreret reels


tio nuraeri 151 hanc induerct formara
DM in O, ita ut QM ~ CF.

& //.
(fi curva occurrit refia
r T-\-\j^
DM)j ~ -- =^ ~s*d
i

f
i
a - 4^C~~

4
<* .

- -"

)
=: - -
.7Vt*
-
2.
Z(T
g
, ubi ex ge-

nefi nofcimus quod fumere , debemu<:


y - . H , u t fupra.

Et fi
pr?eterea in hypothefibus Ni-. 154. cflTct
z^ a , aequatio prima fierct

"

v3
jJ
"!!
2 g *^-*
v
^^
+ 453
^^^ "----
--* * .-j
6 2<X

+- x.v

6cfccunda , y4 -4- 4^;


-
-+-4f y ll ^ uae divifa P er y -*-f dt *qutioncn
quam Kewtonu! invcn t in prima hujus problematis refolutione, memento tantum nos vo-
caffe lineam quam dixit a.
jf
P. si vero anguli datiDEFcrus nnum KFcaderet fuper alte um ED timcncgligi poffet parsCE, ,

-
& re<fh CG Temper foret magnitudinc dat-a. /llquatio hujus oirva; puflct a fupcrioribus deduci ,
fed praedat calculum inftaiirare. Jg "ir DAN &
lacto angulo CBL
du<ftisDN,
DA =
,
aequ-ale ,

CL normalibus; fmt a , AN =?<-, ND =5 b AB ^i ^ BC ^r y CG =!./;& qtua , , ,

CL ^ J AN (c) CB (y) BL ^ ^ erit GL E=


b
AD (a )
1

. DN (*) BC (y) .
, & AD . :: .
,

:: CL ().LG V(/ ( ) )igitur = +


bbyy ^
V (ff--- y (u ---
bkyy . _.
-
& ) (cun&is du<ftis in aa , afymmetiisque in unam par-

tern conjectis) axy acy -t-cyy 3- (44^.4^ K / ~


bbyy .

J (~
aa.
~~
-t- .

V (aaffibyy ~
y -bbyy); igitur quadrando aaxxyy ij.irxjiv-f- zrxy -+-.iacfyy~ idrry
-4- rry4 z^ "+/- Jibbyy -4- i^ j/fy 1.1^^7 -)- -
iiy*, S: conjiciendo teimmos
omnes ad eandcin partem , ac dividendo per bi/~\-cc ,
vcl per aequalem AO)
ex
Z
7 -H xx
y4 2
CC
^*
.
_.
2CX
yj
rf
2*ffj tfJ^
/r ~ 0.
<a

/
Si cnrra hocc alicubi accurreret reclz AB , aliquantulum didare a refta AB; fed ma- qo
tunc y ~1 o , qui valor pofitus in aequatione gis ea recedit a normali DN, eo acutior fit
fuperiore dat aajf o, quod eft abfur- angulus DGN,
vel par CGL ,adeoq je norma-
dum: eft ideo AB curvse afymptotus; quod lis CL Temper decrefcit , vel curva acccdit ad re-
ctiam patct ex genefi , nam quia omnes GC <5hm,quam tamen nunquam
attingit, quae duac
funt niignuudine ^at, debet curv^ fempcr funt proprietates characlcrUlicw afymptoto
Ubi
S T7 NE S GEO METRICS
P R O B. X X X V.

Si dat* longitndinis recta ET> angulurn datum EA^D fnbtendens TAB.IV.


it a moveatur ut termini ejus 5) ( anguli ijlins latera
Fl - 6 E J
-

yf Z) & AE
perpetim continuant proponatnr
; cur-
yarn FCG determinare qnam puncJiim quodvis
C in recta ifta E^D datum defer ibit.
punclo C age CB parallclam EA j 6c die AB :=
x, BC ~y^
CE
Adato c fl & CD ;=: ,
& propter fimilia trianguk DCB , DEA, crit

EC. AB::CD.BDj hoc eft <I . x::*.BD =3 Prrcterca demiflb per-

pcndiculoCH, propter datum angulum DAE vel DBC, adeoque datam


rationem laterum trianguli recVanguli BCH, lit a . c BC BH 6c erit
. : : .
,

=: 2 . Aufcr hanc de BD & reftabit HD zz -


-. Jam in trian-
a
gu-
Ubi DC
caditin VD, eft parGC.ut VN Dg aequalis NV & rurfus D , ad curvam.
ei genefi. Et hjec Quamdm vero rectae extremitas
pat-ct quidein ii unj ex co- altcra \-
ordinatis ponaiur parallcla ipfi BC]; fed me(i- bitur inter N &g, puta in v, erityD minor quam
u- lice NL
x , quo cafu punc- LT y", Dg;quave altcra hujvis rcc tac extremitas defcri-
lum A , uruk incipiunt omnesx, cadit in N, bitarcum D*V. Quum autem ea transgreffa
f ^ o >
^ Z2 ^ quibus fubftitutij in fuent g , erit GD major quam gD ,
8c punclum
ne , ca convcrtitur in hanc iirnpliciorem datum defcribet curvns arcum DC. Eadem di-
cenda funt cum re da ex trahitur verfus M. N
.24 curvsc dicuntur Conctc iJes Nictmedi* a
N icomede invcntore ,
Sc punftum D vocatur
polus, reda NG ReguLi vel directrix, & NV
Si data GC fumpta fuilTet infra recflam AB,
y ficvct ncgaiiva quantitas , & xquatio ad
bain .m dcduceretur ex fupcriore mu- Hinc facile dato angulo CiL, 2c extra cum
tcnninorum in quibus index ipliijj y punfto D, agitur
I O per rccfta qu?e ita fecet
I
D I
T^t
cil jmpar; unde fieret anguli crnra, ut inttrjccta pars equet ice- CG l J
g- 5*
tarn datam.
xx
yy "zi
o Nam ex D in alterum anguli dati crus Li
-If (produclum quntenus opus eft) demitte nor-
nulem DN,ex qua producla abicinde NV da-
Hicrc\ c fupranoravimus, quibus adde, tx parem c\ pul D rcgula NL intervallo
; , ,

quod cum GC ell minor, am xqnalis DN ,


N V dcfcribe
. dem. Et quia recta BC,
t.

curva C-V k-nu-l occurrit rccLv DN inter D quo magis nroducitur, eo magis recedit a NL
il minor quam DN; in ipfo pane- cui f^mper couchois acccdit, patet quod ali-
-
ii a qu.xlis: fed cum CG , aut ei par NV, quando rcda, 6v curva fibi occurrent. Oc-
:v (.11
qu.im N1J , cuvva occurrct redac ND currant in C , age CD, erit CG cruribus &
in diiobus punctis V, & D. a-nguli aequalis d.u^, ut liquet.
comprehenfa
curva Nicomedes duas invenit me-
Hac
Nam finge regain, quce Temper tranfiensper dias continue proportionates inter duas datas,
.
Q. D defcribit curvam, e(Te NV yam crit V: & angulum trifarum divilit. Hujus ufum vide-
pundum ad curvam. CentroD radio NV de- bimus in appendix de cequationum conftru/tu>:
kribc arcum fccantem rec^am NGing, crir ne Jineari.
Ii Z
S E C T 10 QU A R f A CAP. IT
gulo BCH, propter angulum rcftum BHC, eft BC$ BHgs CH? ,

hoc eft^y- -
CHg. Similiter in triangulo CDH propter angulum

CUD refturo, eft CDg -


-CKj^HD?, hoc eft bb -
yy +-

-- -
quadratcQa**** . Et per redudio

bbxx r ,
nem ubi cum
^y =5

-- ----
xy -i , incognita: quanutates

duarum tanuim dimenfionum , parec curvnm efle conicam fcctionem. Prse-

terea extracta radice,


CL CL
fit y z^ -
hex +r bV (fex v
=:
aa
aa\x -f- a )
. Ubi m tcrmi-

no radical! coefficiens ipflus Atqui erat a.e:: BC.HB; .v.v eft te aa.
-

& BC neceflario major eft linea qinm BH, nempe hypothenufa trianguli
rectanguli major latere j ergo a major quam e, 6c ff aa negativa eft --
quantitas, atque adeo curva erit ellipfis.

PROB.

TAB.Q. (*) Hujus ellipfcos diameu-i

L
fie inreniri pos-

LM
_ "
__ jf
-
__^ ^ ^ Ry re(ftan ,, u-
fB nt, fume AL-^,
^
per age paral-
^"-

^^W
"

tfOJJXX .

klam AE ,
8c xqualcm f. Due indefinitam
1
S ZT^Tf "

"T"
;
r
R r

AM. Jam pone-


414
V^/x aa*x-*-t^~ o, AV AP ^
cr"o
-- -
cnt x ~ ir-r
*^
-- ^^ r;..
oil AC,)
/\
n .

.^;
p..
tx o
V^
-kexv
rt.j
-- 1
-- aate
- bbeexx
A I
::
.j.i

t<
te

aif . ^^
<i4

& mviccm
age in AD nornulem QN :cnt AN^ Kf- ).
ducenJo cxtremas & dividendo per media-
Quaere tertiam poll AN & AQ quae lit AO.
- -
,

rH Age O V, ow pan .llelas AE. Diameter ve-


,

rum altcram yy 1
/ ?Ay
-4-
bbeexx
- ~ bb
A<?.

ro fecunda invemtur punendo x o nam ~ >


.,
-jj-
,

A eft centrum ut apparet tune autem habc- *5***r! ^liSir, id eft, ^ -*-
tur y ^; r ^ AP A/x,
,

^ Nam hoc cen- ~ ,

rfi*
yy t=
aa
^y

tro, hisque diametris conjugatis ddcribe cl- *!**ZL*iS xquat io conftruenda.


lipfim VP/<^; & ex quovis puneto C dur or- aa,

dinaiam CR occurrentem AD in B. Jam quia ,

e
AL ("-)
LM () :: AB (x) . BR ,
erit Si angulus HAD eflct reAus BH ,
t c .

o JJ a

- Die AM ^ /.- 6c quia LA adcoque aequatio fieret yy


~ kb -- ,

-xx -
_ bf elTet x iri quae forct una ex fcmi-diame-
= bfx
. ,

A 77 tris & poncndo * -


^4 r *
v\I7^7) . C ) > ,

efit aitcra.
If ifx
y !

tfil^~~Cf // *

V
S GEOMETRIC JE.

PROB. XXXVI.
Si fjorma EBT) ita woveatur itt
ejus cms nnnm EB continno TAB. I

fubtendat angulnm reftum EAB> dum terminus alterius


crur is B Z) defer that curvam aliquam lineam
in venire line am iftam F DG quam punffttm
deferibit*

D ad latus AC demitte perpendiculum DC & diftis AC =3 .v,


& DC=/, atque EB ~ a & BD=3> in triangulo BDC propter
>

Apunfto
DCg r^ bb -- yy. Ergo
angulum reftum ad C, eft BCg z^ BDg-
BC V(bb yy] c
AB x _
V(bb- -yy}. Praeterca propier fimilia
DBC eft ED DC EB AB hoc eft b y a x
-zz - -

triangula BEA

-
. : : . . . : : .
-
, ,

V( bb - -yy} ^ ay ^
-
- -- five b\
- - b -
V(bb -yy). Quave ay />.v
,
-

~
b V( bb

-
iab\y
-
+-
yy}. Et partibias quadratis ac debite reduftis yy
bbxx b"

Lc extracca radice y zs
abx +- bb V ( aa +- bb .x.v),
.
-
,
-
aa -\-bb aa +- bb
Unde pater irerum curvam efle ellipfira. (/)
Hire ita ie habent ubi anguli EBD Sc EAB redi funt. Sed fi^ anguli
ifti funt alterius cujusvis magnitudinis, dummodo fine cequales , lie pro-
cc-

(/) Cape AL-.-4-. Per L age LM =? ~ ~^ Crg " R=


^
parallelam AP, & seqiukrn b. Due indefini-
^fx RV ^/ afx

- -_- - ---.^
XX -
-
) o ; eft x - r V~ + U) recn Sum 4
S AO ^ AP
r. \llclas AP. Em V
;
per O ,

altcra
& due OY, on pa-
o

ditmctrorum. Oviia
,Y
RC ^ y
-- ^Z.x
"TI
""*"
>
& RC *
=5 yy

A eft centrum, pone xsjo;undej)f S -j^ I _^ ^L &

*
^ ^n-i- fed RV.RC ::

-^4 --
-z-f-
cm ,rcs ab- -

, aut
-
- ad
feindc AP, A;: cm P/ diameter conjugata. t
<w

ryv 7 ^^ -_

-
^^
-^
.

Nam AL (<H-^).
<
LM (*):: AB (x).BR::
ad -
-;
^
quare -VN -
-
0V; quare BR-^j
-4- * "; -

-H *T ^
^-
v"
7 ^ 4^1)- ]

vd
^ - -
AM f: quia AL , v H ).
AM (/) AB ::
^.Mv.y JT -
-v iab xy +-M_xx
_ __
*
(x).AR::AO (/(4 -+-$*)). AV, eft AR v ^-r-*-/ 4
^/A.- 4 /t/ ,7.7 -f- /) siiuatio fropofita.
i J OC /\ V __ "
------- i-
~
J
ya<
-
Z E C T 10 C A R f J. CAP. II.

,
v cedendum
-
crir. Demittatur DC perpendicularis ad AC ut ante, 8c agatnr
DH conftituens DHA xqualem angulo HAE, piua obtufum di-
angulum ,

disque EB z: a BD b AH =: # Sc HD z=7 propter fimilia tvian-


, , , ,

gula EAR, EHD, crit BD DH EB.AB. hoc eft b .y ::J . . :

Aufer baric de AH, c reliable BH=3.v - -\. Prarterea in triangulo

DHC proptcr omnes angulos datos, adeoque datam rationem laterum ,


as-
DH HC ad &
in rationc quivis data puta b ad e, cum fit
y, DH erit

^ I, &BH.HC=^ b
^?-
/?bb
Dcnique per - n. II. Elcm. in

triangulo BHD eft = BHj 4- DHg iBH HC BD<;


-r- .
,
hoc eft ^3 =xv
j^yy
if- -r- vy H
lexy
--- 7^ - --
i.acyy
rr-* tc cxtraaa radice x s ay^ cy-j^
r-
bb b bb b

Ubicumifltmajor , )hoce(1 ^_ wncgativa


quantitas, patet ucrum curvam efTe ellipfim ()
PROB. XXXVII.
. IV ?n ^ato an& n l TAB act utcnmque rettls BD^TT)is in data
Fig. 9. rat ion e hac fernper Jege, tit B\D Jit parallela AT, & T T)
terminetnr ad piwffnm in retta
C
datum T AT ;

invenire Locum punfti D.

A 1ge CD parallelara
A;,

() Fac angulum LAP jequalcm ancu-


& CD^jXj
AB 6c DE
luque
perpcndicularcm
BD ad PD
^
in ratione

^^
AP;

Aw
ac die APn:-r7,
^ad^ 5 & evit
AC
^
envac-
. . , \
JAB. n. A1 rT/;~"77^ h ""

lo Pofito quod a nimor qunm ^, flt


: A<J f
T
AL = t. Due LM paraUclam AH, ?c
EAp> v"

3-
cape
ae quae cadet vcrius.p.ob &: AV ~ V-
- ^ /\v quaproptcr
xqualem
- --
, ; ;

negativam a.ae indefinitam MA. S;- n,mc


, L
rf //
-M r ^^ vp . . _f_ 7 & py^
I:oir s -= "- ~"

-2
"
" J

=5 AO S Ao. Due
ov nara iclasAH OV, :
J
ac rcclanguluni vFV z:
erit Vv una ex di.imctns, pone nuncj ~ ,

~
,

quia Acit centrum


*-
AP =5 Ap. Circa i
& in vci =r r ^
-11
has diameiros dcicnbe cl-
, --
^/^ ri~*
kb
/i
A*u v
vrrwv ,rjj
FFi :. AVJ1
/iv .
AP
Ar
&

-
:

lipfim, erit qucel /


_/!
"~
Nam ex quohba elliplcos punfto DageDH _ f(r
:

AL pp.-a lelam, & DP parallelam PA. wvv 7 .i V xH-iayy


ipfi
Erit HD S AR = y , 5c AH =5 RD = x : -4- v-,
L -** :: n- . W , vel
quia AL (i) LM .
( 4) AR (y RF =S
:: ,.

FD = ^
^ -*y
,
etyyiaeyy + aayv Dc W ~*""
J
U * Cddctis delcndis) eft se-

AM = /
V M S f I NE S G O ME ?R I C .. iff

AC vel BDirjtf- - # 5
& PD ^
/7 ^^^^ -
y
. Sic infupcr, propter datum
Ar
CD CE, d & em & EP ^

--
angulum DCE, ratio ad ad /,
CE=5^,
# - %- propter angulos ad E re&os, eft CDq CEg
.
Atqui ,

EP-z, hoc eft yy


- ffyy
7 ceaa - ieeax 4- CCKX
(=5

- Ac - ~~
terminisque rite oifpofi-

----
deletis utrobique

-
. ,

ffrftf ueax- -4- ^xx


^-2/*y -H
^<rxx
- Et extrada radicc

V(ecaa iceax ddxx)


.
4- /f
*- *
. Ubi cum x & y in sequationc pe-

nultima non ad duas dimenfiones afcendant, locus puncti


nifi erit co- D
nica fecliio , eaque hyperbola, parabola, vel ellipfis,prout ee dd -\- ff y
(coefficiens ipfius xx in sequatione poileriore ,) fit majus,iEquale , vel mi*
nus nihilo. ()

PROB.

-cnics x^ 1 =J PO, Due OV


Fig. 4.5.6. Pja .

curYse f
VP =? ~,

~
<

Fac AF =5 /, ?: ace indcfmitam PF. Eft igi-


& VH .

T
V .Mtt T.OMX)
tur AP ad AF ut O) adGE: led anguliPAF, ~T^
DCE funt a;quaU .insulum PAF fi- cadet ordiruta in V 8: jequabit f, ,
eft igitur
mile cit tiunyulo LM !., 8t .in^ulus F squalls P focus, & PQ fermparaiueter.
redo E. TAS O
TAB. Q. Nur.c fup.r ,S ipfi AP parem fac angulum ,
e
~
Si fecundum;
ya~, cadet
eiit

punctum Winter
/9y major quam
8c
r.

^
Fiflgp
, ruo tl ^
7. ^y a;qua;jni .
luulu PAF, & detcripto Hij ^ majus tnt quam jf-f- & , oequatift
diametruin *,3 fcmicirculo reftx *r occurrcn- fupenor ad elli in ipcdabit. Pone >i

tc in y pcrhciatur niangulum redangulum


, |/ ( ^fe--- meex +- eexx -4* ^ATJC j.ix.O _,
y,3 : cnt ut patct , hoc "tnangukiin ctquale
,

& Jimilc tviangulo AFP (fii:g. 4. 5.6) 6c *y


aequalis AF. Aut igitur /3 ad /3y eandem ha- rr
*^ **ff*
erit **/*>^ ve j
b -t rationcm , ac d adf ,
aut rainorem, aut ma- .:.;
^ te

iorcm.
ae
^ K Ja efILA

-
<

(<Mff

^ PF & ^2 dj /
-- --
Si primum , erit /8y # , <t.i
f<

^^ ir aa
_ r l i.7x)
= *?* ^jf ^/

--
/?c ( ff)
-
=-
--
quo circa , .

are
Sumc PK ^
.
<.

&
.
<J^

nine inde kO tT**.


aequatioadparaboUin.Ponc sso,
^ -,-
"
,

5,
Q.
S E C TI UAR T A. C A P. H.

PROB. XXXVIII.
Reftis duabns VE & VC pofttione datis^ & ab alia reel a TE circa
polum pofltione datum *P vertente ^fecJis
ittcunque
in C&E ;

Fig? i. JirecJa intercepta di-vidatur in partes C!D, CE 7)E


rattonem datam habe ntes proponatur invenire ,

locum puntti

VP, cique parallel-as DA, EB occurrentes in A VC & B. Die


Age
vel
VP = a,
converfe
VA
CD
zq *, & AD =7, &
hoc ell ratio
cum dctur ratio
DA
CD ad DE,
d
-ratio ad CE, ad EB, fit ifta ratio

ad e ,
&: crit EB zn ~. Prceterea, cum detur angulus EVB, adcoque ra-

/v
tio EB VB, ifta ratio e ad /, dc erit VB
ad fit ~ Denique proptcf .

fimilia
ilia
triangulaCEB, CD A, CPV, eft EB CB DA CA VP. VC, . : : . : :

componendo EB 4- VP CB +- VC DA +- VP CA +- VC. Hoc ell . : : .

ko =: - - f Age kK , OV , ov paral-
$ fe
lelas AF:
erunt puncla K centrum, V & v +_ .

vertices Rurfus in radicali pone x ^ o , 8c 1"


~"
* "

ordinata tranlkni per P f. ^ Cf -*-ff- rf4

jam
/7^*
quia AP (d ) . PF (V
/ 1 / -
(
/V*
aa -f)}
V

KV
::

=
Pk
(( ,
^ -
,

^
^ \ff (AA
t f^.-f

fr
\
j

Cape Pk ^ ^. _^
"

^
, & hinc indCT AB Q .

\/ ., , yn Fit;

age kK,
a
- *~Z~tf ?,- OV, ov, parallcla:, AF, erunt, K centrum,
pv A ?rzi^ffA=li" rf ff ^ 4 * -I/ g
ri
V, v vertices. In radicali finge x o , cSc =
^j ff )>
iinata ID
infillcns "Denies
I

^^
^ lupcnoribus vcllm
fed VP
.

; Pv PQ .iKV .T: . -.:

igitur
r=S i*. atque adeo eft P focus, & quod in fecunda hvpothefi |/ -.
j7")

*/A eft major quam t ^, y^-


PQ fciniparamctcr.
^7f a.i
itaquc
^/ tj ) .. <i?f

Si tertium erit /Sy minor qunm ?;


, fit yA^T r a jff- aaff-^ee
Q- cadet punftum X extra *fl quare ; /i^ minor mnjov ell quam K? ; fed in hac tcrtia eft
7- erit //-4- , & fupencr aequajtib ad hyperbo- V ^aa ff ) yA minor quam yA^ t
quo
^
,
lam pertinebit. Pone at V (at - ate

V^ rf4gg ianx -\-iexx 4-ffxxaaxx^~ ^


circa
~f-
ff+ J
-

aa fuperatur ab ^ ,

~~
a
- 1 - KV minor
v cl eft
quam KP.
ge-^-ff
Q uo d opume
convcnu cum ciu vanun natura.
GEO METRICS.
J.+- tf. ~ :
:y4-tf. Duc~Hsque extremis & mediis in fe,
d ft

Ubi cum indefinite quantitates * c ^ non nifi ad duas dimen-


Jyy4-fay-
fiones afcendant, fequitur curvam VD , in qua punctum D pcrpetim repe-
ritur, efle conicam fe&ionem , camque hyperbolam ; quia una ex indefini-
tis quantitatibus, nempe #, cit unius tantum dimenfionis, 6c in termino^A^

muUiplicatur per alceram indefinitam quantitatem y (<?).

PROB.
TAB Q. Cum d fit arbitrariae .magnitudinis , po- - f *ef
Fig. 3. ne earn
(*)
~ VP =* ;
c quia DC
CR -.4 e , . : .
fi earn negative fumas, eft enim
ee
& DC minor ponitur quam CE , erit a mi quantitas ncgativa , ob a mit\orem quam e.
nor quam e ; fit VF rr: e. Due FG parallelam Defcribe igiiur inter afyrm . MR h\
\ 1 . Eril VG /, quia LB B\ . V VG : : 1 . ::
bolam tranieuntem per V. Dico earn elfe lo
e .
/. ./Equauo autem fict -4- <iax E= cum
dividcndo per
<xy

<)-t-<i4 ,
,v ~ iequanonis proporitae.

Due enim
quamlibet NA parallelam VF, &
occurrentem curvae in D alymptcto in T
, ,

& rcftjc VB in A ; & D age DQ pamlle-


per
(divifione reipfa fada) lam afymptoto MR : die AV ^ x AD y, ,

FG =! OT. Jam GV (/; VF (c) AV . ::

aaf a4f
tfy- <ief

ee
(x) . AN =S QD DT; fed TD S
:: .
(

Die AD t-TN AN)S

tt
_*A
_ -4-.fe/
- -I . . _
ergo QD ~ -+- Item
M
VG :: AV
TH::
.1.
i. Sit m o ; erit y t^

-1 /
:
quaere igitur qu.utam port FV, KH =5 . Rurfus HL - LV-
VP.PP"; ca erit Z^ y. Hxc fit VH. Jam po-
ne y ^ o, fiet
4ll/
; fac igitur FV VH ~ ^~- -
, & VF ^) . FG (w) :: LH
af
(e) . VG (/) :: HV (~^ VK =: .
eft
f~^l\ ee
:
igi-;

& pc; K H age indefinitam


,
MQ , ea erir una aam y
ex al\ inpious.
..

T flTi d ef A&W
__ MK = MH-HHK S3
_, . rt

Nunc, quia diximus t rr


y-f- -
.
i
, e nt ;fedMQ.QD =
e ei
yi-4-.KJfe;,
/tH-.i<i<
S i

.i4/
ill/" tf
V/; pone 4c infinitam,
e/*: pone infinitam.
MK
ATL-
KV ergo reftitutis
.
-A:^.,
T.-T-
, fymbolis
/
deletis
(
ee
, r.,,,,u^i;<-
,
^/>TO>

erit y =J
<j<j

=5 VL :
per L duo LM dclendis , eundisque divilK per m , & inuki-
pa-
plicatis fyy -*- afy ^cxy-^f-aax, quae
per ee}
vallehm VB & occurrentem QM in M; Iv^ec ell xqiutio noitra, 8c quc-e iuni jcquationcm t

ent altera afymptotus, & M


v =S o , Sc reftat t =5
_ aaf
y
- centrum.
aef
Pone

xqualis^ L\
Auclous , repofita d pro a in aax.

Quod fu? major efTci quam e , id eft , fi omnes


Kk rc^
SECT/0 CAP. II.

P RO B. XXXIX.
Sf re ft* dua AC, a duobus pofitione datis punftis BC A& B
in data quavis rat tone ad tcrtttim
quodvis punflum C
ducantur ; invemre Locum funcJi concurfus C.

TAB. v. TTunge AB >


&: ad hanc demitte normalem CD: AB :=: a,
didisque
AD = DC =;: a- -x & BC
J =V
x,
BDq -H DCg )
Erie
=: \ (xx
AC
-
^K(.vv-Hjy).
- tax -\- aa +-
BD ==
yy}. Jam cum detur ra
tio AC ad BC, fit ilta dad e-y &, extremis & mediis in fe dudtis erit
~ ,

* (
--
V{ xv +- yy)
ddaa iddax
-j
--
dV(xx
** ~y-
- -
tax +~ aa +- yy}.

Ubi cum vv
ADC
" c
Et per redudioncm

ncgativum ,
& Tola uni-

tatearTedum, atque etiam angulus reftus, patet curvam in qua


punctum C locarur , efTc circulum. Nempe in rcfta AB cape puncta E Sc
F ita ut Tint d. e AE BE AF. BF, 6c ent EF circuh hujus diame
: : . : :

ter, (f)
Et
TAB. R. PE D ut PE ad
producendae- edent in
Fig. i.
ae aa,
X ,

PD haberet daUm rationem , tune


Ccterum ctiam potuillet prob]ema. p AB itc folvi
ae- -

elTct quantitas at J Rcliquib politic, ut in Auctore, a pundo Fie


D
ncgativa ;

agatur ipli pa BU recftae occur- !


>A UE
HA At rens in ; A &
a punito P eidcm BU paralJela

ergo, transferendo terminos omnes,


~ ducatur PF re ft re products: occurrens in tU
<y

F. Dicatur FP a FU b ; y ;
~ ;
= UA =
igitur VH capi deberet in PV produAa. AD x,S fit ad &
ut FP () ad CD DE
~ PG lit
n<)
,
I G .1 -*- d c. S ^
inveneramus quce eft quanti- Ell CDad DE (ut * ad u: ad , UA
tas negativa ,
verfus
fumere ergodefeemus \ K =5iy QuarcEU=S .

S, &"per K, H
agere indefiniian ce MQ ;

tera vero ut fupra cbferva Iblura quod in pri-


:

atque FE ~ Sed PF (a) ad FE


ma hyrothcli \ >

r elt quam YP , quia


elt e UK;- minorem ut a ad Yb;
i.uncaatem elt VL major quam YP , quia e (- A -J , ut DA x ad \\. <-
{
rgo fa-
minor eft quam a. Dehet autm hxc hyper *b>:

bola continen angulo i\ N, L^ ei ad verticem, (flum ex extremis tfy quod


frc fuperior angulo NYA
\erticem, ,
i

x mcdiis &
; 2eoua-
ut poiitio afyinptoiorum 5c pimtti in hyper
tio ad hyperbolam onftruenda.
bola fatis oftendunt.

(p) Ponamus d quantitatem arbitral iam


vero in squatione ad curvam ponamus , ,

~Si o,
fit
y ~
4, at in priori hypothcfi aequalem a, & primo fir e
major quam a.
***
non poteft hyperbola ingrcdi angulum S Fac y =; o ^V (*
tt aa
xx) ,
erit
nee ei ad verticem; igitur hyperbola oppofua
tranlibit per P. Sed in iecunda hypothefiper
_
-
P tranlit ipla
hyperbola quam deicriplimus.
a =: e, patet locum eile redam VE ;
Si
xx >

(t - AA , ac x =3
tt 44
t

/
etiam
a* __ 4 i^V ^4
quod
cnim
ex
eft
aequatione deducitur ; tuiic y f

.14
S G E MR TR I C JE.

Et hinc e converfo patec hoc theorema , quod in circuli cujusvis dia


metro EF infinite produfta datis utcunque duobus punftis A c B hac lege
ut fit AE. AF::BE.BF, a pun&is hifcc aftis duabus re&is AC, BG &
concurrentibus ad circulum in punfto quovis Ci erit ad BC in data AC
ratione AE ad BE. (f)
PROB.
_ i\
_ u*
"at
,<r
~a -1raae 44 cadit inter puncla 8c B , Sc x ubi cadit A -
tt~ t-+. a inter A
it F , aft in fecunch hypothefi fempcv

--
ee
_ AD ^ m
...DC^Zy
,,i aae Ja H-.x, uiraque hypoihcli ,
-,
1 AB.
D
IX.
aut (fi praeferas - ,~ -ft J.Z t 4
. Sed
T
m , TXT-> 1- r n . .

rB
>i-i

It in hypotheh.DF
prima aequalis TAI. R.
*-f-4.4 :: a. ^ , & eft e +- a major BA
FB - - AD +- AD,
13A
cum
,
D
cum
eft inter
D ert
A
inter
& 3, autKig.
A Jk F ,
3.

quarn* , igitur etiam* major quam -

t--
: -
= AE. femper Z5 ^- __
~TAD
i -H x ^ -__
-- \- x

Ahfcmde nunc AF = & dumctro EF & ED *^ ualis EA aut


t * r aa. ~ .
fem P er * Scd c
defcribe circulum.
^. a
FDE
Patet
eft inter
quod
K 6c F;
in
el\
hac hypothefi
autcm BEz: BA
,
pun<fhim

AE
A
t:
circulircftangulum
ex CD, ergo
*4
ee ~
,

-- H -
aequat
a.ix
- --
quadratum
aax

At in fecunda hypothefi, DF acqualis AD -4- T AB


(--.-) :: /. f
(multiplicamlo tcrminos hos FB _ BA ^ A;
__
4 --- e
a ~ x__a e
.

per<-t-*, & divid-.ndo per 4) :: AF (-.) & ED s EA AD = -- x- unde,


4/7 Jt
FB ( multiphcando per *, & di- & e x natura circuli
;
an te 4-4-e
vidcn.l, ,
quod analogiam non turbat. a JX,
__ 4_4_i7 1 .,

* AA
R Si vcro fit f minor quam a, erit ee aa
VA ut ----- -+ * ^
- r
Cum AE AC CB
!

(, , fit ad EB ut nd , ut
.bit pofitiva =5
-

, ut AF .id FB , patet quod junct E h;- TAB. R.


ilos ACG in prniu hypothefi, BCG Fig. 3-4*
an:

Item q
;
vuicr.do ic:ncct per

polmva net ----


a
e:
<

aii
a
/j/jg

-
-
h.i

z^
fit

a
AE.

e
in iccunda

ur arcus
, & ACii
_
CE
m
acquat
utrau

arcr.n; EH, & eft


(divna ncmpc per ncgativam
- .z fed II er, ergo CH ad recto^ angulos eft

i - t.a, :: a.
-

-
-
, tc eft n e mvnor quam
e) ;

luper EF.

^^ Ceterum hoc theorema deducitur ex prop.


j , ergo a ctiam minor quam j~~ t huic pa- i. lib. r. Locor. plan. Apollun.i rcilitutorutn
^ mLtuin
,

10 Snm quam lc S c fic


rcm abfcinde AF, & punftum F cadet inter 5 ^^ri ;i
"

dcinonftran otelt
- B: rurlus dumctro EF defcribe drcu- P -

him. Dito hunc elfc locum aequationis in- Sit circuits,


cujm d umeter EF, cr 4 ^flfw TAB. R
vcntae.
peripherit pur.flo H rt^ diamctrmn agAtur per- pjrr }
ptndiciflaris HD rwr/wj ocfwrrenj ptripbirit. in , C
quamhbet ACB,
Inflecle ex C demitte & <?
perC ducatur qntvis refla occurrcns diametro
CD ad redos angulos
fuper
AB. Erit AD S ; B cr rr/; pinpheru in c , <c
junffa cH
^r x in prima
hypotheii id eft -4- x ubi , D diametrum convtni*t in. A; Jjc t ut AE 4^
Kk i EB
SECflO ^UAZTA. CAP. II.

P R O B. XL.
Si pnnctum lucidum A
radiis verfus
refringtntem fuperfciem
plauam C7) ejiciat ; radium invetrire
, citjns refratfiis
AC r

CB impinget in datum pun ft urn B.


TAB. V.
3-
lucido ad refringens planum dcmittc
ifto
perpcndiculum AD,
& cum
Apunfto eo mrinque producto concurrat refra&us radius BC in E, 8c
perpcndiculum punfto B demiflum in F,
a
agatur , didisquc rza, & BD AD
=f, DCs.v, llatuc rationcm finuum incidcntke 6c refra-
dio-

EB ita
ejfe AC ad CB , cr AF ad FB , CP- ft major ad FB minorem , qaod eft abfurdum.
AE fit ad EB ** AF *,/ FB trit CH -w/ ch sacto devenies ab abfurdum li FL mi-
larti d .umetro. iiurem ponas quam ipfa alterurn. :

Jungantur CE,CF, CAh 8c ch diametro occur- Si in circkli diawttro EF indefinite prod


rens in d. Quia CH ad an^ulos iiflit dia- >

duo qHJtvis puncf.t A, B, ;/.- .<. Ah


mc.To , c;it avcus CE a.- cui 1 H, ^ ,iJ LB Jit nt AF ad FB , v ,

CcF aequalis FAH,qiiarc tii. .nguli ACH an ACB, erit


Jemper AC ad CB at Al .i,/ FB.
CAHbiiecamr i

nd verticem CAH cAh 8c CAD /?A^ Occurrant AC^BC


; , ; ,
prod.cl.ie iterum periplie-
I); cAd; u!i fz^A anauluscAA
c, inc&/7,aga puncfta c , / i .-.

rtus eft eadem refta BF reflae cA; AA ,lis ad


; i iii ,
ergo ,

seque di;lant a ccntro; ideo funt xqualei, ut nli: in.

igidi Ach; chA. Ergo refti fant a;


circa pundum ^; re<5ta f/?
parallela reda Si a duobus daii; punc^is infledlantnr AC ,

(C oequalis aixui hH
.cus atquc a re us ; CB ,
ita ut qua ipfius AC li

fCE EHto & leliquus rF rcliquo FA. Jam


arcui sequc altam -iem CB in data rati<

ergo acqiiales funt an^mi fCF; FC/? infulcntes locus c..t ciic.il .u fie

aequalibus arcubus; id eft trian^uli AC


r
Ju- i-xrcrior ACr bifec ti:5 eft rcLia CF.
Fife debeat AC 7
R
-.m

-
d. e,
ad FB ut AC
ad CB. Scd anguli cCA; ACB tc.
-
::
qux:x
csnu-
arquant duos reftos , id ell bis
j

angulum mc;o ;^ arum r tune


FCE i
q c,
angulum 1C A
,
,
vcl bis i=c ,
.luin
ACE; ergo dcmtis aequaiibus angulis cCA 8c . c :; c.
.; quave deb A . BC ::

manet ang ilu, ACI<


"CA , (/ . c : >
.ra

guloACK, 5-- \C I3 angulus in 1 .

interior ACB b f flus eft rcca CE; qiure AC


ad CB ut AE ad EB. Un.de patci piopolitum. ic, .

, ut
6^. E. } pa;

Dico nunc quod fi fit AE ad EB , ut AF Datam autcm re^am AB fedam in F, r..o-


R. AF ad FB fit AF J
.

ad FB c per B agatur qu:e\


,
:A CB/; ,
duces in E, u. ut ,

J.AI.
4- iS: juncla AC rurf.is occv.ira: peripKeriae in c, fumendo FN ipfi FB parcm , 5c qu-jercnno
J
S- 4
di.uiA tr.iu ad reCi.^ anL,rdos. quartam BE poft daias AN, NF, AB nam ;

Non enim; fed fi fieri poteil , lit cM quia ad NF AN eft utAB ad BE; etiam
malis di M
diametro occurrens (empoKtndo AF ad (NF FB ut AE ad EB.
vcl)
in L, erir FL major, aut minor quam FB.
EL minor quam EB led AE ; Pater autcm quod U impe.ra ralio efci acqua-
ad EL i. itAF ad FL & alternando AE ad , biicc.il im
AF, ut EL ad LI ad BF, & :. :} AB.
L minor ad B majorem -it 11,
S GEOMETRICJE. 261

dionis, hoc eft finuum angulorum CAD, CED (r} eflc d ad <?,
& cum
EG & AC (lit notum eft) (;) lint in eadem rationc, &; ;\C inV(aa+-xx)

EC =- - n^ -H
crit xv.) Practerea eft ED ( s V( ECf CDg) :=?

ec
,.ddaa-}-ddxx
~ ~
xv). Deniquc propter fimilia trianguh ECD, EBF,
eft ED DC EF . : : .
FB, & , duftis extrcmorum mediorum valoribus
c in
ddaa-k-ddxx
ie ,
c V (
CS
AA
.

) sA \ (bb ce) t- x
,ddaa+-ddxx
Y( xv),
,

ff
, ddaa 4- ddxx
five (e x)Y( Et partibusxqua-
xx)HxV(bi ce}.

+- ddcc

donisquadratis&ritc difpofitis,x4 zcx* _ ,,


.

dd tc
^ o,
P R O B. X L I.

Invenire locum verticil


triangnli T>,
cnjus bajis AB datur, J;
B - V:

differentiam.

angulus ad verticem , five ( quod perinde eft ) ubi fumma angu- in. z 9 .

Ubi rum ad bafem datur, docuit Euclides locum verticis efTe circum- Euclid.
fe
re fr) Nam, fi
per C agarnr rccla para!- GH bbffxx
~~
tet>t>\-

5.
lela rcdx EF,c; it angulus angulus in- GCA ,
* Xf* 1 -*--^
eft aurcm aequalis altc.no CAD. _. ,./,/ f ,
H eft angulu.s . ret raaionis c
ell
a-^u.iJis op^oiito CLD. Qiure ike. SS

(0 QUI.I in
triangulo EGA, Jatcra EC- TA Fac & ** ^"^
dl x ^ ll;ltio ad ? n
un oppoliiui-uin CAB lnm ^"
! yy pro x4; ^*y pro e,
vcl CAD. A. ? pro xx, in zquatione ponrema, nabebis,

Pone qiuntitatcm ^ _
dividcndo per
lr vv
MST^^SL _
^
-
(0 arbitrariam d b,
-

_^_ 1
jiiatio fiet

---- g j

A;^ - zr.v -t-


Ibccxx -Je-jtbbxx
--
- tcbbxx-
^- .--
laatlccx -f- anllcc __
^^ o
/>i>

^4

^bbcx-t-tabkc ZZ o acquationem ad hypcrbolam , cum <Jivifo

^ **
termini altiffimi yy
*-**
,fint y&y ~,
Aur, poncndo K 4-4.1 ^=1//", &W w^^j insquaks Sc reaksjquam facile, dc.cribcs e l\i-

pev
Kk
S E C r 10 ^U A R T 4 CAP. II.

fercntiam circuli ;
propofuimus igitur invcncionem loci ubi differentia at-
gulorum ad bafcm datur. Sic angulus major angulo , fitque DBA DAB
ABF eorum data differentia, rc&a BF occurrence in F. Infuper ad AD
BF demit tatur normalis DE, lit & ad AB normalis DC occurrens BF
in G. Diftisque AB = AC = x, c CD = y ent BC = a - -x.
<j, ,

Jam in
triangulo BCG cum dentur omnes anguli, dabitur ratio laterum BG
& GCi fit ifta d ad *, & crit GC =: ffTTlff. Aufer hanc de DC
d
five 7, &: rcftabit DG -- //v -
L! (2
-
1- /2 v
-. Prxterea, propter fimilia trian-
gulaBGC,DGE,eft BG BC::DG.DE. Eft autcm in triangulo BGC,
CG BC
a . d :

-.
: .
adeoque aa dd
;
CGq. BCq , & coniponcndo aa -f-
BCq. Et extractis radicibus v(aa+-dd) d ( BG . BC) :
. : :

. : : :

DG.DE. Ergo DE =S ABF fit ?. Adha:c cum angulus


differentia angulorum BAD &
ABD, adeoque anguli BAD & FED ;uquen-
tur, fimilia erunt triangula rcftangula CAD EBD, & proindc later* <5c

proportionals DA DC BD DE. Sed eft DC zzy. DA . ::


~
.
(

DCq) v-(.v.v +- yy] DB =: .


(

& r
fupra erat DE - ay
____ _
_^
ax aa 4
.
Qu arc
*
eft

/7.y _
/j /j
i
/7 \

~~- Etcxtremorum & medionim


quadratis in fe du6tis aayy
- -
^axyy +- xxyy f- ^ -,~
- zaatlxxy - -
laady* 4- i.ady\">
+- iad\yi
"
-H-
y<

^ 4 ^Ar 4- <3
,
- 2^7

yy
aa 4

Due omnes terminos in aa -H dd, & prodeuntes redige in debitum or-

dinem, 6c orietur jf
4
-
^d ^* ^ \-\ \
ddyy
idy
]
~c.
J
a

Divide hanc aequationcm per xx ax 1


, & orietur
JJ
d
xx i(f
x
yy
^ o. Dux itaque prodierunt xquationes in folutionc hu-
~y -dy
jus
, S f / NE S GEO METRICS
jus problcmatis.
Prior x.v - ax
I 0y

yy
tr o eft ad circulum, locum ncm-
ubi angulus FED D fumitur ad alias partes reftse BF quam
pe puncti
in figura dcfcribitur , exiftente angulo ABF fumma angulorum DAB,
DBA ad bafem , adeoque angulo ADB ad vei ticem dato. Poftenor
a yy
XX e ^ ac* hyperbolam, locum puncti D ubi angulus FED
H
^. Jv~
*/
y
a
fuum obtinet a recta BF quem in figura
dcfcripfimus , hoc eft ita ut an
gulus ABF DAB, DBA ad bafem. Hyperbola?
fit differentia angulorum
autem haec eft dcterminatio. Bifeca AB in P. Age PQ^ conftituentem
angulum BPQ^ a:qualem dimidio anguli ABF. Huic erige normalcm PR,
& erunt PQ^, PR aflymptoti hujus hyperbolas, Sc B punclum per quod
hyperbola tranfibit. ()
Et

R. Si fuiffet problema. Invem-


Fi CT .
rt
(")

l cttm verticil
propofitum
D triantuli bafn AB x , & Po (
S3 oL LQ -f- QP )
6. , tujus
datur ad bafem DAB, DBA datam
,
1

C7 ar.guit
conficiunt jinnmam , polles illud lolvcrc ratio-
1

V( ) hx. Sed ex proprie-


cinio prorfus eodcm , oill quod hie e GC de- 4 t.

mcre deberes CD; led nihilominus ad candcm


tate circuli OP .Po ^ PD* , ergo ax xx t^

xquationem de v en ircs,ut facile videbisj debet xx + dy, aut xx .ix "!"


7v
: z^ o.
igitur haec aequatio ambabus hypothelibus in-
1cm re.
Poftiimus autem angulum ABF, vel acqua- Atqui asqiiatio ab Auftore invent* debet
eiiam hanc continere &: quidem per multi-
Jcm BDF,clFe rcdto unnorem, alioquin re^tx ,

BF, CD plicationem , ergo dividendo reftat


cuire ncquircnt in G, ut ftatuimus, * a
eft angulus BDA obtains quapropter x
circuli
erg(.>

centium dcbct eiTe infra


,

redtam BA. xx H idy w


<

" "~~ y
U,t
o , pro folutione
nunc circulum, cujus fcgmentum tenvn-
Si problcmatis quod pcopoiitum fuerat.
tiatum reda BA debet elle capax anguli B1)A,
dclcribas EudiJto move, cut BG hujus circu Hyperbola facile determinatur 6c fuperiori-
li
ungcns.BM diameter, L centrum, q-& bus.
MUCH!,, hifcvta chu da AB in H, & ex H
edudta nonn.ili ipfi BA. TA.
Eft emm y
~ ^ fix d .

Junge AM, cut angulus ad A reftus , & . dx


AMB .xqualis C BG ; iunt igitur fimilia trian-
4
E=
4
-ila rcit .ngulA Clki , AMU; fc eft AM ad
_
AB ,
ut BC ad CG :: d. a , fed AB S 4, er ac ^^ ^_
-
y
,

>,
,7.7 ,/,>>

an
.v.tr

go AM =5 d: quarc HL aut CP ^ .-, igi x (aa-+-"d,.


,.

-
,

+- ubi u
~ o eft x Z
); ,

DP TAB. R.
tur =3 y-t- -. F.interBL ,vd LO , aut
li AP cum ^S o
d
E I .
, , ig. 7

Lo =5 (BH -t-HL
:

>,quocir-
AL. Proinde per P & L age indefinitam PL
in ea erit vcra diameter ordinatarum AL,
OP cujus politio detcnnmata eft iecunJuna
m
ca (=5 LO-i-LQ QP) =: K (
N"

130.
SECT 10 ^VARTJ. CAT. II,

Et hinc prodit tale theorema. Hyperbolx reftangulx diametro qua-


vis AB ducb ,
& terminis ejus ad hyperbola: puncta duo quaevis D 8c H
AH, BH DAH DBH
"

ductis rcctis AD, DB , } hx reftcc angulos ,


ad
terminos diametri condiment xquales.

Idem brei ins.

Ad PROB. XXIV. Re&ulam de commoda terminorum ad ineundum cal-


cuium eleftione tradidij ubi obvenit ambiguitas in electione. Hie difte-
rentu angulorum ad bailm eodem raodo Ic habct ad utrumque angulum ;
&: in conllructionc fchematis a quc potuit addi ad angulum minorcm DAB,
ducendo ab A recta m ipii BF parallelam ac fubtrahi ab angulo majori ,

DBA ducendo rectum BF. Quamobrem nee addo nee fubtraho, led
dimidiuMi cjus uni angulorum addo , alteri fubtraho. Delude cum etiam
ambiguum fit utrum AC vel BC pro termino indefinite cui ordinatim ap-
plicata DC iniiitit, adhibeatur, ncutrum adhibco ; fed bifcco AB in P, &
ad-

130. Scd eft LA T I


. AP (~ ) : : d . a :: rr , eft igitur o- rS , Z<
hyperbola eft
aequi-

BC . CC , &: funt aiiguli ad A& C jcquales, a, quapropier afymptoti funt invicem ad


igirur fimilia funt fiangula PAL, GC13, 6c reclos angulos; fed axis hifecat angulum afym-
i ALP xquat an^ulum CBG. :it ergo afymptoti facere cum
diamctris OP, PA angulos zequaJes; verum
XX anguli Al L; PLA fimul coniiciunt unum re-
Pone nunc o c V clum igi ur fac angulum QPB aequalen.
,

x (a a ,1 1 aadd midio dato CBG, rtdta QB ent afympto- ?<

- H ent xx _, ax ; ,, torum una, alte.a vero ent RP priori nor-


4 4.i,j-f-4fl
nulis.
.1

&
W v
*v ^"^ S" V f
2,
Nam age quamlibet MC parJlelam AL,5c
,
& jam AP SS 3 , ut in N".
curvx occurrentera in \
T
: ciit AC ~
^ y aa -t- /
.
CP x- -, & :^J AP
("V
), quia
LP ______
I04.;qunere ergo tcrtiam poft r

T
(1 .AL >i
::
PC-(x -1)
-
. CM - ^
i
& PA (1); hxc fitPN Pn, & age NO, i

eft MV -y, & cum


no p AL; erunt O,o vertices hyper- ;
^ ;
,7
>1
"*

"I

bolarum oppofitarum , ut j.\ N e 13^. .

AP (-) . PL .
-*-
) :: CP (x
Atqui tri.v iimilia LAP, ONP dart
LP PA OP PN & fecimus LP PA
. :: ,
,
. :
. PM ZZ- -1
PA.PN ergu PA PN PO PN, quare
,
. :: .

- igitur OP PA funt FM- ^2 .v.v AX


eft OP =-I PA , ,
repciituv

diainctri sequid
A
ab axe, nam hyperbo ; fed PO 1
^ MV*
la t ran lit
per B c^c per , quia fijn seqv
ne ponas y o, eft .vx ax _-. o, id eft .

^ A
"
,
.
i , quae eft
*- o , vel x ZZ a. a
aequatio couftruenda.
rf
Scd LP P0\- ) . LA (-} :: OP .
GEOMEfRICJE. 26;

sulhibeo PC : vel potius acta MPQ^conftitueme hinc inde angulos APQ^, TAB y
BPM acquales dimidio differentiae angulorum ad bafcm , ita ut ea cum Fig. $

re&is AD BD , ,
confthuat angulos DQ_P, ccqualesi ad MQdemitto DMP
normales AR, BN, DO, oc adhibco L)O pro ordinaum applicata ac PO
{ro indcfinita linea cui infillit. Voco itaque PO^:.v, DO r2 _y, AR ,

vel BN :=;,&: PRvelPN ~c. Et proptcr fimilia trianRulaBNM, DOM,


critBN.DO:: MN.MO: & dividcndo, DO- -BN -*). DO
- MN (ON, - x).MO.
(>-

(^)::MO fiver Quare MO ^ 11^^.b y-


Similiter ex altera parte propter fimilia triangula ARQ_, DOQ^, crit AR.
DO :: RCL. QO : 6c componcndo DO -H AR (y+- b). DO (y} : :

Qiiarc QO ^ Denique

propter ncquales angulos DMQ^, DQM, aequantur MO & QO ,


hoc ell
fy ^y y _j__ Y y
J- r :zs 7^-. Divide omnia perj, 6c multiplica per denominato-
y y 4- b b
res ,
& ovietur
cy +- be xy
- - bx cy be H- xjr bx , five xy y ^^
notiillma aquatic ad hyperbolam. ( rj)
Qiiin ctiam locus punfti fine calculo algebraico prodire potuit. Eft D
enim ex fuperioribus DO BN ON DO MO
(QO) DO-H . AR . : : . : :

-OR. Hoc eil +- DO BN DO BN ON OR &


,
mixtim (*) - - .
: : .

N ^ 2^=^-2^ fQP) Adcoque DO in OP


DO .BN ::
"*"

(NP). .

BN in NP.

PROB

^ Hujus hyperbolae comftru A ion cm ut ni- Cum fit an^ulus ABCzqualis utrique BD(?
facileni , oinitto. CB, vel BAC, fimul; crit angulus BDC
ABC
ON
enim DO
>
-
BN ad DO -4- BN ut BDC per hypot.
cxcclius anguli fupra
aiquc ideo dabitur angulus
angulum BAC; at-

ad OR; ergo DO BN -f-DO +- BN


{iD(>>
ad DO-t-BN ut NO -4- OR ad OR; Nunc triangula ADC; BDC, qux habenr

BN
am DC-+-3N ad DO-+-BN
ut OR ad OR
I) -r-
-
communem angulum ad D & aequales angulot
ON; quare ex DAC DCB, funt acquiangula ergo AD ad D(.
ut CD ad DB, 8c reflangulum tub AD DB
; ;

Y, iDO ad iBN ut RO -t- ON ad ;

KO ON & dividendo per 2. 6cc.


, eft acqualc quadrate ex DC, & datu? eft an

gulus ADC; quare pundum C rangit hyper


idem problema fncilius folvit Roltrtxs bolam aequihteram , quas defcnbetur biicfia
MI appendicc ad i u^s iediones corneas, AB in E , ik duda EF AE vel EB,
aequali ipfi
edit. i ; hue Jk conftituente angulum AEF zequakm dato
angulorum txccfiui. Erunt AE; EL, feim-
T
."\B R. I? ^ triangulum ARC ,cujus datur bafis AB diametn conjugatie, quarum triasverfa & in-,
8c exccffus anguli ABC tapra angulum BAC. a erit AJ3.
Ipfi anguloBACacqualiS ponuiur angulusBCD.

Tom. I. LI
S E C f I ^ R T A CAP. II.

P R O B. X L I I.

Locum vertices tr cnire atjus bafts datttr &


angulorum ad bafem units dato
angulo
a dupLo dlterius.
^r*
1
jyji
"- TTn fchemate noviilimo fupcrioris problematis fit ABD tviangulum illud ,

JL AB bafis bifccli in P, APQ^vel BPM triens anguli dati ,


quo ar
lusDBA exccdit duplum anguli DAB & angulus DMQ^erit duplus r.n- }

guliDQM. (y) Ad MQ_dcmitte pcrpendicula AR, BN DO & an- , >

gulum DMQ^ bifcca rcfta MS occurrente DO in S & erunt trhnqula.


OM
>

SOM fimilia; adcoque OQ^. : : OD OS & .


, dividcndc
-OM .OM-. SD.OS : ::
(per 5. VI. Elcm. ) DM OM .
Qiia-
re per p. V. Elcm.) OQ.. OM.= DM. Diftis jam PC) x, OD =/,
AR vcl BN rr b ,
c PR vel PN zz crit, i
,
ut in iupcriorc problem -ite ,

OM=s -/-, &


y~b y-i
CC
"

c Y4 YV
Pone jam DOg 4- OM? =: DMg, hoc eft yj +- (
-^
_p_
* _ ^ i
K nf\V
f>

-4 A-X XVV
-7-^^-)r/. Et per dcbitam reduftionem (z) orictur
k _^___ 1 A; /rw v 1 4 /i .x./

j * 2.bb
^ x yy 4- 4*^7 __ ^^
.

tandem y =: o.

Divide omnia per j 5, 8c evadct jy^4- ^7 ^ 0-

D
- j.v.v
-
^ ^_ JI"L,

bxx
Qmare punftum eft ad curvam trium dimenfionumi quae tamcn cvadic
hyperbola ubi angulus BPM ftatuicur nullus, fiye angulorum ad bci-
DBA
fem unus
te, sequatio fiet
duplus alccrius DAB. Tune cnim
yy ^; j.v.v +- zcx cc (a). - BN, five b evanefccn-

Ex
Cum angulus fittrien? .v -;uo BPM fyy -4- iJy-4- W}) ^
us D3P fiiperat duplum anguli DAP , & poncudo &c.
cum angulus DBP a:quct angulo- , DMP i

fimul; crit ingulus aequalis duplo an;u- DMP () Cum ^ V (^xx -*-t.cx cO TAB. S.
lorum DAP, APQlimul; at angulus DQ M
y

,K ^ -
icx-4-cf ^ ^ V acc Fig i.

acquatur ansulis 5c APQ , ergo angulusDAP :


o,cftxx , jc ,

DMP par ell duplo angulo DQM.


~ aut x ~
(

qua re x , Abfcinde c.

(z) Rc.-lufliofietduccndoyy iny i^\v-f-:4,


?c n r;-t-2^-f-U, left
-

it y + P^)
:
py ^ - , quo circa erunt V, 8c R vertices
ennn ^ >
-4- t^ z^ (y 3
by-
QUJESTIONES GEOMETRIC
Ex hujus autem xquationis conflru&ione tale elicitur theorema. Si cen-T A - v -

afymprotis CS , CT, angulum SCT 12.0 graduum contincntibus


6*
troC, Flg>

defcnbatur hypcibo: cujus femLxes Tint CV , CA


VB ~
produc . :

CV ad B, ut lit VC, ab A Sc B aftis utcunque reftis & AO,BD


concurrentibus ad hyperbolam, erit angulus dimidium anguli ABD, BAD
triens vei li AJJE
qucm re&a comprehendic cum producta. AD BD
Hoc imelligcnu um ell dc hyperbola quse tranfit per punclrum V. Quod
fi ab iifdem
punctis A c B aftac A.V, B^/ conveniant ad conjugutam rc<5b;c

hyperbolam qua: tranfit per A tune cxtcrnorum angulorum trianguli ad :

bafem, ille ad B erit duplus alterius ad A.


PROB.
ibouaun oppofitarum , 8c tota diameter angulo una cum
aequatur, ert BAE
(angulus BKC, bis angulus EAB oequalis
V R ^ ~-
,atquc idco dimidiaVC ~ = VN. aut"

el\ angulisEAB, ABE;atque ideo triangulum

iSitur qusevis abfcifla PQ ^ x & RQ ,


AEBcftil- Idem oltcnditurin fig. 3. fu-
mendo angulum BEF pro angulo BEC. Scd ex-
; fed QV =1 ^r - & RQ Q V ~ . cefl us quadrat! ex BE iuper quadratum ex ED
eft quadratum ex DB , (fumpta EF ipfi & ED
LClI us
qux quantitas cue debct scq quadrati exAEfuper quadratum
ex EF eft rcctangulum DAF; 6c xqualia funt
f
aJ urdinatse quadratum yy~ ^xx-^t-icx cc) quadrata ex A V. EB , atque ex EF , DE, igitur
,

VC 1
, )
. <ro- ZH : fume bine indc rcdangulum DAF
scquat quadratum ex DB.
9 3

CL ^ Cl ,
~ ~ 5c circa hasdiametrcs dcicri-
Sit

ipfius
CG
CF,
triens datae
erit reliduum
C A. &
(^fig.
^
, quia
i.j,aut
CD triens
lumma ^
eft

bc hyperbolam, quae, ut conftat, crit locus 3.) AF triplex tvliqui ai;i iummse GD, quare tcr

scquationis. rangulum ADG xquabit (rcftangulum DAF


vel) quadratum ex DB; eft igitur rcdangulum
Nunc dico quod angulus, qucm faciunt AG
ex data una cum variabiii GD in variabi-
afymptoti eit iu. graduum. km GD ad quadratum ex variabfli DB
ut
Nam per V acta KV ad rectos angulos , &: unitas ad trcs , qua:e pundum B eft ad hyper-
quae afymptoto occurrat in K , Scjunc^aNK, tola m.
quia NV
jequat , erit xqvwlisKC VC NK
fed quadratum ex KV,;CL) .xrquat ter qua
Componetur fie. Ex data AC abfcinde
dratum ex CV
igitur quadratum ex CK. ocquat
, trientem CG ex axe AG ; parametro tripla
,

(quater quadrauim e:c vc!) quudiatum ex CV ipiiui AG.defcribe hyperbolam , cut angulus
ur aequihterum fnangulum NCR,
.

ACB duplex anguli CAB.


quapropter angulus NCR ;ft 60. grad. Q.E.D. 11 ducta normali BD , eft rcftangulum
ADG ad quadratum ex DB ut vmim ad tres.
Hinc facilior hyp: detcrminatio. T: -
quo ciica ter teflangulum ADG zquale eft
tain RN; fuper duos ejus trientcs NC quadrato ex DB excelTui quadrat! er
, hoc eft
ibe triangulum acquiluerum NKC, CB fuper quadraium ex , aut (capta CD ED
oiuem cumNC angulum TCN a ipfi DC
sequalij quadra: i ex EB iuper qua-
lemNCR; cruntTC, CK afymptoti , dratum ex ED. Pone nunc EF ipli pa- ED
pcrbola tranliie dcbet per V. rein , i: qiua tota eft ad tiientem AC u(C CG
ixliduum vel fumma antecedentium AFadre-
Liim , analyfl gtometr u a. f.duajn vel Turn mam confequenuum GD :
igi

TAJ.
tur AF eft tripla iplius GD , quare re<ftangu-
S.
Sit trinngiJum ABC habens angulum lum DAF
aequat ter redangulum , id ADG
Fifi- i-
ACB duplu . B demitttpcr- eft , exccftum quadrati ex BE iuper quadra
iii
BD, & abfcinde 1- DC tum ex ED; fed rectangulum eft ex- DAF,
parcm. iur juncla F.B
ocqualis Be ceilus quadiati ex AE
fuper quadratum exEF;
angulus BEC angulo BCE : fed angulus BEC iutur quadratuin ex AE sequat quadratum ex
LI i EB,
SECT 10 QU A R f A. CAP. II.

P R O B. X L I I I.

Circulum per data duo pnntta defer ibere


qui rettam pofohne
datam continget (c).

TAB. V. A & B punch data, & EF re era pofitionc data, & requiratur
Fig- circulum ABE per iita punfta defcribcre qui
contingat reft am iftam
7-
Sunto ,
FE Junge AB 5c earn bi/eca in D. Ad D erige normalem DF occur-
,

rentem rectos FE in F, & circuli centrum incidet in hanc noviflime du-


&am DF, puta in C. Junge ergo CBj & ad FE demitte CE normalem ,
critque E pundum contactus, ac CB CE xqualcs inter fe, utpote radii ,

circuli quaefiti. Jam cum puncta A, B, D, & F demur, efto DB c,


ac DF =3 by & ad detcrminandum centrum circuli
quseratur DC, quam
idco die x. Jam in tmngulo CDB propter angulum ad D rectum, elt
f(DBg +- DC<j),
hoc elt f(*tf +-.**) CB. Eft & DF- -DC five
b .v rn CF. Et in triangulo rcftangulo CFE cum dentur anguli, da?

bitur ratio laterum CF & CE 3 fit id a d ad e ; & eric CE :=; in CF


a

hoc eft , -. Pone jam CB 6c CE, (radios nempc circuli quasfi-

ti,) xquales inter fe ,& habebitur sequatio V(aa-h-xx) ^ ^ Cujus .

partibus quadratis & multipliers per dd oritur aadd +- ddxx ^ eebb ^

4- eebb
ieebx a add _
2,eebx-e(XX e Sive .vx z^ . Et cxtracta radicc,
ad ee
eeb^-dV(eebb 4- eeaa ddaa]
x zz
da - ee
Invcnta eft crco loneitudo DC
adeo-

EB , quart triangulum AEB eft ifofcelcs , & C ) Afollenlm illc qui fcripfent con xa-
angnlus BEG, fig. z. vcl BKF, fig. 3. vcl sequa- mm tantum nut
librbs ofto, (fcptcm ;uit
In,) BCA duplex anguli CAB. foX E- D. tempus edax), plura volumina de rebus geonic-
(ut difcimus ex Pappo in prxt. ad cp-
tricis i

Si angulus ACB cfTet reftus, puncla C, D, timum colleclionum Mathem. Hbruin) confc-
E, F coinciderent , &
analyfis ac dcmonftra- cerat , Sc niter alia duo ta:iiunnm quae perdi-
tio eadem elfet, fed aliquanto breviur. dimus temporum injuria.

. S. Hinc angulum datum M PQ trifariam aim Ve- Horum problematum in his libris conten-
4. teribus dividemus. NAOI quern vis circulum torum unura folutum proftat Eucl. lib. IV. 5.

ACB fecabimus in duo fegmenta, quorum unum f.-cundi cafus, videlicet ubi tres reftae datae
ATC capax lit dftti, turn tripartite chor-
anguli cooftituunt triangulum ibid. prop. 4.; feptem
da AC, fuper AG
dupla ipfms defcribe-CG autem folvit Newtonns hoc problemate 8c qua-
mas hyperbohm cujus p-uameter triplex lit
,
tuor fequemibus , omnia foluta habeo , me &
iplius AG, connexis puntilis A, B, C, ent ecfiturum fpero propcdicm,cttmPori$mitisI
angulus HBC sequalis an^u .u date, 8c triple. x clidis rcftitutis.

anguli BAC.
x_
JJESI IONES G E O ME ?R 2 C

auleoque centrum C quo ,


circulus per puncu A & B defcribendus eft ut

comingat re&am FE (a)


P R O B. X L I V.

there qui retfas duas pojitione


Circttlumfcr datum pnnflnm defer
<datas
continget.

& EF FG reftse duar pofiuone data: , \

E & AEG (to datum punftum A, fint ,


JAB. 1

circulus quaefitus eafdcrn conungcns, AC traniicns per pun-


ctum

/Fqtn ~ io fuperior dat xx


eex _ ce,tk x
aadil sequatio haec ent i-r- j^
i-ef-x n?t , in. r\n
xx
.
DB
-tt
: fed product*
fumi deberet ex D verfus M, & CF ex[:.-
donee ipft FE oceurrat in G 8c dicta FG <

d, mcnda fuillet per ^-+-x.


u
eft GD=5 f.vjuiaFCad CE ,
ut FGadGD;
Duos habet valores aequatio noftra 5-- ,

dendum ci\ quandu unum,quand"o nu


i---
tex _
1
--p- /j.j ,/
-.
,

Per A due ALtacieatem an- beat circulura quod concinnius fiet cxtrjcU
,

uionis radice, nam ilia duos valores me-


gulumDAL aequalem angulo DFG & occur- ,
fumamus ei go x
: ^
.vplica
rentcmFCproduftzin L: emDF() FG (d) . ::
V
AD AL ^ die ^f
tct..~
^ f t

(a] .
-7-
p
, quam ; ei go d/i ee

ffX lemus, detcrminetar 7~-rb


x.v-4- I
Th ~ ti
gg. Per G age GM paral-
d]"-

y
ftatim apparet unum fururum valorem x , cum
lehm CE , ^c occurvcntcm FL in M; lunc
t ^3 a, , rel cum punc~torum it in i
ic-"

H) (^).DG (*) :: DG ().DM =f^.


b
Re- poiitionedata;nulium ubi c i
,

aut recta poiitione data eft inter duo puncu.


fm i^ itur pcrXuii 3 5. Seft. IV. faciendum GD
-f- AL. /-*-j, . x -4- ii;M :: A;. DC. AL () Igitur, pro p o fit o- problem ate , fi rectn non
fcparet data pun ?;cictid:
Diterm mano. utrum alterum punctorum B lit in ipla recta, -^ AB .

tune junge d.ita puncla AB,age indefinitam FD, |,

Pofnimus quod g Ut quaniita^ pofiri- t|U.u Ivilccet AB


ad icctos angulos; <.

va ,
quod accidit cum edh n ft
quaia I-M datas red^e pcrpendicularem & FD >

.<<,/</,
aut <^
major quain /i^, vel cumeadrf currentem in ,
M
quo ecntro , LR. de-
nujorem lubet ratumt-in quain <i ad b ; led be circulum qui y ut uqwQt , problemati ia-
(rx 1) ad A fuper FG ad reftos ane;ulos DO) usiacict.
eft FG ad FD (b} utGD
(d\ ad tune DO,
ergo DG
ad DB (41 ma;.irem hah. bit ra-
i/)
<)

Sed facilius ita. Juncla AB 6c aela BM nor-

^emqium ad DO, igitur fupcrat DB. DG ma!i fac angulum BAM xqualcm ABM, eric
M centrum ci-rculi.

TAP. S. Scd fi tb ~ ad , tune DO acquarct DB & ,


Sa vero neutrum ex puntfb s fit in data re^a
quatio fuperior fierct xx -*- i
-j ^o , unde junge AB quam bileca in D : ex D 32 e DO ,

ad reclos angulos data; redae; liDO, DB fin:


colligltur aut ^5 o, 8c centrum
.<
circuli efiet
aequales erit ipfum D
centrum unius c.rcu , i

D ^ k.iud invenies ut fupra; fi DB fit minor a.ut


, aut x IT, & fumpta CD zquali
(
major DO
coniirues aequationem ut fnpra , f d
aMD) C ;-;i"ct centrum circuli. vaior x qui eft pofiiivus cum minor eft ]>3

TAB. S. ^ d.imin: rf, tu n^r quam *d , tune quam , DO


fit ncgativus cutu DB major ell
Fig. 7.
etiara L J_> minor cflct quam DB, & noftra quam DO & , contra.

3 (>
E C T I O UAR <T A. C A P. II.

dum. iftuJReAa CF bifccctur nngulus EFG &: centrum circuli in


A..

jpfa repcrietur. Sit illud C; & ad EF & FG demiifis perpendiculis CE,


CG,erunt E ac G puncta contactus. Jam in tnangulis CEF, CGF ,
cum anguli ad E & G, lint rccti c ang&li ad F femiflcs line anguli EFG,
,

Rofulvi- dantur omnes anguli adcoquc ratio latcrum CF &c CE vcl CG.
,
Sic
tur ut
ifta ^ ad e, c li ad detcvminandum centrum circuli quxllti C, affuma-
Prob. 41,.
Nam
topuncto
da-
tur CF ^ x, erit CE vcl CG ^ -.
d
Prxterca ad FC dcmittc nornu-

lem 1
(^ & cum punftum A detur, dabuntur ctiam rcftx AH & FH.
AH
ac-afiud
CH
B, b x. -
pundum Dicantur iftx a & 3 , & ab FH, five , ablatoFC, five x,
Cu jus quadrate, bb
ve aa & fumma t?j +- ^^ --
rcitabit
z&x 4- ATX, addc quadratum ipfius AH, fi
rr:

zbx +- xx , erit ACq per 4^. I. Elem. 3 fiqui-


dem angulus AHC ex hypotheii fitreftus. Pone jam radios circuli AC
-& CG inter fc asqualcs) hoc eft pone xqualitatem inter eorum valores,
tCXJC
vel inter quadrata eorum & habebitur arquatio aa-\-bb I^.V-HX.V ^r .

A lifer
,

5c mutatis omnibus fignis erit


- - aa bb
-^-
^2

^-
\-ib>:
utrobique .v.v,

Due omnia in dd , ac divide per ft, & evadet

*
Cujus

eft x - ^^ ^ .

lonitudo

-
_

FC, adeoque punftum C, quod centrum eft circuli quaefiti.


Si invemus valor .v,fwe FC,aufcratur dc b , five HF, rcftabit HC t=
- eeb +- d V(eebb +- (tan
j-j
-
ddaa\
da
i
-
eadcm arquatio quse in priori pro-
-ee
blcmate proJiit, ad determinandum longitudinem DC.

P R O B. X L V.

Circiilum per data duo fpun ft a dtfcribcre, 7qui alium circuluw


Prop. II. , >.

otionc datum continget


fofitionc
continet .

TAB. VI. ^int A, B punfta data, EK circulus pofitione 6c magnitudine datus F


^ centrum
,

r -
cjus, ABE circulus quaslnus per puncta B tranfiens, A &
ac tangcns alterum circulum in E, & C centrum ejus. Ad AB produ-

(e*. Earn produc donee refts FE occarrat ddx -


~ ,, aa ld
m
.

= dd ^~
L, & die FL S
d, ent LH *.
x*
f L ,~
<H
faCl

conftrues.
(/) Sed quia ddte (FL* LH*) =: FH^ W,
(y) Tarn vidir >d
probkmaXXI.h
idem eft ac iftud XLV.
JE S T2 NE S G O METRIC JT. 171

.-n dcmirte pcrpcndicula CD, & FG; & age CF, fccantem circulos in
pun&o comsctus E, ac age etiam FH paralleiam DG &. occurrentcm
,

1
inH Hisconftru&U die AD vcl DB =; vel #,DG HF b , GF = r,
ncmpe circuli
C,F (radium &. erit CH dati) ~ atque DC ~ x :

CD FG) x-c, & CF? (=CHg -\-HFg) ~ xx


</,

atque CUq (:=: CD?-}- DB? ri tcx-laa, adeoque CB vci CE


Huic adde EF, & habebitur CF :r K(x.\-+- rftf) , cujus quadratum <^H-

dd^r-aa-}- xx +- 2.<aV(xx+- #,, cequatur valori ejusdem CF? prius invcnto,


ncmpc xx- -ux -\- cc-r-bb. Aurer utrobique .vx , & rcitabit dlY-H- Jtf 4-
zdV(xx tfj)
~ cc -\- bb -4 2cx. Aufer ir.fuper dd-\-aa^ ex habebi-
tur id Y(xx 4- a a) ~cc-\-bb dd aa zcx. Jam, abbrcviandi
caufa , pro cc+-bb dd aa, (b) fcribe igg & habcbitur idY(xx->t-ad) ,

five d Y(xx -\-aa) ~gg ex. Et partibus ocquarionis


quad rat is , eric Utrinque aurer ddaa
<5c reftabit ddxx ccxx ^ ddaa. Et partibus

sequationis divide per dd - cc , habcbitur xxtz


dd cc
At*

. ~
que per extrachonem radicis anccc x (<)

In-
Jungc FK , 5: KG ST V -V-/ quam aequat DB problcma erit poffibile & unam ha-
"^ /? i
-
fur ^ M fc)
led LD ~ ac
~
<i:
;
bebit folutionem critque x m:
^-4-i &: OK 6 h; quare LDK. vel
,

fta ungcme DN) DN 1


^/ hh ,cui pirem duas, quas comlrues ut fupra , ?c centrum
fu-nc DO, ifc
q-na ABletta ell in sequalia in unins circuli cadet fupra AB , alterius vcro in
D, fc ei addita BO, erit AOB cum quadra- fra ; ft minor, problema eft impoffibile.
to ex BD xq i-lc quadrate ex DO, vel AOB
,:le kb hh *,i : die AOB i$g. Si re(f>a AB tangeret in G circulum K
eflet c ^ d, & x-\- -UO ddxx ccxx ~ %4
i>
Quia KG =3 / , erit
-
t

aadd irroi fieret x ; led


i ze^
hh turn Z7f ~ i>b a a. ^ AGB & , e.e ^ DGB;
ad quartam q , &. gq r^ ah ,
quarc tac AGB ad quadratum CK DB ir

quap:opter x
~ - adquari.\m , c eicellushujus iupra illam cut x.

A3 neque tangeret, neque fecaret circu


^~
Si
c =S fiet x ZS ".

quaere <H
, Z<
, :
lum KNL, eiTet c m.ijor quam d &. 2cq.
fac demum eg ^ tia :: c^. ad quartam x. _
tieret xx
,

<<
ig*ctc *+~aadd
.-,
?*
cc aa
Sed quia duo reperiuntur valores x , qui ad
^4 ^ & Si punftum B caderet in pc,
~ i circuli
tinum redigerentur KNL pundum A
-
fi , impoffibi- cc -

tlet b .? -4-c;
/7 ,

in pii .iu tcrtia ^ ^


^hypo
e if? ,
lieii ,
i^<^

Ics fierent fi ^f eflct minor quam a , viden- -t-uc //rf ; in lecunda , rf-4-i.n-.
cile perle^ueris reiiquoi cr.fus , ncm,-j, quan-
eft quando major, aqualis , aut mi do unum ex punctis eft in peripl;: ia, dum .

alterum intra circulum exiftit; ambu intra cir


nor fit quam a. Bifeca AO in P. Quia di- culum; circulus inter utrumque m \m-
jimus AOB if?, erit FOB ^ ^: idcirco bo autem punoia ncqueunt cile in peripheri*
fac ut GK. ad PO ita OB ad quartam; fi liscc dati circuli,-
7* S E c T 10 ^U A R ?A CAP. II.

Iiwenta igitur A, five


longimdine DC, bifeca AB in D, & ad D cri-

ee perpcndiculum
, T^ =5
DC eec+-dv(9*
^- aadd+-aacc) . Dem cen-
ad cc
tro C per pundum A vel B defcribe circulum ABE j nam hie continget
alterum circulum EK & , tranfibit per
utrumquc pundum A,B. Q^E.F.

P R O B. X L V I.

Circulum per ditum punttutn defer ibere qui datum circulum ,


& recJam line am pojitione datam continget.
TAB. VI. C?it circulus ifte defcribendus ejus centrum BD, C, pundum per quod
F - i. ^ defcribi dcbet B , reda quam contin^et
circulus quern continget ,
GEM
& pundum contadus E.
ejus centrum F,
AD, pundum contadus D,

Junge CB
CD, CFj ,
& CD
perpend icularii ad AD, atque CF ie- erit
cabit circulos in pundo contadus E. roduc CD ad Q^ut DQ_= EF I fit

& per (iage QN parallelam AD. Denique a B & F ad AD 6c QN dc-


mittc perpendicula BA, FN & a C ad AB & FN perpendicula CK, CL. ,

Et cum DC =: CD vel AK, erit BK (s AB- -AK) = AB


fit BC,
adcoque BKo ^ AB^
- 1 AB BC -
BC#. Aufer hoc de BC^, 3c rcs- . -4-

tabit 2.AB . BC- A Bg, pro quadrate de CK. Eft


-
itaquc AB (iBC AB)
& eodem argumento erit FN (iCF FN ) :=: CLr/, atquc
+-AB = iBC, c
^ 4- FN =: iCF. Quamobrem, fi
pro AB,

CK, FN, KL, & CL,fcribas a,y,b t c,&c -7, erit -4-- a
U 2,
BC,
- i- ^
i
^ FG. De FC aufer BC , & reftabit BF ^
-^-===1
<r

20
^+- ^
z
-5 - -^ -2
za 2
^7.
Jam fi
punfta ubi FN produfta fc-

cat redam AD, GEM notentur G, & M & in


6c circu um
HG produftu capiatur HR = AB, cum HN ^ H,
literis

DQ^ EF) = GF, fit <

addendo FH utnnque, erit FN ^ GH, adeoque AB FN (^ HR- GH)


s=GR,& AB FN4-iEF,hoceft a -
6+- lEF- RM c~ a- ~b - ,

-t-EF^^RM.
2 Quarc, cum fupra fuerit EF;=
10
-
2a
-~ L
a, fi hoc fcribatur pro EF habebitur-
z

Die ergo RM d, & erit d^ z=l - -


. Duc omnes ter-

minos in a & 3 , 5c orietur abdzi ace - o


iacy 4- ayy
a
byy. Aufcr utrin-
que
175

quc ace
- 149, &
refhbit abd- -ace +- lacy -zzayy byy. Divide -
- &
per a

nc c b .
- aa
: d :
6, onctur

, c
abd
a

,
-acc^r-iacy
-

UD+-DD
dein a
,

--
-
-

=yy-
r
Et

;.

b a
A

.
,.

cxcractaradice^

^ conclufioncs
Uu;e
: :
r

c ,/j & crit fe


.
fie
,

-- ft -h-
. .

abbrevian poiiunt. ro-

ify =;
_
^

>7
,
_>

five

y=:/i: V(ff-i~Jt A). Invento /, five KG vel AD, cape


- AB,
Atf

& centre C, intcrvallo CB vcl CD deicribe circulum BDE, nam hie


tranfiens per datum punftum B , tangec reftam in AD D 5c circulum
,

GEM E. Q. E. F.
in
Hinc circulus ctiam defcribi poteft qui duos dates circulos, 2c rcclram
politionc datam contingct. Sin: enim circuit dati SV, corum centra Fig RT,
B, F, &
reU pofuione data PQ^. Centro F, radio FS - - defcribc BR
civculum EM. A pun&oB, ad
demittc perpcndiculum BP, re&am PQ
6c produfto eo ad A ut fit PA per A age parallclam PQ, BR AH &
circulus defcribatur qui tranfeat per pun<5lum B, tangatque redam AH, 6c
circulum EM. Sit ejus centrum C j jungc BC fccantem circulum in RT
R, & codcm centre C, radio vero defcriptus circulus RS unget cir* CR
culos RT, SV, &
reftam PQ^, ut ex conftru&ione manifeftum eft.

PROB. XLVII.
Circulum defcribere qui per datum funttum tranjibit ,

altos duos fojlt tone , & magnitudine datos


circulos continget.

pun6tum datum A, fintque circuli pofitione, & magnitudine AS ,

EftoTIV, HRS centra eorum C & B, circulus defcribendus AIH cen-Fig. 4.


r ,

ttum ejus D, & pun&a contadus I & H. Jungc AB, AC, AD, DB,
fecctque AB produ&a circulum RHS in punftis R & S, & AC, pro-
dufta circulum TIV in T & V. Et a pun&is D 8c C demiffis perpen-
diculis DE aJ AB, & DF ad AC occurrente AB in G,
in triangulo
Elem. Sed DB = AD-i-BR, adeoque
ADB
atqueCKad
erit AD# - DB^4- ^ zAE lAD
AB ABg z3 . , per 13.
AB>

II.

Aurer hoc dc ADg -H AB^, & reftabic


DB^
_ - aAD BR - AB^
AD^-f- .
BR-f-BR^.
BRg, pro
tAE AB. . Eft & ABg- -ERq ~ (AB = AR
BR) (AB -4- BR) . AS.

Quare
EC
AR . AS - lAD . BR- iAE AB. Et .

ADC
-^1^ BR
zAD Z3
zAD.

TAV-
fimili
- zCAF
ratiocinio in
RAS
triangulo
_ 2.BAE
emerget
TAV- - iCAF
iterum
TAV
"^R*" CT
Tom. L Mm RAS
174 SEC-TIO ^UARTA. CAP. II.

TAV R.\S iRAE ,


_CT_
BR Bi<"-~rrr CT mr in 1

TT A
Unde cum r
fit AK AC .
AF AG ^^ - TAV
*^ ent AO RAS iBAE,
:

Bir^ BR
. : .
,
^-
(~* T T
*~
\ T-* r^

-ttrv
.-TT-. A ufer hoc tie AE live ^r:
Li 1
in -p
A IX
2i
, & rellabit GE
,.RAS TAV iBAF, -AE CT ...

-cf
-
N

lAK-
^ccimidtKC.AK;:
BiT
:

"BR ""CT"-

.V iRAE 2KAE C r r

^
J
zKC
AB cape AP qua: fit ad AC ut CT ad DR, Cc crit

aPK AE iRAE iKAE


C C
RAS TAV il
~-
K AE,.

CT RAS TAV CT
cri>
S e ergo pcrpendrculum A(i=; (

in eo cape QO =; ^-^~ & crit AO ^ DE.-


3

Jungc & triangula DOQ_, CKP erunt fimili.i quippe


DO, DCL, CP, ,

quorum anguli ad O & K fiint refti & htera (KC. PK :: A!i, vel ,
DO QO proportional^. Anguli ergo OQD KPC icqualcs unt 5c
.
) , i
,

proinde QJD perpcndicularis eft ad Quamobrem (I agauir AN paral-- CP.


lela CP, fie occurrens QD in N
angulus ANQ^erit rettus, 6c triangu,

la A QN, PCK fimilia ; adcoque PC KC AQ. AN. Undc cum AQ^ . : :

,RAS TAV^CT ,RAS TAV.CT


CT VKC AN cnt
f
Ct Produc
.

^R
(
T3T>iPc
(
"BR"

AN ad M ut NM =: AN, & erit AD ^5 DM, adcoque circulus qua:-


fit

fitus cranfibit per punctum M. Cum ergo punctum M datum ex his, lit ,

fine ulteriore analyfi, talis emergit problematis rcfolutio.


In AB cape AP, quas fit ad AB ut CT ad BR j junge CP eique paral-
lelam age AM, qux fit ad
L)i\.
=*
- -^^ C. 1
,
CT ad ut PC: & ope Prob*

4f. per punfta A


defcribe circulum 6c M tangat altcrutrum AIHM qui
circulum T1V, ,
RHS
Sc idem circulus tinget utrumque. Q. E. F.
Et hinc circulus etiam defcribi poteft qui tres circulos pofitione 6c ma-
gnitudine datos continget. Sunto trium datorum circulorum radii A,B, C,
6c centra D, E, F, radiis B -+ A , C ^- A defcribantur duo circuli, 6c ter-
tius circulus qui hofcc tangat, tranfeatque per punftum D. Sit hujus ra
dius G, &
centrum H, 2c eodem centre radio ;+ A dcfcriptus cir H G
culus continget trcs primes circulos, ut fieri oportuit.

PROB.
S r/ O NE S G E ME TR I C JE.

P R O B. X L V I I I.

Si ad ext remit at es fill DAE circa pax ilium A labentis appcndan* T At - Vl -

tur fonder a duo *D & E, quorum pondus E labitur per


lineam obliquam EG ini enire :
ponder is E 9
locir<n

ubi pondera h<ec in ^equilibria confijluut.

factum, c
ipfi AD age paralk-hm EF qucc fit ad AE, ut pondus E
Puta
ad pondus D, Et a
punctis A & F ad lineam BG demitte pcrpcndi-
cuk AB, FG. Jam cum pondera, ex hypothefi , fint ut linese AE EF, ,

cxponamur pondera per lincas iftas, pondus D per lineam AE, 8c pondus
E per lineam EF. Ergo corpus E proprii ponderis vi direfta EF tendic
verfus F, c vi obliqua EG tcndit verfus G. EC idem corpus E, ponde
ris D vi dircclia AE, trahitur verfus A,vi obliqua BE trahitur vcrfus B.
Cum itaque pondera fe mutuo fuftincant in arquilibrio, vis qua pondus E
trahitur vcvfus B ccqualis effe debet vi contrari;c qua tcndit verfus G, hoc
eft BE sequalis eflc debet Jam vero datur ratio AE ad EF, ex
ipfi EG.
hypotheil, 6c propter datum angulumFEG datur etiam ratio F EadEG cui
BE icqualis eft. Ergo datur ratio ad BE. Datur etiam AB longitu- AE
dine. Et mdc triangulum
e ABE, & punchim E flicile dabitur. Nempe die
AB :=: * , BEz2^, & eric AE :=: V(aa-t-xx,) : fit infuper ad inAE BE
data ratione ^/ ad r, Jc eric e V(aa- f
J
x\)~ dx. Et parcibus xquationis qua-
dratis & reduclis , eeaa^ dd.\t - ccxx* five :-,
-- tz x. Invent*
eft igitur longitude BE quaz detcrminat Q. E. F. locum ponderis E.
_
Qiiod ii
pondus uirumque per lineam obliquam defcendat computum f , AB<
v|;
fie inftitui potcft. Sint C D, BE
obliquae linex pofiti-one dat?e per quasFig,
6.

pondera ilia D
t E defcendunt.
paxillo A
ad has lineas demitte per- A
pcndicula ,
AC
AB, iisque productis occurrant in punlis linea: G & H
EG, DH,a pondcribus perpendiculariter ad horizontcm erctac, 6c vis
qua pondus E conatur deCcenderc juxta lineam perpendicularcm , hoc eft
tota gravita.s iplius K, erit ad vim
qua pondus idem conatur defcendere juxta
lineam obliquam BF.,ut GE
adBEi acque vis qua conatur juxta lineam iftam
obliquam BE defcefidcrc erit ad vim qua conarur juxta lineam AE defcen
dere, hoc eft ad vim qua ilium AE diftenditur, ut BE ad AE. Adeoque
giavitas ipfms E, erit ad tcnfionem fili ut ad AE. Et eadem AE GE
ratione gravitas ipfius D eric ad tenlionem fili ut ad AD. Sit ica- AD HD
DA
que fili totius
tcra pars AD=:^r
-4-

x. -AE
longitude c, iitque pars ejus
Et quoniam eft
=: x , 5c erit al-
ABg BE ,^, Sc AEq
& AC =
- BE =
ADj
AE
-AC^znCDg,
&CD=;v(xx- -icx^cc
ik iniiiper AB=: j,

EG
-3,& erit
bb).
V(.vx-ja)
Adh^c cum triangula BEG, CDH,
& CD DH & EG
demuripecic, fit BE . :
;/. E, . : :
/. ,
erit =3

Mm i
SECflO U4RTJ CAP. II.
p
~V(xx -
^),6cDH^ ~fy(* zex~ir.ce _ bb). Quamobrem cum lit

GEad AEut pondusD ad tcnilonem AE>


& HD ad ADut ponJus Dad ten-
Ex
fionem AD, & tenfioncs -== tcn-

--- ---
iftse aequcntur inter i
c, cnt p

fioni AE a tenfioni AD -
-.
Cujus arquatio-
& V/(xx ic x -4- bb)

nis redu&ione provcnit gx V(xx icx + ec bb) ^ (


DC - Dx.)
x- -aa)~
five

Si cafum defidcras quo hoc probleraa per regulam 6c circinum conftrut-

queat, pone pondus D ad pondus E ut ratio


-r-^;
ad rationem

evadet g zz D, (*) adeoque vice prxcedentis arquationis habcbitur

-
r (* c / / \
T itacx-^aacc ss o; live .v =: -. (/).
j -f. p
PROB
f v .
>

--
-^~~ ~
ergo nunc
.,

fit
bt
o (^)
Lo ;
,
/ .
.

.
l^u
j
W *
/
:: D E .
T
, cnt,
.

=3 - - y .. tcnfio AD
,
.
Atqoi fill

iavicem duflis extrenaii & medii? - ^ /, Vr


D S3
,

^
V (xx
C _.. ___ S ")

? j. zcA---a- ^/
(/) Aut enim b aeqiut * . aut minor cfl , ant r
major. Si pr jjnu , - m W v, = ,

,, & - __ r)

x s ~ ~
A f ;<:

, .
- z5
aequatio reftat
Z Z
j n a A^
AC /-*
1 "*"

-nfioncs funt a , & pondera in


suitem accidit quando BA, funt aeqiu.s... K q, n i,t)no.
,..,
fecundum aequatio
.
Ct
=:
. i^/tfx <MCC Si vc:c ponamus x ~ 4^- tenfio filiAE ,

--
Si , fit x\- ,

^ aac -$V tablet _ AXC t^ ale


~ J -- .__ & tcnfio -
= f?ct ; fill

-i7=rr ;\ .-^r AE :
^ uantiUs
A *
--.;& tune duo vidcn- tT^TT+^T^] *"*

-.
tur e!Te punfti arquilibnum danha. Scd fi -
quem
quidem ater!
alter! aequalis ed
negativa , de- &
po- . .
r, l;nva qma tenfiones ambx tendi.irt
,

aamus x =5 -^i- erit tenfio fill AE ad sdex plagas ; fieret tanrcm pofuiva fa pro
,
.e jpfius AD habcretur non
V < S f I O NE 3 G E Af E TR IC JR. 177

P R O B. X L I X.

Si ad filum *DACBF circa paxillos duos A^ B, labile appendauttti1


tria fonder a T), E, FI T> & F ad extremttates fit & E , ad
medium ejus pmicJum C, inter paxtllos
fojitum : ex daPis
ponderibns & fitu paxillorum invcnire jitum pnnffi C,
ad quod medium pondus appenditnr ubi pondera
conjiftjutt in

tcnfio fill AC aequetur tcnfioni fili AD, 3c rcnfio fili BC tenfioni TAf
Cum
F, K.
(m) tenfiones filorum AC, BC, EC erunt ut pond en D,v^.
fill BF,
eadem ponderum ratione cape partes filorum CG, CH,CI. Com-
In
pleatur triangulum GHI. Produc 1C doaec ca occurrat in K,ceiit GH
GK=:KH, 6c CK s - CI, adeoquc C centrum graviratis trianguli

GHI. () Nam per C agatur ipfi CE perpcndicularc PQ^, & huic a


pundis G, & H, perpendicularia GP, HQ^ Et ii vis qiu filum AC
vi ponderis D trahit
punftum C vcrius A, exponatur per lincam GC,
vis qua filum iflud truhct idem pundum verfus P exponetur per lineam
CP, &
qua trahic illud verfus K exponetur per lincam GP.
vis Et fimi-
quibus filum BC vi ponderis F, trahit idem punftum C ver-
liter vires
ius B, Q_& K, exponentur
per lineas CH, CQ_, HQ^; vis qua fi* &
lum CE vi ponderis E, trahit pun&um illud C verfus E, exponetur per
liiicam CI.- Jam cum pun&um C vivibus ac^uipollentibus iuftineatur ia

_ _
V \xx
quod mdiau
fr
ic.v-4-^c
.
fx

bb)
hunc i^notje
(

vjlorcm
fxfc
y x --~ icxHh-cc
latisfacere
bb*
(m\ Quoniam pondcra D, E, F, funt in aequi-
librio, vis qua pondera D &: F ntorfum ua-
h ntur, sequat vim qua pondus deprimitur. ]
xqui-

pt-ohlcnvitv , f;
pro iiimma. filorum DA, AE p ondus autem E fimul tcndit fila AC, C!
data fuillet eurum differentia. ac tenfioni filii AC contraria eft tcnfio lili
AD, tcnfioni vcro fili CBconiraria eft tcnfio
b a fili BF; er S hae "nfioncs contrari* deb
Denique fi
major eft quam t zquatio
c ^e
evadit xx 2 -- ---
H- i.?</r x
.

OO -- ,1.1
jncc
; a ut x ~
alioqu.n cnim tenuo major mino-
<iuales ;

rem vinceret.& pondcri non client in X


i

-
I

; quarum altera ( ---


bbM
:
- )
Tenfio fili AD eft effcftus pondcri^
eft falfa,quam non quscrimus, & qux fatis- perpendiculariter trahentis, & idcirco toJain
faccrct pioi.lcnuti li fuillet llum vim exicrentis ; ergo eft ei proportio-
quaerendum pun-
aum oequilibrii pondere labente per CD, & *$ AD
] * Scd enlio hii AC *Muat tcnfi.-

rctnhente potentia quadam xquale pen-


illud
den K juxta direftionem IF ipfi BE parilklam
^
Idem dicendum
J?
fi"^

de
fio
^ AC ^
tenfione fill
ft
T!^ pO ^
BC. Tenfip-
AJo circa A recurvato in F ita ut FA AE fmt ncm CE cffe ut P01 " 1 * E
in dircftum. Altera vero
V GH K, & quodKC
(^L^~ ^--;dat (n) Quod bifecerur in
fit CI
dimidiata ab Auftore dilucide oftendi-
tur, notum & eft efle C centrum ^ravit..

trianguli GLK.

Mm ;
SECTIO ^UARTA C A P. II.

xquilibrio, fumma virfum quibus fila 6c BC, fimul trahunc pun&um AC


C verfus K, a-qualis eric vi comrarirc
qua filum EC, trahit punftum il-
lud verfus E, hoc ell iurr.ma GL -*-
HQ^, itqualis erit ipii Cl vis qua -,
&
filum AC
trahic punchim C verius P, erit vi contrarix qua filum arqualis
BC trahitidem pinccum C verius Q^, hoc eit Imea PC ae
quails line;c
CQ. Quare cum PC CK, & QH parallels , lint, cm etiam GK = KH,
& CK (= -

-^)= ~ CT. Quod crat oftcndendum. Reftat ita-

que triangulum GCH determinandum , cujus latcra GC &


HC, dan-
tur una cum linea CK, qua; a vertice C ad medium bads ducitur. De-

-
,

mittatur itaque a vertice GH C ad bafcm pcrpcndiculum CL, fit erit

= ^ L ^ GCg-KCg-GKg
i^rx --
otr r
Pro iGK -u
fcnbe ru
GH 6c* ,

rcjeclio communi divifore GH, 6c ordinatis tcrminis, erit GCg il\Cq


4- CHg =; iGK^, five V ~ GCg KCr/4-- CHg GK. Invcnto

GK vcl KH, dantur fimul anguli GCK KCH, , fiveDAC, FBC. Qua
re a ]uinc tis A 6c B in dati.s iitis angulis DAC, FBC due lineas AC, BC
concurrcntcs in punclo ,
C iftud& erit C pun6lum quod qua:ntur.
Ceterum qu.Tftiones omnes qux funt ejufdem generis non Temper opus
eftper algebram figillatim folvere, fed ex iblutionc unius plerumquc con-
fedatur iblutio aherius. Ut ii jam proponeretur hare quxilio.
B
I ig. 8. Fih ACT)B in datas partes AC, CT),
extremitati- <DB
divifi &
tibus ejits ad paxillos duos A, datos ll^atis, Jl B pofitione
ad pun eta divifannm C ac T) appendantur ponder a duo
E & F; ex dato ponder e y fitu punttorum F &
C ac T>
, cognofccre pondus E.

fatis facile colligetur hxcce folu-


przcedentis problematis folutionc
Ex
G
tio Produc lineas AC, BD, donee occurnmt lincis DF,Cli,
hujus.
in 6c H; 2c erit pondus E ad
pondus F ut DG ad CH.
Et hinc obiter patet ratio componendi itateram ex folis filis, qua pon
dus corporis cujuiVis E, ex unico dato pondere F cognofci potcit.

P R O B. L.

Laplde in put cum decidente, ex fono lapidis fundum pc re ut tent is ,

altitudinem pntei cognofcere.

italtitudo putci*, fi &


lapis motu vmiformiter accelerate defcendat
s per ipatium quodlibet datura a in tempore dato ^, &: fbnus motu uni-
for-
S f I O NE S G L M E ?R 1C
fbrmi tranfeat per idem fparium datum a in tempore dato d^ lapis defcen-
^
det per fpatium .v, in tempore by ~ ,
fonus autcm qui lit a lapide in fun-

clum putei impingente afcendet per idem fpatium x, in tempore . Ut


cnim funt fpatia gravibus decidemibus dcfcripta funt qiuulr.ua tern- ,
ita

porum defcenfus, vel ut radices fptitiorum, hoc ell ut V.v c Va , ira funt
ipfa tempora.
Kt ut fpatia A- cc a >
per qu:e ibnus tranfit, ita liint tempo-
x dx
ra tranfitus. Ex horum temporum bY 2c fumma conflatur tcm-
a a
pus a lapi :c dcmiiTo ad fonus reditum. Hoc tempus ex obfervationc co-
X \ ax
cnofci poteft. Sit ipfum /, oc erit bV~* H-- zz r/\-
t. Ac b\
a
^ t
a
.

a a

Et partibus quadralis
bbx
a
- ^ It
ltd*
- --
a
-\
dd
aa
. Et per
o-
,

re duct ion cm.

\x =:
dd
- --
^adt 4- abb
,-;
x
aatt
dd
,-. .
_
Et cxtraoa radvce ^i
adt-\ -- >abb

--ddn ---- idd


ob
2.
-..-

V(bb+-^dt) (o}.

P R O B.LI.
Dato globo A,pofitione parietis ccntri gloln a pariete TAB.VIL <>, & B
diflantia BT) ; invcnire molem globi ea lege ut in fpatis Itberis^ a- J B -

i qravitatis dcftitutis , fi ^lobus cuju? centrum in linea A->

, ad parietem perpendic ularts eft , ;//^r4


qn<c prodttffa con B
Jiftit , uniform* turn rnotn verfus 1) feratur donee is impingat hi
alteritrn quiefcentem globitm B ;
globus ifte
B poftquam rcflcttitur
a paricte , denuo occur rat globo A in dato puntJo C.

it
globi Acelcritasantc reflexionemj & erit per PROB. XII.Quxd. Arit.

ccleritas globi A pod reflcxionem =s -

A 9 & celeritas globi B


+- 15

pod
quia
Icendit
() Hie fumitur minor aequationis radix,
t
^tempus quod hbuur , dum lapis de-

-
fc fonus afcendit) debet e(Te majus * ^ - ---
,

^j
.,
--JW
i i
***-

jj-
I

quam (tempus, per quod fonus aicendit); r

frgo
~ majus quam x, quod Cc optime ef- : eft autem minor
-^- dd
ficitur. emrn
Kft
pone cam P^
V(U+4di)
t -4- c ;
major quam f*
**
; crg o x minor quara
~
^
~
>
,
ergo
i8o S E C TIO VJR r A. CAT. If.

-- -. A
poft rcflcxionem =2 Ergo celeritas globi ad celeritatcm globi

B eftut A -- B ad iA. In GD cape j?D =: GH diametro ncmpe globi


B, &: edentates iilx erunt ut GC ad G*4-*C. Nam ubi Globus A
impegit in globum B, punftum G quod in iuperficie globi B exiftens
movetur perget per fpauum Gg antequam globus ille B ira-
in linea AD,
pinget in parietem, &
per fpatium gC, poftquam a pariete refle6Utur> hoc
eft per totum fpatium G#4- ^C , in eodem tempore quo globi A punc-
him F perget per fpatium GC
, eo ut globus uterque rurfus
conveniant
6c in fe mutuo impingant in puncto dato C. Quamobrem cum dentur
BC & CD, BC = w, BD-H CD =:, & BG = x,6ccrit
intervalla die
-
i^D =; GB +- BD -i- DC
- ---
C:=5 GD-j-DC
,
feu n- -\x. Supra erat A Bad lA ut
celeritas globi B ut GC ad Gg-t-^C, adeoque A
uc B ad lA GC
&
A
B
-
ad G^-4-^C, ergo cum fit GCmw4-.v,
B ad i A ficut m+-x ad n
ut cubus radii ejus
3*.
G^-h-^Cz= n
Porro globus A eft ad globum
AF
-
3-v, eric

ad cubum radii alterius GB, hoc eft fi ponas ra


A --
dium
vtJ[-x.n -
AF efTe s, ut
3-v. Et
J
}
ad * J . Ergo 5 - -x .2.5 (::
} J J
B lA) ::
du6tis extremis 8c mediis in fe habebitur xquario
Et per reduftioncm
.

Si datus eflet globus B quaereretur globus & ea lege ut globi duo A


poft reflexioncm conuenirent in C, quaeftio foret facilior. Nempc in in-
venta arquatione noviflima fupponendum efl*et x dari s
quccri. Qua ra- &
--
n?
-
tione per debitam reduftionem illius a;quationis, tranflatls terminis

_-
is^m -ad sequationis partem contrariam ac divifa utraque parte
J
fJ .v

per rx
- 4-w, emergeret
04- im
zzs>. Ubi per folam extra-

6bionem radicis cubicas obtinebitur s.

ut
Quod
xioncm ambo
GC
fi

ad
dato globo utroquc quacreretur punclum
in fe mutuo impingerent
G4- C ergo invertendo
in quo
cum fupra fuerit A :

&
C
-
-
pft
B
B
refle
ad lA
ad
componendo }A crit
A B ut iG^ ad diftantiam quxfium GC.

PROB.
$V . S 7 I X S GEOMETRIC.
P R O B. L 1 I.

Si tfobt da*) d& R tenuijurgantnr filo T^, &


pendent e glclw B Jf
a globo /1y (i dt nnttatnr globus A, nt gldhtis utcrquc fimul
ita
a gri-jitatis vi in eaaem I
:
m fa ferfcndicuUri
C
cadere inci- P <^

fyiat; dcin globus inferior , foftquam a fun do jcii piano bori- B


z,ont&! i FG
ftirfitm rcfleftitur, fuperiori decidenti globo oc cur- d
rat in pnutio quodam ex data fli longitudine *P
tfi iliinsT) a fundo diftantia T)F^ tni cnire altitudincm
T>:
^ & pnn-
FFj a.

qua globus fnperior A ad hunc effettum demit ti debet.

filla. In pcrpeiidiculo
PQJongitudo ab F Turfum cape FE PQRF
Sitxqualcm globi inferioris diametro QR>, itu ut cum globi illius pun-
ctum infimum R
incidit in fundum ad F, punttum ejus iuprcmum Q_oc-

cupct locum E; tuque ED


diitantia per quam globus illc, pollquam a fun-
do rcflec\itur,nfcendcndo tran lit antequiun globo luperiori decidenti occurrat
in punclo D. Igitur , ob datnm puncci a fundo diftantiam globi- D DF
que inrerioris diametrum EF, dabitur eorum ditVercntia DE. Sit ea b. ^
Sitquc altitudo quam globus ille inferior , anrcquum impingit in fun
dum, cadendo defcribir, RF vel QF .v
, fiquidcm caignoretur. Et in- ^
vento .v fi cidcm addantur EF c PO habebitur altitude i F, a qua globus
iuperior ad efTeCrum deliderarum dcnutn dcbet.
Cum igiturfit PQ^ a ifc * , cut PE =
a 4- .v. AufcrDE
~ y QE ^ m
feu ^, c rcftabit PD a -i- x - -b. Eft autcm tcnipus dcfcenfus glo
bi A ut radix fpatii cadendo defcripti feu V (a-i- x --- b) , 5c dc
tenipus
fcenfus globi alterius B ut radix fpatii cadendo defcripti, feu Vx^ 6c tern-
pus afcenfus ejufdcmut differentia nidicis illius 6c radicis fpatii quod ca
dendo tantum a Q^ ad dcfcribcretur D
Narn hxc differentia eft UL (/>).

tcmpus defcenfus a D
ad E, quod arqualc eft tcmpori afcenfus ab E ad D.
Kll autem differentia ilia V\~ -V(x- -b}. Umle tenipus dcfcenfus Sc
afcenfus con junclim erit ut iV x V(x 3). Qu.imobrem cum I - --
rempus a-quctur tcmpori defcenfus globi fuperioris crit V(a 4- x -- b} t=
ZV x -- V\^x &)($) -
Cujus arqu.uionis partibus quadratis habebitur

(/) liac cxplicantur infra fub figno f. dct in primum locum RQ ac ex co defccndt-
r.u in EF , cS: ipfo momento, quo vcncrit in
(<})
Cum xis gravitatis ea(km fit in globo RQ nullvim prorfus motum habebit ; fed tem-
,

ifccndente aut defcendente , cumque ea tieor- pus defcenfus punrti ex in E eft ut Vx,
Q Q
iinn tendat :!la unifonniter retardabit
,
glob .im ergo teinpus afcenfus ejusdem erit ut x ; V
afccndentem, ut uniformiter cadcntcm arce- quare haec duo tcinpora fimul fumpta uti x: V
IcrAverat. Ita ut fi
globus B in QR quickens led cum punclum Q debcat folum \enifie in
vi gravuatis cadere concipmur in EF , & in- D qr.ando globus A
,
item eft in D, ergo ex
de venus RQ repclli cadem prorfus vclt.ci- teinpcre afcenfus globi B dcmendum cfi tcm-
c quam acquffiverat , codcm tcraporc afccn- pur afccnius ex D mQ ,quod eft ut Y (*b j;
Turn. I. Nn eft
SECTIO UA R r A. CAP. II.

- b =: 5x - />

4
Sc ordinata aequacionc 4* -- a ~ +Y(xx -- bx). Cujus panes iterura
quadrando oritur \6xx 8>/x +- aa zz i<5xx i6x ,
feu <w ~
Et divifis omnibus per 8j i63, fie: . ^r: x. Fac igitur ut 80

1 6b ad ita 5 ad x , habebitur x feu QE. Q^ E. I.

Quod fi ex dato QE
quaireretur fiii longitudo PQfeu a-, cademaequa-
tio aa s 8.7.v --\6bx cxnuhendo affectam radicem quadraticam daret
1 i6x-x;_ -i6bx) (r). Id c(V li fumas mediam proportio- QY
nalem inter QD & QE., eric PQz=:4EY. Nam m^dia ilia proportionalii
crit V(x.(x A)), ftu v(.vx -- bx) quod iubdu&um de x feu QJL , re-
linquit EY, cujus quadruplum eft 4x - -$V(xx- -^v).
Sin vero ex datis turn QE, feu x, turn fill longitudine PQ, feu a , quac-
reretur punclum \) in quo globus fupcrior in inferiorem incidit; puncbi
illius a dato punfto H diliantia feu b, e pr:t*cedcnte a:quatione DE
eruetur tvansferendo aa 2v i6^AT ad aequationis partcs

--
contrarias cum (ignis mutatis,

\6x
~b.
omnia dividcndo per \6x. Orietur cnim

Fac igitur ut i6x, ad


&
Sx autazd b+ & habebitur 3

feu DE.
Ha6tenus fuppofui globos rcnui filo connexos fimul demitti. Qiiod fi
nullo connexi filo diverfis temporibus demittantur, ita ut globus fuperior
A verbi gratia prius demi/lus, dclccnderit per fpatium PT antequam glo
bus alter incipiat cadereex datis dirtantiis PI , PQac J)E qua^ratur ,
&
altitude PF
qua globus fupcrior demitti debet ea lege ut inferiorem in-
a

J, PT
- v , 6c DE
cidat ad pimctum Dj fit
crit PDr^-l x b , tit
ftipra.
a,
t -
c, i
temppra quibus globus iupcrior ca-
dendo defcribat fpatia PTacTD, c globus inferior prius cadcndo dcia
PQ

rcafcendcndo defcribat fummam fp.itiorum 4 ED, crunt tit PT, QE l

K PD- -VPT, 6c z^QE- -yQD hoc eitutvr, y a*-x~ -b)- r ,


6c 2V{x - b.} At ultima duo temp -roptcixa q;n fpatia 1

- TD," &
QE 4- ED fimul defcribuntur , ccqualia fuiu. Ergo V(a-\-x b}
Ve
eft igitur
r
tcmpus dc c?nfu? cv Q in E & , afren- A -4- V A 2
- Bl _-
x ^ uad! ltum m^Jo-
fus ex E in D ut i ,
.v --1 V fed ^lo-
bus B debet uci\*ndere alcendere quo tern- &
&-
A _ I/ V_ I>

pore glohus A \-nit ex P in D , cr. r:


ris partis \
>;_^

-
quadratum minoris partis; c go lalices funt
(r} Hie quoque ambigua radix 1
, ^ ^/ x i-: |/,.v /<, hae figni.s
qua: prius ln-
~ V ~
--
i\am a 4^: ir quae am- ;
i^.v.v H ;.v ; b:baat . :
Hcbct a
;

bo funt politivae cur ergo minor chgviuU ? :


4* V <

x
>xx i6l--- n h.ioc;
Refponfum nafdtur ex re i, Siquidcm i V x t (x ^: 2V/ A--4-\ / ^x
efle debet v/ <i
-f- x -- i) ^ i K"
^ ab urdum
qii id eft nil cirn .v b , id eft, ,
^)
:
~
-- 6
V^(x
jxx -
^) ^r
i6^.v):
, iubftitit )
cxtrahe hanc radicem,
V\ 5* T cum globus B debet ad nrillinum firum afcen-
difTe, rum inliditu i, tune
^
fac
A^^.v t,
(Seft. I. Cip. VIII. Art. enim x I V 0,^:2 .v--- ri .v-ha: V .

) , B , V (\.f>xx i6^x ) ; eat fed tune fU;im apparci =; 4 x 4^. ~


JE S TI NE S GEOMETRIC^. 28 j

2 4*
~
- - - --
*Vx
/
vY#
(xx
b}. Et partibus quadrat is a 4- c
-v). Pone rf4-r ^ * ,
4>
a / , 6c crit per ;

r-H i V(r/4-r.*} + v(xx- -.v) , & parti-


debium redu&ionem 4*
-
bus quadratis rc 8fX 4- 6 xx 4- 4* x 4- (itf* V{cf-\- ex) 1
4</4-
- 4<r)

55 IQ-.V.V

nee non pro - i<53.v.

-
8<f
4* fcripco
Ac pro w-t- 4^ fcripto w
deleiis
habebitur per debitam reduclio-
-i<5^
,
utrobique

=
itf.v.v &
nem (16^
4- ifd^x - -3
4^) V .cf+- f\ )
uftcefx
w.v w. Et partibus quadratis i^cjx
iz8frv.v+- \6ctef *- \6ccex ^n .vx iw/y
-

-
mm. Et ordinata arquatione ird^x
1
-
n8^.v,v-f-
nn 4-
\6ctcx~
2w;
f f
*
- -

-
r^ o. Cujus xquationi.s conftru&ione dabitur x feu QE, cui fi addas da-
tas diilantias PQj &
EF habebitur altitudo PF quam oportuit invenirc,
P RO B. L I I I.

L
Si globi duo quiefccntcs fuperior A^ inferior diverfis tempori- & B ^

bus demittantur-, globus inferior eo ttmporis momento cadere &


incipiat ubi fupcrior cndendo jjm defer :pfit fpcitium
invenire loco, *, ^S qua globi illi cadvntes occupabunt
ubi eorum intervallum -&x. data tqualc eft.

dcntur , diftantise
53r^,dic primam PT PQ^ &
fecundam 5, ter- <?,

Cumtiam
locum
nit ad
pro P& feu fpatio quod globus fuperior , antcquam pervc-
<r,
<5c

cadendo dcfcribit, ponatur.v. Jam tempora qui-


qiKcluiim ,

bus globus fupcrior dclcnbit fputia PT, Pzsr, Tar, inferior fpatiumQ^/, &
funt ut Vl^T, ^IV, KTV yPT, vQ^^ quorum temporum po- & :

ilcriora duo,co quod globi cadendo (imul defcribant fputia Ta- Q^^ , &
funt a qtialia. Unde&i IV- -KPT seqiwlc erit V^Q^^. Erat P- z: ^<

& I
)r
l "j, Sc ad PT addendo or-^ feu r ik a fumma aufercndo PQ^feu 3
habebitur Qj^ A; 4- r ^. ^
Quamobrcm his fubilitutis fiet v -v -- V
7
^^
b Et ^quatioiiis partibus quadratis, ofietur x 4-
V(-VH c }.
~
<J

lYax .v -i- r ^5. Ac delete utrobique AT, 6c ordinata sequatione habe


bitur J 4- A 2.Vax. Et partibus quadratis erit quadratum de a+-bc
<rr=;

aequalc c quadratum illud divifum pet 4^


4<7.v,
xqualc x, feu 4* ad
a +- b - - c ilcut ^-t-^ ad x. Ex invento autem y feu P^r datur <r

globi iupcrioris decidentis locus quxfitus Et per locorum diftantiam .

(imul datur etiam locus inferioris 3-


Et liinc fi pun&um quorratur ubi globus fuperior cadendo impinget in
inferiorem j ponendo dilUntiam ?rv nullam efle feu delendo , die 4*2 ad <

4- 4 Ut * -B i *d # , feu Par punftum ar erit qucd quarris. ,


&
Et viciflim fi dctur punclum illud 3- vcl ^ in quo globus fupcrior incidit
in inferiorem, &
quxratur locus T, qucm fuperioris globi deciJentis pun-
imum P tune occupabat cum globus inferior incipicbac cadcrej quo-
No 1
$ E C ? I O ^VARTA CAP. II.

niam eft 40 ad a +- b ut a 4- b ad A;, feu du<ftis extremis & mcdiis in f<*

iab-\-bbxquationis debnum ordmationcm ## zr 4^*


, .
&: per
bb j extrahe radicem quadraticam
proveniet tf zr: i* & />

3x) j). Cape ergo Var mcdiam proporcionalem inter Par


(
Qar, &
& verfus cape V VT=
VQ_, Sc ent pundum quod quxns. Nam Var T
crit =VP3r Qar hoc eft := V(.v x - -4)) feu:=V(*x
.
*) , cujus du- (

plum fubduftum de ax ^, feu dc iPr PO hoc eit de PQjf-


zQrr, relinquit PQ^- - iVQJeu PV- -VQ^, hoc eft PT.
Si denique globorum poltquam fuperior incidit in inferiorem,& impctu
,

in fe invict;m fubo inferior acccleratur ,


fuperior retardatur, defiderantur
loci ubi inter cadendum diftantiam datx rccix
itqualem acquirent quseren- :

dus erit primo locus ubi fupenor impingit in inferioremj dein ex cogni-
US turn magnitudinibus globorum turn eorum, ubi in fe impingunt, celerita-
tibus,inveniend*e funt celeritatcs quas proxime potl reflcxioncm habebunr,
idqUc per modum PROB. XII. Quxlh Aiith. Pollca quxrenda funt lo-
ca fumma ad qiu-c giobi celcritatibus hifce fi furfum fcruntur afcendereiu,
6c inde cognofcentur fpatia quac globi daris tempor^bus pofb reflexioncra
cadcndo deftribcnt, ut dc differentia fpatiorum Sc viciflim ex aflumpta il :

ia differentia, per analyfin regredietur ad ipfa fpatia cadendo defcripra.


TAB VII ^^ ^ globus fuperior incidit in inferiorcm ad punflura -,&: poll reflexio*
l:g. 4.
nem celeritas fuperioris deorfum tanta fit,ut fi furfum cfTet , afcenderefacerec
^lobum ilium per fpatium3rN,&inferioris celericas deorfum tanta eflct,ut, (1
furfum cffet, afcendcrc face ret globum ilium inferiorem per fparium zrM t -

turn tempora quibus globus fuperior viciflim defccnderct per fpatia N?n-,NG,
& inferior per fpatia, Mw, MH, forent ut VNar, l/NG, >^M=r, KMH,
adeoque tempora quibus globus fuperior conficeret fpntium ^G, &: infe
rior fpatium jrH, forent ut /NG- -V Nw, ad v VMa-. Pone MH
ha;c tempora acqurJia effe, &C erit v^NG VNar^rvTvlH v Mar. EC
infupcr cum detur diftantia pone =: a-H. GH
Et harum dua- wG^GH
rum icquationum reduftionc folvetur problema. Ut fi fit Mar :=? ^, Nar z; ^,
GH ~ c , ~Gj=:xi erit juxta pofteriorem xquationem x-h-^zr srH. Adde
Marfiet MH^^
4- fi-x. Ad &G addc N^,& fret =: b+-x. Qui NG
bus inventis , juxta priorcm aequationem erit V(6-t-x) Vb~ V(a-\-t
--x] Va. Scribatur e pro a+-f, & Vf pro Va - - Vb : & xquatio
fie; V(b.+-x) ^ Y.(e -r- \) Yf. Et partibus quaciruus 6-{-xzz f -f- x -\-J-
2.

{i) En rurfus radiccm amWguam , in quo _ ,


x
. A V (A 1
B 1
) ^ .

Mvio Mcccurius noftererit, (^Temper ,j con- ^


fideratio rei ipfius. y a ^\f y.^V(x *0 W.Yx Y a~
Quia hie cs o, debet efle ^x K^t y^v b} Y x- -Y x^Y x -
I/ (x ^): fed
ix b i. V
(4** 4** crijo ,; 4= y x A) ^-4- Vxb} ergo in excefTu V x ,

Suaeramus rndiccm ipfius ix ir|/(4xx4^;, fUDi;1 |^ y fumi dcbct -^- (* quaru 1<
) ;

utvideamusquinamfit valoripllus a. Sic igi- y d ^:


turix b~Af Sea. I.C. VIII. Art. VI.),
^Vt xx
.// N- ^-hV (^ BM
V (4XAt f
4fx) =J S , tune
S TI NE S G E ME ?R 1 C

iV(f/-t-/x),feu*4-/
- b^2V(ef->t-fx). Pro <r
W -& b fcribe,8c fiet
)9& partibus quad rat is :=; 4^ +-4/.v, per reductioncoa

P R O B. L I V.

Si duo jTnt globi A, quorum fuperior ab altitudine


B> dec /- TAB. VIL A G
dens, in alter um infer iorem a fundo verfus fuperior a rtjfc
fl&B} H
lientem incidat , hi globi it a per reflexisncm ab htvicem denm
&>

recedant, ut globus A
vi reflexionis illius ad altitudinem priorem
G redeatj idque eodem tempore quo globus inferior ad fundum B
H revert itttr ; dein globus rurfus decidat , in glob urn B a A &
fundo reflientem denuo incidat , idque in eodem loco ubi priut AB
in iffum incidebat ; &
fie perpet uo globi ab invicem refiliant rnr-
fufque ad eundem locum redeant : ex datis globorum magnitudi-
nibus, pofit tone fundi, loco &
a quo globus fuperior decidit\ G
in-venire locum ubi globi in fe rnutuo impingenf.

e & /centrum globi B, d centrum loci G in quo


centrum globi A,
Sitglobus maxima eft altitudine,
luperior in centrum loci globi infc
noris ubi in fundum impingit, a femidiameter globi A, b fcmidiameter
globi B, c
punctum contaftus globorum in fe mutuo impingentium 5

H punclum contaclus globi inferioris & fundi. Et celeriras globi A ubi ,

in globum B impingit, ca erit quas generatur cafu globi ab altitudine de\

adeoque ell ut Vde (t). Hac eadem celerrtate reficfti dcbet globus A
verfus fuperiora, ut ad locum priorem G redeac : at globus B eadcm. ce-
leritate deorfum reflecli debct qua afcenderat ut eodem tcmpore redeuc
ad fundum quo indc receflerat. Ut autem ha:c duo eveniant, globo
rum motus inter rcflcftcndum aequales effe debent. Motus autem e^
globorum celeritatibus &
magnitudinibus componuntur, adcoque quod fit
ex globi unius mole & celeritatc arquale erit ei quod fit ex globi alterius
jnolc 6c celeritute (v). "Unde fi fa6lum. ex unius globi mole &. celcritars
divi

C/) Nam celeritates acquifitae, in motibus effe negatita quidem , fed aequtlis velocitati .

wmformiter accelcratis , fanr ut tenipora ; tcm- quam A


habebat ante refkftioRera , nempc
pora autem jn liibduplicata Ipatiorum pera<fto- jequalis vdocitati *; ergo <*A -B -
rum rationc. a^B ZZ- /A 48: & (deletis ddendis,
ac transponendo) 2A ^3 2^B\, vcl^A ^5W3.
(v) Etcnim (Probl Arithm. XII. Caf. II.) Slant autem *A , /-B motus corpoom Jl
invenimus velocitatcm Cotporis A poft refle- & B; ergo 8cc. Idem invenilTemu^ ft

*A B i^B buiflcmus velocitatcm ipCxj


genera Hacc dcbet
A -4- E
Nn a
i8<5 S E C T I UAR <T A. C A P. II.

dividatur prr molcm alterius globi, habcbitur celeritas alterius globi pro
ximo antr & pod reflexionem feu , Tub fine afcenfus initio defcenfus. &
Em igiiur hsec celeritas ut--=r~ , feu, cum globi Tint ut cubi radiorum,

ut ,
(
--
Uc autcm hujus celcritatis quadratum ad quadratum celeritatifc

globi A proximo ante reflexionem , ita nltitu o \\ quam globus B hnc cc-
kritate, fi occurfu globi A in etirn decidentis non impedireiur , ;iicen

derct, ad altituJinem ed a qua globus A dcfcendit. Hoc eft ut =- de ad

de feu ut A <]
ad Bg vel a
6
ad 6 6 ita altitude ilia
prior ad .x , fi modo pro al-
tituJine polteriorc ed ponatur .v.
Ergo ha?c altitude, ad qir.un nimirum

B, fi non impcdiretuvafcenderet ,
eft
-3
x. Sit ca/K. Ad /K ndde ^>

i
feu dH dc ff- <?H
c , hoc eft /?
x fi modo pro dr.-:o rf H -</-

^H fcribas p, & # pro incognito d!r & habcbitur K^^: -^.v4-p- - K.

Unde ccleritns globi B ubidecidir a K


ad fundum, hoc eft ubi decitiit
per fpatium Kg , quod centrum ejus inter deciden^um defcriberet , erit ut

x). At globus illc decidit a loco Br/ad fundum codem tcm-

pore quo globus fuperior afcendit a l^co hce ad fummam altiiudincm cf y A


aut viciHIm defcendir a d ad locum t\ce , proinde cum g- avium caden- &
tium ccleritates icqualibus temporibus sequaliter augeantur, celeritas globi
B defcendendo ad fundum tantum augebitur quanta eft crleritas tota quam
globus A
eodem tcmpore cadendo a d nd e acquirat vcl aicendendo ab *
ad d amittat. Ad celeritatcm itaque quam globus B habct in loco B^/, adde
celeritatem quam globus A habet in loco Ace iumma, qua: eft ur \ de-\- &
-
,

r
,
,
-
,
feu V x-H Vx xquabitur V ( x +- p x). Pro .

}
icn-

be
r a6 _ b*- ff f
x ~ V(
ft
2c pro , Sc ctquaiio ilia fict i x-i-p), 5c
S I6 SS i Si

partibus quadratis .v Ar-f-p. Auf^r utrobique x. due omnia in


SS JJ 55

ss ac divide per rr - rf ,
6c orietur x =: - -
.
QIKT quidem arqua-
P tf -4 b*
modo

-- prodiiiTcc e-
tio prodiiflet fimpliciorfi aiTumpfiiTem pro .-
,
J L-

nim - ~ x. Undc faciendo ut fit P / ad s ut s :id x habcbitur x


p /

feu cd\ cui addas ec habcbitur dc^ 5c fi


pun6lum c in quo globi in fc mu-
tua impingciu. Q. E. F.
PROB
M S f 1 NE S GZOMEfRlCM.
r R O B. L V.

Eretfis alicnbi t err arum tribus bacnlis ad horizontal planum /*TAB.VII.

punfiis A) B & C perpendicularibus


> , quorum is
qui in A fit fex^ *

pedum, qui in
B ocJodecim pednm^ & qtti
in C otlopedum exi- ^

ftente linea AB tri^inta trium pedum contin^it \ quo dam die r.v-
frcmitatem bacilli At tranfire per puntta B &
iimbr<e C, bacnli
autem B per A & C, ac bacuit C per punftum A. Qtitfritur
declmatio folis & elevatio /<?//, Jii>e
dies locufyue ubi (j<cc eve~
tierint (x) ?

umbra baculi cu]ufque defcripfu conicam fefcionem, fe6tio-


ncmpenem coni rddiofi ctijus vertex eft baculi fummitasj fingam
Quoniam
BCDhF, eflc hujuimodi curvam i,live ea fit hyperbola, parabola
vcl ellipfis) quam umbra baculi A co die dcTcripfit, ponendo AD, AE,
AF ejus utnbnu fuitTe cum BC, BA, rcipcftivc CA luerunt umbr^ ba-
culorum B C. Et pr.rtcrea fingam PAQ^cd c lincam mcridionalcm fi
Sc
ve axcm hujus curvx ad qucm dcmifTie perpend icuiarcv BM , CH, DK,
EN , & FL , funt ordinaiim r.pplicatac. Has vero ordinatim applicata*
indefinite deiignabo littcra>, ik axis panes intcrccptas AM, AH, Al\ ,
AN , 6c AL liteia .v. Fingam dcnique .tquationem aa -^ bx ~ cxx~yy t

ipfarum x, 6c y relationem curva;) dcfignare, aflumendo


(/
. e. naturam
aa, b 6\: c tanquam cognitas ut ex analyfi tandem inveniantur. Ubi inco
gnitas qiMiititarcs x &JK? duarum tantum dimenfionum pofui quia a:quatio
eft ad conicam fe<5bionem i c
iplius^ dimeniiones imparts omifi quia ipla
eft ordinatim applicata ad axcm. Signa autem ipforum b 6c c , quia indc-
terminata funt, deiignavi notula -^ quam indifferciucr pro 4- aut
&
ufur- -
po , ejus oppofitura v
pro (igno contrario. At lignum quadrati aa af-
fivmativum pofvu, quia baculum A umbras in advcrias plagas ,.C F, B5c &
T ) projicicntem concava pars curvit neccflario complcctitur, proindc* &
fi ad
punftum A erigatur perpendiculum A:?; hoc alicubi occurret curvac
puta in 3, hoc eft, ordinatim applicatum v, ubi x BUI him eft, eiit rcale.
Nam inde fequitur quadratum ejus, quod in co cafu eft aa , amrmativum
cHe.
Oon(l:it itaqtie quod reqiurio hsec Cecilia aa ~ J>\
-^ c\x yy ,
ficut
terminis fupernuis non refma lie neque reftrifcor ert quamut ad omncs hu-
jus problematis conditiones fe extendat, hyperbolam , ellipfin vel parabb-
lam

(jfi Hoc proMcrm tori dem verbis propofi-


majorem ARronomiz cognitioncm
fum &: divcrfimode folut^m
,
Jcgitur apud quam qua Tuones plerumque prx ;

SCHOOTENIUM in additamen o ad liius com- nos autera Tironibus icribnmus ntv ,


:

tanos jn CAUTEsnGcometriam fit ut omnia icitu nccciVana fa is bresucr 5c


quern lege. ,

pcripicuc t ad.\nuir cou uluiu duxmiu^


,

(y) Cum hoc problem* , acquc *c fcquens non cx^Ucita


SEC? 10 UA R f A. CAP.!!.
lam quimlibct defignatura prout ipforumrfj, b, e^ valores determinabun-
tur, aut nulli force reperientur. Quid autem valcnt, quibusque fignis b
c c debsnt i&ici , inde qucenam fit hsec curva ex fequenti analyli con-
<Sc

.tfabit.
*

Annlyfeos pars prior.

Cum umbrae fiat ut altitudines baculorum erit BC . AD :: AB AE .

(
. :
18.6.) : :
3. I. Item CA AF .
( : : 8 . 6. )
: :
4. J. Quarc nominal!*
= v. Ex fimilitudine triangulo-

rum AMD, ANE, & AHC, ALF crunt AN-sn--. NE=3--,


AL zz Et LFs - :
quarum figna fignis ipfarum AM, MB, AH,
4 4
KG contraria pofui quia tendunt ad contrarias plagas refpetu pun^ti A, a
quo ducuntur, axisve PQ^ cut infiftunt. His autem pro * Sc^ in acqua-
tionc fiduia aa~bx- cxx =; jj , refpeclrive fcriptis ,

r 5c 5 dabunt tf J ^ ^r frr ^! .

br
_ r 2c ^-
f ,

dabunt Jj T -i
i
^rr r^ -*
t
//.
3 5 9
t &- 1*
i/ dabunt <w J. WJ ctt :=:

J-am e prima &


44
_ L/ & ^ J
fecunda harum exterminando
^/ dabunt aa ~+ibt~~
4
ss
16
ctt ^ ~ vv. J<J

ut obtincatur r, prodit

^ r^:r. Unde patet ^-<5 eflc affirmativum. Item c tcrtia & quarta ex-
^

terminanJo w ut obtineatur /, prodit -^r5/. Et fcriptis infuper -r- pro

r in prima ,
c pro; in tertia, onuntur \aa~+ -^55, 5c tftf

"
Porro demifla
B*.
f aa
AfC::O. DK,
B>.
perpendtcuhri in

taa
Quare cum lit
CH,
BA (=j
taa
erit
AM -
BC AD (
AH=;r
. : :

r
-
\. J.)

^
/)

.-, ent AK s -, vel potius^: i -. Item cum fit CA

.}, erit DK
-f/(^)-^C^-). Quibus in xquationc
STfONES G E M ET R 1C M. 189

bx ~cxx ~yy , pro AK,ac DK, five x, & ^, refpe&ivc fcriptis,


._
,
-- ,

-
<w

prodlt -.jjjS
Bb ~ ~ it ~ 4

Etper rcductionem ^aac fiaalbc ($6"

& partibus quadratis icerumque redu^tis, exit o^n 143^^


1- -
ip<5 aabbc ,
~
five ii ^ ,!-r. Undc conftat t~ c nrffativam cfle , adeoque

tioncm fiftitium rftf ^ ~ccxx~yy, hujus cite form re


rr^, & idco curram , qirara dcfignat, ellipfin cfle. Ejus vero centrum &
axes duo lieeiuuntur.
Poncndojy o, ficut in figurx verticibus P Q^contingit , habcbitur &
-}- bx zz cxx . & extrafba radice ,
x =: ^-i:V
/
( H -- ) s=AQvel AP.
2C f

Adcoquc fumpto AVzs ,


eric V centrum ellipfis, 6c VQ_ vcl VP

(V A.CC H -- ) fcmiaxis maximus. Si porro ipfius AV valor pro x in


C "iC

LL

arquauone <ia-\-bx
txx^yy fcribatur ,
fict (ia-\ -- ~yy. Quare eft

-ssVZg, hoc in valoribus


eft quadrate fcmiaxis minimi. Denique
i
1
~*b b
ipfarum AV, VQ^, VZ jam inventis , fcripto pro c f exeunt

&=
-^

s AV, -

= VQ, VZ.

Jinalyfeos pars alt era.

Supponatur jambaculus punfto A infiftcns e{Te AR, & erit


n\im meri-iionale radiofus cujus vertex eft R.
,
ac RPZQ^conus Sit infu Fig. 7

PLT TXX, planum fccans hoiizontem in ,


ut meridiomlc planum in VZ &
TVX, qiuu iVccio lit ad axem mundi ,coni-ve , pcrpendicularis, ipfura. &
planum l"X7, erit ad eundem axcm perpendicularc , 6c conum Tecabit in
periphcria circuli TZX , qua: ab ejus verrice pnri ubique intervallo RX,
R7, ,
RT dilbibic. Quamobrem fi PS ipfi TX parallcla ducatur, ficc
RS =; RP propter sequales RX RT; ncc non SX ^ XQ^ proptcr asqua-
,

^
les PV ^^n
PV, V C^ TT
Undc eft w
a RX
i DV (:=:^RS-f-RQv RP4-RQ.
v vel RZ i /

2. I*

nique ducatur RV; 5c cum VZ perpendicuhriter infiftat piano R


(iVftio uriquc exillcns planorum cidem perpendiculariter infiftentium fiet
iri. .ngulum RVZ redangulum ad V.
Tom. 7. O o
.
C T I U A R f A CA P. II.

Dials jam RA ^ d, AV=*, PV vel VQ=3/, &


/. r, Sc RP:r; v/(//-
-
iej 4- ce 4- <id Item

& RQ_=: V^-f- I /-H cf+-<td) :


adcoque RZ (^
4- M ) -I- ^( //-I- itf 4- ee \ 0-
Cujus quadrature

idelff +- iddte +- ^ ;

) , efl:
arqualc

e+-g. Jam rcduaionc


eft V(/~ - - ^ceff-\- e* 4- iddjf+- iddcc 4- ^ ; ~dd*-ce --// -f-
t 1
z?^ ,

Sc partibus quadraiis ac in ordinem redactis, ddff ZZ ddg+- ctl(g - -jjg?

>
r
five
ddff
-MU*-ct - ff~-^. Dcmquc 6,
$$aa
,
iiicijvi
, 6c

~ *
(valoribus ipforum AR, AV, VQ & VZ ,)

-
,

tutis , ontur 16 -- ip(5J

145^
.
4

. -\
-- -
-

143
.f/tf
^;
^.14.14^^-
\-\}bb
, c
.

mdc per
.-.
rcducti

oncm .
^4- 1187
In Fig. 6. AMq +- MBgs AB^j hoc eft rr4-j;^^.^. Erat-
eft

autem r 5 -T-, & 3^^


4^
J- unde rr zH
55 :=s
^7-
& mbftuuto - ,
,

, (

Aaa
c) ws; -S
4^ ^a~^ & injs reduaio- :
pro
J
.
Quare r
*"

3 3 3 5 J per
49 /)^ 49
nem itcrum rcfultat - --^a*
-
^ ^^- Ponendo igitur acqualitatcm in-
5-^61
ter duo bb , 6c dividcndo utramque partcm acquationis per 49 , fit
aa Aa* ~ .,
m
.

B =: -
Cujus partibus cruccm multiplicatis.
- -
1287 f|36i 4<7./

ordinatis, ac divilis per 49, exit 44? tp8i 04.4- 34*04 cujuo radix JJ e(l
>8i4->
/ i862.

Supra inventum fuit


f33 rtl
-
-4^
r^ ^3, five -
V(fWi
dc AV ( ) eft : L & Vp vel va (
143^ 143 143^
o
^(160083 - uaa}. Hoc eft fubftituendo 28oLiif4i44 pro aa ,
ac

AV^
terminos
VQ^-nLi47o8r.
(AV4-VQJ
in decimal cs numeros reducendo
Adcoque
33L33H8-.
AP (PV - AV ,

) s
11
[1882.97,
ioLi>rS 7 88,
& VP vel
& AO
Dcni-
JESflONES GEO METRICS.
j i

Dcnique fi -r AR five i
ponatur radius , crit -* AQ^ five

tangens anguli ARQjrp gr. 47 .


48 ,
& - AP five i[_8itf4<Sf tangcns an-

guli A-RP 6 1
gr. 17
-
f7 Quorum angulorum femifumma 70 gr. 51 .
fi",

eft compkmemum declinationis foils j femidiftcremia 9 gr. 14 j-6",


c .

complenientum latitudinis loci. Proinde declinatio foils erat ip gr. 2- .

8",
t latitude loci 80 gr. 45*. 4". Qucc crant invcnienda,

P R O B. L V I.

comette motu uniforml reflilineo per cocltim trajiclentis


locis quatnor obfervatis, dijlftnlinm a terra, rno-
t
usque determinationem, in hypotbejl
copernicxa colligere.

centro cometnc in locis quatuor obfervatis, ad planum


c

SI dcmittantur totidcm perpendicula } iintque A, B, C, D, puncta in Fig. 8.

piano illo in qucc pcrpendicula incidunt j per puncta ilia agatur AD, re<5ta

c ha:c fccabitur u
perpendfculis in eadem ratione cum linca quam cometa
m tu luo del cnbit, hoc eft, itatit lit AB ad ut tcmpus inter prim am AC
& lecundam obfcrvationem ad tcmpus inter primam ac tertiam, &: AB ad
AD ut tempus illud inter primam fccundam obfervationcm ad tempus &
interprimam 6c quartam. Ex obfervationibus itaqtie dantur rationes linea-
lum AB, AC, AD, ad invicem.
Inkipcr in codcm eclipticic piano fit S fol EH arcus linex ecliptico; ,

in qua terra movttur E, F, G, H loca quatuor terra: tempohbus obicr-


,

vutiontim, E locus primus, F fecundus , Gtertius, qmrttis. Jungan- H


tur AK, Bl , CCr, 1

DH,
6c producantur donee tres poileriorcs priorcm
fcceiH in I, K, L, BF in I, & in K, in L. CG
Et crime anguli DH
A IB, A:i , AJLD differentia longitudinum obiervatarum comctx j AlB
differentia
longltudinum loci primi cometJe t<.
fccundi> AKC differentia
longitudinum loci primi ac tertii >
& ALD differentia longitudinum loci
priuiicv quarti Dantur itaque ex obfervationibus anguli AIB, ALvC, ALD.
Junge SE, SF, EF; 2c ob data puncl.i S, E, F, datumque angulum
F, d.ihitur ungulus SEF. Datur etii\m angulus SEA, utpotc differen
tia IbhgitUdinis cometa: Sc folis tempore obfcrvationis prinut. Quare fi
complementum ejus ad duos rectos, nempe aiv.;uhmi SEI, addas angulo
SEF, dabitur angulus IEF. Trianguli igiturlEF dantur anguli una cum
latereEF, adeoque datur etiam latus IE. Et ilmili argumcnto dantur KE
&C LE. Dantur igitur politione linea: quatuor A I, BI, CK, DL, adeoque
problema hue rcdit, ut lincis quatuor politione datis, quintam inveniamus
quas ab his in data ratione fecibitur.
i De- Go
A R A. CAP. It. <T

Demiffis al AI
perpcndiculis BM,
CN DO, ob datum argulum AIB ,

datur ratio BM ad MI. Elt & BM ad CN in data rationc BA ad C & \ ,

ob datum angulum CICN datur ratio CN au KN. Qiure datur etiam ra


tio BM ad KNi & iadc ratio
quoque BM MI KN, hoc ell :.J ;.!

MN-t-IK. Cape P ad IK uc elt AB ad BC, & cum fu MA ad MN


ineadem ratione, erit ctiam P+- MA ad Il\+- MN in eadem rationc-, hoc
eft in ratione data. Quare datur ratio BMad P +- MA. Et iimili argu-
Tncnto ii
capiatur Q^ ad 1L in ratione AB ad BD ,
dabitur ratio BM
Q^-H MA. t proinde ratio BM ad
ipibrum P-H MA Si Q^-t- MA difVc-
rentiam, quoque dabitur At differentia ilia , ncmpe P- -Q^velQ^- P,
datur. Et proinde dabitur EM. Dato auteru BM , fimul dantur P-h-MA,
&MI, & inde MA, ME, AE, &angulusEAB.
His inventis, crige ad A lineam piano ecliptics perpendicularem-, quas
(it ad lineam EA ut tangens latitudinis cometcc in obfcrvatione prima ad
radium , 6c illius perpendicularis terminus erit locus centri cometsc in ob-
fervatione prima. Unde datur dittantia comctx a terra tcmpore illius ob-
fcrvationis. Et eodcm modo fi e pun6to B crigatur perpendicularis quse fit
ad liaeam BF ut tangens htitudinis comets in obfervatione iecunda ad
radium, habebitur locus centri cometse in ilia fecunda. Et a6hi linea u
loco ad primo ad fecundum , ea eft in qua cometa per ccelum trajicit.

P R B. L V I I.

Si angidus datus CAT> circa pun ft nm angulare , pofitiont datum* A


angulus datusCB^D circa puntlum angulare B , pofitione datum ,
&
ta lege circutnvo Ivan fur ut crura AT)^ BT) ad recJam pofitionz.
datam EF
fefe femper interfecent : invenire lineam tllam curvatn
quam re liquor urn crurum AC BC , interfetJio C defcribit.

T A E. CA ad d ut fit Adzz AD, Sc CB ad J ut B/=i BD. Fac fit

ADE, &
"|>roduc
VI 11.
angulum Adf sequalem angulo angulum B// xqualem angu-
lo BDF, & produc AB utrinque donee ea occurrat de 6c J/ in e 6c f.

Produc etiam ed ad G. ut fit dG zz 3f, 5c a punfto C ad lineam AB ipfi ed.


parallelam age CII, & ipfi /J parallelam CK. cG ,
Et concipiendo 1

lineas

/^ immobilcs man ere dum anguli CAD, CBD lege pracfcnpta circa pol
A & B volvuntur, Temper erit Gd zcqualis 6c triangulum CHIC ipfl"/<f,

dabitur fpecic (a). Die itaque Af^J, ^G^: ^,B/^;r, AB^; w,BK^=: x y

U) Ad plcniorcm hujus probkmatis expli- & fhnt anguli Air ALE, & BA/Z^ BLF;
cationem , anguli dati csrtum aliquein
firum & ex c ducantur ch ,
ck , iplis^./A, parallo-
upare lingantar, ita ut puncta c, L acque la; ex dabuntur: lit
ergo kc 12 d, ch ^*,
demur ac pund:a A, B: tune dabuntur <A; hk ~f.
AL; LB; Be, ut & anguh ALE, BLF.
Jam vero anguli gyrent circa po!os A 5t P,
Suaiantur ergo /A ^J AL, ac >B ^ BL; cctens ftantibus, & vcncnnt q-iocumque (A
in
S TI NE S GEO METRICS. 223

^y. Et crit BK ad CK ut B/ad/3. Ergo /T = ~~ G.Y. Aufer hoc


TI

fV

de G<f
,
& reftabit ^~ 3 . Cum deturfpecic triangulum CKH, pone
CKadCHut^adfi&CHadliKui* ad/,8ccritCH=2* ,
6c HK s -^ 44
.

Ade-

in AC, A/ in Ad, AL in AD, BL in BD ,


T. Si pn mum , ruifutn aut verfus E, aut
*B in BC, & BA ja /. as F.

Semper riangulum d\l et t


sequale ac fi- J j.ngantur AT , TB : erunt anguli TAP ,"

mile t ,DL, ut DDL triangulo ftU. TBA aequales. Nunc fi pundum L eft vcr
fus E, odct reda BL mtra angulum TBA;
Cum enim anguli _<; dati fmt,&fem- criio minor angulo TBA
ang.lus LBA
per tibimcl ^per quoque db met
aeqv. vcl TAB; minor eft angulo BAL,
led hie
aequiles eruivtan^.U quibus li a duobus reclis per hypothefim, igitur illo minor eft angulu*
deficiunt ; ergo anguU-^ d ~-/AL; igitur, AD LBA. Sed angulus gyrans circa B politus eit
demto communi IAS), cnt t^ DAL: <fA/ non minor angulo LAB ; qviare alterum illius
fed angulus Aid fa itus eA aequal.s angulo crus cadere debct iupra lineam AC : cadat m
ALD ergo tnanuu .a riAI, DALlunt aequi-
: BM,
inguh aiqui latus
; aequat homologam LA
Al ,
ex conftruftione : igitur trinngula d \l , Si vero pun&um L eft verfu; F , eodcm
DAL funt etiam xquaba. Quaie ^/ ^5 DL. paAo probabrtur angulus LBA major ar
LAB; idifo potent ut alterum anguli
fieri
Sed eodem paflo demonftratur triangulnm circa B gyrantis crus cadat vel fupra lineam
aequ.ile tnan^ulo LBD. Proinde A/ ^ AB, vel in ipfa, vel infra earn: ii cadit fu
LD ^ ^/. pra, ros in cafum fuperiorem rec.dct, & ea-
dem utemur figura : li in ipfa reda AB, quid
Si ergo fumarttr/G /A datae fempererit , accidat difpicieinus fuo loco: fi vero infra.
iG vel (<//-*- /G) S /^ vel (/A-t-A^i. utemur ejus produclione BM cademque ri-

Quod fi ex C ducantur CH c CK ipfis ch ,

tk parallelae; crunt triangula hck , HCK. fimi- Si autein punctum L cadit in T , anguli
ha. mobiles aut aequales funt , aut inaequales. Si

primum , alterum crus anguli B c.ulet in ipfa


Hacc fufTiciunt quidem ad Auetorem intel- BA &
cic hoc cai u poftea
,
loquemur. Si in-
ligcndum : fed nam ad inferius dicenda ftra- aequales, crus illud cadere dcbct fupra AB,
rurus , denuo rem ,
nonnullis mutatis, aggre- per hypothelim.
djor.
Arrimadvertcn Jum eft , quod in his omni
T. Aut anguli dati funt aequales aut inaequares. bus , nulU pofuionis re<fl?e EF" ratio habita eft;

ig. t. Si primum, licet quem ubet aiTumere fi fe- : uude fit hace ftare in illvus policiouc quacuin-
cundum bcuc fumetur minimus , qucm effc
, que.
pono ad A.
Jam fuper BA ultra fumatur At aequa- A
Super A3 fiat
angulus BAL aequtlis dato Us datx AL, &
fiat angulus AeN xq.:al\s da

illi, qui cuca


Amovemr; leu (quod idem eft) to ALE., ponaturquc eA ^= a. AL ~
ponatur alteium ex cjus cruribus cadere in
AB; alteru.n cms anguli gyrantis circa B ca Item fuper MB ultra B produfta capiatur
det in LB per hypotheiim. Jam, bifeda AB B; xqualis datae BL , & fiat angulus B^fxq

inV, dcmittaiui- ei ad rectos angulo TV lis


angulo dato BLF, & exponatur <rf
per
fecan s hF in T eidem EF occurret ,
: AL ac /B per e ; &
fumatui tG ~gf ~ b.
out extra pundum , aut in ipfo pundto T
Oo
*J>4 S E C T1 U A R T A C A P. II,

Adeoquc AHz^w .v 5. Eft autera AH adHCut A* ad ft/, hoc eft


a

m x
f ty cy
a b extrema in fe,
~y.
u ^
fl
: : .

X
.
Ergo ducendo media c

L mcy L rfyy afv


net wo bx-\-cy "-rV^- -zz f-. Due omnes termmos in
x a ax
,

<f.v,

Jbi cum incognitac

P,v ae-^ib

tnft. radice ,
dc
-
cofque

zp,
in

fiet
yy
ip
ordinem redige

quantitates -V&7, ad duas tantum dimenfiones nfcen-


dant, patet curvam lineam quam punctum C defcribir, eileconicMm fe6tionem.
-xj-\
dm
-p-y-\
bd bdm _
\X----T-X. Et ex- &
."
j & fiet

~
.
fcyy acxydcmy - bdxx^bdmx ^

.
-- *
o.

Unde colligitur curvam hyperbolam effc, fi fit affirmativum, velnegati-

vum & minus quam ~-, parabolam ,


fi fit >
-
negativum & icquale ^.; elli-
Jj

pfin vel circulum, -^


fi fit 6c negativum 6c majus quam .
Q^ E. I.

PROB.

GyrentnimcangulidAti.^eorumhtera fe in- fecimus angnlos BLF, Bj/.


tcrfecent in IXL U hi 7 alicubi in D L F
I

jb vcrhi-^ ;

latusanguli LAB
AP.ita utangulus DAP
crit in Atqui triangula sequi.ingula BLD ,
1?^ ha-
aeqaer angulum LAB ; quocirca , dcmto com- bent later* LB,B^ rcqiulia; lun
muni DAB, erit LAD aequalis BAP ve! e\d, li; , cSc DB aequ.u B^, ac DL iplam J)
fi Intus PA producatur donee occurrat N? in recta DL oftcnfa clt ( &
sequalis reiftae <i
,

^. Quod etiam paret , quia angulus LAe scquat <fta fucr.it eG aequalis^; iupcrcft igitur 4G
DA:-/; &r,cuinmuni LA i DAL scqu.i- ,
XLjuilis ipli /^.
lis Scd anguli
ell ipii (ike. LAD, ADL limul
fumti funt xquales exierno ALE, h C, per f< Nunc ex R, iihi FE occurrit #G f tac,
conftrudiiqnem , aeq uit angulam AeN id cfi, ,
quatcnus <

, due I
ipfi /^ paullc i.\m,
angulos intcrnos &
oppolitos ?Arf, hde Ilmul; <k die /cR ^ ^, K ^2 ? , tk Z2 /.
ublatis atqualibus,
, d lat DAL, :

In v. -i Ibquere.
aT- uius ADL
xquaii- ai *; fie, ob la-
:

tiis ? A acquale latcri , cftlatus*/ AL tie Si crura AP , BQ darorum an _


AD, ac ed xoii.il: LD.
i fie; .t parallel.! , tune o;ainata
.c, id eit curva in fcipiam non
HauJ aliter htus BM tune erit in BO, ua Ted :a infinitum exicndit- ., ii

ut ahgulus LBM angulum DDc^) ; ,S: , euua ilia Temper in aliquo puntfto eoneurunt-
derate communi LBQ , em angulus LED
sequalis angulo M2Q velgB^, produda Si primum, curva erit hvrcrbola aut pau-
QB: quut BDF qi;i
is , a;c;u.\r i; ;
bolt; ii -vundum, clhpfis am circulus.
.

res oppolitos DBL BLD linril


, acquabit ip
,

*B; , BgJ, vd his parcm Bffi ceoualcs cui:n Crura FA, QB pa;allcla erunt , fi
U S r / O NE S G E M L 2 C
PAQ; ABQ funul sequales fint ducbir, angu- perbolce cc . c<
qui,: &
lis rcc 1
anguli BAD; AW); DBA li- ill* i unr :i;v-. paraiir I anc i^.iur
mul cequalcs funt duobus .: /\DB curva ell hyperbr
complementum angulorum datorum FAD ;

DBQ limul ad quatuor rectos. cm veftigiis infiftens facile difpicies ,

quando arcus, ut furu , d-:f :riptus , t.

Ut
ergo appcircat ntrura , e/Te PA QB rc<ftam EF , imam elTe punctinn pr. ia-
fint parallel.! , iupcr AB dcfcribatur verius LF :
haec duo latera corvx non oc-
arciu capa/. hujus complementi. currere, nili iingula in lingu i;
pi,.
reclas omnes alias bis CL
Hie ant fccabit recta m EF, aut eamtanget, ex conicis id uni pnrabolae acc,derc , <.
.

au: infcctam
: & mtac"hm infi mquet. dem quando rect^e illae funt diametri. Tu;;c
ergo curva eft parabola.
Si primum , duo erunt puncta in recta EF,
ncmi ubi cam fecat circulus; qus Sed quando arcus recipe EF non occunit,
fupped tabunt latera paralkia. Jam fint angu- nnlUim eft punctum prjtbens latera
3i in EAP, J-.BQ; latera vero , AP Ho pa- neqac C irva in infinitum txienditur. hit er
rallela. Si tantisper mo\catur in; go circulus aut ellipfis.
v\-
yeniat
m f, circulus ahcubi
Bf in G. Jungc AG ,
, AGB rcr uabit t
Ut mine perfpiciam num fectio fit circu
iis^ ^
angulum AEB; eft autem exterior AGB ma .i in circulo tranfeuntc ,"

jor imeriore 5c oppofito AeG ; ergo angulus per A,


B, angulus dcfciiben? C, c, debc: ,

minor ell angulo AEB: a .que ideo an-


A<:G ferr e idem Q m; cr eadem eit ;

guli eAB BA funul fumti niajores funt an-


,
fumma angulurum CAB CBA & cAo ,cBA; , ,

gulis EAB, \ funul. Sunt autem ar 1 T.-


crgo&PAIi, ABQ, ;AB, Ail-j; qua- &
, fimul , aeqvules angulisEAP,EBQ,
A/>, eB<j proptcr e;iam angdus concurfus (fi quis lit)
fvmul; leitur , demtis hinc minoribus EAB, eft femper idem: fed locus tune dt drculi ar
EBA , inde majoribus eAB , eBA , reliant an cus. Evgo ut defcribatur circulus, aut PA,
guli^AB, AB<j , funul, minoresangulis PAB, BO deber.t cffe par.illelse , aut percuvrere c,r
A HO; ik hi xqualcs erant duobus rectis ,
er- culi arcum; ergo in hypotliefi nolUa fecuo
o anguli />AB , AB<j
minores funt duobus re- femper eft ellij
<tlis
, quapropter rectac A/>
, B<j
alicubi conve
nient fupra rectam. AB : convemant in c, Hinc fequitur quod cum recta EF ipfam
AB lecat inter A & B lectio femper eft hy ,

Jam quia angulus ?AB major eft angulo perbola.


EAB, debet reliquus BA/>
miner c(Tc rcliquo
BAP, & recta o Af>
?t.-c
BQ ik ul , Si, ceteris ftantibus, anguli dati ita mu-
tra earn ferri verfus R. Quomam vero fBA tentur, ut eadem femper la corum fumma,
minor eft EBA, [ uus AB<j major rcliquo curvae fpecies non nuit.uur; nam fcmpe.
ABQ , Sc recta BQ c.idit uiu.i BQ verfus R. erit angulus ADB
quare arcus illius capax :

bi conitabit, 8c fi primo cafu rectam EF te


Eodem
pacto probakitnr quod fi intcrfcctio gerit, femper earn tanget , &.c.
fuper rerta fiat in f, concurfus laterum ich-
quorum fiet ultra lineam yerius S. AO Cum latus QB cadit fuper BA. imerfcdtioTAB. T.
curvam defcribens fit in A. Fig. 6.
Rurfus veniat eadem interfectio in e inter
puncta E &
F, 8c circulus eccurvet ipfi B, Tune autem AP fectionem tangit in A ;
productse alicubi in G ; 6c junfta , , de- AG Feratur enim punctum D in d tune eerie re ,

monftrabitur eodeni pacto angulos , AB^j BA;>


cta PA (prodi neceGitaie) caderc debet .

fivnul majores elle duobns rectis, &c latera il in ^A inter PA &: pundtum B vel fupra vel in
ia product,! occ;.uTtre infra rect im AB ultra fra rectam AB & recta BQ tune lata in
, B<|

rectam PAL vcrfusF, 6c ideo AL totam eile ei occurret inter PA 8c punctum B quare cur ;

extra curvam. va totam rectam extra fe relinquct verfus Q.

Idcmdemonftratur dereclaMN.- Unde con- Data quavis re^ta QB tranfeunte per alter- TAB. U.
fciturdua? re<ftas
fibinonparallelas huic curvae utrum poloium B facile invemtur pundum Mg. i.
non occurrcrc, nifi, linguias in fmgulis pun- ubi ea fedioni occurnt. Fiat angulus QBD
&is. Notum autem eft* ex conicis id uni by- ^qualis dato gyranti in B, Jungatur DA &
*p5 S F. C f I jg,
U A R T A C A P. 1 1.

P R O B. L V I I I.

^Parabolam defer there qua per data quatuor funffa tranfibit.

TAB. Oint punfta ilia data A, B, C, D. Junge AB & earn bifeca Et per
in E.
^ E age rectam aliquam
puncto V cxittente veruce ejus. Junge AC ipfique AB
VE, quam concipe diametrum effe
parabolas,
DG
parallelam age
occurrentem AC in G. DicAB^ rf, AC-=: , AG:ar, GD^zd. In AC
cape AP
cujusvis longitudinis 6c a P age PQ^ parallelam AB , 6c concipicn-
do Q^punc~bum efle parabolse , dicAPz:.v, PQ_^:^, rcquationem quam- &
vis ad parabolam afiume qua: relationem inter AP PQ^exprimat. Utquod &
fit
y
~
e +-fx +
Vgg -\- bx.
Jam fi
ponatur AP five x :=:o , puncto P incidente in ipfum A, fietPQ^
five y~o, ut t ~- -AB. Scribendo autem in *equatione affumta o pro
x, fict
eft zz o,
y~ c-^ygg, hoc
minors- -g~- -AB
eft zZe+%.
five-
Quorum
-a (c).
valorura ipfuisjy major
Ergorz^- -g&e - -*-g
g^
hoc eft - 1~ - rf ? five ^ z^ a. Atque adeo vice acquationis as-

fumptae habebitur ha:c y ^ - a


\-fx ~^y
- aa 4- bx.

Adhaec
fiat angulus DAP
aequalis alteri ex datis. Re- terfeftio Q anguli mobilis EAQ Temper fit in
cfta AP alicubi occurret redtae in P, quod BQ refta QB, qiu-e hoc motu defcribitur.
erit punctuiu quseiitum.
Veniamus tandem ad altcram hypothefim.
Ex his facillime defcribuntur fedioncs hoc
problcmate quaelitae. "Nunc
igitur amho anguli fimul cadere po-_ U,
nuntur in AB : fint u BAL, LBA. JAI.
TAB.U. Sit enim AP feclionis tangens in A, cxii
pai^lcla fit
BQ. Inveniatur punftum Q, ubi Quia hie ambo crura fuper eandem re flam
hxc feftioni occurret. Re<fta
BQ bifecetur cadunt; fumatur ^A AL a, H
~ ,
-: ^
in G. Erit AG diameter; id fufficit pro pa- BL ~ &: fiant anguli N;A
<-,
ALE:, ac
rabola. M/B ZH BLF; ik quia pundum g cadit in/,
erit ^ (dirtantia horum pun^orumj ^ o.
Scd pro nliisfeflionibus qucere in, pun AG
ctual H , ubi AG curvae occurnt 8c defcribe Igitur ex fuperiore rcquatione deleantur tcr-
icctionem. mini, U M eiT k ; &: erit

Nota quod in ellipft erit AH majoi quam


~ Jf ^ = o, &, cunctis di-

AG fecus vcro in hyperboli.


;
T]fl$ per y , /fy ^^ x rfc =S o, *qua-

, TT
u.
Cum refla EF tranfir per alterutrum po- tio ad reflam ,
I AB.
] *
lomm R ^ refta delcnbitur.
quia datorum angulorum crura (c) Quandox^So, ha oet y et ?:qua ion
Siquidem ,

concurrcre debrat in
quod ex crure anguli
EF , punclum ali-
fern per efle debet
re<fh

QBE
duos valorem f-4-
duos alios o
figurae ^c - *,&ccx conf.deratione
a; hi duo valores de-
in refta FK fed alterum ex his punftis (nem-
;
bent eflezqiialcs lin -uli iinjulis
-
, -,

pe punftum Bj eft in cadem re ft a ; ergo to- ut hbet tcl t-4-:~


, vel e ?

turn crus
alterum
illius anguli
BQ jacet
cum re&a FE
immobile;
coincidit:
igitur in-
mum, quid indv.- riat \jd.s apud Auftorem. bi
fccundura , erit ergo a; fed quo- <H- ^ - niam
QU&STIONES CEO METRIC
i\
ponatur .vP five .v=r AC ita ut pun<5him P incidat in C, fiet
mm PQ=:o. Pro x igitur in xquationc noviilima fcribc five AC 2>,
Sc

pro_y, o, &fieto~- -
<z-4-/k#.K(
aa + bb) (d), five
-- / ;=$

I/ ( aa + bby t 8c part ibus quadrat is, aft~*-Jfbb-zibb. Sivcffb- -fa^h.


4
Atquc ita vice affumptae sequationis habcbimr ifthxc jFz5 * a -+-fx

-<

4
- AP five x~AG fiet
PQ^fivey = ---GD
Z4
Infuper fi
ponatur fiver,
five d Qua re proxSv^ in arquationc noYJllima fcribe c 8c dy

& fict - (t).

</=:
-- <J4-/r
- Y(-+ aa+-JJ bc -- /<7tf).
Sive
2
a rf

z^v^
4
aa+-fjbt - fac}, Et partibus quadratis, ^ fac+-dd -\-ldtf

4- tcffzzffbc -/tfr.
Et xquatione ordinata &: rcdufta, ^^ r f*~~i
-- -

^
Pro b <r hoc eft pro GC fcribe ,
& arquatio ilia fiet ^ 5 r

\
-- - r
K.C
. Et extrafta radicc/=3
K ft-KG

vento

ergo
t
^ e
undc
DK pK.DH, erit DK a
;:
^^ ^-^ -
.

oritur eadcm sequationis affumtx mntatio. T"

que ideo aequat aut GD-4-DK (id eft, iGD


Ponit Newtonus ftgnum pofitivum quan- DC DK (hoc GKJ. Po-
(/f) -+.GK)a\u eft,
Titati vadicali quia jam tinxerat radicem ma-
,

ujrcm seoualem nihilo , & in eadem hypothcli


neGK^3;
- Scent//?, \el xqualis ^d-+n t

.uper ett inanendum. Siquis aurcm finxillet


minorem radicem, in fupcriori collatione ,
V el

rcl y
: wnde zequatio ad parabolam evader,
S - rt
-4- -
rrfx-f-nx
-- ir
scqualem nihilo, affigerc nunc debcret quan-
titan radicali fignum negativum
nirct.
idem mve- & V^^-^lli-
4
4 v. 4 x-x- ^a x <

-*n^
.
*
- ) f;

(0 Eft quidcra etiamy rr ^- G ?: fed quo-


v v =
i
- - =~
M
^-
*
-*- y

iam hoc noti conduct ad definicndum va- quae cutn divcrfa fint t indicant parabolas dusts
lorem ipfius /, ideo negligitur. proWcmaii fatisfacere.
(/) Due AF ipfi BD parallclam c asqua-
1cm, & CH paralleKun FA; & habebis AG Primatn ut conflruas, pone aequalern nr. B ^; MD "

(<r)
. GF (GD DF =3 GD BA=: d a} DG. Ex K age KL
parallclam 6c acqualera Fi -
r-r- /L\ /-u J* alf d atx CG. Junge cui ML,
parallclam due
-
, Sc promdc El occurre ntcm MK
produ^ac in I. Cetera ,

HD =3
eJ+.Jk _ .
ak
, ..
fiatGD(/)
w
ncm
i n Audorc. Second* autcm conilrudicn
dat Aucloripfe,
t jgiturfi

/, Pp
SECT 10 CAT. II.

vento autcm/, ctquatio ad parabolam, id eft yzl


- a -*-fx+V(

4-ffbx /J.v), plenc dcrcrminatur: cujus itaquc conllrucbione parabola


ctiam determinabitur. Conftruftio autcm ejus hujusmodi ell. Ipfi BD
parallelam age occurrentem in H. CH
Inter ac cape mcdi- DG DG DH
am proportionalem DK, ipfi CK parallelam age El bifccantem
AB in &
E, &
occurrentem in I. Dcin DG
proJuc IE ad V,ut fit EV. El EBj. : :

BFa
DI0 EB</>
& crit V vertex (g ), VE diameter, 5c -r~ latus rcftu

parabolx qusefitie. ()
PROB
Eft enim VI aJ VE ut quaJratum DI DA? ~ CAB. Super chorda AB ba-
ad quadratum BE, & dividend tur x com plum
rum ad quatuor K ,>d
quern ex I ducan-
.m
T\B. U. Verticem autera fie expedite invcnics. Su- tur tangentes EP , PK. Jam
.
5.6. per DI dnmetro defcribe femicirculum ILD , ell angulos hos dtl cnpturos pa\iboU\m , quac
cui infcribc chordam DN sequalem BE, jun- er D, B, A tria ex datis pi

ge IN, & ex N demitte NR ad reclos angu- quartum C, cum


ut ik per latcra AB, BD Ye
los lupra DI. Junge RE , Sc age parallelam meni umbo in ABK.
DV. Dice fadum.
Eodem pailo invenictur ellipfi? hyperbo &
Eft enim VI ad VE ut DI ad DR ut qua- la traniiens per data quatuor puntta.
\lratum ID ad quadratum DN vel EB.
Ellipfis , quidem, ducla ex P altqua Pe ei-
Quia nempe reiflangulum lateris
(h) fc<fti in tra circuhim.
abfciffam aequat quadratum ordiruuoc.
Hyperbola vero , ducla aliqua Vc fecantc
Una autem erit parabola quscfito refpon- circuhim. Et quia infinite Pe , Pf iuci poi-
cuin unus erit valor ipiius /; nempe iunt hquet quod infinitx ellipfcs aut
cum aut nulla erir horum valorurn differentia problem.iti fatisfaciunt.
^jc
IK , aut cum / cvancfcit. Jtit> Gtomtttica.
Si primum ; fiet cd-\-Ak S <ik
,
vel c -4- It

(AG-+-GC S
r jt^G C ^ :*(AB,
: . t>-
?ma faftum , 8c data quatuor pvmfta C, A,
AOVD
7 A

.</
(CDS CA AB
aut CG CD, quod, . :: . B,D. parabola per ilia tranfiens
Sit
:pjg f lf

quoniam ancuH CAB, CGD funt ccquales ita junge bina punda ut redae ji. AD, s
)
CB alicubi fe mterkcent in G & Tint V
quando punfta B D, C funt
I
;
fieri ftequit^ nifi
in eadem reel a ; tune autem res erit Temper
,
diameter pcrtinens ad ordmatam AD ec LM
occurrcrc
diameter pertincns ad ordinatam BC. Hxduae
impolTibilis , quia parabola redt
diametri funt parallclx. Per L agatur recta
ncquit in tribub pundis. Oportet ergo ut va
LE parabolam tanncns; hacc erit parallela ipri
lor ipfius / fit nullus, id eft, ut
- ~^ BC & occurret IV produc"tae alicubi in
, 1 ..

Ex L dcm:tte LK parallelam ipfi AD. Pari-


-atik dd CiL -4- Mt V VF & oc
"ter
per age tangentcm parabolse
(K* currentem ML produdz in F; Sc per V due
& denique a S d, five re<ft?e
AC, BD pa- VN parallelam BC. Hsc dux tes a/i-
rallelae. cubi , in H, fc decuffabunt. Quia ELNV,
VFLK funt parallclogramma , aequales funt
Hzec eleganter quidem Newtonus fed : faci EV, LN, & VK, I-L; f:d KV xquat KV,
le poterat hoc per prsectrdens problems 1
ergo etiam FL & LN & FH a:quat HV j ,

acEH HL. Ell antera , qu.vKitum LK vel


T a IT Jvmstmtm tria quaevis pnnfta B, A , C ; e VF sequale reftangulo ex VK in ejus latus
Fig 7
%uaitd"D
frant angdi DBM ^ CBA , 8c rcdum T, & quadrauim VN yd EL reftan-
r-
E S GEOMETRIC^
gulo ex LNm ej<;
rcdum * ; ergo haze ac per punda A, C, H, diamctri AE, CF,
duo quidrata, vel quadrata VH HE funt ut , , HK.
r & Jam ex G age GO diamesrum live
-.

rarallelam VI & matam; ent qua- , Patet quod fi daretur pundum F, proble-
m OP par lo PV in T & qua- , ma diet folutum; tune enim daretur pofitio-
drauim Al par re r IV in v, ac excef- ne & usagnitudine reda CF; quare & dia-
fus hujus quadrati 1 >d
, nempe redan- inetri. parabolas darentur politione; & quia
GD , aequa! iui redanguloium ,
recta BD datur r .:ne , datur etmra
!
, feu OG in *-. Ka- , pundum I cam Ivicc^ns,
quapropter pofitio-
dcm ratione, ada per O parallela ipii CB, de- ne datur diameter IV fed ctiarn m.igmtudi- ,

mon rectangulum BGC zequale re- ne ; quoniam rectangulum (quod tune datum
dangiilo OG in ar. Igitur hacc duo redan- DFB ad quadratum datum DI , ut da-
eula funt ut r & vr ,leu, ut quadrataVH, ta rcda FC ad IV. Daretur ergo parabolae
Hh ; vel, ada AQ diametro ut quadratum
, vertex & diameter, fed ex latus rcdum; eft
GQ quadratum. Dantur autem re- enim tertia poft duas daub VI, ID. Supereft
clangula AGD BGC ,
c ;
aque corum igivur ii. iiium punctum F.
far. r.) id eft, quadiatonim AG,(
At datur reda AG , ergo evinm (Da i.),
<"

>

Jam ad reftangulum
rcifrnngulum BFD eft
fv datum eft pundum G in ret a BC pofi.io- BKD ut CF ad AE, vcl ut FG ad GE." Sed
d.Mur ideo ciiam pundum Q, &. re-
; redangulum BFD una cum quadrate IF aequat
da AQ
d.miv poiuione ut omn-;v. ei parallclye: quadratum ID nempe rcclangulum BKD un ,

qu-.iprop .er due BR ipfi parallelam da- AQ & cum quadn^o KI; ik quadratum KI par eft
tarn p<.titione ac magnuudinc: bifcca dat?m redan K tc quadrate IF fimul; igitur,
Al) in m.ignitudirie quoque dabuntur
I
; AR , demto hine mde communi rcdangulum , BFD
1<D, Al. Ell autem, ex den. >
asquat BKD, vel .la I.FK & BED
(frangulum ARD ad quadratum Al ut BK. ad (funt en;in ?equalc^ &EI,1KO Igitur BI, ID,
\ l; VI magnitudme.
igirur darur
Qusere rcdangu. aBED & EFK fimul, ad redangulum ,

tertiam port VI IA, qua: ent latus rectum , Bl D ut FG ad GE, & BED ac EFK fimul
jr. is:
per V \erticem latere redo *- diame- , , ad GF ad FE utGFK ad EFK; funt
no V| dcfc:;!-M- parabolam, qua; tunlibit per rdangula BED ac EFK fimul,
-
igitur
quatuor nfllgnau punda. BFD,
;
GFK; quare GF ad FB ut DR
is:

FK, atque FG ad GB ut FD ad DK vel


Demonilratinnem facile invenies, analyfccs BE: igitur (addendo nntecedcntes antectden-
:i ^s. tibus, & confjqucntcs confequentibus) DGad
indum cuod pundum Q fumi poteft GL ut FG ad GB, redangulum & DGB
it dux parabola: pro- aequat ruftangulum EGF. Datur autem i

<ftinguium DGB; quo circa Sc


redangulum
LGF datur magnituainc : fed EG adGF can-
Dtterm inatio. t rationcm ac data AG ad datam
U (
J ; ideoqnc redangulum EGF fpecic datur,
utrmn ex pun:u. Q, prn Q 1
, & hueraEG, GF: dantur magnitudme (dat.
in C, una cffet p\ cum detur pundum G Sc
, rctia
.
cujus diameter el\
ilia
nempe, ; AQ :
GD poiitionj, dautur punda E 6c F. Qwo<i

ilia, cujus diameter e(l ; evanc .cit, AQ inveniendum ftipererat.


quia tune diameter ocaurerc debet pavol
in duobuf punctis A, C, quod ell ahfutdum. Cosnpofir o firt dcfcribendo reftangulum
Tun nm pa C, BD. ocqaalc daio BGD fimile dato per & AGC
nn pundum
caderct in al- Q ?.%. \ I. l>cm. tc fumendo GE, GF aequalia
tcrum ex datis pundis, probleau diet im- latcribus reCtar.guli fie defcripti.
.lie,

Qira vcro e G vcrfus D & verfus partes con--p AB>

jfliter. tra.ias :u;ni polTunt GE&GF;dua: funt parabolae ;

u latisfacientes; mfi cum alterum pun-


Fadum fit, &: junyantur data quatuor pun- dum Fcadit inD:quodfi aceideret,elfet redan- ^ u "

, A, B, D, du... us ahcubi convc- gulutn DGB xquale redangulo DGE.ergo GEp r3 ^"
redangulum FGE id
"

nientibus in G, aut e u in-ra parabc- ;=; GB: fadum autem eft ,

hm. Per A ducatur AH parallela ipfi BD, eft,nuncDGB,fimilcrcdansLilo,CAG;igitiuDG


Pp 2 a4
SECflO *iVAR<TA CAP. II.

P R O B. L I X.

Conicam fcflhnem fcr data qninque pttucta defer ibere.

TAB. VII ^int pun&a ifla A, B, C, D, E.


Junge AC, BE fe mutuo fecantes
3- ^ i n H.
AC,
Age DI parallelam BE,
occurrcntem Dl
&occurrcntem AG in I. Item h K.
Produc ID ad F,
parallelam 8c productac in K.
& EKad Gjutfit AHCad BHE :: AlCad FID :: EKGadFKD, & erunt
pun&a F ac G in conica fectione, ut notum eft Hoc tamen obfervare
(; ).

debebis, quod fi punftum cadit inter puncta H omnia A, C & B, E, vel


extra ea omnia, punclum I caderc debebit vel inter
punfta omnia A , C
c F, D, vel extra ea omnia } punctum inter omnia D, F E, G,. & K &
vel extra ea omnia. At fi punftum cadit inter duo punfta A , C , &C H
extra alia duo B, E,vcl inter ilia duo B, E, Sc extra altera duo A, C,
debebit punctual cadere inter duo punftorum A, C &: F, D,
I extra &
alia duo eorum fimilitcr pun6bum
\ & debebit cadere inter duo puncto- K
rum D, F E, G, & &
extra alia duo eorum ; id quod fiet capiendo IF,
KG, ad hanc vel illam partem punclorum I, K, pro exigentia problema-
tis. Inventis punclis F ac G, bifeca AC, in Oj item BE, EG N &
FD in L M. Junge & fe mutuo fecantes in R; NO, LM
erunt & LM
& NO diametri conicse fectionis, centrum cjus, BL , ordina- R & FM
tim applicatac diametrum (k).
a<i Produc hinc inde fi DM
opus eft LM
ad P &
Q^ita ut fit BLfl. FMq :: PLQ. PMCL,
&
erunt P verti & & Q
ces conica: feftionis PQJatus transverfum. Fac PLQ^. LBg :: PQ^.T.
Et erit T
rehim. Quibus cognitis cognofcitur figura.
latus
Reftat tantum ut doceamus quomodo LM hinc inde producenda fit ad P
& Qjta ut fiat BLg. FMq :: PLQ^. PMQ. Nerope PLQ^fivc PL LQ .

eft
LR
(PR-
feu
LR) (PR 4- LR), namPL eft PR- -LR,& LQ eft RO-t-
PR-fLR. Porro- (PR LR) (PR -* LR) multipUctndo fit -
ad 1C nt ad EG GA; & CD, AB
rurfus funt eodem parto facile fiet.

parnllelae, &
parabola fatisfaciens pioblemati
a effet, cujus diameter biiecaret ordinatas Au&oris vero monitum pndct propof.
AB, CD, &c. cui folutio innititur.
(i) Punfla F ac G
inveniri poffunt. fie .

Per tria data punfta A, B, C, tranfcat cir- Nam EB & FD ut &cEG; AI;funt
TAB. v
(*) ordi-
X.
cuj us ABCR. EftAH HC ^ BH HR ; qua- . . natae parallels: , quae a diametris bifecari debenr.
o.
re AK.HCad BH.HE:: RHadHE.quod de- Omnes autem diametri aut iunt parallels aut
A AT if A TM it?
AI ; IG , IT- f P ef centrum tranfeunt. Unde interfeclio dua T
bctcQc::AI. 1C ad DI .IF::
. i
ad IF; ergo rum diametrorum non conjugatarum ex-
^j- licet

AI 1C hibet centrum. Si ML, ON parallel* lint,


inveni IS ri .

^ (jundis DC, & du&a fedio erit parabola cujus vertex V, para- &
mct in venictur ut in Probl.
AS ipfi DC parallel.) & junge RI, RS, at- lupenon.
&
cue huic parallelam due VF;
Jqucefuum, quia RH ad HE , R][
erit

ad^V
pundum
:: SI ad
r-

p^^fij?
,
rt
:
amrtri f J.-../T..
*** ., v
""
^
u.

IF, reftar faciendum :: KG ad


QU&STIONES G & MZ T R fC ..
modum P\]Q.cft (PR
LR?. Et ad eundem
RM)(TR RM),
PR? RM? ErgoBLg.FMg PR? LR? PR? :: .

dividendo BL? FM? RM? LRg PR? .


FM<y
: : .

Quamobrem cum demur BL? FM?, FM?, & RM? LR? dabmir
RM?. Addc datum RM?, c dabitur iumma PR?, adeoque &
PR<7

latus cjus PR (l) y


cui QR asqualis eft.

(/) Rch autem PR invenitur more folito datum erit pun&um F. Sed eft CD ad DB
per circulos & rcclas. ut AD ad DF; ergo etiam CB ad BD ut AF
ad FD. Arqui demonftratum eft, ut CB ad
BD ita etiam CE ad EA: igitur AF ad FD
-
gr - diavnetro I>L

~
defcribatur femicircu-
ut CE ad EA &
~ RM - FM
L.. lus Lm
BLw, Bm fit chorda FM. Ent 1
, re<fhngulum FAE aequat
BL Lm ~ W
1
BT 1
; fiat Q. Sit reclangulum ex FD in CE; fed hoc datur,
BTX; defcribatur alter femicirculus & illud applicatum eft rcdtac datas FE ita ut ,

XB SRM
;

& TX~ LR
- LR& fit

mX
chorda

Bw f BL - FM
1
.
Jungatur .
; Scent
cuv parallel* ducatur
;
1
deficiat quadrato; datur ergo reftaEA&c pun-
dhim A. Jam dabatur redangulum ACB c
datur laius unum AC r ergo 6c alicrum CB.
QZ; habehitur J.wQ
-
{

(FM)::BX ( V RM* LR 1
). XZ ,qux pro-
inde acquahit V FR* RM 1
. Sume XY Coinpofuio mani.u;fta eft.
=! RM, & erit ZY == PR. Eodem pafla
invenitur altcra feftionis diameter. Nunc ex A due AS parallelam diamettoTAB. Y.
jam dcfcriptse PQ ; & in ea determina pun-Fig. 4.
Cum duae diametri datac fint magnitudlnc ftum S ad fcclionem. Junge FC occurren
& poiitionc , patet quod una tantum leftio tem AS in T, & PQ in M, ac CS occur
problemau fatisfacict. rentem PQ in K ; & per data pundta F , K ,
age reftam FA occurrentem PQ in V. Et quo-
Poterant aliter inveniri purxfh P 5c Q. Sed niam inter duas parallels AS, PQ incidit re-
opus eft his duobus kmmatibus. cla FC, a qua duclx duae parallelis occurr:n-
tes FV , CS ; erunt reftangula FMC , FTC
._
1 AB. v .
Si inter duns farallelas AS , CD-inciJat c^uci- ut reclangula , STA. KMV
Sed quia puncta>
" tiioAocuntt^ue reffa OF, a tujus puntlis duobut A, F, S, Q,C, P,funt ad fecliontm conicam,
S % lf
qiiibusvis t^antur aiu refit. EH, LI, fiarallrlis
&: AS , PQ parallelae , redangula eadcm
occurrtntet in P v K ,
trit reflanrulum ENL FMC FTC , funt ut rcftangula QMP , STA.
ad reftangulMm LM.E ut HJSK. reSangutum dd Igitttr sequalia funt KMV, QMP; hoc autem
retlAngulum PM1. datum eft , ergo &: illud magnitudine datur.

Nam ratio reftanguli ENL ad reclangulum Eodem modo per A & E


age reftam AE
EML componitur ex ration e NE ad EM & occurrentem PQ in ftper B JSc S rcfta.a
, &c
5c NL ad LM. Sed ratio NE ad eadcm EM BS occurrentem PQ dcmonflrabis
in y, &
eft ac ratio NH ad MP ratio autem NL ad ; reftangulum QLP aequale /3Ly , hoc da &
LM cadem ac ratio NK ad MI
eft 8c ex ; tum eft, ergo & illud; dantur autem duo pun-
ra4ionibus NH ad NK, PM ad MI coun- a-c c"U M & L; ergo, per lemma II, danLur
ponuur ratio redangulorum HNK GML 8cc. ,
etiam purvcla Q & P. Quod E. I.

TAB. V. datum fit rtftangulam utrumqut ACS ,


Si Item
poterat hoc problema folvi perT A B Y
A-DB,vr J*taf>unf}aC,D,invenire punttaA, B. Probl. LV1I. Junclis enim tribus quibufvisFi? c^
Fig. 3.
punftis A, E, C ut 8c A, B, E, ac A,D,E;
Redangulo ACB aequale fiat rcftangulum fee angulum BAF =3 r: dato CAE; DAG
DCE; quod quoniam datum eft magmtudine item angulum BEF =3 dato DEH
& datum eft latus DC, dabitur latus CE & CEA. Produc HE inG donee ipfi AG oc-
,

pundnm E. Erit autem BC ad CD ut EC currat : due reclam GF occurrentem ipfi AE


ad CA: fed BC major eft CD, ex hypoth. in M;
anguli dati gyrantes cir MAC, MEC
ergo CE major eft CA; quarc diiiidtndo CB ca polos A, E 8c per reclam circumdu-> GM
ad BD ut CE ad EA. 61 defcribunt conicam fe<flionem per data
qumque punda tranfcuntcm , utliquct.
Item redbngulo ADB fiat aequalc CDF, &
SECf 10 S^VARrA. CAP. II.

P R B. L X.

Conicamjcttioncm defer-there qn& tranfibit per quatuor data punftj,


in UHO ijlorum
punciorum continget re ft am pofitione datam+

TAB. punfta quamor data A, B, C, D, re&a pofitione data AE,quam &


VIII.
Sint
conica fe&io contingat in pun&o A. Junge duo qusevis puncta D, C,
& DC, produ&a fi opus eft, occurrat tangcnti in E. Per quartum pun-
ctum B ipfi DC
age parallelam BF, quac occurrat eidcm tangcnti in F.
Item tangenti parallelam age DI qux occurrat ipfi BF in I. In FB, DI, ,

fi
opus eft productis, cape FG, HI ejus longitudinis ut lit :: AE</
. CED
AVq. BFG :: DIH .BIG. Et erunt punfta G H in conica feftione, &
ut notum eft: fi modo capias FG, IH ad legidmas
partes pun&orum
F
& I, juxta reguhm in fupcriore problcmate t raditam. Bifeca BG , DC,
DH in K, L c M. Junge KL, fe rmituo fecantes in O, eric AM &
O centrum, A vertex, & HM
ordinatim applicata ad feraidiametruiu
AO. Quibus cognitis cognofcitur figura (w).

P R O B. LXI.
Conic am fettionem defer there qux tranfibit per tria data puntta^
&
in duobus ijlorum punftorum continget r eft as pofit tone datas.

TAB. C^int punfta


ilia data A, B, C, tangentes AD, BD ad punda A & B,
VIII,
Fi -
^ D communis
earn donee
interfeclio tangcntium.
in F occurrat
Bifeca
adas parallels
in E.
CF
Age
6c erit
AB
AB
DE &
DF dia
,

5-
produc :

meter, & AE, CF


ordinatim applicatas ad diametrum. Produc DF ad
O, cv in cape DO OV
mediam proportionalem inter I3O 6c li,O ea lege
ut fit ctiam AE^/ CF^ :: . VE
(VO 4- OE) VF (VO 4- OF) j erit . & V
vertex, &O
centrum figursc. Quibus cognitis figura fimul cognofci-
tur. Eft autem VE VO
=; OE, adcoquc VE (VO 4- OE) (VO
^. OE)(VO4-OE) = VOg OEg. Pr*terca,quia VO media propor-
tionalis eft inter DO & EO erit VOg =: DOE, adcoquc VO^ ,
= OK</

DOE OFg~^ DEO. Et fimili argumento erit VF (VO 4- OF) ts


VO(? OFq DOE OFq. Ergo AE^.CF^ DEO DOE :: . -

OF$. Eft OFq =; EOq- ^FEO4-FEg(;;). Adeoque DOE OFg =


DOE
TAB.Y. (#*) Nulla hie eft difficultas ; fe4 interimper quadratum jequale quadratis EF, FO una
6. Probl. LVII. hoc folvam. Junge DC, CB , cum bis vedangulo EFO ; iguur OF quadra-
donee retftae DC, CB occurrant datis FA,AG turn aquat excclTum quadrati EO fupra q ia-
in F 6c G per qux puncfta
;
due indc- re<fi:am dratum EF cum bis rcdtangulo EFO fed ;

finitam FG quacum pcrpetuo


,
concurrant reclangukun EFO ir bis quadiato I

rcda GB 8c crus anguli GAB; fie defcribe- xquat bis rcclangulum ;aadra-
tur feftio cohica tranfiens per punclaB, A, D, turn OF sequat cxcelfum quadratorum O
C & reclam AE tangens in A. EF fupra bis rcclangulum OF,
aut OF4

() Eft cnim EO divifa in F; ergo EO


CEO METRICS.
DOE OEq +- iFEO FEg ^ DEO -I- iFEO - FEg. Et AE?.
303

CFfl : : DEO DEO . -t- iFEO - FE<? : : DE DE . -t- iFE - EO


Datur ergo DE-HzFE - FEa
-=~. Aufer hoc dc dato DE-f- iFE, & refla-

FFr7 FE(7
bit ,- datum. Sit iilud N; 6c erit
-^rj-
~ EO, adcoque dabiturEO.
Dato autcm EO fimul datur V.O medium proportionale inter DO c
EO.
Hoc modo per theoremataqurcdam Apollonii(0)fatis expedite refolvuntur
hvcc probleraata quo? tamen fine iltis theorematibus per Algebram
:

folam rtfolvi poflent. Ut fi proponatur primum trium noviilimorum pro-T.-.B.


hlcmatum , fint puncta quinque data A, B, C, D, E, per qua: conica fe-
!

t ran fire debet.


Jungc duo quarvis AC, alia duo BE rebis fe fc- &
cantibus m H. Ipfl BE parallelam age DI occurrcntem in I $ ut Sc AC
aliam quumvis rco:am occurrentem in , KL
6c conica; fe&ioni in AC K
L. Et finge conicam fedtionem datam e(Tc , ita ut cognito pun&o fi K
mul cognofcatur punftuni L. Et pofito AC x, y , ad cx- = & KL ^
primendam relationem inter x 6cjf, aflume quamvis xquationem quas co-
nicas

(9) Quoninm Apollo.nii thcorematibus uti propofitum , quia difficilius eft, 8c folutum
vult Audor, multo fncilius potcrat centrum cxlubet iblutioncni alterius.
invcniri. Per datum pun<ftum
C due ipfi AD
p-.irallclam CG , qur ,t DB in G , &. Ccterum punftum I facile detcrminatur. Oc-
in I ; eiit iu,uur per demonilrata \\\
fe<flioni cv\vr-.\t er.im reft a CG reftae AB in K. ;

conicis, reftangulum (TGI ad qiudrAtum GB AD ad DBut KG nd GB; icu quadrata AD,


ut quadratuui AD
nd qiudiatum DB ; dantur DB ut quadrata GB; often fum aut, KG,
autem tria hsec quadrata fee
infuper rec ta , eft conicis ut quadrata
in ,
DI3 ita c AD
CG datur ergo reifta GI
; punclum I. ,
& recftangulum CGI ad qundratnm GB ev^o ;

Quapropter ordinata eft 1C; earn bifeca fie ,


quadiatum datum sequat rectangulum KG
per punfta contains 8c bifcftionis age re<5hm, CGI igitur ;ad GK. ut CG
ad Gl: dan- KG
qux aut fuo cumDFconcanu dabu ceritruni; tur n t
GK; q^uare datur etiam Gl.
;

aut ei parallel* erit.


Porci.it etiam per C agi ki parallcla al

Si primum feftio erit ellipfis , fi centrum r^r . :


;
.niri punftum >

quintum
dit intra
hyperbola veru ,
angulum ADB, ad cm, quac defcripta a :
quin-
.id-t c- tune Temper dato EO ut , , que pu;i<fu, tangct r, ^.a: AD ,
DB.
air Ncwtonus, iTmul datur medium pro VO
portionate inter DO Sc EO. Scd & hoc per Prob!. LVII. folvi poteft.

Sifecundum, fe^io erit parabola*, & bifc- J"" pun eta B; A; C; fiat angulus AB y. f _

fta ED dat V venicem. Hoc cairn proble- CAG xqualis KAB; per & CB agatur rcda^jo. -,
ma diverfim"
;>or.i poteft. Siquidem CBipfi occurrens in G, AG nunc angu- fiat
fieri poteft, ut Iciamus AD DB , eiTe tangen- lus BAF aequalu BAR; pruducatur FA , do
tes nunc parabola:, nunc hyperbolai , nunc nee ipli DB oeeurrat in Lr per datapun&a G, L
cllvpfeos per C tranleuntis, & dc .cnbenda fit agatur recta indefinita GL; recta GB;
an- &
ccrta curva ; & fieri iM.tcil ut datib tangcnti- galus circa pu nftaA; G ; gyrantes , cori-
G AC
bus 8c punclis, propunatur invcnire qu.tnam curfu fuo peragrantes rectam defcribcit GL
feftio problemati , . u deferibe- fcdionem couicam requifitam.
re, Nos iolvimus problerna iecuado m
S2CT10 VJRTA. CAP. II.

s llftionc? gencralitcr a 4- bx 4- cxx 1-


cxprimic, puta hanc (ty-\- exy
~ .
r,ubi 4, 3,
e dcnotant
quantitates determinatas cum figrus
</,

fuis, x vero &y


quamiiatcs indcterminatas. Si jam quantitates dciermi-
natas j, , f, d, e invenire pofTumus, habebimus conicam fe&ionem. Fin-
g*;nus ergo punclum L fuccdTive incidere in punda A, C, B, E, D, 6c
videamus qui indc fequetur. Si ergo
punftum L incidit in punftum A ,
etit in co cafu AK & KL, hoc eft .v & y, nihil. Proinde xquationis
, & reliabit a zl o.
omncs termini practer a cvanefccnt Quarc dclendum
cit a in acquatione ilia, & ccceri termini-

bx -f cxx -\-dj-\- cxy -+yy erunt zz o.

POTTO fi L incidit in C , eric AK feu x ^ AC, & LK feu y z=l o. Po-


ne ergo AC /, s & fubilitucndo / pro x, & o pro^j xquatio ad curvara

bx +
evadet

^/4- f/7* SS o ,
i eu 3 z3

Et in jequatione ilia fcripto cf pro b evadet

cxx+- dy +- exy +- yy ~ o.

Adhrcc fi
punclum L incidit in punctum B, erit AK feu x zz AH, &
CL icu/ =} BH. Pone ergo AH ^ g & BH ^ A, & perindc fcribe g
pro .v c h pToy, 6c aequatio

cfa

evadet

4- db -f- A +- AA sS o.

Quod fi pun&um L incidit in E, AK AH & KL feu


=5 HE.
jr Pro HE. ergo fcribe
ad contrarias panes lines &
-erit =5 feu x =: ,
k cum figno negative quia
fubftituendo g pro x &
HE jacet
AC, k
rquatio
-cfx -f- ^xx, &c.

evadet

f S dk -^"
^ 4- W ss o.

Aufer hoc dc fuperiori jequatione

&
/E S T I O NE S GEOMETRIC.*,. 307

& reftabit

dh +- egb 4- hh +- dk +- egk - kk S3 o.

Divide hoc per h -{- k, Sc fiet */+- eg \- h - /t ^ o.


Hoc duftum in h aufer de

g *- dh +- egh -H hb s2 o ,

& reliable

hk s o, feu
-
Dcniquc fi
pun&um L incidit in D, erit AK feu .v : AI, 5c
KL f.uy = ID. Qiiarc pro AI punftum
icribc m & pro ID ,
c perindc pro
v
&7 fubftitue w &; w, & acquatio
- efx -\ exx

cvadec

cfnt 4- c mm +- dn +- emn 4- nn ^ o.

Hoc divide per 6c fiet

-
cfm
-h- -Jrem-^- n zl o.
n

A ufer d -irCg^-b -- k zz o ,

& reftabit

Sive

cftn
* n h + k :=s em.
eg

Jam vero ob data puncia A, B, C, D, E dantur AC, AH, AI, BH, EH,
DI, hoc eft /,
g) w, h) k) .
Atque adeo per icquationem .. ~ c

datur c. Dato autem c, per acquationcm


. L
szcrto s^UAzrA. CAP. 11.

c mm - cfm
eg
e m
n

em. Divide hoc datum per datum g w, & emerget datum t.


datur eg
Quibus inventis,iequatio d^-cg^b k zz o, leu d k h -- eg dabit d.
Et his cognitis, fimul dctcrminatur rtquatio ad quaeiium conicam i e&ionem
- ~ -
cfx =3 rv.v -*- dy -*

Et ex ca jrquatione per methodum Cartefii dctcrminabimr conica fe&io.

Quod fi quatuorpunfta A,B,C, E, 6c pofitio reftae AF qux tangit conicam


fecbioncm ad unum iilorum punftorum A,darctur, pofTct conica feftio fie
facilius determiiuri. Inventis ut fupra acquationibus

cfx zz cxx -+. dy ^- exy

d ^k - 6 ^
&

toncipe tangentem AF occurrere rcftae in F, dein puntum L move- EH


Sri
per perimctrum figure CDE
donee incidat in punctum A & ultima ra :

tio ipfms ad LK AK
erit ratio FH ad AH, ut contempUnti figuram con-
ilare poteft Die vero
(/>).
ZZ p, in hoc cafu ubi FH
clt ad & LK AK
in ultima ratione , erit j> .g y, -v five &* ^ x. Quarc pro .v
inacquationc

cfx zz cxx * dy + exy


ff
y
fcribe , 6c orietur

- -*- yy.
P PP P
Divide omnia per y>
5t emerget

(;") Ubicunquc cadat re<fla LK, fi


prod it- etiam , ubi ;:
pe AL erit, ut I

itur iri /, fimtffa Temper eruiit triangula /AJC cum ca coincidat, five, ut triarv.uli m / .

FAH, unde lemper /K KA :: FH HA;


. . evancfcat ; tune vero coincident punfta K ,

e ratio, catn lemper cadem fit uancbit >


L, A, quae ratio dicitur ulti.
JE S ? I N S G E O ME rR I C.E. 307

6-
?
m+
c

H
d +<U
P

Jam , qv

rcftabit -^

b
ponitur
(ru^, infinite parvum

P
d
j
a.

~
s^
~ r
Quarc fac

e ,
-

ct
kk
pun&um L
incidere in punftum A, nde-oque
vei nihil eiTe, dele terminos qui per y

.
c dem

mvcntis
eft.
a. dcniquc

-jo
d K,
&
,

multipiicaniur,
-- gg
f, oequatio
.P
-
^
KL

ffx fATAT +- <fy


4- tf\j 4- J/

determinabit conicam feftionem.

Si denique triu tantum punta A, B, B dcntur, una cum pofitronc


nim rebarum AT CT, quas tangunt conicam fcftioncm in duobus
,
ifto-
1
^-
rum punftorura A Sc C, obcinebitur ut fupra ad conicam feclioncm
tio hicc

z^ c .v.v 4 tfx -f i Ajj 4- yy.

Dcinde fi
fupponatur ordinatnm KL
parallclam cfic tanjTcnti AT, 6c con-
cipiatur earn produci donee rurfus occurrac conicae fcdicni in &: li- M,
neam illam LM
acccdere ad tangentem donee cum ea conveniat ad AT
A t ultima ratio linearum
-
KL & KM
ad invicem crit ratio cequulitatis,
ut contemplanti figuram conftare potcft. Qiiamobrem in illo cafu cxilten-
tibus KL 6c KM,
fibi invicem tequalibus , hoc eft duobus valoribus ip-
y ( affirmative fcilicct , 8c negativo KL scqualibus, debent xqua- KM)
tionis

<r/v
s cxx +- dj 4- ex? +- yy

termini illi in
quibus imparis dimenfionis, hoc eil termini -i- dy +- e\y
y eft
refpeftu termini yy in quo_y eil paris dimenfionis, evanefcere (q}. Aliter
enim duo valores ipfius^, affimativus 6c negativus, xquales cite non pof-
funt. Et in illo quidem cafu AK
infinite minor erit quam LK, hoc eft .v

quam y, proindc terminus cxy quam terminus yy. Atque adeo infinite
mi-

S & ~
(tf\ Ex acquationum natura patcbit in omni

sequatione Iccundum terminura evanefcere,


ubi aggrcgatum en rndicibus affirmativis aequat
tivis.
x -
^j^o cc x-\ra
Sit igitiir

hifce quantitatibus elt


x a , x
S o-Fadutn ex duabus
xx
,
aa
<a;ant

ubi fecundus
,

urn ex radicibus negativis. Nobis au- terminus ax non apparet ; quoniam haec &
tern fufficit id deinonrtrare in aequationibus aequatio exponit omnes quadraticas habentes
quadraticis; in quibus dux funt omnino radi- duas radices aequales , fed alteram ncgativam.
ces, &: ideo debent ciTe xcjuaks ut aggrega- ,
alteram pofitivam, patet propofmnji.
turn ex pofitivis squet aggregation ex nega-
SECT 10 CAP. II.

minor cxiflens, pro nihilo habendus erit. At tcrmirm /y refpc&U termini


yy, non cvanefcet ut oporret, fed co major e: d fupponacur cife ni- I

hil (r). Dclcndus cil itaqu; tc. , 4c he rcftabit ,

= r 4-

n?quatio nd conicam feftioneru. piantur jam tangenrcs AT,


CT (.-

bi mutuo occurrcre in T, Sc pirictum L re ad pundum >


donee
jpiius KL KC AC
in illud incidat.
cratyj AFv,
ultima ratio y ad/
Et ultima ratio
.v;
ad erit A ad
& AC,/ atque a-JcoKC, /
}
-- x erit ea qua: ell g ad/.
,
_ X. Die
\

AT ^^,Sc

^ CXX n- -
yy ,

fubducto utrobique t.v.v, fit

efx c xx =: <r\7
-t-
jy ,

hoc eft, / x in rv y in ex +-y. Ergo efty ./- -* :: f.v ex+-y, .

adeoque^ .f :: r.v . ex +- /. At pundo L incidente in C, fit y nihil fj).


Er-

Mcns Aufloris non bcne expliari p


Yid:tur n fi c Fluxionum natura, qux. conli- ejcy
ZZ tx .y ~ ex .
oy S fx (oj

dcratio loci hujus non eft. Sed, opinor


poteil aliter exphnari Sccunius termi
ac
nus dy -4- ixy debet cvancfccre. I.:itur
//-Hfx =o: fed quia ex hypothcfi x o, ^
erit ^ -H o S
o aut d o. ~ yy S oycy S
Licet hac fatis pcrTpicin videtintur , tn-
undc lubctur
/-
men fie
.v 8c
y
quodammodo erplicari
in nihilum evanefcunt
poflunt.
, eis
Qtiia
prsefkatur
o, ut fimul patcat illas quantitates in nihilum
oarj rv ^
redaftas eiTc, Sc nofci poffit, unde quivis ter

f -x fiet of -
minus ortus fit ; tune ergo y cvadct cy
ex; (non enim x evancfcit, -

quinimo cvadit quam innxiinus potert fed ,

quamitas complexa j x} eft autcm


o.v cy ~ PCX & cunftis divifis per o,
c/ ::
g .
/, igitvir

. -f
, x .,
|.v
(/ v ) ex
, =5 rv (j )
quaproptcr

efx
- cxx Zl (f x) f .r

fit

r.qui ultimi tres termini du&i in nihilum eva-


-
ox) tx ,
dum altcri manent finiti , ergo
nefcant,

Sc

5c
U AST/ONES GEOMETRIC^.
J? f rv -.** Divide poftcriorem raticncm per .v
, & evadet
*/
w
./ :: f . <r

,
& ^ <*.
Qiiarc fi in
sequationc
a

cfx
~ cxx -f- r.vy 4-

fcnbas pro *, fl. t

.rquatio ad conicam foftioncro. Denique ipfi feu KL AT a dato pun&o


13, per quod conica fcdiio t ran fire clebet , age parallclarn BH occurrentem
AC in H & ,
concipicndo LK accedere ad BH donee cum ea coincidar,
in co cafu crit AH =5 v, & BH =; y. Die ergo datam AH zz m, &
datam BH zz , 2c pcrinde pio ,v 2c y in rcquatione

tfx
~ c\x 4-
f f .vv -F- yy ,
<?

fcribe w 6c w, orietur

- r/"
w 4- n*.

f*

Aufer utrobique cmm-\- w, 2c fiet


a

cfm - - cmm * *w# z^ .

Pone/- -m- z^ j, & erit tf^w =: . Divide utramque partcm

icquationis per;w, & orietur c zz


JW
. Invento autem f . dcterminata ha-

betur jEquatio ad conicam fedionem

;=; cxx 4- * xy -t-yy*

&: cundiis divifis


per .<

, multiplicatisque per /, ^& 1

c^
tf _ e,
quarc </
,

tfZ*< ^/ ,x) S= .(/


Qa
?io SECriO UARtA CAP. II.

Et inde per methodum drtefii conic frffcio datur Sc defcribi poteft;


i

Atque haftenus varia evolvi problems*. In icientiis enim addilcendis


profunt exemph ma^is quam pva:ccpta. Qua de caufn in Ins fufius cxpa-
tiatus fum. Sed c aliqua qux inrer fcribendum occurrebanr, immifcui fine
Algebra foliua, ut inlinmrcm in problematibus quo: prima frontc diffici-
,

liavidentur, non Temper ad Algcbram rccurrcndum efle. Sed tempus eft


jam aequationum refoiucionem docere. Nam poftquam problcma ad a-qua-
tionem deduhim cit, radices illius ajquationis , qua; quancicatcs funt pro-
blcmati fatisfacientes,extrahei-e oponebit.

FINIS TO MI
ERRATA. TOMI I. CORRIGE
Pag. 4. not. n. lin. pofltivae & affirmative pofitivx 5c negative
pag. 14. not. 5f. lig. $. col. 2. 1 1
4 8 11 4 =: 8
pag. 38. Ex. (/) (175-
pag. f 2.. lin. 7. a fine
A
pag. ff. {aa^-^cib
62.. not. lin. pen.(w-t-i) (-t-i)
pag.
pag. 1 10. not.
29. x.^ :: jv x .
x.y ::
y .z,.
pag. 112. not. 43. f>
cognita
cum incognita.
pag. izf. />An-(?B rC s pA-t-5B-4-r
pag. itfo. not. lig. 13. a fin. col. 2. CB DB
pag. 163. not. lig. 1
3. col. a,
AG ~ H-a AG ^ AH a.
TAB. A.

/. j . V.
E G D

^?
"

E e
</

\
E

.JC_ JH

C F E B

H
E
.1.
E

KL

- / /</.
</.

E
~/ "v. 2.
*

D .13

;
-r-

k
G H

c o
N
1)
TAB B.

E s*i0
C_x

P T
C

.
-f.

II

(J
T
T
- -
_

J
TAB.
r

r VB. F.

(
-^
-\^-
TAB. G.
T LB. 1

i-

P D
TAB. K

/x ^>.
<v.

JB D
H

</ S)

o P B

it >r ,
/P c5

H 1)
TAB. I,.

H _^
F/D
T-^^F D
TAIL N .
TAB. P.

B
TAB. O
-
f<7. J.
TAB.

K B I)
T \ B. 8.

ii
i

x / p
T AH. T.

/. 6-.
T\n. 1

/.
a
TAB. \
TAB.Y.

It
f
^39003 03
3^9

Você também pode gostar