Você está na página 1de 4

16/10/2016

26mortos,corposnolixoenenhumapunio:CortejulgaBrasilporchacinaduplanoRioBBCBrasil

26mortos,corposnolixoenenhumapunio:CortejulgaBrasilpor
chacinaduplanoRio
FernandadaEscssia
DoRiodeJaneiroparaaBBCBrasil
11outubro2016
Compartilhar

ARQUIVODEFAMLIA

CosmeRosaGenovevagostavadepassarcolaempedaosdearameparapegarpassarinhos.
Prendiaospassarinhosevendianafeira.Trabalhouempizzaria,foicameleajudantedepedreiro.
Nosedavacomopai.Eraomaisvelhodosirmos.Tinhaumfilhodeumano.MoradordaBaixada
Fluminense,umdiasaiudecasaparairaumafestacomumamigonafavelaNovaBraslia,no
complexodoAlemo,zonanortedoRio.
Namanhdeumasegundafeira,8demaiode1995,Cosme,20anos,estavanaTV,nordio,nosjornais:
oscorposdeleedeoutras12pessoasforamlevadosnumcarrinhodemoepostosnocarroquelevava
lixo,depoisdoque,naversooficial,foimaisumtiroteioentrepoliciaisetraficantesdafavela.
Nestasemana,maisde20anosdepois,onomedeCosmeGenovevaoprimeironacapadoprocesso
quelevaroBrasilaobancodosrusnaCorteInteramericanadeDireitosHumanos,noprimeirocasoem
queopasresponderpornopuniraviolnciapolicial.
Asaudinciasacontecemnosdias12e13deoutubroemQuito,noEquador.Aaocobraa
responsabilizaodoEstadobrasileiropor26mortesnafavelaNovaBraslia:13nachacinadeoutubrode
1994emais13nachacinademaiode1995,ambasduranteaespoliciais.Athoje,ningumfoipreso,
julgadooucondenadopornenhumadasmortes.
AprimeirachacinaresultoudeumaoperaodaPolciaCivilembuscadecarrosroubados,armase
drogas,em18deoutubrode1994.Diasantes,traficantesdocomplexodoAlemohaviammetralhadoa
delegaciadaregio,a21DP.
ORiodeJaneiroviviaentoumaescaladadeviolncia,comenfrentamentosconstantesentreapolciae
quadrilhasarmadas.OgovernadoreraNiloBatista(PDT),vicequeassumiuopostoquandoLeonelBrizola
(PDT)renunciouparadisputaraPresidnciadaRepblica.
http://www.bbc.com/portuguese/brasil37593427

1/4

16/10/2016

26mortos,corposnolixoenenhumapunio:CortejulgaBrasilporchacinaduplanoRioBBCBrasil

ComoinvestimentosestrangeirosdiretospodemajudaroBrasilasairdacrise
Ovoluntrioquefazumacidadeeconomizarmilhesporano
Apolciainformouqueasmortesresultaramdeconfronto,eocasofoiregistradocomo"autode
resistncia".Oslaudoscadavricosmostraramquepelomenosdezdasvtimasforammortascomtirosna
cabea.UmacomissoindependentemontadapelogovernodoRioapontousinaisdeexecuosumria.
Trsjovensdenunciaramquesofreramabusossexuaisdepoliciais.
Setemesesdepois,em8demaiode1995,jnogovernodeMarcelloAlencar(PSDB),aPolciaCivilfez
novaoperaonaNovaBrasliae,denovo,aversooficialfoideque,numtiroteiocomtraficantes,13
pessoasmorreramentreelas,CosmeGenoveva.Oscorposforamretiradosdafavelaantesdarealizao
dapercia.
Acasadeondeforamretiradosdezcorpospareciatersidolavadacomsangue,epedaosdemassa
enceflicapodiamservistosnasparedes.poca,ummorador,testemunhadotiroteio,dissequeas
vtimasimploravamparanomorrer.
OsdoisinquritossobreNovaBrasliaforamconduzidosparaapurarautosderesistnciaeconcludos
semquepoliciaisenvolvidosnaaofossemindiciadospelasmortes.Tampoucohouvepunioemrelao
sdennciasdeabusosexual.Osnicosacusadoseramosmortos,apontadoscomoenvolvidoscomo
trficodedrogas.

FERNANDADAESCSSIA

Novasinvestigaes
Em1995e1996,ONGscomoCejil(CentropelaJustiaeoDireitoInternacional),HumanRightsWatche
Iser(InstitutodeEstudosdaReligio)levaramoscasosComissoInteramericanadeDireitosHumanos
daOEA.NoRio,osinquritos,enviadosaoMinistrioPblico,foramarquivadoseassimseguirampor
muitosanos.
Em2011,aComissoInteramericanapediuaoBrasilinformaessobreasmortesemNovaBrasliaefez
algumasrecomendaes,comoreparaodoEstadosfamliaspordanosmoraisemateriaissofridos,
almdarealizaodeinvestigaesefetivasparaapuniodosculpados,entreoutras.
DiantedarecomendaodaComisso,oMinistrioPblicodoEstadodoRiodeJaneiro(MPRJ)
desarquivou,emjaneirode2012,oinquritosobreoscrimesde1995,e,emmarode2013,orelativo
chacinade1994.
Emmaiode2013,oMPRJdenunciouquatropoliciaiscivisedoismilitarespelos13homicdiosde1994,
sendoquemaisde120participaramdaoperaonafavela.Noprocesso,testemunhascontamqueas
http://www.bbc.com/portuguese/brasil37593427

2/4

16/10/2016

26mortos,corposnolixoenenhumapunio:CortejulgaBrasilporchacinaduplanoRioBBCBrasil

vtimasforamalgemadaspelospoliciais,sofreramgolpesedepoisforamexecutadas.
Em7demaiode2015,oMinistrioPblicooptouporarquivarnovamenteoinquritosobreasegunda
chacina.Entendeuqueasmortesdecorreramdotiroteioentrepoliciaisetraficantesereconheceuque
algumasvtimastinhamsinaisdeexecuo,masquenoerapossvelidentificardeondehaviampartidoos
disparos.

Prescrio
Passados20anosdocaso,os13homicdiosprescreveramsemqueningumfossepunido.Emmaiode
2015,aComissoInteramericanaapresentouoprocessodeNovaBrasliaCortedeDireitosHumanos.
AaocobraqueoEstadobrasileiroreconhearesponsabilidadesobreas26mortesefaauma
reparaosfamlias,tantoemdinheirocomosimblica.Solicitatambmmedidasdestinadasaevitarqueo
problemaserepita,eentreelasestafederalizaodecrimescometidosporpoliciais.
AcientistapolticaBeatrizAffonso,diretoradoCejilparaoprogramadoBrasil,dizquenohexpectativa,
porpartedaacusaonemdasfamlias,doreconhecimentodequeosmortosnoeramtraficantespelo
menosalguns,defato,estariamenvolvidosemaescriminosas,maspoderiamtersidopresoseno
mortos.
AativistadoCejil,queparticipardaaudincianaCorteInteramericanaaoladodeparentesdealgumasdas
vtimasnachacina,aponta,noprocessodeNovaBraslia,aescomoconstrangimentoatestemunhase
ossucessivosarquivamentoseomisses,comoafaltadepercia,quefortalecemaimpunidade.
Segundoela,oprocessomostraqueospoliciaisforamelogiadosporseus"atosdeherosmo"equefaltou
acompanhamentoconstantedocasopeloMinistrioPblico.
"Essaschacinasnosoexceespelocontrrio,socasosemblemticosetrazemumasriedegraves
violaesdedireitoshumanos:execuessumriaseviolnciasexual,porexemplo,queaindahojese
repetem.QuemvaiestarsendojulgadoporissooEstadobrasileiro,principalmenteosadministradoresde
Justia,quefalharamaoinvestigar,processarepuniraviolnciapolicialnascomunidades",afirma.
OprocuradorgeraldeJustiadoEstadodoRiodeJaneiro,AntnioCarlosBiscaia,jparticipoude
audincianaComissodaOEAsobreocasodeNovaBrasliaeconhecebemoprocesso.Disse
considerar"pfio"e"injustificvel"oprimeiroarquivamentodosinquritosiniciaise,sobreofatodeeles
teremficadomuitotemponoMP,afirmouquehouvepunioparaosresponsveis.Destacouqueeles
foramreabertosnoperodoemqueestevenaassessoriaespecialcriminaldorgofoiquandoosseis
policiaisforamdenunciadospelasmortesde1994.
SegundoBiscaia,nosegundoinqurito,sobreasmortesde1995,osproblemaseramtantosquenorestou
outrasoluoanoserorearquivamento.Biscaiaconsiderouque,paraoEstadobrasileiro,sermuito
difcildefendersenaOEA.

Brasilapresentarplanoparaeliminarclassificaode"autosderesistncia"
Naaudincia,oBrasilserrepresentadopelaSecretariadeDireitosHumanos(SEDH),pelaAdvocacia
GeraldaUnio(AGU)epeloMinistriodasRelaesExteriores.
Emnotaenviadaporsuaassessoria,aSEDHinformouque,naaudincia,oEstadobrasileiropretende
apresentarmedidasestataisparaeliminarafigurados"autosderesistncia",almdedestacaravanos
naspolticasdeseguranapblicadopasedoEstadodoRiodeJaneiro.
Hoje,comvariaesdenomenclaturadeumEstadoaoutro,soregistradascomoautoderesistncia
mortesocorridasemsupostosconfrontosnosquaisopolicialafirmateratiradoparasedefender.

http://www.bbc.com/portuguese/brasil37593427

3/4

16/10/2016

26mortos,corposnolixoenenhumapunio:CortejulgaBrasilporchacinaduplanoRioBBCBrasil

ASEDH,emparticular,defendequeoEstadobrasileiroreconheaparcialmentearesponsabilidadeeas
falhasparainvestigarasmortesepunirosresponsveis.
ASecretariainformoutambmquetematuadonocasotentandoarticular,emconjuntocominstituies
federaisedoEstadodoRiodeJaneiro,ocumprimentodasrecomendaesdaComisso,emespecial,a
reparaoindenizatriapordanosmoraisemateriaisaosfamiliaresdasvtimas.
AAdvocaciaGeraldaUnioinformouque"oEstadobrasileiroconfiaqueaCorteInteramericanadeDireitos
Humanosproferirjulgamentodemaneirajustaeimparcial,considerandoospreceitosdaConveno
AmericanasobreDireitosHumanoseasprovasproduzidasnoprocesso".
Entendaoqueestemjogo(easpolmicas)comaPECquelimitaogastopblico
OMinistriodasRelaesExterioresconfirmouqueseraprimeiravezemqueoBrasilserjulgadopor
umcasodeviolnciapolicial,masnoquiscomentaromritonemosrumosdoprocesso.
OBrasilreconheceuem1998acompetnciadaCorteInteramericanaparaanalisareventuaisdemandas
judiciaisrelativasaosdireitoshumanos.
Tecnicamente,oqueaconteceunopasantesdissonodacompetnciadaCorte.Porisso,nocasode
NovaBraslia,oqueestsendojulgadooqueaconteceuaps1998oserrosdainvestigaoeafaltade
punioaosresponsveis.SeforcondenadonaCorte,oBrasilterdecumpriradeciso.

'Gentenolixo'
Umdosproblemasdoprocessojustamenteafaltadeinformaessfamliasdosmortos.
IrmdeCosmeRosaGenoveva,Y.dizqueafamliajamaisrecebeuqualquersatisfaooficialsobrea
formacomoelefoiassassinado.Elaselembradoirmomaisvelhocomoalgummuitoalegreechoraao
selembrardojovemquecapturavapassarinhos.Reiteraqueelenotinhaligaocomotrfico,massabe
quetalvezissonosejamaisesclarecido.
Aos35anos,medetrsfilhos,Y.trabalhacomogaridaComlurb.Conseguiuconcluiroensinomdio,
cursadireitocomobolsistanumafaculdadeparticularequerserjuza,"paradarmaisdireitosaospobres".
Dostemposdachacina,umadasimagensquenoconsegueesqueceradoirmocarregadonocarrinho
demoejogadonakombidolixo."Tododiavarrolixonapraia.Meuirmonopodiasertratadodaquele
jeito.Gentenolixo."

http://www.bbc.com/portuguese/brasil37593427

4/4

Você também pode gostar