Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Colunas/Palavreado
Meninxs,euvi!
NacolunaPalavreado,SrioPossentidiscuteasrelaesentregnerogramaticalegnerosocial.Serrealmentenecessrioalteraraconcordnciadecertas
expressesparaevitarosexismo?
Por:SrioPossenti
Publicadoem26/11/2015|Atualizadoem26/11/2015
EscolanoRiodeJaneiroadotouagrafia"alunxs"parasereferiraosalunose
alunassemserexcludente.(foto:Reproduo/Facebook)
Apretextodeincluirtodososgneros,ocolgioD.PedroII,noRiodeJaneiro,passouaadotar,emcomunicadosoficiais,umagrafiaqueeliminaOse
Asempalavrascomoalunosealunas,substituindoessasletrasporX:alunxs.Aopofazpartedeumapletoradecasosemquesepretende
corrigiraspectosdalnguaedetextos,supostamenteporseremofensivos,excludentesouinexatos.
Nacategorianosinexatosest,porexemplo,ainterveno(basicamentedaRedeGlobo,masquepegou)visandocorrigiraexpressoriscodevida
porriscodemorte.Aideiaqueriscoparaavidanoriscodevida,quesignificariariscodeviver.
Aanlisedaexpresso,semconsiderarseudomniosemnticomaisamplo,correoriscodeserfalsa.Nomnimo,deveriamserlevadasemconta
construescomoarriscaravida,quesignifica'correrriscodeperderavida'(anlogaaarriscarosalrionoscavalos,quesignifica,evidentemente,
'correrriscodeperderosalrio...').oquesepodevernosbonsdicionrios(Houaissregistra"arriscar:exporariscoouperigo")emesmoemoutras
lnguas(comorisquerlavie,emfrancs,cf.PetitLarousse).Emsuma:ningumarriscaamorte,ningumarriscaperderoquenotem.Porisso,s
secorreriscodevida.
Outrascorreessotooumaisbobasqueesta.Porexemplo,quemtembocavaiaRoma,porvaiaRomabatatinhaquandonasce,pearama
pelochoporseesparramapelochomataracobramostraracobra,emvezdemostraropauetc.
Polticaslingusticasdificilmenteinterferememquestescomoosentidodaspalavrasoudetextos,
pequenosougrandes
Sabesequeaslnguasmudam.Emgeral,fazemissoseguindoforasmaisoumenosocultas.Polticaslingusticasdificilmenteinterferememquestes
comoosentidodaspalavrasoudetextos,pequenosougrandes.Elaspodemregistrar,inibirouincentivar.Masnocriamnemdesfazemfatos.
Oscasosacimamencionadospodemserconsiderados,almdetudo,errosdeanlise.Provrbiosnosoliterais:quemtembocavaiaRoma
significaque,perguntando,podesechegaraqualquerlugar(nosetratadeboca,masdefala,nemdeRoma,masdequalquerlugar).
Questodegnero
AnormadocolgioD.PedroIIdomesmotipo:propeumaescritaartificial(nofoiinventadanocolgio)queevitariadiscriminao.Asoluotem
vriosproblemas,adespeitodasboasintenesoinferno,comosesabe...
Aprimeiraquesto,obviamente,comolerestaspalavras(nemprecisoexplicaroproblema).Ousequerquesejamapenasvistasoulidasemvozbaixa
(comoalun@s)?
Joproblemadefundoaprpriaquestodegnero,ouseja,arelaobiunvocaquehaveriaentregnerogramaticalegnerosocial(oantigosexo).
fcilverquenemsempreestarelaosemantm.Lua,cisterna,arte,galho,intelecto,eachoquetambmanjo,nadatmnadaavercomsexo.
Aquestossetornapotencialmenteproblemticaquandosetratadehumanos.Masconsiderecriana...
Noentanto,animaispodemservircomopassagemdeumextremoaoutro.Quandodizemosbois,discriminamosasvacas?sexismofalardos
tigresdeBengalaedosursospolares?Achocomplicado.
comumquesefaledeanimaisgenericamentepormeiodapalavragramaticalmentemasculina:(carnede)porco,(asade)frango,(costelade)boietc.
Umacoisalutarparaquecertaspalavrasmarcadasnegativamentesejamtrocadasporoutras,mais
amigveis.Outraquererresolveroproblemanointeriordagramtica
Quandosetratadehumanos(asmulheressohumanas,nestaversodopoliticamentecorreto?),emcertamedida,aquestoamesma:apalavra
gramaticalmentemasculinadesignaognero(nosentidorelacionadoaespcie)apalavrafemininadesignaumaparte,umaparteespecfica.Os
alunosdevem...refereseatodososdiscentesasalunasdevem,ssdiscentesdosexofeminino.Oproblemanosoasformasalunose
alunas,masoquesedizquedevem...
Umacoisalutarparaquecertaspalavrasmarcadasnegativamentesejamtrocadasporoutras,maisamigveis.Outraquererresolveroproblemano
interiordagramtica.
Palavrasmarcamcertasculturas.Eventualmente,culturasdefinemseugnero:artefemininoemportugus(aarte),masculinoemespanhol(el
arte).Nofcilsustentarque,emumcaso,setratadefemininooudemasculinoparaalmdognerogramatical.umfatoneutro,provavelmente,
quantoaqualquerlaivodesexismo.
MasateseaserlevadaemcontaadeJohnMartin.Seoleitordigitaronomedolinguistaeapalavragnero,encontrarseuclebre(entrealguns
linguistas)artigochamadojustamenteGnero?.Temquatropginasedeveriaprovocarumarevoluo.
Suatesequenohmasculinoefemininoemportugus,masapenaspalavrasmarcadasenomarcadasquantoaognero.Oqueimpressionaem
suabreveecerteiraargumentaoqueseusamformasmasculinastantorelacionadasanomesnofemininos(Pedroalto)quantoemtodosos
casosemquenohnomecomoqualrelacionar,porexemplo,umpredicado:
navegarpreciso(nuncaprecisa)
aquifazfrio(nuncafria)
aquibom(nuncaboa)
Quenosedigaquenavegarmasculino.Porfavor.Umaboacausa,comoofeminismoeaigualdadedegneros,mereceargumentosmelhores.
SrioPossenti
DepartamentodeLingustica
UniversidadeEstadualdeCampinas
LeiaTambm
Questodegnero
Participedadiscusso...
MarcosNakayama 5diasatrs
Antesdecontraargumentarcomminhaspalavras,vouusarasdoprprioautor:"Sabesequeaslnguasmudam".Issojdizmuito...
Agorasim:oquemaismeimpressionaapretensodagramticaemdizerseaconstruocom"x"adequadaouno.Tratasedeuma
posiopoltica,ideolgica,cabendolnguaafunodemeraferramenta.ADilma,porexemplo,nosetornou"presidenta"porquestes
gramaticais(vergonhaalheiadequemperdeutempobuscandoumarespostanagramtica,ignorandoocarterhistricoeideolgicodo
usodofeminino).
Alis,todaessapolmicaexplicitaumaincoernciabemdesonesta,poistodososargumentosdoautortambmseaplicariamconstruo
"aluno(a)"(comolerisso?Eaneutralidadedomasculinonoportugus?),masissonuncapareceuproblema.Porqueser?
Acimadequalquerdiscussolingustica,humarealidadeinegvel:omundoestficandomenosdesigual,entoestamosnocaminho
correto.Efiquemtranquiloscomagramtica,elavaisuperarmaisessa(comosempre).
JdiziaVerissimo:"AGramticaprecisaapanhartodososdiasparasaberquemquemanda."
Responder Compartilhar